Załączniki

odpowiedz_na_wbiosek.pdf	GMINA BIŁGORAJ ul Kosciuszki 88, 23-400 Biłgoraj p 3 JKEBIA .- Biłgoraj 30 lipca 2018 rok. Sieć Obywatelska Watchdog Polska ul. Ursynowska 22/2 02 — 605 Warszawa Odpowiedź na wniosek o udostępnienie informacji publicznej W odpowiedzi na wniosek o udzielenie informacji publicznej z dnia 17 lipca 2018 roku informuję: 1. Gmina Biłgoraj prowadzi następujące media: e „Kultura Kwartalnik Gminy Biłgoraj” 2. „Kultura Kwartalnik Gminy Biłgoraj” jest dostępny w Internecie na stronie internetowej Gminnego Ośrodka Kultury oraz Gminy Biłgoraj: e http://www.gokbilgoraj.pl/wydawnictwa e http://www.gminabilgoraj.pl/ 3. Kwartalnik „Kultura” został wpisany do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Zamościu na mocy postanowienia z dnia 28 grudnia 2015 roku. 4. Wydatki Gminy Biłgoraj na cele medialne: a) Rok 2015: e „Kultura Kwartalnik Gminy Biłgoraj” — 10 578,00 zł e Utrzymanie strony internetowej Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju — 490,77 zł " e Ogłoszenia i materiały prasowe: 5 099,19 zł e Utrzymanie stron internetowych Gminy Biłgoraj (www.gminabilgoraj.pl, www.gminabogatalasem.pl) — 640,77 zł e Promocja na antenie Katolickiego Radia Zamość — 6 150,00 zł b) Rok 2016: e „Kultura Kwartalnik Gminy Biłgoraj” — 12 669,00 zł e Utrzymanie strony internetowej Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju — 490,77 zł e Ogłoszenia i materiały prasowe: 3 689,31 zł e Utrzymanie stron internetowych Gminy Biłgoraj (www.gminabilgoraj.pl, www.gminabogatalasem.pl) — 640,77 zł e Promocja na antenie Katolickiego Radia Zamość — 6 150,00 zł ©) Rok 2017: „Kultura Kwartalnik Gminy Biłgoraj” — 13 038,00 zł Utrzymanie strony internetowej Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju — 490,77 zł Ogłoszenia i materiały prasowe: 5 843,45 zł Utrzymanie stron internetowych Gminy Biłgoraj (www.gminabilgoraj.pl, www.gminabogatalasem.pl) — 640,77 zł Promocja na antenie Katolickiego Radia Zamość — 6 150,00 zł d) Rok 2018 do dnia 17.07.2018 r.: „Kultura Kwartalnik Gminy Biłgoraj” — 6 396,00 zł Utrzymanie strony internetowej Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju — O zł Ogłoszenia i materiały prasowe: 1 944,63 zł Utrzymanie stron internetowych Gminy Biłgoraj (www.gminabilgoraj.pl, www.gminabogatalasem.pl) — 640,77 zł Promocja na antenie Katolickiego Radia Zamość — 2 706,00 zł W załączeniu do pisma 5 numerów „„Kultury Kwartalnika Gminy Biłgoraj” w formie PDF. SEKRETARZ GAMĄNY sA lu) mgr Teresa Kóżańska
kultura_22_2017_net.pdf	KULTURA Kwartalnik Gminy Biłgoraj nr (22) kwiecień — czerwiec 2017 r. ISSN 2299 — 047X HI IAI WPSTOTZ UA LALANE w. r "PT z W l: OM 5 f f Ę 3. R d - BOGA, Y VPZ RE daj 7 i 1 3 R Po) Gd AE 4 /4 5 Ę N © Olkał AUDIO OIU RAE MU PRL" AADZA BOB NOZ MSP SZEj cj 81 0 68 00-08 SĘ BOOSOODZYOWE ROOOTOWNOŚBOSGOEE GQCÓCOOSER RT ETWA RZ ZO ; TN MT CIN fine ACT err! > MAJ RHMANNASONEY PETE NASENNE Gai TAG 1 LULIDDTLLOLIE NERENEJ W dniu 29 czerwca 2017 r. w Sali Konferencyjnej UG w Biłgoraju odbyła się konferencja podsumowująca projekt „Opracowanie Lokalnego Programu Rewita- lizacji Gminy Biłgoraj”, na której podsumowano prace nad Lokalnym Programem Rewitalizacji Gminy Biłgoraj na lata 2017 — 2023. Projekt ten daje szanse zdegra- dowanym terenom na rozwój infrastrukturalny i społeczny, głównie dzięki realiza- cji 46 różnorodnych przedsięwzięć w Gminie Biłgoraj na kwotę ponad 13 mln zł. Rewitalizacja, czyli kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, obejmie następujące sołectwa: Nowy Bidaczów, Wola Duża i Mała, Dyle, Gromada, Majdan Gromadzki, Nadrzecze, Korytków Duży, Bukowa oraz Ciosmy. Wymienione tereny zostały wytypowane na podstawie da- nych z GOPSu, Policji, Urzędu Pracy, Referatu Oświaty itd. Niestety programem rewitalizacji mogło być objęte maksymalnie 20 % powierzchni gminy i jednocześnie maksymalnie 30 % mieszkańców gminy. Po wybraniu obszarów zdegradowanych w ramach konsultacji społecznych wyznaczono projekty, które dzięki programowi rewitalizacji będą mogły ubiegać się o dofinansowanie w wysokości nawet do 85% z RPO oraz otrzymają dodatkowe punkty przy ocenie wniosków. Działania rewitalizacji mają doprowadzić do wyprowadzenia ze stanu kryzysu — kiedy to nastąpi, dany teren zostanie wyłączony z programu rewitalizacji, a jego miejsce zajmie inny obszar zdegradowany. Dzięki programowi rewitalizacji na terenie Gminy Biłgoraj będą realizowane następujące typy projektów: pro- gramy na rzecz społeczności marginalizowanych oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym, przebudowa, remont lub modernizacja zdegradowanych budynków, uporządkowanie i zagospodarowanie zdegradowanych przestrzeni publicznych, zakup wyposażenia na cele adaptacji budynków, roboty budowlane i modernizacyjne infrastruktury technicznej a także dróg lokalnych, tworzenie stref bezpieczeństwa i zapobieganie przestępczości w zagrożonych pa- tologiami społecznymi obszarach, rozwój terenów zielonych itp. Marek Łaba Komendant Straży Gminnej, Członek zespołu d/s LPR Gminy Biłgoraj A A A A CWAAÓŻODĄD CĘŁŻÓROND QHŁARONE WyAŻRDĄD UĘŁŻÓRDN QHŁARONE WAŚRDDĄD | UŁŻÓŻODĄD | GeŁAŚRONE Kobiety jagodziane kobiety jagodziane z piersiami pełnymi jak dzbany z pajęczynami na skroniach przez wiatr utkanymi o oczach w których niebo splata się z ziemią jadą praży promienie słońca sztyletami przebijają skórę ziemia dyszy pod ciężarem życia wije się droga zygzakiem pytania błyszczy piach pod kołami stóp jadą na jagodziane zagony aby zgiąć krzyż. czołem dotknąć goryczy zmęczenia nie znają smaku letnich pocałunków czasem gromki śmiech chroni od zwątpienia nocne boleści przysłaniają im oczy budzą się rozczarowane świtem , jadą Ewa Bordzań na jagodziane pola Syczy wieczór w czerwonych łuskach zachodu. Redaktor naczelny: Celina Skromak Dziennikarze wydania: Dominik Róg, Zofia Nizio, Justyna Wróbel, Zofia Karczmarzyk, Lucyna Bielak, Ewelina Lemieszek, Monika Wojda, Ewa Bednarz, Małgorzata Palikot, Ewa Hanas, Marta Gil, Marek Łaba, Celina Skromak Zdjęcie na okładce: Dominik Róg Druk: Drukarnia Helvetica, ul. Włosiankarska 13, 23-400 Biłgoraj Wydawca: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, ul. Kościuszki 88, 23 — 400 Biłgoraj www.gokbilgoraj.pl, e-mail: gok_bilgoraj(Qop.pl W dniach 23 - 25 czerw- ca 2017 r. odbywał się 51. Ogólnopolski Festiwal Ka- pel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą. Jest to największe wydarze- nie artystyczne dla kapel, śpiewaków, instrumentali- stów i twórców ludowych. Konkursowe przesłuchania muzyczne połączone są wówczas z targami sztuki ludowej. Jak co roku, w pierwszą nie- dzielę czerwca w Okrągłym odbył się XIII już Turniej Wsi „Spotkanie kultur”. W tym roku w związku z przypadającym Dniem Zesłania Ducha Świętego, czyli popularnych Zielo- nych Świątek wydarzenie połączono z obchodami Święta Ludowego. W słoneczną niedzielę czerwca, w malowniczych Dylach, odbył się kolejny Festiwal Sztuki Lokalnej „Biłgorajska Nuta. W tym roku zorganizowany został 18 czerwca i zgromadził miłośników muzyki i sztu- ki ludowej. Festiwal jest rokrocznie organizowany w trzecią niedzielę czerwca na boisku wiejskim. W piątek 23 czerwca 2017 r. w sali konferencyjnej Urzę- du Gminy Biłgoraj odbyła się ogólnopolska premiera książki Janusza Skowroń- skiego „Szpital Leśny AK 665. Spotkanie zostało zorganizowane przez Wój- ta Gminy Biłgoraj, GOK w Biłgoraju oraz Światowy Związek Żołnierzy AK - oddział w Biłgoraju. Aleksandra Czok urodziła się w Rapach Dylańskich — wiosce partyzantów. Jej brat Paweł Sikorski zaginął pod Osuchami, z kolei drugi brat Michał Sikorski został za- mordowany tuż po wojnie. Aleksandra Czok obrazowo wspomina swoich braci, oraz opowiada o prawdzi- wych bohaterach, którzy żyli w tamtych czasach. KULTURA 22/2017 Brodziaki i Edwardów Na skraju Puszczy Solskiej, nad rzeką Czarną Ładą, w malowniczym i spokojnym zakątku Gminy Biłgoraj leżą śródleśne wsie Brodziaki i Edwardów. W okolicznych lasach, które w XVII w. nazywa- ne były „Borem u Kniehyniego Mostu” (o tym miejscu włościanie „różne bajali rzeczy”), odkryje- my miejsca tajemnicze i pełne historii. W I poł. XVIII w. miejsce, gdzie dzisiaj są Brodzia- ki, nazywane było Dębowe bądź Maziarnia, od pieców maziarskich, w których wyrabiano maź (smołę), służącą do smarowania wozów o drewnianych osiach. Maziarnią w tym czasie zajmowali się trzej gospodarze: Wojciech Brodziak, Andrzej Róg i Andrzej Solak, którzy uprawiali także niewielkie pola oraz łąki (tzw. sznury). To właśnie ich należy uważać za założycieli wsi - obecnie niemal wszystkie rodziny tutaj mieszkające mają korzenie tych trzech osadników. Sama nazwa miejscowości wywodzi się od nazwiska Brodziak i zaczęto jej używać powszech- nie od poł. XVIII w. Pod koniec XVIII w. okoliczne lasy zamieszkiwali tak- że Rataje (dzisiejszy las Ratajówki), Luchowscy, Fusiarze i Wilkosy (las Krasne) oraz Maciochy (las Łowisko lub Łodyżki Małe). Tak jak mieszkańcy Brodziaków do po- czątków XIX w., zajmowali się oni rzemiosłem leśnym (budziarskim). Niedaleko Brodziaków przechodził stary trakt z Tar- nogrodu do Szczebrzeszyna oraz droga z Księżpola do Te- reszpola. W XIX w. w Brodziakach istniała karczma oraz leśniczówka, a w lesie Łodyżki przez kilka lat funkcjono- wała ordynacka gontarnia — tereny te od XVII w. leżały w Ordynacji Zamojskiej. Od wiosny 1944 r. do 21 czerw- ca 1944 r. w lasach pod Brodziakami istniał obóz party- zancki, założony przez por. Józefa Steglińskiego „Corda, który był zaopatrywany w żywność przez mieszkańców Brodziaków. Dzisiaj w miejscu obozu stoi kapliczka kło- dowa oraz tablica informacyjna. Edwardów został założony na początku XIX w. w dobrach prywatnych Stanisława Nowakowskiego, a na- zwę swą zawdzięcza jego synowi Edwardowi. Niedaleko Edwardowa znajdziemy ślady po osadzie i gajówce Kocioł- ki, a także owalne zagłębienie zwane Donicą, gdzie według legendy istniał dawniej drewniany kościółek, który zapadł się pewnego dnia w bagnistej toni. Do dzisiaj wielu poszu- kiwaczy pyta mieszkańców wsi o XIX w. karczmę, po któ- rej ślady da się zauważyć w terenie. Edwardów i Brodziaki leżały na trasie partyzanckich wypadów z lasów aleksan- drowskich i józefowskich do Biłgoraja, czyli tzw. „Ban- 4 KULTURA 22/2017 dziorskiej Drodze. Katarzyna Ostrowska pamięta nocny przemarsz sporej grupy partyzantów w kierunku Biłgoraja, gdzie we wrześniu 1943 r. dokonali oni odbicia więźniów z rąk niemieckich okupantów. W Brodziakach prężnie działa jednostka OSP, która posiada remizę strażacką. Druhowie nie tylko odnoszą sukcesy w zawodach sportowo-pożarniczych, ale także co roku organizują piknik historyczny przy leśniczówce. Dzisiaj w okolicach Brodziaków i Edwardowa znaj- dziemy: » Pieszy Szlak Puszczy Solskiej » Ścieżka dydaktyczna „Księża Góra” » Gospodarstwo agroturystyczne „Bocianie gniazdo” Janusza Brodziaka . Kapliczkę kłodową z 1840 r. pomiędzy lipami (jedna z najstarszych w powiecie), którą ufundował Szymon Solak z żoną « Budynek leśniczówki z końca XIX w. oraz wiatę turystyczną w pobliżu „ Kapliczki domkowe przy leśniczówce oraz w Edwardowie » Miejsce po obozie partyzanckim „Corda” Dominik Róg Koncert PieSni Pasyjnej i Pokutnej W niedzielę 2 kwietnia w Kościele p.w. Matki Bożej Bolesnej w Korytkowie Dużym odbył się zor- ganizowany już po raz czwarty Koncert Pieśni Pasyjnych i Pokutnych w wykonaniu Chórów Ziemi Biłgorajskiej. Celem Koncertu jest popularyza- cja pieśni pasyjnych i pokutnych, od- krywanie wartości chrześcijańskich poprzez śpiewanie tych pieśni, od- krywanie tajemnicy wiary katolickiej - męki, śmierci i Zmartwychwstania Pańskiego. Ponadto spotkanie chórów w Korytkowie Dużym służy integracji chórów działających na terenie Ziemi Biłgorajskiej. Koncert w świątyni w Korytkowie Dużym zgromadził mieszkańców pa- rafii i gminy. Przybyli też zaproszeni goście: Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński z małżonką, ks. Kan. Krzysz- tof Gajewski, Dyrektor GOK w Bił- goraju Celina Skromak, Prezes OSP w Korytkowie Dużym Franciszek So- cha, Dyrektor ZSPiG w Korytkowie Dużym Paweł Grabias. W koncercie zaprezentowało się 8 chórów. Zgromadzeni w świątyni mieli możliwość posłuchać: Chóru Męskiego Ziemi Biłgorajskiej „ECHO” - dyrygent Paweł Stelmach, Chóru p.w. Św. Jana Nepomucena i M-GOK we Frampolu — dyrygent Anna Kaj- dzik, Chóru „Cantata” ze Zwierzyńca — dyrygent Anna Bezpalko - Wsiołek, Chóru Parafii p.w. Św. Bartłomieja w Goraju — dyrygent Diana Adamska, Chóru „Cordis” parafii p.w. WNMP i Trójcy Świętej w Biłgoraju — dyrygent Józef Wajrak, Chóru Kameralnego parafii p.w. św. Jerzego w Biłgoraju — dyrygent Zbigniew Biliński, Chóru „CANTATE DEO” Parafii p.w. Św. Marii Magdaleny w Biłgoraju — dy- = | ke | h 0 a. EE rygent Ireneusz Pietrzniak oraz Chó- ru Parafii p.w. Matki Bożej Bolesnej w Korytkowie Dużym - dyrygent Je- rzy Odrzywolski. Każdy chór wykonał trzy pieśni, a na zakończenie wszyst- kie chóry zaśpiewały wspólnie dwie pieśni: „Świętość krzyża rozpamiętuj” i „O matko miłościwa. Koncert popro- wadził Krzysztof Bednarz. Występującym w Korytkowie Du- żym Chórom podziękowania złoży- li gospodarze gminy i parafii - Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński i Proboszcz Parafii w Korytkowie Du- żym ks. Kan. Krzysztof Gajewski. Na ręce dyrygentów przekazali pisemne podziękowania i sitka z pamiątkami z Gminy Biłgoraj. Organizatorem Koncertu był Chór z Korytkowa Dużego, Parafia p.w. Matki Bożej Bolesnej w Korytko- wie Dużym i Gminny Ośrodek Kultu- ry w Biłgoraju. Celina Skromak KULTURA 22/2017 5 Kiermasz Wielkanocny W niedzielę 2 kwietnia w Muzeum Ziemi Biłgorajskiej odbył się Kiermasz Wielkanocny. Twórcy z powiatu biłgorajskiego zaprezentowali wykonane własnoręcznie ozdoby wielkanocne, naj- piękniejsze symbole Świąt Wielkanocnych, jakimi są pisanki i palmy oraz barwne stroiki, kartki wielkanocne czy koronkowe serwetki. Powiatowe Kiermasze Świąteczne organizowane przez Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju wspólnie z Muzeum Ziemi Biłgorajskiej stwarzają twórcom z całego powiatu biłgorajskiego możliwość zaprezentowania swojej twór- czości. Nasze kiermasze świąteczne cieszą się dużym zainte- resowaniem zarówno ze strony twórców, jak też odwie- dzających kiermasz. W tym roku w biłgorajskim muzeum swoje prace zaprezentowały twórczynie z Markowicz, Tarnogrodu, Rogali, Różańca, Siedlisk, Korytkowa Duże- go i Biłgoraja. Można było podziwiać twórczość uznanej i utytułowanej pisankarki z Korytkowa Dużego - Katarzy- ny Zygmunt i jej wnuczki Agaty Zygmunt, Krystyny Pło- szaj, Danuty Zając, Stanisławy Koniecznej, Wandy Mojak, Justyny Wardach, Anny Grasza, Doroty Pokarowskiej, Józefy Różańskiej, Teresy Nowińskiej - Kłosek oraz Diany Biszczanik. Swoje prace zaprezentowali również uczestnicy Warsztatów Terapii Zajęciowej z Biłgoraja. Celina Skromak OSP Brodziaki najlepsza w gminie Zawody miały miejsce 28 maja 2017 roku na stadionie sportowym w Soli. Wzięło w nich udział 14 z 17 jednostek OSP z terenu Gminy Biłgoraj. Strażacy ochotnicy zmierzyli się w 3 konkuren- cjach: musztrze, sztafecie 4 x 50 m oraz ćwiczeniach bojowych. Do klasyfikacji konkursowej była uwzględniana punktacja z dwóch ostatnich konkurencji. Gminne Zawody Sportowo — Po- żarnicze wygrała drużyna Ochotni- czej Straży Pożarnej w Brodziakach zdobywając najlepszy czas zarówno w sztafecie, jak i w ćwiczeniach bo- jowych. Drugie miejsce w klasyfi- kacji ogólnej zawodów zajęła OSP w Smólsku, a trzecie OSP w Soli. Tuż za podium znalazła się OSP Gromada z 4 wynikiem w zawodach oraz OSP w Hedwiżynie, która zajęła 5 miejsce. Poniżej prezentujemy klasyfika- cję wszystkich jednostek biorących udział w zawodach. 1. OSP w Brodziakach 2. OSP w SŚmólsku Dużym 3. OSP w Soli 4. OSP w Gromadzie 6 KULTURA 22/2017 5. OSP w Hedwiżynie 6. OSP w Nadrzeczu 7. OSP w Dereźni 8. OSP w Bukowej 9. OSP w Korytkowie Dużym 10. OSP w Dąbrowicy 11. OSP w Woli Dereźniańskiej 12. OSP w Rudzie Solskiej 13. OSP w Kajetanówce 14. OSP w Andrzejówce Ewelina Lemieszek Konkurs Wielkanocny na najpiękniejszą palmę i pisankę 7 kwietnia w Gminnym Ośrodku Kultury w Biłgoraju został rozstrzygnięty Konkurs Wielkanocny na palmy, pisanki i stroiki świąteczne. Każdego roku, w celu podtrzymania tradycji wykonywania palm wielkanocnych i zdobienia pisanek, organizowany jest dla uczniów Konkurs Wielkanocny na te tradycyjne ozdoby świąteczne. Konkursy świąteczne cieszą sięwśród młodzieży szkolnej dużą popularnością. Tym razem na konkurs trafiło 155 prac z 12 gminnych szkół. W piątek, tuż przed Palmową Nie- dzielą, odbyło się rozstrzygnięcie konkursu i przyznanie nagród. Organizatorzy i komisja w składzie: Dorota Skakuj, Dy- rektor Muzeum Ziemi Biłgorajskiej i Zofia Nizio, Dyrek- tor Biblioteki Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli, jak co roku przede wszystkim nagradzali prace wykonane z naturalnych materiałów i tradycyjnymi technikami. Tradycyjnie były skromne, zgrabne, wykonywane z trzciny, bazi, barwinka, bukszpanu i zasuszonych, nie farbowanych kwiatów biłgo- rajskie palmy i unikatowe batikowe pisanki biłgorajskie. Wiele prac trafiających na konkurs jest wykonywanych z gotowych elementów i przy pomocy współczesnych tech- nik. Ponadto oprócz palm i pisanek na konkurs przygoto- wywane są stroiki wielkanocne. Te współczesne ozdoby, które nie pozbawione są walorów artystycznych, również podlegają ocenie komisji. Po obejrzeniu wszystkich prac komisja przyznała nagrody i wyróżnienia w dwóch katego- riach wiekowych. W kategorii I (przedszkola i klasy I-III Szkoły Pod- stawowej) I nagrody otrzymali: Adrian Szabat, kLI, SP w Starym Bidaczowie, Emilia Zarzycka, KLIII, SP w Starym Bidaczowie, Michał Pankowicz, kl.IIIb, ZSPiG w Gromadzie, Aleksandra Zygmunt, Przedszkole, ZSPiG w Korytkowie Dużym, Milena Pawlos, kl.III, ZSPiG w Korytkowie Dużym, Wiktoria Maik, Przedszkole 5-latki, ZSPiG w Korytkowie Dużym, Jagoda Pawlos, kl.III, ZSPiG w Korytkowie Dużym, Filip Odrzywolski, kLIII, ZSPiG w Korytkowie Dużym. II nagrody otrzymali: Weronika Kasperska, klI, SP w Starym Bidaczowie, Adrian Grabias, Przedszkole 3-5 latki, ZSPiG w Korczowie, Milena Pawlos, klLIII, ZSPiG w Korytkowie Dużym, Jagoda Pawlos, kl.III, ZSPiG w Ko- rytkowie Dużym, Aleksandra Odrzywolska, kl.II, ZSPiG w Korytkowie Dużym, Norbert Żołnierczyk, Przedszkole 6 latki, ZSPiG w Korytkowie Dużym, Kornelia Marzec, lat 7, SPiG w Bukowej, Julia Wasąg, kl.III, Zamiejscowy Od- dział w Ciosmach. III nagrody otrzymali: Roksana Welc, KLIII, SP w Starym Bidaczowie, Nikola Oliwia Kurys, kl.III, ZSPiG w Hedwiżynie, Karolina Pankowicz, Przedszkole 3-4 lat- ki, ZSPiG w Gromadzie, Szymon Stępień, kl.IIIb, ZSPiG w Gromadzie, Nikola Mielech, kl.IIIb, ZSPiG w Gromadzie, Filip Dycha, Przedszkole 6 latki, ZSPiG w Korytkowie Du- żym, Milena Rataj, kl.I, SPw Woli Dereźniańskiej, Sebastian Kapuśniak, kl.III, SP w Smólsku. W kategorii II (klasy IV-VI i gimnazjum) I nagroda: Krystian Szabat, kl.IV, SP w Starym Bidaczowie, Alicja Sur- manowicz, kl.V, Zespół Szkół w Soli , Weronika Wróbel, kl.VI, ZSPiG w Gromadzie, Gabriel Zygmunt, kl.IV, ZSPiG w Korytkowie Dużym, Maciej Małek, kl.IV, SPiG w Buko- wej, Julia Małek, kl.VI, SPiG w Bukowej. II nagroda: Aleksandra Rataj, kl.IV, Zespół Szkół w Soli, Oliwia Przytuła, kl.VI, Zespół Szkół w Soli. III nagroda: Natalia Tutka, klIV, Zespół Szkół w Soli, Michał Kmieć, kl.V, Zespół Szkół w Soli, Zuzanna Rapa, kl.I gimnazjum, ZSPiG w Gromadzie, Hanna Wolanin, kl.IV, ZSPiG w Gromadzie, Natalia Małek, kl.II gimnazjum, ZSPiG w Korczowie. Dziękujemy za wszystkie prace, które przygotowane zo- stały w ramach Konkursu Wielkanocnego. Posłużyły one jako dekoracje świąteczne Sali Konferencyjnej Urzędu Gmi- ny w Biłgoraju. Wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali pamiątkowe dyplomy, a nagrodzeni i wyróżnieni nagrody rzeczowe. Laureatom serdecznie gratulujemy. Celina Skromak KULTURA 22/2017 7 Tradycja w Soli nie zaginie Święta Wielkanocne już od wielu pokoleń są symbolem radości i narodzin. Z ich obchodami wią- że się mnóstwo tradycji, które w wielu regionach Polski kultywowane są do dnia dzisiejszego - tak też dzieje się w Soli. Są to tradycje wykonywania palm i pisanek wielkanocnych. Przez dwa piątkowe popołudnia w Gminnej Bibliotece Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli odbywały się warsztaty tworzenia palm i pisanek wielkanocnych. Palmy wiel- kanocne są tradycyjnym symbolem Niedzieli Palmowej w Kościele katolickim, natomiast pisanka jest jednym z ważniejszych symboli Wielkanocy. 31 marca 2017 r. w bibliotece odbyły się warsztaty wykonywania tradycyj- nych palm wielkanocnych. W dzisiejszych czasach domi- nuje era plastikowych ozdób, więc warto było przyjść do biblioteki i wykonać własnoręcznie palmę. Warsztaty pro- wadziła członkini Stowarzyszenia Razem Łatwiej w Zakąt- ku Ziemi Biłgorajskiej w Soli, która dokładnie wyjaśniła uczestnikom metodę zaplatania palmy w sposób inny niż w bukiecie, czyli od góry w dół, wyjaśniła że tradycyjna pal- ma wykonana jest z suszonych traw, bukszpanu, bazi, kwia- tów i kolorowej pasmanterii. Dzieci samodzielnie decydo- wały o doborze składników na swoją palmę a efekty były imponujące. Dawniej do wykonania wielkanocnej palmy przywiązywano wielką wagę i starano się by była wyjątkowa i efektowna, takie też były palmy wykonane przez uczest- ników warsztatów. 7 kwietnia odbyły się warsztaty ozdabiania pisanek wielkanocnych. Podczas tworzenia pisanek były rozmowy o tradycjach wielkanocnych i dawnych zwyczajach oraz o tym jakie symboliczne znaczenia mają święcone pokar- my. Uczestnicy warsztatów wykonywali pisanki współ- 8 KULTURA 22/2017 czesne, które na początku były oklejane kolorowymi sznurkami i wstążkami a następnie ozdabiane cekinami, kwiatkami i koralikami. Palmy i pisanki dzieci zabrały ze sobą do domu by pochwalić się przed rodziną i znajomy- mi swoimi umiejętnościami, a było czym się pochwalić (o czym może zaświadczyć galeria zdjęć). Warsztaty prowa- dziła oraz cennych uwag i wskazówek przy tworzeniu ozdób świątecznych udzielała Irena Surmanowicz, członkini Sto- warzyszenia. Dziękuję wszystkim za uczestnictwo i zapra- szam do jak najczęstszego korzystania z naszej książnicy. Warsztaty zostały zorganizowane przez Gminną Bi- bliotekę Publiczną w Biłgoraju z/s w Soli i Stowarzysze- nie Razem Łatwiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej w Soli, a wsparcia finansowego udzieliła Lokalna Grupa Działania „Ziemia Biłgorajska”. Zofia Nizio Spotkanie w Ciosmach Członkowie Fundacji „Wczoraj i Dziś dla Jutra” i Stowarzyszenia „Lubelskie Wędrówki Kulinarno — Krajoznawcze” w sobotę 1 kwietnia wybrali się na wędrówkę po Ziemi Biłgorajskiej. Zaintrygo- wani dziedzictwem kulturowym Ziemi Biłgorajskiej postanowili poznać historię Frampola, wie- lokulturowego Biłgoraja, dzieje sitarstwa i posmakować tradycyjnych lokalnych przysmaków. W drodze z Lubartowa odwiedzili Frampol, Biłgoraj i udali się do Ciosmów w Gminie Biłgoraj. EEEE We Frampolu obejrzeli pozostałości po dawnym zało- żeniu miasta idealnego, czyli pierwotnego układu urba- nistycznego z tzw. ulicami stodolnymi oraz charaktery- styczne dla Frampola domy tkackie. Zawędrowali także na kirkut, gdzie obejrzeli macewy z XVIIIi XIX w. W Biłgoraju zwiedzili Miasteczko Kultur Kresowych i Zagrodę Sitarską. Zaintrygowani projektem Fundacji „Obywatelska przedsiębiorczość na Rzecz Integracji, Roz- woju Gospodarczego, Kultury, Turystyki i Sportu oraz Za- chowania Tradycji Regionów Kresowych - Biłgoraj XXI” zwiedzili autorski projekt rekonstrukcji wielokulturowe- go Biłgoraja - miasteczka żydowsko-polsko-ormiańsko- rusko-holendersko-tatarskiego. Odwiedzili również Mu- zeum Singera. Poprzez wizytę w Zagrodzie Sitarskiej poznali dzieje sitarstwa biłgorajskiego. Poznawali także smaki regionalne Ziemi Biłgorajskiej, a dokładnie Gminy Biłgoraj. Zawitali do Ciosmów, gdzie gości przyjęło Stowarzyszenie DĄB. Członkinie Stowa- rzyszenia przygotowały regionalne przysmaki: kapustę „z grochem” i olejem lnianym, kulaszę ze skwareczkami i gołąbki z kaszą gryczaną i suszonymi grzybami. Podano również chleb pieczony na zakwasie z domowym masłem, placki na sodzie, pieroga biłgorajskiego i kruche ciasto z jabłkami i borówkami. Poczęstunkowi towarzyszyły swobodne rozmowy, nt. kuchni regionalnej, charakterystycznych potraw świą- tecznych, tradycji wielkopostnych i zwyczajów wielkanoc- nych. Mamy nadzieję, że to pierwsze spotkanie z Fundacją „Wczoraj i Dziś dla Jutra” z Lubartowa zaowocuje dalszą współpracą, mającą na celu promocję Gminy Biłgoraj. Twórcy ludowi zaprezentowali tradycyjne rzemiosła biłgorajskie. Goście mogli zobaczyć przy pracy Tadeusza Małyszę, łubiarza z Bukowej oraz podziwiać batikowe pi- sanki i palmy wielkanocne wykonywane przez Katarzynę Zygmunt, utytułowaną pisankarkę z Korytkowa Dużego. Odwiedzili również szkolną izbę tradycji w Zamiejscowym Oddziale w Ciosmach Szkoły Podstawowej im. Ks. Jerzego Popiełuszki w Bukowej. Celina Skromak KULTURA 22/2017 9 „Wspólnie tworzymy świat” - Spotkanie z Historią w Korczowie Spotkanie z Historią „Wspólnie Tworzymy Świat” w Korczowie, które odbyło się 6 kwietnia 2017 r., rozpoczęło kolejną edycję Spotkań z Historią w Gminie Biłgoraj — projektu realizowanego przez Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju oraz Ochotniczą Straż Pożarną w Brodziakach. Tym razem gospodarzem była Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Korczowie, a uroczystość pod hasłem „Wspólnie tworzymy świat” przypomniała przybyłym gościom oraz dzieciom i młodzieży, że historia to przede wszystkim ludzie, którzy swoimi działaniami tworzą ota- czający nas świat. Spotkanie poprowadziła pani dyrek- tor Teresa Mazurek, która przywitała przybyłych gości. Oprócz dzieci, nauczycieli, absolwentów oraz rodziców na spotkanie przybyli także: Wójt Gminy Biłgoraj Wie- sław Różyński, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury Ce- lina Skromak, były dyrektor Szkoły w Korczowie Tadeusz Oleszczak, przedstawicielka Komendy Powiatowej Policji Monika Sałaban, radny Gminy Biłgoraj Stanisław Kubik, sołtyski z Korczowa i Okrągłego Paulina Grabias i Krysty- na Różańska, a także przedstawiciele lokalnych przedsię- biorstw oraz absolwenci szkoły: Łukasz i Mateusz Potoccy, Dominik Róg oraz Dawid Mielnik. Pani dyrektor Teresa Mazurek przedstawiła rys histo- ryczny, najważniejsze osiągnięcia szkoły w Korczowie oraz ludzi tworzących życie szkoły od początku jej istnienia (1938-1939). Z kolei o historii miejscowości opowiedzieli uczniowie szkoły przygotowani pod kierunkiem nauczy- cielki historii Doroty Lisieckiej. Opowieści o historii przerywane były kolorowymi i pięknymi występami uczniów szkoły. Grupa przedszkola- ków 3, 4i5 letnich przywitała wszystkich wiosennym przed- stawieniem, dzieci z klasy 2 przedstawiły kolorową ilumina- cję z tańcami, chór szkolny przy akompaniamencie Roberta Sareckiego zauroczył przybyłych pięknym wokalem, a jego członkini Martyna Cios śpiewała także podczas choreografii tanecznej, którą wykonywała Zuzanna Dziura. Na scenie wystąpił także Zespół Sąsiadeczki z Korczo- wa i Okrągłego przy akompaniamencie Jana Szymaniaka z piosenką „Wiosna. Monika Dziduch wystąpiła z wier- szem „Być może gdzie indziej, a Natalia Kulik wyrecyto- wała „Identyfikację” Wisławy Szymborskiej. Uczniowie Szkoły w Korczowie od kilku tygodni praco- wali nad pracami plastycznymi w konkursie „Moja Miej- scowość — dawniej i dziś, który został podsumowany pod- czas uroczystości. Niemal 20 prac, które wykonali artyści, można było podziwiać na wystawach, a każdy uczeń otrzy- mał pamiątkowy dyplom i nagrodę rzeczową, wręczone 10 KULTURA 22/2017 przez Wójta Wiesława Różyńskiego oraz Celinę Skromak. Na spotkaniu oprócz promowania szkoły, miejscowo- ści i historii, rozmawiano także z miejscowymi przedsię- biorcami. Do szkoły przybyli przedstawiciele firm: Za- kład Instalatorstwa Elektrycznego Lech Różański, „Lutex” Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe Lucjan Kornak, Firma Ubezpieczeniowa PZU Anna Nowacka oraz „Astex” Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe Stanisław Cios. Wszyscy przybyli goście otrzymali pamiątkowe ozdoby świąteczne wykonane przez uczniów szkoły w Korczowie pod kierunkiem pani Justyny Jurewicz. Spotkania z Historią w Korczowie zakończyło się roz- mową z absolwentami szkoły Dominikiem Rogiem oraz Dawidem Mielnikiem. Dominik Róg VIII Międzyszkolne Konfrontacje Teatralne w Smólsku Raz w roku Smólsko z teatrów słynie. Tutaj często swoją pierwszą przygodę z teatrem zaczynają uczniowie nawet tych najmłodszych klas, którzy prezentują się na scenie bądź też są widzami. Scena w Szkole Podstawowej w Smólsku w dniu 4 kwietnia 2017 r. gościła aktorów z terenu całej gminy Biłgoraj. Teatrzyki szkolne z poszczególnych szkół przyjeżdżają do Smólska żeby zaprezentować sztuki teatralne przygoto- wane specjalnie na tą okoliczność, skonfrontować własną inwencję twórczą, pracę, talenty i osiągnięcia z osiągnięcia- mi innych szkół. Konfrontacje służą więc aktywizacji, ale też integracji młodzieży szkolnej z terenu Gminy Biłgoraj. Celem przeglądu jest prezentacja dorobku artystyczne- go, inspirowanie do poszukiwań nowych form pracy arty- stycznej oraz stwarzanie możliwości wymiany doświadczeń pedagogów, instruktorów, amatorów działalności kultural- nej i amatorskich zespołów teatralnych. W tym roku w Smólsku wystąpiło 12 szkolnych teatrzy- ków, a na scenie zaprezentowało się 150 młodych aktorów. Poziom spektakli był bardzo wysoki. Komisja konkurso- wa w składzie Maryla Olejko i Ewa Bordzań po obejrzeniu wszystkich teatrzyków postanowiła nagrodzić cztery z nich, które jednocześnie będą reprezentować Gminę Biłgoraj na Powiatowym Przeglądzie Teatrów Szkolnych i Młodzieżo- wych w Tarnogrodzie. Pierwszą nagrodę wygrał Teatr Szkolny z Gromady za sztukę p.t. „Ostatni wódz” w reżyserii Małgorzaty Procnet, druga nagroda przypadła grupie teatralnej ze Szkoły Podsta- wowej w Smólsku za spektakl p.t. „Krzywa bajka” w reżyserii Haliny Pintal i Iwony Paluch, a dwie równorzędne trzecie nagrody otrzymały teatrzyki z Korytkowa Dużego za przed- stawienie p.t. „A niech to gęś kopnie” w reżyserii Julii Ada- mek, Barbary Cudziło i Pawła Kołodzieja i grupa teatralna z Dereźni za sztukę p.t. „O służącej, która pokochała kupca” w reżyserii Alicji Chołyst. Komisja przyznała ponadto trzy wyróżnienia, które otrzymały teatrzyki: ze Starego Bidaczowa, za scenkę p.t. „Prowokacja, w reżyserii Małgorzaty Kanar i Joanny Portki, teatr z Hedwiżyna, za spektakl „Kosmici atakują” w reżyserii Marty Szuper i Marii Łozińskiej i grupa teatralna z Soli za „Brzechwolandię” wyreżyserowaną przez Joannę Kunicką — Jung i Jolantę Kurzyńską. Nagrody indywidualne dla najlepszego aktora otrzymali: Kacper Wróbel, Aleksandra Kurp, Emilia Wójcik, Krystian Kowal, Julia Małek, Zuzanna Nalepa, Dawid Leń i Krystian Bednarz. Wszystkie szkolne teatry biorące udział w Konfronta- cjach Teatralnych 2017 otrzymały pamiątkowe dyplomy i nagrody finansowe za udział w konkursie. Nagrody uczest- nikom konfrontacji wręczał Wiesław Różyński Wójt Gmi- ny Biłgoraj, wyrażając jednocześnie uznanie i dumę, że tyle młodych talentów aktorskich z naszej gminy zgromadziło się w sali gimnastycznej szkoły w Smólsku. Młodym aktorom i ich opiekunom dziękujemy za udział w kolejnych Konfrontacjach, a laureatom gratulujemy i ży- czymy dalszych sukcesów scenicznych. Organizatorem VIII Międzyszkolnych Konfrontacji Teatralnych w Smólsku był Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju i Szkoła Podstawowa w Smólsku. Celina Skromak KULTURA 22/2017 11 Eliminacje Konkursu rozstrzygnięte Eliminacje Gminne XXXVI Małego Konkursu Recytatorskiego, które odbyły się 28 kwietnia w Sali Konferencyjnej Urzędu Gminy Biłgoraj, jak co roku umożliwiły młodym ludziom wyrażenie swo- ich emocji i stały na bardzo wysokim poziomie. Recytatorzy prezentowali teksty, mówiące o tym, co jest naprawdę bliskie młodym ludziom. W konkursie wzięli udział uczniowie ze wszystkich Szkół Podstawowych z terenu Gminy Biłgoraj — zapre- zentowało się aż 39 recytatorów. Po wysłuchaniu wszyst- kich wystąpień komisja w składzie Halina Ewa Olszewska oraz Ewa Bordzań zakwalifikowała do etapu powiatowego 3 uczniów oraz przyznała 12 wyróżnień. Wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali pamiątkowe dyplomy oraz nagrody w postaci książek. Laureaci Elimi- nacji Gminnych XXXVI Małego Konkursu Recytatorskie- go to: Sebastian Omiotek (ZS w Soli, kl. II), Samuel Bar- tosiński (ZSPiG w Dereźni, kl. II) i Arkadiusz Cios (SP w Korczowie, kl. VI). Wyróżnieni w Eliminacjach Gminnych XXXVI Małe- go Konkursu Recytatorskiego: Szymon Habza (SP w Bu- kowej, kl. III), Klaudia Rekiel (ZS w Soli, kl. V), Dawid Leń (SP w Korytkowie Dużym, kl. VI), Otylia Kobielarz (ZSPiG w Dąbrowicy, kl. VI), Katarzyna Siembida (ZSPiG w Dąbrowicy, kl VI), Amelia Grab (ZSPiG w Dąbrowicy, kl V), Laura Rapa (ZSPiG w Dereźni, kl. II), Julia Ćwi- kła (SP w Starym Bidaczowie, kl. V), Bartosz Gura (SP w Smólsku, kl. I), Amelia Sikorska (ZSPiG w Hedwiży- nie, kl. VI), Martyna Cios (SP w Korczowie, kl. VI), Hanna Wolanin (ZSPiG w Gromadzie, kl. IV). Etap Powiatowy MKR, który odbył się 13 maja w Biłgo- rajskim Centrum Kultury wyłonił laureatów, którzy będą reprezentować Powiat Biłgorajski w finale wojewódzkim. Laureatem konkursu został Samuel Bartosiński, natomiast Arkadiusz Cios otrzymał wyróżnienie. Dominik Róg Sukces uczniów na Konkursie Wiedzy o AK i BCh Dnia 8 czerwca 2017 r. w Domu Pamięci w Osuchach odbył się XVIII Powiatowy Konkurs Wiedzy o Armii Krajowej i Batalionach Chłopskich na Ziemi Biłgorajskiej pod honorowym patronatem Lubelskiego Kuratora Oświaty. Do konkursu przystąpiło 46 uczniów z 23 szkół z terenu powiatu biłgorajskiego. Organizatorami konkursu, który poprzedza ogólnopolskie obchody rocznicy bitwy pod Osuchami byli: Gminny Ośrodek Kultury w Łukowej, PTTK oddział w Biłgoraju, Gimna- zjum w Łukowej i Starostwo Powiato- we w Biłgoraju. W konkursie znakomicie zapre- zentowali się uczniowie ze Szkoły Pod- stawowej i Gimnazjum w Korczowie, przygotowywani przez nauczycielkę hi- storii panią Dorotę Lisiecką. Uczennica klasy VI SP Katarzyna Dyndał zajęła 12 KULTURA 22/2017 I miejsce (tytuł laureata), a jej koleżanka z klasy Aleksandra Solak uplasowa- ła się na II miejscu. Z kolei w kategorii gimnazjalnej II miejsce zajął Daniel Cios z Gimnazjum w Korczowie. Laureaci konkursu: Katarzyna Dyndał z SP w Korczowie, Marcel Buczek z Gimnazjum Nr 3 w Biłgo- raju, Agnieszka Maciocha z LO im. ONZ w Biłgoraju. II miejsce: Aleksandra Solak z SP w Korczowie, Daniel Cios z Gim- nazjum w Korczowie, Konrad Koman z biłgorajskiej „Budowlanki. III miejsce: Amelia Dzwolak z SP w Obszy, Daniel Ostrowski z Po- wiatowego Gimnazjum w Biłgoraju, Krystian Koman z ZSBiO w Biłgoraju Wszyscy uczestnicy i opiekunowie otrzymali „Zeszyt Osuchowski” Nr 14 wydany przez GOK w Łukowej, dłu- gopisy i smycze ufundowane przez Starostwo Powiatowe w Biłgoraju i opaski odblaskowe od Nadleśnictwa Józefów. Dominik Róg VI edycja Szkolnych Dni Promocji Zdrowia w Dereżźni W dniach 30 marca — 9 kwietnia br. w Zespole Szkoły Podstawowej i Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni odbyła się szósta edycja Szkolnych Dni Promocji Zdrowia pod hasłem „Pra- widłowo się odżywiaj i aktywnie wypoczywaj”. Myślą przewodnią przedsięwzięcia było posze- rzenie wiedzy o właściwym stylu życia, a szczególnie o prawidłowym odżywianiu się i znaczeniu aktywności fizycznej. W ramach akcji 47 uczniów klas IV-VI i 40 gimnazjalistów uczestni- czyło w Olimpiadzie Wiedzy o Zdro- wiu. W kategorii klas IV — VI, I miej- sce zajęli: Amelia Nizio z kl. V, Ilona Jaskowska i Patryk Przytuła z kl. IV, w kategorii gimnazjum zwyciężyła Jo- anna Okoń z kl. III W konkursie literackim „Zdro- wie w wierszach i rymowankach, I miejsce zajęli: Zuzanna Niemiec z kl. I gimnazjum i Wojciech Niemiec z kl. V. Laureatkami konkursu na naj- ciekawszy album, folder, prezentację multimedialną pod hasłem „Recepta na zdrowie” w kategorii uczniów szko- ły podstawowej zostały — Julita Blacha z kl. VI i Amelia Nizio z kl. V; w ka- tegorii gimnazjalistów zwyciężyła Zu- zanna Niemiec kl. I. 72 uczniów brało udział w druży- nowym Turnieju Wiedzy o Zdrowiu pod hasłem „Dbając o zdrowie, poma- gasz sobie, którego głównym celem było: zachęcanie do zdrowego stylu życia, aktywności fizycznej i intelektu- alnej, motywowanie do samodzielne- go zdobywania wiedzy, kształtowanie postawy współdziałania zespołowego. Turniej obejmował trzy konkurencje: „Sobą być — zdrowo żyć”- test teore- tyczny obejmujący tematykę zdro- wego stylu życia, witaminowy quiz, krzyżówkę - sprawdzającą wiedzę z zakresu zdrowego odżywiania. Rywalizacja przebiegała w dwóch kategoriach: uczniowie klas IV - VI i klas gimnazjalnych. W zmaganiach turniejowych wzięło udział 14 (3-0so- bowych) drużyn z kl. IV- VIi 10 z klas gimnazjalnych. I miejsce w kategorii klas IV — VI zajął zespół w składzie: Martyna Węgrzyn, Julia Bielak i Adrian Dziduch (kl. V) W kategorii gimnazjum I miejsce zajęły dwa zespoły z kl. III: Oliwia Maciocha, Patrycja Różańska i Ga- briela Chołyst; Joanna Okoń, Rafał Niemiec i Łukasz Stec. Podsumowanie Szkolnych Dni Promocji Zdrowia odbyło się 7 kwiet- nia z okazji Światowego Dnia Zdro- wia. Tego dnia zostały ogłoszone wy- niki konkursów i wręczone nagrody ufundowane przez Radę Rodziców. Członkowie Koła Ekologiczno - Tu- rystycznego z klasy V zaprezentowali inscenizację pt. „Witaminki dla księż- niczki Marcelinki". Artyści przenieśli oglądających do królestwa w którym księżniczka odżywiała się tylko sło- dyczami, co spowodowało chorobę. Musiał jej pomóc rycerz Witaminek, który zdołał ją uratować, dzięki wi- taminom ukrytym w owocach i wa- rzywach. W ramach Dnia Zdrowia uczniowie wraz z wychowawcami uczestniczyli w otwartej lekcji wycho- wawczej, której tematem przewodnim był zdrowy styl życia. Szkolne Dni Promocji Zdrowia, jak zawsze były czasem intensywnej edukacji, ale też wspaniałej zabawy. Organizatorzy serdecznie gratulują i dziękują całej społeczności szkolnej za wykazanie się wiedzą i umiejętno- ściami oraz za aktywny udział i zaan- gażowanie. Małgorzata Palikot KULTURA 22/2017 13 Sukcesy szkolnych teatrzyków W dniach 21-22 kwietnia w Tarnogrodzkim Ośrodku Kultury odbywał się XVIII Powiatowy Prze- gląd Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych, a 8 i 9 maja 2017 r. w Wojewódzkim Ośrodku Kultu- ry w Lublinie najlepsi prezentowali się podczas Wojewódzkiego Przeglądu Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych. Podczas dwóch dni zaprezentowano w Tarnogrodzie 20 spektakli teatralnych w wykonaniu dzieci i młodzieży z terenu powiatu biłgorajskiego. Gminę Biłgoraj reprezen- towały 4 teatrzyki szkolne, laureaci VIII Międzyszkolnych Konfrontacji Teatralnych w Smólsku. Na tarnogrodzkiej scenie zaprezentowali się młodzi aktorzy z ZSPiG w Gro- madzie, SP w Smólsku, SP w Dereźni i ZSPiG w Korytko- wie Dużym. Z dumą informujemy, że teatrzyki z Gromady, Smójl- ska i Dereźni dostały nominacje na przegląd wojewódzki. Spektakle - „Ostatni wódz” w reżyserii Małgorzaty Proc- ner (teatrzyk z Gromady), „Krzywa bajka” w reżyserii Haliny Pintal i Iwony Paluch (teatrzyk ze Smólska) oraz „O służącej, która pokochała kupca” w reżyserii Alicji Cho- łyst (teatrzyk z Dereźni) zostały zaprezentowane podczas Festiwalu Najciekawszych Widowisk w Lublinie. Spektakle prezentowane podczas Wojewódzkiego Prze- glądu Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych oceniano w dwóch kategoriach - Teatry Młodzieżowe (18 spektakli) oraz Teatry Dziecięce (19 spektakli). W kategorii Teatrów 14 KULTURA 22/2017 Młodzieżowych Teatr Szkolny z Gromady otrzymał wyróż- nienie za twórczy wkład zespołu w poetycko - groteskową kreację obrazu społeczeństwa i wykorzystanie ciekawych środków wyrazu scenicznego w spektaklu „Ostatni wódz” w reż. Małgorzaty Procner. Jeszcze większy sukces odniosła Grupa Teatralna z Dereźni, która w kategorii Teatrów Dziecięcych zdoby- ła pierwszą nagrodę w wysokości 500 zł za udany debiut teatralny; przekonujące oddanie emocji granych postaci, energię sceniczną małych wykonawców, rytm oraz dy- namikę inscenizacji „O służącej, która pokochała kupca” w reż. Alicji Chołyst. Dodatkowo Rada Konsultacyjna XVIII edycji Festiwalu Najciekawszych Widowisk wręczyła wyróżnienia indywi- dualne dla Laury Rapy i Samuela Bartosińskiego z ZSPiG w Dereźni za role wykonane w spektaklu „O służącej, która pokochała kupca. Były to jedyna wyróżnienia przyznane przez komisję. Serdecznie gratulujemy nagrodzonym i wy- różnionym. Dominik Róg Jubileusz 90-lecia OSP w Dereżni Solskiej W dniu 3 maja 2017 r. Ochotnicza Straż Pożarna w Dereźni Solskiej świętowała Jubileusz 90-lecia istnienia, który był także okazją do radosnego obchodzenia Święta 3 maja oraz Gminnego Święta Strażaka. Organizatorem imprezy była Ochotnicza Straż Pożarna w Dereźni, Wójt Gminy Biłgoraj oraz Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju. Na uroczystości, które odbyły się na Boisku Sportowym w Dereźni Solskiej, oprócz delegacji druhów strażaków z niemal wszystkich jednostek OSP z terenu Gminy, przy- byli także m. in. Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Sławomir Zawiślak i Piotr Olszówka, Starosta Powiatu Bił- gorajskiego Kazimierz Paterak, Przewodniczący Rady Gmi- ny w Biłgoraju Jan Majewski, Wójt Gminy Biłgoraj Wie- sław Różyński, Zastępca Wójta Gminy Wojciech Dziduch, Sekretarz Gminy Teresa Różańska, Komendant Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Biłgoraju bryg. Wiesław Krent, członek Prezydium Zarządu Wojewódzkie- go Związku OSP RP w Lublinie st. bryg. w stanie spoczynku Mieczysław Skura, Naczelnik Wydziału Ruchu Drogowe- go Komendy Powiatowej Policji w Biłgoraju Marek Kanar a także radni i sołtysi z terenu Gminy Biłgoraj. Uroczystości rozpoczęły się barwną defiladą prowa- dzoną przez Gminną Orkiestrą Dętą z Obszy pod batu- tą kapelmistrza Michała Gizy oraz Poczty Sztandarowe z jednostek OSP w Dereźni, Soli, Smólska oraz Korytkowa Dużego. Druhowie strażacy przemaszerowali spod remizy w Dereźni na boisko sportowe, gdzie odprawiona została Msza Święta w intencji obchodzących swoje święto straża- ków, koncelebrowana przez kapelana powiatowego straży pożarnej księdza kanonika Krzysztofa Gajewskiego, księ- dza dziekana Michała Batyckiego oraz księdza Krzysztofa Górniaka. Po Mszy Świętej nastąpiła doniosła chwila złożenia mel- dunku przez Komendanta Gminnego druha Jana Małyszę, odegrania Mazurka Dąbrowskiego i wciągnięcia Flagi Pań- stwowej na maszt oraz wręczenia medali i odznaczeń, któ- re przekazali uhonorowanym Wiesław Różyński, Wiesław Krent oraz Mieczysław Skura. Najważniejsze odznaczenie, czyli Złoty Medal „Za zasługi dla Pożarnictwa” otrzymała Ochotnicza Straż Pożarna w Dereźni Solskiej, a także dru- howie Stanisław Różański s. Franciszka, Jan Wrębiak s. Jana oraz Stanisław Różański s. Piotra. Na ręce Prezesa OSP w Dereźni Solskiej Jana Kimaka przybyli goście złożyli pa- miątkowe podziękowania i życzenia dalszej pomyślności, a Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński oprócz ciepłych słów podarował jubilatom przydatny sprzęt pożarniczy. Po części oficjalnej obchodów Jubileuszu 90-lecia OSP w Dereźni Solskiej, przybyli goście i mieszkańcy mogli obejrzeć na scenie Zespół Śpiewaczy „Zorza” z Dereźni (przy akompaniamencie Jerzego Odrzywolskiego) oraz Kapelę „Kalina Folk” z Polichny. Do wspólnej zabawy pod- czas „Gali Disco Polo” przygrywały zespoły MOTIĘ TEX, SOLARIS, MEGUSTAR oraz FACE LOVE. Dominik Róg KULTURA 22/2017 15 Majówka 2017 w Gromadzie W dniu 1 maja 2017 r. w Gromadzie odbyło się spotkanie integracyjne gminnych zespołów śpie- waczych. Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą w intencji zespołów w Kościele p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Gromadzie, a ciąg dalszy spotkania zespołów i gości odbył się w remizie OSP w Gromadzie. Celem imprezy była prezentacja twórczości zespołów ludowych, ich integra- cja, stworzenie możliwości swobodnych rozmów przy stołach, wspólnego pośpiewania oraz wy- miany doświadczeń. W programie odbyły się występy zespołów, wspólne grillowanie i potańcówka ludowa. Na scenie zaprezento- wały się następujące zespoły: „Czeremcha? z Gromady, „Ja- rzębina” z Bukowej, „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego, „Zorza” z Dereźni, „Lawenda” ze Smólska, „Stok” z Hedwi- żyna i zespół śpiewaczy z Bidaczowa. Gościnnie wystąpił zespół „Za horyzontem” z Zawadki. W spotkaniu w Gromadzie wzięli udział Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński z małżonką, Zastępca Wój- ta Gminy Biłgoraj Wojciech Dziduch, Przewodniczący Rady Gminy Jan Majewski z małżonką, Andrzej Sobaszek, Prezes OSP w Gromadzie, Jerzy Skubis, Sołtys Gromady, Krzysztof Sobaszek z małżonką oraz ks. Proboszcz Marek Kuśmierczyk. Spotkanie przebiegło w bardzo przyjemnej atmosferze, o którą zadbali gościnni gospodarze z zespołu „Czerem- cha” z Gromady. Na Majówkę — Gromada 2017 zaprosili Zespół „Cze- remcha” z Gromady, Wójt Gminy Biłgoraj i Gminny Ośro- dek Kultury w Biłgoraju. Celina Skromak XVI edycja Gminnego Konkursu Polonistycznego W dniu 11 maja 2017 r. w Szkole Podstawowej w Woli Dereźniańskiej uczniowie klas trzecich wzię- li udział w XVI edycji Gminnego Konkursu Polonistycznego. W konkursie wzięło udział 33 uczniów, a laureatami zostali ci, któ- rzy uzyskali minimum 80 % punktów. Lista laureatów: I miejsce - Julia Wójcik ZSPiG w Dereźni; I miejsce - Amelia Morska ZSPiG w Gromadzie; II miejsce — Wiktoria Grabias ZSPiG w Dereźni; III miejsce — Julia Wolanin SP w Korczowie; III miejsce — Ewelina Sikorska ZSPiG w Hedwiżynie Wyróżnienia: Kacper Misiura - ZSPiG w Gro- Niemiec - ZS w Soli, Karol Dziduch Wszystkim laureatom gratulujemy madzie, Milena Myszak - ZS w Soli, - ZSPiG w Dereźni, Klaudia Dragań- iżyczymy dalszych sukcesów! Julia Sprysak - SP w Smólsku, Emilia czuk - SP w Korczowie. Dominik Róg 16 KULTURA 22/2017 Eliminacje do 51. Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu 30 kwietnia w Gminnym Ośrodku Kultury w Obszy odbyły się Eliminacje Powiatowe, a 28 maja w Muzeum Wsi Lubelskiej Eliminacje Wojewódzkie 51. Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych. KK. Hanna il dim -0g. ZE W konkursie powiatowym wzięło udział 9 podmiotów wykonawczych: 4 zespoły śpiewacze, 4 solistki oraz preten- denci do konkursu Duży - Mały. Gminę Biłgoraj reprezen- towali: zespół śpiewaczy „Jarzębina” z Bukowej, Krystyna Wójcik i Krystyna Blacha (solistki z Zespołu Śpiewaczego z Rudy Solskiej) oraz Piotr i Jakub Ostrowscy z Bukowej w kategorii Duży - Mały. Komisja w składzie Andrzej Sar, dr Janina Biegalska i prof. Jan Adamowski zdecydowała, że na szczeblu woje- wódzkim powiat biłgorajski reprezentować będą - zespół śpiewaczy „Jarzębina” z Bukowej, solistka Leokadia Mucha z Zamchu, w kategorii Duży - Mały - Piotr i Jakub Ostrowscy. W niedzielę 28 maja w przepięknej scenerii Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie, odbyły się Eliminacje Wo- jewódzkie 51. Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych. Wojewódzki Przegląd poprzedziły przesłuchania powiato- we i regionalne, które odbyły się w Suścu, Dębowej Kło- dzie, Włodawie, Obszy, Kąkolewnicy, Rykach, Żółkiew- ce, Urzędowie, Janowie Lubelskim, Drelowie, Siedliszczu i Lublinie. Wzięło w nich udział łącznie: 100 zespołów śpiewaczych, 7 kapel, 11 instrumentalistów, 44 śpiewaków, 9 grup w kategorii Duży-Mały i 4 wykonawców w kategorii folklor-kontynuacja (w sumie 175 wykonawców). W Wojewódzkim Przeglądzie Kapel i Śpiewaków Lu- dowych wzięło udział 16 zespołów śpiewaczych, 1 kape- la, 4 instrumentalistów, 4 śpiewaków, 7 grup Duży-Mały i 3 prezentacje w kategorii folklor-kontynuacja. Powiat biłgorajski reprezentowali: Zespół śpiewaczy „Jarzębi- na” z Bukowej, Zespół Śpiewaczy z Łukowej IV, solistka Leokadia Mucha z Zamchu oraz Piotr i Jakub Ostrowski w kategorii Duży — Mały. Miło nam poinformować, że po wysłuchaniu wszystkich wykonawców, jury w składzie: Prof. dr hab. Jan Adamowski - UMCS, konsultant WOK w Lublinie, mgr Marian Chyżyński — konsultant WOK w Lublinie i mgr Andrzej Sar — gł. instruktor ds. dziedzic- twa kulturowego Lubelszczyzny WOK w Lublinie postano- wiło wytypować do udziału w 51 Ogólnopolskim Festiwa- lu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu wszystkich wykonawców z naszego powiatu. Na prestiżowej scenie w Kazimierzu w dniach 23-25 czerwca 2017 roku Gminę Biłgoraj zaprezentują Zespół śpiewaczy „Jarzębina” z Bu- kowej i Piotr i Jakub Ostrowski z Bukowej. Jesteśmy bardzo dumni ze śpiewaków z Bukowej. Celina Skromak KULTURA 22/2017 17 XVII Zlot Szkolnych Kół Krajoznawczo -Turystycznych Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni 3 czerwca br. gościł ok. 260 uczestników XVII Zlotu Szkolnych Kół Krajoznawczo - Turystycznych Województwa Lu- belskiego. W organizowanych od 2001 roku Zlotach Szkolnych Kół Krajoznawczo - Turystycznych wzięło już udział ponad 3200 uczniów szkół chcących poznać swój region. Miłośnicy turystyki spotykają się na terenach o znaczących walorach patriotyczno - turystyczno - krajo- znawczych, w miejscach ważnych wy- darzeń historycznych oraz istotnych dla Polskiego Towarzystwa Turystycz- no - Krajoznawczego. Zloty stały się wydarzeniami, na których dochodzi do „spotkań po- koleń turystycznych” najmłodszych i tych trochę starszych. Organizacja Zlotów jest możliwa dzięki pomocy finansowej Samorzą- du Województwa Lubelskiego oraz wsparciu jednostek samorządowych. Tegoroczny Zlot honorowym pa- tronatem objął Sławomir Sosnowski, Marszałek Województwa Lubelskiego 18 KULTURA 22/2017 i Wiesław Różyński, Wójt Gminy Bił- goraj. Zlot został zorganizowany przez Radę Porozumienia Oddziałów PTTK Województwa Lubelskiego, Oddział Miejski PTTK im. Aleksandra Ja- nowskiego w Lublinie, Oddział PTTK w Biłgoraju, SKKT przy ZSPiG w De- reźni, przy współpracy Gminy Bił- goraj i ZSPiG w Dereźni. Wsparcia finansowego i rzeczowego udzielili: Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyń- ski, Radna Rady Gminy Biłgoraj Maria Raduj, Hurtownia Materiałów Elek- trycznych i Elektromontaż Kazimierz Ordecki, Zakład Przetwórstwa Mię- sa „MATTHIAS, Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Zbożowego „KAPKA. Hasłem przewodnim Zlotu była 110. rocznica pierwszej wycieczki zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Krajoznawcze do Puszczy Kampinoskiej. Z tej okazji turyści spotkali się w puszczy, ale tym razem w Puszczy Solskiej. Zlot rozpoczął się w sanktuarium św. Marii Magdaleny, gdzie niezwykle serdecznie wszystkich uczestników przy- witał kustosz ks. Witold Batycki. Turyści z różnych zakątków Lubelszczyzny pod opie- ką Mariana Kurzyny, prezesa Oddziału PTTK w Biłgoraju i Andrzeja Czacharowskiego, wiceprezesa, zwiedzili ko- ściół parafialny, dawny klasztor franciszkański, kaplicę św. Marii Magdaleny. Następnie wędrowali szlakiem zie- lonym im. Józefa Złotkiewicza do ZSPiG w Dereźni, gdzie nastąpiło uroczyste otwarcie Zlotu. Wszystkich zebranych powitała dyrektor szkoły Zofia Bielak wraz z organizato- rami Zlotu Marianem Kurzyną, Andrzejem Wasilewskim przewodniczącym Rady Porozumienia Oddziałów PTTK Województwa Lubelskiego. Ciepłe słowa do turystów skie- rował współorganizator Zlotu Wiesław Różyński, a także Kazimierz Paterak, starosta powiatu biłgorajskiego i Ta- deusz Sobieszek, członek honorowy PTTK. W imieniu posłanki na Sejm RP Agaty Borowiec głos zabrała jej asy- stentka Joanna Ostasz. Wśród gości obecni byli kierownik Punktu Informacji Turystycznej i Kulturalnej w Biłgora- ju Stanisława Dzikoń i przewodniczący Rady Rodziców w ZSPiG w Dereźni Piotr Harasim. W programie Zlotu znalazła się również prezentacja multimedialna pt. „Wspomnienia ze Zlotów Szkolnych Kół Krajoznawczo - Turystycznych Województwa Lubelskie- go, którą przedstawiła Małgorzata Palikot, opiekun SKKT w Dereźni. Najmłodsi uczniowie pod kierunkiem Alicji Chołyst zaprezentowali spektakl „O służącej, która poko- chała kupca, który w tym roku zdobył I nagrodę w Wo- jewódzkim Przeglądzie Teatrów Dziecięcych i Młodzieżo- wych w Lublinie. Nie zabrakło też piosenek turystycznych w wykonaniu członków SKKT przy ZSPiG w Dereźni i chórku szkolnego prowadzonego przez Ewę Buczek. Turyści po smakowitym obiedzie wybrali się na wy- cieczkę do Rezerwatu „Obary” w Puszczy Solskiej, gdzie poznali bogactwo przyrodnicze torfowiska. Zwieńczeniem Zlotu było ognisko z pieczeniem kiełba- sek i pożegnanie symbolicznym uściskiem dłoni podczas przekazywania iskierki przyjaźni. Wszystkim uczestnikom pozostaną miłe wspomnienia i oczekiwanie na kolejny Zlot w przyszłym roku. Składamy serdeczne podziękowania wszystkim spon- sorom, rodzicom, pracownikom szkoły, członkom SKKT- PTTK i uczniom ZSPiG w Dereźni zaangażowanym w organizację XVII Zlotu Szkolnych Kół Krajoznawczo- Turystycznych Województwa Lubelskiego. Małgorzata Palikot KULTURA 22/2017 19 Cała łąka dla mamy i taty Dnia 8 czerwca 2017 r. odbyła się uroczystość z okazji Dnia Matki i Dnia Ojca pod hasłem „Cała łąka dla Mamy i Taty”. W pięknie ustrojonej sali gimnastycznej w Soli zebrali się rodzice dzieci z oddziałów przedszkolnych i klas I — III. W pierwszej części uroczystości zaproszeni goście obejrzeli insceniza- cję przygotowaną przez klasy I - III i oddziały przedszkolne pt. „O tym, jak żabka mała rodziców nie słucha- ła. Scena zamieniła się w kolorową łąkę, na której śpiewał „żabi chórek”, tańczyły motyle, biedronki i żaby, po- jawiły się ślimaki i bocian. Wszystkie zwierzątka szukały zaginionej żabki, która szczęśliwie się odnalazła. Z całej tej historii wypływał morał, żeby za- wsze słuchać rodziców. W drugiej części odbyły się pre- zentacje występów dzieci z klas I — III z tegorocznej edycji Szkolnego Festi- walu Talentów. Niejedna mamusia i niejeden tatuś odczuli dumę patrząc na popisy wokalne, recytatorskie czy taneczne swoich dzieci. Potem był poczęstunek i wręczenie własnoręcznie wykonanych upomin- ków. Z zebranych opinii wynika, że uroczystość bardzo się podobała. Mali aktorzy z wdziękiem i ogromnym za- angażowaniem wystąpili przed swo- imi rodzicami dziękując im za trud wychowania. Marta Gil Szkoła z Korczowa w Ogólnopolskim Turnieju BRD W dniach 12 - 14 czerwca 2017 r. w Nidzicy odbył się krajowy XL finał Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym. W turnieju wystartowało 16 zwycięskich zespołów eliminacji wojewódzkich oraz zespół z Nidzicy, który był gospodarzem turnieju. Szkoła Podstawowa w Korczowie reprezentowała woje- wództwo lubelskie, powiat biłgorajski i gminę Biłgoraj. Ze- spół wystąpił w składzie: Solak Aleksandra, Myszak Mar- tyna, Cios Arkadiusz, Blicharz Hubert, Nowacka Natalia (rezerwowa). Opiekunem drużyny jest Edward Furlepa. Pierwsze dwa dni to zmagania uczestników turnieju w obowiązujących konkurencjach tj. rozwiązywanie testu wiedzy z zakresu sytuacji w ruchu drogowym, rozwiązy- wanie testu skrzyżowań, jazda po miasteczku ruchu dro- gowego, jazda po bardzo trudnym torze sprawnościo- wym oraz wykonanie zadań z zakresu pierwszej pomocy. Trzeci dzień to dzień rekreacyjny, organizator przy- 20 KULTURA 22/2017 gotował wycieczkę dla uczestników na pola Grunwaldu oraz w dalszej części wycieczkę do Olsztyna. Mistrzem Polski został zespół ze Stronia / woj. małopol- skie/, drużyna ze Szkoły Podstawowej z Korczowaukończy- ła turniej na bardzo dobrym, dziewiątym miejscu. Indywi- dualnie najwyżej została sklasyfikowana Solak Aleksandra na miejscu 19, spośród 68 uczestników, zaś Cios Arkadiusz na miejscu 20. Wcześniej uczniowie z Korczowa zwyciężyli wetapiegminnymorazwojewódzkim,któryodbyłsięwdniu 24 maja 2017 r. w Zespole Szkół nr 2 w Łęcznej. Dominik Róg 21 KULTURA 22/2017 1 czerwca w Zespole Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Gromadzie odbyło się wielkie świętowanie rodziców i dzieci – Dzień Rodziny. Uroczystość rozpoczęto Mszą Św. w kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy, którą od- prawił Ksiądz Proboszcz Marek Kuśmierczyk. Część artystyczną przygotowali najmłodsi uczniowie klas 0-3 i przedszkolaki. Gościnnie podczas imprezy wystą- piła formacja taneczna Studio Tańca „Styl” z MDK w Biłgo- raju. Tańczą tam także uczennice ze szkoły w Gromadzie. Na uroczystości obecni byli: Wójt Gminy Biłgoraj p. Wie- sław Różynski i kierownik Placówki Wsparcia Dziennego „Skrzydła” w Bukowej z filią w Gromadzie - p. Marta Kimak. Zaproszeni goście obdarowali dzieciaki słodkościami. W podziękowaniu za trud wychowania i miłość dzieci wręczyły rodzicom samodzielnie wykonane prezenty. Nie zabrakło także wspólnych zabaw integracyjnych i konkur- sów, w których chętnie brali udział zarówno rodzice, jak i ich pociechy. W nagrodę dostali pamiątkowe medale. O część konsumpcyjną imprezy zadbała Rada Rodzi- ców, fundując lody i napoje, a ciasto upiekli rodzice uczniów poszczególnych klas. Uczniowie klas starszych spędzili ten dzień na sportowo i przy ognisku. Kilka godzin spędzonych wspólnie z mamą i tatą to cenny czas dla każdego dziecka, zwłaszcza w takim dniu! Ewa Bednarz Najważniejsza jest Rodzina! Międzynarodowy Dzień Rodzin to święto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 wrze- śnia 1993 r. i obchodzone 15 maja. Celem obchodów jest pogłębienie świadomości społeczeństwa na temat wartości i problemów rodziny. W Polsce święto rodziny łączy się z obchodami Dnia Dziecka. W świetlicach Programu Umacnia- nia Rodziny SOS Wiosek Dziecięcych Biłgoraj od listopada odbywały się zajęcia z dietetykiem, mające na celu przekazanie rodzicom i dzieciom wie- dzy z zakresu zdrowego odżywiania i prawidłowych nawyków żywienio- wych. Dzięki wspólnej pracy uczest- ników spotkań, powstał „Przepiśnik” - zbiór sprawdzonych przepisów, który był promowany i rozdawany podczas uroczystości. Specjalista dietetyk za- dawał pytania sprawdzające wiedzę zdobytą podczas trwania warsztatów. Członkowie rodzin - laureaci konkur- su plastycznego pt: „Żyj zdrowo i jedz kolorowo” z rąk Dyrektora Programu SOS Wiosek Dziecięcych Biłgoraj – p. Mariana Łosiewicza - otrzymali na- grody, które wykorzystają do przygoto- wywania zdrowych posiłków, a dodat- kowe gry planszowe umilą rodzinom wspólnie spędzany czas. Uczestnicy mogli obejrzeć także prezentację mul- timedialną z działań realizowanych w ramach Programu „Żółty talerz”. Pracownicy Programu Umacniania Rodziny SOS Wiosek Dziecięcych Bił- goraj oraz wspierający wolontariusze przygotowali dla uczestników wiele atrakcji. Na scenie zaprezentowała się grupa teatralna ze Szkoły Podstawo- wej w przedstawieniu pt: „Włóczęga”, a także grupa taneczna ćwicząca na zajęciach w świetlicach. Dużą niespo- dzianką były występy solowe zarówno dzieci jak i młodzieży. Poza sceną odbywały się warsztaty decoupage, malowanie twarzy, zaba- wy i konkurencje sportowe. Owocowe szaszłyki i kiełbaski z grilla dodawały energii do zabawy. Dużą atrakcją było spotkanie z członkami Klubu Miło- śników Motocykli „CYGNUS” i stra- żakami z OSP Ratownictwa Wodnego i Ekologicznego z Biłgoraja. Pokaz mo- tocykli i sprzętu ratowniczego cieszył się dużym zainteresowaniem. Wspól- nie spędzone popołudnie przyniosło wszystkim dużo uśmiechu i radości. Serdeczne życzenia dzieciom i ich rodzicom złożył p. dyrektor Programu, Wójt Gminy Biłgoraj p. Wiesław Ró- żyński, dyrektor SP w Woli Dereźniań- skiej p. Waldemar Zajączkowski oraz prezes OSP RWiE p. Paweł Kuszewski. Monika Wojda Dzień Dziecka i Rodziny w Woli Dereźniańskiej W dniu 3 czerwca 2017r. już po raz kolejny w Placówce Wsparcia Dziennego „Skrzydła” w Bukowej z filią w Woli Dereźniańskiej odbył się piknik z okazji Dnia Dziecka i Rodziny. Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce promuje ideę zdrowego żywienia, a dzięki wsparciu Kulczyk Foundation rodzinne spotkanie tego dnia było jeszcze bardziej atrakcyjne. Konkurs „Radość czytania” „Tydzień bibliotek” — to cykliczna akcja promująca biblioteki i czytelnictwo, organizowana przez Sto- warzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Akcja trwa od 8 do 15 maja, w tym roku hasło „Tygodnia Biblio- tek” brzmiało „BIBLIOTEKA. OCZYWIŚCIE”. e Pia IT c NE W Lamu ||] Mako 017 a. W ramach obchodów „Tygodnia Bibliotek” Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgoraju z/s w Soli 12 maja 2017 r. przeprowadziła I cykliczny konkurs czytelniczy „Radość czytania” na szczeblu gminnym. Konkurs odbył się w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Biłgoraju. Była to już XVI edycja, w której udział wzięło 19 lektorów z 10 szkół podstawowych z terenu Gminy Biłgoraj, wyłonionych w drodze eliminacji szkolnych. Celem konkursu jest po- pularyzacja książki i biblioteki, promowanie aktywnego czytania i rozbudzenie zainteresowania literaturą polską i światową. Nic tak nie rozwija wyobraźni jak czytanie, które za każdym razem przenosi nas do innego świata, a ponadto pobudza naszą kreatywność, sprawia iż język, którym się posługujemy na co dzień jest bogatszy i barw- niejszy. „Z książki płynie odwaga, książka w życiu pomaga” — te słowa świadczą o tym, że książka kształtuje charak- ter i osobowość człowieka. Dlatego warto czytać książki, o czym doskonale wiedzą wszyscy uczestnicy konkursu. Oceny konkursu dokonała komisja w składzie: Alicja Jachiewicz-Szmidt, aktorka teatralna i filmowa, współza- łożycielka Fundacji Kresy 2000 Dom - Służebny Polskiej Sztuce Słowa Muzyki i Obrazu w Nadrzeczu k/Biłgoraja oraz Celina Skromak, Dyrektor Gminnego Ośrodka Kul- tury w Biłgoraju. 22 KULTURA 22/2017 Przy ocenie czytania komisja brała pod uwagę sposób prezentacji czytanego tekstu i dobór do osobowości czy- tającego. Po wysłuchaniu wszystkich czytających lektorów Jury z satysfakcją podkreśliło wysoki poziom konkursu i postanowiło przyznać: dwie równorzędne I nagrody, a zarazem awans do etapu powiatowego Krystianowi Ko- walowi kl. V - SP w Woli Dereźniańskiej i Weronice Wróbel kl. VI- ZSPiG w Gromadzie, dwa równorzędne II miejsca Ilonie Jaskowskiej kl. IV- ZSPiG w Dereźni i Bartłomie- jowi Małyszy kl. VI — SP. w Bukowej, dwa równorzędne III miejsca Amelii Wojda kl.VI - ZSPiG w Gromadzie i Amelii Okoń kl. IV — SP w Woli Dereźniańskiej oraz cztery równorzędne wyróżnienia: Martynie Palecznej kl.VI - ZSP i Gw Hedwiżynie, Amelii Grab kl. V - ZSPiG w Dąbrowicy, Korneli Szabat kl. V — SP w Soli i Emilii Kąca kl. IV — ZSPiG w Korytkowie Dużym. Czytający lektorzy zostali starannie przygotowani przez nauczycieli polonistów z poszczególnych szkół. Wszyscy uczestnicy otrzymali nagrody książkowe i pamiątkowe dyplomy. Konkurs organizowany jest przez Miejską i Po- wiatową Bibliotekę Publiczną w Biłgoraju a współorgani- zatorami są biblioteki publiczne powiatu biłgorajskiego. Zofia Nizio Majówka na „Wykle” W niedzielne popołudnie 21 maja 2017 r. mieszkańcy Soli i Kolonii Sól bawili się na festynie rodzin- nym pt. „Majówka na Wykle”. Pogoda dopisała co przyciągnęło na imprezę wiele rodzin. W trakcie festynu dzieci i dorośli uczestniczyli w róż- nych konkursach sprawnościowych, między innymi: to- czenie opony „rodzic-dziecko, bieg z woreczkiem na głowie, biegi między pachołkami, bieg z dzieckiem „na ba- rana. Dzieci ustawiały się w kolejce do malowania twarzy, a zdezorientowani rodzice nie poznawali swoich pociech, była zabawa z chustą animacyjną oraz puszczanie baniek. Podczas festynu zostały rozdane nagrody dla laureatów konkursu plastycznego pt. „Moja rodzina na sportowo. O to aby uczestnicy festynu nie byli głodni zadbali orga- nizatorzy oferując kiełbaski z grilla, ciasta, napoje i sło- dycze. Celem festynu było propagowanie zdrowego stylu życia, kształtowanie u dzieci umiejętności spędzania czasu z rodziną oraz zacieśnianie więzi emocjonalnej między ro- dzicami a dziećmi. Nad całością imprezy czuwali harcerze i harcerki z Soli. Piękna pogoda, rodzinna atmosfera, dużo atrakcji, kolorowe balony, które czasem poleciały w dal, wata cukrowa, popcorn... To oraz wiele więcej atrakcji czekało na przybyłych gości. Festyn zorganizowało Stowarzyszenie Razem Łatwiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej w Soli przy współpracy Gminnej Biblioteki Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli. Orga- nizatorzy mają nadzieję, że festyn uda się powtórzyć za rok i stanie się cyklicznym wydarzeniem majowym na „Wykle, spotkaniem integracyjnym na świeżym powietrzu, gdzie można będzie rodzinnie spędzić czas i dobrze wspólnie się bawić. Projekt „Majówka na Wykle” sfinansowano ze środków pochodzących z dotacji Gminy Biłgoraj w ramach otwarte- go konkursu ofert na realizację w 2017 r. zadań publicznych w zakresie wspierania i upowszechniania kultury fizycznej. Zofia Nizio „Jestem Bezpieczny” - Konkurs Wiedzy Prewencyjnej 25 kwietnia 2017 r. w ZSPiG w Hedwiżynie odbyły się Eliminacje Gminne Konkursu Wiedzy Prewen- cyjnej „Jestem Bezpieczny” organizowanego przez Komendę Powiatową Policji w Biłgoraju. W konkursie wzięli udział uczniowie klas IV, V, VI szkół podstawowych z terenu Gminy Biłgoraj. Dzieci musiały zmierzyć się z szeroko rozumianą problematyką bezpie- czeństwa oraz zapobiegania patologiom społecznym. W Eliminacjach Gminnych konkursu najlepsza okazała się drużyna ze Szkoły Podstawowej w Korczowie w składzie: Dawid Dziewa (kl. IV), Akradiusz Cios (kl. VI) oraz Karol Garbacz (kl. V). Zwycięzcom gratulujemy i życzymy dal- szych sukcesów w kolejnych etapach eliminacji. Dominik Róg KULTURA 22/2017 23 Mali matematycy Dnia 28 marca 2017 r. w Szkole Podstawowej w Woli Dereźniańskiej odbył się gminny etap Konkursu Matematycznego MiMak, w którym uczestniczyło 36 najlepszych matematyków z klas trzecich szkół podstawowych gminy Biłgoraj. Zadania konkursowe przygotowało Lubelskie Samo- rządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Zamościu. Laureatami konkursu zostało 16 uczniów, którzy będą re- prezentować swoje szkoły w kolejnym, powiatowym etapie MiMaK-a. Maksymalną liczbę punktów uzyskało dwoje uczniów Amelia Morska i Patryk Grabias. Konkurs został dofinansowany przez Gminę Biłgoraj. Lista laureatów: Amelia Morska SP Gromada, Patryk Grabias SP Wola Dereźniańska, Julia Wolanin SP Korczów, Emilia Niemiec SP Sól, Jakub Adamek SP Gromada, Ewe- lina Sikorska SP Hedwiżyn, Roksana Liwak SP Korytków Duży, Szymon Tworzewski SP Hedwiżyn, Julia Sprysak SP Smólsko, Karol Dziduch SP Dereźnia, Dominik Gura SP Smólsko, Karol Łuczyn SP Sól, Wiktoria Micyk SP Smólsko, Krystian Kaczor SP Bukowa, Kacper Rybak SP Sól, Szymon Dyndał SP Smólsko. Dominik Róg „Pociąg do czytania” po raz piąty W piątkowe przedpołudnie 19 maja 2017 r. w Parku Solidarności w Biłgoraju już po raz piąty naj- młodsi miłośnicy książek z Biłgoraja, Dereźni i Hedwiżyna spotkali się na wspólnej zabawie w ra- mach Ogólnopolskiej Akcji „Tydzień Bibliotek”. Celem przedsięwzięcia jest promocja książki i bibliote- ki wśród najmłodszych. W tym roku hasło „Tygodnia Bi- bliotek” brzmiało „Biblioteka. Oczywiście. Więc oczywi- ście były czytane bajki, tym razem przez specjalnych gości — poetę, wróżkę oraz przez starsze dzieci, które gościnnie przyjechały z Zespołu Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Hedwiżynie. Dzieci brały również udział w konkursach ze znajomości przeczytanych bajek, była wspólna zabawa z chustą animacyjną, przeciąganie oraz przechodzenie pod liną, a także tańce. Największą frajdę sprawiły dzieciom puszczane bańki oraz malowanie twarzy. Organizując tę imprezę pokazujemy bibliotekę jako in- stytucję, która trwale wpisuje się w pejzaż kulturowy. Po- przez różnorodne działania funkcja biblioteki zmieniła się diametralnie — można w niej nie tylko czytać i obcować z książką ale również przyjemnie spędzić wolny czas od nauki, spotkać się z przyjaciółmi, poznać nowe technologie a także wspaniale się bawić. „Biblioteka bawi oczywiście”. Nagrody i upominki dla dzieci ufundował Wójt Gminy Biłgoraj i Księgarnia TRAFFIC Monika Pajor w Biłgora- ju, a głównymi organizatorami akcji czytelniczej „Pociąg 24 KULTURA 22/2017 do czytania” są: Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgoraju z/s w Soli, Fundacja Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej, Fundacja Pomocy Dzieciom KRZYK w Biłgoraju, Gimna- zjum nr 2 im. Stefana Batorego w Biłgoraju. Zofia Nizio 25 KULTURA 22/2017 W dniach 8 - 15 maja obchodziliśmy XIV edycję Ogól- nopolskiego Tygodnia Bibliotek. Tegoroczne hasło to „Bi- blioteka. Oczywiście!”. Jak co roku filie gminnej biblioteki publicznej włączyły się w akcję i przygotowały zajęcia dla swoich czytelników. Filia gminnej biblioteki publicznej w Hedwiżynie, bibliote- ka szkolna oraz ZSPiG w Hedwiżynie przygotowały zajęcia dla swoich czytelników. Odbyły się szkolne eliminacje konkursu pięknego czytania, gdzie zostali wyłonieni zwycięzcy, którzy reprezentowali szkołę na szczeblu gminnym. Została przepro- wadzona ankieta pod hasłem „ Książki naszych rodziców”, któ- ra miała na celu pokazanie dzieciom jakie książki z dzieciństwa wspominają ich rodzice oraz nauczyciele. Na podstawie an- kiet zorganizowano wystawę, wśród najczęściej pojawiających się pozycji były - „Ania z Zielonego Wzgórza”, „Mały Książę”, „Dzieci z Bullerbyn” , „Winnetou”. Podczas uroczystego pod- sumowania akcji, swoje książki z dzieciństwa zaprezentowała Dyrektor szkoły Małgorzata Wasilewska, sołtys Justyna Jar- gieło, ksiądz proboszcz Piotr Sobczuk, bibliotekarka Justyna Wróbel oraz uczennica kl.I gimnazjum Gabriela Dyl. Odbyły się konkursy plastyczne oraz czytelnicze. Szczególnym zainte- resowaniem cieszył się konkurs poświęcony twórczości Juliana Tuwima. Zwycięzcy dostali pamiątkowe dyplomy oraz nagro- dy. Najmłodsi uczniowie szkoły wzięli udział w akcji „ Pociąg do czytania” w Parku Solidarności w Biłgoraju. Działania czy- telnicze spodobały się dzieciom i zachęciły do częstszego ko- rzystania ze zbiorów biblioteki szkolnej i gminnej. „Jak nie czytam jak czytam” Młodzież szkolna Zespołu Szkoły Podstawowej i Gimna- zjum w Hedwiżynie wzięła udział w ogólnopolskiej akcji pro- mującej czytelnictwo, która przebiegała pod hasłem „Jak nie czytam jak czytam”. Akcja polega na masowym jednoczesnym czytaniu książek. 8 czerwca uczniowie z przyniesionymi przez siebie książkami zgromadzili się na boisku szkolnym i rozpoczę- ło się czytanie. Część z nich przyniosła swoje ulubione książki, niektórzy po kilka aby podzielić się z kolegami, inni wypożyczyli z biblioteki. Celem akcji było sprawienie, aby książka kojarzyła się z relaksem, przyjemnością i swobodą. Mamy nadzieję, że po- przez przyłączenie się do akcji „Jak nie czytam jak czytam” bi- blioteki zainicjują modę na czytanie i przekonają nieczytających uczniów, że wśród ich rówieśników książki są popularne. Prze- wodnią rolę w aktywizacji czytelnictwa pełnią biblioteki, które kształtują i wychowują potencjalnego dorosłego czytelnika. Do akcji włączyli się również nauczyciele a organizatorami była bi- blioteka publiczna i biblioteka szkolna. Justyna Wróbel Jak co roku Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Ko- rytkowie Dużym włączyła się w akcję i przygotowała zaję- cia dla swoich czytelników. Przedszkolaki w bibliotece – spotkanie z najmłodszą grupą przedszkolaków, miało na celu zapoznanie dzieci z biblioteką, z zasadami wypożyczania i poszanowania ksią- żek. Polegało na głośnym czytaniu kilku krótkich utworów i rozpoznawaniu postaci bajkowych na podstawie ilustracji książkowych. Święto biblioteki – lekcja biblioteczna dla sześciolat- ków. Zapoznanie dzieci z ideą Tygodnia Bibliotek i dyskusja nt. dlaczego czytanie książek jest takie ważne. Następnie od- była się zabawa w „ZOO pana Brzechwy”. Bibliotekarka czy- tała wiersze z cyklu ZOO, a zadaniem dzieci po wysłuchaniu każdej rymowanki było odnalezienie opisywanego zwierzę- cia wśród wydrukowanych fotografii zwierząt i ułożenie ich na zdjęciach przestawiających naturalne środowisko tych zwierząt. Wszyscy uczestnicy zajęć otrzymali zakładki do książek. Zofia Karczmarzyk „Świat jest książką i ci, którzy nie podróżują, czytają tyl- ko jedną stronę”. Słowa św. Augustyna przyświecały idei zorganizowania przez Filię Gminnej Biblioteki Publicznej w Dąbrowicy w ramach ogólnopolskiej akcji Tydzień Biblio- tek, imprezy czytelniczej „Małe i duże literackie podróże”. Była to już XIV edycja I akcji, której hasło brzmiało: „Bi- blioteka. Oczywiście!” Impreza, która odbyła się 10 maja była rozstrzygnięciem wcześniej ogłoszonego konkursu czytel- niczego, polegającego na wypożyczeniu książki z biblioteki, przeczytaniu jej i podczas spotkania zaprezentowania innym czytelnikom kraju, w którym toczy się akcja książki. Przy ocenie wykonawców jury brało pod uwagę ogólną prezentację i dobór tematu, sugestywność wypowiedzi, ja- sność formułowania myśli, płynność i poprawność wyraża- nia się, poprawność języka i jego barwę. Komisja w składzie: Anna Kiełbasa, Irena Surma, Elżbieta Klimek postanowi- ła przyznać: I miejsce - Jakubowi Bielakowi, za prezentację książki A. Lindgren ,,Emil ze Smolandii”, II miejsce – Karo- linie Kobielarz, za prezentację książki Arrou-Vignoda Phi- lippe ,,Jaśki”, III miejsce – Oli Pyda, Otylii Kobielarz i Kasi Siembida. Wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali nagrody, a or- ganizatorem imprezy była Filia Gminnej Biblioteki Publicz- nej w Dąbrowicy przy współpracy ZSPiG w Dąbrowicy. Lucyna Bielak „Biblioteka. Oczywiście!” - XIV Ogólnopolski Tydzień Bibliotek w Hedwiżynie, Korytkowie Dużym i Dąbrowicy Spotkanie Kultur w Okrągłym Jak co roku, w pierwszą niedzielę czerwca w Okrągłym odbył się XIII już Turniej Wsi „Spotkanie kul- tur”. W tym roku w związku z przypadającym Dniem Zesłania Ducha Świętego, czyli popularnych Zielonych Świątek wydarzenie połączono z obchodami Święta Ludowego. 3 Na boisku wiejskim w Okrągłym licznie zgromadzili się mieszkańcy okolicznych miejscowości, miasta Bił- goraja oraz goście. Wydarzenie uro- czyście rozpoczął i gości powitał Wójt Gminy Biłgoraj i Prezes Powiatowy Polskiego Stronnictwa Ludowego Wie- sław Różyński. Okolicznościowy list od Arkadiusza Bratkowskiego Marszałka Województwa Lubelskiego odczytała Katarzyna Fus, Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Lublinie. Głos zabrał również Kazimierz Paterak, Starosta Powiatu Biłgorajskiego gra- tulując panu wójtowi udanej imprezy i pięknej integracji mieszkańców gmi- ny Biłgoraj. W spotkaniu w Okrągłym wzięli również udział Piotr Olszówka, Poseł na Sejm RP, Jan Kowalik, Radny Sej- miku Wojewódzkiego, Alfred Sobótka, członek zarządu województwa lubel- skiego, Roman Kasperek z Regionalne- go Ośrodka Polityki Społecznej w Lu- 26 KULTURA 22/2017 FRYKA SEE dzika „Bęńdow "a EWC APA aa ta ró kl blinie, Jarosław Piskorski, Wicestarosta Biłgorajski, Jan Majewski, Przewodni- czący Rady Gminy Biłgoraj, Radni Po- wiatu Biłgorajskiego — Ewa Maciocha, Teresa Nowak i Stanisław Lewandow- ski, ks. Kanonik Krzysztof Jankowski, ks. Proboszcz Marek Kuśmierczyk, Radni i Sołtysi Gminy Biłgoraj oraz kie- rownicy i pracownicy UG w Biłgoraju. W Turnieju Wsi „Spotkanie kul- tur” 2017 udział wzięło 5 drużyn: z Soli, Woli Dużej i Woli Małej, De- reźni, Korczowa i Okrągłego. Na bo- isko wiejskie do Okrągłego zawitali więc zagraniczni goście: Anglicy z Soli, Słowianie z Woli Dużej i Małej, Cyga- nie z Dereźni, Hiszpanie z Okrągłego i Afrykańskie Plemię z Korczowa. Sołectwa rywalizowały ze sobą w konkursie kulinarnym i konku- rencjach turniejowych. Zmaganiom drużyn przyglądały się dwie odrębne komisje. Stoiska kulinarne oceniała komisja w składzie: Ewa Maciocha - Radna Powiatu Biłgorajskiego, Prze- wodnicząca Komisji Kultury, Edukacji i Sportu w Starostwie Powiatowym w Biłgoraju, Anna Wachowicz — Wy- dział ds. Kultury, Edukacji i Sportu w Starostwie Powiatowym w Biłgoraju oraz Grzegorz Borowy — Restauracja Sitarska w Biłgoraju. Po dokładnym obejrzeniu wszyst- kich stoisk regionalnych i wnikliwym zapoznaniu się z ich zawartością ko- misja postanowiła przyznać nagrody w następującej kolejności: I nagroda, w wysokości 500 zł.(23 pkt) — dla So- łectwa Korczów; II nagroda, w wy- sokości 400 zł.(22 pkt) — dla Sołectwa Okrągłe; III nagroda, w wysokości 300 zł.(20 pkt) — dla Sołectwa Sól; IV nagroda, w wysokości 200 zł. ex aequo (13 pkt) — dla Sołectwa Wola Duża z Wolą Małą i Sołectwa Dereźnia. Zmagania turniejowe, zarówno konkurencje artystyczne, jak i spraw- nościowe oceniała komisja w składzie: Bożena Bednarczuk — Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Obszy, Iwona Pawlos — Instruktor MDK w Biłgoraju, Anna Świca — Instruktor MDK w Biłgoraju i Anna Banach - In- struktor GOK w Obszy. Oceniane konkurencje w turnieju to parada drużyn, konkurs plastyczny dla dzieci, konkurencje sprawnościowe na torach, ubieranie stracha na wróble, pokaz tańca narodowego oraz scenka z życia prezentowanego kraju. Po podsumowaniu punktów ze wszystkich konkuren- cji turniejowych tytuł Super Sołectwa (104 pkt) i I nagrodę, w wysokości 2000 zł. zdobyła Drużyna z Korczowa; II nagro- dę w wysokości 1500 zł. (86 pkt) zdobyła Drużyna z Dereźni; III nagrodę, w wysokości 1000 zł. (83pkt) wywalczyła Wola Duża i Wola Mała; IV i V miejsce (nagrody po 500 zł.) uzy- skały drużyny z Okrągłego (74 pkt) i z Soli (62 pkt). Nagrody i dyplomy uczestnikom turnieju wręczył Wiesław Różyński Wójt Gminy Biłgoraj. Laureatom XIII Turnieju Wsi „Spotkanie kultur” 2017 serdecznie gratulujemy, a wszystkim drużynom dziękuje- my za udział w turnieju. Dziękujemy za piękną integrację i świetną zabawę, której najlepszym przykładem i niekwe- stionowaną gwiazdą wydarzenia okazała się Drużyna z So- łectwa Korczów. I to nie tylko ze względu za zajęcie I miej- sca w obydwu konkursach. Udowodnili, że podchodząc z dystansem do zmagań turniejowych można się świetnie bawić, a publiczności dostarczyć niezapomnianych emocji i wielu radosnych wrażeń. Dziękujemy za łzy radości i dobrą zabawę. Ukłony i podziękowania dla pani Krysi Różańskiej, Soł- tys Okrągłego, za Jej nieocenioną pomoc oraz zaangażo- wanie społeczności lokalnej w przygotowanie tego dużego przedsięwzięcia. Dzięki uprzejmości Oddziału Biłgorajskiego Koła Diabe- tyków można było dokonać pomiarów cukru, cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi, darmowe pomiary ciśnienia tętniczego oferowali pracownicy i słuchacze Medycznego Studium Zawodowego w Biłgoraju, a porad kosmetycznych udzielały konsultantki Oriflame. Automobilklub Biłgorajski zaprezentował się paradą zabytkowych samochodów. Atrak- cje dla dzieci zapewniali animatorzy ze Sceny Juno oraz działający przez całe popołudnie aż do godzin wieczornych darmowy dmuchany park zabaw. Ponadto w ramach turnieju odbył się koncert zespołu „Jambo Africa, który podtrzymując integracyjny charakter imprezy, znanymi i lubianymi przebojami muzycznymi po- łączył we wspólnej, radosnej zabawie zgromadzonych uczest- ników imprezy. Na zakończenie odbyła się jeszcze dyskoteka pod gwiazdami z DJ NIELO oraz koncert zespołu MEFFIS. Patronatem medialnym wydarzenie objęli: Nowa gaze- ta biłgorajska, bilgoraj.com.pl, bilgorajska.pl oraz Katolickie Radio Zamość, a organizatorem XIII Turnieju Wsi „Spotka- nie kultur” w Okrągłym był Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju oraz Mieszkańcy Okrągłego. Celina Skromak KULTURA 22/2017 27 Jubileusz 90-lecia OSP oraz Piknik Rodzinny w Dąbrowicy W dniu 11 czerwca 2017 r. na malowniczym placu w Dąbrowicy odbyły się uroczystości rocznicowe OSP w Dąbrowicy połączone z Piknikiem Rodzinnym. Uroczystości otworzyła barwna defilada pod- oddziałów Ochotniczych Straży Pożarnych na czele ze Strażacką Orkiestrą Dętą z Biszczy pod batutą kapelmistrza Ryszarda Jelenia. W defiladzie z remizy OSP w Dąbrowicy na plac piknikowy maszero- wali jubilaci — strażacy z Dąbrowicy, poczty flagowe oraz druhowie z innych jednostek OSP z terenu Gminy Biłgoraj. Hen: PNE” *= owi 24 t== i UR Masżk. BA iż m ARR Obchody rozpoczęła Msza Święta w intencji obchodzących swoje świę- to strażaków, koncelebrowana przez ks. Kanonika Krzysztofa Gajewskiego, kapelana powiatowego strażaków oraz ks. Kanonika Józefa Bednarskiego. Podczas Mszy księża dokonali uroczy- stego poświęcenia nowego sztandaru OSP w Dąbrowicy. Po Mszy nastąpiła doniosła chwila złożenia meldunku przez Komendanta Gminnego dru- ha Jana Małyszę, odegrania Mazurka Dąbrowskiego i wciągnięcia Flagi Pań- stwowej na maszt. Przybyłych gości powitał Prezes OSP w Dąbrowicy dh Sławomir Bla- cha. Na jubileusz przybyli m.in. Posło- 28 KULTURA 22/2017 W a 4 typy" wie na Sejm RP Genowefa Tokarska oraz Piotr Olszówka, asystentka Poseł na Sejm RP Agaty Borowiec, Wicesta- rosta Powiatu Biłgorajskiego Jarosław Piskorski, Wójt Gminy Biłgoraj Wie- sław Różyński, Zastępca Wójta Woj- ciech Dziduch, Sekretarz Gminy Teresa Różańska, Komendant Komendy Po- wiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Biłgoraju bryg. Wiesław Krent, czło- nek Prezydium Zarządu Wojewódz- kiego Związku OSP RP w Lublinie st. bryg. w stanie spoczynku Mieczy- sław Skura, a także radni powiatowi i gminni, sołtysi oraz dyrektorzy. W najważniejszej część uroczysto- ści, która dała wyraz najwyższego spo- łecznego uznania jakim cieszą się dru- howie strażacy, nastąpiło przekazanie sztandaru dla OSP w Dąbrowicy. Akt Fundacji Sztandaru odczytali Rodzi- ce Chrzestni OSP w Dąbrowicy pani Monika Frąk oraz pan Marian Ku- rzyna. Po wbiciu gwoździ w drzewce sztandaru przez fundatorów sztandaru i wpisaniu się do kroniki pamiątkowej odczytano Akt Nadania Sztandaru, przekazano go Ochotniczej Straży Po- żarnej w Dąbrowicy oraz odznaczono tę jednostkę Złotym Medalem Za Za- sługi Dla Pożarnictwa. Srebrny me- dal otrzymali Grzegorz Jagucak, Piotr Maciocha, Marcin Jargieło oraz Piotr Szewc, brązowy: Damian Maciocha oraz Sławomir Przytuła, a odznakę „Strażak Wzorowy”: Re- nata Zań, Stanisław Szmit oraz Szymon Przytuła. Odznacze- nia sztandaru oraz wręczenia medali dokonali Mieczysław Skura, Wiesław Krent oraz Wiesław Różyński. Na ręce Prezesa OSP w Dąbrowicy Sławomira Blachy przybyli goście złożyli pamiątkowe podziękowania i życze- nia dalszej pomyślności, a Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński oprócz ciepłych słów podarował jubilatom przy- datny sprzęt pożarniczy. Po części oficjalnej obchodów Jubileuszu 90-lecia OSP w Dąbrowicy przybyli goście i mieszkańcy, a w szczegól- ności dzieci i młodzież bawili się na Pikniku Rodzinnym, obfitującym w wiele atrakcji na scenie i na placu. Wójt Gmi- ny Biłgoraj Wiesław Różyński oraz dyrektor ZSPiG w Dą- browicy Tadeusz Rak wręczyli nagrody dla dzieci biorących udział w Konkursie Plastycznym „90 lat OSP w Dąbrowi- cy, a wszystkie prace można było zobaczyć na plenerowej wystawie. Na scenie wystąpiły dzieci z ZSPiG w Dąbrowicy w przedstawieniu „Przyjaciel od zaraz, przygotowanym pod kierunkiem Anny Kiełbasy i Moniki Frąk, formacje tanecz- ne z Młodzieżowego Domu Kultury w Biłgoraju, pracujące pod opieką Ingridy Sokołowskiej i Urszuli Demuchy, Panie z Koła Gospodyń Wiejskich z Dąbrowicy oraz zespół Big Band z Biłgorajskiego Centrum Kultury w Biłgoraju. Wie- czorem do tańca przygrywał zespół FACE LOVE. Poza częścią artystyczną wiele działo się także na urokli- wym placu plenerowym. Fani motoryzacji obejrzeli przejazd motocyklistów, zainteresowani historią zobaczyli wystawę zdjęć prezentującą historię OSP w Dąbrowicy (najstarsze zdjęcie pochodzi z 1932 r.), a na dzieci czekały darmowe dmuchańce, animacje, kącik plastyczny oraz loteria fantowa. Organizatorami Jubileuszu OSP w Dąbrowicy i Pikniku Rodzinnego byli: Ochotnicza Straż Pożarna w Dąbrowicy, Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, sołtys i radny Wiesław Maciocha, ZSPiG w Dąbrowicy oraz Koło Gospodyń Wiejskich w Dąbrowicy. Dominik Róg KULTURA 22/2017 29 Biłgorajska Nuta w Dylach W słoneczną niedzielę czerwca, w malowniczych Dylach, odbył się kolejny Festiwal Sztuki Lokalnej „Biłgorajska Nuta”. W tym roku zorganizowany został 18 czerwca i zgromadził miłośników muzyki i sztuki ludowej. Festiwal jest rokrocznie organizowany w trzecią niedzielę czerwca na boisku wiej- skim, w sąsiedztwie urokliwego stawu i parku w Dylach. Służy promocji Dyl, tego urokliwego za- kątka Gminy Biłgoraj, oraz promocji pieśni biłgorajskich, muzyki ludowej, tradycyjnego rzemiosła i potraw regionalnych. Na festiwalu w Dylach zaprezentowały się gminne zespoły śpiewacze, kapele ludowe i folkowe oraz twórcy ludowi z Bukowej. W tym roku w malowniczej scene- rii urokliwych Dyl rozbili swoje obozo- wiska Goci z Masłomęcza oraz Słowia- nie z Woli Dużej i Małej. Można było odwiedzić wioskę Gotów, zobaczyć ich codzienne życie, przyjrzeć się strojom i zajęciom, takim jak przędzenie, szy- cie igłą z kości, czy pracy przy wyrobie biżuterii i krajek. Na specjalnie przy- gotowanym torze łuczniczym można było poćwiczyć strzelanie z łuku oraz posmakować gotowanych na ognisku potraw. Byliśmy również świadka- mi pojedynku na miecze i włócznie gockich wojów. Można się było sporo dowiedzieć o życiu i kulturze tych żyją- cych dawniej plemion. Osada Słowiańska, to barwna ini- cjatywa sołectwa Wola Duża i Mała. Surowe lniane stroje i kolorowe wianki 30 KULTURA 22/2017 na głowach Słowianek, muzyka, taniec i śpiew, a do tego przyjazna, rodzinna atmosfera stworzyły klimat słowiań- skiej osady. Smakoszy przyciągał kram z regionalnymi przysmakami, któ- ry przygotowali gościnni Słowianie. Twórcy ludowi z Bukowej - Hanna Głowa, Czesława Myszak, Antoni Frą- czek i Tadeusz Małysza poprowadzili pokazy ginących rzemiosł i umiejętno- ści. Można się było nauczyć przędzenia lnianych nici na motowidle, obserwo- wać przy pracy łubiarza, strugającego i folującego łuby oraz podpatrzeć tech- nikę wykonywania drewnianych łyżek tradycyjną metodą dłubania. Dodat- kowo dla dzieci przygotowano darmo- wy dmuchany park zabaw. Na placu płonęły ogniska, na któ- rych gotował się pęczak z gulaszem i bigos oraz piekły kurczaki w ziołach, a ze sceny w tym czasie po biłgorajsku witali gości Zespół Folkowy „Podko- wa” i Kapela Ludowa „Krążałka. W ich wykonaniu można było posłuchać najpiękniejszych piosenek z regionu biłgo- rajskiego. Krótki przerywnik teatralny przygotowali miesz- kańcy Woli, którzy przedstawili humorystyczną scenkę pt. Działalność Międzynarodowego Biura Matrymonialne- go. Prezentacje gminnych zespołów śpiewaczych rozpoczął zespół śpiewaczo — obrzędowy „Jarzębina” i Męski Zespół Śpiewaczy z Bukowej. Następnie można było posłuchać ze- społu „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego i zespołu „Zo- rza” z Dereźni. Na scenie w Dylach zaśpiewali także: Zespół „Stok” z Hedwiżyna, „Lawenda” ze Smólska, „Polne kwiaty” z Dyl, zespół „Moje Nadrzecze” z Nadrzecza, zespół „Więź” z Soli, Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej oraz zadebiutował słowiański zespół mieszkańców Woli Dużej i Małej. Podczas festiwalu zaprezentowaliśmy również dawkę folkloru sąsiednich regionów. Dla dylańskiej publiczno- ści zagrała KAPELA FOLK BAND z Łętowni, prezentując stroje i muzykę regionu rzeszowskiego oraz Kapela Ludowa UROCZYSKO z Krasnegostawu. Na zakończenie do tańca zaprosił wszystkich zespół EVENEMENT. Celina Skromak KULTURA 22/2017 31 Wójt z absolutorium 30 maja 2017 roku miała miejsce XXXVI Sesja Rady Gminy w Biłgoraju na której podjęto uchwałę w sprawie udzielenia absolutorium Wójtowi Gminy z tytułu wykonania budżetu Gminy za 2016 rok. Uchwała została przyjęta 10 głosami za przy 10 obecnych Radnych Rady Gminy w Biłgoraju. Podczas sesji Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński przedstawił zgromadzonym sprawozdanie z wykonania budżetu Gminy za 2016 rok oraz omówił przedsięwzięcia wykonane w roku ubiegłym. Najważniejsze inwestycje oraz wydarzenia przedstawił w formie prezentacji multimedial- nej. Radni Rady Gminy w Biłgoraju jednomyślnie udzieli- li Wójtowi absolutorium za wykonanie budżetu Gminy za 2016 rok. Wraz z sołtysami, dyrektorami szkół oraz pracow- nikami Urzędu Gminy Biłgoraj złożyli Wójtowi gratulacje. Wójt wielokrotnie podkreślał, że nie udałoby się zrealizować aż tak wielu przedsięwzięć bez dobrej współpracy z Radą Gminy w Biłgoraju, bez wytrwałej pracy sołtysów gminy oraz bez kompetentnej kadry pracowniczej. Na ręce Zastęp- cy Wójta Gminy Biłgoraj Wojciecha Dziducha, Sekretarza Gminy Biłgoraj Teresy Różańskiej oraz Skarbnika Gminy Biłgoraj Małgorzaty Kozłowskiej, Wójt złożył podziękowa- nia za owocną pracę wszystkich pracowników Urzędu Gmi- ny Biłgoraj. Ewelina Lemieszek Wójt Gminy Biłgoraj laureatem Lubelskiego Orła Biznesu Już po raz XIV Pracodawcy Ziemi Lubelskiej zorganizowali konkurs „Lubelski Orzeł Biznesu”. Statu- etkę „Orła Biznesu z Diamentami” dla Samorządowca 2016 Roku otrzymał Wójt Gminy Biłgoraj Wie- sław Różyński. Wyróżnienie to wójt Wiesław Różynski otrzymał już po raz 3. Kapituła konkursu doceniła włodarza za sprzyjanie rozwojowi przedsiębiorczości w regionie oraz działania na rzecz rozwoju Gminy Biłgoraj. Wśród laureatów konkursu „Lubelski Orzeł Bizne- su 2016” znalazły się: Spółdzielnia Mleczarska „Bieluch” w Chełmie, Mazurek Metal Sp. z o.o. oraz SPIŻARNIA Sp. j. „Orła Biznesu z Diamentami” otrzymały również: WSK PZL-Świdnik S.A., EDBAK Sp. z o.o. (w kategorii „Przedsiębiorstwo innowacyjne”) i Gospodarstwo Rolne Produkcyjno-Nasienne Władysław Brzozowski. W ka- tegorii „Firma rodzinna roku” statuetkę przyznano Fa- bryce Okien i Drzwi BAS Sp. o.o. Firmą budowlaną roku i jednocześnie generalnym wykonawcą został NPLAY 32 KULTURA 22/2017 Sp. zo.o. Medal „Lubelski Orzeł Biznesu 2016” z dyplomem za działalność społeczną powędrował do firmy Usługi Re- montowo-Budowlane Krzysztof Bielan. Kapituła konkursu przyznała również Honorowego Orła Biznesu dla Stadniny Koni Janów Podlaski Sp. z 0.o., „Honorowego Orła Biznesu z Diamentami” dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz statuetkę dla Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Lublinie z okazji 20 — lecia istnienia. Uroczysta Gala konkursowa miała miejsce 8 czerwca 2017 roku w Sali Kolumnowej Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie. Transmisje z Gali było można obejrzeć na an- tenie TVP 3 Lublin 17 i 18 czerwca o godz. 19.00. Ewelina Lemieszek Jubileusz 20. lecia Fundacji Kresy 2000 w Nadrzeczu 20 lat temu Państwo Alicja i Stefan Szmidtowie założyli w Nadrzeczu Fundację Kresy 2000 Dom Służebny Polskiej Sztuce Słowa i Obrazu, miejsce spotkań uznanych artystów polskich i lokalnych artystów ludowych oraz ośrodek kultury dla społeczności lokalnej, turystów i gości. W tym roku w związku z przypadającym Jubileuszem 20. lecia działalności Fundacji Kresy 2000 inauguracja sezonu artystycznego odbyła się w dniach 24 — 25 czerwca 2017 r. Uroczystość zgromadziła licznie przybyłych przyjaciół Fundacji oraz gości. W kierunku Jubilatów popłynęło wiele życzeń i ciepłych słów. Wśród składających życzenia nie mogło zabraknąć Wiesława Różyńskiego Wójta Gminy Biłgoraj, który do- ceniając ogromny wkład kulturowy działalności Państwa Szmidtów, podziękował im za tą 20 letnią działalność. W imieniu społeczności całej gminy złożył wyrazy uznania za to, że inspirując się zwyczajami i tradycjami wsi biłgo- rajskiej przyczynili się do kultywowania tradycji, rozwoju kultury ludowej i jej promocji w Polsce. Ciche i spokojne Nadrzecze stało się prężnie działającym ośrodkiem kultu- ry a zarazem przystanią dla artystów z całej Polski. „Dziś nadal jest to miejsce przyjazne dla utalentowanych ludzi z regionu biłgorajskiego, a także centrum spotkań artystów profesjonalnych i artystów ludowych” — powiedział Wójt. Tradycyjnie też, jak każdego roku, dwudniowe spo- tkanie w Nadrzeczu rozpoczęło się pięknymi pieśniami ludowymi ziemi biłgorajskiej wykonanymi przez Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej. Wystąpił również zaprzyjaź- niony z fundacją, światowej sławy tenor Wiesław Ochman w koncercie „Melodie dla Przyjaciół”. Towarzyszyła mu Renata Dobosz - mezzosopran oraz Halina Marsolińska - fortepian. Po koncercie odbył się wernisaż Jubileuszowej Wystawy Malarstwa. Można było podziwiać prace arty- stów, którzy w ciągu 20 lat prezentowali się w Nadrzeczu, m. in. Jerzego Dudy - Gracza, Stanisława Baja, Krystyny Głowniak, Stanisława Mazusia, Józefa Panfila, Franciszka Maśluszczaka, Krzysztofa Pasztuły, Elżbiety Gnyp. Na za- kończenie sobotniego wieczoru odbył się koncert Joanny Szczepkowskiej „Ballady i romanse, której towarzyszył instrumentalista Michał Dudziński. Niedzielne spotka- nie rozpoczęło widowisko Nocy Świętojańskiej „Sobótka? w wykonaniu 5-latków z grupy XI z Samorządowego Przedszkola nr 1 w Biłgoraju, pod kierunkiem Agnieszki Piętak. Kolejną atrakcyjną propozycją dla miłośników ma- larstwa i muzyki było spotkanie z malarzem Kazimierzem Pomagalskim, który na oczach widzów malował obraz przy akompaniamencie Tria Bethovenowskiego z Zamościa. Spotkanie w Fundacji Kresy 2000 zakończyło się spek- taklem „Śluby Panieńskie” w reżyserii i z udziałem Alicji Jachiewicz i Stefana Szmidta oraz Magdaleny Maścianicy, Natalii Matuszek, Damiana Kreta i Zbigniewa Dziducha. Celina Skromak KULTURA 22/2017 33 Ogólnopolska premiera książki Janusza Skowrońskiego Szpital Leśny AK „665 W piątek 23 czerwca 2017 r. w sali konferencyjnej Urzędu Gminy Biłgoraj odbyła się ogólnopolska premiera książki Janusza Skowrońskiego „Szpital Leśny AK 665". Spotkanie z autorem zostało zorga- nizowane przez Wójta Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju oraz Światowy Związek Żołnierzy AK - oddział w Biłgoraju. Przybyłych gości powitał Dominik Róg z Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju. Na spotkanie oprócz re- gionalistów i pasjonatów historii przy- byli m.in. Wójt Wiesław Różyński, dyrektor Muzeum Ziemi Biłgorajskiej Dorota Skakuj, Przewodniczący GRH „Wir” Andrzej Sokal, Prezes Biłgo- rajskiego Towarzystwa Regionalnego Stefan Oleszczak, Piotr Bartoszewski, por. Witold Dembowski, Roman So- kal oraz harcerze i inne osoby zainte- resowane historią. Janusz Skowroński - autor książ- ki „Szpital Leśny AK 665” oraz wie- lu publikacji popularnonaukowych, były burmistrz Lubania, a obecnie dziennikarz miesięcznika „Odkryw- ca” — to człowiek, który zaraża swoją pasją innych. W czasie jego prezenta- cji zebrani mogli dowiedzieć się o jego 20-letnich poszukiwaniach prawdy o dziejach Szpitala 665 oraz o dalszych losach związanych z nim bohaterów - partyzantów z Puszczy Solskiej. Autor pokazywał także jak szuka się śladów historii, zbiera się je i łączy z małych skrawków, odkrywał warsztat pracy dziennikarza i reportera oraz opowie- dział o odnalezionych przez niego nie- znanych dokumentach i zdjęciach... Pierwszy egzemplarz książki „Szpi- tal Leśny AK 665” Janusz Skowroński wręczył Wójtowi Gminy Biłgoraj Wie- sławowi Różyńskiemu, dziękując za ciepłe przyjęcie i organizację wydarze- 34 KULTURA 22/2017 nia. Po spotkaniu był czas na rozmowy z autorem oraz otrzymanie dedykacji i autografu. Kolejne spotkanie autorskie przygotowane przez Grupę Rekon- strukcji Historycznej „Wir” z Biłgo- raja odbyło się w zrekonstruowa- nej Ziemiance „Wira” wieczorem 24 czerwca 2017 r. Na spotkaniu moż- na było także obejrzeć filmy: „Szpi- tal Leśny AK” oraz „Chłopcy z lasu. Z Januszem Skowrońskim można tak- że było spotkać się podczas uroczy- stości rocznicowych w Osuchach 25 czerwca 2017 r. Dominik Róg Ogólnopolski sukces śpiewaków z Bukowej W dniach 23 — 25 czerwca 2017 r. odbywał się 51. Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludo- wych w Kazimierzu nad Wisłą. Jest to największe wydarzenie artystyczne dla kapel, śpiewaków, in- strumentalistów i twórców ludowych. Konkursowe przesłuchania muzyczne połączone są wówczas z targami sztuki ludowej. >= o OE : Gmina Biłgoraj w tym roku miała to szczęście, że re- prezentowana była przez dwa podmioty wykonawcze. Na festiwal w Kazimierzu zakwalifikował się bowiem kobiecy zespół śpiewaczy „Jarzębina” z Bukowej oraz Piotr i Jakub Ostrowscy w kategorii Duży — Mały, również z Bukowej. Zespół „Jarzębina” zaprezentował się w pięknym tradycyj- nym repertuarze pieśni weselnych: „ W imię Ojca i Syna, „Przeżegnaj mnie mamo” i „Jedziemy, jedziemy”, nato- miast panowie Ostrowscy, tata i syn wykonali dwie pieśni sieroce: „Wędruje sierota” i „Na zielonej łące”. Spośród 32 zespołów śpiewaczych nagrodzono tych najlepszych, wśród których znalazły się również panie z „Jarzębiny”, które wróciły z Kazimierza z wyróżnieniem. W kategorii Duży — Mały zaprezentowało się 22 wykonaw- ców. Piotr z Jakubem wyśpiewali II nagrodę. Gratulacje dla Bukowej! Wrażeń festiwalowych dopełnił fakt, że panie z „Jarzę- biny” miały przyjemność wystąpić na żywo w TVP Info oraz wziąć udział w nagraniu dla programu drugiego pol- skiego radia. Podczas wywiadów opowiedziały o swojej działalności śpiewaczo — obrzędowej, kultywowaniu tra- dycji ludowych swojej wsi oraz wykonały pieśni weselne przygotowane na festiwal. Celina Skromak KULTURA 22/2017 35 Bohaterowie mojego dzieciństwa - Wspomnienia Aleksandry Czok Aleksandra Czok (z d. Sikorska) urodziła się w położonych wśród lasów Rapach Dylańskich — wiosce partyzantów. Jej brat Paweł Sikorski zaginął pod Osuchami, a jego ciała nie odnaleziono, z kolei dru- gi brat Michał Sikorski został zamordowany tuż po wojnie. Aleksandra Czok (ur. 1930 r.) obrazowo wspomina swoich braci, opowiada o życiu w ciągle „odwiedzanych” Rapach Dylańskich oraz o praw- dziwych bohaterach, którzy żyli w tamtych czasach. Wieś partyzantów Wioska Rapy Dylańskie, w której się urodziłam i spę- dziłam dzieciństwo, położona jest wśród lasów. Nie dziwne więc, że była ona dogodnym schronieniem dla ludzi z ru- chu oporu, partyzantów i uciekinierów. Na co dzień mieszkaliśmy w domach, a kiedy pojawiało się zagrożenie, to uciekaliśmy do lasu i tam się chowali- śmy. Partyzanci ze wsi ufali sobie i nawzajem się pilnowali. 36 KULTURA 22/2017 W razie niebezpieczeństwa ostrzegali też mieszkańców wsi, którzy dzięki temu mieli czas się ukryć. Można powiedzieć, że Rapy Dylańskie były wsią partyzantów. Zginęło łącznie dziewięciu naszych chłopaków podczas akcji i w bitwach. W lesie na Chlebnej na wschód od Rap stało wtedy dwa budynki. Tam swoje miejsce kontaktowe mieli partyzan- ci — tam się schodzili, rozmawiali i wymieniali informacje. 'Tam też chodzili moi bracia, Paweł i Michał. Brat Stanisław był za młody. 37 KULTURA 22/2017 Kiedy do wsi przyszła wieść, że Niemcy będą wysiedlać ludzi, to wszyscy szybko uciekali w lasy. Nie było nawet czasu zamknąć chałupy czy stodoły. W kryjówkach sie- dzieliśmy czasem przez kilka dni. Któregoś razu z mamą pasłyśmy krowy na łąkach wolańskich. Nie pamiętam, dlaczego zostałyśmy same, a wszyscy inni uciekli, w każ- dym razie wtedy złapał nas żołnierz niemiecki. Ja zaczęłam płakać, a mama prosiła tego Niemca, żeby nas puścił. Na początku mówił tylko: nein, nein. W końcu jednak ustą- pił. Mama mu wtedy powiedziała, że w domu ma jajka i masło, które może mu dać. On mówił, że nic nie rozumie, ale przyszedł za nami do domu i powiedział po polsku: daj maslo. Mama dała mu dużą osełkę masła i jajka w koszyku. Wziął i poszedł sobie. Któregoś dnia, gdzieś przed bitwą pod Osuchami przy- szli do nas do domu dwaj partyzanci. Nadeszli z Lasów Ja- nowskich. Pamiętam, że jeden z nich był ubrany w czarny garnitur, a drugi miał na sobie płaszcz, który był tak po- dziurawiony kulami, że trudno było w to uwierzyć. Ja na początku myślałam, że on miał takie szczęście, ale moja mama powiedziała, że ten płaszcz musiał ściągnąć z trupa. Do wioski często przychodziła partyzantka sowiecka, ukrywająca się w Lasach Janowskich. Przychodzili jeść, a czasem też spali w naszych chatach. Wtedy nie było in- nego wyjścia jak tylko szykować im jedzenie na następ- ny dzień i pilnować, czy w okolicy nie kręcą się Niemcy. Przychodzili do nas często – pamiętam, że początkowo ich dowódcą był żołnierz niewielkiego wzrostu. Kiedy przyszli któregoś razu po akcji, to przynieśli go rannego i nieświa- domego. Po nim dowództwo nad tym oddziałem objął z kolei wysoki, dobrze zbudowany mężczyzna. Raz przyszli całą grupą, kiedy moja mama robiła pranie. Ich dowódca mówi do niej: „Matko, daj rubaszkę. Patrz, jaka moja brudna”. Mama dała mu tę koszulę, w którą on się przebrał od razu. Tej samej nocy przyszli inni party- zanci z tego oddziału i szukali więcej takich „rubaszek”. Na szczęście mama wcześniej dobrze ukryła resztę ubrań. Mó- wiła, że mogłaby uprać im te brudne łachy, jednak bała się, że jak da im nasze na zmianę, to i te nam zabiorą. Bracia W domu było komu nosić ubrania. Miałam trzech braci, z których dwóch należało do Armii Krajowej. Paweł zaginął pod Osuchami, jego ciała nie znalezio- no. To była straszna bitwa, nawet u nas we wsi słychać było wtedy charkot maszynowych karabinów. Później jego koledzy z oddziału opowiedzieli nam, co się z nim stało. Kiedy byli okrążeni, to ich dowódca się załamał. Siadł pod sosną i płakał. Mówił do nich: „Chłopaki, przepadli- śmy”. Rozdał im dowody i powiedział: „Ratujmy się, jak możemy”. Koledzy, którzy uciekali z bratem, wdrapali się na jodły i poprzywiązywali się do nich. Brat też chciał tak zro- bić, ale jego drzewo miało za rzadkie gałęzie i powiedział, że Niemcy na pewno go na nim zauważą. Zszedł z jodły i namawiał kolegów, żeby poszli z nim w bagno i schowali się w kępach. Oni jednak zostali na drzewach i nie chcie- li z nim iść. Jeden z nich później mówił, że brat poszedł gdzieś i więcej go nie widzieli. Pewnie chciał się ukryć na moczarach i poszedł na dno… Później brat Michał jeździł pod Osuchy szukać jego ciała, ale bez skutku. Przepadł jak kamień w wodę. Zosta- ło po nim tylko imię i nazwisko na tablicy w Osuchach. Brat Michał był pod Osuchami w tym samym oddzia- le AK co Paweł. Jak dowódca dał im dowody, to on chciał uciekać razem z gajowym Kukiełką z Biłgoraja. Poszli do Hamerni i tam ukryli się w stodole. Gajowy założył opa- skę pracownika leśnego, więc Niemcy nic mu nie zrobi- li. Za to Michał schował się w słomie na górze. Później opowiadał, jak znaleźli go Niemcy: „Było całe zapole sło- my, ale akurat Niemiec brał stamtąd, gdzie ja byłem scho- wany. Jak o mnie zaczepił, to rozdarł się i wzniósł alarm. Usłyszałem tylko jargot ładowanych karabinów. Powie- działem do nich tylko: Panowie nie strzelajcie! Zszedłem z góry. Trochę mnie bili karabinami, ale na szczęście nie zabili”. Później zabrali go do piwnicy, gdzie byli też inni więź- niowie. Tam siedział już gajowy Kukiełka z opaską, ale nie przyznawali się jeden do drugiego. Brat opowiadał, że na śledztwie trzeba było bardzo uważać i pilnować się, żeby broń Boże nie zmieniać swoich zeznań. Jak pytali o jedno kilka razy, to trzeba było odpowiadać cały czas tak samo, bo inaczej było źle. Bili ich tam strasznie – on dostał, ale lekko. Pytali go, po co tam był i skąd się tam wziął. Michała zabrali do obozu w Majdanku, w którym był kilka miesięcy. Opowiadał, że tuż przed wyzwoleniem obozu Niemcy jakby się wściekli i gnali ludzi masowo do pieca. Kto na wieczór nie dostał kolacji, to oznaczało, że rano idzie do pieca. Szli czwórkami. Któregoś wieczoru barak, w którym byli jego koledzy z Rap, nie dostał kolacji, a barak, w którym był on jeszcze tak. Rano brat się przebudził i widzi przez okno jakieś zbie- gowisko cywilów i więźniów na placu. Poszedł do tego ba- raku, w którym byli jego koledzy, i mówi: „chłopaki wsta- wajcie i chodźcie, bo wyzwoleni jesteśmy”. Jeden z nich taki był wystraszony, że nie chciał wyjść. Mówił, że jak Niemcy ich zobaczą, to ich wystrzelają. Ale Niemców już nie było i wrócili do domu. Jak się wojna skończyła, to brat Michał poszedł do Radecznicy, tam się zameldował i skorzystał z amne- stii. Później zaczęli przychodzić do niego nocami kole- dzy z partyzantki, którzy jeszcze się ukrywali. Brat chyba w końcu przestał się z nimi kolegować. Krótki czas później stała się tragedia. Któregoś dnia wracał z Biłgoraja lasem na Rapy Dylańskie. Niedaleko za nim szła nasza mama. Byłam wtedy na podwórku i usłyszałam strzał. Okazało się, że ktoś zastrzelił brata, najpewniej byli to ci koledzy. 38 KULTURA 22/2017 Mama trafiła na moment, że oni właśnie chcieli zakopywać jego ciało… Najmłodszy z braci miał na imię Stanisław. Był on jesz- cze małym chłopakiem i siedział w domu. Po bitwie na Porytowym Wzgórzu przyszli do nas przetrzebieni żoł- nierze sowieccy. Kazali mojemu bratu Stanisławowi, żeby zaprowadził ich do tej placówki partyzanckiej pod Rapami, w której mieli nadzieję skontaktować się z polską par- tyzantką. Dali mu karabin do ręki i kazali iść. Mama jak zobaczyła, że on niesie karabin, to go skrzyczała i zbiła, a do tych partyzantów powiedziała: „dwóch poszło do lasu, jeszcze trzeciego chcecie zabrać?” I został się. Prawdziwi bohaterowie To było w roku 1943. Pasłam wtedy z innymi dziećmi krowy na łąkach pod gajówką, bo wtedy jeszcze pozwala- li. Zobaczyliśmy żołnierzy niemieckich – później się do- wiedziałam, że jeden ich oddział szedł od Rap, a drugi od Woli. Partyzanci siedzieli w lesie pomiędzy nimi1. Z nami pasł oddziałową krowę jeden z partyzantów. Niemcy go zobaczyli i zaczęli wołać do niego: „kom, kom”. On udawał, że nie wie, o co chodzi i pokazywał na krowę, że ją pasie. Żołnierze pokazali na nas, że my możemy to robić i zabrali go. Później ludzie mówili, że Niemcy go tak skatowali, że aż mu krew odchodziła. Chcieli wyciągnąć od niego informacje o partyzantach. Ale on był twardy i nic nie powiedział. Biedak zmarł w Rapach w nocy. Tacy bo- haterowie żyli wśród nas... Jak ci żołnierze poszli od nas, to młodsze dzieci uciekły do domu, a my, trochę starsze, zostaliśmy dłużej. Jednak kiedy zaczęła się strzelanina to pobiegliśmy czym prędzej do wsi. Bałam się bardzo – jak biegłam, to gdzieś powyżej kule łamały gałęzie drzew. Partyzantom z tej bitwy udało się wyjść obronną ręką. Wycofali się w stronę Frampola. Później, jak paśliśmy krowy w lesie, gdzie była potyczka, to zauważyliśmy na sośnie przybity krzyż. Wtedy wydawało mi się, że to była pamiątka bitwy, ale nie wiem, czy to prawda. Krzyż wisiał tam, gdzie kiedyś były gajówki, około 2 kilometry od Rap w stronę Biłgoraja. Była taka starsza pani, nazywała się Sawicha. Jak Nie- miec ją zapytał: „gdzie chlop?”, to ona wołała: „Jasiu, Jasiu chodź, dam ci placka, bo Niemce idą”. Tak ostrzegała na- szych. Pytał się jej też Niemiec, która jest godzina, ona od- powiedziała głośno: „panowie, nie wiem”. A do „chłopów” pokazała Niemcom całkiem inną drogę i mówiła: „tam po- szli”. Pokazała im całkiem inny kierunek, na Wolę. Po bitwie pod Osuchami, kiedy bracia Stanisław i Mi- chał byli w domu, w naszych drzwiach pojawił się żołnierz niemiecki, hełm miał na głowie i był zapięty pod szyją. Zajrzał i jakby się zląkł. Chciał od braci kenkartę, więc pokazali mu dowody pracowników leśnych. On zobaczył i powiedział: „ja, ja, las nein”. Mówił żeby dzisiaj w domu być bo idzie obława. Pokazywał rękami taki okrąg, że wieś otoczona. W tym czasie na Rapy pod Biłgoraj zawieźli cały samochód ludzi i ich rozstrzelali. Na Gromadzie była rodzina Pacyków, którą można nazwać „rodziną partyzantów”. Jeden z nich, Kazimierz, przychodził do nas na Rapy, bo się przyjaźnił z moimi braćmi. Któregoś razu najmłodszy brat Stanisław podpro- wadził Kazika do domu, a sam pilnował na zewnątrz. Zima była i sobie nogi poodmrażał. Dwóch z tych Pacyków Witka i Kazika Niemcy złapali w ich domu. Tego Kazika zbili do nieprzytomności, że aż krew go podbierała. Niemcy powiązali ich drutami kolcza- stymi, więc nie dali im obstawy. Wieźli ich samochodem do Zamościa. Witek odwiązał bratu druty, zepchnął go z samochodu, sam skoczył za nim, wziął go na plecy i po- niósł do lasu. Zawiadomił partyzantów, którzy przyszli i ich zabrali. Później wozili tego Kazika po różnych ukry- tych miejscach i jakiś czas leczyli. opracował Dominik Róg 1 Bitwa pod Rapami Dylańskimi miała miejsce w dniu 5 października 1943 r. i zakończyła się zwycięstwem połączonych oddziałów partyzanckich z grup „Norberta”, „Woyny” oraz „Groma”. LWALZDYLY WIC W UALUDWW WOZY W WICÓW DOLU DOLZDYTW WACH DOLU WALII 0 ŻÓ Ó ©,0 OO — . . +/ Kuca Krężai kw Jdreejórze Festiwal Muzyki Ludowej im. Anny Malec odbył się 21 maja 2017 r. w Jędrzejówce w gminie Goraj, w miejscu, w którym żyła i tworzyła śpiewaczka. Rozpoczął się mszą św. w intencji Anny Malec, po której przy akompaniamencie Gminnej Orkiestry Dętej odbył się przemarsz do remizy, w której miał miejsce przegląd zespołów i solistów ludowych z terenu gminy Goraj oraz zaproszonych gości. Gościnnie zaprezentowała się Kapela Ludowa „Krążałka” z GOK w Biłgoraju i„Kapela Butrynów” z Janowa Lubelskiego. — Psadcocka z CZY W Zagroda Stor kaj W sobotę 10 czerwca 2017 r. w Biłgoraju została zorganizowana Noc Kultury, której jeden z epizodów miał miejsce w Zagrodzie Sitarskiej. W malowniczej scenerii skansenu przybyłym licznie gościom do tańca przygrywała Kapela Ludowa „Krążałka”. Potańcówkę zorganizowało Muzeum Ziemi Biłgorajskiej oraz Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju. Kręiajka zagraja ua schodach Due Rodzetldwa Zadoczzo W dniu 13 czerwca 2017 r. w budynku starostwa biłgorajskiego odbyły się powiatowe obchody Dnia Rodzicielstwa Zastępczego. Były podziękowania rodzinom zastępczym oraz wykład psychologa, a na zakończenie dla przybyłych gości zagrała Kapela Ludowa „Krążałka”, działająca przy GOK w Biłgoraju. , QBRODEK K A dz m ik 4 Gy Celina Skromak KULTURA 22/2017 39 Nadchodzące wydarzenia (lipieczwrzesień 2017 r.) 2 lipca 2017 r. — Bukowskie Jagodzianki w Bukowej Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, OSP w Bukowej, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju 9 lipca 2017 r. — Jubileusz 90. lecia OSP i Piknik Rodzinny Gminny Mocarz w Korytkowie Dużym Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, OSP w Korytkowie Dużym, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju 16 lipca 2017 r. — Turniej Piłki Drużyn Niezrzeszonych o Puchar Wójta Gminy Biłgoraj Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, UKS w Gromadzie, OSP w Gromadzie 30 lipca 2017 r. — Lato na Żurawinowym Szlaku w Ciosmach Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, Stowarzyszenie „Dąb” w Ciosmach, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju 20 sierpnia 2017 r. — Dożynki Gminno — Parafialne w Bukowej Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Ochotnicza Straż Pożarna i Mieszkańcy Bukowej 27 sierpnia 2017 r. — Dożynki Powiatu Biłgorajskiego w Biszczy Organizator: Starostwo Powiatowe w Biłgoraju, Wójt Gminy Biszcza, Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Biszczy Wrzesień 2017 r. — Spotkanie z Historią w Bukowej i Woli Dereźniańskiej Organizator: Szkoła Podstawowa im. ks. Jerzego Popiełuszki i Gimnazjum w Bukowej, Szkoła Podstawowa w Woli Dereźniańskiej, OSP w Brodziakach, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju 1 października 2017 r. — „Ostatni Dzień w Obozie Corda” - Piknik Rodzinny w Brodziakach Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, OSP w Brodziakach, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju GMINA BIŁGORAJ Ą
kultura_23_2017_NET.pdf	BALL ! ] „ADA „KU LDU (OK >OQCX OQSODOODOSBEGO, i DOGGQ0OQG [OWY WE WAU U LDU DOGO PODODOO JQOQQO 9 GO Q00G 7 st - igfere] OÓD 35 50 ÓÓ GE mo U OOO BLI) gy PODAC j JE ZA F Pracę w Gminie Biłgoraj rozpocząłem w 1975 r. w Szkole Podstawowej w Woli Dereźniańskiej. W roku 1978 przez kilka miesięcy pracowałem w Szkole Podstawowej w Dereźni, a od roku 1979 w Szkole Podstawowej w Dąbrowicy. Pamiętny dzień 12 kwietnia 1982 roku ( było to w okresie sta- nu wojennego) polecono mi pełnić obowiązki dyrektora szkoły. I tak mi jakoś zeszło aż do sierpnia tego roku, kiedy to podjąłem niełatwą decyzję o rezygnacji ze stanowiska dyrektora szkoły. Nieskrom- nie powiem, że po prawie 42 latach kończę moją przygodę z oświatą w poczuciu dobrze spełnionego obowiązku. Było to możliwe między innymi dzięki temu, że na swojej drodze spotykałem życzliwych ludzi. Jedną z takich osób jest obecny Wójt Gminy Pan Wiesław Różyński. Nasza znajomość i współ- praca datuje się gdzieś od wczesnych lat dziewięćdziesiątych. Jako mieszkaniec tej ziemi obserwowa- łem jak pod rządami Pana Wójta wszechstronnie rozwija się gmina, miejscowość po miejscowości (ito niezależnie od wielkości elektoratu). Głęboko na sercu leży też Panu Wójtowi gminna oświata, jej materialny i organizacyjny rozwój. W 2011 roku podjął Pan Wójt niepopularną jak się wtedy wyda- wało decyzję o przekazaniu szkół Stowarzyszeniu. Z perspektywy czasu możemy powiedzieć, że była to mądra i dalekowzroczna decyzja, która pozwoliła przetrwać małym szkołom. Panie Wójcie, dziękuję za życzliwość, wsparcie, za wszelką pomoc, której i jako mieszkaniec gminy i dyrektor szkoły doświadczyłem. Życzę by dobry duch nigdy Pana Wójta nie opuszczał. Gmina jeszcze Pana Wójta potrzebuje. Za przychylność i wsparcie dziękuję również Kierownictwu gminy: Zastępcy Wójta Panu Wojtkowi Dziduchowi, Sekretarz Gminy Pani Teresie Różańskiej, Skarbnikowi Gminy Pani Małgorzacie Kozłowskiej i głównej księgowej Pani Małgorzacie Bodek. Pani Marzenie Mroczkow- skiej dziękuję za pomoc w realizacji zadań opiekuńczych, a Pani Celinie Skromak za pomoc i współpracę w dziedzinie kultury szeroko rozumia- nej. Pani Ali Bartnik wraz z załogą dziękuję za pomoc w realizacji projektów inwestycyjnych. Dziękuję Panu Stanisławowi Lewandowskiemu i Panu Dariuszowi Świerczyńskiemu za pomoc w rozwiązywaniu bieżących problemów. Radzie Gminy dziękuję za przychylność i wyrozumia- łość (a często nie były to proste tematy). Dziękuję za współpracę moim najbliższym współpracownikom: Pani Idze Wolanin — Kierownikowi Re- feratu Oświaty, Paniom księgowym — Pani Krysi Wolanin i Pani Anecie Bąk. Dziękuję za współpracę moim koleżankom i kolegom dyrektorom. Będzie mi Was brakowało. Wszystkim za wszystko z serca wielkie dzięki. Tadeusz Rak Dyrektor ZSPiG w Dąbrowicy 58 s s 58 58 58 s s BER Obrazek z Woli LI Choć czeremcha gałęzie wyciąga spragniona k k l La |, |. k lh Zmurszałe strzech By pochwycić choć jeden w swoje ramiona ! y yp W ! W drewnianych okiennicach wiatr tańczy szalony T unieść ku słońcu ku niebu te małe łódeczki lą . . . k Na dachu co pękł od ciosu czasu przysiadły gawrony Woda szepce zacicha zadumana zasmucona | Jeszcze się grusza w górę piętrzy nieśmiało £ Rozpościera swoje delikatne ciało W oddali widać pnie drzew cierpiące h Rozsypuje owoce wzdłuż miedzy niczyjej Ręką ludzką bezlitośnie okaleczone | Gałęzie wierzby płaczącej j Tuż obok strumień szemrze delikatnie nad krzywdą natury pochylone | | Błyszczy kamieniami co zaległy na dnie Już aniołowie nie stróżują l ł Nie słychać już dźwięku uderzających kijanek przy krzyżach przydrożnych l Ani śpiewu kobiet pokornie schylonych l W wodę jasną czystą z nadzieją wpatrzonych I nawet cisza leczy rany czasu tak mało pobożnie | ł 1 wszystko zamiera choć wieczności łaknie | Już nie płyną po toni czerwcowe wianeczki I wszystko cieniem się staje choć światłości pragnie 14 k "SL: Ewa Bordzań Redaktor naczelny: Celina Skromak Dziennikarze wydania: Tadeusz Rak, Dominik Róg, Zofia Nizio, Ewelina Lemieszek, Irmina Ziętek, Celina Skromak Zdjęcie na okładce: Jerzy Odrzywolski Druk: Drukarnia Helvetica, ul. Włosiankarska 13, 23-400 Biłgoraj Wydawca: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, ul. Kościuszki 88, 23 — 400 Biłgoraj www.gokbilgoraj.pl, e-mail: gok_bilgoraj(Qop.pl Uroczystości Jubileuszowe 90-lecia OSP w Korytkowie Dużym w dniu 9 lipca 2017 r. rozpoczęły się Mszą Świę- tą w Kościele Parafialnym p.w. Matki Bożej Bolesnej w _ intencji _ Jubilatów i wszystkich druhów straża- ków. O oprawę Mszy Świę- tej zadbał Chór z Korytko- wa Dużego. Joanna Olech przyjecha- ła do Soli na zaproszenie Dyskusyjnego Klubu Książ- ki działającego przy Gmin- nej Bibliotece Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli. Spo- tkanie z pisarką odbyło się 14 września 2017 r. w Ze- spole Szkół w Soli. Wzięli w nim udział uczniowie z klas IV-VI. Biały śpiew to specyficzny rodzaj śpiewu, zwany tak- że śpiewokrzykiem. Jest to technika wokalna typowa dla muzyki ludowej. Kła- dzie szczególny nacisk na natężenie dźwięku i prze- nikliwość, co wynika z lu- dowego charakteru techniki odpowiadającej potrzebom wykonawstwa w sytuacjach typowych dla życia wsi. Bronisława Koziara (ur. 1930) opowiada historie wojenne mieszkańców Dą- browicy. Z jej wspomnień dowiemy się o losach wy- wiezionych chłopów, wśród których był jej ojciec, o wo- jennej biedzie, partyzanc- kich wizytach i napaściach wszechobecnych bandytów. Spotkania z - Historią w Gminie Biłgoraj mają na s yta : celu w sposób atrakcyjny dnia h angażować dzieci i młodzież < . : 2. > do poznawania historii. GMIN RAJ e W tym roku odbywa się dru- ga edycja spotkań — w szko- łach w Korczowie, Bukowej i Gromadzie. KULTURA 23/2017 3 O Wola Duża i Mała Niedaleko Biłgoraja, nad wesoło meandrującą pośród pól i lasów rzeczką Stok, rozciągają się malow- nicze miejscowości Wola Duża i Wola Mała. Dawniej stanowiły jedną osadę nazywaną Wola Biłgoraj- ska, Dobrawola (taka nazwa widnieje na austro-węgierskiej mapie z 1800 r.) bądź po prostu Wola. Wieś powstała w dobrach prywatnych najprawdo- podobniej pod koniec XVII w. a od 1726 r. należała do Marcina Leopolda Szczuki, następnie do jego spadkobier- ców. W XIX w. istniała tutaj karczma, młyn oraz stawisko, a samą miejscowość zamieszkiwało około 80 mieszkańców (według spisu z 1827 r.). Podczas powstania styczniowego ukryta w lasach miejscowość była dobrym schronieniem dla oddziałów polskich. W Woli stacjonowała „partia” płk Marcina Borelowskiego „Lelewela” w dniach 1-3 września 1863r., która niedługo później stoczyła bitwy pod Biłgora- jem, Panasówką i Batorzem. Mieszkańcy Woli boleśnie doświadczyli tragedii II woj- ny światowej. W 2007 r. odsłonięto dwie tablice pamiątko- we, ufundowane przez mieszkańców dla uczczenia pole- głych i pomordowanych w czasie II wojny światowej. Pod koniec 1942 r. policja niemiecka zabiła we wsi dwie osoby, których ciała zakopano w lesie. Z kolei w gajówce, której ro- dowód sięga XIX w., leśniczy Mikulski szczęśliwie ukrywał 4 KULTURA 23/2017 do końca wojny rodzinę Żydów. Wielu młodych mieszkań- ców Woli było członkami ruchu oporu i wchodziło w skład oddziału partyzanckiego AK Józefa Steglińskiego „Corda. Dwudziestu jeden zginęło podczas tragicznej bitwy pod Osuchami pod koniec czerwca 1944 r. Dzisiaj Wola Duża i Mała to doskonałe miejsce na wy- poczynek, zaczerpnięcie świeżego powietrza oraz prze- chadzki po pięknych lasach pełnych grzybów, jagód czy żurawin. Warto wybrać się w oddalone niedaleko źródlisko rzeki Stok, gdzie znajdziemy krystalicznie czyste wąwozy, z których wypływa 7 źródeł. Jeszcze do niedawna w Woli Dużej można było oglądać XIX-wieczną drewnianą chatę, pokrytą strzechą. Będąc w pobliżu warto wstąpić do Karcz- my na Woli. Przez Wolę Małą i Dużą przebiegają szlaki: - pieszy „Roztoczański” (znaki żółte) - rowerowy „Pogranicze regionów - Wzgórze Polak” (znaki żółte). Dominik Róg 42 lata w gminnej oświacie 28 września odbyła się XL Sesja Rady Gminy Biłgoraj. Jedna z informacji Wójta Gminy dotyczyła zmian w gminnej oświacie. Po 42 latach pracy w szkole, w tym w przeważającej większości na stano- wisku dyrektora szkoły w Dąbrowicy, pan Tadeusz Rak złożył rezygnację z kierowania tą placówką oświatową. Od 1 września nowego roku szkolnego 2017/2018 funkcję p.o. dyrektora objęła pani EIż- bieta Kaczorowska — Więcław. W kierunku pana dyrektora Tade- usza Raka popłynęło wiele ciepłych słów podziękowania i uznania za wie- loletnią pracę na rzecz rozwoju oświa- ty w Gminie Biłgoraj. Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński dziękując dyrektorowi za te wszystkie lata pra- cy w szkole, które przypadły również w tych trudnych okresach przemian ustrojowych i reform edukacyjnych, docenił cały ogrom wysiłku włożone- go w wychowanie i edukację kolejnych pokoleń młodych ludzi. Wójt Różyński przekazał panu Tadeuszowi Rakowi okolicznościowy list gratulacyjny oraz skromny upominek w postaci pamiąt- kowego sitka z wydawnictwami i ma- teriałami promocyjnymi GB i GOK w Biłgoraju. Do życzeń dołączyli się ji : l ki również zastępca wójta Wojciech Dzi- duch, sekretarz gminy Teresa Różań- ska, Przewodniczący Rady Gminy Bił- goraj Jan Majewski oraz Radny i Sołtys wsi Dąbrowica Wiesław Maciocha. Pan Rak, dziękując za całokształt dobrej współpracy z samorządem gminnym i otrzymane życzenia, ze wzruszeniem w głosie wspominał mi- nione lata pracy w gminnej oświacie. Celina Skromak Konkurs grantowy rozstrzygnięty X edycja konkursu „Działaj Lokalnie” organizowanego przez Fundację Fundusz Lokalny Ziemi Bił- gorajskiej została rozstrzygnięta. O dotację w maksymalnej kwocie 6 000 zł mogły starać się grupy nieformalne i organizacje z powiatu biłgorajskiego i gminy Zwierzyniec. Program "Działaj Lokalnie” adre- sowany jest do organizacji pozarządo- wych oraz grup nieformalnych, które podejmują wspólny wysiłek, aby w ich społecznościach żyło się lepiej. W tegorocznej edycji nabór wnio- sków zakończył się 31 maja br. Na początku lipca poznaliśmy wyniki konkursu. Dotacje w łącznej kwocie 55 000 zł otrzymało 11 grantobiorców. Miło nam poinformować, że wśród nich znalazł się Gminny Ośrodek Kul- tury w Biłgoraju. Projekt „Rozśpiewa- ni w tradycji” otrzymał dofinansowa- nie w wysokości 4 000 zł. Celem naszego projektu jest kul- tywowanie tradycji muzycznych Zie- mi Biłgorajskiej, poprzez zachowanie umiejętności śpiewania białym gło- sem, wyjątkowym i charakterystycz- nym dla naszego regionu oraz ocalenie od zapomnienia repertuaru tradycyj- nych pieśni biłgorajskich. Działania obejmą warsztaty z tech- nik białego śpiewu, naukę repertuaru tradycyjnych pieśni biłgorajskich oraz utworzenie dziewczęcej grupy śpiewa- czej, kultywującej lokalne tradycje. Celina Skromak ha KULTURA 23/2017 5 Bukowskie Jagodzianki W niedzielę 2 lipca, w przypadające wówczas święto Matki Boskiej Jagodnej, odbyły się kolejne Bu- kowskie Jagodzianki. Zorganizowane zostały po raz szósty na placu przy remizie OSP w Bukowej. Bukowskie Jagodzianki służą promocji tej pięknej, położonej wśród lasów miejscowości gminy Bił- goraj, jak też promocji bogatej tu i wciąż kultywowanej kultury ludowej oraz potraw regionalnych, w tym również tych na bazie runa leśnego. Jagodzianki słyną już w okolicy z przepysznych piero- gów z jagodami i drożdżowych bułeczek z jagodami zwanych „jagodziankami”. Na placu przy remizie licznie zgro- madzili się mieszkańcy Bukowej oraz przybyli goście. W spotkaniu uczestni- czył Wiesław Różyński, Wójt Gminy Biłgoraj z małżonką, zastępca Wójta Wojciech Dziduch, Piotr Olszówka, Poseł na Sejm RP, Waldemar Sawa- stynowicz, Dyrektor LGD Ziemia Biłgorajska, Dariusz Wolanin, Radny Powiatu Biłgorajskiego z małżonką, Jan Majewski, Przewodniczący Rady Gminy Biłgoraj, Wiesław Niemiec i Marek Małek, Wiceprzewodniczący RGB, Wiesława Krzeszowiec i Krzysz- tof Malec, Radni Gminy Biłgoraj. Uro- czystość swoją obecnością zaszczycili 6 KULTURA 23/2017 również księża. Przybył ks. Stanisław Ciupak, proboszcz parafii p.w. Św. An- drzeja Boboli w Bukowej oraz ks. Ka- nonik Krzysztof Gajewski, proboszcz parafii p.w. Matki Bożej Bolesnej w Korytkowie Dużym. To wielkie ser- ce i gościnność mieszkańców Bukowej co roku sprzyja integracji lokalnej spo- łeczności i przybyłych gości. Wszyst- kich uczestników spotkania powi- tali Celina Skromak, dyrektor GOK wBiłgorajui Tadeusz Tutka, Prezes OSP w Bukowej. W programie Bukowskich Jago- dzianek nie zabrakło atrakcji dla ma- łych i dużych uczestników imprezy. Dla dzieci przygotowano darmowy dmuchany park zabaw, a dorośli mogli wziąć udział w konkursie kulinarnym na ciasto lub deser z jagodami. Pokaz wykonywania drewnianych łyżek tra- dycyjną techniką dłubania poprowa- dził Antoni Frączek, twórca ludowy z Bukowej. Można też było posłuchać twórczości lokalnej poetki Marianny Gęborys. W programie artystycznym Bukowskich Jagodzianek znalazły się zarówno występy lokalnych artystów jak i zaproszonych gości. Na scenie w Bukowej wystąpił zespół śpiewaczo — obrzędowy „Jarzębina” i Męski Ze- spół Śpiewaczy z Bukowej. Można też było posłuchać prezentacji tradycyj- nych pieśni ludowych nagrodzonych w czerwcu tego roku na 51. Ogólno- polskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Kobiecy skład zespołu „Jarzębina” z Bukowej, który wrócił z Kazimierza z wyróżnie- niem wykonał pieśni weselne, a pieśni sieroce, uhonorowane II Nagrodą fe- stiwalu wykonali Piotr i Jakub Ostrow- scy. Na scenie zaprezentowali się rów- nież uczniowie z miejscowej szkoły podstawowej w Bajce o Czerwonym Kapturku oraz w przepięknych ukła- dach tanecznych. Z koncertem pie- śni biłgorajskich zaprezentowała się Kapela Ludowa „Krążałka, działają- ca przy Gminnym Ośrodku Kultury w Biłgoraju. Z barwnym programem artystycznym wystąpił Zespół Pieśni i Tańca Politechniki Lubelskiej. Można było podziwiać kolorowe stroje tance- rzy prezentujących się w tańcach na- rodowych oraz w tańcach ludowych z różnych regionów Polski. Do wspól- nego śpiewania i tańca uczestników spotkania w Bukowej porwała Kapela Kalina Folk z Polichny. Bogaty pro- gram sceniczny zachwycona publicz- ność oklaskiwała rzęsistymi brawami. Natomiast wieczorne koncerty zespo- łu STRYCH i B-QII, który był gwiazdą wieczoru w tą pierwszą niedzielę wa- kacji, dały młodzieży możliwość zaba- wy pod gwiazdami do późnych godzin nocnych. Impreza została dofinansowana przez Wójta Gminy Biłgoraj w ramach otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych w 2017 roku oraz przez LGD Ziemia Biłgorajska. Orga- nizatorami tego przedsięwzięcia byli Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośro- dek Kultury w Biłgoraju, Ochotnicza Straż Pożarna w Bukowej i Mieszkań- cy Bukowej. Celina Skromak KULTURA 23/2017 7 Jubileusz 90-lecia OSP w Korytkowie Dużym Uroczystości Jubileuszowe 90-lecia OSP w Korytkowie Dużym w dniu 9 lipca 2017 r. rozpoczęły się Mszą Świętą w Kościele Parafialnym p.w. Matki Bożej Bolesnej w intencji Jubilatów i wszystkich dru- hów strażaków. O oprawę Mszy Świętej zadbał Chór z Korytkowa Dużego, Strażacka Orkiestra Dęta z Potoka Górnego oraz strażacy z Korytkowa Dużego. Po Mszy Świętej zebrani poma- szerowali przez wieś barwną defiladą prowadzoną przez Orkiestrę Dętą pod batutą kapelmistrza Stanisława Stęp- nia. W pierwszych szeregach masze- rowali Jubilaci — strażacy z Korytkowa Dużego z pocztem flagowym, za nimi poczty sztandarowe oraz druhowie z przybyłych jednostek OSP z terenu gminy Biłgoraj, władze samorządowe i goście. Wszyscy przemaszerowali na plac przy remizie OSP, gdzie odbył się ciąg dalszy uroczystości jubileuszo- wych. Uroczystość zgodnie ze strażackim ceremoniałem poprowadził komen- dant gminny OSP dh Jan Małysza. Po 8 KULTURA 23/2017 meldunku, który od prowadzącego przyjął Prezes Zarządu Powiatowego OSP RP dh Mieczysław Skura, odby- ło się oficjalne powitanie gości. Gości powitał i krótki rys historyczny jed- nostki w Korytkowie Dużym przed- stawił Prezes OSP w Korytkowie Du- żym dh Franciszek Socha. Uroczystość w Korytkowie Dużym swoją obecnością zaszczycili: Kapelan Powiatowy OSP ks. Kanonik Krzysz- tof Gajewski, Poseł na Sejm RP Piotr Olszówka, Prezes Zarządu Powiato- wego OSP RP i członek Zarządu Woje- wódzkiego OSP RP starszy brygadier w stanie spoczynku Mieczysław Sku- ra, Zastępca Komendanta PPSP w Bił- RR EPT goraju starszy brygadier Mirosław Bury, Komendant Policji w Biłgoraju Ryszard Piłat, Etatowy Członek Zarządu Po- wiatu Biłgorajskiego Jarosław Lipiec, Wójt Gminy Biłgo- raj Wiesław Różyński, Sekretarz Gminy Biłgoraj Teresa Różańska, Przewodniczący Rady Gminy w Biłgoraju Jan Majewski oraz Radni Gminy Biłgoraj Krzysztof Malec i Wiesław Maciocha. Związek Ochotniczych Straży Pożarnych kultywuje cią- głość tradycji w wyróżnianiu zasług, cnót obywatelskich i wybitnych osiągnięć, doceniając poświęcenie Strażaków w służbie dla społeczeństwa. Ważnym więc elementem uroczystości jubileuszowych jest wręczenie medali i od- znaczeń. Druhowie OSP Korytków Duży zostali uhonoro- wani złotymi i brązowymi medalami oraz odznaczeniami za długoletnią służbę. Uchwałą Prezydium Zarządu Oddziału Wojewódzkie- go Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Lublinie „Za zasługi dla Pożarnictwa” Złotym medalem „Za zasługi dla Pożarnictwa” odzna- czony został: dh Wiesław Myszak s. Juliana - OSP Koryt- ków Duży. Brązowym medalem „Za zasługi dla Pożarnictwa” od- znaczeni zostali: dh Henryk Wnuk s. Rajmunda - OSP Korytków Duży, dh Piotr Kita s. Jerzego - OSP Korytków Duży. Odznakę za wysługę lat otrzymali druhowie: Dh Bo- lesław Wnuk s. Adama — 60 lat, Dh Jan Kusz s. Jana — 55 lat, Dh Jan Małysza s. Czesława — 45 lat, Dh Zbi- gniew Kłodnicki s. Paulina — 40 lat, Dh Wiesław Myszak s. Juliana — 35 lat, Dh Krzysztof Kusz s. Jana — 30 lat, Dh Eugeniusz Kaczor s. Stanisława — 30 lat, Dh Piotr Socha s. Czesława — 30 lat, Dh Marcin Liwak s. Janusza — 15 lat, Dh Robert Sędłak s. Edwarda — 15 lat, Dh Paweł Wnuk s. Bolesława — 15 lat, Dh Piotr Kita s. Jerzego — 15 lat, Dh Leszek Kita s. Jerzego — 15 lat, Dh Jerzy Odrzywolski s. Stanisława — 15 lat. Gratulacje odznaczonym, jubileuszowe życzenia i upominki dla jednostki OSP z Korytkowa Dużego zło- żyli: Wiesław Różyński Wójt Gminy Biłgoraj, Piotr Ol- szówka Poseł na Sejm RP, Jarosław Lipiec Etatowy Czło- nek Zarządu Powiatu Biłgorajskiego, Mieczysław Skura Prezes Zarządu Powiatowego OSP RP i Mirosław Bury Komendant PPSP w Biłgoraju. Za odznaczenia i wszystkie ciepłe słowa w imieniu odznaczonych podziękował dh Franciszek Socha Prezes OSP w Korytkowie Dużym. Prezes podkreślił jednocze- śnie fakt, że długoletnia działalność i prężny rozwój jed- nostki był możliwy dzięki dobrej współpracy z Komen- dą PPSP w Biłgoraju, współpracy i wsparciu samorządu gminnego oraz życzliwości i przychylności Wójta Różyń- skiego. Oficjalne uroczystości jubileuszowe zakończył pod- niosły moment odśpiewania „Roty” i defilada strażaków z orkiestrą. Na zakończenie można było jeszcze posłu- chać koncertu Orkiestry Dętej z Potoka Górnego pod ba- tutą kapelmistrza Stanisława Stępnia. Organizatorem uroczystości jubileuszowych w Ko- rytkowie Dużym byli: OSP w Korytkowie Dużym, Wójt Gminy Biłgoraj i Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju. Celina Skromak KULTURA 23/2017 9 Gminny Mocarz - zmagania siłowe mieszkańców Gminy Biłgoraj Rok temu mieszkańcy Korytkowa Dużego zapoczątkowali pomysłową inicjatywę p.t. Gminny Mo- carz, zmagania siłowe mieszkańców Gminy Biłgoraj. W tym roku impreza była połączona z Jubile- uszem 90-lecia OSP w Korytkowie Dużym i odbyła się w dniu 9 lipca 2017 r. Zmagania siłowe miesz- kańców gminy - Gminny Mocarz rozpoczęły się po zakończeniu uroczystości strażackich. W tym roku w próbie sił wzięły udział trzy czteroosobowe drużyny zawodników z Dąbrowicy, Korytkowa Dużego oraz drużyna z gminy Fram- pol, Rzeczyce — Warszawa. Trudne konkurencje siłowe były nie lada wy- zwaniem dla zawodników, a zmagania poprowadził Paweł Kołodziej. Złożyło się na nie: wyciskanie belki, przeno- szenie worków, ściana płaczu, zegar i spacer farmera. Wyczerpujące kon- kurencje siłowe były przerywane kon- kurencjami sportowymi dla dzieci. W konsekwencji, nagroda głów- na w postaci 4 kamer sportowych powędrowała do drużyny Rzeczy- ce — Warszawa. Piąta kamera, jako nagroda indywidualna Prezesa OSP w Korytkowie Dużym, dla najlepsze- 10 KULTURA 23/2017 go zawodnika - za wyciskanie odważ- nika 16 kg dostała się Mateuszowi Traczowi, mieszkańcowi Korytkowa Dużego (54 wyciśnięć!). Po emocjach konkursowych moż- na było zrelaksować się podczas kla- sycznego koncertu gitarowego mło- dego i utalentowanego mieszkańca Korytkowa Dużego Jakuba Kaczora. Przez całe popołudnie dzieci mogły korzystać z loterii maskotek i dar- mowego dmuchanego parku zabaw, a dorośli mogli wykonać badania po- miarów cukru, cholesterolu i trójgli- cerydów we krwi, prowadzone przez Biłgorajski Oddział Koła Diabetyków. Wieczorem dla miłośników zabawy plenerowej koncertował zespół MEF- FIS. Organizatorem uroczystości Ju- bileuszowych i Gminnego Mocarza byli: OSP w Korytkowie Dużym, Wójt Gminy Biłgoraj i Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju. Celina Skromak Zespół Śpiewaczy z Bidaczowa na Jarmarku Św. Kiliana w Skierbieszowie W niedzielę 9 lipca 2017 r. na Jarmarku Świętego Kiliana w Skierbieszowie z widowiskiem teatral- nym zaprezentował się Zespół śpiewaczy z Bidaczowa. Co roku trzydniowy Jarmark, organizowa- ny przez Urząd Gminy oraz Gminny Ośrodek Kultury w Skierbieszowie przyciąga tysiące ludzi i jest jedną z największych letnich imprez folklo- rystycznych na terenie województwa lubelskie- go. Na Jarmarku Św. Kiliana, misjonarza i apo- stoła, który poniósł męczeńską śmierć na tere- nach Franków, podziwiać można było występy zespołów folklorystycznych, pokazy dawnych zawodów, wiejskich rzemiosł i tradycyjnych za- jęć połączone z możliwością ich nauki i zakupu gotowych wyrobów. Jedną z atrakcji na scenie było widowisko „Ach te wdowy” w wykonaniu Zespołu śpie- waczego z Bidaczowa. Licznie zgromadzona widownia poznała niezwykle ciekawą obycza- jowość, tradycje oraz zwyczaje wsi biłgorajskiej. Wrażenie na widowni robiły również stroje ak- torów oraz starannie przygotowane i liczne re- kwizyty, prezentujące zanikający obraz dawnej wsi polskiej. Dominik Róg Festiwal Stolica Języka Polskiego „Cała nadzieja w literaturze” - pod takim hasłem odbył się w dniach 06.08. - 12.08. br III Festiwal Stolica Języka Polskiego. Patronami Festiwalu byli Wisława Szymborska i Kornel Filipowicz. Szczebrzeski Festiwal to okazja do bezpośredniego spo- tkania się ze znakomitymi pisarzami, aktorami, muzykami, poetami, a także ludźmi kultury. Jest to przede wszystkim miejsce dla tych, którzy czytają i uwielbiają książki. W czwartek 10 sierpnia 2017 r. pracownicy biblio- tek publicznych z terenu Gminy Biłgoraj uczestniczyli w spotkaniach autorskich z Wiesławem Myśliwskim, Grze- gorzem Kasdepke, Michałem Olszewskim, Michałem No- gasiem oraz aktorem Andrzejem Sewerynem i reżyserem Iwanem Wyrypajewem. Dla bibliotekarzy był to czas uczestnictwa w kulturze przez duże „K” i żal było opuszczać ten klimat w jednym z najpiękniejszych miejsc Roztocza. Zofia Nizio ym" KULTURA 23/2017 11 Promowali kulturę biłgorajską 9 lipca w Lubartowie odbył się II Lubartowski Przegląd Kultury, Smaków i Rękodzieła Ziemi Lubel- skiej. Na zaproszenie Fundacji „Wczoraj i Dziś dla Jutra”, w ramach rozpoczętej wcześniej współpra- cy, do Lubartowa reprezentować gminę Biłgoraj, pojechali członkowie Stowarzyszenia „Dąb” w Cio- smach i Zespół „Lawenda” ze Smólska. Wydarzenie miało miejsce w Am- fiteatrze w Parku Miejskim. Orga- nizatorem przeglądu była Fundacja „Wczoraj i Dziś dla Jutra” i Lubartow- ski Ośrodek Kultury, a imprezę zor- ganizowano pod patronatem Burmi- strza Miasta Lubartowa. Wcześniej, w kwietniu tego roku, goście z Lubartowa zrzeszeni w Fun- dacji „Wczoraj i Dziś dla Jutra” oraz Stowarzyszeniu „Wędrówki Kulinar- no - Krajoznawcze” odwiedzili Cio- smy. Zauroczeni naszą piękną Ziemią Biłgorajską, jej bogactwem przyrod- niczym i kulturowym, tradycjami si- tarskimi, rzemiosłem ludowym, bił- gorajskim śpiewem i strojem oraz naszymi niepowtarzalnymi lokalnymi przysmakami, postanowili promować naszą kulturę u siebie, w Lubartowie. Mieszkańcy Gminy Biłgoraj byli więc gościem specjalnym II Lubartowskie- go Przeglądu Kultury, Smaków i Rę- kodzieła Ziemi Lubelskiej. Stowarzyszenie „Dąb” z Ciosmów przygotowało na tą okazję stoisko kulinarne oraz promocyjne Gminy Biłgoraj, a Zespół „Lawenda” zapre- zentował się na scenie. Piękne pieśni ludowe z naszego regionu, stroje sitar- skie i uroda smólszczanek zjednały sobie serca zgromadzonej publicz- ności. Również tradycyjne przysma- ki biłgorajskie, przygotowane przez ciosmańskie gospodynie okazały się hitem lubartowskiego przeglądu i „rozchodziły się w mgnieniu oka. Nasze tradycyjne potrawy tak smako- wały w Lubartowie, że gołąbki z kaszy gryczanej w sosie borowikowym pani Elżbiety Ciosmak zdobyły II nagrodę w konkursie na Najsmaczniejsze Da- nie Regionalne i Najsmaczniejsze Da- nie z Ryb Słodkowodnych. 12 KULTURA 23/2017 Spotkanie w Lubartowie było też okazją do zaprezentowania tradycji sitarskich i stroju biłgorajsko — tarno- grodzkiego. O bogactwie kultury ludo- wej Ziemi Biłgorajskiej mieszkańcom Lubartowa i przybyłym gościom opo- wiedziała Helena Szado — Oleksak Pre- zes Stowarzyszenia „Dąb” w Ciosmach. Pozytywne wrażenia, jakie pozo- stawili po sobie w Lubartowie oraz te, z którymi wrócili uczestnicy wyjazdu dają nadzieję, że to dopiero dobry po- czątek i nasza współpraca będzie się owocnie rozwijać. Celina Skromak Gromada zwycięzcą Turnieju Piłki Nożnej Drużyn Niezrzeszonych! Mecz finałowy XVI Turnieju Piłki Nożnej Drużyn Niezrzeszonych „o Puchar Wójta Gminy Biłgoraj” pomiędzy gospodarzami Gromadą a Korytkowem Dużym okazał się jednostronnym widowiskiem. Gospodarze pokonali w finale Korytków Duży 5:0, z kolei Sól zwyciężyła w meczu o brązowy medal z Kolonią Sól 2:0. Nim widzowie zgromadzeni na boisku sportowym w Gromadzie mogli być świadkami emocji w meczach finałowych, na murawie rywalizowało 8 drużyn z terenu Gminy Biłgoraj: Dereźnia- Wola Dereźniańska, Gromada, Majdan Gromadzki-Hedwiżyn, Kolonia Sól, Korytków Duży, Nadrzecze, Sól oraz Bidaczów. Wydarzenia na bo- isku komentował dla kibiców Lucjan Kupczak. Oficjalne otwarcie Turnieju nastąpiło w niedzielę 16 lipca 2017 r. Na boisku piłkarzy i kibiców przywita- li Wójt Gminy Biłgoraj - Wiesław Różyński oraz Ksiądz Proboszcz Marek Kuśmierczyk. Do Gromady przyjechał Radny Województwa Lubelskiego - Jan Kowalik, a także przewodniczący Rady Gminy w Biłgoraju — Jan Majewski, a także radni powiatowi i gminni, sołtysi itd. Tradycyjny rzut karny otwierający Turniej wykonał ksiądz Marek Ku- śmierczyk, Wójt Wiesław Różyński oraz Przewodniczący Rady Jan Majewski. Atrakcyjnymi przerywnikami pomiędzy meczami były pokazy Zumby w wykonaniu Zosi Badach z grupą tanecz- ną. Organizatorzy przygotowali również zabawy dla dzieci m. in. darmowe animacje i dmuchane zamki. Wiele pozytywnych emocji przyniósł towarzyski mecz pomiędzy samorządowcami a radnymi i sołtysami. W wy- równanym spotkaniu padł wynik 1:1, a seria rzutów kar- nych w wykonaniu wszystkich zawodników również za- kończyła się remisem. Po ostatnim gwizdku sędziego głównego zawodów Andrzeja Swachy nastąpiło podsumowanie i wręczenie nagród w XVI Turnieju Piłki Nożnej Drużyn Niezrzeszo- nych „o Puchar Wójta Gminy Biłgoraj. Oprócz nagród drużynowych wręczono również wyróżnienia indywidu- alne w Turnieju: „królem strzelców” został Jakub Pawluk z Gromady; najlepszym zawodnikiem wybrano Arka- diusza Czoka z Korytkowa Dużego, „Młodym talentem” wybrano Michała Skubisa z Gromady, a tytuł najlepszego bramkarza przyznano Markowi Stelmachowi z Gromady. Organizatorem XVI Turnieju Piłki Nożnej Drużyn Niezrzeszonych byli: Wójt Gminy Biłgoraj, Ochotnicza Straż Pożarna w Gromadzie, Uczniowski Klub Sportowy w Gromadzie, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju oraz Mieszkańcy Gromady i Majdanu Gromadzkiego. Wyniki XVI Turnieju Piłki Nożnej Drużyn Niezrzeszo- nych „o Puchar Wójta Gminy Biłgoraj”: 1. miejsce: Gromada 2. miejsce: Korytków Duży 3. miejsce: Sól Dominik Róg KULTURA 23/2017 13 XI Lato na Żurawinowym Szlaku Już od 11 lat na boisku przy szkole w Ciosmach organizowane jest Lato na Żurawinowym Szlaku. Tradycyjnie rozpoczyna się rajdem rowerowym Żurawinowym Szlakiem, a kończy piknikiem ro- dzinnym. Uczestnicy rajdu co roku podziwiają przepiękne widoki Ziemi Biłgorajskiej i odwiedzają miejsca pamięci narodowej. W tym roku odwiedzili m.in. miej- sce upamiętniające schron Andrzeja Kiszki ps. „Dąb, który ukrywał się w nim od 1947 r. aż do grudnia 1961 r. Na urokliwym placu w Ciosmach nie brakowało atrakcji dla dużych i małych uczestników pikniku. Na dzieci czekały darmowe dmuchane zamki, zabawa fantowa i przejażdżki kucykami. Animatorzy z grupy FA- MILIJKA, państwo Kasia i Darek Wolaninowie, przez całe popołudnie zajmowali czas dzieci i dorosłych scenicznymi i pozascenicznymi za- bawami oraz konkursami. Wszyscy mogli ponadto popróbować regional- nych specjałów kuchni ciosmańskiej i wziąć udział w konkursie na ciasto lub deser z żurawiną w roli głównej. Gości powitali Helena Szado - Oleksak, ' Prezes Stowarzyszenia „Dąb” w Ciosmach i Marek Małek, Radny Gminy Biłgoraj. W spotka- niu w Ciosmach wzięli udział Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński z małżonką, Radny Powiatowy Da- riusz Wolanin, Radni Gminy Biłgoraj Krzysztof Malec i Wiesław Maciocha, Dyrektorzy Szkoły Podstawowej Nr 1 w Biłgoraju Marian Kurzyna i An- drzej Czacharowski, Dyrektor Szko- ły Podstawowej im. ks. Jerzego Po- piełuszki w Bukowej Teresa Kowal, Dyrektor GOK w Biłgoraju Celina Skromak. Przede wszystkim jednak na boisku w Ciosmach licznie zgro- madzili się mieszkańcy Ciosmów i okolicznych miejscowości oraz mieszkańcy Biłgoraja. Na scenie w Ciosmach zapre- zentowały się dzieci z miejsco- wej szkoły z teatrzykiem „Smerfy, a z koncertem wystąpiła Kapela Lu- dowa LUBARTOWIACY. Można też było obejrzeć pełne humoru widowi- 14 KULTURA 23/2017 sko „Ach te wdowy” w wykonaniu zespołu śpiewaczego z Bidaczowa, posłuchać zespołu śpiewaczo — ob- rzędowego „Jarzębina” i Męskiego Zespołu Śpiewaczego z Bukowej. Wieczorem zagrała jeszcze Kape- la Podwórkowa „WYGIBUSY a na dyskotekę pod gwiazdami zaprosił zespół MEFFIS. Organizatorem wydarzenia jest Stowarzyszenie „Dąb” w Ciosmach, OSP w Ciosmach, Wójt Gminy Bił- goraj i Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju. Celina Skromak Kraszewski. Komputery dla bibliotek 2017 Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgoraju z/s w Soli otrzymała dofinansowanie w wysokości 29 500,00 (przy wkładzie własnym 15% tj. 6 300,00 zł.) z programu „Kraszewski. Komputery dla bibliotek 2017. Jest to program ogłoszony przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a realizowany przez Instytut Książki w Krakowie. Program „Kraszewski. Komputery dla bibliotek 2017” został stworzony z myślą o rozwoju bibliotek publicz- nych, a jego głównym celem jest wyposażenie bibliotek publicznych w nowoczesny sprzęt komputerowy umożliwiający czytelnikom dostęp do nowoczesnych technologii. Dzię- ki tej dotacji zakupiono 7 laptopów z oprogramowaniem, 6 iPadów oraz 1 projektor. Sprzęt został zakupiony dla GBP z/s w Soli oraz dla filii bi- bliotecznych. Wyposażenie placówek bibliotecznych w nowoczesne urzą- dzenia umożliwi bibliotekom prowa- dzenie ciekawych zajęć dla różnych grup użytkowników. Program „Kraszewski. Komputery dla bibliotek” ma na celu podniesienie standardu bibliotek publicznych poprzez wyposażenie ich w nowoczesny sprzęt komputerowy umożliwiający czytelni- kom korzystanie z cyfrowych zasobów a bibliotekarzom katalogowanie zbiorów bibliotecznych i udostępnianie ich online oraz zwiększenie poziomu atrakcyjno- ści usług bibliotecznych, poprzez odpo- wiednie ich wyposażenie. Była to już piąta edycja programu, a Gminna Biblioteka Publiczna w Bił- goraju z/sw Soli dostała dofinansowa- nie po raz drugi. Zofia Nizio Plon niesiemy, plon Sierpień i wrzesień to tradycyjne miesiące dożynek — ludowego święta dziękczynienia za ukończo- ne żniwa i prace polowe. Korzenie tego święta sięgają jeszcze czasów przedchrześcijańskich, kiedy to podczas równonocy jesiennej nasi przodkowie składali dziękczynne ofiary bóstwom urodzaju. Polskie tradycje dożynkowe znane są od XVI wieku, kiedy to rozwinęła się gospodarka folwarczno — dworska. Na przestrzeni lat dożynki ewoluowa- ły, nie ma już zwyczaju zostawiania przepiórki na polu (ostatnia garść niezżętego zboża pozostawiana przez jakiś czas na polu, ustrojona kwiatami i owocami). Jedynym niezmiennym i stałym elementem święta plonów jest wieniec dożynkowy, zwany również w niektórych regionach plonem. Tradycyjny wieniec wity był przez najlepsze żniwiarki. Miał kształt koro- ny (był to hołd złożony Bogu i Mat- ce Bożej za to, że udało się te plony zebrać), kielicha, krzyża lub serca i musiały się w nim znaleźć wszystkie rodzaje zbóż. Żytu i pszenicy przypi- sywano właściwości magiczne — żyto było związane ze światem duchów, pszenica zaś miała gwarantować ob- fitość plonów w przyszłym roku. Do ozdoby wieńca wykorzystywano zaś warzywa, owoce (jabłka, kiście wino- gron, owoce jarzębiny), kwiaty (astry, cynie), gałązki leszczyny - symbol obfitości i błogosławieństwa Bożego, barwinek. Dzisiaj coraz częściej spotyka się wieńce odbiegające swą formą i ro- dzajem wykonania od tych trady- cyjnych. Niejednokrotnie wieńce są wyklejane a nie plecione i nawiązują swym kształtem do pracy na roli, sy- tuacji społecznej i politycznej a tak- że bezpośrednio do cytatów z Pisma Świętego. Do ich przygotowania poza tradycyjnymi materiałami używa się sztucznych kwiatów, ziaren maku, bibuły a nawet stawia się plastikowe figurki lalek. Irmina Ziętek KULTURA 23/2017 15 Zespoły z Gminy Biłgoraj na dożynkach powiatowych i wojewódzkich W niedzielę 27 sierpnia 2017 r. odbyły się Dożynki Powiatu Biłgorajskiego w Biszczy i Dożynki Wojewódzkie w Radawcu. Na obydwu uroczystościach obecne były delegacje wieńcowe z Gminy Biłgoraj. Na dożynki wojewódzkie reprezentować powiat biłgo- rajski z wieńcami dożynkowymi pojechały zespoły „Zo- rza” z Dereźni, „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego oraz zespół „Za Horyzontem” z Zawadki w gminie Księżpol. W Dożynkach Powiatu Biłgorajskiego, które w tym roku zorganizowano nad Zalewem Biszcza Żary, uczest- niczyli mieszkańcy Bukowej, bo to właśnie Bukowa była gospodarzem tegorocznych Dożynek Gminy Biłgoraj. W korowodzie wieńcowym szli Wójt Gminy Biłgoraj Wie- sław Różyński z małżonką, Jan Majewski Przewodniczący Rady Gminy i Starostowie Dożynkowi — pani Agata Tutka i Janusz Małysza z Bukowej. Wieniec prezentował Męski Zespół Śpiewaczy z Bukowej, laureat I Nagrody na Festiwa- lu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu, II Nagrody na III Regionalnym Przeglądzie Pieśni Pasyjnych i Pokut- nych na Świętym Krzyżu oraz II Nagrody na XXI Festiwalu Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie. Na stoisku promocyjnym Gminy Biłgoraj znajdowały się materiały promocyjne oraz przysmaki kuchni lokalnej, takie jak pieróg biłgorajski, bułka drożdżowa, czy domowy 16 KULTURA 23/2017 chleb ze smalcem i ogórkiem małosolnym. Natomiast twór- cy ludowi z Bukowej i Dąbrowicy zaprezentowali pokaz gi- nących zawodów i umiejętności. Można było obejrzeć pro- ces strugania łubów w wykonaniu panów Mariana Bielaka i Wiesława Maciochy z Dąbrowicy, wykonywanie drewnia- nych łyżek tradycyjną metodą dłubania zaprezentował pan Antoni Frączek, a przędzeniem na kądzieli zajmowały się panie Hanna Głowa i Czesława Myszak z Bukowej. Celina Skromak Gminne Święto Plonów w Bukowej Dożynki to w polskiej tradycji czas radości i podziękowań — Panu Bogu za plony, a ludziom za trud. Święto plonów to największe w roku święto rolników będące ukoronowaniem ich całorocznego tru- du. Obchodzone jest po zakończeniu wszystkich najważniejszych prac polowych i zebraniu plonów. Dożynki Gminy Biłgoraj odbyły się w tym roku 20 sierpnia w Bukowej. Rozpoczęły się Mszą Świętą dzięk- czynną za plony w kościele p.w. Św. Andrzeja Boboli, którą odprawili Ka- pelan Rolników i Pszczelarzy ks. Ka- nonik Józef Bednarski i ks. Proboszcz parafii w Bukowej Stanisław Ciupak. Po uroczystej mszy świętej delega- cje wieńcowe barwnym korowodem udały się na plac przy remizie OSP, gdzie nastąpił ciąg dalszy uroczystości dożynkowych. Korowód poprowa- dziła Kapela Ludowa „Krążałka. Na czele korowodu szli gospodarze gminy i parafii - Wójt Gminy Biłgoraj Wie- sław Różyński, ks. Proboszcz Stani- sław Ciupak, Starostowie Dożynkowi — pani Agata Tutka i pan Janusz Ma- łysza i zaproszeni goście. W korowo- dzie wieńcowym maszerowały delega- cje reprezentujące 14 sołectw niosąc pachnące bochny chleba i prezentując własnoręcznie uwite z tegorocznych zbóż wieńce. Jako pierwsi szli gospo- darze, mieszkańcy Bukowej, których reprezentował zespół śpiewaczo - obrzędowy „Jarzębina z Bukowej. W korowodzie dożynkowym zapre- zentowała się również delegacja wień- cowa z Bidaczowa, mieszkańcy Cio- smów, delegacja z Dąbrowicy, Dereźni, Dyl, Gromady i Majdanu Gromadz- kiego, Hedwiżyna, Korczowa i Okrą- głego, Korytkowa Dużego, Nadrzecza, Smólska, Rudy Solskiej oraz Soli. Uroczystości dożynkowe powi- taniem mieszkańców gminy i przy- byłych gości rozpoczął Wójt Gmi- ny Biłgoraj Wiesław Różyński. Tak jak kiedyś nasi przodkowie pragnie- my i my dzisiaj wspólnie świętować i cieszyć się z tego, że żniwa dobiegły końca, a w naszych domach nie za- braknie codziennego chleba i innych KULTURA 23/2017 17 plonów ziemi. Świętujmy więc Dożynki, by w ten sposób wy- razić szacunek i wdzięczność ludziom rolniczego trudu, pracy wykonywanej na pożytek własny i innych — powiedział Wójt. Podziękował również wszystkim delegacjom wieńcowym i zespołom śpiewaczym za kultywowanie tradycji dożynko- wych, za upieczone chleby i uwite wieńce. Wyraził też swoją radość z uczestnictwa w dożynkach młodzieży. Młodziut- kie dziewczęta w wiankach na głowach, które szły w delegacji wieńcowej z Bukowej, czy młodzi strażacy ochotnicy z Dyl i Hedwiżyna niosący wieńce dożynkowe, budzą nadzieję na kultywowanie tradycji dożynkowych w przyszłości. Zgodnie ze staropolskim dożynkowym obyczajem zespo- ły częstowały uczestników chlebem i słodkimi wypiekami, a starostowie - pani Agata Tutka i pan Janusz Małysza sypali ziarnem na szczęście. Na Dożynki do gościnnej Bukowej przybyło wielu znako- mitych gości, m.in. Arkadiusz Bratkowski Członek Zarządu Województwa Lubelskiego, Andrzej Szarlip Sekretarz Biura Wojewody Lubelskiego, przedstawiciele Posłów na Sejm RP Agaty Borowieci Piotra Olszówki, Kazimierz Paterak Starosta Biłgorajski, Michał Dec Zastępca Burmistrza Miasta Biłgoraj, Krzysztof Kiszka Zastępca Wójta Gminy Harasiuki, Dariusz Wolanin i Stanisław Lewandowski Radni Powiatu Biłgoraj- skiego, Wojciech Dziduch Zastępca Wójta Gminy Biłgoraj, Radni i Sołtysi Gminy Biłgoraj. Na uroczystości dożynko- we przybyli też księża proboszczowie z okolicznych parafii: 18 KULTURA 23/2017 ks. Dziekan Jerzy Kołtun, ks. Kanonik Krzysztof Gajewski, ks. Kanonik Józef Bednarski i ks. Marek Kuśmierczyk. Prezentacje sceniczne gminnych zespołów śpiewaczych rozpoczął występ zespołu śpiewaczo — obrzędowego „Jarzę- bina” z Bukowej, następnie zaśpiewał zespół „Więź” z Soli, ze- spół „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego, zespół „Czerem- cha” z Gromady i zespół „Zorza” z Dereźni. Wystąpiły również zespół KGW z Dąbrowicy, „Lawenda” ze Smólska, „Stok” z Hedwiżyna, zespół śpiewaczy z Bidaczowa, „Polne Kwiaty” z Dyl, zespół „Moje Nadrzecze, Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej i Chór z Korytkowa Dużego. W wykonaniu zespo- łów śpiewaczych usłyszeliśmy piosenki ludowe oraz wiersze, pieśni i przyśpiewki dożynkowe. Na scenie zaprezentowała się również Kapela Ludowa „Krążałka” i Zespół Folkowy „Podkowa. Gwiazdą wieczoru był znany i lubiany zespół „KRYWAŃ? a wieczorem do tańca zagrał zespół STRYCH. W poszanowaniu kultywowanych tradycji i z wdzięczno- ści za wite co roku wieńce, na gminnych dożynkach organi- zowany jest Konkurs na „Najpiękniejszy wieniec dożynkowy”. W tym roku najpiękniejszy okazał się tradycyjny wieniec uwi- ty przez mieszkańców Korytkowa Dużego. Druga nagroda w konkursie przypadła wieńcowi wykonanemu przez miesz- kańców Ciosmów, a trzecią nagrodę zdobył wieniec zaprezen- towany przez mieszkańców Nadrzecza. Wyróżnieniem nato- miast uhonorowany został wieniec mieszkańców Smólska. Oceny wieńców dożynkowych dokonała komisja w składzie: Ewa Maciocha, Inspektor ds. kultury w Aleksandrowie, Bo- żena Bednarczuk, Dyrektor GOK w Obszy i Irmina Ziętek, Instruktor GOK w Biłgoraju. Przepiękną oprawę dożynek w Bukowej stanowiła deko- racja przygotowana przez nauczycieli Szkoły Podstawowej im. ks. Jerzego Popiełuszki w Bukowej, a uczennice tej szkoły poprowadziły warsztaty wicia wianków. Atrakcją towarzyszą- cą była Zagroda Mleczna „U Zawadzkiej, gdzie można było poćwiczyć dojenie sztucznej krowy i popróbować wykonywa- nych na miejscu wyrobów z mleka - poczęstować się chlebem z ubitym właśnie masłem lub świeżo wyciśniętym twarogiem. Można też było obejrzeć wystawę sprzętów domowych służą- cych dawniej do przerobu mleka. Wystawę płodów rolnych przygotował jak co roku Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Biłgoraju, natomiast panie z Biłgorajskiego Oddziału Koła Diabetyków poprowadziły badania cukru, cholesterolu i trój- glicerydów we krwi. Zaplanowano też konkursy, darmowe animacje i dmuchane zamki dla dzieciaków, niestety padają- cy przez całe popołudnie deszcz nie pozwolił w pełni cieszyć się dożynkowymi atrakcjami. Jednak nawet uciążliwa pogo- da nie mogła popsuć miłej atmosfery i aury dobrej zabawy, o którą zadbali gościnni mieszkańcy Bukowej. Stąd wyrazy podziwu, szacunku i najserdeczniejsze podziękowania dla Organizatorów tegorocznych dożynek. Dziękujemy wszyst- kim za ich niesłabnące zaangażowanie w działaniach na rzecz społeczności lokalnej. Dziękujemy Starostom Dożynkowym pani Agacie Tutkce i Januszowi Małyszy, Strażakom i Stra- żaczkom z jednostki OSP w Bukowej z Prezesem Tadeuszem Tutką na czele i Radnemu Gminy Biłgoraj Krzysztofowi Mal- cowi. Podziękowania za pomoc kierujemy również do zespołu „Jarzębina” , pani Dyrektor Teresy Kowal i nauczycieli szkoły w Bukowej, Doroty Malec oraz wszystkich pań przygotowu- jących poczęstunek dla delegacji i gości, Marysi i Weroniki Malec za nieocenioną pomoc przy organizacji dożynek oraz za ich piękne głosy, które uświetniły zarówno mszę św. jak i występy na scenie. Podziękowania dla wszystkich mieszkań- ców Bukowej, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do organizacji gminnych dożynek. Wdzięczni za wsparcie jakie otrzymaliśmy serdeczne po- dziękowania kierujemy również do Państwa Teresy i Czesła- wa Obszyńskich Ciastkarnia Obszyńscy w Biłgoraju, AM- BRASA. i Przedsiębiorstwa Handlowo — Usługowego ATOS Państwa Stanisławy i Tadeusza Skakujów. Organizatorem Dożynek Gminno - Parafialnych w Bu- kowej był Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultu- ry w Biłgoraju, OSP w Bukowej, Szkoła Podstawowa im. ks. Jerzego Popiełuszki w Bukowej i zespół śpiewaczo - ob- rzędowy „Jarzębina” z Bukowej. Celina Skromak KULTURA 23/2017 19 Joanna Olech - pisarka dla dzieci spotkała się z czytelnikami Joanna Olech przyjechała do Soli na zaproszenie Dyskusyjnego Klubu Książki działającego przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli. Spotkanie z pisarką odbyło się 14 września 2017 r. w Zespole Szkół w Soli. Wzięli w nim udział uczniowie z klas IV-VI. Pisarka spotkała się rów- nież z czytelnikami filii bibliotecznych w Dąbrowicy i Korytkowie Dużym. Joanna Olech — absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Pisarka i ilustratorka, krytyk literacki, juror konkursów literackich i ilustratorskich, członek zarządu Polskiej Sekcji IBBY. Jest również współautorką podręcz- ników PWN do języka polskiego dla gimnazjalistów oraz ekspertką Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Swoje tek- sty ( nie tylko o książkach dla dzieci) publikuje w „Tygo- dniku Powszechnym, „Rzeczpospolitej, „nowych Książ- kach” i wielu innych. Za teksty książek i ilustracje zdobyła wiele nagród i wyróżnień, m.in.: nagrodę Naszej Księgarni, nagrodę im. Kornela Makuszyńskiego, nagrodę specjalną Polskiej Sekcji IBBY. Podczas spotkania autorka opowiedziała dzieciom m.in. o tym jak została pisarką, prezentowała napisane i zi- lustrowane przez siebie książki, czytała fragmenty rewela- cyjnej i bardzo lubianej przez dzieci „Dynastii Miziołków”. Mówiła, że aby napisać książkę nie trzeba ukończyć żadnej specjalistycznej szkoły, bo pisarzem może zostać każdy — niezależnie od wykonywanego zawodu. Atrakcją spotka- nia były zabawy, zagadki i konkursy z wiedzy o twórczości autorki nagradzane słodyczami. Dzieci mogły sprawdzić swoją kreatywność wymyślając historie o smoku a pisarka 20 KULTURA 23/2017 w tym czasie tworzyła historyjki obrazkowe ukazując swój talent plastyczny. Jako ilustratorka książek zwróciła uwagę uczestników na światowe nowinki graficzne, czyli picture booki inaczej „książki obrazkowe”. Uczestnicy spotkania zadawali dużo pytań dotyczących twórczości pisarki jak i pytań związanych z życiem osobistym. Dzieci dowiedzia- ły się, m.in. że pisarka za najlepszą swoją książkę uważa „Dynastie Miziołków”, że pisze od 20 lat, a do twórczości literackiej inspirują ją jej własne dzieci oraz to, że kończy pisać dalszy ciąg książki „Poppintrokowie ”. Na zakończe- nie każdy uczestnik otrzymał tradycyjnie autograf pisar- ki wraz z pamiątkowymi pieczątkami z Miziołkiem lub ze smokiem Pomponem. Spontaniczność Joanny Olech i jej doskonały kontakt z dziećmi sprawiły, że to spotkanie było niezwykle ciekawe i minęło w przyjemnej i wesołej atmosferze. Współorganizatorem spotkania była bibliote- ka szkolna. Spotkanie zostało zorganizowane w ramach projektu realizowanego przez Instytut Książki w Warszawie w ra- mach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa Dys- kusyjnych Klubów Książki. Zofia Nizio Uczciliśmy rocznicę wybuchu II wojny światowej 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa. W rocznicę tego wydarzenia władze samorządo- we Biłgoraja, a wśród nich Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński, uczestniczyli w uroczystościach patriotyczno — religijnych upamiętniających wydarzenia sprzed 78 lat. Uroczystości rozpoczęły się Mszą Świętą w inten- cji Ofiar II wojny światowej odprawionej w kościele p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Biłgora- ju. Następnie zebrani przeszli w przemarszu prowadzo- nym przez Orkiestrę Dętą im. Czesława Nizio pod Pomnik Wdzięczności, gdzie złożono kwiaty. Uroczystości zakoń- czyły się koncertem orkiestry dętej. 1 września 1939 roku o godz. 4.45 niemiecki pancernik szkolny „Schleswig-Holstein" rozpoczął ostrzał Wester- platte, Wojskowej Składnicy Tranzytowej na terenie Wol- nego Miasta Gdańska, bronionej przez załogę (około 200 żołnierzy) pod dowództwem mjr. Henryka Sucharskiego i kpt. Franciszka Dąbrowskiego. Przez 7 dni bohatersko odpierała ona powtarzające się ataki niemieckie z morza, ziemi i powietrza, stając się symbolem polskiego oporu. Ewelina Lemieszek Narodowe czytanie „Wesela” Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgoraju z/s w Soli włączyła się w akcję Narodowe Czytanie. 4 września br. na placu zabaw na„Wykle” harcerze z I Solskiej Drużyny Harcerzy „Ziemia” i harcerki z 11 Solskiej Drużyny Harcerek „Mane Caeli - Poranne Niebo czytali „Wesele”, wybitne dzieło Młodej Polski Stanisława Wyspiańskiego. „Wesele” Wyspiańskiego było lekturą Narodowego Czy- tania w 2017 roku. Dramat Wyspiańskiego zwyciężył pod- czas internetowego głosowania, z którym konkurowało „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, „Pamiątki Soplicy” Henryka Rzewuskiego i „Beniowski” Juliusza Słowackiego. Akcja Narodowego Czytania ma na celu promocję czytelnictwa i przypomnienie wybitnych polskich dzieł literackich. W miejscach publicznych odbywa się głośne czytanie wybranych lektur. Akcja odbywa się pod patro- natem pary prezydenckiej, a zapoczątkował ją w 2012 roku prezydent Bronisław Komorowski. 117 lat temu w podkrakowskich Bronowicach odbyło się wesele, które na zawsze odmieniło obraz polskiej litera- tury. Na kanwie tego wydarzenia wybitny dramaturg, poeta i malarz Stanisław Wyspiański stworzył swój arcydramat, w formie barwnej i niezwykle żywej opowieści o Polsce i Polakach. „Wesele. Dramat w trzech aktach, najsłynniej- szy utwór Stanisława Wyspiańskiego, który powstał na kanwie autentycznego wydarzenia — wesela poety i drama- turga Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, chłopką z podkrakowskich Bronowic. Prapremiera sztuki odbyła się 16 marca 1901 roku w Teatrze Miejskim w Krakowie. W tym samym roku w Krakowie „Wesele” zostało opubli- kowane po raz pierwszy. Dramat Wyspiańskiego został do- tychczas przetłumaczony na ponad 10 języków. W języku polskim ukazało się ponad 120 wydań. W akcji Narodowe Czytanie wzięły udział także filie bi- blioteczne Gminnej Biblioteki Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli. „Wesele” Wyspiańskiego czytali w Szkole Podsta- wowej im. ks. Jerzego Popiełuszki w Bukowej i w ZSPiG w Dąbrowicy. Zofia Nizio KULTURA 23/2017 21 Rozśpiewani w tradycji - warsztaty białego Śpiewu Biały śpiew to specyficzny rodzaj śpiewu, zwany także śpiewokrzykiem. Jest to technika wokalna typowa dla muzyki ludowej. Kładzie szczególny nacisk na natężenie dźwięku i przenikliwość, co wynika z ludowego charakteru techniki odpowiadającej potrzebom wykonawstwa w sytuacjach typowych dla życia wsi (otwarte przestrzenie bądź zatłoczone i gwarne pomieszczenia). Jest w za- sadzie wykorzystaniem techniki krzyku do wydobywania melodii. W gminie Biłgoraj od 35 lat działa Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej, który kultywuje tradycje białego śpiewu i posiada bogaty repertuar tradycyjnych pieśni biłgorajskich. Chcielibyśmy kontynuować tą piękną biłgorajską tradycję i przekazać młodzieży umiejętności śpiewania białym gło- sem oraz zapoznać z repertuarem pięknych biłgorajskich pieśni. Celem projektu „Rozśpiewani w tradycji” jest kultywo- wanie tradycji muzycznych Ziemi Biłgorajskiej, poprzez zachowanie umiejętności śpiewania białym głosem, wy- jątkowym i charakterystycznym dla naszego regionu oraz ocalenie od zapomnienia repertuaru tradycyjnych pieśni biłgorajskich. Działania projektowe realizowane będą w dwóch szkołach - w Szkole Podstawowej w Woli Dereźniańskiej i w Zespole Szkół w Soli i obejmą warsztaty z technik bia- łego śpiewu, naukę repertuaru tradycyjnych pieśni biłgoraj- skich, wspólne występy młodzieży z Zespołem Śpiewaczym z Rudy Solskiej oraz utworzenie młodzieżowej grupy śpie- waczej, kultywującej lokalne tradycje. W środę 20 września odbyły się pierwsze z cyklu warsz- taty białego śpiewu. Warsztaty śpiewu tradycyjnego z ele- mentami emisji i higieny głosu to praca nad techniką śpie- wu tzw. otwartym głosem, charakterystyczną dla śpiewu wiejskiego w kulturach tradycyjnych. Zajęcia są nie tylko procesem opanowywania konkretnego repertuaru pieśnio- wego, ale przede wszystkim pracą nad stylem wokalnym oraz poszerzaniem wiedzy o kompetencjach kulturowych, niezbędnych do zrozumienia specyfiki śpiewu wiejskiego, jego funkcjonalności i zawartości symbolicznej. Głównym celem zajęć jest przede wszystkim 'rozśpiewanie” uczestni- ków, przygotowanie do wejścia w specyfikę śpiewu trady- cyjnego oraz zachęta do poznania i zgłębiania walorów swo- jego głosu. Warsztaty przeprowadzono w dwóch szkołach - w Woli Dereźniańskiej i w Soli. Wzięło w nich udział ok. 50 uczniów z klasy IV,V,VI i VII, którym bliskie są tra- dycje Ziemi Biłgorajskiej, którzy lubią śpiewać i chcieliby realizować swoje muzyczne pasje. Poprowadziła je in- 22 KULTURA 23/2017 struktor białego śpiewu pani Marta Graban — Butryn. Projekt „Rozśpiewani w tradycji” realizowany przez Ze- spół Folkowy „Podkowa” i Gminny Ośrodek Kultury w Bił- goraju został dofinansowany ze środków Programu „Dzia- łaj Lokalnie X” Polsko — Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii oraz Ośrodek Działaj Lokalnie Fundację Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej i partnerów Gminę Biłgoraj oraz Miasto Gmi- na Biłgoraj. Celina Skromak Powitanie Jesieni na Ludowo 24 września, w deszczowe niedzielne popołudnie, w remizie OSP w Dereźni odbyło się spotkanie gminnych zespołów śpiewaczych. Inicjatorem i organizatorem wydarzenia był Zespół „Sąsiadecz- ki” z Korczowa i Okrągłego przy współpracy Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju. Właśnie skończyło się kalendarzowe lato, wraz ze spad- kiem temperatury i deszczowymi chmurami za oknem, zakończył się sezon plenerowych spotkań i wydarzeń. Stąd też, do następnego lata, trzeba było pożegnać się z pięknym boiskiem w Okrągłym i spotkać się w remizie OSP w De- reźni. Tam zaprzyjaźnione zespoły śpiewacze, prowadzone od lat przez jednego instruktora muzycznego pana Jana Szymaniaka, „śpiewająco” żegnały się z upalnym latem i witały jesienną aurę. Na zaproszenie „Sąsiadeczek” w spotkaniu w Dereźni wzięły udział zespoły śpiewacze i zaproszeni goście, przy- jaciele zespołu. W spotkaniu uczestniczył Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński z małżonką, Radni Gminy Bił- goraj - Maria Raduj i Stanisław Kubik, Tadeusz Mielnik, Przedsiębiorca z Korczowa z małżonką, Maria Gęborys, lokalna poetka, Celina Skromak, Dyrektor GOK w Biłgo- raju oraz zespoły: „Zorza” z Dereźni, „Czeremcha” z Gro- mady i „Jarzębina” z Bukowej. Zespoły, przy akompaniamencie akordeonowym pana Jana, zaprezentowały się w specjalnie na tą okazję przygo- towanym programie muzycznym. To niedzielne spotka- nie zespołów było też okazją do wspólnego pośpiewania znanych wszystkim i lubianych piosenek ludowych i bie- siadnych oraz swobodnych rozmów przy stole, służących wymianie poglądów i doświadczeń. Integracji posłużyła również ludowa potańcówka, do której przygrywała, za- grzewając wszystkich do tańca Kapela Podwórkowa „Wy- gibusy”. Dziękujemy organizatorkom, wszystkim paniom z zespołu „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego, panu Ta- deuszowi Mielnikowi oraz panu Stanisławowi Kubikowi, Radnemu Gminy Biłgoraj, za przygotowanie tego spotka- nia, za niezwykłą gościnność i przemiłą atmosferę. Celina Skromak Spotkanie w Smólsku 16 września br., w remizie OSP w Smólsku Dużym odbyło się spotkanie mieszkańców powiatu bił- gorajskiego z liderami PSL-u. W spotkaniu zapowiedział udział prezes Polskiego Stronnictwa Lu- dowego Władysław Kosiniak - Kamysz. Niestety, z powodu choroby, prezes PSL-u do Smólska nie przyjechał. Reprezentował go natomiast Krzysztof Hetman wiceprezes Stronnictwa i poseł do Par- lamentu Europejskiego. W spotkaniu ponadto wzięli udział poseł na Sejm RP Genowefa Tokarska, rzecznik prasowy Polskiego Stron- nictwa Ludowego i jego klubu parlamentarnego Jakub Stefaniak oraz były podsekretarz stanu w resortach zwią- zanych z rozwojem Marceli Niezgoda. Obecny był także Kazimierz Paterak Starosta Biłgorajski i Wiesław Różyński Wójt Gminy Biłgoraj. Spotkanie miało charakter otwarty, zaproszeni zostali na niego wszyscy, którzy interesują się tym co się na Ziemi Biłgorajskiej, w województwie i w kraju dzieje. Spotkanie stworzyło możliwość nie tylko poznania liderów PSL, ale było też okazją do dyskusji, do wyrażenia uwag i podpo- wiedzi oraz wymiany opinii na interesujące wszystkich te- maty. Na spotkanie w Smólsku przybyło ponad sto osób, głównie członków i sympatyków PSL-u. Celina Skromak KULTURA 23/2017 23 Dąbrowica w czasach wojny Bronisława Koziara (ur. 1930) opowiada historie wojenne mieszkańców Dąbrowicy. Z jej wspo- mnień dowiemy się o losach wywiezionych chłopów, wśród których był jej ojciec, o wojennej bie- dzie, partyzanckich wizytach i napaściach wszechobecnych bandytów. ER Gdy przyszli Niemcy, to początkowo nie byli tak okrutni względem nas niż w późniejszych latach. We wrześniu 1939 r. przez chwilę przebywali w naszej okolicy także Sowieci. Grupka żołnierzy sowieckich spała u nas w chałupie. Mama z tatą przynieśli im słomę, prześcieradła i płachty do posłania. Na śniadanie jedli jajka, nie wiem, czy kupio- ne, czy ukradzione. Oprócz jajek kazali nam naskrobać im cały baniak kartofli. Kiedy mama dusiła kołatuszką karto- fle, to oni wbijali jajka do baniaka, aż ziemniaki zrobiły się żółte. Później mówili: do kartoszków trzeba wódki. Przy- nieśli wódki i nią popijali. Moja siostra, która była starsza ode mnie o 2 lata, pyta- ła ich: a gdzie wasze mundury? Czego wy mundurów nie macie* Odpowiadali, że taka koszula jest lepsza od mun- duru. Te koszule, które na siebie zakładali, były brudne i śmierdziały potem. Pod Dąbrowicą Niemcy rozbrajali polskich żołnierzy. 24 KULTURA 23/2017 Niektórzy prosili ludzi ze wsi o ubrania cywilne, dzięki któ- rym udałoby im się uciec. Który nie miał łacha cywilnego to szedł do niewoli. Ci biedni żołnierze tak płakali, żei my się wzruszyliśmy. Po pewnym czasie ludzie zaczęli szemrać, że będzie wy- siedlenie. Był lipiec 1943 r. Szykowaliśmy się do tego ca- łymi rodzinami, ale jak przyszli Niemcy, to zabierali tylko chłopów. Zagnali ich na łąkę i okrążyli. Mama trzymała tatę, nie chciała go puścić, rozpaczała: co ja z tymi dziećmi zrobię? A my, dzieci, mówiliśmy jej: mamo nie trzymajcie ich, bo tam wszystkie inne chłopy już są. Tata poszedł, a niedługo później pognali ich do Biłgo- raja. W tym czasie wyszliśmy na dwór, słuchamy, a tu głos jakby ktoś śpiewał. Później się okazało, że to mężczyźni tak płakali, że ich wywożą. Ludzie dowiedzieli się, że Niemcy zamknęli chłopów w stodole u Adamka pod Biłgorajem. Tata miał przy sobie jakiś podwieczorek, ale mama wydo- 25 KULTURA 23/2017 iła jeszcze dzbanek mleka, przyszykowała chleb i dała to kobietom, które szły do chłopów. Tata napił się tego mleka i wziął chleb. Z Biłgoraja pognali ich do Zwierzyńca. Tam był go- spodarz Michał Mazurek, który miał książkę o proroctwie Michaldy, w której napisane było, że Niemcy przegrają w wojnie ze Stalinem. On nie chciał tej książki oddać Niemcom. Pobili go za to niemal na śmierć, a księgę za- brali. To proroctwo było wtedy u nas popularne. Napisa- ne w nim było, że Niemiec będzie szedł na przód tylko 42 miesiące, a kiedy pójdzie na Syberię, to tam przegra. Zdrowych i mogących pracować Niemcy wywozili do Rzeszy na roboty. Tacie szczęśliwie udało się, że został. On nie pijał mleka dojonego, tylko kwaśne, więc kiedy w więzieniu wypił mleko od krowy, to dostał rozwolnienia. Niemcy uznali go za chorego i razem z innymi niezdolny- mi do pracy zabrali do Budzynia . Jak się ludzie we wsi dowiedzieli, że w Budzyniu jest część naszych chłopów, to kilka kobiet pojechało tam z prowiantem i ubraniami. Wśród nich była moja mama. Podała tacie to, co chciała, a od naszej sąsiadki Maciocho- wej dostała do przekazania chleb dla jej męża. Ten chleb podała sąsiadowi. Okazało się, że w tym bochnie były po- chowane jakieś informacje o partyzantach do jej męża. Oskarżono moją mamę, bo widziano, że ona podała chleb. Mamę zabrali i zamknęli w piwnicy. Bili ją po głowie i trzymali ją tak, że przez cały czas miała nogi w wodzie. Mama siedziała w tej piwnicy płakała głośno: Jak te moje dzieci przeżyją bez ojca i matki? Szedł korytarzem jakiś starszy oficer, który usłyszał te lamenty. Pyta się mamy cze- mu ona płacze. Jak mu wytłumaczyła, to on kazał ją wy- puścić. Przyszła w nocy, zbiedzona i zmęczona. W domu czekało na nią siedmioro dzieci. Tego Maciochę Niemcy bardzo dotkliwie zbili, chłopy darli z siebie ubrania, aby go całego zabandażować. Później jeszcze gorzej zachorował, myśleli, że już nie wyjdzie z tego… Tata był wojskowym w młodości, a tacy ludzie byli w oczach Niemców podejrzani. Tata wiedział, jak ma się zachować w trudnych sytuacjach. Niemcy tych chłopów z Budzynia brali do pracy przy żniwach aż pod Puławy, gdzie było dużo niekoszonego zboża. Po pracy wracali wieczorami samochodem przez las. Jadą, a tata mówi chłopom, którzy z nim byli: szykuj- cie się, w lesie uciekniemy i może jakoś dalej dojdziemy do Biłgoraja. Z tatą był Fusiarz z Łazorów i sąsiad Macio- cha. Jakimś cudem udało im się uciec do lasu. Chyba ze dwa dni szli do domu. Tata później opowiadał, że najlepiej było nocować na cmentarzach, bo tam mało kto się kręcił i było najspokojniej. Doszli nocą na Dąbrowicę. Przywle- kli ze sobą nawet tego pobitego Maciochę. Później tata był z nami w domu. Któregoś dnia ktoś naskarżył Niemcom, że on ma scho- waną broń. Pamiętam, że pasłam wtedy krowy na polu. Widziałam z daleka, że Niemcy byli u nas i wzięli ojca. Po- szli z tatą za stodołę do Bielaka, tam miała być ukryta broń. Bielak skrył się w chałupie, a za jego stodołą była kryjówka. Niemcy bali się do niej wejść, kazali tacie. Ojciec wszedł, ale broni nie znalazł. Niemcy powyrzucali stamtąd wszyst- ko, ale bez skutku – broni nie znaleźli. Zdenerwowani za- brali Bielaka i tatę i grozili im, że ich zabiją. Na szczęście z Niemcami była Polka, która umiała mówić po niemiec- ku. Jak ona zobaczyła zrozpaczoną mamę i nas, dzieci, to powiedziała Niemcom, że ten mężczyzna jest stąd, bo ona przychodziła do niego jajka kupować. Coś do nich poga- dała i puścili tatę. Tata miał znajomych partyzantów z Aleksandrowa, szwagrów, którzy nazywali się Grabiasy. Przychodzi- li nocami z lasu i mówili wieści o wojnie, o partyzantach i innych sprawach, którymi się wtedy nie interesowałam. Mówili, że Sowieci wybili Polaków w Katyniu na rozkaz Stalina. Ludzie opowiadali, że Stalin umarł by już dawno, tylko pił krew z noworodków. Jak byli u nas żołnierze ro- syjscy na początku wojny, to mówili, że lepiej było za cara niż za komunistów. Mówili też, że Niemcy wymarzli na Sy- berii i zaczęli się wycofywać. Partyzantom chciało się jeść. Jak chodzili po chałupach, to prosili o jedzenie, czasem sami brali, ale tylko trochę. Rodzice dawali im, co mogli do jedzenia, a nawet czasem ubrania. Jak mama piekła chleb, wtedy brali w większej ilo- ści też słoninę, mięso i inne takie rzeczy. Nie wiem jakie to były oddziały partyzanckie, bo byłam młodą dziewczyną. W późniejszym czasie po wsiach grasowali chłopy z Gromady, którzy później przepisywali się na inne na- zwiska. Dranie podszywali się pod partyzantów i kra- dli ludziom, co tylko się dało: odzienie, szmaty, kożuchy, pożywienie. U Różańskich była najstarsza z rodzeństwa dziewczyna, Anielka. Jak przyszli do nich, to nie chciała im oddać swojego kożuszka. Uciekła im w pole, ale tam ją dognali. Złapali ją i zrobili swoje. Kożuch zatrzymała ale za jaką cenę? Przez tych bandytów dzieci nie mogła mieć. Moja siostra Anielka mówiła, że u nich nawet koszule chłopom pozabierali. Póki Żydów Niemcy nie zabrali, to było lepiej. Żydzi chodzili po wsiach i handlowali różnorakimi towarami. Mama kupowała od nich płachty na spódnice, bo dużo przędliśmy. Sialiśmy len, mieliśmy swoje nici i mama mo- gła robić swoje płótna. Ja miałam spódnicę zrobioną i pa- miętam, że jak pasłam krowy w dobrej pogodzie, to dobrze się chodziło. Za to jak był deszcz, to ta spódnica zamokła, stwardniała, krew mi z nóg szła, aż pręgi miałam. Bieda była i głód w czasie wojny. Rodzice chcieli po- siać na górce żyto. Nie było konia ani krowy, więc mama ciągnęła za powrozy i sama sobą włóczyła. Pszenicy to już nie było jak posiać, bo wtedy mokro było. Sąsiadka jadła skrobaną brukiew i płakała, że nie ma co dzieciom dać. Jak wrócili chłopy po wojnie, to już było lepiej, pomagali sobie nawzajem i jakoś było. Opracował Dominik Róg Spotkanie z Historią w Bukowej Spotkania z Historią w Gminie Biłgoraj mają na celu w sposób atrakcyjny angażować dzieci i mło- dzież do poznawania historii. W tym roku odbywa się już druga edycja tych spotkań. W poprzed- nim roku zorganizowane były spotkania w Korytkowie Dużym, Ciosmach, Soli oraz w Brodziakach, a w tym roku zaplanowano w Korczowie, Bukowej i Gromadzie. Realizatorem projektu jest Ochot- nicza Straż Pożarna w Brodziakach, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Grupa Rekonstrukcji Hi- storycznej „WIR” z Biłgoraja oraz gospodarze uroczystości. 26 września Spotkanie z Historią zorganizowano w Szkole Podstawowej im. ks. Jerzego Popiełuszki w Buko- wej. Z Bukową kojarzą się nie tylko bogate i wciąż kulty- wowane tradycje ludowe ale też ciekawe i niezwykle ważne historyczne wydarzenia. Podczas tragicznych lat II wojny światowej lasy otaczające Bukową były schronieniem dla mieszkańców okolicznych wsi. W tych samych lasach ukrywali się także partyzanci, walczący z niemieckim oku- pantem. To niedaleko Bukowej, podczas kampanii wrze- śniowej 2 października 1939 r. skapitulowało wobec Armii Czerwonej zgrupowanie płk. T. Zieleniewskiego. To wła- śnie te wydarzenia przyświecały nam podczas spotkania z historią w Bukowej, którego celem było przypomnienie i ocalenie od zapomnienia wydarzeń sprzed 70 lat. Spotkanie uroczyście rozpoczęła pani Teresa Kowal dy- rektor szkoły w Bukowej. Dominik Róg wprowadził uczest- ników w ideę projektu Spotkania z Historią w Gminie Biłgoraj, a Członkowie stowarzyszenia GRH „WIR” opo- wiedzieli o działalności grupy, wyposażeniu i uzbrojeniu partyzanta. Pani Beata Wnuk, nauczyciel historii w szkole w Bukowej, poprowadziła część konkursową spotkania, a na zakończenie odczytała poruszający dokument. List przysłany po wojnie do szkoły, zawierający wspomnienia Antoniego Nowaka — przedwojennego nauczyciela szkoły w Bukowej, a później więźnia osadzonego w obozie pracy w Bukowej. W ramach projektu Spotkanie z Historią przepro- wadzono trzy konkursy dla dzieci i młodzieży szkolnej, w tym fotograficzny i literacki. Konkursy, które w ramach Spotkań z Historią ogłoszone zostały po raz pierwszy, a oddźwięk z jakim się spotkały i poziom nadesłanych prac wzbudził niesamowite wrażenie zarówno wśród or- ganizatorów jak i uczestników spotkania. Wszystkie prace były niezwykle poruszające, wartościowe i zasługujące na uznanie i wyróżnienie. Na Konkurs fotograficzny „Śladami historii w obiekty- wie” zgłoszono 8 prac, zdjęć miejsc pamięci, pomników, kapliczek czy krzyży przydrożnych wraz z opisami. Wy- grała praca Kacpra Małyszy zatytułowana „Leśna mogiła”. Dwie drugie nagrody ex aequo otrzymali Kacper Jargieło i Szymon Droździel, a dwie trzecie równorzędne nagro- dy przypadły w udziale Kacprowi Stępniowi i Kacprowi Blacha. Na wystawie pokonkursowej można było ponad- 26 KULTURA 23/2017 to obejrzeć prace Kasi Siembidy, Bartka Małyszy i Wojtka Jargieło. Niezwykle cenne okazały się prace nadesłane na Kon- kurs „Opowieść wojenna. Spisano 10 wspomnień swoich babć, dziadków i innych mieszkańców wsi, którzy przeży- li koszmar II wojny światowej i zapamiętali na zawsze te tragiczne dla Polaków wydarzenia. I nagrodę w konkur- sie otrzymała Zuzanna Rapa, uczennica II kl. gimnazjum w Gromadzie za wspomnienia Marianny Karp, cioci swojej mamy, dotyczące okupacyjnych losów ludności Majdanu Gromadzkiego. W trakcie spotkania w szkole odbył się również Kon- kurs Piosenki Wojennej. Wzięli w nim udział uczniowie szkoły w Bukowej. I nagrodę ex aequo wyśpiewali Kinga Marzec, uczennica III kl. Gimnazjum i Maciuś Małysza, uczeń kl. I SP Na zakończenie spotkania, po podsumowaniu kon- kursów i wręczeniu dyplomów oraz nagród laureatom, organizatorzy zaprosili wszystkich uczestników na słodki poczęstunek. Dominik Róg LWALZDYLY WIC W UALUDWW WOZY W WICÓW DOLU DOLZDYTW WACH DOLU WALII — — Kofela. (nadana Kreda ka czenie W Słęierew 9 lipca w Stężycy odbył się Il Festiwal Tradycji Ludowych Mazowsza, Lubelszczyzny i Podlasia „U zbiegu Rzek”. Wzięło w nim udział 27 wykonawców, kapel i zespołów ludowych z rożnych regionów Polski. Artyści prezentowali charakterystyczne dla swojego mikroregionu pieśni, przyśpiewki oraz melodie taneczne. Wśród wykonawców zaprezentowała się również Kapela Ludowa „Krążałka” z GOK w Biłgoraju, prezentując tradycyjne utwory z regionu biłgorajskiego. Kofela. Krężai ka ooo cZ. wara hen. W sobotnie popołudnie 22 lipca b.r. na placu przy Browarze w Zwierzyńcu odbył się Ill Roztoczański Festiwal Kapel Ludowych. Wzięło w nim udział 9 kapel z województwa lubelskiego i podkarpackiego. Wśród wykonawców wystąpiła Kapela Ludowa Krążałka z GOK w Biłgoraju, która od początku bierze udział w tym Festiwalu. W tym roku nasza Kapela „Krążałka” wróciła ze Zwierzyńca z wyróżnieniem. Gratulujemy! 6 sierpnia 2017 r. w Górecku Kościelnym - Polana Dąbrowa, pod honorowym patronatem biskupa Mariana Rojka, odbył się XXII Festiwal Pieśni Maryjnej. Wzięło w nim udział 30 zespołów. Przesłuchania festiwalowe oceniała komisja w składzie Janina Biegalska, Andrzej Sar i ks. Sławomir Korona. Złoty różaniec-| nagrodę wyśpiewał Chór Sitanie z Sitańca, srebrny różaniec zdobył Zespół Śpiewaczy„Kocudzanki” z Kocudzy, a bursztynowy różaniec wywalczył Zespół Śpiewaczy „Olszanka” z Wólki Łosinieckiej. Wyróżnienia przyznano Zespołowi Aleksandrowiacy z Aleksandrowa, Chórowi „Stanislaus” z Górecka Kościelnego i Zespołowi „Zorza” z Dereźni. Gratulujemy! Kaca aaa Sa 27 sierpnia br. w kościele parafialnym Soli odbył się koncert organowy laureatów tegorocznego Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej„Per Artem ad Astra”w Krasnobrodzie. Koncert organowy w kościele pw. św. Michała Archanioła w Soli odbył się już po raz czwarty, a zorganizowany został przez ks. Proboszcza Krzysztofa Jankowskiego. W koncercie w Soli wystąpili laureaci festiwalu w Krasnobrodzie: Mateusz Goniowski z Raciborza (I miejsce), Szymon Jarzyna zRybnika (Il miejsce) i Mateusz Kozieł z Katowic (Ill miejsce). Z recitalem na harfie wystąpiła Anna Piechura - Gabryś. Doiyue. Doeezjalue c Kra obrodae 10 września w Sanktuarium Maryjnym w Krasnobrodzie odbyło się diecezjalne święto plonów. Na dożynki Diecezji Zamojsko — Lubaczowskiej przybyło kilkadziesiąt delegacji wieńcowych podziękować Panu Bogu za tegoroczne zbiory. Delegacje zebrały się przy Kaplicy na Wodzie skąd barwnym korowodem przeszły na plac sanktuarium, gdzie została odprawiona msza święta dziękczynna. Mszę św. zakończyła tradycyjna procesja eucharystyczna z wieńcami. Gminę Biłgoraj reprezentowały delegacje wieńcowe z Dąbrowicy i Andrzejówki. 1. . . . 70 Woróżaznó Koflektno Rada Z awusć 10 września br. w Krasnobrodzie, podczas obchodów Dożynek Diecezji Zamojsko — Lubaczowskiej, na placu przy punkcie Informacji Turystycznej podsumowana została trzecia edycja Roztoczańskiej Listy Przebojów Ludowych Katolickiego Radia Zamość. Miło nam poinformować, że w tej edycji listy przebojów, wyróżnienia Katolickiego Radia Zamość otrzymały aż cztery nasze gminne zespoły: zespół „Czeremcha” z Gromady, zespół „Więż” z Soli, Kapela Ludowa „Krążałka” i Zespół Folkowy „Podkowa”. Gratulujemy! Celina Skromak KULTURA 23/2017 27 Nadchodzące wydarzenia (październik — grudzień 2017 r.) 1 października 2017 r. — „Ostatni Dzień w Obozie Corda” — IV Piknik Historyczny w Brodziakach Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, OSP w Brodziakach, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju Październik 2017 r. — „Rozśpiewani w tradycji” — warsztaty białego Śpiewu w Szkole Podstawowej w Woli Dereźniańskiej i Zespole Szkół w Soli Organizator: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Zespół Szkół w Soli, Szkoła Podstawowa w Woli Dereźniańskiej Listopad 2017 r. — Eliminacje Gminne Jesiennego Konkursu Recytatorskiego Organizator: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju 11 listopada 2017 r. — Jesienna Biesiada Kulturalna w Korytkowie Dużym Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, OSP w Korytkowie Dużym, Chór z Korytkowa Dużego i SP w Korytkowie Dużym Listopad 2017 r. — Spotkanie z Historią w Gromadzie Organizator: OSP w Brodziakach, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju i SPw Gromadzie Grudzień 2017 r. — Powiatowy Kiermasz Świąteczny w Muzeum Ziemi Biłgorajskiej Organizatorzy: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Muzeum Ziemi Biłgorajskiej Grudzień 2017 r. — Konkurs Bożonarodzeniowy na tradycyjne ozdoby świąteczne Organizator: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju GMINA BIŁGORAJ Ą
kultura_24_2017_poprawiona.pdf	WD DAL O AWOYKRATAYKAWKAWAKIAC mW wyć ALU MUJ IA AA BDOOOGŹDĄGA ST w os IBM So ||| WE (kopia HELI LH. HEPIEUHI INU BEGNOLOL(LIM ZANA AEIE UATDUDULUW LU LWA UOICUI U LUDNI UMM MMO DZDOTTOKMATMITCINCA 00 O ŻÓ 0 © 0,0 0,0/0.0,0:0,0 0,0 DÓ * sady Święta jawie p a Mowy Kot - Dobry, Czaoczy," Kanriiaty Iilefons qańczyńsij Z okazji nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia moc najserdeczniejszych życzeń, spełnienia marzeń, radości, wszelkiego dobra oraz obfitości task płynących z Narodzenia Chrystusa życzą Wiesław Różyński Jan Majewski Jo Gmi gora Celina SKromak, Przewwdniczący Kady Z, Dyrefjar Gminnzga Gminy Fifroraj Ośrodku Kultury 1 Belgoraji 000 DOO OG 0:00 DOO 0 ©'© OOO DOO 00 MUMMY MIOMMMACOMO CON M ATTM OWC TT ETNO ID W tym roku, czwarta już edycja Pikniku Historycz- nego, ściągnęła do Bro- dziaków tłumy pasjonatów historii i miłośników mili- tariów. Na placu przy leśni- czówce licznie zgromadzili się kombatanci, naoczni świadkowie historii, grupy rekonstrukcji _ historycz- nych, harcerze, uczniowie okolicznych szkół. Środa, piękne jesienne po- południe z prawdziwie letnią temperaturą sięgającą 22 *C, to 18 października 2017 r. kiedy Stowarzyszenie „Dąb” w Ciosmach, gościło grupę seniorów z Lublina. Wy- jazd zorganizowała Fun- dacja „Tysiąca kroków” z podlubelskich Klinów, której prezesem jest Pani Małgorzata Zmysłowska. W sobotnie popołudnie 11 listopada mieszkańcy gmi- ny Biłgoraj spotkali się jak w co roku, już po raz dwu- dziesty drugi, by wspólnie świętować odzyskanie przez Polskę Niepodległości. Stało się już tradycją, że w Gmi- nie Biłgoraj uroczystość ta przybiera formę Jesiennej Biesiady Kulturalnej. Święta Bożego Narodzenia to szczególny czas dla nas wszystkich. Wyjątkowa at- mosfera, pachnąca lasem choinka, prezenty którymi obdarowujemy się po ko- lacji wigilijnej, zwyczaje i tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie sprawiają, że jesteśmy bar- dziej przyjaźni dla siebie i świata. Niedawno odszedł od nas Jan Parada, mieszkaniec Soli urodzony w 1921 r., który w 2015 r. podzielił się ze mną swoimi wspomnienia- mi wojennymi. Jan Parada podczas niespokojnych lat wojennych musiał starać się samotnie przetrwać w Soli, co rusz nękanej przez wojsko niemieckie, szpiegów i zło- dziejaszków. KULTURA 24/2017 Rapy Dylańskie Rapy Dylańskie to kolejna urokliwa, śródleśna miejscowość, leżąca na terenie Gminy Biłgoraj. Oprócz ciszy, spokoju i pięknych widoków znajdziemy tutaj także pozostałości po folwarku Stemplówka oraz drewniane zagrody biłgorajskie. Warto również zwrócić uwagę na malownicze zbiorniki wod- ne, kamienną figurę z 1909 roku oraz klimatyczną kapliczkę drewnianą. Niedaleko miejscowości bie- gnie Ścieżka Dydaktyczna w leśnictwie Bojary, a przez samą wieś prowadzą liczne szlaki rowerowe. Jako niewielka osada leśna Rapy istniały już na po- czątku XIX w. i podlegały pod folwark w Dylach. W po- łowie XIX w. było tu kilka domów oraz karczma. W czasie II wojny światowej ukryta głęboko w lesie wieś była ostoją dla partyzantów — wielu młodych miesz- kańców wsi należało do struktur konspiracyjnych. Mając oparcie w miejscowej ludności swoją bazę upatrzył sobie tutaj m.in. por. Józef Stegliński „Cord, dowódca oddzia- łu partyzanckiego, który zginął w bitwie pod Osuchami. Partyzanci mieli swój punk kontaktowy w gajówce Rapy Dylańskie oraz przysiółku Chlebna. W tych okolicach ro- zegrała się także nieco zapomniana zwycięska bitwa par- tyzantów AK z Niemcami w dniu 5 października 1943 r. SZLAKI ROWEROWE: » Białej Łady (znaki czerwone) » Modelowy Trakt (znaki zielone) » Pogranicze Regionów „Wzgórze Polak” (znaki żółte) » Jastrzębia Zdebrz (znaki niebieskie) Dominik Róg 4 KULTURA 24/2017 Powiatowy Festiwal Piosenki Ludowej w BCK Powiatowy Festiwal Piosenki Ludowej zorganizowany został już po raz trzeci i cieszył się popular- nością wśród zespołów działających w poszczególnych gminach powiatu biłgorajskiego. Świadczy- ła o tym wypełniona po brzegi sala widowiskowa Biłgorajskiego Centrum Kultury. Festiwal odbywa się pod patronatem poseł na Sejm RP Genowefy Tokarskiej. Celem Festiwalu jest podnoszenie kultury ludowej regionu, poznanie obrzędów i pieśni Zie- mi Biłgorajskiej, prezentacja i ocena dorobku artystyczne- go zespołów folklorystycznych oraz popularyzacja i oży- wianie tradycji w społeczeństwie. W III Powiatowym Festiwalu Piosenki Ludowej zapre- zentowały się zespoły śpiewacze, wokalne i wokalno — in- strumentalne ze wszystkich gmin powiatu biłgorajskiego. Wśród wykonawców wystąpiła również solistka oraz ze- spół dziecięcy. Wykonania artystów można było podzielić na prezentacje tradycyjne i stylizacje muzyczne. Komisja w składzie Ewa Maciocha, Anna Iskra i Jan Szymaniak po wysłuchaniu wszystkich wykonawców po- stanowiła przyznać: I miejsce ex aequo - Zespół z Łukowej IV i Zespół Folkowy „Podkowa? z gminy Biłgoraj, II miej- sce ex aequo — Zespół Aleksandrowiacy z Aleksandrowa i Zespół „Gospa” z Karolówki; III miejsce - Leokadia Mu- cha z gminy Obsza. Wyróżnienie - Dziecięcy Zespół z Tar- nogrodu. Laureatom serdecznie gratulujemy! Celina Skromak Obchody Dnia Edukacji Narodowej 12 października w Urzędzie Gminy Biłgoraj odbyły się uroczyste obchody Dnia Edukacji Narodo- wej. Nie zabrakło na nich dziecięcych występów, podziękowań za trud pracy edukacyjnej i wycho- wawczej oraz serdecznych życzeń. Wójt Gminy Biłgoraj wyróżnił również najlepszych pedagogów ze szkół z terenu gminy Biłgoraj. Uroczystości rozpoczęły się sztuką w wykonaniu uczniów klasy III Szkoły Podstawowej w Dereźni pt. „Jak służąca pokochała kupca. Następnie miało miejsce wrę- czenie podziękowań dla wyróżniających się nauczycieli i pedagogów ze szkół z terenu gminy Biłgoraj. Wręcze- nia okolicznościowych listów oraz nagród dokonał Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński oraz Prezes Stowarzy- szenia Inicjatyw Społecznych w Gminie Biłgoraj Agniesz- ka Dąbek. Podczas obchodów Dnia Edukacji Narodowej w Gminie Biłgoraj nie zabrakło życzeń skierowanych do całej społeczności pracowników oświaty oraz słodkiego poczęstunku. Ewelina Lemieszek KULTURA 24/2017 5 IV Piknik Historyczny Słoneczna pierwsza niedziela października i kolejna, w tym roku czwarta już, edycja Pikniku Hi- storycznego ściągnęły do Brodziaków tłumy pasjonatów historii i miłośników militariów. Na placu przy leśniczówce licznie zgromadzili się kombatanci, naoczni świadkowie historii, grupy rekon- strukcji historycznych, harcerze, uczniowie okolicznych szkół, ich rodzice i nauczyciele, mieszkań- cy Brodziaków i okolicznych miejscowości. Uczestników tego międzypokoleniowego spotkania w Brodziakach połączyła historia naszej małej Ojczyzny, szczególnie wydarzenia Il wojny światowej. Tragiczne wydarzenia historycz- ne związane z II wojną światową nie ominęły również mieszkańców oko- licznych wsi. Stąd też Piknik Histo- ryczny w Brodziakach od samego początku cieszy się dużym zaintere- sowaniem, i coraz to większą, wzra- stającą z roku na rok, frekwencją. Jest to wydarzenie, które wypełniło lukę na kulturowej mapie regionu. IV Piknik Historyczny w Bro- dziakach rozpoczął Dominik Róg, który jest pomysłodawcą tego przed- sięwzięcia i poprowadził to niedziel- ne spotkanie z historią. W pikniku oprócz gospodarza gminy Biłgoraj Wójta Wiesława Różyńskiego udział wzięli parlamentarzyści: Agata Bo- rowiec i Piotr Olszówka, radny Rady 6 KULTURA 24/2017 Powiatu Józef Borowiec, kierownik Biura Powiatowego ARiMR Maria Garbacz, przedstawicielka Nadle- śnictwa Zwierzyniec Małgorzata Michalska, leśniczy Leśnictwa Bro- dziaki Waldemar Glina, podleśni- czy Krzysztof Okoń, dyrektor Szko- ły Podstawowej w Smólsku Barbara Wojciechowska, dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej Zofia Nizio, dy- rektor Gminnego Ośrodka Kultury Celina Skromak, kierownicy i pra- cownicy Urzędu GB, Radni i Sołtysi Gminy Biłgoraj, kombatanci i grupy rekonstrukcji historycznej. Początek spotkania był okazją do wysłuchania relacji wojennych świadków historii. Prelekcje o histo- rii okolicy wygłosili przedstawiciele koła rejonowego SZŻAK w Biłgora- ju - Piotr Flor, Andrzej Kuliński oraz Jerzy Nizio. Piknik Historyczny był również okazją do spotkania i rozmów z kom- batantami, wspólnego pośpiewania piosenek żołnierskich przy ognisku z zespołem „Więź” z Soli, prowadzo- nym przez Juliana Pawlichę i obej- rzenia plenerowej wystawy starych fotografii. Dobrowolne datki uzbierane podczas kiermaszu ciast i książek przeznaczone zostały na cel charyta- tywny „Pomóżmy Krzyśkowi!, tj. na leczenie dla Krzysztofa Klimeckiego, członka GRH „WIR. W ramach pikniku przeprowa- dzone zostały cztery konkursy dla dzieci i młodzieży z okolicznych szkół. Dzieci mogły wy- kazać się swoją wiedzą w zakresie historii okolicy, talentami plastycznymi i muzycznymi. Rywalizowały również między sobą w konkurencjach sprawnościowych. W konkursie wiedzy historycznej p.t. „Rzeczpospolita partyzancka — ruch oporu na Ziemi Biłgorajskiej podczas II wojny światowej” wzięło udział pięcioro uczestników. Naj- więcej punktów zdobyła i tym samym wygrała ten konkurs Julia Wnuk, uczennica szkoły w Korytkowie Dużym, druga nagroda przypadła Katarzynie Dyndał, uczennicy z Kor- czowa, dwie trzecie nagrody zdobyli Dawid Wilkos, szkoła w Korytkowie Dużym i Aleksandra Solak, szkoła w Korczo- wie, na czwartym miejscu uplasowała się Natalia Pawlos, uczennica szkoły w Korytkowie Dużym. W konkursie plastycznym p.t. „Moje ulubione wydarze- nie z historii Polski” wzięło udział 23 uczestników. Komisja po dokładnym obejrzeniu wszystkich prac przyznała po trzy równorzędne nagrody pierwsze dla: Julii Sprysak, lat 9, Ka- roliny Kowal, lat 8 i Zuzi Bielak, lat 8. W konkursie piosenki wojennej wystąpiło dwoje uczest- ników. Martyna Cios ze szkoły w Korczowie i Jakub Nizio z LO im. ONZ w Biłgoraju wyśpiewali I nagrodę ex aequo. Konkurs sprawnościowy przebiegał z podziałem na kategorie wiekowe. Tutaj odnotowano najwięcej, bo aż 14 zwycięzców. W kategorii 3-5 lat I m-sce Filip Bielak; w ka- tegorii 6-7 lat I m-sce Jarek Grabias; w kategorii 8-9 lat I m-sce Miłosz Odrzywolski; w kategorii 10-12 lat I m-sce Albert Kaczor; w kategorii 14 lat I m-sce Kacper Sende- rek. Wszyscy laureaci konkursów otrzymali pamiątkowe dy- plomy i cenne nagrody rzeczowe. Nagrody ufundowali Wójt Gminy Biłgoraj, LGD Ziemia Biłgorajska i Nadleśnictwo Zwierzyniec. Z koncertem piosenek partyzanckich wystąpiła kape- la podwórkowa „Wygibusy” z Biłgoraja, prowadzona przez pana Jana Szymaniaka. Znane i lubiane melodie oraz spe- cjalnie dobrane na tą okoliczność stylizowane na partyzanc- kie stroje muzyków stworzyły razem nietuzinkowe wraże- nie owacyjnie przyjęte przez zgromadzoną w Brodziakach publiczność. Najważniejszym i najbardziej efektownym wydarze- niem tego popołudnia, na które wszyscy z niecierpliwo- ścią oczekiwali, było widowisko historyczne, podzielone na dwa epizody. W pierwszym przedstawiono ostatnie chwile istnienia obozu „Corda” pod Brodziakami, kiedy wieczorem 20 czerwca — dzień przed rozpoczęciem ak- cji Sturmwind II - do obozu przyjeżdża major Edward Markiewicz „Kalina. Drugi epizod oparty był na praw- dziwych wydarzeniach, które miały miejsce świtem 21 czerwca 1944 r. na łąkach pod Wolaninami. W wi- dowisku historycznym wystąpiły zaprzyjaźnione grupy rekonstrukcyjne - Grupa Rekonstrukcji Historycznej im. por. Konrada Bartoszewskiego „Wir” z Biłgoraja, Gru- pa Rekonstrukcji Historycznej 9 Pułku Piechoty Legio- nów, Klub Miłośników Historii z Tomaszowa Lubelskiego, Tomaszowski Szwadron im. I Pułku Kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza, Grupa Rekonstrukcji Historycznej OSTHEER, Prywatne Muzeum Pojazdów Militarnych i Zabytkowych Rakszawa Bogdan Maczuga, Podkarpac- kie Stowarzyszenie Miłośników Militariów oraz Jan Wil- kos z synem i wnukiem na bryczce. Organizatorem Pikniku Historycznego w Brodziakach jest Ochotnicza Straż Pożarna w Brodziakach, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju i Grupa Rekonstrukcji Hi- storycznej „WIR” z Biłgoraja. Projekt Piknik Historyczny w Brodziakach został do- finansowany ze środków Programu „Działaj Lokalnie X” Polsko - Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowane- go przez Akademię Rozwoju Filantropii oraz Fundację Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej i partnerów Gminę Biłgoraj oraz Miasto Gminę Biłgoraj. Celina Skromak KULTURA 24/2017 7 Święto kultury w BCK — Powiatowy Dzień Twórcy Kultury W niedzielę 8 października w Biłgorajskim Centrum Kultury odbyła się podwójna uroczystość, któ- ra zgromadziła działaczy kultury z terenu powiatu biłgorajskiego. W tym dniu zorganizowano bo- wiem Powiatowy Festiwal Piosenki Ludowej i Powiatowy Dzień Twórcy Kultury. Organizatorem Powiatowego Dnia Twór- cy Kultury jest Starostwo Powiatowe w Bił- goraju. Jest to okazja do podziękowania ani- matorom i twórcom kultury za działalność artystyczną, za wkład w tworzenie współ- czesnej kultury i kultywowanie tradycji na terenie Powiatu Biłgorajskiego. Nagrody otrzymały zarówno osoby indywidualne jak i zespoły. Starosta biłgorajski Kazimierz Pa- terak wręczył wyróżnionym okolicznościowe statuetki i podziękowania. Z gminy Biłgoraj nagrodę za działalność na rzecz społeczności lokalnej odebrał Dominik Róg. Dominik Róg - absolwent historii Uni- wersytetu Jagiellońskiego, członek Ochotni- czej Straży Pożarnej w Brodziakach i Grupy Rekonstrukcji Historycznej WIR, pasjonat historii, regionalista i dziennikarz. Pomy- słodawca, autor projektów i inicjator działań na rzecz społeczności lokalnej. Organizator Pikników Historycznych w Brodziakach oraz Spotkań z Historią w Gminie Biłgoraj. Autor publikacji „Zabrali nam dzieciństwo - wspo- mnienia wojenne mieszkańców podbiłgoraj- skich wsi” oraz „Partyzanckiej Mapy Puszczy Solskiej - część T, obejmującej tereny lasów tereszpolskich, część lasów biłgorajskich oraz część lasów aleksandrowskich, na której za- znaczono miejsca partyzanckich obozów, bitew i potyczek, mogił i pomników, gajówki oraz inne lokacje związane z II wojną świa- tową. Dominik nadal zbiera i opracowuje wspo- mnienia wojenne najstarszych mieszkańców podbiłgorajskich wsi, aby ocalić od zapo- mnienia przeżycia świadków historii i utrwa- lić je w kolejnej publikacji. Przeprowadza także kolejne badania terenowe, przygoto- wując się do wydania części II „Partyzanckiej Mapy, obejmującej tym razem lasy józefow- skie. Autor artykułów dotyczących historii 8 KULTURA 24/2017 regionu biłgorajskiego zamieszczanych w tygodniku „Echa Roztocza” i Kwartalniku Gminy Biłgoraj „Kultura. Gratulujemy serdecznie. Życzymy niesłabnącej pasji i twórczych pomysłów, realizacji planów i zamierzeń oraz samych sukcesów w ży- ciu osobistym i zawodowym. Celina Skromak „Drzewo” na zakończenie obchodów jubileuszowych w Nadrzeczu W bieżącym, 2017 roku, Fundacja Kresy 2000 Dom Służebny Polskiej Sztuce Słowa Muzyki i Obrazu w Nadrzeczu k/Biłgoraja obchodziła Jubileusz XX — lecia działalności. Inauguracja sezonu artystycznego odbyła się w czerw- cu, dwudniowym wydarzeniem, które rozpoczął koncert światowej sławy tenora Wiesława Ochmana - „Melodie dla Przyjaciół. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa malar- stwa wszystkich artystów, którzy na przełomie dwudzie- stu lat gościli w Nadrzeczu. Można było obejrzeć prace m. in. Jerzego Dudy - Gracza, Stanisława Baja, Krystyny Głowniak, Stanisława Mazusia, Józefa Panfila, Franciszka Maśluszczaka, Krzysztofa Pasztuły, Elżbiety Gnyp i wielu innych. W programie był koncert nad stawem „Ballady Mickiewicza” w wykonaniu Joanny Szczepkowskiej, przy akompaniamencie instrumentalisty Michała Dudzińskie- go, a także spektakl - ostatnia premiera Fundacji Kresy 2000 - „Śluby Panieńskie. Na inauguracji sezonu nie mogło zabraknąć Zespołu Śpiewaczego z Rudy Solskiej, który jak co roku zaprezentował się w pięknych strojach biłgorajsko — tarnogrodzkich i w tradycyjnym repertu- arze pieśni biłgorajskich. Świętowanie jubileuszu XX - lecia zakończyło się w sobotę 14 października, kiedy to w siedzibie Funda- cji Kresy 2000 w Nadrzeczu zaprezentowano spektakl pt. „Drzewo” Wiesława Myśliwskiego, w inscenizacji i re- żyserii Stefana Szmidta. Celina Skromak KULTURA 24/2017 9 Spotkanie seniorów w Ciosmach Środa, piękne jesienne popołudnie z prawdziwie letnią temperaturą sięgającą 22 *C, to 18 paździer- nika 2017 r., kiedy Stowarzyszenie „Dąb” w Ciosmach, gościło grupę seniorów z Lublina. Wyjazd zorganizowała Fundacja „Tysiąca kroków” z podlubelskich Klinów, której prezesem jest Pani Małgo- rzata Zmysłowska. Lubelscy goście poznawali Roztocze. Odwiedzili wcześniej Zwierzyniec, Rozto- czański Park Narodowy oraz zagrodę-skansen w Guciowie po czym przyjechali do Ciosmów. W ubiegłym roku Stowarzyszenie „Dąb” realizowało projekt w ramach programu Aktywność Społeczna Osób Starszych pn. „Senior jak dąb”. Grupa uczestniczek tego projektu przygotowała dla gości poczęstunek, na który złożyły się tradycyjne, lokalne potrawy. Do przygotowania posiłku wykorzystano produkty powszechnie uprawiane i wytwarzane na Ziemi Biłgorajskiej, takie jak: kasza gry- czana, kapusta, groch, olej lniany i miód oraz bogactwo runa leśnego: grzyby, żurawinę i borówkę. Gospodynie spotkania z sercem zaangażowały się w przygotowania: ze- brały się, ustaliły menu i podzieliły zadaniami. Tak było i tym razem. Na gości z Lublina czekały lokal- ne specjały kuchni tradycyjnej. Rozpoczęte dzień wcześniej działania zaowocowały prawdziwą ucztą kulinarną, jakiej dzisiaj nie doświad- czymy w żadnej restauracji. Na przybyłych, utrudzonych wędrówką po atrakcjach Roztocza gości czekały obficie zastawione stoły i niezwykłe, dochodzące z kuchni aroma- ty. Na obiad podano kapustę z grochem i lnianym olejem oraz pieczoną karkówkę w sosie ze świeżych borowików z kaszą gryczaną. Jako przystawki podano chleb domowe- go wypieku ze smalcem wieprzowym, tradycyjny biłgoraj- ski pieróg gryczany ze świeżym, zrobionym w drewnianej maśnicy masłem, kiszone ogórki z domowej spiżarni i ma- rynowane grzybki. Na deser do kawy i herbaty serwowa- no ciasta: pierniki z powidłami śliwkowymi, ciasto kruche z borówkami, drożdżowe z kruszonką i inne. Goście mieli też okazję degustacji specjalnie przygotowanych nalewek: żurawinowej, aroniowej oraz wiśniowej. W spotkaniu uczestniczyły też grupy seniorów z Buko- wej oraz Soli (również uczestnicy ubiegłorocznego projektu „Senior jak dąb”). Czas upływał w przyjemnej i serdecznej atmosferze. Było wspólne śpiewanie, zabawy, a panie z Soli zaprezentowały przygotowany na tę okoliczność skecz. Organizacja spotkania seniorów była kontynuacją projektowych działań związanych z programem ASOS i wspaniałą okazją do zaprezentowania tradycyjnej kuchni, umiejętności i doświadczenia uczestniczek projektu oraz ich społecznego zaangażowania. Słów kilka o gościach. Fundacja „Tysiąca kroków” z podlubelskich Klinów w swojej misji posiada zapisy odwołujące się do najlepszych wartości np. wyróżnienie osób, które hartem ducha, odwagą i determinacją osiągnę- ły to, co wydawało się nieosiągalne, propagowanie postaw 10 KULTURA 24/2017 otwartości na świat i innych ludzi, prowadzenie działal- ności edukacyjnej na wszystkich poziomach. Fundacja z powodzeniem angażuje się w rozwiązywanie istotnych problemów społecznych takich, jak wykluczenie społeczne osób starszych realizując projekty w ramach ASOS skiero- wane do tej grupy obywateli. Helena Szado - Oleksak Wolność nadeszła w listopadzie W poniedziałkowe popołudnie 13 listopada w Szkole Podstawowej w Gromadzie odbyła się niezwy- kła szkolna uroczystość. Akademia szkolna z okazji 99 rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodle- głości pod wymownym tytułem „Wolność nadeszła w listopadzie” zgromadziła uczniów, rodziców, grono pedagogiczne i gości. W uroczystości wziął również udział Wójt Gminy Bił- goraj Wiesław Różyński z małżonką, Przewodniczący Rady Gminy Biłgoraj Jan Majewski, ks. Proboszcz Marek Kuśmierczyk, Sołtys Jerzy Skubis i Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju Celina Skromak. Na zaproszenie Dyrektora Szkoły Mariusza Łęckiego na spotkanie w szkole przybyły także trzy zespoły - Ze- spół śpiewaczy „Czeremcha” z Gromady z kierownikiem Barbarą Brodziak i instruktorem muzycznym Janem Szy- maniakiem, Zespół „Retrospekcje” Uniwersytetu Trzecie- go Wieku w Biłgoraju z kierownikiem Haliną Wlaź i in- struktorem Jarosławem Oleszczakiem oraz Chór „Klucz” z Majdanu Starego z kierownikiem Jerzym Rymarzem i dyrygentem Andrzejem Kusiakiem. Wszystkie zaproszo- ne zespoły wystąpiły w koncercie patriotycznym podczas akademii w szkole w Gromadzie. Celina Skromak LISTOPADZIE... "ICB" | mak. de rm Koncert pieśni biłgorajskich podczas szkolnych uroczystości 31 października w Dniu Biblioteki Szkolnej w Zespole Szkół w Soli, a 9 listopada w Szkole Podsta- wowej w Woli Dereźniańskiej podczas obchodów Święta Niepodległości, zaprezentował się Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej i uczestnicy warsztatów śpiewaczych. Święto biblioteki w Soli zorganizowano w sali gim- nastycznej, gdzie zgromadzili się uczniowie szkoły pod- stawowej, aby wziąć udział w specjalnie na tą okazję przygotowanych zabawach, zagadkach i konkursach z nagrodami. Konkurencje dla młodszych kolegów po- prowadzili uczniowie gimnazjum i harcerze. Spotkanie biblioteczne rozpoczął koncert Zespołu Śpiewaczego z Rudy Solskiej, a następnie wspólny występ z młodzieżą szkolną, która uczęszczała na warsztaty bia- łego śpiewu w ramach projektu „Rozśpiewani w tradycji”. 9 listopada w Szkole Podstawowej w Woli Dereźniań- skiej odbyła się uroczysta akademia szkolna poświęcona 99. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości. Na tę okazję uczniowie starszych klas szkoły podstawo- wej, pod kierunkiem Marty Cudziło nauczyciela histo- rii, przygotowali dla społeczności szkolnej patriotyczny montaż słowno - muzyczny. W spotkaniu wziął udział również Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej, który zapre- zentował trzy tradycyjne pieśni biłgorajskie: *W panień- skim ogrodzie”, „Jak ja szedłem do dziewczyny” i „Skoro przyjechali”. Na zakończenie spotkania uczestnicy warsz- tatów wykonali cztery utwory z repertuaru Zespołu Śpie- waczego z Rudy Solskiej, których nauczyli się w ramach zajęć z Zespołem. Dla swoich nauczycieli i kolegów za- śpiewali: „Zasiałam se rutki, „Ponad laseńkiem czarna chmureńka, „Jak ja sobie z miasta szed” i „Zielono zasia- ła, niebieskie mi wzeszło:. Zorganizowane w obydwu szkołach koncerty Mło- dzieży z Zespołem bardzo spodobały się zarówno na- uczycielom jak i ich szkolnym kolegom i zostały nagro- dzone gromkimi oklaskami. Celina Skromak KULTURA 24/2017 11 Rozśpiewani w tradycji Celem projektu „Rozśpiewani w tradycji” jest kultywowanie tradycji muzycznych Ziemi Biłgoraj- skiej, poprzez zachowanie umiejętności śpiewania białym głosem oraz ocalenie od zapomnienia repertuaru tradycyjnych pieśni biłgorajskich, pięknych, wyjątkowych i charakterystycznych dla naszego regionu. OI We wrześniu i październiku b.r. odbywały się warsztaty białego Śpie- wu w ramach projektu „Rozśpiewani w tradycji. Warsztaty dla uczniów Szkoły Podstawowej w Woli De- reźniańskiej i Zespołu Szkół w Soli przeprowadzone zostały przez panią Martę Graban — Butryn i Zespół Śpie- waczy z Rudy Solskiej. Warsztaty śpiewu tradycyjnego, czyli śpiewu tzw. otwartym głosem charakterystycznym dla śpiewu wiej- skiego w kulturach tradycyjnych, z elementami emisji i higieny głosu poprowadziła dla młodzieży pani Mar- ta Graban - Butryn. Głównym celem zajęć było przede wszystkim "rozśpie- wanie” uczestników, przygotowanie ich do wejścia w specyfikę śpiewu tra- dycyjnego oraz zachęta do poznania i zgłębiania walorów swojego głosu. 12 KULTURA 24/2017 Kolejne warsztaty dla młodzieży, nauki śpiewu pieśni biłgorajskich, poprowadziły Panie z Zespołu Śpie- waczego z Rudy Solskiej. Uczniowie obydwu szkół mieli okazję osobiście poznać członkinie Zespołu Śpiewa- czego z Rudy Solskiej, zapoznać się zich dorobkiem i podziwiać stroje bił- gorajsko — tarnogrodzkie, w których zespół występuje. Warsztaty stworzyły również możliwość poznania historii zespołu, jego działalności i odnie- sionych sukcesów w dziedzinie teatru obrzędowego, tańca tradycyjnego i przede wszystkim śpiewu. Młodzież szkolna, poprzez osłu- chanie się ze śpiewem Zespołu oraz wspólne śpiewanie, poznawała re- pertuar pieśni biłgorajskich. Właśnie w ten sposób przyswoili sobie takie pieśni, jak „Nasiałam se rutki, „Po- nad laseńkiem”, „Jak ja sobie z miasta szed', czy „Zielono zasiała”. 31 października w Zespole Szkół w Soli, a 9 listopada w Szkole Podsta- wowej w Woli Dereźniańskiej odbyły się wspólne występy młodzieży i Ze- społu Śpiewaczego z Rudy Solskiej. Uczniowie tych szkół mieli wówczas okazję posłuchać tradycyjnych pieśni biłgorajskich z repertuaru Zespołu Śpiewaczego z Rudy Solskiej w wy- konaniu Zespołu i swoich koleżanek i kolegów uczestniczących w warsz- tatach śpiewaczych. Kolejny wspólny występ odbył się na podsumowanie projektu. Tym razem dla szerszej pu- bliczności, czyli uczestników gminnej uroczystości, jaką była XXII Jesienna Biesiada Kulturalna w Korytkowie Dużym w dniu 11 listopada. Ponadto w ramach projektu zosta- ły zakupione dziewczęce stroje biłgo- rajsko — tarnogrodzkie, z nadzieją, że zaszczepione podczas trwania projek- tu muzyczne zainteresowania zaowo- LJ | LTE AD cują utworzeniem młodzieżowego zespołu śpiewaczego kultywującego lokalne tradycje. Projekt „Rozśpiewani w tradycji” realizowany przez Zespół Folkowy „Podkowa” i Gminny Ośrodek Kultu- ry w Biłgoraju został dofinansowany ze środków Programu „Działaj Lokal- nie X” Polsko — Amerykańskiej Fun- dacji Wolności realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii oraz Ośrodek Działaj Lokalnie Fundację Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej i partnerów Gminę Biłgoraj oraz Mia- sto Gmina Biłgoraj. Celina Skromak A CO NIE ZGINĘŁ UIELIJ A Ę p P i rzil kd ud. m4 ANTYK. mu. 23.0. LIT" R Ss KULTURA 24/2017 13 Strażacki plac zabaw Ochotnicza Straż Pożarna z Korytkowa Dużego kolejny raz stanęła do konkursu z Programu „Działaj Lokalnie” Polsko- Amerykańskiej Fundacji Wolności, aby pozyskać środki na realizację kolejnego przedsięwzięcia społecznego. W tym roku strażacy zrealizowali projekt Rodzinny plac zabaw „Pod sosną” przy remizie OSP w Korytkowie Dużym. Głównym celem projektu jest umożliwienie mieszkańcom integra- cji społecznej poprzez utworzenie rodzinnego placu zabaw przy remizie OSP w Korytkowie Dużym. Usytu- owany w centrum wioski plac zabaw przyczyni się do poprawy jakości spę- dzania wolnego czasu przez miesz- kańców, ukształtuje umiejętności wygospodarowania i organizowania czasu poświęconego dziecku, wpłynie na rozwój wsi pod względem rekre- acyjnym oraz zaspokoi potrzeby spo- łeczne i kulturalne mieszkańców. Wszyscy doskonale wiemy jak ważny dla prawidłowego rozwoju małego człowieka jest ruch i moż- liwość zabawy w grupie. Strażacy stworzyli właśnie takie miejsce, w którym dzieci i ich rodzice bez- piecznie i przyjemnie będą mogli spę- dzać wolny czas. Teren, na którym zamontowano elementy zabawowe jest już częścio- wo zagospodarowany: jest ogrodzo- ny, znajduje się tam zabudowany grill, miejsce na ognisko oraz wiata ze sto- łami i ławkami. Ambicją strażaków jest stworzenie, oprócz placu zabaw, niewielkiej siłowni napowietrznej. Wówczas z zagospodarowanego tere- nu OSP będą w pełni korzystać całe rodziny. Projekt Rodzinny plac zabaw „Pod sosną” obejmował przygotowanie placu oraz zakup i montaż urządzeń zabawowych. W ramach projektu za- kupiono zestaw zabawowy i huśtawkę „bocianie gniazdo”. 17 października kolorowy plac zabaw dla dzieci przy remizie OSP w Korytkowie Dużym był już go- towy. Fundusze na realizację pro- jektu Ochotnicza Straż Pożarna 14 KULTURA 24/2017 w Korytkowie Dużym pozyskała z Programu „Działaj lokalnie” Pol- sko - Amerykańskiej Fundacji Wol- ności realizowanego przez Fundację Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej w wysokości 4 400 zł. i funduszu so- łeckiego sołectwa Korytków Duży w wysokości 8 600 zł. 11 listopada miało miejsce uro- czyste otwarcie obiektu. Przybyli na nie Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński, Prezes Fundacji Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej Irena Gadaj, proboszcz parafii p.w. Matki Bożej Bolesnej w Korytkowie Dużym ks. Kanonik Krzysztof Gajewski, Rad- ny Gminy Biłgoraj Krzysztof Malec, Dyrektor Szkoły Podstawowej i Gim- nazjum w Korytkowie Dużym Paweł Grabias, nauczyciele, uczniowie i ich rodzice oraz mieszkańcy Korytkowa Dużego i Nadrzecza. Poświęcenia placu dokonał pro- boszcz parafii, ks. Kanonik Krzysztof Gajewski. Następnie głos zabrał Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński, gratulując wspólnego działania wielu ludzi, mających na celu wspólne do- bro. Prezes Fundacji FLZB Irena Ga- daj stwierdziła natomiast, że cieszy ją aktywność osób, które chcą rozwijać swoje lokalne społeczności. Prezes OSP Franciszek Socha podziękował grantodawcom i wszystkim osobom zaangażowanym w projekt, a repre- zentanci poszczególnych grup prze- cięli symboliczną wstęgę, tym samym udostępniając dzieciom nowy, bez- pieczny plac zabaw, który w kolejnych latach będzie powiększany i udosko- nalany w nowe urządzenia i zabawki. Po uroczystym otwarciu placu zabaw uczestnicy uroczystości za- proszeni zostali na kiełbaskę z grilla i ciasto, a następnie do remizy, gdzie odbywała się Jesienna Biesiada Kultu- ralna łącząca w sobie obchody Święta Niepodległości z rocznym podsumo- waniem dorobku artystycznego Gmi- ny Biłgoraj. Zofia Karczmarzyk Złoty Jubileusz We wtorkowe popołudnie 24 października 67 par małżeńskich z miasta i gminy Biłgoraj świętowało Złote Gody, czyli 50 lat pożycia małżeńskiego. Organizatorem tego złotego Jubileuszu jest Urząd Stanu Cywilnego w Biłgoraju, Burmistrz Miasta Biłgoraj Janusz Rosłan, Wójt Gminy Biłgoraj Wie- sław Różyński oraz Starosta Biłgorajski Kazimierz Paterak. Uroczystość Złotych Godów 2017 powitaniem gości i złożeniem życzeń Jubilatom rozpoczął burmistrz Janusz Rosłan. Do życzeń dołączyli się również wójt Różyński, starosta Paterak i Przewodniczący Rady Miasta Marian Klecha. Ceremonię wręczenia złotych medali „Za Długoletnie Pożycie Małżeńskie” nadanych przez Prezydenta RP po- prowadziła Mariola Kupryjaniuk Kierownik USC w Bił- goraju. Odznaczenia medalami dokonał burmistrz Janusz Rosłan. Jubilaci otrzymali ponadto listy gratulacyjne od Burmistrza Miasta, Wojewody Lubelskiego i Wójta Gmi- ny Biłgoraj. Były także kwiaty, drobne upominki i program artystyczny dla jubilatów. W części artystycznej zapre- zentowały się dzieci z Przedszkola Samorządowego Nr 1 w Biłgoraju, Zespół „GOSPA” z Karolówki i Kapela Ludo- wa „Krążałka” z Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju. Z terenu gminy Biłgoraj Złote Gody świętowało 10 par. Wszystkim Państwu serdecznie gratulujemy pięknego Ju- bileuszu oraz życzymy dużo zdrowia i miłości najbliższych na kolejne wspólne lata życia. Celina Skromak Biegi przełajowe Tęczowym Szlakiem 17 października w lesie w okolicach Starego Bidaczowa miały miejsce biegi przełajowe Tęczowym Szlakiem. W imprezie wzięli udział uczniowie ze szkół z terenu gminy Biłgoraj walcząc o nagrody indywidualne oraz nagrody dla swoich szkół. Biegi przełajowe Tęczowym Szlakiem są imprezą cy- kliczną organizowaną przez Szkołę Podstawową w Starym Bidaczowie. Łączą w sobie rywalizację sportową z integracją środowiska szkolnego i dobrą zabawą na świeżym powietrzu. Tegoroczne biegi odbywały się przy pięknej, słonecznej, jesiennej pogodzie, co jeszcze bardziej uatrakcyjniło impre- zę. Wzięło w nich udział 158 osób z 9 szkół podstawowych i 7 gimnazjów z terenu Gminy Biłgoraj. Wręczenia nagród zwycięzcom rywalizacji sportowej dokonał Wójt Gminy Bił- goraj Wiesław Różyński. Poniżej prezentujemy klasyfikację końcową biegów. Zwycięzcom gratulujemy. Szkoły Podstawowe (rocznik 2007 i młodsi) - Dziew- częta: I m-ce - Duma Kornelia - Dąbrowica. Chłopcy: I m-ce - Dycha Kacper - Korytków Duży. Rocznik 2005/2006 - Dziewczęta: I m-ce - Ulidowska Klaudia - Sól. Chłopcy: I m-ce - Mielnik Kornel - Smólsko Duże. KT) c Gimnazja (rocznik 2003/2004) - Dziewczęta: I m-ce - Róg Aleksandra - Dereźnia. Chłopcy: I m-ce - Ulidowski Przemysław - Dereźnia. Rocznik 2002 - Dziewczęta: I m-ce - Kołodziej Natalia - Gromada. Chłopcy: I m-ce - Róg Mi- chał - Dereźnia Edward Furlepa KULTURA 24/2017 15 Nowy wóz bojowy 21 października miało miejsce uroczyste przekazanie wozu Ochotniczej Straży Pożarnej w Soli, którego dokonał Zastępca Komendanta Głównego PSP w Warszawie nadbrygadier Marek Jasiński. kę Ti Bl" LH "MJ Na uroczystość przybyli: Posłowie na Sejm RP Piotr Olszówka i Sławomir Zawiślak, Lubelski Komendant Wojewódzki PSP w Lublinie starszy brygadier Grzegorz Alinowski, dh Mieczysław Skura Członek Zarządu Wo- jewódzkiego ZOSP RP w Lublinie, pełniący jednocześnie funkcję Prezesa Zarządu Oddziału Powiatowego ZOSP RP, Komendant Powiatowy PSP w Biłgoraju bryg. Wie- sław Krent, Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński, Prze- wodniczący Rady gminy Biłgoraj Jan Majewski, druho- wie strażacy oraz wielu przedstawicieli zaprzyjaźnionych służb i samorządów. Uroczystość przekazania wozu rozpoczęła się mszą św. w kościele parafialnym p.w. Św. Michała Archanio- ła w Soli, której przewodniczył proboszcz parafii ksiądz Krzysztof Jankowski. Po mszy wszyscy zebrani w uroczy- stym pochodzie przemaszerowali na plac przy remizie OSP w Soli. Uroczystego przekazania wozu dokonał Za- stępca Komendanta Głównego PSP w Warszawie nadbry- 16 KULTURA 24/2017 GE gz CÓW gadier Marek Jasiński, a chrzestnym pojazdu został Poseł na sejm RP Piotr Olszówka. Nowy samochód posiada zbiornik wodny 3,5 m3, cy- frowy sprzęt łączności radiowej, 4 aparaty oddechowe, 2 mierniki wielogazowe, zestawy medyczne, sprzęt oświe- tleniowy, armaturę wodno — pianową, węże tłoczne oraz m. in. prądownicę. Jego wartość to ok. 760 tys. zł. Zakup pojazdu został sfinansowany w ramach zada- nia publicznego pn. „Zapewnienie gotowości bojowej jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do krajo- wego systemu ratowniczo - gaśniczego” ze środków kra- jowego systemu ratowniczo - gaśniczego oraz firm ubez- pieczeniowych w łącznej kwocie - 618 tys. zł., środków własnych OSP Sól w kwocie prawie 102 tys. zł. oraz Gmi- ny Biłgoraj - 50 tys. zł. Całkowity koszt zakupu pojazdu wyniósł 768 750 zł. Ewelina Lemieszek Święto Szkoły w Bukowej 19 października 2017 r. to wyjątkowy dzień w naszej szkole ze względu na rangę święta szkoły oraz I rocznicę nadania imienia ks. Jerzego Popiełuszki Szkole Podstawowej w Bukowej. Uroczystości rozpoczęły się w kościele w Bukowej o godz. 9” różańcem z rozważaniami ks. Jerzego Popiełuszki, przygotowanym przez dzieci i młodzież pod kierunkiem ks. Stanisława Ciupaka. Odtworzone ka- zania Patrona naszej szkoły wzruszały do łez i z całą pewnością pozostaną w pamięci i w sercach zgromadzonych. af Druga część spotkania miała miejsce w szkole. Zainau- gurowana została przez panią dyrektor Teresę Kowal po- witaniem gości oraz przedstawieniem dotychczasowego dorobku szkoły. Święto szkoły stało się także prawdziwym wydarzeniem dla pierwszoklasistów, którzy pod kierun- kiem pani Marceli Graszy, przedstawili część artystyczną oraz wstąpili, poprzez obrzęd ślubowania, w poczet braci szkolnej. Rozstrzygnięty został także międzyszkolny konkurs plastyczno — poetycki „Zło dobrem zwyciężaj, zorgani- zowany przez nauczyciela Barbarę Pszczołę. Zwycięzcy otrzymali pamiątkowe dyplomy i nagrody. Pani dyrek- tor podziękowała uczestnikom wraz z opiekunami ze szkół podstawowych z terenu gminy Biłgoraj: SP im. JP II w Dereźni, SP w Dąbrowicy, SP w Starym Bidaczowie, SP w Korytkowie Dużym oraz uczniom SP im. ks. Jerzego Popiełuszki w Bukowej za prace plastyczne oraz poetycką twórczość i recytację własnych utworów. Słowa uznania i podziękowania pani dyrektor skierowała także do pana Marcina Pastuszaka, który wystąpił wraz z córką Niną, prezentując utwór Jacka Kaczmarskiego „Mury”. ZWYCZAJNY A ZARAZEM ZE 4] Uroczystość, ze względu na rangę święta oraz zaanga- żowanie uczniów, nauczycieli i rodziców, miała doniosłe znaczenie i wzbudziła wiele emocji. Dziękując wszystkim za pomoc i zaangażowanie, pani dyrektor wskazała na autorytet patrona oraz jego pozytywny wpływ na szkolną codzienność słowami: „Bardzo często to, co wydaje się niemożliwe, staje się możliwe ...” Barbara Pszczoła KULTURA 24/2017 17 Uroczystości pasowania w szkołach Wszystkim przedszkolakom i pierwszoklasistom życzymy sukcesów w nauce i jak najlepszych ocen na pierwszym szkolnym świadectwie. Dzień 18 października 2017 roku pozostanie na długo w pamięci dzieci 3 — Niech zapał do nauki trwa w Was przez całe życie. letnich oraz uczniów klasy I Szkoły Podstawowej im. ks. Jerzego Popiełuszki w Bukowej Zamiejscowego Oddziału w Ciosmach. Tego właśnie dnia odbyła się pierwsza tak ważna dla nich uroczystość — pasowanie na przedszkolaka oraz pasowanie na ucznia. W uroczystości brała udział cała społeczność szkolna, rodzice, nauczyciele oraz dyrektor szkoły pani Teresa Ko- wal. Ceremonia rozpoczęła się od powitania gości i przed- stawienia części artystycznej, w której dzieci z oddziału przedszkolnego oraz uczniowie starszych klas zaprezen- towali montaż słowno - muzyczny. Maluszki stanęły na wysokości zadania. Chociaż do przedszkola uczęszcza- ją dopiero drugi miesiąc to z wielkim zaangażowaniem i przejęciem prezentowały swoje umiejętności. Były więc piosenki, wierszyki, zabawy ruchowe i tańce w kółeczku. Zgromadzeni goście docenili starania przedszkolaków i z wielkimi emocjami nagrodzili małych artystów grom- kimi brawami. Wszyscy rodzice byli bardzo wzruszeni i pełni podziwu dla swoich pociech. Po części artystycznej nadszedł czas na oczekiwa- ne przez wszystkich wydarzenie. Pani dyrektor Teresa Kowal przystąpiła do uroczystego pasowania na przed- 18 KULTURA 24/2017 szkolaka i na ucznia. Za pomocą dotknięcia każdego dziecka „magicznym ołówkiem” dokonała przyjęcia w poczet przedszkolaków i uczniów bohaterów dnia. Dzieci w odświętnych strojach i pięknych przebraniach obiecały: zgodnie się bawić, przychodzić każdego dnia z uśmiechem, słuchać pani, pomagać kolegom i być dziel- nym przedszkolakiem. Natomiast uczniowie klasy I po zdanym teście wiedzy i umiejętności, który z poczuciem humoru przygotowała dla nich wychowawczyni, obiecali pilnie się uczyć. Na pamiątkę tego ważnego wydarzenia wszyscy otrzy- mali dyplomy pasowania oraz upominki od rodziców, pani dyrektor oraz swoich pań nauczycielek. Uczniowie klasy I otrzymali również swój pierwszy ważny doku- ment — legitymację szkolną. Po pasowaniu i pamiątko- wych zdjęciach odbyła się słodka uczta przygotowana przez rodziców. Agnieszka Blicharz 26 października 2017r w Szkole Podstawowej w Smólsku odbyło się jedno z najważniejszych wy- darzeń. W tym bowiem dniu odbyła się uroczystość ślubowania i pasowania na uczniów Szkoły Podsta- wowej w Smólsku. Wychowawczyni powitała zaproszonych gości, panią dyrektor, nauczycieli i rodziców, a szczególnie gorąco powitała bohaterów uroczystości - uczniów klasy I. Po- tem prowadzący zapewnili pierwszaków o tym, że zawsze będą służyli im pomocą. Życzyli także swoim młodszym kolegom i koleżankom, aby zbierały za naukę i zachowa- nie same pochwały. Następnie pierwszaki pokazały jak pięknie potrafią recytować wiersze, śpiewać piosenki oraz tańczyć. Mimo stresu związanego z publicznym wystą- pieniem, dzieci świetnie poradziły sobie z mikrofonem. Publiczność nagrodziła dzielnych pierwszaków gromki- mi brawami. Swoją postawą uczniowie udowodnili, iż są gotowi do uroczystego ślubowania. Po złożeniu ślubowania pani dyrektor dokonała sym- bolicznego pasowania na ucznia. „Pasuję Cię na ucznia naszej szkoły... - mówiła, dotykając ołówkiem jak czaro- dziejską różdżką, ramion swoich podopiecznych. Uczeń stawał się wówczas poważnym pierwszakiem i zostawał przyjęty w poczet braci szkolnej. Ukoronowaniem aktu pasowania było wręczenie przez wychowawcę pamiątko- wych dyplomów. Uczniowie otrzymali również upominki w postaci rogów obfitości od swoich rodziców a po uro- czystości udały się na słodki poczęstunek przygotowany przez rodziców. Katarzyna Odrzywolska 14 listopada 2017 r. w grupie 3-4 latków odbyło się „Pasowanie na przedszkolaka. Maluszki wierszykami i piosenkami dowiodły, że są już prawdziwymi przed- szkolakami. Pani dyrektor w obecności rodziców za- czarowanym ołówkiem mianowała każde dziecko na przedszkolaka. Na pamiątkę tej wyjątkowej uroczystości maluszki otrzymały dyplomy i kuferki rozmaitości. Po części oficjalnej rodzice wraz z dziećmi zaproszeni zostali do wspólnego poczęstunku. Podziękowania dla Rodzi- ców za liczny udział w uroczystości „Pasowania na przed- szkolaka” i wspólną zabawę. Ewelina Sass W dniu 7 listopada 2017 roku w Szkole Podsta- wowej w Korczowie odbyło się uroczyste pasowa- nie na ucznia szkoły podstawowej, a 17 listopada pasowanie na przedszkolaka. Część artystyczną przygotowali uczniowie klasy pierwszej wraz z wychowawczynią Ewą Hanas. Na uro- czystość zostali zaproszeni dyrekcja, nauczyciele, ucznio- wie oraz ich rodzice. Uroczystość pasowania uczniów klasy I rozpoczęła się wystąpieniem dyrektora szkoły — pani Teresy Mazurek, która powitała wszystkich zebra- nych i podkreśliła, że ślubowanie uczniów jest stałym elementem i tradycją szkoły, a po tym akcie dzieci zosta- ną już oficjalnie przyjęci do społeczności szkolnej. Jed- nak zanim złożyli ślubowanie musieli wykazać się dużą wiedzą oraz ćwiczeniami praktycznymi, gdyż po krótkim wywiadzie pojawiły się dwie dworskie damy. Miały za zadanie sprawdzić, czy uczniowie klasy pierwszej pozy- tywnie przeszli okres próby i mogą ślubować. Aby zostać pierwszoklasistą, musieli odpowiedzieć na kilka pytań, poprzeć je przykładami oraz udowodnić czynami. Oczy- wiście poradzili sobie bez problemu. Na koniec dworskie damy złożyły pierwszakom życzenia i ofiarowały im dary: dobroci, uśmiechu, pracowitości, ostrożności i mądrości. Swój program artystyczny zakończyli wspaniałym wyko- naniem piosenki. Po części artystycznej dyrektor szkoły uroczyście pa- sowała uczniów symbolicznym ołówkiem. Pierwszokla- siści ślubowali: „(...) być dobrym Polakiem, dbać o do- bre imię swojej klasy i szkoły (...)”. Wychowawczyni zaś wręczyła swoim wychowankom pamiątkowe dyplomy pasowania na ucznia oraz prezenty przygotowane przez rodziców. Ewa Hanas Ważna przedszkolna uroczystość — Pasowanie na Przedszkolaka rozpoczęła się w szkole w Korczowie od przywitania gości i przedstawienia części artystycznej, w której maluchy zaprezentowały swoje umiejętności. Po występie dzieci obiecały być grzecznymi, uśmiechniętymi i pracowitymi przedszkolakami. Następnie dyrektor szko- ły pani Teresa Mazurek dokonała uroczystego pasowania każdego dziecka na przedszkolaka. Na pamiątkę tego wy- darzenia każde dziecko otrzymało dyplom i wielki rożek słodkości. W uroczystości udział wzięli uczniowie szkoły, nauczyciele, dyrekcja, a także rodzice przedszkolaków. Edyta Rymarz KULTURA 24/2017 19 Edukacja muzyczna z klasyki Uczniowie Szkoły Podstawowej w Smólsku uczestniczą w projekcie „Bliżej polskiej muzyki”. Celem projektu jest zapoznanie dzieci i młodzieży z twórczością polskich kompozytorów XIX i XX wieku. W ramach projektu uczniowie uczestniczyli w trzech koncertach muzyki klasycznej, które odbywały się w Biłgorajskim Centrum Kultury. Podczas koncertów prezentowa- ne były utwory Fryderyka Chopina, Stanisława Moniuszki, Mieczysława Karłowicza, Ignacego Jana Paderew- skiego, Romualda Twardowskiego, Karola Szymanowskiego, Witolda Lutosławskiego, Stefana Behra, Tade- usza Bairda oraz Henryka Góreckie- go. Wyjazdy na koncerty poprzedzały warsztaty, przygotowujące uczniów do bardziej świadomego odbioru mu- zyki klasycznej. Zajęcia warsztatowe, organizowane w szkole odbywały się w dwóch gru- pach wiekowych. Zarówno młodsi jak i starsi uczniowie z chęcią i zaangażo- waniem podejmowali zadania: wyszu- kiwali dodatkowe informacje na temat 20 KULTURA 24/2017 = V Projekcie Bliżej polykigy marzyci” kompozytorów, tworzyli krótkie pre- zentacje, projektowali plakaty. Ucznio- wie, słuchając utworów muzycznych tworzyli ciekawe prace plastyczne, a także graficzne tj. plakaty i projekty okładek płyt. Podczas wykonywania prac wykazali się dużą pomysłowo- ścią i kreatywnością. Ponadto zajęcia warsztatowe były okazją do oglądania filmów, prezentacji i posłuchania mu- zyki klasycznej. 4 grudnia zorganizowane zostało spotkanie edukacyjne dla rodziców, podczas którego rodzice dowiedzie- li się jakie działania podejmowane były w trakcie realizacji projektu. W przygotowanie spotkania dla rodzi- ców włączyła się młodzież (uczniowie klasy VI i VII). Pod kierunkiem na- uczyciela przygotowali i przedstawili prezentację multimedialną, w której zamieścili fotograficzną dokumenta- A cję opatrzoną komentarzami. Cieka- wą formą przekazu, a jednocześnie sprawdzianu wiedzy o polskich kom- pozytorach był „Wielki test - Bliżej polskiej muzyki”. Informacje, pytania, zagadki muzyczne i możliwości od- powiedzi wyświetlane były na tablicy multimedialnej. Uczestnicy spotkania dokonywali prawidłowych wyborów i wykazali się bardzo dobrą wiedzą na temat polskich kompozytorów i ich twórczości. Test okazał się też sposo- bem na dobrą zabawę i integrację. Spotkanie uprzyjemnił występ Ma- teusza, ucznia klasy VI, który wykonał kilka utworów Fryderyka Chopina na saksofonie. Spotkanie przebiegało w bardzo miłej atmosferze. Rodzice, nauczyciele i uczniowie bardzo przy- jemnie spędzili wspólnie czas przy mu- zyce i słodkim poczęstunku. Maria Skrok Dzień Papieski w SP w Hedwiżynie W październiku obchodzimy w Polsce Dzień Papieski. Dlaczego w październiku? Bo 16 październi- ka Papieżem został wybrany nasz rodak, Polak — Jan Paweł II. Na pamiątkę tego wydarzenia również w naszej szkole przeżywaliśmy to święto. W poprzednich latach przypomnieliśmy sobie życiorys Jana Pawła II i ważne słowa, które do nas kierował, oglądali- śmy również prezentację o Karolu Wojtyle. XVII Dzień Pa- pieski obchodziliśmy pod hasłem: „Idźmy naprzód z nadzie- ją!” W tym roku przygotowaliśmy dla uczniów coś nowego. Była to pantomima, która pozwoliła nam dostrzec, odkryć, co jest naszą chrześcijańską nadzieją. Pantomimę przed- stawili chętni uczniowie z klasy II i III gimnazjum. Mimo nowej dla nich formy wyrazu, poradzili sobie znakomicie. Ich występ spotkał się z dużym uznaniem oglądających. Wszyscy zrozumieli przesłanie, że to Pan Jezus nas zbawia, uwalnia nas od grzechów, napełnia radością, uczy miłości, nakłania nas do czynienia czegoś dobrego. Święty Jan Paweł II nam o tym nieustannie przypominał i uwrażliwiał, że bez Jezusa nie będziemy mieli nadziei ani na niebo, ani na lepsze jutro. Z tą nadzieją idźmy do innych ludzi. Elżbieta Wojtoń MAD, PAPIESKI idźmy napi ił. 1 z nadziej! Ą3 J I ALLLLĄ„ 25 4 _ Młodzież Bliżej Polskiej Muzyki 10 października sala widowiskowa Biłgorajskiego Centrum Kultury wypełniła się uczniami szkół podstawowych z terenu powiatu biłgorajskiego i niżańskiego. Wszystko to za sprawą projektu „Bli- żej Polskiej Muzyki” realizowanego przez Fundację Bliżej Pasji w partnerstwie ze Stowarzyszeniem „Dąb” w Ciosmach i Gminnym Ośrodkiem Kultury w Biłgoraju, który dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach projektu zaplanowano zorganizowanie trzech koncertów, po jednym w miesiącu październiku, listopadzie i grudniu 2017 roku. Przed koncertami ucznio- wie biorą udział w warsztatach edukacyjnych podczas których przygotowują się na koncert, poznając sylwetki i twórczość kompozytorów. Poprzez same koncerty dzie- ci zapoznają się z zasadami zachowania się na koncercie muzyki poważnej, są wprowadzane w atmosferę związaną z wyższą kulturą oraz poznają największe polskie kompo- zycje klasyczne. W trakcie pierwszego październikowego spotkania z muzyką operową dzieci miały okazję posłuchać pieśni Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszki w wykonaniu Ewy Lalki — sopran i Grzegorza Pazika — baryton z akom- paniamentem fortepianowym Karoliny Hordyjewicz. W koncercie wzięła udział młodzież ze Szkoły Podsta- wowej w Bukowej, Smólsku, Starym Bidaczowie i Hucie Krzeszowskiej, w sumie ponad 200 osób. 16 listopada odbył się drugi z cyklu trzech koncertów. Tym razem w wykonaniu Ewy Lalki, Grzegorza Pazika oraz Karoliny Hordyjewicz młodzież z terenów wiejskich mogła posłuchać twórczości równie znakomitych kom- pozytorów - Paderewskiego, Szymanowskiego oraz Twar- dowskiego. Podczas trzeciego koncertu w dniu 14 grudnia mło- dzież poznała twórczość Witolda Lutosławskiego, Stefana Behra, Tadeusza Bairda oraz Henryka Góreckiego. Celina Skromak KULTURA 24/2017 21 Festiwalowy sukces uczennic Szkoły Podstawowej w Dereźni 10 listopada 2017 roku w Biłgoraju odbył się XXII Festiwal Pieśni Patriotycznej i Legionowej. Wyda- rzenie zostało zorganizowane wspólnie przez Młodzieżowy Dom Kultury oraz Starostwo Powiato- we w Biłgoraju. £ m W sali widowiskowej Biłgorajskiego Centrum Kultury uczestnicy występu- jący w trzech kategoriach wiekowych, byli oceniani przez profesjonalne jury w składzie: Jerzy Odrzywolski - prze- wodniczący - instruktor Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju, dyrygent Chóru w Korytkowie, prowadzący młodzieżowy zespół folkowy „Podko- wa, Ksiądz Piotr Spyra — absolwent kierunku jazz i muzyka estradowa UMCS, Dyrektor Zamojskiej Szkoły Ewangelizacji, Lider zespołu „Razem za Jezusem, kompozytor, aranżer, Wojciech Fus —- muzyk, instrumenta- lista, magister sztuki, kapelmistrz mło- dzieżowej orkiestry dętej w Połańcu, Krzysztof Nieścior — absolwent Wy- działu Nauk Społecznych KUL, muzyk, od roku 1993 perkusista zespołu Bajm. O profesjonalizmie jury świadczy fakt, że wszyscy są czynnymi muzykami. Patronat honorowy nad wydarzeniem 22 KULTURA 24/2017 EE objął starosta biłgorajski Kazimierz Paterak. Łącznie wystąpiło ponad 40 podmiotów muzycznych, tj. ponad 400 osób. Najlepsi uzyskali tytuł laureata, a tym samym nominację do Ogólno- polskiego Festiwalu Pieśni Patriotycz- nej i Piosenki Ludowej oraz Tańca Ludowego w Warce. Uczestnicy wy- stępowali w trzech kategoriach wieko- wych: uczniowie szkół podstawowych (klasy 0 - VI), uczniowie szkół pod- stawowych (klasy VII) i gimnazja oraz w kategorii uczniowie szkół średnich. Po wysłuchaniu 16 podmiotów wykonawczych w pierwszej kategorii wiekowej - szkoły podstawowe, komi- sja postanowiła przyznać tytuł Laure- ata pięciu podmiotom wykonawczym. Wśród laureatów pierwszej katego- rii konkursu znalazła się Laura Rapa uczennica klasy III Szkoły Podstawo- wej w Dereźni, która będzie reprezen- tować szkołę na kolejnym etapie kon- kursu w Warce, już po raz trzeci. Kolejną wyróżnioną okazała się Nela Rapa wychowanka oddziału przedszkolnego dzieci 6 letnich przy Szkole Podstawowej w Dereźni, która otrzymała Nagrodę Specjalną Staro- sty Biłgorajskiego. Obie dziewczynki do konkursu przygotowywała Alicja Chołyst. Gratulujemy dziewczynkom i życzymy kolejnych sukcesów w kon- kursach wokalnych. Alicja Chołyst Zaczytana Szkoła Szkoła Podstawowa w Hedwiżynie wzięła udział w Ogólnopolskim Konkursie „Zaczytana Szkoła”, zorganizowanym przez Studium Prawa Europejskiego w Warszawie. Wypełnianie założeń konkur- sowych trwało od 1 marca 2017 r. do 30 listopada 2017 r. i polegało na wykonaniu 10 zadań prze- słanych przez organizatora. Całość działań miała na celu rozwijanie czytelnictwa dzieci i młodzieży. Jednym z działań było zorganizowanie konkursu „Szkolny Mistrz Czytelnictwa - Znamy te lektury”. Posiadał on cztery etapy. W I etapie brali udział wszyscy uczniowie klas IV-VIIiITi III gimnazjum i pisali test z następujących lektur: „Pinokio, „Magiczne drzewo. Olbrzym, „Szatan z siódmej klasy”, „Tajemniczy ogród, „W 80 dni dookoła świata, „Ania z Zielonego Wzgórza, „Zemsta, „Kamienie na szaniec, „Romeo i Julia. Zwycięzcy I etapu ( z każdej kla- sy jedna osoba ) reprezentowali klasę w II etapie konkursu gdzie pisali testy z lektur: „Akademia Pana Kleksa, „Opo- wieści z Narnii. Lew czarownica i stara szafa, „Baśniobór”, „Klasa Pani Czajki”, „Ten Obcy”, „Mały Książę”. W III etapie konkursu, każda klasa losowała jedną lekturę. Klasa miała wykonać następujące zadania: narysować plakat, reklamę wylosowanej książki, ułożyć rymowankę na temat danej książki, przebrać się za bohaterów danej lektury, zamie- nić klasę w scenografię do danej książki. Etap IV polegał na tym, że uczniowie klas IV-VII pisali „Moje zakończenie wylosowanej lektury”, a uczniowie kl. II i III gimnazjum re- cenzję. 8 listopada 2017 roku po zaciętej rywalizacji i prze- pięknych prezentacjach plakatów, strojów i wystrojów sal podsumowano punkty i wyłoniono zwycięzców. Celem zorganizowanego konkursu była popularyza- cja czytelnictwa, zachęcanie do korzystania ze zbiorów biblioteki szkolnej, pogłębianie ciekawości i wrażliwości czytelniczej uczniów, odkrywanie pozytywnych warto- ści literatury, propagowanie dbałości o kulturę słowa, ak- tywizacja uczniów i rozwijanie zdrowego współzawod- nictwa. Te działania przyczyniły się do wzrostu poziomu czytelnictwa w naszej szkole. Uczniowie częściej zaglą- dają do biblioteki szkolnej i gminnej, która ma swoją filię w budynku naszej szkoły. Elżbieta Wojtoń Święto Misia w Smólsku 24 listopada 2017r. w naszej szkole miały miejsce obchody Światowego Dnia Pluszowego Misia. W tym dniu wszystkie misie opuściły swoje zaciszne pokoiki i przybyły wraz z uczniami do szkoły. Na korytarzu zrobiło się kolorowo i„misiowo”. Pluszowe maskotki towarzyszyły swoim opiekunom w czasie przerw i na lekcjach. Głównym punktem obchodów były „ Misiowe opowieści”, przygoto- wane przez uczniów klasy V pod kie- runkiem nauczyciela bibliotekarza. Podczas spotkania dzieci z uwagą słuchały bajek czytanych przez star- szych kolegów, których bohaterami były misie. Na zakończenie najmłod- sze dzieci wzięły udział w zabawach przy muzyce oczywiście w towarzy- stwie swoich przytulanek. Z tej okazji odbył się też konkurs plastyczny pod hasłem „Miś - boha- ter mojej ulubionej bajki lub książki”. Na korytarzu, na wystawce pojawiły się portrety misiów, wykonane prze- różnymi technikami plastycznymi. Iwona Paluch KULTURA 24/2017 23 Najlepsi w recytacji Jesień, przez górskie idąc przełęcze, Miast serca — liść mi szkarłatny wkłada — Bolesław Leśmian W tym roku przypada 140. Rocznica urodzin i 80. Rocznica śmierci Bolesława Leśmiana. Poety, pisarza i publicysty, który w posługiwaniu się polszczyzną osiągnął mistrzostwo. Organizatorzy 21. Jesiennego Konkursu Recytatorskiego zachęcali więc do poszukiwania repertuaru inspirowa- nego twórczością tego wybitnego poety. 6 listopada 2017 roku w Sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Biłgoraju odbyły się Eliminacje Gminne 21. Je- siennego Konkursu Recytatorskiego. W konkursie wzięło udział 38 uczestników z 11 szkół z terenu Gminy Biłgoraj. Uczestnicy konkursu wybierali repertuar z zakresu litera- tury polskiej i obcej, pochodzący z dowolnego okresu li- terackiego i prezentowali jeden dowolnie wybrany utwór prozatorski lub poetycki. Oceny prezentacji konkursowych dokonało Jury po- wołane przez organizatora, wg następujących kryteriów: wybór i dobór tekstu, dostosowanie tekstu do możliwości wykonawczych i interpretacyjnych recytatora, interpreta- cja utworu, kultura słowa, ogólny wyraz artystyczny. Komisja w składzie Ewa Bordzań i Halina Ewa Ol- szewska po wysłuchaniu wszystkich prezentacji do etapu powiatowego konkursu zakwalifikowała trzy recytatorki: Amelię Grab ze SP w Dąbrowicy, Weronikę Wróbel ze SP w Gromadzie i Lucynę Bienię z gimnazjum w Soli. Komisja postanowiła przyznać również trzy wyróżnienia specjalne dla: Wojciecha Kyca ze SP w Dereźni, Otylii Kobielarz ze SP w Dąbrowicy i Patrycji Jargieło z gimnazjum w Buko- 24 KULTURA 24/2017 k le wej. Ponadto wyróżnienia w konkursie otrzymali: Laura Rapa ze SP w Dereźni, Monika Rekiel ze SP w Soli, Monika Dziduch z gimnazjum w Korczowie, Magdalena Mazurek i Klaudia Markiewicz z gimnazjum w Hedwiżynie oraz Ka- rolina Waliwander z gimnazjum w Gromadzie. Wszyscy recytatorzy otrzymali stosowne dyplomy i nagrody książkowe za udział w konkursie. Laureatom ser- decznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów. Celina Skromak Dzień Pluszowego Misia w bibliotekach publicznych Gminy Biłgoraj Jak co roku biblioteki organizując różne imprezy i konkursy włączyły się w obchody Dnia Pluszo- wego Misia, który w tym roku świętował 60 urodziny. MIŚ — to najsympatyczniejsza zabawka, naj- wierniejszy przyjaciel wszystkich dzieci i niezastąpiona przytulanka, która towarzyszy dzieciom w ich życiu codziennym, dzieląc z nimi chwile radości a bywa również ich powiernikiem smutków i słabości. Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgoraju z/s w Soli przeprowadziła konkurs plastyczny ph. Mój przyjaciel Miś. Na konkurs wpłynęło ponad 80 prac z przedszkoli z terenu Gminy Biłgoraj. Prace wykonane były róż- norodnymi technikami plastycznymi: rysunek malowany kredkami i farba- mi, wyklejanki, prace przestrzenne itp. Celem konkursu było zaintereso- wanie dzieci literaturą dziecięcą, za- chęcenie do wypożyczania i czytania książek oraz promowanie i rozwija- nie wyobraźni twórczej i zdolności plastycznych. Prace oceniała komisja w składzie: Irmina Ziętek i Jerzy Od- rzywolski - instruktorzy z Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju. Kategoria prace przestrzenne: I miejsce: Krzysztof Zakrzewski - Przedszkole w Bukowej, Szymon Bie- lak — Przedszkole w Dąbrowicy. W kategorii prace plastyczne 3-4 lata: I miejsce: Jakub Bucior — Przed- szkole w Ciosmach, Sylwia Popko- Przedszkole w Dereźni. W kategorii prace plastyczne 5-6 lat: I miejsce: Oliwia Garbacz — Przedszkole w Gromadzie, Wiktoria Maik - Przedszkole w Korytkowie Dużym, Dominika Popko — Przed- szkole w Dereźni. Filia Biblioteczna w Bukowej zorganizowała imprezę czytelniczą, na którą dzieci przybyły wraz ze swo- imi pluszakami. Uczniowie starszych klas prowadzili misiowe zabawy i tańce a bibliotekarka przybliżyła dzieciom historię pluszowej zabawki. Na zakończenie dzieci złożyły misiom urodzinowe życzenia a na pamiątkę spotkania każde dziecko otrzymało misiowy odblask i naklejkę. Filia Biblioteczna w Dąbrowicy zaprosiła do biblioteki najmłodszych czytelników wraz ze swoimi misiami. Spotkanie rozpoczęło się czytaniem fragmentu książki „Miś Uszatek”, przez dyrektor szkoły Panią Elżbietę Kaczorowską — Więcław oraz byłego dyrektora szkoły Pana Tadeusza Raka. Były piosenki i wierszyki o misiach oraz odbyło się pasowanie na czytelni- ka biblioteki. Podczas spotkania został rozstrzygnięty konkurs fotograficzny ph. "Dziecko i MiŚ, zwycięzcy otrzy- mali nagrody a pozostali uczestnicy drobne upominki. Na zakończenie spotkania wszyscy otrzymali „słodkie co nieco, czyli lizaki. Spotkanie zo- stało zorganizowane przy współpracy nauczycieli. Filia Biblioteczna w Hedwiżynie przeprowadziła imprezę czytelniczą podczas której uczniowie gimnazjum recytowali wiersze i śpiewali piosenki o misiach. Przygotowane były również różne gry, konkurencje oraz zagadki o misiach. Najmłodsi uczestnicy świetnie radzili sobie z różnymi za- daniami konkursowymi, otrzymując nagrody za rywalizacje międzykla- sowe oraz nagrody indywidualne. Na wspólną zabawę dzieci przynio- sły ze sobą swoje ulubione pluszaki. Oczywiście w takie święto nie mogło zabraknąć pluszowego Misia. Impre- za została przygotowana w ramach współpracy biblioteki gminnej i bi- blioteki szkolnej. Filia Biblioteczna w Korytko- wie Dużym zorganizowała spotkanie z „literackimi misiami, na którym dzieci zapoznały się z misiami - bo- haterami wielu książeczek dla dzieci. Czytane były fragmenty opowieści o misiach a zadaniem dzieci było roz- poznać na wydrukowanych ilustra- cjach, z której książki pochodzi dany bohater. Na zakończenie wszyscy uczestnicy otrzymali pamiątkowe mi- siowe zakładki. Zofia Nizio KULTURA 24/2017 25 Edukacja patriotyczna w Zespole Szkół w Soli Dzisiejszy świat oferuje młodym ludziom wiele różnorodnych form spędzenia wolnego czasu. Mło- dzież, poszukując swojego miejsca na ziemi, zasypywana jest atrakcyjnymi propozycjami, często gubi się i dokonuje niewłaściwego wyboru. By zachęcić dzieci i młodzież do do- konywania właściwych wyborów, war- to wskazać im coś, co będzie dla nich atrakcyjne i zapali ich do działania. W odpowiedzi na taką potrze- bę oraz w celu rozwoju kompetencji społecznych i obywatelskich uczniów naszej szkoły, w dniu 25.10.2017 roku w Soli zorganizowaliśmy patriotyczną grę terenową. Ta patriotyczna gra te- renowa wyrosła z naszych uczniow- skich i nauczycielskich doświadczeń. Wychowani na akademiach „ku czci” - jako osoby dorosłe i parające się nauczycielstwem -— zatęskniliśmy za świętowaniem rocznic narodowych. Tego, czego niegdyś w szkole było w nadmiarze, zaczęło nam brakować. Jednak z doświadczenia wiemy, że treści patriotyczne przekazywane w nawet najbardziej wartościowy sposób 26 KULTURA 24/2017 są dla dzieci i młodzieży dość trudne w odbiorze. Dlatego też chcieliśmy czegoś innego. To „coś” miało być połączeniem wychowania patriotycz- nego, nauki i zabawy. Poza tym bar- dzo lubimy słuchać i śpiewać pieśni legionowe, więc stworzylismy niejako okazję by połączyć te wszystkie ocze- kiwania. Po wstępnych rozmowach w gro- nie nauczycieli oraz w porozumieniu z 1 Solską Drużyną Harcerską „Zie- mia” im ppor. phm. Józefa Steglińskie- go „Corda” pod czujnym okiem Igora Sokoła H.O. (Harcerz Orlii) zabrali- śmy się do pracy. Chcąc zorganizować i zaangażować tak dużą ilość uczestników, trzeba było dla nich przemyśleć ciekawe zadania oraz zająć się kwestiami logistycznymi. Po przepracowaniu wszystkich istotnych zagadnień i ustaleniu sce- nariusza gry, zajęliśmy się bliższymi przygotowaniami, czyli szukaniem sponsorów, promocją, oraz innymi działaniami, które miały mieć także wpływ na efekt finalny. Od rana 25.10.2017 roku w ZS w Soli gwarno było od harcerzy, zuchów, uczniów, nauczycieli, żołnierzy, którzy wyróżniali się strojem lub biało czerwoną opaską na ramie- niu. Wszyscy uczestnicy (około 140 osób + 30 osób zaanga- żowanych w organizację) zostali podzieleni na 10 drużyn. Każda z drużyn przed wyjściem na trasę gry, otrzymała mapę, kartę drużyny oraz flagę biało czerwoną, z którą mia- ła przejść przez całą trasę. Na poszczególnych punktach, na drużyny czekali tzw. punktowi, którzy oceniali wykonanie zadania i przyznawali punkty. Wszystkie drużyny miały do wykonania zadania z mniejszym lub większym stopniem trudności. Na jednym z punktów drużyny musiały ułożyć hasło niepodległościowe, na innym zbudować szałas, roz- poznać postacie zasłużone w walce o niepodległość, uzu- pełnić słowa pieśni patriotycznej, zmierzyć się z prusakami i wiele innych. Jednym z najbardziej wymagających zadań był punkt na cmentarzu, gdzie członkowie drużyn mieli uprzątnąć mogiły żołnierzy. Jednak najbardziej atrakcyj- nym punktem, który wywołał najwięcej emocji ale także wymagał dużych umiejętności i zaangażowania, był punkt przed kwaterą marszałka, który polegał na uwolnienu ran- nego z niewoli oraz opatrzeniu mu ran. Uczestnicy wykaza- li się przy tym punkcie dużą kreatywnością i determinacją, a umiejętności pierwszej pomocy pozwoliły na zadbanie i zabezpieczenie rannego. Patrząc z perspektywy obserwa- tora, nasuwa się wniosek, że możemy być spokojni o umie- jętności uczniów i reakcję w sytuacji, która będzie wymaga- ła udzielenia pomocy potrzebującemu. Kwatera marszałka — to ostatni punkt patriotycznej gry terenowej. Tam uczestnicy mieli możliwość posilić się woj- skową grochówką oraz zjeść przysłowiową kiełbasę z ogni- ska. Na zakończenie podliczono punkty i wyróżniono zwy- cięskie drużyny, zaś wszystkich uczestników nagrodzono za zaangażowanie i determinację oraz właściwą postawę przy wykonywaniu poszczególnych zadań i konkurencji. Patrząc z perspektywy organizatora, mam świadomość, że nie byłoby tej gry i zadowolenia uczestników gdyby nie gross osób i instytucji, które wsparły nasz pomysł i pomogło przy organizacji. Dlatego też serdecznie dziękujemy: Gminie Biłgoraj za gadżety reklamowe na nagrody dla uczestników, Wójtowi Gminy Harasiuki za wypożyczenie kuchni polowej, BRW za nagrody, Panu Romanowi Dubielowi za przekaza- nie kiełbasy na ognisko dla uczestników, Państwu Grażynie i Stanisławowi Paluchom z Kolonii Sól za pomoc finansową na organizację, Ks. Krzysztofowi Jankowskiemu Probosz- czowi Parafii p.w. Św. Michała Archanioła w Soli za pomoc finansową i wsparcie organizacyjne, Radzie Rodziców ZS w Soli za bardzo duże zaangażowanie w organizację gry, Sto- warzyszeniu "Razem Łatwiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej z Soli za pomoc w organizacji oraz ciasto dla uczestników gry. Dyrekcji, nauczycielom, uczniom, a szczególnie Igorowi Sokołowi i Pani Paulinie Mróz za inspirację i determinację i chęć współtworzenia, by sprawiać innym radość i wskazy- wać to co ważne w życiu. Małgorzata Misztal KULTURA 24/2017 27 Grupa HED1 z Hedwiżyna na pokazie robotyki W Szkole Podstawowej w Hedwiżynie powstała grupa HED1 zajmująca się budowaniem robotów LEGO w kategorii FIRST" LEGO?” League. 30 listopada wzięła udział w pokazie robotów przygotowa- nym przez zespół „Spice Gears” z Kraśnika — wicemistrza świata w budowaniu robotów w kategorii First Robotics Competition. F1 — Pokaz miał miejsce w Regionalnym Centrum Eduka- cji Zawodowej w Biłgoraju i był to już drugi tego typu po- kaz zespołu „Spice Gears, w którym udział brała również grupa HED1 z Hedwiżyna. Pokaz został zorganizowany przez Biłgorajską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. przy współpracy z Regionalnym Centrum Edukacji Zawodowej w Biłgoraju oraz I Liceum Ogólnokształcącym im. ONZ w Biłgoraju i był zaadresowany do uczniów chcących utwo- rzyć, bądź wstąpić w szeregi grup zajmujących się budowa- niem robotów. HED1 to grupa 10 uczniów ze szkoły podstawowej i gimnazjum w Hedwiżynie, która powstała we wrześniu 2017r. z inicjatywy Wójta Gminy Biłgoraj Wiesława Różyń- skiego oraz Dyrektor Szkoły Podstawowej w Hedwiżynie Małgorzaty Wasilewskiej. Działa pod kierunkiem Pani Zofii Nowińskiej. Projekt, który aktualnie przygotowuje grupa HED1 po- 28 KULTURA 24/2017 walczy w ramach konkursu HYDRODYNAMICS organizo- wanego przez FIRST” LEGO” League. Konkurs ma zachęcić dzieci do myślenia jak naukowcy i inżynierowie. Podczas sezonu 2017/2018 HYDRO DYNAMIC drużyny wybiorą i rozwiążą w swoim PROJEKCIE BADAWCZYM praw- dziwy światowy problem dotyczący wody. Wykorzystując zestawy LEGO MINDSTORMS? zbudują, przetestują i za- programują autonomicznego robota który rozwiąże misje podczas ROBOT GAME. Dzięki temu konkursowi drużyny doświadczą podstawowych wartości FLL celebrując odkry- cia, naukę i współpracę. Pierwszym wyzwaniem stojącym przed grupą HEDI jest etap regionalny konkursu, który będzie miał miejsce 13 stycznia 2018 roku w Lubelskim Centrum Konferencyjnym w Lublinie. Trzymamy kciuki za naszych reprezentantów! Ewelina Lemieszek Narodowe Święto Niepodległości w Szkole Podstawowej w Hedwiżynie „Naród, który nie szanuje swojej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości.” „Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska.” Józef Piłsudski 99 rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę oraz ogłoszenie roku szkolnego 2017/2018 przez Minister Edukacji Narodowej Annę Zalewską „Rokiem dla Niepodległej” stanowiło doskona- łą okazję, aby Narodowe Święto Niepodległości zaprezentować i uczcić z uczniami naszej szkoły w sposób szczególny, podniosły, uroczysty, ale zarazem uczynić to święto świętem pogodnym i radosnym. |) = a Odzyskanie niepodległości, my Polacy, częściej odno- simy do tragicznych wydarzeń XVIII, XIX i początku XX wieku: rozbiorów, germanizacji, rusyfikacji, powstań naro- dowych, I wojny światowej, niż do samego faktu odzyska- nia wolności, odwrotnie niż to robią chociażby Francuzi czy Amerykanie. Mając to na uwadze oraz fakt, że uczniowie podczas obchodów Święta Niepodległości zdobywają podstawy swojej kulturowej i narodowej tożsamości został w naszej szkole zrealizowany Szkolny Projekt „Przekujemy słowa w czyn. Przedszkolaki, uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum przygotowali odświętny wystrój sal lekcyj- nych (gazetki ścienne, plakaty, afisze, albumy, kotyliony, flagi, łańcuchy w barwach państwowych, wystawy i stoiska prezentujące dorobek naszego narodu). Uczniowie każdej ROK NIEPODLEGŁEJ ń i > s) 19158 = e sk 201 ! klasy z pomocą rodziców wykonali potrawy kuchni pol- skiej. Nasze świętowanie rozpoczęliśmy od uroczystej akade- mii, na którą składał się montaż słowno-muzyczny opra- cowany przez uczniów klasy III gimnazjum. Kolejnym punktem były Życzenia dla Polski z okazji odzyskania nie- podległości, które opracowane w formie literackiej, poetyc- kiej i plastycznej złożyli przedstawiciele poszczególnych klas. Następnie miał miejsce szkolny koncert, w ramach, którego wszyscy uczniowie i nauczyciele zaśpiewali pio- senki legionowe: „My pierwsza brygada, „O mój rozma- rynie, „Przybyli ułani, „Białe róże, „Wojenko, wojenko; „Piechota. Ostatnim punktem naszego świętowania były odwiedziny międzyklasowe i wspólna degustacja potraw. Ewa Łosiewicz KULTURA 24/2017 29 Uczciliśmy Święto Niepodległości 11 listopada w kościele parafialnym w Soli miała miejsce uroczysta akademia oraz msza św. w inten- cji Ojczyzny. Złożono również wieńce pod pomnikiem Józefa Piłsudskiego. Uroczystą akademią w wykonaniu uczniów Zespołu Szkól w Soli rozpoczęły się obchody Święta Niepodległości w Gminie Biłgoraj. Dzieci i młodzież przybliżyły osobom zebranym w kościele parafialnym p.w. Świętego Michała Archanioła w Soli trudną historię Polski będącej pod za- borami oraz drogę do odzyskania niepodległości państwa polskiego. Po akademii została odprawiona msza św. w in- tencji Ojczyzny. Na zakończenie mszy Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński powitał wszystkich przybyłych, a wśród nich Posła na Sejm RP Agatę Borowiec, Dyrektora Zespo- łu Lubelskich Parków Krajobrazowych w Lublinie Justynę Jędruch, Etatowego Członka Zarządu Powiatu Biłgorajskie- go Jarosława Lipca, Wiceprzewodniczących Rady Powiatu w Biłgoraju Ryszarda Korniaka oraz Stanisława Lewan- 30 KULTURA 24/2017 zk) ER A NJEŁX "zę | = dowskiego, Przewodniczącego Rady Gminy Biłgoraj Jana Majewskiego, Wiceprzewodniczących Rady Gminy Biłgo- raj Wiesława Niemca i Marka Małka, Komendanta Powia- towego Państwowej Straży Pożarnej w Biłgoraju Jana Kręta, przedstawicieli Związku Piłsudczyków w Biłgoraju, poczet sztandarowy Ligi Obrony Kraju w Biłgoraju, poczet sztan- darowy Ochotniczej Straży Pożarnej w Soli, Dyrekcję, na- uczycieli i uczniów Szkoły w Soli, harcerzy i zuchów oraz wszystkich mieszkańców gminy Biłgoraj uczestniczących w uroczystościach. Następnie pod pomnikiem Józefa Pił- sudskiego w asyście pocztów sztandarowych LOG w Biłgo- raju oraz OSP w Soli delegacje wieńcowe złożyły biało-czer- wone wieńce. Ewelina Lemieszek Inwestycje Gminy Biłgoraj w roku 2017 Rok 2017 nie był rokiem łatwym. Zaobserwowano znaczny wzrost kosztów realizowanych inwe- stycji, m.in. wzrost cen materiałów oraz zwiększenie kosztów robocizny. Mimo pojawiających się różnych problemów udało się na terenie naszej gminy zrealizować szereg inwestycji. Były to działa- nia zmierzające do polepszenia warunków życia mieszkańców Gminy Biłgoraj, poprawy ich bezpie- czeństwa oraz działania na rzecz ochrony środowiska, w którym żyjemy. Inwestycje wodno-kanalizacyjne W zakresie inwestycji wodno - kanalizacyjnych w 2017 roku zakończono budowę sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej w drugiej linii zabudowy w miejscowości Hedwi- żyn, rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej w drugiej linii zabudowy w miejscowości Sól, rozbudowę sieci wodociągowej w miejscowości Brodziaki. Rozpoczęto budowę kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Buko- wa i Andrzejówka z planowanym terminem zakończenia w IV kwartale 2018 roku. Opracowano dokumentacje pro- jektowo-kosztorysowe na budowę kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Smólsko Małe, Smólsko Duże, Brodzia- ki, Edwardów oraz na budowę zbiornika na wodę oraz in- stalacji fotowoltaicznej na terenie stacji uzdatniania wody w Soli. Inwestycje drogowe W zakresie inwestycji drogowych w roku 2017 zakończo- no budowę drogi gminnej Nr 108226L Biłgoraj-Edwardów, budowę drogi gminnej w miejscowości Podlesie, wykona- no kolejny odcinek drogi gminnej w drugiej linii zabudowy w miejscowości Gromada. Wykonano chodnik przy drodze gminnej Nr 109224L w Majdanie Gromadzkim oraz przy drodze gminnej Nr 109235L w miejscowości Okrągłe. Inwestycje oświatowe W roku 2017 kontynuowano budowę sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej w Soli z planowanym terminem zakończenia w III kwartale 2019 roku. Opracowano do- kumentację projektowo-kosztorysową na budowę boiska wielofunkcyjnego przy Szkole Podstawowej w Bukowej. Z końcem bieżącego roku zakończą się prace projektowe dotyczące boiska wielofunkcyjnego przy Szkole Podstawo- wej w Dereźni. Wykonano również dokumentację projek- tową na zagospodarowanie placu szkolnego przy Szkole Podstawowej w Smólsku oraz na odprowadzenie wód opa- dowych i roztopowych z terenu Szkoły Podstawowej w Soli i terenów przyległych. Inwestycje społeczne Wykonano dokumentację projektowo-kosztorysową na modernizację ośrodka szkoleniowo-terapeutycznego w miejscowości Nowy Bidaczów oraz na budowę ośrodka wsparcia dla osób wykluczonych i zagrożonych wyklucze- niem społecznym w miejscowości Dyle. Złożono wniosek o dofinansowanie realizacji tych zadań ze środków unijnych. Inwestycje oświetleniowe W roku 2017 wykonano wiele zadań z zakresu bu- dowy, rozbudowy i remontu linii oświetlenia ulicznego tj. w miejscowości Brodziaki, Dereźnia Majdańska, Dyle, Wola Dereźniańska, Ruda Solska, Korytków Duży, Andrze- jówka, Ciosmy, Zagumnie, Dereźnia Zagrody, Kajetanówka. Na koniec br. zostanie ukończona budowa oświetlenia ulicz- nego w osiedlach mieszkaniowych „Biłmet” w Woli Małej oraz osiedla mieszkaniowego w miejscowości Nadrzecze. Alina Bartnik KULTURA 24/2017 31 Jesienna Biesiada Kulturalna w Korytkowie Dużym W sobotnie popołudnie 11 listopada mieszkańcy gminy Biłgoraj spotkali się jak co roku, już po raz dwudziesty drugi, by wspólnie świętować odzyskanie przez Polskę Niepodległości. Stało się już tra- dycją, że w Gminie Biłgoraj uroczystość ta przybiera formę Jesiennej Biesiady Kulturalnej. W tym roku uroczystość listopa- dową poprzedziły warsztaty kulinarne, zorganizowane dla mieszkańców przez OSP w Korytkowie Dużym. Przygo- towane podczas warsztatów potrawy posłużyły jako poczęstunek dla uczest- ników 22 Jesiennej Biesiady Kultural- nej. Organizacja warsztatów została dofinansowana przez Lokalną Grupę Działania Ziemia Biłgorajska. Gości powitał Wiesław Różyński Wójt Gminy Biłgoraj, a uroczystość poprowadziła Celina Skromak Dy- rektor Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju. W spotkaniu w Korytko- wie Dużym wzięli udział mieszkań- cy Korytkowa Dużego i okolicznych miejscowości, gminne zespoły śpiewa- cze oraz wielu znakomitych gości, któ- rzy zaszczycili nas swoją obecnością: dr Janina Biegalska z Departamentu 32 KULTURA 24/2017 Kultury, Edukacji i Sportu w Urzędzie Marszałkowskim w Lublinie, prof. Jan Adamowski Kierownik Zakładu Kultury Polskiej na UMCS w Lubli- nie, Katarzyna Fus — Dyrektor ROPS w Lublinie, Roman Kasperek — Kie- rownik ROPS, Dariusz Wolanin Radny Powiatu Biłgorajskiego, Ryszard Kor- niak Wiceprzewodniczący Rady Po- wiatu, Mateusz Bury Prezes BARR SA, Marzena Mroczkowska Prezes LGD Ziemia Biłgorajska i Dyrektor GOPS w Biłgoraju, Halina Wlaź Prezes Uni- wersytetu Trzeciego Wieku, Jan Ma- jewski Przewodniczący Rady Gminy Biłgoraj, Wiesław Niemiec Wiceprze- wodniczący RG, Krzysztof Malec, Ma- ria Raduj, Jacek Haraf - Radni GB, Soł- tysi z terenu gminy Biłgoraj, Paweł Grabias, Małgorzata Wasilewska, Mał- gorzata Kanar, Elżbieta Kaczorowska — Więcław, Mariusz Łęcki, Waldemar Zajączkowski - Dyrektorzy Szkół. Przy- byli również księża z okolicznych parafii: ks. Kanonik Krzysztof Gajewski, pro- boszcz parafii w Korytkowie Dużym, ks. Marek Kuśmierczyk, proboszcz pa- rafii w Gromadzie i ks. Józef Bednarski, proboszcz parafii w Dąbrowicy. Świętowanie Dnia Niepodległości w Gminie Biłgoraj rozpoczęło się Mszą Świętą w kościele p.w. Św. Michała Ar- chanioła w Soli i złożeniem wieńców pod pomnikiem Marszałka Polski Jó- zefa Piłsudskiego. Uroczystości w Ko- rytkowie Dużym rozpoczął przepiękny patriotyczny montaż słowno - mu- zyczny w wykonaniu uczniów Szkoły Podstawowej w Korytkowie Dużym. Poruszający serca Apel Poległych przy- gotowali druhowie strażacy z OSP w Korytkowie Dużym. Apel odczytał prezes OSP druh Franciszek Socha. W konkursie o Nagrodę im. Ireny Potockiej wzięło udział 13 gminnych zespołów: Chór z Korytkowa Dużego, Ze- spół Śpiewaczy z Rudy Solskiej, Zespół KGW z Dąbrowicy, „Stok” z Hedwiżyna, „Lawenda” ze Smólska, Zespół „Moje Nadrzecze” z Nadrzecza, „Polne kwiaty” z Dyl, Zespół śpie- waczy z Bidaczowa, „Więź” z Soli, „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego, „Zorza” z Dereźni, „Czeremcha” z Gromady i zespół śpiewaczo — obrzędowy „Jarzębina” z Bukowej. W tym roku zespoły miały zaprezentować dawne wiejskie zajęcie i tradycyjną pieśń biłgorajską. Wszyscy zaliczyli egzamin celująco. Uczestnicy biesiady mieli bowiem moż- liwość zobaczyć jak wyglądały dawniej czynności dnia co- dziennego, takie jak golenie brzytwą, opieka nad dzieckiem, pranie na tarze, wyciskanie sera, przędzenie, obieraczki, gra- bienie ściółki, czy struganie łubów. Zaprezentowana została ponadto okolicznościowa twórczość artystyczna taka jak wi- cie palmy, czy pisanie pisanek wielkanocnych oraz obrzęd weselny pokazujący wianczyny. Komisja pracowała w składzie prof. Jan Adamowski, dr Janina Biegalska, Bożena Bednarczuk i Michał Giza. Po obejrzeniu wszystkich prezentacji konkursowych Nagrodę im. Ireny Potockiej przyznała zespołowi „Więź” z Soli za „Wianczyny” i pieśń „Jest drożyna jest. Ponadto komisja po- stanowiła wyróżnić zespół „Jarzębina” z Bukowej, za „Stru- ganie łubów” i pieśń „A tam w lesie przy gościńcu” i zespół „Zorza” z Dereźni za „Korbon czyli opiekę nad dzieckiem i pieśń „Tu dunaj”. Gminna uroczystość w Korytkowie Dużym stworzyła również możliwość do podsumowania projektu „Rozśpie- wani w tradycji”. Był to wspólny występ uczniów ze Szkoły Podstawowej w Woli Dereźniańskiej z Zespołem Śpiewa- czym z Rudy Solskiej. Na korytkowskiej scenie zaprezen- towali tradycyjne pieśni biłgorajskie z repertuaru Zespołu Śpiewaczego z Rudy Solskiej. Koncert zespołu THE FREEBORN BROTHERS spodo- bał się chyba wszystkim uczestnikom biesiady. Energetycz- ne, melodyjne kawałki tego rzeszowskiego zespołu, zagrane ze słowiańskim sercem i bałkańską duszą porwały do zaba- wy każdego, niezależnie od wieku, czy muzycznego gustu. Po pysznym poczęstunku przygotowanym przez gościn- nych gospodarzy do tańca zaprosił wszystkich zespół VO- LVEREMOS. Najserdeczniejsze podziękowania za gościnność, pracę i zaangażowanie włożone w organizację i przygotowanie biesiady kierujemy do Strażaków Ochotników z Korytko- wa Dużego z Prezesem Franciszkiem Sochą i Naczelnikiem Krzysztofem Bednarzem na czele, Chóru z Korytkowa Du- żego, Dyrektora Pawła Grabiasa, Nauczycieli, Rodziców i Uczniów Szkoły Podstawowej w Korytkowie Dużym. Celina Skromak KULTURA 24/2017 33 Czar andrzejkowej nocy „Święty Andrzej Ci ukaże, co Ci los przyniesie w darze” Tradycje andrzejkowe mają bardzo długą historię. Andrzejkowe wieczory kojarzą się nam z magią wróżenia i tajemniczymi obrzędami Obecnie jest to wesoła zabawa z przymrużeniem oka. Warto jednak w tym szczególnym dniu powróżyć sobie chociaż dla zabawy, aby ten wieczór był szczególny i magicz- ny. Andrzejkowe zabawy dla dzieci i młodzieży w Soli stały się już tradycją. W tym roku, w sobotnie popołudnie 25 listopada br. w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Soli odbyła się im- preza andrzejkowa, którą poprowadził DJ MACIEK. Oprócz dobrej zabawy przy muzyce i różnorodnych konkursów z nagrodami, nie zabrakło wróżb andrzejkowych, które popro- wadzili solscy harcerze. Na wszystkich czekał poczęstunek - ciasto, słodycze, przekąski i napoje. 34 KULTURA 24/2017 Zabawa andrzejkowa okazała się wesołym spotkaniem towarzyskim, wspaniałą zabawą dostarczającą wielu prze- żyć i emocji zarówno dzieciom jak i organizatorom. Dobrej zabawy i mnóstwa uśmiechu nikomu nie zabrakło. Imprezę andrzejkową przygotowało Stowarzyszenie Razem Łatwiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej w Soli przy współpracy Gmin- nej Biblioteki Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli i Ochotniczej Straży Pożarnej w Soli. Impreza andrzejkowa dofinansowana została ze środków Funduszu Sołeckiego Gminy Biłgoraj. Zofia Nizio Pomocnicy świętego Mikołaja Uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Korczowie odwiedzili Biłgorajską Komendę Policji. Dzieci w czapkach św. Mikołaja z ogromnym zaciekawieniem przyglądały się codziennej pracy Policjantów. Ponadto wspólnie stworzyli symulację typowych zacho- wań podczas kontroli drogowej i nie tylko. Był to też do- bry moment do powtórki numerów alarmowych i sytuacji, w jakich powinno się z nich korzystać. Spotkanie było rów- nież doskonałą okazją do przypomnienia zasad bezpieczeń- stwa z uwagi na zbliżające się ferie zimowe. Dzieci spotkały się także z funkcjonariuszem Nilo, któ- ry służy w biłgorajskiej komendzie jako pies tropiący. Jego opiekun st.asp. Adam Granda specjalnie na tę okazję przy- gotował krótką pogadankę i pokaz mający na celu zapre- zentowanie dzieciom właściwego zachowania w przypadku zaatakowania przez agresywne zwierzęta. Mali pomocnicy św. Mikołaja przyglądali się również pracy dyżurnego jed- nostki i wraz z nim mogli obejrzeć pomieszczenia, które słu- żą do zatrzymywania osób podejrzanych. Oczywiście z okazji dnia św. Mikołaja nie obyło się bez prezentów. Najmłodsi dostali od Policjantów odblasko- we misie i słodki poczęstunek. Na zakończenie spotkania wszyscy złożyli sobie życzenia z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia, mnóstwa prezentów, a także miłych i bezpiecznych ferii zimowych. Uczniowie bardzo dziękują funkcjonariuszom Policji z Zespołu ds. Nieletnich za możliwość uczestnictwa w tak cennej praktycznej lekcji. Ewa Hanas Spotkania z policjantami Bezpieczeństwo w szkole to jeden z ważniejszych priorytetów. W trosce o bezpieczeństwo uczniów w szkołach na terenie Gminy Biłgoraj miały miejsce wizyty funkcjonariuszy policji. Takie spotkanie odbyło się również w Szkole Podstawowej w Smólsku. We wtorek 31 października 2017r. w naszej szkole odby- ło się spotkanie przedstawicieli Komendy Powiatowej Policji w Biłgoraju. Najmłodsi mieli okazję porozmawiać o zacho- waniu bezpieczeństwa w drodze do i ze szkoły, o bezpiecz- nym przechodzeniu przez ulicę, prawidłowym zachowaniu się na przejściach dla pieszych oraz bezpiecznym podró- żowaniu. Z uczniami klas IV-VII policjanci rozmawiali na temat bezpieczeństwa w szkole i poza nią. Zwrócili uwagę na coraz częściej występujące wśród młodzieży zjawiska niewłaściwych zachowań: niszczenie mienia, kradzieże, nękanie kolegów, przejawy nietolerancji, zjawisko wyklu- czania itp. Przestrzegali uczniów przed niewłaściwymi za- chowaniami, których skutki mogą być niekiedy tragiczne. Szczególną uwagę zwrócili na coraz bardziej powszechne zjawisko cyberprzemocy, wiążące się z niewłaściwym wyko- rzystaniem elektroniki i Internetu. Funkcjonariusze przypo- mnieli podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z In- ternetu i uwrażliwili uczniów na konsekwencje wynikające z nadmiernego przebywania w cyberprzestrzeni. Uczniowie dowiedzieli się gdzie mogą się zwrócić o pomoc w sytu- acjach zagrożenia i co robić by takich zagrożeń uniknąć. Podczas spotkania zaprezentowane zostały również krót- kie, ale bardzo wymowne filmiki o tematyce bezpieczeństwa. Uczniowie z wielką uwagą i zainteresowaniem uczestniczyli w spotkaniu i na pewno skorzystają z udzielonych im rad i wskazówek. Maria Skrok KULTURA 24/2017 35 Spotkanie z historią „Powstanie styczniowe na Ziemi Biłgorajskiej” Powstanie 1863-1864 było najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym w epoce porozbio- rowej. Do walki wciągnęło wszystkie warstwy społeczeństwa, odcisnęło się silnie na ówczesnych stosunkach międzynarodowych, a wreszcie spowodowało ogromny przełom społeczny i ideowy w dziejach narodowych, co wywarło decydujący wpływ na rozwój nowoczesnego społeczeństwa polskiego. dl 13 Z HISTOŁĄ hó o | W środę 29 listopada w Szkole Podstawowej w Groma- dzie odbyło się spotkanie „Powstanie styczniowe na Ziemi Biłgorajskiej. Było to ostatnie z cyklu Spotkań z historią w Gminie Biłgoraj. Realizatorem projektu jest Ochotnicza Straż Pożarna w Brodziakach, a organizatorem byli: Szko- ła Podstawowa w Gromadzie, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Biłgorajskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych i Muzeum Ziemi Biłgorajskiej. Działanie dofinansowano ze środków budżetowych Gminy Biłgoraj. Spotkanie w Gromadzie upłynęło w bardzo miłej at- mosferze. Dla zgromadzonej na sali gimnastycznej mło- dzieży była to żywa lekcja historii i edukacja historyczna poprzez poznawanie najbliższej sercu historii, bo historii regionu, w którym się mieszka, swojej małej ojczyzny. Oprawa plastyczna i scenografia tego wydarzenia prze- niosła uczestników spotkania w leśne ostępy do obozu 36 KULTURA 24/2017 powstańców. Stroje powstańców, ich wyposażenie i ekwi- punek oraz uzbrojenie dopełniły wrażenia, że stajemy się świadkami historii. A wszystko to za sprawą ciekawej dekoracji, wykreowanej na kształt leśnej polanki, przygo- towanej przez nauczycieli i uczniów szkoły w Gromadzie i wpisującej się w epokę scenki z życia obozowego po- wstańców styczniowych, przygotowanej przez Biłgorajskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych i muzeal- ników w osobach Tomasza Bordzania, Tomasza Brytana i Jana Palucha. Na spotkanie z historią w Gromadzie złożyły się prelek- cja historyczna i prezentacja multimedialna oraz konkursy z nagrodami dla uczniów szkół gminnych: Konkurs Pla- styczny, Konkurs Wiedzy Historycznej i Konkurs Piosenki Powstańczej/Niepodległościowej. Uczestników spotkania ciepło powitał Mariusz Łęcki dyrektor szkoły w Gromadzie. O idei spotkań z historią opowiedział Domi- nik Róg, ao celach i realizacji projektu „Spotkania z historią w Gminie Biłgo- raj” przypomniał Piotr Brodziak, soł- tys Brodziaków i członek zarządu OSP w Brodziakach. W spotkaniu uczest- niczył również Jerzy Skubis Sołtys Gromady i Jerzy Blicharz regionalista. Prelekcję o przebiegu powstania styczniowego na Ziemi Biłgorajskiej” wygłosił Tomasz Brytan, a prezenta- cję multimedialną o obozowym życiu powstańców przygotował Dominik Róg. W przeprowadzonych konkur- sach wzięli udział uczniowie szkół z Dąbrowicy, Dereźni, Korczowa, Ko- rytkowa Dużego i Gromady. Na konkurs plastyczny zgłoszono 26 prac z 4 szkół. Komisja w składzie Celina Skromak, Jerzy Odrzywolski i Dominik Róg postanowiła przyznać następujące nagrody, dwie I nagro- dy ex aequo otrzymali: Anna Sędłak, Oddział Przedszkolny w Dąbrowicy i Norbert Żołnierczyk, Szkoła Pod- stawowa w Korytkowie Dużym, pięć II nagród ex aequo otrzymali: Nela Rapa, kl. O, Szkoła Podstawowa w Dereźni, Hubert Sobaszek, Groma- da, Anita Obszańska, kl. VI, Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy, Aleksan- dra Kurp, kl. IV, Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy i Szymon Obszański, Oddział Przedszkolny w Dąbrowicy, trzy III nagrody ex aequo otrzymały: Laura Rapa, kl. III, Szkoła Podsta- wowa w Dereźni, Magdalena Król, kl. VII, Szkoła Podstawowa w Groma- dzie i Dominika Małysz, kl. VII, Szko- ła Podstawowa w Gromadzie. Dwa wyróżnienia dostali: Hubert Marczak, kl. VI i Maciej Cis, kl. V, Szkoła Pod- stawowa w Gromadzie. W konkursie wiedzy historycznej „Powstanie styczniowe na Ziemi Bił- gorajskiej” wystartowało 24 uczniów ze szkoły w Gromadzie. Dwie lau- reatki uzyskały maksymalną ilość punktów - Weronika Wróbel i Amelia Wojda. Drugą nagrodę zdobyła Mar- tyna Kniaź, a dwie trzecie nagrody ex aequo przypadły w udziale Zuzannie Rapie i Magdalenie Procner. W konkursie piosenki zaprezento- wały się 3 zespoły i 8 solistów z czte- rech szkół. W kategorii zespoły wy- grali uczniowie z Dereźni w składzie: Laura Rapa, Nela Rapa i Samuel Bar- tosiński, przygotowani przez panią Alicję Chołyst, drugą nagrodę zdobył duet z Gromady w składzie Amelia Wojda i Magdalena Król, prowadzo- ny przez Roberta Sareckiego, a trze- cią czteroosobowy zespół z Gromady w składzie Weronika Mielnik, Julia Strzelczyk, Maria Cybulska i Nikola Mielech, również przygotowany przez pana Roberta.W kategorii solistów zwyciężyli ex aequo Otylia Kobielarz, ze Szkoły Podstawowej w Dąbrowi- cy, przygotowana pod kierunkiem pana Zbigniewa Bilińskiego i Kacper Waliwander ze Szkoły Podstawowej w Gromadzie, prowadzony przez pana Roberta Sareckiego. Drugą nagrodę wyśpiewała Martyna Cios uczenni- ca Szkoły Podstawowej w Korczowie, opiekun Robert Sarecki, a trzecia na- groda powędrowała do Oliwii Małek, uczennicy szkoły w Dąbrowicy, na- uczyciel prowadzący pan Zbigniew Biliński. Wyróżnienia w konkursie piosenki otrzymali: Krystian Skubis, szkoła w Gromadzie (op. R. Sarecki), Adam Stawarski, szkoła w Korytkowie Dużym (op. Paweł Kołodziej), Julia Surma i Kornelia Waliwander, szkoła w Gromadzie (op. R. Sarecki). Laureatom serdecznie gratuluje- my zarówno wiedzy historycznej, jak i talentów artystycznych. Wszystkim uczestnikom, uczniom, nauczycie- lom i gościom dziękujemy za udział w spotkaniu. Współorganizatorom dziękujemy za udaną współpracę, stworzenie miłej atmosfery i dobrego klimatu spotkania oraz niezapomnia- ne wrażenia. Celina Skromak KULTURA 24/2017 37 e Spiewają od 35 lat ... „Zachowajcie swoje korzenie, strzeżcie wartości i waszej kultury” Jan Paweł II Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej obchodzi w tym roku 35. lecie działalności. Jest to jeden z naj- bardziej rozpoznawalnych i utytułowanych zespołów na Ziemi Biłgorajskiej. To skarbnica kultury ludowej, strażnik tradycji biłgorajskich i wizytówka naszego regionu. Występował na scenach w całej Polsce i zdobywał ogól- nopolskie sukcesy w dziedzinie teatru obrzędowego, tańca tradycyjnego i śpiewu. To właśnie przede wszystkim biały śpiew i piękno biłgorajskich pieśni, oryginalnych i wyjąt- kowych, są wyróżnikiem tego zespołu i przyniosły mu naj- większe sukcesy. Zespół powstał w 1982 roku w Rudzie Solskiej jako Koło Gospodyń Wiejskich. Tak jak inne tego typu organizacje zajmował się organizowaniem różnych kursów (szycia, pieczenia, gotowania), które były przydatne ówczesnym wiejskim gospodyniom. Jednak jeszcze w tym samym roku kobiety zainscenizowały pierwsze widowisko, jakim były obieraczki, czyli obieranie kapusty. Wykorzystane w wido- 38 KULTURA 24/2017 tio *r wisku pieśni zachwyciły komisję na Przeglądzie Widowisk Obrzędowych w WDK w Zamościu w 1983 r. i zapropo- nowano Paniom udział w eliminacjach do Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą. W następnym roku (1984 r.) Zespół odniósł pierwszy znaczący sukces, zdobywając Basztę - nagrodę główną w kategorii zespołów śpiewaczych. Zespół działał wówczas w następującym składzie: Janina Lelonek, Krystyna Blacha, Grażyna Grabias, Aniela Fus, Honorata Ćwikła, Karolina Piecko, Weronika Wołoszyn i Karolina Pieczykolan, pod kierunkiem Albiny Grabias. Kolejną Basztę Panie wyśpie- wały w 2000 roku. W 2005 r. otrzymały I Nagrodę Festiwa- lu, a w 1999 i 2010 r. dwukrotnie zdobyły drugą nagrodę. Kazimierską Basztą może się również poszczycić solistka zespołu pani Julia Okoń (1980 r.) oraz zdobytą w 2003 r. I Nagrodą Festiwalu w Kazimierzu. Pierwszą nagrodę wyśpiewała też inna solistka, p. Karolina Różańska (1985 r.). Działalność teatralna zespołu za- owocowała udanymi i docenionymi przez komisje Ogólnopolskich Sejmi- ków Teatrów Wiejskich w Tarnogro- dzie widowiskami obrzędowymi. Po „Obieraczkach”, powstała „Potańców- ka” (1989 r.), Kolęda”(1992 r.), „Wiedź- my” (1993 r.), „Od Sokoła do Anioła” (1995 r.). Późniejsze spektakle to: „Przy pieczeniu korowala” (2005 r.), „Pie- czenie chleba” (2012 r.) i „Wieczórek u Bukryjowej” (2014 r.). Znaczącym sukcesem dla zespołu był fakt, że wi- dowisko „Wiedźmy” zostało nagrane i wyemitowane przez Program II TVP. W czasie kiedy zespół prężnie rozwijał swoją działalność teatral- ną zaistniała nagląca potrzeba za- angażowania do składu panów. Do zespołu doszli pan Roman Grabias, Władysław Krucoń, Jan Blacha, Józef Lisiecki i Ludwik Koziara. Panowie obsadzali w widowiskach obrzędo- wych męskie role i ponadto nieoce- nieni byli w tańcach. Przy przygo- towywaniu ”Potańcówki” powstał bowiem pomysł odtworzenia tańców tradycyjnych. Przypomnieli więc jak to się niegdyś tańczyło na wiejskich zabawach. W ten sposób odtworzyli polkę drobną, oberka, szybra, polkę śpiewaną, stołeczek, mietlarza i prze- pióreczkę ocalając od zapomnienia najpiękniejsze takty muzyki ludowej. W 1990 roku w Rzeszowie na Ogól- nopolskim Konkursie Tańca Trady- cyjnego Zespół z Rudy znowu święcił triumfy zdobywając Nagrodę Głów- ną „Taneczny Krąg”. Za całokształt swojej działalności oraz w uznaniu zasług dla kultury lu- dowej Zespół Śpiewaczy z Rudy Sol- skiej został uhonorowany Nagrodą im. Oskara Kolberga (1996 r.), naj- wyższym wyróżnieniem przyznawa- nym artystom ludowym. W 2009 r. taką samą nagrodę otrzymała rów- nież pani Julia Okoń (2009 r.). Lata działalności zespołu stwo- rzyły Paniom możliwość poznania i współpracy z wieloma znakomitymi osobowościami. Zespół od powsta- nia Fundacji Kresy 2000 Dom Słu- żebny Polskiej Sztuce Słowa, Muzyki i Obrazu zawsze był gościem państwa Alicji i Stefana Szmidtów w Nadrze- czu, wnosząc tam kulturę ludową biłgorajskiej ziemi poprzez piękno stroju biłgorajskiego — tarnogrodz- kiego i urok tradycyjnych pieśni biłgorajskich. Zespół brał również udział w cyklicznie organizowanych przez wiele lat wydarzeniach plene- rowych pt. „Żałosne, związanych z pożegnaniem sitarzy biłgorajskich i ich powitaniem, zwanym po pro- stu „Radosne. Uczestniczył w pro- jektach muzycznych z Samborem Dudzińskim (płyta EKLE), z Dariu- szem Makarukiem (płyta EROTYKI LUDOWE), z Zespołem Folkowym „Podkowa” (płyta BABY Z KOPY- TEM), poprzez wspólne koncerty z Kapelą „Drewutnia” i warsztaty bia- łego śpiewu dla młodzieży szkolnej. Obecnie Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej występuje w składzie: Janina Lelonek, kierownik zespołu (Ruda Zagrody), Krystyna Blacha (Ruda Zagrody), Grażyna Grabias, Boże- na Broda, Martyna Broda, Kinga Broda i Dorota Rosołowska (z Rudy Solskiej), Krystyna Wójcik (Suszka), Róża Bazan (Sól), Bronisława Kozia- ra i Zofia Skakuj (Biłgoraj). Z okazji pięknego Jubileuszu ży- czymy Paniom dużo zdrowia i wszel- kiej pomyślności. Niech Wasza dzia- łalność, mająca na celu zachowanie naszego dziedzictwa kulturowego przynosi Wam zawsze wiele radości i satysfakcji. Celina Skromak Andrzejki w Szkole Podstawowej Smólsku Andrzejki są wspaniałą okazją do dobrej zabawy, a jednocześnie źródłem szacunku dla tradycji i obrzędów ludowych. Wróżby pobudzają wyobraźnię, uczą kreatywności, pozwalają oderwać się od rzeczywistości i przenieść w świat marzeń i fantazji. W naszej szkole dn. 30.11.2017 r. odbyła się długo wy- czekiwana dyskoteka integrująca społeczność uczniowską, zarówno tą młodszą jak i starszą. Zabawę uświetniły prze- boje disco polo i muzyki współczesnej. Uczniowie wraz ze swoimi opiekunami tańczyli i bawili się wspólnie przy dźwiękach skocznej muzyki. Kultywując tradycje związane z wigilią św. Andrzeja, uczniowie losowali wróżby przygotowane przez dziew- częta ze Szkolnego Klubu Wolontariatu „Pomocna Dłoń. Rodzice przygotowali dla dzieci słodki poczęstunek. Każdy znakomicie spędził ten dzień. Wszyscy byli zmęczeni, ale bardzo zadowoleni. Paulina Sprysak KULTURA 24/2017 39 Świąteczne ozdoby w Muzeum W niedzielę 3 grudnia w Muzeum Ziemi Biłgorajskiej już po raz kolejny odbył się Powiatowy Kier- masz Świąteczny. Twórcy ludowi i lokalni artyści z regionu biłgorajskiego zaprezentowali własno- ręcznie wykonane prace. Wszystkie nawiązujące do symboliki Świąt Bożego Narodzenia. Organiza- torem kiermaszu jest Muzeum Ziemi Biłgorajskiej i Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju. KŻ Podczas kiermaszu można było podziwiać i zakupić ta- kie cudeńka jak wszelkiego pomysłu i wykonania bombki choinkowe, aniołki, szyszki, serwetki koronkowe czy stroiki. Wszystkie prace zostały misternie wykonane z wykorzysta- niem przeróżnych technik i materiałów. Ażurowe bombki i serwetki wydziergane szydełkiem, ozdoby klejone z bibu- ły i kolorowych wstążek oraz te wykonane z naturalnych materiałów, takich jak szyszki, gałązki, sznurek czy drewno. Na każdą pracę przełożyła się pasja artysty, jego talent i cier- pliwość oraz zamiłowanie do tworzenia tych wyjątkowych i bardzo pięknych ozdób świątecznych. W pierwszą niedzielę grudnia w biłgorajskim muzeum można było obejrzeć i nabyć prace Krystyny Płoszaj z Mar- kowicz, Janiny Jandy z Zyń, Józefy Falusiewicz z Obszy, Ha- 40 KULTURA 24/2017 u 3% AT: |. móCZ TC liny Pieli z Majdanu Starego oraz Józefy Różańskiej, Teresy Kłosek i Diany Biszczanik z Biłgoraja. Swoje prace zaprezen- towały ponadto Warsztaty Terapii Zajęciowej. Celina Skromak Charytatywnie w Korczowie W ramach Dnia Wolontariatu, który przypadł 5 grudnia, wychowawczyni świetlicy w Szkole Pod- stawowej w Korczowie zorganizowała charytatywne zajęcia dla dzieci „Świetlica łączy pokolenia”. Temu wydarzeniu towarzyszyło spotkanie pokoleń były dla osób biednych i wymagających naszej troski. Dzieci dziadków, rodziców oraz wnuków. Wspólnie piekli świą- z wielkim zapałem i poświęceniem nie tylko zdobiły ciastecz- teczne pierniki, następnie je dekorowali i pakowali w celu ka, ale także wykonały stroiki i kartki świąteczne. Dzięki sta- wystawienia na świątecznym kiermaszu. Dochód ze sprze- daży zostanie przeznaczony na cel charytatywny dla osób potrzebujących wsparcia i pomocy. Spotkaniu towarzyszyła wyjątkowa atmosfera, gdyż wszystkie działania skierowane raniom wychowawczyni Pani Katarzyny Buczek dzieci uczą się pomagać innym i nie być obojętnym na ludzkie potrzeby. Ewa Hanas Wizyta Świętego Mikołaja 6 grudnia jest dniem, w którym w szkole w Smólsku podtrzymujemy mikołajkową tradycję. Dzieci oczekiwały na wizytę Świętego Mikołaja od samego rana. Ubrane na czerwono , w pięknych mi- kołajowych czapkach radośnie podśpiewywały: „To Święty Mikołaj dziś odwiedzi nas, przywiezie prezenty w ten zimowy czas...'. I przybył... Najpierw odwiedził dzieci 5-6 letnie, które powitały go śpiewem i tańcami. Następnie pani dy- rektor Barbara Wojciechowska zapro- wadziła miłego gościa do dzieci z od- działu przedszkolnego i klas I iII. Dzieci obiecały Mikołajowi, że będą grzeczne i postarają się nie sprawiać kłopotu rodzicom i nauczycielom. Po takich deklaracjach Mikołaj rozdał dzieciom prezenty. Dzieci nie kryły radości, a na ich twarzach pojawił się uśmiech. Szko- da, że Święty Mikołaj jest tak bardzo zapracowany i nie mógł zostać dłużej z dziećmi. A więc do następnego roku Drogi Mikołaju !!! - To był fajny , ciekawy dzień... - Długo będę go pamiętać... - Lubię Mikołaja... - to słowa dzieci, wspominających ten dzień. A co najważniejsze, Mikołajki roz- poczynają czas oczekiwania na najmil- sze Święta w roku , czas choinki, kolędy, AN śniegu, radości... A więc wszyscy cze- kamy już na Święta Bożego Narodzenia i życzymy wszystkim Wesołych Świąt !!! Beata Bełżek KULTURA 24/2017 41 Warsztaty wykonywania ozdób świątecznych W dniach 8 i 15 grudnia w Gminnej Bibliotece Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli odbyły się warszta- ty wykonywania ozdób bożonarodzeniowych. Warsztaty prowadziła Irena Surmanowicz, członkini Stowarzyszenia Razem Łatwiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej w Soli. | 74 i A i h | Święta Bożego Narodzenia to także tradycje, których nieodłącznym ele- mentem jest dekorowanie choinek, stołów, drzwi i całych naszych domów. Dawniej, zanim na drzewku zaczęły królować szklane bombki, większość ozdób robiły dzieci. Gotowe kupowano tylko „anielskie włosy” i srebrny pro- szek do posypywania gałęzi, pozostałe zabawki i Świecidełka wykonywane były przez cały okres Adwentu. W ten sposób powstawały przepiękne i ory- ginalne ozdoby świąteczne. Zapragnę- liśmy tę piękną tradycję kultywować i przekazać młodzieży takie wartości jak wspólne spędzanie czasu wolnego w ramach warsztatów przygotowywa- nia oryginalnych ozdób świątecznych. Dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w tych zajęciach, ponieważ ozdoby 42 KULTURA 24/2017 świąteczne wykonane własnoręcznie wracają do łask. Dekoracje z papie- ru, szyszek, gałązek iglaków, drewna, makaronu to oryginalny wystrój na Boże Narodzenie, a nic tak nie cieszy jak własnoręcznie wykonana ozdoba czy zabawka. Warsztaty poprzedziła pogadanka na temat tradycji kościoła chrześcijańskiego dotyczącego Adwen- tu i jego symboli. Zmieniają się zarówno techniki jak i materiały do wykonywania dekoracji świątecznych, ale nie zmienna pozosta- je satysfakcja z samodzielnego wyko- nania zadania. Na warsztatach dzieci tworzyły sympatyczne „bałwanki” ze skarpety, ryżu i kolorowych sznurków, papierowe gwiazdy, skrzaty i kolorowe kartki świąteczne. Zajęcia wykonywania ozdób świą- tecznych to również ciekawy sposób na zagospodarowanie czasu wolnego i odkrycie swoich pokładów kreatyw- ności, tym bardziej, że wykonane pod- czas warsztatów ozdoby, dzieci zabrały ze sobą aby przystroić swoje domy. Zofia Nizio Co kraj, to obyczaj Święta Bożego Narodzenia to szczególny czas dla nas wszystkich. Wyjątkowa atmosfera, pachnąca lasem choinka, prezenty którymi obdarowujemy się po kolacji wigilijnej, zwyczaje i tradycje prze- kazywane z pokolenia na pokolenie sprawiają, że jesteśmy bardziej przyjaźni dla siebie i świata. Największą wagę podczas tych świąt przykładamy do wieczerzy wigilijnej. Odświętnie przystrajamy stół, by wraz z nastaniem pierwszej gwiazdki na niebie podzielić się opłatkiem z najbliższymi i zasiąść do tradycyjnych potraw: barszczu czerwonego z uszkami, pierogów z kapustą i grzy- bami, kapusty z grochem maszczonej olejem lnianym, kar- pia, śledzi przygotowywanych na różne sposoby, gołąbków z kaszą gryczaną z sosem grzybowym. W każdym jednak kraju tradycje świąteczne są różne. Przykładowo, podczas gdy my dzielimy się opłatkiem Hisz- panie dzielą się chałwą a uroczystą kolację wigilijną rozpo- czynają po pasterce. Prezenty zaś wręczają sobie w święto Trzech Króli. Z kolei w Szwecji nie praktykuje się podawa- nia postnych potraw podczas wigilii. Tradycyjnie serwuje się wtedy rozmoczoną suszoną rybę (iutfisk) oraz galaretę wieprzową, głowiznę i chleb. Szwedzi nie śpiewają też kolęd ale za to tańczą wokół choinki. W Danii z kolei tradycyjnym daniem jest budyń z ryżem, w którym ukryty jest migdał. Choinka zaś przyozdobiona jest małymi chorągiewkami. Wigilii nie obchodzą za to Grecy, za to obchody Boże Naro- dzenie trwają aż 12 dni. W tym czasie Grecy jedzą pieczoną jagnięcinę, indyka nadziewanego kasztanami a najważniej- sze miejsce na stole zajmuje Christopsomo — okrągły bo- chenek chleba z orzechami ozdobiony na szczycie krzyżem. Tradycyjnie w Grecji nie stawia się choinek za to świątecznie przystraja się model żaglowca. Jest to najważniejszy symbol bożonarodzeniowy w tym kraju. Jeśli zaś chodzi o kraje anglosaskie to ich mieszkańcy nie przywiązują zbyt dużej wagi do samej wigilii. Central- nym punktem świąt Bożego Narodzenia jest za to uroczysty obiad wydawany 25 grudnia, podczas którego na stole kró- luje pieczony indyk, pieczona szynka z tłuczonymi ziemnia- kami i sosem borówkowym. Na deser serwuje się pudding oraz likier jajeczny. Tego dnia z rana bliscy wręczają sobie prezenty. 26 grudnia jest dla amerykanów za to normalnym dniem pracy. Bardzo oryginalnie z naszego punktu widze- nia wygląda Boże Narodzenie w Australii. A wszystko to dla tego, że grudzień to w Australii środek lata. Dlatego też Au- stralijczycy tego dnia spotykają się na plaży i rozpalają gril- la. Zamiast choinki girlandami ozdabia się tzw. australijski krzaczek a prezenty przynosi święty Mikołaj ubrany w strój płetwonurka lub kąpielówki i okulary przeciwsłoneczne. Podobnie jak Polacy świętują za to mieszkańcy Czech. Osoby wierzące poszczą przez cały dzień, potem dzielą się opłatkiem i zaczynają kolację od zupy grzybowej i rybnej, po której obdarowują się prezentami. Czesi bardzo dużą wagę przywiązują tego dnia do suszonych owoców, które służą do świątecznych wróżb. Popularny jest również zwyczaj śpie- wania kolęd i oglądania szopek w kościołach. Niezależnie jednak od tego gdzie jesteśmy, co znajduje się na naszym stole pamiętajmy, że święta Bożego Narodze- nia to czas szczególny, czas pełen łaski, prawdy i miłości. Bądźmy więc dobrzy dla wszystkich i uśmiechnięci, życząc sobie nawzajem miłości i pokoju. Irmina Ziętek KULTURA 24/2017 43 44 KULTURA 24/2017 Samotny w wojennej Soli Niedawno odszedł od nas Jan Parada, mieszkaniec Soli urodzony w 1921 r., który w 2015 r. podzie- lił się ze mną swoimi wspomnieniami wojennymi. Jan Parada podczas niespokojnych lat wojennych musiał starać się samotnie przetrwać w Soli, co rusz nękanej przez wojsko niemieckie, szpiegów i zło- dziejaszków. Jan Parada wspomina także dwutygodniowe szkolenie w obozie partyzanckim „Corda” pod Brodziakami, opisuje panujące w nim życie obozowe oraz ludzi i wydarzenia, które zapadły mu w pamięć. Poniżej prezentujemy wspomnienia o jego przeżyciach w rodzinnej miejscowości. W okolicy Soli kręciło się dużo złodziejaszków i ban- dytów. Wielu ludzi dzisiaj mówi, że to byli partyzanci, ale tak naprawdę to byli normalni złodzieje i się pod party- zantów podszywali. Jak przychodzili prawdziwi party- zanci, to oni zapowiadali, kiedy kogoś wyślą po żywność. A siłą zabierali tylko złodziejom, szpiegom i tym, którzy współpracowali z Niemcami. Ci złodzieje mieszkali w domach, ale nocami zbierali się w szajki i kradli. Pamiętam, że któregoś razu zawio- złem do młyna półtorej metra zboża. Wtedy to nie było byle co, bo ogólnie była bieda. Jak byłem w młynie z tym zbożem, to przyszła niby to „partyzantka” i zabrała mi całe zboże. Któregoś razu złodzieje kradli świnie z chlewa u chło- pa na Soli. Postanowiliśmy z kolegą, że ich przegonimy, albo chociaż nastraszymy. Poszliśmy za chałupami od strony pól w kierunku obory. Jeden z nich był w chle- wie, a drugi pilnował przed drzwiami. Podchodzę bliżej, ale mnie zobaczył i krzyczy: Kuda idiosz? Mówił niby po rusku, ale czy to był Rosjanin, czy się podszywał? Jak mnie zobaczył to strzeliłem w jego stronę, ale tylko tak dla postrachu. Cofnął się do środka. Za chwilę słyszę se- rię z jakiegoś karabinu, chyba ze STEN-a. Pomyśleliśmy sobie, że jak oni są uzbrojeni, to im i tak rady nie damy. Wycofaliśmy się. Na Rudzie Solskiej był taki jegomość, który trzymał sztamę z Niemcami i przekazywał Niemcom informacje. Któregoś razu z rana partyzanci złapali go na spaniu i ob- stawili dom. Nie wiem jak, ale im się wymknął i uciekał ze strachem przez Sól w kierunku Biłgoraja. Za nim biegł z wyciągniętym pistoletem Franciszek Nizio „Jagoda” i krzyczał: stój, stój! Ale tamten tak szybko uciekał, że aż zdołał się ukryć gdzieś w Biłgoraju. W Soli szpiegował sołtys, który był złym człowiekiem. Wydał niewinną kobietę, panią Radawiec, która mieszka- ła samotnie w lesie w kierunku Dąbrowicy. Ona do wsi przychodziła tylko wtedy, kiedy czegoś potrzebowała, bo biedna była i oprócz krowy nic nie miała. Sołtys doniósł na nią do Niemców i ich tam zaprowadził. Byłem później u niej w domu. Tak ją bili, że aż krew po ścianach tryskała. A tę krowinę, co po niej została, to sobie ten sołtys zabrał. Później przyjechali partyzanci, zabrali go i już nie wrócił. Wtedy zimy były sroższe niż dzisiaj, zdarzało się, że śniegi sięgały wyżej kolan. A Niemcy nie patrzyli na to i codziennie gnali ludzi do pracy przy ścince drzew. Wsta- waliśmy rano, kto nie miał konia, to i tak musiał iść pie- szo na zrąb. Ja jeździłem razem z kolegą w lasy od strony Dąbrowicy. Sprzęgaliśmy się do sani we dwóch i jechali- śmy szukać tego cięcia. Drzewa leżały zasypane śniegiem, musieliśmy je odkopywać, segregować, a później wieźć swoim zaprzęgiem albo na Rapy pod Biłgorajem, albo aż na Andrzejówkę czy Korytków. Tak pracowaliśmy ciężko ze 2 lata, a może i więcej. Jednego razu wracałem wieczorem do domu i widzę, że u sąsiada stoi jakaś furmanka. Myślałem, że może do niego kupiec po konia przyjechał. Mijam tę furmankę, a tu słyszę nagle głośne halt! Nie wiem, co robić. Nie ucie- kam, stoję. - Skąd – pyta. Mówił po polsku, bo to pewnie jakiś Ukrainiec był. - Od kolegi idę, bo mieliśmy do lasu jechać. - Ty wiesz która godzina? Patrzę, a on bierze karabin za lufę i zamierza się na mnie. Chciał mnie zabić po cichu kolbą. Kiedy podniósł karabin, to ja się skuliłem i chodu! Jakoś udało mi się uciec. Któregoś razu znowu wieczorem wracałem do domu. A w tym czasie we wsi była żandarmeria niemiecka, któ- ra szukała ukrywającego się tutaj Żyda. To się działo po tej stronie wsi od Dereźni, gdzie rzeka płynie. Wtedy tam nie było budynków, więc Żyd chciał tamtędy uciec, ale Niemcy go dognali na rowerach. Na szczęście miał przy sobie pusty worek, bo jakby przy nim znaleźli jakieś po- żywienie, to zaczęliby go wypytywać, skąd ma jedzenie. Mógłby się wygadać, że od kogoś ze wsi i byłby problem. Niemiec kazał mu iść przodem, a sam szedł za nim i bił go pałą. Prowadzili go do końca wsi i zastrzelili gdzieś przy moście. Ja w tym zamieszaniu jakoś się prześlizną- łem do domu. Podczas akcji wysiedleńczych udawało mi się zawsze tak sprytnie chować, że Niemcy mnie nigdy nie złapa- li. Podczas pierwszej akcji początkowo planowaliśmy się ukrywać z kolegą na starym budynku z piwnicami, który stał po drugiej stronie drogi. Ale później zaczęliśmy się zastanawiać, czy jeśli Niemcy pobędą we wsi kilka dni, to czy damy radę tam wytrzymać. W końcu się dogadali- śmy, że każdy chowa się na własną rękę. Podwieczorek sobie przygotowałem, żebym miał co jeść, gdyby mnie złapali, i poszedłem do swojej stodoły, skąd przez szpary od drzwi patrzyłem na pola. Widzę ty- ralierę niemiecką zbliżającą się od strony Dąbrowicy. Boję się, nie wiem, co robić. Widzę, że Niemcy są coraz bliżej. Rozglądam się po stodole za kryjówką. A była tam ko- mora z powałą, a na niej słoma. Wyszedłem na tę powałę, słoma trzeszczała, jak tylko zrobiłem jakiś ruch. Linia do- szła do wsi. Wszedł Niemiec do stodoły. Otworzył drzwi i próbuje wejść do komory, ale tutaj zamknięte. Zajrzał w zapole, ale tam tylko trochę słomy. Odpuścił. Poszedł na podwórze. Ulżyło mi. Po tej akcji we wsi zostało bardzo mało chłopów, by- łem jednym z ostatnich. Bałem się, że może ludzie ze stra- chu zechcą mnie wydać, ale bez względu na wszystko nie chciałem iść. Myślałem sobie, jak mnie zabiją, to zabiją, ale sam nie pójdę. Niektórzy przychodzili i mówili mi, żebym poszedł, bo wszystkich wybiją. Nie chciałem iść. Podczas drugiej akcji chowałem się na przydrożnej kapliczce, w której miałem przygotowaną kryjówkę. Wy- darłem jedną deskę z powały i tą dziurą wchodziłem spo- kojnie na górę. Stamtąd mogłem obserwować wszystko, co się działo dookoła. Oprac. Dominik Róg KULTURA 24/2017 45 Rajd Partyzancki W dniu 3 grudnia 2017 r. odbył się już kolejny Rajd Partyzancki „Szlakiem Walk Partyzanckich w Puszczy Solskiej”, zorganizowany przez Grupę Rekonstrukcji Historycznej „Wir” z Biłgoraja oraz Ochotniczą Straż Pożarną w Brodziakach. Grudniowy rajd był kontynuacją marszu lipcowego, który prowadził trasą przemarszu zgrupowania AK i BCh w dniach 22-25 czerwca 1944 r. z Ziemianki „Wira” pod Osuchy. Tym razem próbowaliśmy odtworzyć trasę prze- marszu partyzantów AK i BCh (m.in. z oddziału Konrada Bartoszewskiego „Wira”) po przebiciu się przez linię okrą- żenia niemieckiego pod Osuchami, opierając się na wspo- mnieniach partyzantów oraz relacjach mieszkańców oko- licznych wsi. Wyruszyliśmy spod nieistniejącego młyna na rzece So- pot, gdzie 25 czerwca 1944 r. przebijał się oddział Konrada Bartoszewskiego „Wira. Po przejściu szosy Osuchy - Józe- fow i minięciu Kozaków Osuchowskich zatrzymaliśmy się na postój niedaleko stawów Michalskiego (ówczesny właści- ciel). Po przejściu łąk, gdzie były stawy, udaliśmy się na pół- noc w kierunku Stanisławowskiej Szyi, niedaleko której była stara placówka partyzancka, tzw. „Czwórka. To właśnie tam partyzanci z różnych oddziałów ukrywali się przez kilka dni po bitwie pod Osuchami. Z placówki „Czwórki” pomasze- rowaliśmy w kierunku szosy Aleksandrów-Józefów. Rajd zakończyliśmy w Ziemiance „Wira” po przejściu 20 km. Dominik Róg 46 KULTURA 24/2017 LWALZDYLY WIC W UALUDWW WOZY W WICÓW DOLU DOLZDYTW WACH DOLU WALII = czEZŻ Podeora Sa « Kadlonce 14 października na terenie Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, w Zespole Parkowo — Pałacowym w otulinie Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego odbyło się Święto Parków Krajobrazowych Województwa Lubelskiego — edukacja przyrodnicza w plenerze. W ramach święta zorganizowano stoiska edukacyjne, wycieczki, wystawy prac plastycznych, konkursy, gry i zabawy oraz bogatą część artystyczną. Dla przyjaciół i sympatyków lubelskich parków z koncertem wystąpił nasz zespół Folkowy „Podkowa”. Jstnue jean ż 2-falelrem. « Lawaqce 21 października w remizie OSP w Zawadce odbyło się po raz trzeci jesienne spotkanie z muzyką i folklorem „Babie Lato Za Horyzontem". Zintegrowało mieszkańców okolicznych wsi i zespoły z sąsiednich gmin - Księżpol, Łukowa i Biłgoraj. Na zaproszenie Zespołu Folkowego Za Horyzontem z Zawadki wzięły w nim udział dwa zespoły śpiewacze z Gminy Biłgoraj - zespół „Czeremcha” z Gromady i Zespół śpiewaczy z Bidaczowa. W programie spotkania miały miejsce prezentacje zespołów ludowych z gminy Księżpol oraz występy zaproszonych zespołów, poczęstunek lokalnymi specjałami, przygotowanymi przez miejscowe gospodynie i potańcówka. 29 października w kościele pw. Św. Bartłomieja Apostoła w Goraju odbył się Koncert Chórów Ziemi Biłgorajskiej „Królowej Anielskiej Śpiewajmy”. W koncercie wzięło udział 6 chórów: Chór Męski Ziemi Biłgorajskiej „Echo” pod dyrekcją Pawła Stelmacha, chór parafii pw. św. Jana Nepomucena iM-GOKweFrampolu pod dyrekcją Anny Kajdzik, chór kameralny parafii pw. św. Jerzego w Biłgoraju pod dyrekcją Zbigniewa Bilińskiego, chór„Cantate Deo" parafii pw. św. Marii Magdaleny w Biłgoraju pod dyrekcją Ireneusza Pietrzniaka, chór parafii pw. Matki Bożej Bolesnej w Korytkowie Dużym pod dyrekcją Jerzego Odrzywolskiego, oraz gospodarze, czyli chór parafii p.w. św. Bartłomieja Apostoła w Goraju pod dyrekcją Diany Adamskiej. — Kuca Czeqlsdse. '"B proj 26 listopada, w sanktuarium św. Marii Magdaleny w Biłgoraju odbył się Koncert Cecyliański Muzyki Chóralnej. Zaprezentowało się 6 chórów z terenu Ziemi Biłgorajskiej. W koncercie wystąpili: Chór Cantate Deo parafii pw. św. Marii Magdaleny w Biłgoraju, Chór parafii pw. św. Jana Nepomucena oraz Miejsko - Gminnego Ośrodka Kultury we Frampolu, Chór Cordis parafii pw. WNMP i św. Trójcy w Biłgoraju; Chór parafii pw. św. Jerzego w Biłgoraju, Chór Męski Ziemi Biłgorajskiej Echo oraz Chór parafii pw. Matki Bożej Bolesnej w Korytkowie Dużym i Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju. Celina Skromak Redaktor naczelny: Celina Skromak Dziennikarze wydania: Dominik Róg , Ewelina Lemieszek, Alicja Chołyst, Agnieszka Blicharz, Paulina Sprysak, Beata Bełżek, Maria Skrok, Katarzyna Odrzywolska, Ewelina Sass, Iwona Paluch, Edward Furlepa, Małgorzata Misztal, Barbara Pszczoła, Ewa Hanas, Edyta Rymarz, Katarzyna Tekiela, Ewa Łosiewicz, Alina Bartnik, Elżbieta Wojtoń, Helena Szado — Oleksak, Zofia Karczmarzyk, Zofia Nizio, Irmina Ziętek, Celina Skromak Zdjęcie na okładce: Jerzy Odrzywolski Druk: Drukarnia Helvetica, ul. Włosiankarska 13, 23-400 Biłgoraj Wydawca: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, ul. Kościuszki 88, 23 — 400 Biłgoraj www.gokbilgoraj.pl, e-mail: gok bilgoraj(Qop.pl KULTURA 24/2017 47 Nadchodzące wydarzenia (styczeń — marzec 2018 r.) 6 stycznia 2018 r. — Spotkanie Opłatkowe Parafii Korytków Duży Organizatorzy: Parafia pw. Matki Bożej Bolesnej w Korytkowie Dużym, OSP i Chór z Korytkowa Dużego 21 stycznia 2018 r. — XIII Gminny Przegląd Kolęd i Pastorałek w Hedwiżynie Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, OSP w Hedwiżynie, Zespół „Stok” z Hedwiżyna, Szkoła Podstawowa w Hedwiżynie 28 stycznia 2018 r. - XI Solskie Kolędowanie w Soli Organizatorzy: Stowarzyszenie „Więż” na Rzecz Rozwoju Wsi Sól i Kolonii Sól i „Razem Łatwiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej” z Soli, OSP w Soli 18 marca 2018 r. — Powiatowy Kiermasz Wielkanocny w Muzeum Ziemi Biłgorajskiej Organizatorzy: Gminny Ośrodek Kultury i Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju 18 marca 2018 r. — Przegląd Pieśni Pasyjnych i Pokutnych Chórów Ziemi Biłgorajskiej w Korytkowie Dużym Organizatorzy: Parafia pw. Matki Bożej Bolesnej w Korytkowie Dużym, Chór z Korytkowa Dużego, OSP w Korytkowie Dużym i Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju Marzec — Konkurs Wielkanocny dla uczniów Organizatorzy: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju Marzec — Eliminacje Gminne Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego „Przebudzeni do życia” Organizatorzy: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju GHIACBIŁGÓRAJ 4
kultura_25_2018_web.pdf	0 ZE S2 PZY, e y A = aj „= () 30,0 ) > X JM OSRBQCGCOU A wś ONI TUM MMOMLWNENE PELE u Pa IL AO a UE ME LAC LOU EIC 00 O ŻÓ 0,0 ÓĆ 00 0,0 0,0/0.0,0:0,0 0,0 DÓ „ Obryque zwany „ady pyławsek znałazi ENÓWZNE ZWAEGĘNIE ARONA, ah czhniniE mł pret fi faśltepa eń sady © płotek z z lie rw Hógu. hi fan Dawać DI Pełni wiary i nadziei płynącej ze Zmartwychwstania Chrystusa, radości, spokoju, szczęścia i wielu potrzebnych łask bożych oraz siły, energii, zadowolenia, pogody ducha i wielu sukcesów osobistych i zawodowych z okazji nadchodzących Świąt Wielkanocnych życzą Jan Majewski Celina SKromak, Przewodniczący Wiesław Różyński Dyrektor Gmina Rady Gminy Biłgoraj Ośmdka Kultury Bilgoraju Hójt Gminy Brigoraj ŻO0Ó0 DOO OO OÓÓ DOO O Ó 000 O0 000 DOG OÓÓ0 MILION NOM MTT NM immirmtmmmmmmtw W niedzielę 21 stycznia remiza OSP w Hedwiżynie wypełniła się śpiewakami z terenu gminy Biłgoraj. Wśród artystów amatorów znaleźli się zarówno ci naj- młodsi jak i starsi wyko- nawcy. Wystąpiły zespoły dziecięce, młodzieżowe oraz dorośli artyści amato- rzy. W konkursowym prze- glądzie kolęd wzięło udział 20 zespołów. Prawie miesiąc przed ósmym marca, ale za to na zakończenie karnawału, Wójt Gminy Biłgoraj za- prosił mieszkanki gminy na uroczystość w Starym Bidaczowie. 11 lutego panie z gminy Biłgoraj świętowały Dzień Kobiet. Na spotkanie przybyły wszystkie zespoły śpiewacze, mieszkańcy Bi- daczowa i okolic oraz goście. „Ponieważ żyli prawem wil- ka, historia głucho o nich milczy..' Z. Herbert. Te słowa stały się mottem prze- wodnim dla naszej szkolnej uroczystości. _ Chcieliśmy uczynić ten dzień refleksją nad historią naszej ojczy- zny i inaczej niż zwykle przyjrzeć się Polsce, posłu- chać polskich wierszy i pie- śni patriotycznych. „Sztuką jest umierać dla oj- czyzny, ale największą sztuką jest dobrze żyć dla niej” - Ste- fan Wyszyński. W związku z 100. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości Szkoła Podstawowa w Dą- browicy rozpoczęła wdraża- nie innowacji wychowawczej o charakterze programowym „Dla Niepodległej 1918 - 2018. W niepublikowanym do- tąd świadectwie wojennym mieszkającego w Dąbro- wicy Franciszka Jargiełły (urodzonego w Bukowej) znajdziemy m.in. nieznane informacje o niemieckim obozie pracy dla Żydów i Polaków w Bukowej. KULTURA 25/2018 Gościnna wieś - Ciosmy W Ciosmach znajdziemy wszystko to, czym najbardziej przyciąga podbiłgorajska wieś: ciszę i spo- kój, bogactwo przyrody i historii oraz niespotykany gdzie indziej śródleśny klimat. Leżąca w Gmi- nie Biłgoraj miejscowość otoczona jest pięknymi lasami, w których odnajdziemy wiele ciekawych miejsc owianych aurą tajemniczości i ciekawej historii. Ciosmy to wieś gościnna, w której ludzie przywitają nas z uśmiechem i poczęstują lokalnymi specjałami — pierogiem, krążałkami oraz żura- winówką biłgorajską — w których smakach można się zakochać. Ciosmy są jedną z najstarszych wsi w Puszczy Solskiej. Na początku XVIII w. we wsi istniał młyn oraz karczma, a okoliczna ludność zajmowała się przede wszystkim bart- nictwem oraz smolarstwem. Pod koniec XVIII w. budzia- rze (osadnicy, zajmujący się głównie rzemiosłem leśnym) zamieszkiwali w Ciosmach, Gontowcu (obecnie Pszczel- na), Kniei oraz w Byczku. W marcu 1863 r. pod Ciosmami doszło do potyczki, w której oddział powstańczy płk Leona Czechowskigo w sile 800 ludzi walczył z wojskiem rosyj- skim. Wyczerpani i osłabieni powstańcy po kilkugodzinnej bitwie w lesie ciosmańskim wycofali się za pobliską granicę do Galicji. Niejako kontynuatorami tradycji powstańców styczniowych byli partyzanci z czasów II wojny światowej, którzy walczyli w okolicznych lasach z Niemcami, a póź- niej z okupantem sowieckim. Pod Ciosmami znajduje się miejsce po schronie żołnierza wyklętego Andrzeja Kiszki, 4 KULTURA 25/2018 który ukrywał się tam do końca 1961 r. Nie sposób wymienić wszystkich ciekawych miejsc i atrakcji, które można zwiedzić w okolicy. Warto przeje- chać się Żurawinowym Szlakiem i wstąpić do Rezerwatu Obary, a później odpocząć w gospodarstwie agroturystycz- nym. Na szlakach i leśnych uroczyskach odnajdziemy krzy- że i kapliczki przydrożne, malowniczo wpasowujące się w leśny krajobraz. Ponadto w miejscowości warto zobaczyć kaplicę z 1982 r., kapliczki kłodowe, a także izbę pamięci w szkole podstawowej. Przez Ciosmy biegną szlaki rowerowe: Green Velo (Miejsce Obsługi Podróżnych przy remizie), Żurawinowy szlak (znaki czerwone) oraz pieszy Szlak Walk Partyzanc- kich (znaki zielone). Niedaleko wsi położony jest rezerwat leśno-torfowiskowy Kacze Błota (gmina Dzwola). Dominik Róg Spotkanie Opłatkowe Kolędy, program artystyczny, życzenia i świąteczna atmosfera towarzyszyła Spotkaniu Opłatkowe- mu, które już po raz dziesiąty zgromadziło mieszkańców parafii p.w. Matki Bożej Bolesnej w Koryt- kowie Dużym. Już od dziesięciu lat, 6 stycznia w Święto Objawienia Pańskiego, mieszkańcy parafii Korytków Duży spotykają się na łamaniu opłatkiem. W tym roku wszystkich gościli mieszkańcy Korytkowa Dużego. W bożonarodzeniowy nastrój gości oraz mieszkańców parafii wprowadziły jasełka w wykonaniu przedszkola- ków ze Szkoły Podstawowej w Korytkowie Dużym. Na- stępnie zaprezentowały się poszczególne zespoły: Chór z Korytkowa Dużego, Zespół Śpiewaczy „Moje Nadrze- cze” z Nadrzecza, mieszkańcy Andrzejówki, Zespół „Żu- rawina” z Korytkowa Małego, któremu z akompaniamen- tem towarzyszył pan Kazimierz Oszust dyrektor M-GOK we Frampolu oraz Zespół „Gospa” z Karolówki. Po części artystycznej nastąpiła wspólna modlitwa pro- wadzona przez ks. Kanonika Krzysztofa Gajewskiego pro- boszcza parafii i odczytanie fragmentu Pisma Świętego przez Prezesa OSP w Korytkowie Dużym Franciszka Sochę. Następnie wszyscy przystąpili do dzielenia się opłatkiem. W spotkaniu uczestniczył również Wójt Gminy Biłgo- raj Wiesław Różyński wraz z małżonką Anną, który zło- żył wszystkim zebranym i ich rodzinom życzenia nowo- roczne. Spotkanie zakończyło się wspólną kolacją, którą przygotowali mieszkańcy Korytkowa Dużego. Wszystkim zebranym towarzyszyła rodzinna i życzliwa atmosfera. Jerzy Odrzywolski Kolędnicy zawitali do urzędu W Urzędzie Gminy Biłgoraj codziennie przyjmujemy mieszkańców gminy Biłgoraj chcących zreali- zować formalności. Jednak 25 stycznia br. mieliśmy przyjemność gościć niezwykłą grupę - kolędni- ków z Gimnazjum nr 2 w Biłgoraju. Uczniowie z Gimnazjum nr. 2 w Biłgoraju z opieku- nem — Panią Dyrektor Aldoną Kozak przyszli zaprezento- wać program kolędniczy, życzyć wszystkim pomyślności w Nowym Roku oraz zebrać datki na sfinansowanie wy- cieczek górskich dla członków Szkolnego Koła Krajoznaw- czego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego „Sitarze. Mło- dzież zaprezentowała się w tradycyjnych ludowych strojach z różnych regionów kraju. W grupie kolędniczej nie zabrakło postaci Żyda oraz kobiety w tradycyjnym stroju biłgorajsko — tarnogrodzkim. Wyśpiewywanym kolędom towarzyszył akompaniament skrzypiec. Program kolędniczy ubarwił tradycyjny obrzęd sypania zbożem na szczęście. Kolędowanie wywodzi się już z czasów słowiańskich. W Polskiej kulturze kojarzy się z tradycjami pasterskimi oraz rolniczymi. Kolędowanie polega na obchodzeniu przez poprzebieraną grupę kolędniczą gospodarstw z życzeniami pomyślności w Nowym Roku, za co gospodarze wynagra- dzali Kolędników darami w postaci jedzenia lub datkami pieniężnymi. Ewelina Lemieszek KULTURA 25/2018 5 W Gminie Biłgoraj podzielili się opłatkiem W czwartek 4 stycznia 2018 r. odbyło się spotkanie opłatkowe w Gminie Biłgoraj. Wzięli w nim udział księża z gminnych parafii, przedstawiciele firm i instytucji z terenu miasta i gminy Biłgoraj, przedsiębiorcy, radni, sołtysi oraz kierownicy jednostek organizacyjnych Urzędu Gminy. Wśród gości obecny był również Jarosław Piskorski wicestarosta bił- gorajski oraz Wiesław Niemiec i Ma- rek Małek wiceprzewodniczący Rady Gminy Biłgoraj. Gospodarzem uroczystości był Wiesław Różyński Wójt Gminy Biłgo- raj i Janusz Majewski Przewodniczą- cy Rady Gminy Biłgoraj. Zebranych w sali konferencyjnej UG Biłgoraj przywitał Wójt Wiesław Różyński, któ- ry złożył także obecnym noworoczne życzenia: - By Miłość, która przyszła do nas w Święta Bożego Narodzenia, towa- rzyszyła nam w naszych domach, miej- scach pracy, spotkaniach i decyzjach. Byśmy żyli radością i życzliwością każ- dego dnia Nowego 2018 Roku. Byśmy zrealizowali nasze zamierzenia. Pokoju, miłości, radości i wzajemnej życzliwości, wszystkiego tego Państwu życzymy. Opłatkiem z zebranymi w sali konferencyjnej UG podzielili się księ- ża z okolicznych parafii: ks. Kanonik Krzysztof Gajewski proboszcz parafii pw. Matki Bożej Bolesnej w Korytko- wie Dużym, ks. Kanonik Józef Bednar- ski proboszcz parafii p.w. Św. Maksymi- liana Marii Kolbego w Dąbrowicy, ks. Marek Kuśmierczyk proboszcz parafii p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Gromadzie, ks. Stanisław Ciupak, proboszcz parafii p.w. Św. Andrzeja Boboli w Bukowej i ks. Rudolf Karaś, proboszcz parafii p.w. Nawiedzenia Maryi Panny w Starym Bidaczowie. Fragment Ewangelii św. Łukasza odnoszący się do Bożego Narodzenia odczytał ks. Marek Kuśmierczyk, pro- boszcz parafii Matki Bożej Bolesnej 6 KULTURA 25/2018 w Gromadzie, a życzenia zebranym złożył ks. Józef Bednarski proboszcz parafii św. Maksymiliana Kolbego w Dąbrowicy. Po łamaniu się opłat- kiem i wzajemnych życzeniach nowo- rocznych odbył się poczęstunek, na który złożyły się potrawy wigilijne. Z koncertem tradycyjnych biłgoraj- skich kolęd życzących wystąpił Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej i Męski Ze- spół Śpiewaczy z Bukowej. Zespoły za- prezentowały się w strojach biłgorajsko — tarnogrodzkich prezentując swoje białe głosy w tradycyjnym repertuarze kolędowym. W ich wykonaniu usłysze- liśmy następujące utwory: Jezus dziecię w Betlejemie, Najświętsza Panienka po świecie chodziła, Pośród ogródeczka, Nasza Marysia piękna dziewczyna, A teraz Kasieńko. W związku z Jubileuszem 35 - lecia Zespołu Śpiewaczego z Rudy Solskiej spotkanie opłatkowe stało się okazją, żeby podziękować Paniom za kulty- wowanie tradycji biłgorajskich i pro- mowanie naszej kultury ludowej. Wójt Różyński przekazał Zespołowi okolicz- nościowy list gratulacyjny i wręczył Pa- niom pamiątkowe upominki. Ę EB Celina Skromak Zakolędowali w Soli 24 stycznia w Zajeździe na Rozdrożu w Soli odbyło się Spotkanie Noworoczne Powiatowego Zarzą- du Polskiego Stronnictwa Ludowego w Biłgoraju. Spotkanie było okazją do połamania się opłat- kiem oraz wspólnego kolędowania. Przed zgromadzoną publicznością wystąpiła Kapela Ludowa „Krążałka” oraz Męski Zespół Śpiewaczy z Bukowej. Na spotkanie przybyli ludowcy oraz sympatycy ruchu ludowego z terenu powiatu biłgorajskiego. Wśród zapro- szonych gości znaleźli się m.in. marszałek województwa lubelskiego Sławomir Sosnowski, wicemarszałek woje- wództwa lubelskiego Arkadiusz Bratkowski, dyrektor Departamentu Gospodarki i Współpracy Zagranicznej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego Artur Habza, starosta biłgorajski Kazimierz Paterak, wi- cestarosta biłgorajski Jarosław Piskorski, przewodniczą- cy Rady Powiatu Biłgorajskiego Piotr Majcher, burmistrz Frampola Tadeusz Niedźwiecki oraz zastępca wójta gminy Biłgoraj Wojciech Dziduch. Spotkanie powitaniem gości rozpoczął prezes Zarządu Powiatowego PSL w Biłgoraju Wiesław Różyński. Następ- nie głos zabrał marszałek województwa lubelskiego Sławo- mir Sosnowski, który podkreślił rangę samorządów w roz- woju całego kraju oraz możliwości decydowania o swoich Małych Ojczyznach. Celina Skromak Koncert Maćka Miecznikowskiego W sobotni wieczór, 27 stycznia w kościele p.w. Św. Michała Archanioła w Soli zabrzmiały najpiękniejsze polskie kolędy. W wypełnionej po brzegi świątyni wystąpił znany artysta Maciej Miecznikowski. Maciej Miecznikowski - muzyk i wokalista, autor pio- senek, a także showman i osobowość telewizyjna. Multiin- strumentalista — spiewa akompaniując sobie na fortepianie i gitarze, gra też na trąbce, flecie i akordeonie. Z wykształ- cenia jest śpiewakiem operowym — absolwentem Akademii Muzycznej w Gdańsku. Obdarzony głębokim i mocnym głosem, dzięki któremu jest w stanie z wdziękiem i chary- zmą oryginalnie zinterpretować niemal każdy utwór z do- wolnego repertuaru. Laureat wielu prestiżowych nagród bluesowych i jazzowych, a także nagród dziennikarzy i pu- bliczności. Akustyczny koncert Miecznikowskiego to nastrojowe muzyczne spotkanie ze znanym artystą, czar przepięknych kolęd, przeplatanych opowiadanymi z humorem wspomnie- niami kaszubskich zwyczajów Świąt Bożego Narodzenia. Pomysłodawca i główny organizator koncertu proboszcz solskiej parafii ks. Kanonik Krzysztof Jankowski podsu- mował - W zeszłym roku w naszym kościele koncertowała pani Olga Szomańska, w tym roku gościliśmy Macieja Miecz- nikowskiego. Chcemy to kolędowanie ze znanymi artystami kontynuować w przyszłych latach, by w ten sposób wychwalać Boga. Koncert został zorganizowany we współpracy parafii p.w. Św. Michała Archanioła w Soli z Gminą Biłgoraj i Gminnym Ośrodkiem Kultury w Biłgoraju Celina Skromak KULTURA 25/2018 7 W Hedwiżynie śpiewali kolędy W niedzielę 21 stycznia remiza OSP w Hedwiżynie wypełniła się śpiewakami z terenu gminy Biłgo- raj. Wśród artystów amatorów znaleźli się zarówno ci najmłodsi jak i starsi wykonawcy. Wystąpiły zespoły dziecięce, młodzieżowe oraz dorośli artyści amatorzy. W konkursowym przeglądzie kolęd wzięło udział 20 zespołów. Wszystkich przybyłych na spotkanie z kolędą w Hedwi- żynie powitał Wiesław Różyński Wójt Gminy Biłgoraj, który korzystając z okazji pierwszego integracyjnego noworocz- nego spotkania złożył zgromadzonym mieszkańcom gminy i gościom najserdeczniejsze życzenia wszelkiej pomyślności w Nowym Roku. Nie zapomniał też o babciach i dziadkach z okazji przypadającego w tym dniu ich święta złożył im ży- czenia zdrowia, miłości najbliższych i pociechy z wnuków. Z zaproszenia do Hedwiżyna skorzystali: Jarosław Lipiec Etatowy Członek Zarządu Rady Powiatu w Biłgoraju i Stani- sław Lewandowski Radny Powiatu Biłgorajskiego, Zastęp- ca Wójta Wojciech Dziduch, Przewodniczący Rady Gminy Jan Majewski, Wiceprzewodniczący RG Wiesław Niemiec, Radni gminni: Maria Raduj, Krzysztof Malec, Jacek Haraf, Marek Sprysak, Dyrektorzy gminnych szkół: Małgorzata Wasilewska, Małgorzata Kanar, Elżbieta Kaczorowska - 8 KULTURA 25/2018 Więcław i Waldemar Zajączkowski. W spotkaniu uczestni- czyli również księża: ks. Piotr Sobczuk — Proboszcz Parafii p.w. Św. Jadwigi Śląskiej w Hedwiżynie, ks. Kanonik Krzysz- tof Jankowski — Proboszcz Parafii p.w. Św. Michała Archa- nioła w Soli, ks. Marek Kuśmierczyk — Proboszcz Parafii p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Gromadzie i ks. Kanonik Józef Bednarski Proboszcz Parafii p.w. Św. Maksymiliana Marii Kolbego w Dąbrowicy. Gminny Przegląd Kolęd i Pastorałek rozpoczęło przedsta- wienie jasełkowe przygotowane przez uczniów Szkoły Pod- stawowej w Hedwiżynie pod kierunkiem ks. Piotra Sobczu- ka, a w konkursie kolęd i pastorałek wzięły udział wszystkie gminne zespoły i 4 grupy dziecięce. Każdy zespół przygoto- wał po dwa utwory. Wszystkie zespoły zaprezentowały bar- dzo wysoki poziom wykonawczy ze względu na przygotowa- ny różnorodny repertuar, jak i artystyczną jakość wykonania. W kategorii zespołów młodzieżowych zaprezentował się: Zespół „Kolędnicy” ze Szkoły Podstawowej w Dereźni, przy- gotowany przez panią Alicję Chołyst, Zespół „Rudzianeczki” ze Szkoły Podstawowej w Woli Dereźniańskiej, opiekun pani Monika Kowal, Zespół ze Szkoły Podstawowej w Gromadzie, prowadzony przez pana Roberta Sareckiego i Schola z Hedwi- żyna, przygotowana przez ks. Piotra. W kategorii dorośli wykonawcy wystąpiły zespoły śpiewa- cze, chór oraz dwie kapele. Mieliśmy przyjemność posłuchać kolęd i pastorałek w wykonaniu zespołu „Lawenda” ze Smól- ska, Zespołu Śpiewaczego z Rudy Solskiej, zespołu śpiewaczo — obrzędowego „Jarzębina z Bukowej, Męskiego Zespołu Śpiewaczego z Bukowej, zespołu „Czeremcha” z Gromady, zespołu „Zorza” z Dereźni, „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrą- głego, zespołu „Więź” z Soli, „Moje Nadrzecze” z Nadrzecza, zespołu śpiewaczego z Bidaczowa, KGW z Dąbrowicy, „Polne kwiaty” z Dyl i zespołu gospodarzy, czyli „Stok” z Hedwiżyna. W konkursie ponadto wziął udział Chór z Korytkowa Duże- go, Kapela Ludowa „Krążałka” i Zespół Folkowy „Podkowa. Komisja składająca się z przedstawicieli wszystkich zespo- łów biorących udział w konkursie po wysłuchaniu wszystkich prezentacji postanowiła w kategorii zespołów młodzieżowych przyznać I Nagrodę Scholce z Hedwiżyna, II Nagrodę zespo- łowi z Gromady, a III Nagrodę ex aequo otrzymał zespół „Ru- dzianeczki” z Woli Dereźniańskiej i „Kolędnicy” z Dereźni. W kategorii zespołów dorosłych I Nagrodę wyśpiewał Męski Zespół Śpiewaczy z Bukowej, II Nagrodę otrzymał zespół „Stok” z Hedwiżyna, a III Nagroda powędrowała do Chóru z Korytkowa Dużego. Wyróżnieniem komisja uhonorowała zespół „Czeremcha” z Gromady. Koncert piosenek ludowych i biesiadnych do wspólnego śpiewania zaproponował uczest- nikom przeglądu zespół „Zbieranina, czyli połączone siły ze- społu folkowego „Podkowa” i muzyków z zespołu z Obszy. Po kolacji do tańca zaprosił wszystkich zespół The Tonacja. Organizatorem XIV Gminnego Przeglądu Kolęd jest Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju oraz OSP w Hedwiżynie, Zespół „Stok” z Hedwiżyna, Szkoła Pod- stawowa w Hedwiżynie i Mieszkańcy Hedwiżyna. Wyrazy uznania i serdeczne podziękowania dla wszyst- kich współorganizatorów za trud przygotowania tej gmin- nej uroczystości, za cały wkład pracy i okazaną gościnność. Dziękujemy pani Sołtys Justynie Jargieło, pani kierownik Zofii Sławińskiej - Wasąg i całemu zespołowi „Stok, druhom strażakom z panem prezesem Krzysztofem Sitarzem na czele, ks. Proboszczowi Piotrowi, nauczycielom, dyrekcji i uczniom Szkoły Podstawowej w Hedwiżynie za przygotowanie Jasełek i oprawę plastyczno - muzyczną przeglądu. Serdecznie dziękujemy sponsorom za wsparcie naszego wydarzenia: Państwu Wasągom - Zakład Mięsny „Wasąg” w Hedwiżynie, Ciastkarni Państwa Jamińskich z Biłgoraja oraz Piekarni Państwa Mudów i Kulaniców z Biłgoraja. Celina Skromak KULTURA 25/2018 9 Solskie kolędowanie Styczeń to miesiąc kultywowania tradycji kolędniczych. W gminie Biłgoraj organizowane są wów- czas przeglądy, konkursy i koncerty kolęd. Tuż po Gminnym Przeglądzie Kolęd i Pastorałek w He- dwiżynie, w kościele Św. Michała Archanioła w Soli zorganizowano koncert kolęd Maćka Mieczni- kowskiego i kolejne Solskie Kolędowanie. Sobotni koncert Miecznikowskie- go poprzedził konkursowe XI Solskie Kolędowanie, które zorganizowano w niedzielę 28 stycznia w remizie OSP w Soli, gdzie już od 11 lat na wspólnym kolędowaniu spotykają się mieszkańcy Soli, parafii Sól i goście. W solskim wydarzeniu wziął udział Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyń- ski z małżonką, Wiceprzewodniczący Rady Gminy Biłgoraj Wiesław Nie- miec, Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Sól i Kolonia Sól „Więź” Jan Lisiecki oraz ks. Kanonik Krzysztof Jankowski Proboszcz Parafii p.w. Św. Michała Archanioła w Soli i ks. Wikary Mateusz Krzaczkowski. Solskie Kolędowanie poprowadził Jacek Haraf kierownik zespołu „Więźż” z Soli, a spotkanie tradycyjnie już rozpo- częło się koncertem kolęd w wykonaniu ks. Jankowskiego przy własnym akom- paniamencie akordeonowym i wystę- pem Zespołu „Więź” z Soli. Przedsta- wienie jasełkowe zaprezentowali w tym roku uczniowie Szkoły Podstawowej w Woli Dereźniańskiej. Wystąpił rów- nież Kuba Nizio, laureat ubiegłoroczne- go Solskiego Kolędowania. Konkursowy przegląd kolęd prze- biegał w trzech kategoriach - zespoły, dzieci do lat 7 i od 7 do 10 lat. W ka- tegorii zespoły zwyciężył duet Alek- sandra Czarny i Oliwia Czubacha, II nagrodę wyśpiewały Klaudia Rak i Aleksandra Żak, a III nagroda po- wędrowała do rodzinnego zespołu w składzie Sylwia, Emilia i Alicja Nie- miec. W kategorii dzieci do lat 7 na I miejscu uplasował się Filip Bednarz, na kolejnych Mateusz Muzyka i Kami- la Rak. W kategorii powyżej 7 lat zwy- ciężyła Alicja Surmanowicz, II nagrodę zdobyła Daria Małysza, a III nagrodę 10 KULTURA 25/2018 Kamila Rak. Serdecznie gratulujemy laureatom sukcesów i cennych nagród zabezpieczonych przez organizatorów konkursu. Dla pozostałych uczestni- ków zorganizowano cieszący się od lat dużą popularnością „Konkurs z balo- nami. Wszystkich uczestników konkursu i spotkania w Soli zaproszono na słod- ki poczęstunek, a następnie odbyło się wspólne kolędowanie, śpiewanie pieśni biesiadnych i tańce integracyjne. Na- grody i poczęstunek ufundowali: Piotr Olszówka Poseł na Sejm RP, Sławomir Kapka i Andrzej Kapka, Wiesław Nie- miec, Jacek Haraf, Krzysztof Rymarz, Pizzeria Safari i Ochotnicza Straż Po- żarna w Soli. Organizatorami XI Solskiego Ko- lędowania było Stowarzyszenie „Więź” z Soli, Stowarzyszenie „Razem Ła- twiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej” z Soli, Ochotnicza Straż Pożarna w Soli i Gminna Biblioteka Publiczna w Bił- goraju z/s w Soli. Maria Cieślak Jasełka w Starym Bidaczowie Tradycją Szkoły Podstawowej w Starym Bidaczowie są coroczne jasełka przygotowane przez uczniów pod opieką nauczycieli. Nie inaczej było w tym roku. 22 grudnia 2017 r. w pięknie udekorowanej sali zebrali się zaproszeni goście, uczniowie i na- uczyciele naszej szkoły. Piękna scenografia wpro- wadziła zgromadzoną publiczność w świąteczny nastrój. W przedstawionych jasełkach publicz- ność po raz kolejny mogła przeżyć historię Ma- ryi i Józefa szukających miejsca do schronienia na noc, którzy po bezowocnych poszukiwaniach zdecydowali się przenocować w stajni. Jednak do nich i małego Jezusa przybyli liczni goście nawet tak honorowi jak trzej mędrcy i złożyli dzieciątku pokłon. Całość przedstawienia przeplatana była kolędami i pastorałkami. Duże zaangażowanie młodych aktorów i nauczycieli opłaciło się, gdyż przedstawienie wywarło duże wrażenie. Nato- miast dzieci miały możliwość uczestniczenia w tradycji, a także możliwość zaprezentowania swoich umiejętności artystycznych. Małgorzata Kowal „Dziś cała ziemia i niebo Isni a dla tej Miłości Maleńkiej ” Choinka szkolna | Warsztaty graficzne Dnia 27 stycznia w naszej szkole odbyła się choinka szkolna kończąca pierwsze półrocze nauki i jednocze- śnie rozpoczynająca ferie zimowe. Uczniowie bawili się na niej wraz ze swoimi nauczy- cielami, rodzicami i rówieśnikami. W czasie zabawy było kilka konkursów poprowadzonych przez przedstawicieli Klubu Wolontariatu i Samorządu Uczniowskiego. Małgorzata Kowal W Szkole Podstawowej w Starym Bidaczowie odby- ły się warsztaty graficzne dla dzieci z klas IV-VII pro- wadzone przez panią Polę Piestrzeniewicz, studentkę grafiki na Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Warsztaty miały na celu poznanie techniki kolażu poprzez zilustrowanie ulubionego zwierzęcia. Pola zade- monstrowała swoje prace dotyczące grafiki warsztatowej, takie jak: linoryt, sucha igła, akwaforta oraz odprysk. Dzieci poznały również tajniki grafiki projektowej, użyt- kowej oraz jej zastosowanie w życiu codziennym. Małgorzata Kowal KULTURA 25/2018 11 Męski Zespół Śpiewaczy z Bukowej z nagrodą W dniach 13 — 14 stycznia 2018 roku w Domu Kultury LSM w Lublinie odbywał się VIII Ogólnopolski Przegląd Zespołów i Grup Kolędniczych. Artyści amatorzy prezentowali regionalne obrzędy i śpie- wali pastorałki kultywując dawne tradycje i zwyczaje. TS Łącznie, w ten weekend w Lublinie, zaprezentowało się 30 zespołów i grup kolędniczych z całej Polski. Organiza- torami corocznego przeglądu są: Stowarzyszenie „Piast, Fundacja Ochrony i Rozwoju Twórczości Ludowej oraz Dom Kultury LSM. Podczas przesłuchań konkursowych prezentowali się zarówno uczniowie jak i dorośli wykonawcy. W przeglą- dzie wystąpiły również zespoły z powiatu biłgorajskiego. W niedzielę na zakończenie przesłuchań odbyło się wrę- czenie nagród i spotkanie opłatkowe. Jury w składzie prof. 12 KULTURA 25/2018 espołów i GrupKolędniczych | =p R Stowarzyszćnie NASZ PIAST VIIIOgólnopolski Przegląd "R ró R l IB st Jan Adamowski, dr Mariola Tymochowicz i mgr Andrzej Sar oceniało m.in. wykonanie i autentyczne elementy re- pertuaru. Bardzo miło nam poinformować, że III nagrodę VIII Ogólnopolskiego Przeglądu Zespołów i Grup Kolędni- czych w Lublinie wyśpiewał Męski Zespół Śpiewaczy z Bu- kowej, II nagrodę otrzymał Zespół „Jarzębina” z Kocudzy, a wyróżnienie przypadło w udziale Ludowemu Zespołowi „Aleksandrowiacy” z Aleksandrowa. Celina Skromak Szkolne bale w karnawale Karnawał to okres hucznych zabaw oraz balów. Na całym świecie ludzie świętują ten radosny czas. Choć najbardziej znane zabawy i parady karnawałowe odbywają się w Rio de Janeiro oraz Wenecji, to nie mogło ich zabraknąć również w naszych szkołach. W styczniu we wszystkich szko- łach, zwykle po klasyfikacji półrocz- nej a przed rozpoczęciem zimowego wypoczynku uczniów zwanego feria- mi, odbywają się bale noworoczne, popularnie zwane „choinkami szkol- nymi”. Choinka szkolna na stałe wpisała się w kalendarz imprez organizowa- nych w Szkole Podstawowej w Smól- sku. Zabawa noworoczna jest jednym z najbardziej oczekiwanych i przyjem- nych wydarzeń dla dzieci i młodzieży. 14 stycznia 2018r. sala gimnastyczna naszej szkoły zamieniła się w salę ba- lową. Karnawałowy, piękny wystrój zachęcał uczniów do tańca. Na zabawę choinkową licznie przybyli uczniowie, rodzice oraz absolwenci naszej szkoły. Od godziny 13 do 16 bawiły się przed- szkolaki i dzieci z klas 0-II, a w godzi- nach 16 - 20 klasy IV — VII. Zabawy przy muzyce i konkur- sy dla młodszych dzieci prowadziły zaproszone z tej okazji animatorki. Wszystkie dzieci chętnie uczestni- czyły w proponowanych atrakcjach. Dużą niespodzianką okazała się wi- zyta gościa - Myszki-Mini, bohaterki bajek dla dzieci. Każdy chętny miał okazję zrobienia pamiątkowego zdję- cia. Dla uczniów klas starszych dobrą zabawę zapewnił profesjonalny DJ zespołu Plejada. Wszyscy świetnie się bawili przy popularnych przebojach. Wspaniała atmosfera karnawałowa udzieliła się wszystkim. W rytm mu- zyki po sali mknęły pospieszne po- ciągi, barwne korowody i roztańczo- ne kółeczka. Chwilę wytchnienia od karnawałowych wrażeń zapewnił po- częstunek przygotowany przez rodzi- ców. Gorąco dziękujemy im za pomoc w przygotowaniu tak wspaniałego balu dla swoich pociech. W okresie ferii zimowych nasi naj- młodsi uczniowie mogli uczestniczyć w „Balu przebierańców”. Ta długo wy- czekiwana przez dzieci zabawa karna- wałowa odbyła się 30 stycznia 2018r. Na sali zabaw, która tego dnia zamieniła się w krainę bajek i baśni, pojawiło się wiele barwnych postaci. W swoich pięknych strojach uczestni- cy balu prezentowali się znakomicie, a najbardziej pomysłowe przebrania zostały nagrodzone gromkimi bra- wami oraz słodkim upominkiem. Nie zabrakło również konkursów tanecz- nych. Dzieci przy dźwiękach skocznej muzyki mogły pokazać swoje umiejęt- ności. W tańcu wirowały księżniczki, motylki, czarownice oraz wiele innych postaci z książek oraz kreskówek. W parach, solo czy też w kółeczku wszyscy bawili się wspaniale. Dużym powodzeniem cieszyła się „Karnawałowa Fotobudka, w której każdy uczestnik balu mógł zrobić so- bie pamiątkowe zdjęcie. Tych, którzy nie mogli bawić się tego dnia razem z nami zapraszamy do obejrzenia fo- torelacji. Ewelina Sass, Paulina Sprysak KULTURA 25/2018 13 Ferie z biblioteką Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgoraju z/s w Soli wraz z filiami w Hedwiżynie i w Korytkowie Du- żym w tym roku również nie zapomniała o najmłodszych czytelnikach. Specjalnie dla nich na okres zimowego odpoczynku przygotowała różnorodne zajęcia biblioteczne. Zajęcia były możliwe dzięki wsparciu finansowym Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy Urzędzie Gminy w Biłgoraju. W programie zajęć biblioteki w Soli znalazły się gry, zabawy, poga- danki, spotkania z ciekawymi ludźmi, warsztaty, wyjazdy. Dużym zaintere- sowaniem cieszyły się również stano- wiska komputerowe i gry planszowe. 11 Solska Drużyna Harcerek Mane Caeli-Poranne Niebo przyszła z nie- ocenioną pomocą przygotowując dla dzieci szereg zabaw i konkursów sprawnościowych. Pierwsze spotka- nie jak zwykle rozpoczęliśmy od po- gadanki na temat bezpieczeństwa podczas zajęć i wyjazdów. Na jednym ze spotkań odbył się pokaz nowo- czesnych samochodów strażackich. Naczelnik OSP w Soli Jan Małysza pokazał dzieciom wyposażenie sa- mochodów i wyjaśnił do czego służą poszczególne sprzęty znajdujące się w wozie strażackim. Dzieci dowie- działy się że strażacy nie tylko gaszą pożary ale również wyjeżdżają do wypadków drogowych i pomagają lu- dziom przy powodziach i innych nie- bezpiecznych sytuacjach życiowych. Niezapomnianą frajdą dla dzieci była przejażdżka samochodem strażackim. Podczas innych zajęć została prze- prowadzona pogadanka ph. „Nałogom mówię -NIE, na temat niebezpiecz- nych substancji uzależniających i ich zgubnych skutków. Na zakończenie zajęć dzieci wykonały rysunki tema- tycznie związane z pogadanką i wy- pełniły ankiety dotyczące nałogów. Policjanci z Zespołu ds. Nieletnich Bił- gorajskiej Komendy Policji i wydziału biłgorajskiej drogówki, przeprowadzili interesującą prelekcję na temat bez- pieczeństwa podczas ferii zimowych, przypomnieli o zasadach bezpieczeń- 14 KULTURA 25/2018 stwa w domu, w drodze do szkoły i na podwórku oraz zwrócili uwagę na elementy odblaskowe, które niejed- nokrotnie ratują życie. Został również omówiony bardzo niebezpieczny pro- blem cyberprzestrzeni jako zagrożenie dla człowieka XXI wieku. W ramach uatrakcyjniania zimo- wego wypoczynku zorganizowano również zajęcia plastyczne, podczas których były wykonywane kartki wa- lentynkowe i kwiaty z bibuły. Warsz- taty poprowadziła członkini Stowa- rzyszenia Razem Łatwiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej w Soli Irena Sur- manowicz. Dodatkowymi atrakcjami dla uczestników ferii były wyjazdy do ZOO w Zamościu i do BCK w Bił- goraju na seans filmowy. Na zakoń- czenie ferii odbyła się integracyjna zabawa karnawałowa, na którą przy- jechali również czytelnicy z biblioteki w Hedwiżynie. Nad całością zabawy karnawałowej czuwały solskie harcer- ki, które to przygotowały różnorodne konkursy i zabawy, z nauką podsta- wowych kroków tańca jak również wspólnego śpiewania piosenek. Co- dziennie na dzieci czekała ciepła her- bata i drożdżówka, a na zakończenie również przygotowano słodki poczę- stunek. Na takie atrakcje podczas ferii zi- mowych czytelnicy biblioteki mogli liczyć dzięki współpracy i dofinanso- waniu z Gminnej Komisji Rozwiązy- wania Problemów Alkoholowych przy Urzędzie Gminy w Biłgoraj. Sponso- rem była Ochotnicza Straż Pożarna w Soli i Pizzeria Safari w Soli. Dzięku- jemy wszystkim bardzo serdecznie za okazane wsparcie i pomoc przy orga- nizacji zajęć podczas ferii zimowych, a wszystkim dzieciom za uczestnic- two. Szczególne podziękowanie skła- damy 11 Solskiej Drużynie Harcerek Mane Caeli-Poranne Niebo za wspól- ną zabawę. Zapraszamy za rok. I choć czas ferii w bibliotece upły- nął bardzo szybko to został jednak bardzo dobrze wykorzystany i spę- dzony w miłej i przyjaznej atmosferze. Zofia Nizio Kreatywne zajęcia Kiedy nadszedł luty a wraz z nim długo wyczekiwane przez uczniów ferie zimowe, jak każdego roku wFilii Bibliotecznej w Korytkowie Dużym, młodzi czytelnicy uczestniczyli w zajęciach plastycznych, literackich, zdobywali nowe umiejętności i przede wszystkim przebywali z rówieśnikami. Podczas zajęć plastycznych „Coś z niczego” dzieci z plastikowych butelek i bibuły robiły sympatyczną, bajko- wą postać Ferbiego. Z papierowych talerzyków młode ele- gantki stworzyły szykowne torebki z myszką Miki. Dzieci próbowały także swoich sił w dzierganiu na szydełku, a na Walentynki robiły efektowne serca metodą quillingu. Podczas kolejnych zajęć spośród książek dostępnych w bibliotece wybierały te z ulubionym bohaterem i tworzy- ły z plasteliny kolorowe postacie z bajek. Kolejnym zada- niem było przeczytanie fragmentu książki, który najtraf- niej charakteryzował wybraną postać. 6 lutego wypadał „Dzień Bezpiecznego Internetu któ- ry w tym roku przebiegał pod hasłem „Tworzymy kulturę szacunku w sieci. W tym dniu rozmawialiśmy jak ważny jest szacunek w sieci: poszanowanie innych osób, ich pry- watności, odmiennych poglądów gdyż ich brak powoduje hejt, cyberprzemoc i inne niepokojące zjawiska. Szacunek w internecie musimy okazać również w stosunku do swojej osoby, strzegąc własnej prywatności. Nie zabrakło również amatorów gier komputerowych. Zofia Karczmarzyk Działania biblioteki w Hedwiżynie O swoich czytelnikach nie zapomniała również Filia Biblioteczna w Hedwiżynie i zadbała aby okres zimowych ferii dzieci spędziły w sposób przyjemny i radosny. Podczas codziennych spotkań odbywały się zabawy in- tegracyjne, zajęcia komputerowe, gry i zabawy stolikowe oraz konkursy plastyczne. Podczas jednego ze spotkań została przeprowadzona akcja profilaktyczna „Stop prze- mocy i agresji” oraz zajęcia edukacyjne takie jak np. budo- wanie pozytywnego obrazu własnej osoby, czy odkrywanie swoich mocnych stron i zalet. Odwiedzili nas także policjanci z Komendy Powiato- wej Policji w Biłgoraju, którzy przeprowadzili interesującą pogadankę na temat bezpieczeństwa podczas zimowych zabaw oraz zwrócili uwagę na elementy odblaskowe, które niejednokrotnie ratują ludzkie życie. Dodatkowymi atrak- cjami były wyjazdy - do Biłgorajskiego Centrum Kultury na film pt. „Potworna rodzinka” oraz do Zamościa do ZOO im. Stefana Millera, gdzie oprócz zwiedzania zostały przeprowadzone zajęcia edukacyjne. Na zakończenie ferii uczestnicy zimowiska pojechali do Gminnej Biblioteki Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli na bal karnawałowy. Były wspólne tańce i zabawy integrujące z solskimi czytelnikami. Podczas codziennych spotkań każdy z uczestników miał zapewniony słodki poczęstunek. Justyna Wróbel KULTURA 25/2018 15 Konkursy i warsztaty w Dąbrowicy Jak co roku w Filii Bibliotecznej w Dąbrowicy zorganizowano zimowe atrakcje na czas ferii dla czy- telników biblioteki i jak zawsze biblioteka starała się zaproponować dzieciakom coś ciekawego, żeby umilić im ten zimowy wypoczynek. W tym roku zorganizowano konkurs plastyczny „Legen- dy malowane słowem i obrazem” oraz konkurs na najlep- szego czytelnika ferii. Najlepszym czytelnikiem i zwycięzcą konkursu okazał się Daniel Tryk, który przeczytał 12 ksią- żek. Pozatym przeprowadzono warsztaty plastyczne „Nowe życie starych ksiąg”, podczas których dzieci, ze starych wy- cofanych z użytku książek, wykonywały ramki na zdjęcia oraz jeże i obrazki „książką malowane”. W ramach zajęć po- wstało wiele ciekawych i wartościowych prac, a uczestnikom działania te sprawiły dużo radości. W ten sposób udało się zarówno wykorzystać nie nadające się już do czytania stare i zniszczone książki, a uczestnikom zapewnić dużo radości z pasji tworzenia czegoś nowego. Lucyna Bielak Przedszkolaki w bibliotece Wprowadzenie dzieci w świat literatury rozpoczyna się już od najwcześniejszych lat. Należy pamię- tać, że rozbudzenie zainteresowania książką jest bardzo ważne w rozwoju dziecka. Cenne informa- cje, które zdobywa się poprzez czytanie książek są nieocenione — to kopalnia wiedzy. Dlatego też w dniu 14 lutego dzieci wraz z opiekuna- mi z oddziału przedszkolnego przy Szkole Podstawowej w Woli Dereźniańskiej odwiedziły Gminną Bibliotekę Pu- bliczną w Biłgoraju z/s w Soli. Przedszkolaki z wielką rado- ścią zapoznały się z magicznym dla nich miejscem, domem gdzie „mieszka książka. Dla zdecydowanej większości była to pierwsza wizyta wśród tylu książek. Dyrektor biblioteki zapoznała dzieci z funkcjonowaniem książnicy i jej księgo- zbiorem oraz czytelnią internetową. Przedszkolaki z wiel- kim zainteresowaniem przeglądały książki znajdujące się na półkach, ale szczególnie zainteresował ich dział dla najmłod- szych oraz kolorowe czasopisma, które można również wy- pożyczyć do domu. Dzieci dowiedziały się co należy zrobić, aby stać się czytelnikiem biblioteki oraz jak należy się w niej zachować. Zobaczyły jak kiedyś wglądała karta czytelnika i jak się dawniej wypożyczało książki a jak jest obecnie, kie- dy wszystko robi się elektronicznie w komputerze. Dzieci, które już były czytelnikami biblioteki z pomocą bibliotekarki wypożyczyły sobie książeczki. W trakcie pobytu w bibliotece dzieci rozwiązywały za- gadki związane z postaciami z bajek i baśni, z czym zna- komicie sobie poradziły. Maluszki chętnie opowiadały 16 KULTURA 25/2018 o swoich ulubionych bajkach, o tym, kto im czyta na dobra- noc i jakie książki podobają im się najbardziej. Oczywiście nie obyło się bez czytania. Wychowawczyni Justyna Dzido przeczytała dzieciom bajkę „Kot w butach” a ich zadaniem było pokolorować ilustracje. Każdy przedszkolak wyszedł z biblioteki z uśmiechem na twarzy oraz z lizakiem serdusz- kiem, ponieważ w tym dniu były „Walentynki”. Zofia Nizio Teatralne spotkanie grup obrzędowych w Starym Dzikowie 4 lutego b.r. dwie grupy teatralne z naszej gminy wzięły udział w XVI Regionalnym Przeglądzie Grup Obrzędowych Wątki Folkloru Ludowego. Podczas przeglądu, który odbył się w Gminnym Ośrodku Kultury w Starym Dzikowie zaprezentowało się 10 teatrów. Celem przeglądu jest prezentacja zwyczajów i obrzędów ludowych z województwa podkarpackiego i lubelskiego, popularyzacja tych wartości kulturowych w społeczeństwie oraz zachowanie niematerialnego dziedzictwa kulturowego dla młodszych pokoleń i środowisk twórczych. Prezentacje powinny zawierać charakterystyczne dla danego regionu ceremonie, tradycyjne czynności, zabiegi magiczne, itp. Ko- misja Artystyczna oceniała autentyczność obrzędów, zwy- czajów, gwary, muzyki, pieśni i tańców, strojów i rekwizytów oraz adaptację sceniczną widowiska. W ubiegłym roku po raz pierwszy wzięliśmy udział w tym przeglądzie z zespołem „Więź” z Soli, który zaprezen- tował widowisko „Solskie darcie pierza” i zdobył III nagrodę na XV Przeglądzie. W tym roku Gminę Biłgoraj reprezen- tował Zespół śpiewaczy z Bidaczowa i Zespół „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego. Były to jednocześnie jedyne ze- społy reprezentujące woj. lubelskie na podkarpaciu. Ze- spół śpiewaczy z Bidaczowa wystąpił z widowiskiem „Ach te wdowy”. Scenka, która rozgrywa się w domu owdowia- łych kobiet opowiada o ich codziennym życiu, problemach i zaradności tych samotnych kobiet na biłgorajskiej wsi. Widowisko „Przy grabieniu ściółki” Zespołu „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego obrazuje spotkanie kobiet w lesie przy grabieniu ściółki, które staje się okazją do wymiany doświadczeń do czego może być wykorzystywana i jak bar- dzo jest przydatna ściółka leśna w gospodarstwie wiejskim. Kobiety wychwalają las i jego bogactwa oraz wymieniają się plotkami o tym co się dzieje na wsi. Obydwie prezenta- cje naszych zespołów były bardzo udane o czym świadczy uznanie widowni i przyznane przez Komisję Artystyczną wyróżnienia. Gratulujemy! Celina Skromak KULTURA 25/2018 17 Kochana Babciu, kochany Dziadziu ... 21 stycznia obchodzimy Dzień Babci, a dzień później, 22 stycznia świętujemy Dzień Dziadka. To świetna okazja, żeby złożyć życzenia i przede wszystkim odwiedzić naszych najbliższych, ukochane babcie i dziadków. Można też zaprosić ich do szkoły, gdzie w tym dniu odbywają się szkolne uroczy- stości. s Babcia i dziadek. Rodzice mamy i taty. To jedne z naj- ważniejszych osób w naszym i naszych dzieci życiu. Rela- cje między nami na przestrzeni lat bardzo się zmieniają. Tak jak zmieniamy się i my sami. Role dziadków mogą wy- glądać bardzo różnie, od okazjonalnych spotkań, po cią- głe przebywanie z wnukami, kiedy opiekują się dzieckiem, bawią się z nim, wychodzą na spacery, przygotowują po- siłki, pomagają w odrabianiu lekcji. Dziadkowie to funda- ment rodziny. Dopóki żyją — to właśnie oni są najważniejsi w familijnej hierarchii. Są niezbędni nie tylko wnukom, ale cały czas także własnym dzieciom. W piątek, 26 stycznia 2018r., w Szkole Podstawowej w Dąbrowicy uroczyście obchodziliśmy Dzień Babci i Dziadka. Dzieci z przedszkola i klas I-II miały okazję wyrazić wdzięczność swoim dziadkom. Zebrani obejrzeli montaż słowno — muzyczny oraz jasełka. Niezapomnia- nych wzruszeń dostarczył taniec aniołków w wykonaniu przedszkolaków. Uroczystość uświetnił występ szkolnego zespołu muzycznego, który w oryginalnej aranżacji zapre- 18 KULTURA 25/2018 zentował kolędy i pastorałki. Wyjątkową atmosferę pod- kreślała świątecznie udekorowana sala gimnastyczna. Zaproszeni goście otrzymali okazjonalne upominki własnoręcznie wykonane przez wnuki. Dzięki zaangażo- waniu rodziców na dziadków czekał także słodki poczę- stunek. Wzruszeniom nie była końca. Jolanta Kołodziej, Elżbieta Klimek Kolędowanie z babcią i dziadkiem w Gromadzie Dzień Babci i Dziadka to jedne z najpiękniejszych dni w kalendarzu. Wnuki, i te małe, i te całkiem już duże śpieszą z życzeniami do swoich dziadków. Z tej okazji 24 stycznia w Szkole Podstawowej w Gro- madzie odbyła się wielka uroczystość, na którą licznie przybyli zaproszeni gości —- babcie i dziadkowie. Wiersze i piosenki przygotowali uczniowie klasy I i III. Najmłodsza grupa przedszkolna 3-4 latków zaśpiewała dla dziadków piosenkę, a grupa 5-6 latków przedstawiła Jasełka. Babcie i dziadkowie nie kryli wzruszenia, gdy wnuki wręczały im własnoręcznie wykonane laurki. Uroczystość uświetnił koncert kolęd w wykonaniu zespołu „Czeremcha” z Gro- mady. Nie mogło więc zabraknąć wspólnego kolędowania — dziadków i wnuków. Na koniec odbył się słodki poczę- stunek. Mamy nadzieję, że takie spotkania łączą pokolenia i są świetną okazją do zacieśniania więzi rodzinnych. Babciom i dziadkom życzymy 100 lat! Ewa Bednarz P MABCIĄ I DZIADKIEM + k ŁEi | AD. Dzień Babci i Dziadka w Starym Bidaczowie Mimo, że styczeń jest zimowym miesią- cem, pełnym chłodnych dni, są takie dwa dni, kiedy każdemu robi się cieplej na sercu. To 21 i 22 stycznia — kiedy swoje święto obchodzą Babcie i Dziadkowie. W naszej szkole w Starym Bidaczowie uro- czystość z okazji tych świąt odbyła się dnia 19 stycznia. Swoje Babcie i Dziadków zaprosili wszyscy uczniowie naszej szkoły. Dzieci zapre- zentowały montaż słowno-muzyczny dedyko- wany swoim dziadkom oraz jasełka szkolne. Babcie i dziadkowie otrzymali od swoich wnu- ków własnoręcznie wykonane upominki, a słod- ki poczęstunek był miłym dodatkiem tego spo- tkania. Małgorzata Kowal % 6 BABCIU yY DZIADKU Y Y NETUS PDA) CZK, v g KULTURA 25/2018 19 „Przebudzeni do życia” — konkurs pięknej recytacji 14 marca w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Biłgoraju odbyły się eliminacje gminne Konkursu Recytatorskiego „Przebudzeni do życia”. Konkurs zorganizowano dla wszystkich, którzy chcą i po- trafią twórczo obcować z literaturą poprzez jej piękne i mądre mówienie. —— Celem konkursu jest prezentowanie najcenniejszych dzieł literatury polskiej i powszechnej ze szczególnym uwzględnieniem utworów pozwalających młodzieży na wyartykułowanie jej stosunku do siebie i świata oraz kon- frontacja dokonań w dziedzinie sztuki mówienia oraz do- skonalenie warsztatu recytatorów. W eliminacjach udział biorą uczniowie II i III klasy gimnazjum oraz uczniowie VII klasy szkoły podstawowej z terenu gminy Biłgoraj. Młodzież prezentuje dwa utwory literackie - wiersz i fragment prozy. Gminne eliminacje po- przedzają Turniej Powiatowy konkursu, który odbędzie się 24 marca w Biłgorajskim Centrum Kultury. W konkursie recytatorskim wzięło udział 15 recyta- torów z ośmiu szkół gminnych. Recytowali uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Starym Bidaczowie, Bukowej, Dą- 20 KULTURA 25/2018 browicy, Dereźni, Korczowie, Korytkowie Dużym, Gro- madzie i Hedwiżynie. Komisja w składzie pani Joanna Łukaszczyk i Ewa Bor- dzań do Turnieju Powiatowego Konkursu wytypowała 3 recytatorki: Otylię Kobielarz - Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy, Monikę Dziduch — Szkoła Podstawowa w Kor- czowie i Weronikę Wróbel — Szkoła Podstawowa w Gro- madzie. Ponadto wyróżnienia otrzymały: Gabriela Okoń i Sara Węgrzyn — Szkoła Podstawowa w Dereźni i Milena Maciocha — Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy. Gratulujemy zwycięzcom i trzymamy za nich kciuki w kolejnym etapie konkursu. Pozostali uczestnicy otrzy- mali również nagrody książkowe i pamiątkowe dyplomy za udział w konkursie. Celina Skromak Matematyczne zmagania 7 marca w Szkole Podstawowej w Gromadzie odbył się I Gminny Konkurs Matematyczny dla 6-latków ,„Su- perPLUSIK”. Wzięło w nim udział 8 dwuosobowych drużyn ze szkół Gminy Biłgoraj: Dereźni, Bukowej, Gromady, Smólska, Soli, Dąbrowicy, Hedwiżyna i Kor- czowa. Celem konkursu było kształtowanie logicznego my- ślenia i rozwijanie kompetencji matematycznych. Naj- lepszymi matematykami okazały się przedszkolaki z Soli, Dereźni i Bukowej. Te trzy drużyny wzięły udział w II Międzyprzedszkolnej Olimpiadzie Matematycznej w Ka- tolickim Przedszkolu im. Św. Jana Pawła II w Biłgoraju. Młodym matematykom gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów. Nagrody dla wszystkich uczestników konkursu ufundowała Gmina Biłgoraj. Ewa Bednarz Sukces dzieci z Soli W dniu 17 marca 2018 r. w Szkole Podstawowej w Gromadzie odbył się I Gminny Konkurs Mate- matyczny „SuperPLUSIK” dla sześciolatków. Zespół Szkół w Soli reprezentowały: Sylwia Niemiec i Natalia Paluch pod opieką wychowawcy Elżbiety Zań. Dziewczynki spisały się na medal, ponie- waż zajęły 1 miejsce i tym samym przeszły do kolejnego etapu. Drugi etap konkursu, zatytułowany: II Międzyszkolna Olimpiada Matematyczna dla dzieci w wieku przedszkol- nym - rocznik 2011 został zorganizowany przez Katolic- kie Przedszkole im. św. Jana Pawła II w Biłgoraju w dniu 14 marca 2018 r. Każdą gminę reprezentował jeden zespół dwuosobowy sześciolatków z przedszkoli, które zakwa- lifikowały się po eliminacjach gminnych. Ze względu na wiele drużyn z dobrym wynikiem w etapie gminnym, jury dopuściło aż trzy zespoły z Gminy Biłgoraj: Zespół Szkół w Soli (I miejsce w gminnym etapie); Szkoła Podstawowa im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej (II miejsce w gminnym etapie) i Szkoła Podstawowa im. Ks. Jerzego Popiełuszki w Bukowej (III miejsce w gminnym etapie). W mieście Biłgoraj wszystkie przedszkola i szkoły posia- dające oddziały przedszkolne wystawiły po jednym zespo- le dwuosobowym. Drużyna z Zespołu Szkół w Soli w składzie Sylwia Niemiec i Natalia Paluch po zaciętej rywalizacji w II Mię- dzyszkolnej Olimpiadzie Matematycznej zajęła I miejsce zdobywając puchar — główną nagrodę konkursu! Dodatko- WO, indywidualnie obie dziewczynki znalazły się w gronie dziesięciu najlepszych uczestników. Za swoje osiągnięcia Natalia Paluch otrzymała dodatkowe nagrody rzeczowe, Sylwia Niemiec nagrody rzeczowe i puchar. Do konkursu dziewczynki przygotowywała Elżbieta Zań. Wszyscy bardzo cieszymy się z ogromnego sukcesu dziewczynek i życzymy kolejnych zwycięstw. Elżbieta Zań KULTURA 25/2018 21 Panie świętowały w Starym Bidaczowie Prawie miesiąc przed ósmym marca, ale za to na zakończenie karnawału, Wójt Gminy Biłgoraj za- prosił mieszkanki gminy na uroczystość w Starym Bidaczowie. 11 lutego panie z gminy Biłgoraj świętowały Dzień Kobiet. Na spotkanie przybyły wszystkie zespoły śpiewacze, mieszkańcy Bida- czowa i okolic oraz goście. W uroczystości w Starym Bidaczowie oprócz Wójta Gminy Biłgoraj Wiesława Różyńskiego z małżonką uczest- niczył zastępca wójta Wojciech Dziduch, Skarbnik Mał- gorzata Kozłowska, ks. Proboszcz Rudolf Karaś, poseł na Sejm RP Piotr Olszówka, Asystentka poseł Agaty Borowiec Joanna Ostasz, Radni Gminy Biłgoraj Janusz Przytuła, Krzysztof Malec, Wiesław Maciocha i Sołtysi, dyrektorzy gminnych szkół Małgorzata Kanar, Barbara Wojciechow- ska, Małgorzata Wasilewska, Elżbieta Kaczorowska — Wię- cław, Paweł Grabias i Mariusz Łęcki, Krystyna Cich, była dyrektor Szkoły Podstawowej w Starym Bidaczowie, Zofia Nizio, dyrektor Gminnej Biblioteki, Franciszek Socha pre- zes OSP w Korytkowie Dużym i Celina Skromak dyrektor GOK w Biłgoraju. O program artystyczny zadbali panowie z zespołów nie szczędząc przy tym zgromadzonym Paniom wielu ciepłych słów. Kiedy wypełnili scenę i wybrzmiało w ich wykona- 22 KULTURA 25/2018 2%. niu gromkie i wzruszające 100 lat, Wójt powitał zebranych i życzył Paniom zdrowia, miłości, wszelkiej pomyślności i żeby Dzień Kobiet trwał przez cały rok. Następnie obdzie- lił wszystkie kobiety, te duże i te całkiem małe, kwiatami i słodyczami. Dzielnie wspierali go w tym panowie Janusz Przytuła radny GB i Marcin Szabat sołtys Starego Bidaczowa. Występy rozpoczęli uczniowie Szkoły Podstawowej w Starym Bi- daczowie, serdecznie oklaskiwaną humorystyczną muzyczno - tanecz- ną scenką. Następnie swoje talenty wokalne zaprezentowali panowie z zespołów „Czeremcha” z Gromady i „Zorza” z Dereźni, duet Krzysztof Ruman i Julian Pawlicha z zespo- łu „Więź” z Soli oraz Męski Zespół Śpiewaczy z Bukowej. Na scenie za- prezentowali się również gospodarze, czyli Zespół śpiewaczy z Bidaczowa oraz goście, zespół „Za Horyzontem” z Zawadki. Porcji doskonałej rozryw- ki dostarczyła wszystkim Afrykańska Grupa Kabaretowa z Korczowa, którą zobaczyliśmy w dwóch skeczach pt. Taniec godowy i Kuchenne Rewolu- cje. Do tańca przygrywała entuzja- stycznie przyjęta Kapela podwórkowa „Pawlaki” i Zespół Egzotic. Imprezę poprowadził Jerzy Odrzywolski. Organizatorem Gminnego Dnia Kobiet na Ludowo byli Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Zespół śpiewaczy z Bi- daczowa, OSP i Szkoła Podstawowa w Starym Bidaczowie oraz Mieszkań- cy Bidaczowa. Celina Skromak KULTURA 25/2018 23 Chóry Ziemi Biłgorajskiej zaśpiewały w Korytkowie Dużym po raz piąty Jak co roku Chóry działające na terenie Ziemi Biłgorajskiej spotkały się na Koncercie Pieśni Pasyjnej i Pokutnej w Kościele p.w. MBB w Korytkowie Dużym. / Celem Koncertu była przede wszystkim wspólna mo- dlitwa, tak jak powiedział Św. Augustyn „Kto śpiewa, ten dwa razy się modli”. Jest to również możliwość spotkania się okolicznych i zaprzyjaźnionych chórów, rozmowy i wy- miany doświadczeń. Tegoroczny Koncert był wspólną mo- dlitwą ofiarowaną w pewnej intencji. Okres Wielkiego Postu jest to czas zadumy i zastano- wienia się nad swoim życiem. Jest czasem wyciszenia i cza- sem pokuty, który ma przygotować nas wiernych do Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Koncert był taką odskocz- nią od dzisiejszego zabieganego świata, w którym ludzie przeżywają wiele stresów i niepowodzeń. To czas, kiedy każdy mógł usiąść, wyciszyć się i posłuchać pięknych opra- cowań na chór pieśni pasyjnych i pokutnych. W tegorocznym Koncercie wzięli udział: Chór Kame- ralny parafii p.w. Św. Jerzego w Biłgoraju pod dyrekcją Zbigniewa Bilińskiego, Chór Męski Ziemi Biłgorajskiej 24 KULTURA 25/2018 „ECHO” pod dyrekcją Pawła Stelmacha, Chór „NOSTER” parafii p.w. Św. Bartłomieja w Goraju pod dyrekcją Diany Adamskiej, Chór „CORDIS” parafii p.w. WNMP i Trójcy Świętej w Biłgoraju pod dyrekcją Józefa Wajraka, Chór pa- rafii p.w. Św. Jana Nepomucena i M-GOK we Frampolu pod dyrekcją Anny Kajdzik, Chór „CANTATE DEO” parafii p.w. Św. M. Magdaleny w Biłgoraju pod dyrekcją Ireneusza Pietrzniaka, Chór parafii p.w. MBB w Korytkowie Dużym i GOK w Biłgoraju pod dyrekcją Jerzego Odrzywolskiego oraz gościnnie Męski Zespół Śpiewaczy z Bukowej. Organizatorami Koncertu byli: Chór parafii p.w. MBB w Korytkowie Dużym i GOK w Biłgoraju, Parafia p.w. MBB w Korytkowie Dużym, Ochotnicza Straż Pożarna w Korytkowie Dużym oraz Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju. Jerzy Odrzywolski Sesja Sołtysów 15 lutego na sali konferencyjnej Urzędu Gminy Biłgoraj miała miejsce coroczna sesja sołtysów z terenu gminy Biłgoraj. Zostali zaproszeni na nią przedstawiciele Placówki Terenowej KRUS w Bił- goraju, Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w Biłgoraju, Agencji Restrukturyzacji i Mo- dernizacji Rolnictwa w Biłgoraju oraz Gminy Biłgoraj. Sesję otworzył Wójt Gminy Biłgo- raj Wiesław Różyński. Następnie głos zabrali zaproszeni przedstawiciele poszczególnych instytucji. Wiesława Gronowska-Siek z PT KRUS w Bił- goraju udzieliła informacji na temat zasad opłacania składek na ubezpie- czenie rolników. Teresa Lembrych wyjaśniła co trzeba zrobić, by móc skorzystać z turnusów rehabilitacyj- nych przeznaczonych dla rolników i ich rodzin. Ponadto Dariusz Ob- szyński również z PT KRUS w Biłgo- raju przybliżył zasady ubiegania się o emeryturę rolniczą. Sołtysi uzyskali także informacje na temat dopłat do upraw. Krzysztof Kapica z ARiMR wyjaśnił jak należy złożyć wniosek elektroniczny i gdzie można uzyskać pomoc w jego sporzą- dzeniu. Stefan Krauz Kierownik Po- wiatowego Zespołu Doradztwa Rolni- czego w Biłgoraju zapoznał zebranych z możliwościami uzyskania funduszy unijnych na rozwój działalności rolni- czej. Ponadto odbyło się spotkanie soł- tysów z kierownikami i dyrektorami jednostek podległych Gminie Biłgoraj w celu omówienia bieżących spraw. Sołtys stoi na czele sołectwa, czy- li jednostki pomocniczej gminy. Jest wybierany przez zebranie wiejskie a jego działalność wspiera rada so- łecka. Do zadań sołtysa należy m.in. reprezentowanie mieszkańców na ze- wnątrz, a także wykonywanie uchwał zebrania wiejskiego, rady gminy i za- rządzeń wójta. Sołtysi ponadto zwo- łują zebrania wiejskie oraz posiedze- nia rady sołeckiej, pobierają podatki i opłaty lokalne, zgłaszają na sesjach rady gminy wnioski w imieniu zebra- nia wiejskiego oraz informują miesz- kańców sołectwa w sposób zwycza- jowo przyjęty o wszystkich sprawach istotnych dla gminy i sołectwa. Ewelina Lemieszek KULTURA 25/2018 25 Gminna Liga Halowa podsumowana Od początku stycznia do połowy marca 2018 roku trwały emocjonujące rozgrywki Gminnej Ligi Pił- ki Halowej „o Puchar Wójta Gminy Biłgoraj”. W dniu 15 marca 2018 roku rozegrana została ostatnia kolejka kończąca czwarty sezon Ligi. Po meczach nastąpiło uroczyste podsumowanie oraz wręcze- nie nagród. IIR Ostatecznie tytuł mistrza Gminnej Ligi Piłki Halowej 2018 zdobyła drużyna Sól-Wola, która uzbierała komplet punktów. Srebrne medale odebrali zawodnicy z Gromady, a brązowe zespół Spartakus Team. Tuż za podium uplaso- wały się zespoły Dereźnia i Walczaki. Każda drużyna gra- jąca w Lidze otrzymała pamiątkowy dyplom, zdjęcia dru- żynowe, puchar oraz piłkę treningową. Na podsumowaniu Ligi wręczono również nagrody in- dywidualne. Najlepszym zawodnikiem został Patryk Wil- kos (Sól-Wola), najlepszym bramkarzem wybrano Andrze- ja Okonia (Spartakus Team), a Młodym Talentem został Dawid Czerw (Gromada). Tytuły „Króla Strzelców” oraz „Najlepszego Asystującego” trafiły w ręce zawodników De- reźni — najwięcej bramek w lidze zdobył Marcin Blicharz, a najlepiej asystował Marek Borowski. Nagrody wręczali Wójt gminy Biłgoraj Wiesław Różyń- 26 KULTURA 25/2018 ski, Zastępca Wójta Wojciech Dziduch oraz dyrektor Szko- ły w Gromadzie Mariusz Łęcki. W Gminnej Lidze Halowej 2018 wzięło udział 9 dru- żyn z Gminy Biłgoraj: Gromada, Dereźnia, Sól- Wola, Spar- takus Team, Korytków Duży, Nadrzecze, LZS Dąbrowica, Kolonia Sól oraz Walczaki. Zawodnicy rozegrali łącznie 45 spotkań toczonych w sali gimnastycznej Szkoły Podstawo- wej w Gromadzie. Rywalizacja w tegorocznych rozgryw- kach była wyrównana i stała na wysokim poziomie, a w wielu spotkaniach emocje potęgowały się w ostatnich mi- nutach meczu. Z ramienia Gminy Biłgoraj organizatorami Gminnej Ligi Halowej byli Dominik Róg oraz Dominik Lachowski, który jest autorem nowej oprawy graficznej Ligi. Dominik Róg Uczciliśmy Pamięć o Wyklętych Bohaterach! „Ponieważ żyli prawem wilka, historia głucho o nich milczy...” Z. Herbert. Te słowa stały się mottem przewodnim dla naszej szkolnej uroczystości. Chcieliśmy uczynić ten dzień refleksją nad historią naszej ojczyzny i inaczej niż zwykle przyjrzeć się Polsce. Posłuchać polskich wierszy i pieśni patrio- tycznych, w których jak w lustrze odbiły się losy polskiego narodu. PR tor | kz E | p a | * a, Przez wiele lat nie wolno było mówić prawdy o an- tykomunistycznym podziemiu zbrojnym. Nie mówiono otym wszkole, nie pisano w książkach. Dopiero po 1989 r., dzięki staraniom środowisk kombatanckich, organizacji patriotycznych, stowarzyszeń naukowych, oraz rodzin i przyjaciół pomordowanych 4 lutego 2011 r., Sejm Rzeczy- pospolitej Polskiej uchwalił ustawę o ustanowieniu dnia 1 marca Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklę- tych. Pod tymi słowami 2 marca 2018 roku, w przypa- dający Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, w Szkole Podstawowej w Gromadzie odbyła się uroczy- sta akademia, upamiętniająca tych, którzy po 1945 roku nie zgodzili się, by Polską rządziła komunistyczna władza z nadania Moskwy. Nie złożyli broni. Za tę postawę wielu zapłaciło najwyższą cenę. Akademię w postaci montażu słowno - muzyczne- go, zaprezentowała młodzież z klasy III i II Gimnazjum. Zaprezentowana przez młodzież inscenizacja przybliżyła społeczności szkolnej losy wybranych żołnierzy wyklętych. Młodzież poprzez swoją postawę podkreśliła, że żołnierze wyklęci żyją w naszej pamięci i są dla młodych Polaków wzorem patriotyzmu. Agnieszka Bąk KULTURA 25/2018 27 Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!” mjr Hieronim Dekutowski 1 marca obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W tym dniu społeczność Szkoły Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej gościła w swoich murach oficerów z 25 batalionu lekkiej piechoty w Zamościu, wchodzącej w skład 2 Lubelskiej Brygady Obrony Te- rytorialnej, której patronem jest major Hieronim Dekutowski ps. podzielone zostało na dwie części. Zapora”. Spotkanie z żołnierzami W części pierwszej kpt. Bernard Szczęśniak i ppor. Ar- kadiusz Szkop przedstawili losy swojego patrona- majora „Zapory” - żołnierza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, „cichociemnego, dowódcy oddziałów partyzanckich AK, DSZ i Zrzeszenia WiN, harcerza, „żołnierza wyklętego:. Część druga to zaprezentowanie wybranych elementów podstawowego wyposażenia żołnierza piechoty — hełmu, maski przeciwgazowej MP-6, kamizelki taktycznej lekkiej, 28 KULTURA 25/2018 aktywnych ochronników słuchu, okularów balistycznych, gogli przeciwpyłowych, dziennej racji żywnościowej i in- nych. Tę część spotkania zakończyło malowanie twarzy w barwy maskujące. Wizyta oficerów spotkała się z bardzo entuzjastycznym przyjęciem ze strony uczniów, a jednocześnie była bardzo ciekawą lekcją historii. Małgorzata Szczęśniak 29 KULTURA 25/2018 Główne cele projektu to: rozwój postaw patriotycznych związanych z tożsamością kultury narodowej, rozbudza- nie szacunku i poczucia dumy wobec dorobku minionych pokoleń, wzmacnianie więzi historycznych, kulturowych i narodowych, kształtowanie więzi i świadomości obywa- telskiej z krajem ojczystym, ukształtowanie w dzieciach poczucia tożsamości regionalnej, będącej podstawą zaan- gażowania się w życie wspólnoty lokalnej, wyposażenie uczniów w zasób wiedzy o ,,małej ojczyźnie” poprzez stwa- rzanie warunków i sytuacji sprzyjających integracji ze śro- dowiskiem lokalnym, rozbudzanie zainteresowania ,,Małą Ojczyzną”, zdobycie umiejętności dostrzegania wartości środowiska lokalnego, rozwijanie postaw patriotycznych związanych z tożsamością kultury regionalnej, kształtowa- nie świadomości bycia Europejczykiem. Adresatem innowacji są uczniowie Szkoły Podstawowej w Dąbrowicy, ich rodzice i społeczność lokalna. Zaplano- wane działania opierają się się na twórczych i aktywizują- cych działaniach mających na celu rozwój postaw patrio- tycznych związanych z tożsamością kultury narodowej oraz rozbudzanie szacunku i poczucia dumy wobec dorob- ku minionych pokoleń. Dodatkowo, realizując poszczegól- ne zadania, chcemy uczcić 100. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości. Założeniem innowacji jest realizacja określonych dzia- łań w kolejnych miesiącach w okresie od 12 II 2017r. do 11 XI 2018r. Najważniejsze zadania zaplanowane do realizacji w ramach projektu to: •� konkurs historyczno – literacki „Świadek historii w mojej rodzinie - zachować od zapomnienia”, •� konkurs plastyczny „Miejsca pamięci w mojej miejscowości”, •� Żołnierze Wyklęci - uroczysta akademia, •� koncert pieśni patriotycznej połączony z pokazem musztry wojskowej, •� wycieczka szkolna do korzeni Polski (szlakiem Pia- stowskim), •� bieg na orientację w terenie/ szlak 100-lecia nie- podległości/ połączony z quizem historycznym, •� tanecznym krokiem w niepodległość – nauka po- loneza, •� realizacja programu „Edukacja regionalna – dzie- dzictwo kulturowo – historyczne w regionie” (kl. II SP), •� opracowanie i wydanie publikacji „Niepodległość dana nam i zadana”. Podsumowaniem i zwieńczeniem projektu będą uro- czyste obchody 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. W lutym 2018r. zrealizowaliśmy pierwsze z zaplanowanych działań - konkurs literacki „Świadek historii w mojej rodzinie - zachować od zapomnienia”. Wszystkie prace złożone na konkurs mają dużą wartość historyczną i literacką, ale przede wszystkim – sentymen- talną, bo dotyczą historii osób najbliższych uczniom. Jury powołane przez Dyrektora Szkoły – Panią Elżbietę Kaczo- rowską – Więcław przyznało nagrody: •� I miejsce – Szymon Droździel (nagroda Dyrektora Szkoły), Paweł Kiełbasa, Otylia Kobielarz •� II miejsce – Andrzej Kurp, Jakub Sędłak •� III miejsce – Martyna Kutnik, Katarzyna Siembida Zachęcamy wszystkich do udziału w projekcie „Dla Niepodległej. 1918 – 2018.”, bo jego adresatem tak napraw- dę może być każdy, kto kocha swoją Ojczyznę i kto chce Jej służyć. Zapraszamy do Szkoły Podstawowej w Dąbrowicy! Koordynatorem projektu jest pani Monika Frąk. Anna Kiełbasa „Dla Niepodległej 1918 – 2018” w Szkole Podstawowej w Dąbrowicy „Sztuką jest umierać dla ojczyzny, Ale największą sztuką jest dobrze żyć dla niej.” Stefan Wyszyński W związku z 100. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości Szkoła Podstawowa w Dąbrowi- cy rozpoczęła wdrażanie innowacji wychowawczej o charakterze programowym „Dla Niepodległej 1918 – 2018”. Świadek Historii Świadkami historii w rodzinie Szymona Droździela byli pradziadkowie, czyli świętej pamięci Mag- dalena i Jan Radzik. O ich przeżyciach wojennych opowiedziała mu jego babcia Helena Zań - ich córka. Poniżej prezentujemy zapis rozmowy Szymona Droździela z jego babcią Heleną Zań. Ja: Babciu, czy mogłabyś mi opowiedzieć o życiu Twoich rodziców (moich pradziadków) w czasie II Woj- ny Światowej? Babcia: Moi rodzice już nie żyją, ale postaram się opo- wiedzieć to, co zapamiętałam z ich opowieści. Są to bardzo ważne informacje dla naszej rodziny. Warto o nich pamię- tać! Ja: Opowiedz, jak żyło się moim pradziadkom przed wybuchem wojny? Babcia: Byli oni wtedy bardzo młodzi. Wiedli normal- ne, spokojne życie. Moja mama pochodziła z Majdanu Starego. Bardzo dobrze się uczyła. Ukończyła siedem klas szkoły podstawowej. Nauczyciel, widząc jej bardzo dobre wyniki w nauce, doradzał rodzicom posłanie jej na studia lekarskie. Widział w niej dobrego i oddanego lekarza, lecz wojna pokrzyżowała wszystkie plany... Mój tata pochodził z Dąbrowicy. Był również dobrym uczniem. Po ukończeniu siódmej klasy miał podjąć dalszą naukę, ale nastała wojna. Ja: Jak moi pradziadkowie dowiedzieli się o wybuchu wojny? Babcia: Pierwsze informacje o wojnie usłyszeli w radiu. Nie były one potwierdzone. Dopiero nadlatujące samolo- ty, zrzucające bomby, uświadomiły ludności o zaistniałej sytuacji. Ludzie w panice chowali się w schronach, piwni- cach, wszelkich miejscach, które ich zdaniem mogły być bezpieczne. Ja: Z czego utrzymywali się Twoi rodzice w tych trud- nych czasach? Babcia: Głównym źródłem utrzymania było gospodar- stwo rolne. Rodzice mojej mamy, czyli moi dziadkowie, mieli parobka, który pomagał w pracy na roli. Nie wszyst- kich wtedy było stać na taką pomoc. Ja: Co się stało z moimi pradziadkami podczas woj- ny? Jakie były ich losy? Babcia: Moja mama mówiła mi, że w drugim roku wojny na Majdan Stary najechali Niemcy. Spalili poło- wę wsi. Na szczęście ich dom ocalał (pożar zakończył się trzy gospodarstwa przed ich domem). Trwała też łapan- ka, czyli branie ludzi do niewoli. W tym czasie moi dziad- kowie, nieświadomi całej sytuacji, jaka rozgrywała się we wsi, pracowali w lesie. Mojego dziadka Niemcy nie zdołali znaleźć, gdyż wspiął się na drzewo i schował się na sośnie. Mama zaś z moją babcią zostały złapane. Osoby wyłapane zostały wywiezione pociągiem do kościoła w Aleksandro- 30 KULTURA 25/2018 Mój pradziadek Jan Radzik i prababcia Magdalena wraz z dziećmi Heleną i Janem wie. Przed kościołem Niemcy zastrzelili „dla przykładu” staruszka - niewinnego człowieka - chcąc pokazać w ten sposób, co czeka uciekiniera. Następnie pociągiem wywie- ziono ich do obozu koncentracyjnego na Majdanku w Lu- blinie, z przesiadką w Zwierzyńcu. W obozie moja mama wraz z babcią spędziły 2,5 miesiąca. Każdy dzień wyglądał podobnie. Codziennie odbywały się trzy zbiórki na pla- cu. Obecność była obowiązkowa, bez względu na wiek czy stan zdrowia. Więźniowie ustawiali się czwórkami. Osoby starsze lub chore ustawiały się pod koniec szeregu, aby nie być zauważonymi przez barakowego (tak nazywali osobę, która ich pilnowała). Jeżeli ktoś nie mógł, samodzielnie 31 KULTURA 25/2018 stać, był najczęściej zabijany…Twoja prababcia Magda za- wsze płakała w takich sytuacjach, bo widziała śmierć nie- winnych ludzi. Jeden barakowy zapadł jej szczególnie w pamięci. Był to człowiek bardzo zły, który źle traktował obozowiczów. Dla młodej dziewczyny było to nie do pojęcia, jak można być tak okrutnym. Moja mama, a Twoja prababcia, mówiła, że widziała tego barakowego potem, po wojnie, w kościele św. Jerzego w Biłgoraju. Pełnił tam funkcję kościelnego. Mówiła, że nigdy jego twarzy nie zapomni. Opowiadała też, że nie wszyscy barakowi byli źli. Kilku z nich z pewno- ścią można było nazwać „ludźmi o dobrym sercu”. W obozie panował głód, bród i wszawica. Ludzie cho- rowali na różne choroby. Nikt nie wzywał lekarza, nikt nie przejmował się ich losem. Ludzie jedli zupę z chwastów i trawy. Bardzo często mówiła, że gotowali zupę z łubinu, takiej rośliny. Spali na pryczach zrobionych z desek. Swoje potrzeby fizjologiczne załatwiali do dołu albo gdzieś w ką- cie. Wiele osób zginęło tam śmiercią głodową. Dzieci, któ- re płakały, zabierane były od matek. Bardzo często nigdy już do nich nie wróciły. Ludzie zaczęli się domyślać, co się z nimi stało, podobnie jak z chorymi i słabymi. Nowonaro- dzone dzieci najczęściej umierały. Mój tata, jako młodzieniec, został wywieziony z męż- czyznami z Dąbrowicy na przymusowe prace. Pociągiem zostali przewiezieni z Niemiec do Austrii. Pracował tam w kamieniołomach w Linz. Była to najcięższa praca ze wszystkich tam możliwych, za którą dostawali bardzo małe pieniądze. Podczas pobytu zawarł znajomość z Niemcem, który ich pilnował. Był to dobry człowiek. Mieszkał w miejsco- wości oddalonej o 50 km od obozu. Pradziadek mógł go odwiedzać w niedzielę. Niemiec poprosił mojego tatę, aby pomógł mu zdobyć akordeon dla synów. W Polsce można było kupić go dużo taniej niż w Austrii. Tata spełnił jego prośbę. W zamian Niemiec przywoził obozowiczom tań- sze papierosy. Mieli plany, aby po wojnie spotkać się ze sobą. Niestety, Niemiec wraz z rodziną zginął podczas wy- buchu miny. Ja: Jakie szczególne wydarzenie utkwiło w pamięci mojej prababci? Babcia: Było ich wiele. Ale chyba najbardziej utkwiła jej w pamięci ucieczka przed Ukraińcami najeżdżającymi na Majdan Stary. Miała ona wtedy 17-18 lat. Były to strasz- ne chwile… Mama mówiła mi, że Ukraińcy byli gorsi niż Niemcy. Gwałcili kobiety, małe dziewczynki. Okradali i bili wszystkich, bez względu na płeć czy wiek. Pewnego dnia, gdy ukraińscy żołnierze weszli do domu Twojej prababci, jej mama, a moja babcia, próbowała ją schować w stodole. Słyszała, jak kłócą się o nią. Znaleźli ją, lecz zdołała uciec do lasu. Podczas ucieczki Ukrainiec strzelał do niej z pistoletu, chciał ją zabić… Cały dzień i noc spędziła w lesie, w wykopanym rowie, tak zwanym schronie. Rano, gdy wróciła do domu, zoba- czyła pobitych rodziców i splądrowany dom. Ja: Skąd ludzie dowiadywali się o działaniach wojen- nych? Babcia: Działała wtedy tajna gazetka oraz poczta. W ten sposób ludzie przekazywali sobie różne informacje, porozumiewali się między sobą. Ja: W jaki sposób moi pradziadkowie zostali wyzwo- leni z obozów niemieckich? Babcia: Moja mama opowiadała, że to Rosjanie po- mogli im w powrocie do Polski, do domu. Zorganizowali im bilety powrotne oraz paszporty. Po powrocie z obozu mojej mamy nikt nie mógł poznać! Bardzo wychudła, wy- glądała bardzo źle. Całkowicie wyłysiała, a wcześniej miała gęste włosy do pasa. Moi rodzicie mieli dużo szczęścia, że przeżyli. Brat mo- jego dziadka mieszkający w Majdanie Starym był świad- kiem jak niemieccy żołnierze zabili kilkadziesiąt schwy- tanych osób. Wśród zabitych była jego żona z siedmioma synami...to były bardzo małe dzieci...niczemu niewinne! Wujek ukrył się na sośnie. Kiedy żołnierze odeszli, zszedł z drzewa i sprawdzał, czy może ktoś przeżył. Jeden męż- czyzna z Rogali żył, lecz miał obciętą nogę, bardzo krwa- wił. Poprosił o papierosa. Zapalił i po chwili zmarł… Niemcy, po jakimś czasie, wrócili, aby dobijać ludzi. Wszyscy zabici wtedy, ponad 60 osób, pochowani są w zbiorowej mogile na cmentarzu w Majdanie Starym. Wujek do końca swojego życia nie pogodził się z utratą naj- bliższych. Moja mama mówiła, że nie widziała już nigdy uśmiechu na jego twarzy. Ja: Babciu, a czy oprócz opowieści Twoich rodziców, mamy w domu jakieś pamiątki z wojny? Babcia: Ocaliło się tylko kilka zdjęć, gdyż Ukraińcy, zwani ,,Kałmykami’’, zabrali wszystko, gdy ograbili dom moich dziadków. Ja: Dziękuję Ci, babciu, za tę opowieść. Myślę, że wszyscy powinni znać prawdziwą historię, losy ludzi ówcześnie żyjących. Szkoda, ze moi pradziadkowie oraz wiele innych osób musieli przejść przez to straszne pie- kło! Musimy o tym pamiętać! Babcia: Ja też Ci dziękuję, że wysłuchałeś mojej opo- wieści. Są to informacje, które przekazali mi moi rodzice. Nie wszystko udało mi się zapamiętać. Wiedz też o tym, że Twoi pradziadkowie nie zawsze chcieli wspominać tamte wydarzenia. Bardzo często powtarzali mi, że o takich rze- czach lepiej byłoby zapomnieć, lecz nie potrafili. Nie wszy- scy też mieli „tyle szczęścia”. Bardzo wiele osób straciło życie. Mama, zawsze, kiedy opowiadała mi o wojnie, miała łzy w oczach. Bardzo często powtarzała: ,,Oby to się nie powtórzyło! ’’ Rozmowę z babcią, Heleną Zań, córką Jana i Magdaleny Radzik, przeprowadził Szymon Droździel Nieznana relacja Franciszka Jargiełły z Bukowej (część I) W niepublikowanym dotąd świadectwie wojennym mieszkającego w Dąbrowicy Franciszka Jargieł- ły (urodzonego w Bukowej) znajdziemy m.in. nieznane informacje o niemieckim obozie pracy dla Żydów i Polaków w Bukowej. Kiedy wybuchła wojna to mieszkałem w Bukowej tylko z matką. We wrześniu 1939 r. we wsi rozbrajało się woj- sko polskie, które szło do niewoli sowieckiej. Bardzo dużo tego wojska było we wsi od strony Momot. Wtedy służyłem u Dziducha - widziałem fury, kawalerię, piechotę, siwych oficerów, którzy byli w wojsku może jeszcze za poprzedniej wojny. W niewolę szli też księża kapelani. Widziałem ko- nie i młode źrebaki, gdzieś wzięte od gospodarzy po dro- dze. Niektórzy żołnierze jak tylko poszli w las to spokojnie mogli uciekać, tylko musieli mieć ubrania cywilne. Niem- cy obstawili wszystkie drogi, ale łatwo dało się wymknąć. Po tym rozbrojeniu Rosjanie się cofnęli i zabrali jeńców. Ci oficerowie poszli do Katynia. 32 KULTURA 25/2018 W Bukowej podczas wojny żyło się ciężko. Zboża było mało, bo ziemie nieurodzajne. Świń nie można było trzy- mać, bo Niemcy nie pozwalali. Ludzie zajmowali się tro- chę łubiarstwem, robili także wrzeciona i łyżki drewniane. Najbiedniejsi dostawali przynajmniej chleb, który rozwoził Stręciwilk. Ja przez dwa lata byłem na służbie u gospodarza Jar- giełły, u którego był obóz dla Żydów. W obozie byli Żydzi i polscy chłopi — Żydzi mieszkali w stodole, a chłopi w nie- dokończonej chałupie. Razem było około 100 osób. Obóz był ogrodzony drutem kolczastym. Gospodarz dostawał pieniądze za to, że tu był obóz. Ja sprzęgałem konie z są- siadowymi i codziennie jeździłem z Niemcami do Biłgora- 33 KULTURA 25/2018 ja. Ich było chyba pięciu, stołowali się u sąsiada. Dwóch Niemców codzien- nie chodziło z Żydami i chłopami do pracy przy melioracji rzeki. Któregoś razu Niemcy kazali chło- pom obierać kartofle i nad 9 chłopami ustanowili jednego z nich do pilnowa- nia. Nazywał się Granda. W tym cza- sie jeden z więźniów uciekł, a Granda nie zameldował o tym Niemcom. Jak się Niemcy dowiedzieli o tym to zro- bili zbiórkę i obliczenie. Zobaczyli, że przy rzece są wszyscy, ale brakuje przy obieraniu kartofli. Granda o tym nie zameldował. Za karę wzięli go i zaczęli kopać, a później gnali przez gościniec aż za stodołę, w której ja akurat wtedy byłem. Za tą stodołą strzelili mu w ple- cy. Przybiegła nauczycielka z Bukowej Helena Gadzińska, która umiała po niemiecku. Chociaż i tak oni umie- li po polsku bo to byli Ślązacy. Jeden z nich powiedział do tego postrzelo- nego chłopa, bo jęczał bardzo: „cicho, cicho, zaraz pojedziesz do szpitala”. Sąsiad wziął go na wóz, ale umarł już na moście w Bukowej. W obozie był Żyd – szewc, któ- ry łatał ubrania i szył buty. On miał mieszkać u gospodarza w chałupie ale uciekł już pierwszej nocy. W nocy przyszedł komendant obozu do mnie i mnie budzi: Jargiełło wstawaj! I ka- zali konie brać i się wieźć. Gospodarz uprosił komendanta Niemca, żebym wiózł ich tylko do Dąbrowicy, bo ko- nie niedawno przyszły z miasta i były zmęczone. Pojechałem, zawiozłem ich, a sam nocowałem u sołtysa w Dą- browicy. Zaraz przywieźli tego Żyda i zbili go. Później pracował całe lato w obozie, a w końcu chciał uciec jesz- cze raz, ale też mu się nie udało. Raz poszli Niemcy z Żydami do lasu po drzewo, którym opalali kocioł, gdzie gotowali sobie kawę. Wtedy je- den Żyd nie mógł unieść drzewa i go Niemiec zabił tam w lesie. Żydów wy- woziliśmy furmankami do Biłgoraja i Frampola, gdzie ich Niemcy często zabijali. Oni stamtąd też wracali. Był w obozie chłop z Dąbrowicy, który się nazywał Cieślak. Codziennie dostawał razy od Niemców i był zaku- ty w kajdany cały czas. Kiedyś dostał 13 pał, ale w końcu podkopał się za stodołą pod drutami i uciekł z obo- zu. Trafił do partyzantki do oddzia- łu „Ojca Jana” w Lasach Janowskich. Tam dopiero zdjęli mu te kajdany. Był później w partyzantce, a że chłop był „na schwał” i nerwowy, to jak dali mu broń do ręki - szedł na Niemca. Póź- niej się dowiadywałem od ludzi, że on nie wrócił z bitwy na Porytowym Wzgórzu. Obóz w Bukowej istniał od 1941 r. a po jego likwidacji wywozili chłopów i Żydów na Dyle. W Bukowej byli wygnańcy zza Buga, Polacy, którzy mieszkali u go- spodarzy. Jeden z nich, Górniak, został tutaj i po wojnie był kimś w rodzaju zarządcy budowy kolejki wąskotorowej z Lipy. Później wyjechał na zachód. Jego synowie już po wojnie przyjeżdżali tutaj zobaczyć te tereny. W tartaku w Zagumniu pracowali Rumuni żołnierze, służący Niemcom. Stróżowali w tartaku. Któregoś razu uciekli ze służby i ukrywali się w zbożu pod lasem, pomiędzy Bukową i Cio- smami, niedaleko drogi. Ktoś na nich doniósł i przyjechali Niemcy na noc do Bukowej. Przenocowali w szkole, a świtem poszli do lasu i ich tam zna- leźli. Zabili ich łopatami, strzału nie było słychać. Pojechaliśmy tam w nie- dzielę z sąsiadem z łopatkami. Zastali- śmy ich ciała goluteńkie. Jak się ukry- wali to przychodzili na wieś i prosili o jedzenie, które zwykle dostawa- li. Chyba było ich dwóch. Byli niscy, mieli krągłe głowy. Zakopaliśmy ich w tamtym miejscu przy drodze. Póź- niej, już po wojnie, jeździł samochód z ludźmi, którzy zbierali szczątki. Chyba wtedy ich też zabrali. Mieszkałem i służyłem u gospoda- rza Jargiełły przez dwa lata. Tam była dobra gospodyni, która mówiła, że też służyła po ludziach i dlatego była do- bra dla parobków. Na początku tylko pasłem krowy, a później już wszystko robiłem w polu i przy koniu. Jesienią 1943 r. złapali mnie stra- żacy na roboty do Niemiec. Ze mną wtedy było dużo ludzi z Korytkowa. Zabrali nas do szkoły w Biłgoraju. Wieczorem padło hasło, że jedzie- my ciuchcią do Zwierzyńca. Zawieźli nas na plac, gdzie było nas około 15 osób, kobiety i mężczyźni. Leżeliśmy i czekaliśmy na nasz pociąg, który miał przyjść aż z Chełma. Na rynku było pełno chłopów, którzy zamieniali żyto. Niemcy dbali o to. Wreszcie przyjechał ten pociąg. Ludzie wychodzą z niego, a nas zagna- li do wagonu bydlęcego. Nie pchałem się przodem, tylko wchodziłem ostat- ni, żeby być przy drzwiach. Chciałem uciekać, a pociąg rusza. Kiedy straż- nik, który był przy drzwiach poszedł palić papierosa, to ja wyskoczyłem. Musiałem uważać żeby powietrze nie wrzuciło mnie pod wagon. Bałem się, żeby w słupa nie trafić, bo to noc była. Wyskoczyłem pod Zwierzyńcem ale szybko poszedłem do miasta. Wcze- śniej byłem tylko raz we Zwierzyńcu. Wyszedłem na ulicę przy której było pełno baraków. Nie miałem przy so- bie dowodu, więc jakby mnie Niemcy zrewidowali to po mnie. Przyszedłem między chłopów na rynek i proszę ich, żeby któryś mnie podrzucił w stronę Biłgoraja. Znala- złem jednego, który się zgodził. Ka- zał mi pilnować jego konia i czekać. Czekam, nie ma go długo. Bałem się, że poszedł po Niemców. Było już po 10.00, bo ciuchcia pojechała do Biłgo- raja. W końcu przyszedł wreszcie i po- jechaliśmy wzdłuż baraków. Podwiózł mnie kawałek w stronę Biłgoraja, a pod wieczór przespałem się na sianie u gospodarza pod Biłgorajem. Obu- dziłem się rano, była niedziela. Byłem już w Biłgoraju i musiałem dostać się jakoś do Bukowej. Wyszedłem na szo- sę. Widziałem kobiety, które niosły mleko i szły do kościoła. Najbardziej bałem się przejść koło więzienia na zamojskiej, bo ono jeszcze wtedy ist- niało. Przeszedłem jakoś obok razem z babami. Minąłem rynek i idę ul. Lubelską, a tam przy Karczmie Łaby patrzę, że chyba stoją przy niej Niem- cy, którzy nas eskortowali. Musiałem zawrócić. Cofnąłem się do Gromady, niedaleko której przeszedłem Ładę i wszedłem w lasy. Później już lasem wróciłem do domu. Opracował Dominik Róg Kiermasz Wielkanocny Dwa razy w roku w Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju organizowane są kiermasze świąteczne - wielkanocny i bożonarodzeniowy. Gromadzą one twórców ludowych i artystów amatorów z tere- nu powiatu biłgorajskiego, którzy mają wówczas okazję zaprezentować swoje prace. Celem kiermaszu jest promocja lokalnej twórczości, a organizatorem wydarzenia jest Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju i Muzeum Ziemi Biłgorajskiej. 18 marca, tradycyjnie już na tydzień przed Palmową Niedzielą, odbył się Powiatowy Kiermasz Wielkanocny. To przedświąteczne spotkanie twórców daje im możliwość za- prezentowania własnej twórczości. Jest szansą do podziele- nia się swoją pasją z innymi, służy wymianie doświadczeń, ale też stwarza możliwość zakupu tych cudeniek przez chęt- nych odwiedzających w tym dniu biłgorajskie muzeum. Twórcy swoje prace przygotowywali przez kilka po- 34 KULTURA 25/2018 przedzających kiermasz tygodni, a były to koszyczki, ser- wetki, stroiki, baranki i zajączki, misternie zdobione pisan- ki i palmy wielkanocne. W kiermaszu wzięły udział twórczynie z Biłgoraja, Mar- kowicz, Zyń, Korytkowa Dużego oraz Jarosławia. Swoje prace zaprezentowała Józefa Różańska, Teresa Kłosek — No- wińska, Diana Biszczanik, Krystyna Płoszaj, Janina Janda, Renata Cegielska, Józefa Mrozakiewicz, Katarzyna i Agata Zygmunt oraz Warsztaty Terapii Zajęciowej w Biłgoraju. Celina Skromak Piątek przed Palmową Niedzielą Do 1982 r. wieś Bukowa należała do odległej o ok. 20 km Parafii Św. Marii Magdaleny w Biłgora- ju. Dawniej więc mieszkańcy wsi uczęszczali do oddalonego znacznie kościoła głównie w niedziele i święta. Udawali się czym kto mógł - furmankami, rowerem czy piechotą. Częściej modlili się natomiast rodzinnie w domu, a w ważne dla katolików dni np. w okresie Wielkiego Po- stu, czy Adwentu odprawiali modlitwy wspólnie z sąsiada- mi, gromadząc się w którymś z domów (którego rodzina cieszyła się szczególnym poważaniem), lub też latem zbie- rali się przy krzyżach przydrożnych, czy kapliczkach na na- bożeństwach majowych i śpiewając „czerwcówki. Wielki Post był okresem oczekiwania i przygotowy- wania się do Zmartwychwstania Pańskiego, i to zarówno w tym zakresie duchowym jak i materialnym. Najważniej- szy był Wielki Tydzień z Triduum Paschalnym, ale przez cały okres Wielkiego Postu ludzie śpiewali w domach godzinki wielkopostne (Godzinki o Męce Pana Jezusa), a w piątki odprawiali Drogę Krzyżową. Piątek przed Palmową Niedzielą był okresem wytę- żonych zajęć dla całej rodziny, czasem przygotowywania się do Świąt Wielkanocnych oraz do poprzedzającej je Niedzieli Palmowej. Każdy członek rodziny miał w domu określone zadania do wykonania, a dzień zaczynał się od odśpiewania przez rodzinę (wówczas wielopokoleniową) godzinek wielkopostnych. "=" GODZINKI O MĘCE PANA JEZUSA /fr./ Na Jutrznię Zacznijcie wargi nasze chwalić Pańskie rany, Pomnij duszo, jak Jezus był ukatowany. Wspomóż, niewinny Jezu, krwawą Twoją męką, I wybaw nas wszechmocną z wiecznej toni ręką. Chwała bądź Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu Ojcu, Synowi, wspólnie Duchowi Świętemu. Jak była przed wiekami, tak i teraz wszędzie, Niech Bóg w Trójcy Jedyny zawsze chwalon będzie. Śpiew prowadziła osoba najstarsza, np. babka, a śpiewa- li wszyscy: dziadek, ojciec, wnuki i matka, przygotowując w tym czasie śniadanie, też śpiewała. Na koniec wszyscy się żegnali i zabierali za domowe obowiązki: trzeba było posprzątać (chałupe ocharużyć), bo wieczorem sąsiedzi przyjdą na wspólną modlitwę (ludzie przyjdą na stacyją), należało też palmę naszykować, pisanki pisać, kołatki zro- bić, sera nasuszyć i zakwas na barszcz przygotować. KULTURA 25/2018 35 36 KULTURA 25/2018 Rodzina przygotowuje więc materiały do wicia palmy wielkanocnej (na niedziele do kościoła), wiją więcej, bo jeszcze dla ciotki i stryjny, które o to poprosiły. W każdym domu poświęcona palma musiała być, bo przypisywano jej ogromne znaczenie. To ona strzegła całego obejścia - Jak się przyniesie z kościoła palmę, to zakłada się za obraz, a jak przychodzi ksiądz po kolędzie, to poświęca chałupę tą pal- mą. W Wielką Niedzielę tą palmą i wodą święconą w Wiel- ką Sobotę święci się całe obejście w chałupie i w chliwach stworzenie. A przy święceniu pól to się mówi taką modlitwę: „Przez Twoje święte Zmartwychwstanie Boże odpuść nam nasze zgrzeszenie, pobłogosław nasze pola, nasze urodzaje”. Jak się sieje owies, to do ziarna, do siejby też trzeba skru- szyć trochę święconej palmy i ten owies co się święciło na św. Szczepana, żeby Pan Bóg bronił to zboże od gradu, nawałnic i żeby owies obrodził. Jak się wygania pierwszy raz krowy na pasienie, to kruszy się trochę palmy, trochę ziela poświę- conego na Zielną i z tych wianuszków święconych na Boże Ciało, podpala się i okadza nimi krowy, żeby się dobrze pasły i żeby nikt nie rzucił uroków. Dawniej wierzono też, że kot- ki z bazi z poświęconej palmy są najlepszym lekarstwem na ból gardła. Do wicia palmy musiało być zielone - barwinek urwa- ny w ogródku, tuja i trochę bukszpanu, w komorze czekała zasuszona latem trzcina i różne trawy - nazbirane w lesie specjalnie, żeby było z czego palme zrobić: trzęsiczka, bylica i trzcina (na listkach trzciny, które tera so suche, ale jak so świeże, to lepiej znać takie niby cztery zęby, znać ugryzione, a bo mówią, że jak Pana Jezusa biczowali, to z bólu ugryzł trzcine i za to na trzcinie są takie ślady), przyniesione z lasu świeże gałązki wierzbowe z kotkami i borowczysko (takie piękne, zielone), troche papiru karbowanego kolorowego, by zrobić z pare kwiatków do przybrania palmy, żeby jo, było czem ustroić oraz nici na wrzecionie, które przydadzą się do wiązania palmy. Panienki piszą pisanki, ale powinny też od starszych na- uczyć się wicia palmy, bo kiedy wyjdą za mąż będą musiały wić dla siebie. Pisanek trzeba przygotować dużo – do ko- szyka ze święconką, ale też - by móc się wykupić na przewo- dy, żeby chłopaki wodą nie zlały. Gotuje się jajka w skórkach z cebuli, to wyjdą takie piękne czerwone i będą do poświę- cenia. Czerwone pisanki to się nazywały kraszanki, krasne, od tych czerwonych skorupek. Dawniej ludzie opowiadali, że święta Maria Magdalena rano w Niedzielę Wielkanocną szykowała apostołom jeść i znalazła w swojej spiżarni jajka co miały czerwone skórki, a jak chciała je wziąć, to z tych jajek wylęgły się piękne ptaki i uciekły do nieba. Po tym już wszyscy wiedzieli, że Pan Jezus Zmartwychwstał. Apostoło- wie uznali to za nieomylny znak Zmartwychwstania, a czer- wone skorupki jako krew przelana za nasze grzechy. W tym dniu też, z wcześniej przygotowanych deseczek, robiło się drewniane kołatki, których wykonaniem zajmo- wał się dziadek, a chłopcy mu w tym pomagali. Można je było robić w Wielkim Tygodniu, ale wówczas zwykle bra- kowało czasu, bo trzeba już było zająć się pracami polowy- mi. Należało zasiać owies i kapustę na rozsadę. Gotowe kołatki chłopcy mogli wypróbować. Nie wolno im jednak było wychodzić kołatać na dwór - A bójta się Boga, kołatki to nie zabawka, kołacze się dopiero w Wielki Czwartek, jak Pana Jezusa wezmą do ciemnicy wieczorem. W chałupie se spróbujta. Kołatanie kołatkami to żadna ucie- cha, to znak smutku i żałoby na cały świat. Jak zakołaczą tymi kołatkami, to tako trwoga przez człowieka przejdzie. W Wielkim Tygodniu powinno się zasiać owies - A tak, bo niedługo będzie św. Marka. Mówią na Marka późny owies wczesna tatarka, a jak na Marka deszcz pada to siano przepada. W Wielką Sobotę sieje się rozsadę na kapustę. Na rozsadę trzeba wcześniej głąbie zakopcować, żeby przezimowały i nie zgniły ( bo to źle wróży i nie bedzie sie wiedło), albo wykorzystać ubiegłoroczne (wtakroczne) ziarna, jeżeli ich mole nie zjadły. Przed molami chroni bagnisko – trza w maju narwać bagniska i włożyć do tych ziarenek, to ich mole nie zjedzą, bo one nie lubią bagna. Zie- mię na siew należy dobrze przygotować - w ogródku gnoju naniesłam i przykryłam gałęziami świerkowymi, a w Wielko Sobote posieje. Tylko trza siać do południa, najlepi z samego rana, bo po południu się nie sieje. A tygo roku trza siać dużo rozsady i sadzić kapusty, bo Nowy Rok był mglisty, to zjedzo kapustę glisty. Należało też przygotować produkty do barszczu wiel- kanocnego - ser i zakwas. Sera do święconki trzeba było nasuszyć dla całej rodziny, ale i dla sąsiadów, którym się krowa nie doi, bo zacielona, albo mało mleka daje - w tym roku krowa mi tak zawczasu zostawiła, raz na dzień wydo- je taki mały skopek, a niewiastka mo małe dzieci, wszystko schodzi. Gospodyni więc robi dużo sera - potrzymaj mi wo- reczek to ser wyleje, bo mam tyle zamówionych, że nie wiem czy dam rade zrobić. Pieniędzy za ser też nie weźmie, bo po pierwsze, jak myśmy nie mieli, to ludzie też nas wspomagali za darmo, a po drugie ze złości jeszcze kto by uroki jakie rzucił na krowy i mleka by nie było. Ser do suszenia wyra- biało się w donicy, mieszało łyżką drewnianą, dodawało się jajka i sól, wkładało do woreczka i kładło do wyciskacza. Smakować, czy doprawiony mogły dzieci, bo dorosłych obowiązywał post. W poście jadło się sołoduche (kwas chlebowy, zw. so- łoduchą), kulaszę (potrawa z ziemniaków i mąki grycza- nej, jadana ze smażoną słoniną, masłem bądź mlekiem, a w poście tylko z miodem), kapustę z olejem, kaszę na sypko z olejem, albo cebulę z olejem i z chlebem. Koniecznie też trzeba było przygotować zakwas na barszcz do święconki, który musiał postać kilka dni – to lepi się wyrobi i będzie lepszy. Zrobienie zakwasu - to żadne mecyje, żytni mąki weź i zalej ją przegotowaną wodą, tylko nie gorącą, dobrze wymieszaj i postaw na piecu i będzie się robił zakwas. Postoi pare dni, a późni dodasz do barszczu co będziesz gotować do święconki. Również przygotowanie koszyczka ze święconką odby- wało się według ściśle określonych zasad - Na spód koszycz- ka połóż ze 6 kartofli, przykryj je szmatką, a jak będziesz sadzić kartofle, to wtedy te poświęcone posadź najpierw, to się urodzą wszystkie kartofle. Na nich bedziesz kładła serek ususzony, chleb, bułke. Połóż masło, żeby krowy miały do- bry zbiór i trochę miodu, a jak krowa zachoruje, to będziesz miała na zapalenie wymienia, miód z masłem wymieszasz i posmarujesz wymie. A o soli nie zapomnij, i chrzanu trza poświęcić więcej, bo każdy musi zjeść trochę chrzanu, na pa- miątke tygo, że panu Jezusowi podali ocet na pragnienie. No i mięsa se ugotuj, gnatów i kiełbasy daj do święcenia, bo to koniec postu przecież. Ale naładuj se wielki koszyk, wszystko oświęć, bo przez cały tydzień nic więcy się nie je, tylko świę- cone. A o jajkach pamiętaj, przecież jajka najważniejsze. My gotujem jajka w skórkach cebuli, to będą takie czerwone, albo w życie zielonym, to bedo zielone. A, w tej wodzie co będziesz gotować jajka, to wszystkie sie umyjta i nogi tyż, to nie bedo was bolały i bedzieta zdrowe. A te skorupki z jajek to trza wynieść do sadku i sypać pod drzewa, żeby rodziły, a te wszystkie gnaty z mięsa pozbierać i jak krety bedo ryły w ogródku to wsadzać w te kopce to ryć przestano. Ze świę- conką najpierw, zanim jo wniesiesz do domu, trza obejść chałupę i obore. Święconkę powinno się postawić w kumo- rze, żeby mysz nie wlazła, bo jak mysz zje święconke, to prze- mieni się w gace, a gace to we włosy włażą. W trakcie zajęć domownicy od czasu do czasu śpiewali pieśni wielkopostne (np. Wielka to miłość Boga Ojca była, Klęcząc w Ogrójcu, modli się Ojcu, Pamiętaj człowiecze, Wspominajmy Boże słowa), a wieczorem ustawiano na sto- le pasyjkę, zapalano dwie świece, przychodził śpiewak, któ- ry prowadził modlitwę i kiedy zeszli się sąsiedzi wspólnie odprawiano Drogę Krzyżową. W imie Ojca i Syna i Ducha Św. Amen Drogę krzyżową ofiarujemy za odpuszczenie naszych grzechów, a odpusty za dusze w czyśćcu cierpiące Po krwawych śladach Zbawiciela mego Pójdę, by płakać grzechu sromotnego, Gdzie serce Boskie krew swą za mnie leje, Tam serce moje niech we łzach topnieje O dobry Jezu przez krew Twą i znoje Odpuść ach odpuść wszystkie grzechy moje Kłaniamy ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy tobie, Żeś przez krzyż i mękę twoją świat odkupić raczył Oprac. Celina Skromak (na podst. wspomnień Mieszkańców Bukowej zawartych w widowisku „Przed Palmową Niedzielą „Zespołu śpiewa- czo — obrzędowego „Jarzębina” z Bukowej) KULTURA 25/2018 37 Kolędowanie wielkanocne Kolędowanie kojarzy nam się przede wszystkim z Bożym Narodzeniem. Jednak na Lubelszczyźnie i w wielu regionach kraju równie popularnym zwyczajem było kolędowanie wielkanocne. Jest ono bardzo bliskie kolędowaniu bożonarodzeniowemu i noworocznemu. Tak samo kolędnicy chodzą wtedy od domu do domu wyśpiewująci recytując życzenia gospodarzom. L/ e: [UL i A + o 4 3” Pierwotnie kolędowanie wielkanocne miało podłoże magiczno - rytualne i było sposobem na współdziałanie z życiodajnymi siłami kosmosu, opierało się na wierze w sprawczą moc słów i rytualnych działań. Obecnie ten rodzaj kolędowania pełni funkcję ludyczną, służy bar- dziej rozrywce i zabawie. Podobnie jak kolędowanie w okresie Bożego Narodzenia tak i kolędowanie wielka- nocne przybierało różne formy i nazwy. W wielu wsiach Lubelszczyzny w Poniedziałek Wiel- kanocny grupki małych chłopców chodziły po dyndusie, lejusie, lejokach i wygłaszali „przemowy”, na które składa- ły się zlepki przeróżnych znanych pieśni wielkopostnych bądź śmieszne wierszyki, które miały na celu pochwałę gospodarzy i życzenia dostatku. W niektórych rejonach województwa po dyndusie chodziło dwóch chłopców, z których jeden nosił kobiałkę a drugi dzbanek lub ko- newkę z wodą. Po wejściu do chałupy palmą kropili cały dom śpiewając „Jezus Chrystus triumfuje.” Kolędowano również z pasyjką - krzyżem przyozdobionym wstążkami i kwiatami z bibuły. Kolędnicy wchodząc do domu z pa- syjką śpiewali „Chrystus zmartwychwstaje” albo „Wstał Pan Chrystus z martwych.” Najbardziej znaną formą kolędowania wielkanocnego jest śmigus bądź dyngus. Nazwa śmigus nawiązuje do skła- dania życzeń i przyjmowania datków zaś dyngus nieod- 38 KULTURA 25/2018 łącznie związany jest z pieśniami śpiewanymi pod oknem. Typowy tekst pieśni dyngusowej składał się z zasadniczego wątku męki i zmartwychwstania Jezusa, który obudowany jest tekstem sytuacyjnym zależnym od zachowania wyko- nawców. Chodzenie po dyngusie miało swój z góry ustalo- ny scenariusz. Zaczynało się w nocy z niedzieli na ponie- działek od podchodzenia pod dom, pod okno i pytania czy można zaśpiewać. Następnie kolędnicy recytowali oracje, śpiewali pieśni i prosili o datek. Z reguły kolędników obda- rowywano pieniędzmi bądź ciastem, czasami częstowano ich wódką a panny dawały kawalerom jajka i pisanki. Po dyngusie chodzili chłopcy ponieważ ta forma kolędowania miała funkcję mocno zalotną. W pieśniach pojawiały się słowa i teksty podkreślające przymioty panny na wydaniu i życzenia szybkiego zamążpójścia. Bardzo ciekawy zwyczaj zachował się w okolicach Łukowa, Opola Lubelskiego, Puław i Międzyrzecza. W Poniedziałek Wielkanocny chłopcy obwożą tam na dwukołowym wózku koguta wyciętego z deski, przystro- jonego piórami i wstępując do domów recytują wiersz o Zmartwychwstaniu Chrystusa „Dziś dzień radości, dzień wesołości Pana naszego, Zmartwychwstałego. Świat się weseli, cieszą anieli. Ziemia się raduje, niebo triumfu- je. Ja ten tryumf głoszę, o wielkonocnicę proszę.” Irmina Ziętek WAW W WTU WUW WWIE PWN UW TU u U CU ULU U OQOQ DO0QQOQODDGOOQOQ 0,0/0,0,0.0.0/0,0,00,0 ŻOQOQO OU Bilą. Ugaroj skiż ua louleurst lkalcd © Pla W sobotę 27 stycznia Zespół,Zorza'z Dereźni i Kapela Ludowa „Krążałka” wzięły udział w VIII Międzypowiatowym Przeglądzie Kolęd, Pastorałek i Widowisk Kolędniczych w Polichnie. Konkurs odbył się w Gminnym Centrum Kultury w Polichnie izgromadził 33 wykonawców. Na scenie prezentowali się artyści z trzech powiatów: janowskiego, kraśnickiego i biłgorajskiego, podzieleni na pięć kategorii: soliści, zespoły śpiewacze, a capella, zespoły instrumentalno — wokalne, kapele i chóry. Pacóaa Dzed Kwet « Bilomojn Obchody Powiatowego Dnia Kobiet odbyły się 4 marca w hali ZSBIO w Biłgoraju. Na uroczystość zaprosili panie Starosta Biłgorajski oraz Zarząd Powiatu w Biłgoraju. W spotkaniu uczestniczyło kilkaset kobiet. Dla nich przygotowano słodką niespodziankę i występy artystyczne. W programie artystycznym wystąpiły gwiazdy polskiej sceny operowej - Kamila Lendzion, Oskar Jasiński, Emilia Zielińska i Dawid Kwieciński. Dopełnieniem były występy młodych artystów z Młodzieżowego Domu Kultury w Biłgoraju. Celina Skromak Redaktor naczelny: Celina Skromak Halina Ewa Olszewska WEZ stara kapliczka wśród pól jej uroku nie odebrały wichry i deszcze ani blaknący kształt ust skrzypi zardzewiała aureola sztuczne kwiaty jeszcze się trzymają z wiosną wszystko będzie inaczej żonkile i kaczeńce zakwitną u jej stóp zapachnie fiołkiem i konwalią miejscowy artysta podkoloruje wizerunek nasyci barwę szat pozłoci koronę zanim nadejdą ciepłe wieczory rozśpiewane majówkami i znowu ludzie będą się tam modlić jak przed wiekami przy Madonnie w ramionach starych dębów i białych brzóz. Dziennikarze wydania: Dominik Róg, Ewelina Lemieszek, Maria Cieślak, Ewa Bednarz, Ewelina Sass, Paulina Sprysak, Małgorzata Kowal, Zofia Nizio, Justyna Wróbel, Lucyna Bielak, Zofia Karczmarzyk, Anna Kiełbasa, Szymon Droździel, Jolanta Kołodziej, Elżbieta Klimek, Agnieszka Bąk, Elżbieta Zań, Małgorzata Szczęśniak, Irmina Ziętek, Jerzy Odrzywolski, Celina Skromak Kartkę wielkanocną zaprojektowała: Paulina Daniluk Zdjęcie na okładce: Joanna Ferens Druk: Drukarnia Helvetica, ul. Włosiankarska 13, 23-400 Biłgoraj Wydawca: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, ul. Kościuszki 88, 23 — 400 Biłgoraj www.gokbilgoraj.pl, e-mail: gok_bilgoraj(Qop.pl KULTURA 25/2018 39 Nadchodzące wydarzenia (kwiecień — czerwiec 2018 r.) » 6 kwietnia 2018 r. — Międzyszkolne Konfrontacje Teatralne w Smólsku Organizator: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Szkoła Podstawowa w Smólsku * 27 kwietnia 2018 r. — Gminny Konkurs Piosenki Wygraj Szansę Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju * 11 maja 2018 r. — Mały Konkurs Recytatorski Organizator: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju * 27 maja 2018 r. — Gminne Zawody Sportowo — Pożarnicze w Soli Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, Zarząd Gminny OSP, OSP w Soli * 3 czerwca 2018 r. — Turniej Wsi w Okrągłym Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Mieszkańcy Okrągłego . 10 czerwca 2018 r. — Piknik Tradycja i Współczesność w Dąbrowicy Organizator: OSP i KGW z Dąbrowicy, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju + 16 czerwca 2018 r. — Diecezjalny Dziecięcy Festiwal Piosenki Religijnej w Gromadzie Organizator: KSM „Nadzieja” w Gromadzie, Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Mieszkańcy Gromady +. 17 czerwca 2018 r. — Festiwal Sztuki Lokalnej „Biłgorajska Nuta” w Dylach Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Mieszkańcy Dyl * 24 czerwca 2018 r. — Turniej Sołectw w piłce siatkowej w Starym Bidaczowie Organizator: Wójt Gminy Biłgoraj, OSP w Starym Bidaczowie GHIACBIŁGÓRAJ 4
kultura_26_2018_web.pdf	KULTURA Kwartalnik Gminy Biłgoraj nr (26) kwiecień — czerwiec 2018 r. ISSN 2299 — 047X WU DUAL I UW DWU UNE OWA KONARY Lou PAANIAE KÓZ EL 0x HR ALA NRSęŚ Z je LUPA „ id P ż (8 KORE: : E OR; * e" A Ę a teg ir wz = l JI! F a | - l h "Rozśpiewani w tradycji” to projekt edukacyjny zainicjowa- ny przez Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju. Celem projektu jest kultywowanie tradycji muzycznych Ziemi Biłgorajskiej, po- przez zachowanie umiejętności śpiewania białym głosem (tak przecież charakterystycznym dla naszego regionu) jak również ocalenie od zapomnienia repertuaru tradycyjnych pieśni biłgo- rajskich. Nasza szkoła — Szkoła Podstawowa w Woli Dereźniań- skiej miała szczęście być jedną spośród dwóch, gdzie projekt był realizowany. Jesienią 2017 r. odbyły się pierwsze z cyklu warszta- ty białego śpiewu, czyli śpiewu tradycyjnego z elementami emisji i higieny głosu, który jest charakterystyczny dla śpiewu wiej- skiego. Instruktorem zajęć była Pani Marta Graban -Butryn. W ramach projektu odbywały się również spotkania i wspólne śpiewanie z Zespołem Śpiewaczym z Rudy Solskiej. Projekt cieszył się dużą popularnością, nie tylko wśród dziewcząt, ale również wśród chłopców. Podsumowanie projektu miało miejsce 9 listopada podczas patriotycznej szkolnej uroczystości. Na tym etapie projekt się jednak nie zakończył. 11 listopada nasi uczniowie i uczennice wzięli udział w XXII Jesiennej Biesiadzie Kulturalnej w Korytkowie Du- żym, a następnie powstał szkolny zespół wokalny „Rudzianeczki”. 21 stycznia 2018 r. w Hedwiżynie podczas XIV Gminnego Przeglądu Kolęd i Pastorałek, dziewczęta wyśpiewały trzecie miejsce. Kolejny raz nasze "Rudzianeczki” zaprezentowały się 29 kwietnia 2018 r. w Gminnym Ośrodku Kultury w Obszy podczas eliminacji powiatu biłgorajskiego do 52 Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych i zakwalifikowały się do eliminacji wojewódzkich w Lublinie w kategorii „duży-mały”. W dniu 27 maja 2018 r. nasz zespół wystąpił w Muzeum Wsi Lubelskiej. Nie udało nam się zakwalifikować na Ogólnopolski Festiwal do Kazimierza Dolnego, jednak cie- szymy się z dotychczasowych sukcesów. Rok szkolny nasz zespół zakończył występem na Festiwalu Sztuki Lokalnej „Biłgorajska Nuta” w Dylach, gdzie zaśpiewał wraz z Zespołem Folkowym Podkowa i zaprezentował się w widowisku „Baśń Nocy Świętojańskiej”. Udział naszej młodzieży w projekcie "Rozśpiewani w tradycji” jest dla naszej całej społeczności szkolnej bardzo dużym wyróżnieniem. Na pew- no po wakacjach znowu rozpoczniemy przygodę ze śpiewem tradycyjnym i dalej będziemy kontynuować i pielęgnować naszą piękną lokalną kulturę i tradycje. Anna Przytuła- Gol Monika Kowal ską ską ską ską ską ską ską ską ską Obrazek z Woli Tu śpiewy majowe w przydrożnych kapliczkach Rozmowy drzew o dawnych wystrzałach Pysk krowi znad trawy spogląda ciekawie I księżyc zawisł zbyt wcześnie nad stawem Tu strumień leniwie przeciąga się w słońcu I dom drewniany zarósł mchem stuleci Sarna przebiegła ślad pozostał w ziemi Kto go odczyta za lat może sto Głowę odwróci by spojrzeć w przeszłość Niczym jest mowa dróg i kamieni Jeśli nikt jej nie słucha wśród zielonych cieni dada a a Jada | | | -— FTTTYFTFTTETTFTFTFTTTTTFTFTTYCETTTETETETEFETETYCETTTYETYCERY Ewa Bordzań Redaktor naczelny: Celina Skromak Dziennikarze wydania: Dominik Róg, Ewelina Lemieszek, Zofia Nizio, ks. Rudolf Karaś, Zofia Bielak, Zofia Karczmarzyk, Paweł Kiełbasa, Otylia Kobielarz, Halina Pintal, Maria Skrok, Małgorzata Szczęśniak, Ewa Nizio, Ewa Bednarz, Małgorzata Palikot, Ewa Hanas, Magdalena Dołba, Bogda Dobosz, Mariusz Hadam, Anna Przytuła — Gol, Monika Kowal, Agnieszka Czarnecka - Piętak, Beata Bełżek, Piotr Lewkowicz, Alina Bartnik, Izabela Chmiel, Patrycja Bargiel, Edward Starczyk, Celina Skromak Zdjęcie na okładce: Irmina Ziętek Druk: Drukarnia Helvetica, ul. Włosiankarska 13, 23-400 Biłgoraj Wydawca: Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, ul. Kościuszki 88, 23 — 400 Biłgoraj www.gokbilgoraj.pl, e-mail: gok_bilgoraj(Qop.pl 2 maja 2018 roku w Szkole Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej obchodzono uroczyście rocznicę uchwa- lenia Konstytucji 3 Maja. Ten dzień to Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, dlatego budynek szkoły oraz przedszkola udeko- rowano biało-czerwonymi symbolami - flagami oraz kwiatami. Za nami kolejny Turniej Wsi. W słoneczne niedziel- ne popołudnie 3 czerwca na boisku wiejskim w Okrą- głym odbył się XIV Turniej Wsi. W tym roku, w celu uczczenia Setnej Rocznicy Odzyskania przez Polskę Niepodległości, _ zorgani- zowany został pod hasłem „Niech żyje bal ... Tanecz- nym krokiem w Niepodle- głość. W niedzielne popołudnie 17 czerwca 2018 r. w małej urokliwej wioseczce Dyle, przy klimatycznym par- ku nad stawem, już po raz dziewiąty odbył się Festiwal Sztuki Lokalnej „Biłgoraj- ska Nuta. Organizatorem festiwalu jest Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju i Miesz- kańcy Dyl. Powstała kolejna część Par- tyzanckiej Mapy Puszczy Solskiej, która tym razem obejmuje tereny lasów józe- fowskich. Na mapie zazna- czone są m.in. miejsca pla- cówek partyzanckich, akcji dywersyjnych, bitew i poty- czek, pacyfikacji, schronów ludności cywilnej, a także lokacje związane z tragiczną akcją Sturmwind II w czerw- cu 1944 r. W związku z 100. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości Szkoła Pod- stawowa w Dąbrowicy roz- poczęła wdrażanie innowacji wychowawczej o charakterze programowym „Dla Nie- podległej 1918 — 2018 W ramach innowacji zreali- zowano konkurs literacki „Świadek historii w mojej rodzinie - zachować od zapo- mnienia” KULTURA 26/2018 Dawne osady lesne w Gminie Biłgoraj (część I Tereny dzisiejszych miejscowości Gminy Biłgoraj dawniej porastała Puszcza Solska, jeszcze kilka wieków temu największy kompleks leśny w Europie Środkowo-Wschodniej. Ogromne tereny leśne na północ od Tanwi poprzecinane były jedynie traktami handlowymi oraz nielicznymi miejscowo- ściami takimi jak Sól, Dąbrowica czy Gromada, a także miasteczkami jak Biłgoraj, Frampol czy Goraj. SON ZPA s zim IE | W XVIII wieku na terenie dzisiejszej Gminy Biłgoraj, a w szczególności na obszarze wchodzącym w skład Or- dynacji Zamojskiej zaczęło postępować rozproszone osad- nictwo leśne. Osadnicy, pochodzący w większości z prze- pełnionych okolicznych wsi wędrowali po niedostępnych ostępach leśnych i zakładali maziarnie i smolarnie, przy- siółki oraz zagrody leśne, w których wyrabiali maź, smo- łę, dziegieć czy potaż, a także zajmowali się bartnictwem a później pszczelarstwem. Budziarze — tak nazywano ich od połowy XVIII w. uprawiali również malutkie poletka i łąki rozrzucone po lasach (tzw. sznury). Jako zmierzch ich osadnictwa należy uznać I poł. XIX w., kiedy z inicjatywy władz Ordynacji Zamojskiej dokonano regulacji gruntów. Wiele osad leśnych przekształciło się w typowe wsie rolni- cze, które istnieją do dzisiaj. Niektóre zaginęły, a ich ślady da się odnaleźć jeszcze w czasie obecnym. W okolicach dzisiejszej Bukowej nad rzeką o tej samej nazwie istniały pod koniec XVIII w. odosobnione osady, liczące po kilka gospodarstw. Najbliżej od strony Ujścia znajdowała się osada o nazwie Małki, z kolei bliżej w stronę Andrzejówki znajdowały się Myszaki, Malce oraz Jachosze. Osady leśne istniejące pod Ciosmami do dzisiaj są za- 4 KULTURA 26/2018 = SPE zj ż 5 3) s 0) LO p ży chowane w pamięci okolicznych mieszkańców, a także w terenie. Znajdziemy tam więc osadę Byczek (dzisiaj część Ciosmów), Knieję oraz Pszczelne (dawniej także Nieściu- ry). Wschodnia część Starego Bidaczowa nosiła dawniej nazwę Wasągi i stanowiła odrębną miejscowość. Z kolei zachodni kraniec Soli (okolice stadionu wiejskiego) także dawniej był odrębną miejscowością o nazwie Rudka. Dominik Róg Teatrzyki z gminy Biłgoraj najlepsze! ...Bo teatr jest po to, żeby wszystko było inne niż dotąd.... Teatr wszechstronnie rozwija, uczy wrażliwości i sprawia, że świat staje się ciekawszy, a życie bogat- sze w przeżycia i doznania. Jest idealnym sposobem wyrażania uczuć i zaspokaja indywidualne po- trzeby człowieka, takie jak potrzebę doznawania przeżyć, potrzebę twórczości, potrzebę ekspresji. Teatr jest też nosicielem określonych treści, czasem nieko- niecznie łatwych w odbiorze, ale dzięki temu pomaga kształ- tować właściwe postawy życiowe. Uczestnictwo w spektaklu powoduje wrastanie człowieka w kulturę, co z kolei stwarza poczucie więzi z przeszłością kulturalną społeczeństwa. 6 kwietnia, już po raz dziewiąty, w Szkole Podstawowej w Smólsku odbyły się Międzyszkolne Konfrontacje Teatral- ne. W konfrontacjach wzięło udział 11 teatrzyków szkolnych z terenu gminy Biłgoraj: z Bukowej, Ciosmów, Starego Bi- daczowa, Dąbrowicy, Dereźni, Gromady, Hedwiżyna, Ko- rytkowa Dużego, Soli, Woli Dereźniańskiej i Smólska. Or- ganizatorem tego wydarzenia jest Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju i Szkoła Podstawowa w Smólsku. Cele konfrontacji to rozbudzanie zainteresowania teatrem, dbałość o kulturę słowa, kształtowanie u dzieci i młodzieży postaw twórczych oraz rozwijanie wyobraźni i wrażliwości. Komisja konkursowa w składzie Maryla Olejko i Lidia Grabowska po obejrzeniu wszystkich spektakli postanowiła nagrodzić i jednocześnie nominować na Powiatowy Prze- gląd Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych w Tarnogro- dzie 4 następujące grupy teatralne: I nagroda - Teatrzyk U2 ze Szkoły Podstawowej w Gromadzie za spektakl pt. „Śmiecie, wg scenariusza na podst. tekstów J. Kofty, M. Sa- mozwaniec, K. Legowicza, w reżyserii Małgorzaty Procnet, II nagroda - Teatrzyk ze Szkoły Podstawowej w Smólsku za spektakl pt. „Ekologiczna Królewna, przygotowany pod kierunkiem Haliny Pintal i Iwony Paluch, III nagroda ex aequo: Teatrzyk Szkolny z Korytkowa Dużego za spektakl „Śnieżny kryzys w Białym Dole, wg scenariusza Mariusza Niemyckiego, przygotowany pod kierunkiem Julii Adamek, oraz Teatrzyk z Zespołu Szkół w Soli za sztukę „Mucha i ka- raluch', wg scenariusza Joanny Koper na podst. wiersza Lesz- ka Sulimy Ciundziewickiego, przygotowane pod kierunkiem: Joanny Koper i Elżbiety Zań. Ponadto komisja przyznała 3 wyróżnienia dla: Teatrzyku ze Szkoły Podstawowej w Woli Dereźniańskiej za „Baśń Nocy Świętojańskiej, wg scenariusza Anny Przytuła — Gol w oparciu o utwór I. Kraszewskiego, przygotowaną pod kie- runkiem Anny Przytuła — Gol i Moniki Kowal, Teatrzyku szkolnego w Dereźni za spektakl „W poszukiwaniu szczę- ścia, wg scenariusza Wioletty Piaseckiej, w reżyserii Alicji Chołyst, Teatrzyku ze Szkoły Podstawowej w Hedwiżynie, za „Bez maski”, wg scenariusza Katarzyny Cichockiej, przygo- towany pod kierunkiem Marty Szuper. Za wyróżniające się kreacje aktorskie nagrody rzeczowe otrzymali: Laura Rapa i Samuel Bartosiński z Dereźni, Julia Ćwikła ze Starego Bidaczowa, Krystian Skubis z Gromady i Franciszek Bienia z Soli. Wszystkie grupy teatralne otrzymały pamiątkowe dyplo- my i nagrody finansowe za udział w konkursie. Nasze najlepsze spektakle, laureaci Międzyszkolnych Kon- frontacji Teatralnych 2018 w Smólsku - teatrzyki z Gromady, Smólska, Soli i Korytkowa Dużego, zostały zaprezentowane w dniach 10i 11 kwietnia w Tarnogrodzkim Ośrodku Kultu- ry podczas XIX Powiatowego Przeglądu Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych. Wystąpili wśród 11 zespołów teatralnych biorących udział w przeglądzie. Na finał wojewódzki - Festiwal Najciekawszych Widowisk w Lublinie zakwalifikowały się wyłącznie teatrzyki z gminy Biłgoraj: Gromada, Smólsko i Korytków Duży. Smólsko i Ko- rytków Duży w kategorii teatrów dziecięcych, natomiast Gro- mada (uczniowie gimnazjum) w kategorii teatry młodzieżo- we. Serdecznie gratulujemy uczniom i ich opiekunom oraz życzymy im wielu kolejnych sukcesów. Celina Skromak KULTURA 26/2018 5 Rajd Szlakiem Powstania Styczniowego 11 listopada 2018 roku będziemy w naszej Ojczyźnie obchodzić setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. W całym kraju odbywają się liczne imprezy i uroczystości, których celem jest upamiętnienie ludzi, którzy sto lat temu wywalczyli niepodległość. Jest to także dobra okazja, aby dzieciom i młodzieży ukazać piękno naszej historii i kultury oraz przedstawić sylwetki bohaterów narodowych, którzy mogą być wzo- rem do naśladowania. W wielu szkołach zaplanowano sze- reg przedsięwzięć, których celem jest uczczenie tak ważnej rocznicy oraz pogłębienie wiedzy historycznej i budowa- nie postaw patriotycznych. Uczniowie z najstarszych klas Szkoły Podstawowej w Starym Bidaczowiel0 kwietnia 2018 roku wzięli udział w Rajdzie Szlakiem Powstania Styczniowego, którego ce- lem było także uczczenie rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Rajd jest imprezą cykliczną, organizowa- ną przez Oddział PTTK w Biłgoraju. W tym roku był to 21 rajd, który miał uczestnikom przybliżyć miejsca związa- ne z historią walk o niepodległość naszego kraju. Uczniowie ze Starego Bidaczowa wraz z opiekunami, Agnieszką Czarnecką-Piętak i ks. Rudolfem Karasiem, około godz. 9.00 przybyli do Huty Krzeszowskiej. W po- bliżu parafialnego kościoła zgromadzili się uczestnicy w liczbie około 300 osób. Marsz poprzedziła Msza św. spra- wowana przez ks. proboszcza Krzysztofa Koprowskiego i ks. Rudolfa. Po zakończeniu Andrzej Czacharowski przy- bliżył uczestnikom tematykę Powstania Styczniowego. Następnie wyruszyliśmy autokarami w kierunku wioski Ciosmy. Po krótkiej podróży zatrzymaliśmy się w lesie, aby pieszo udać się do miejsca, gdzie w latach 1953 — 1961 ukrywał się Andrzej Kiszka. Zmarły w czerwcu 2017 roku partyzant był jednym z ostatnich Żołnierzy Niezłomnych, ukrywających się przed funkcjonariuszami UB i MO. Po przybyciu na polanę, od razu zauważyliśmy krzyż i tabli- cę z zdjęciami i życiorysem żołnierza. Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Obwodu Nisko — Stalowa Wola Zbigniew Markut przybliżył uczniom syl- wetkę Andrzeja Kiszki oraz czasy, w których żył. Następ- nie udaliśmy się leśnymi drogami i ścieżkami do pomni- ka, upamiętniającego walki powstańców styczniowych z żołnierzami rosyjskimi. Podziwiając piękno przyrody, po ponad dwóch godzinach wędrówki dotarliśmy do miejsca, gdzie znajduje się głaz z tablicą, na której umieszczono napis: „Pamięci Powstańców Styczniowych z oddziału pułkownika 6 KULTURA 26/2018 Leona Czechowskiego, którzy w dniach 20 i 21 marca 1863 r. w lasach Uroczyska Knieja stoczyli bitwę z wojskami rosyj- skim?. Zainteresowanie wzbudziło Godło Powstania Stycz- niowego, które składa się z trzech elementów: Białego Orła (Polska), Pogoni (Litwa) i Św. Michała Archanioła (Ukra- ina).Uczniowie usłyszeli, że jest to symbol jedności trzech narodów tworzących dawną Rzeczpospolitą. Na zakończenie rajdu uczestnicy mogli posilić się smacznym bigosem i wypić ciepłą herbatę. Marsz leśnymi drogami, przyroda, która budzi się do życia i świeże po- wietrze przyczyniły się do tego, że nikomu nie zabrakło apetytu. Rajd Szlakiem Powstania Styczniowego przybliżył uczestnikom losy Polaków walczących o wolność naszej Ojczyzny oraz pozwolił poznać niezwykłe i piękne miejsca naszej małej Ojczyzny, którą jest ziemia biłgorajska. Marsz miał także wymiar edukacyjny i patriotyczny. Informacje o powstaniu i historia rodziny zaangażowanej w walkę o niepodległość, o której uczniowie usłyszeli podczas ka- zania, wykład po Mszy św. oraz marsz przez las, w którym walczyli nasi przodkowie w 1863 roku, pozostaną w pa- mięci uczestników i pobudzą do tego, aby zainteresować się dziejami naszej Ojczyzny. Ks. Rudolf Karaś Zasadzono Dąb Niepodległości W Szkole Podstawowej w Smólsku obchody narodowych świąt są bardzo istotnym elementem wychowania patriotycznego, a w nawiązaniu do obchodów Roku dla Niepodległej nabierają jesz- cze większego wymiaru. Stulecie odzyskania przez Państwo Polskie niepodległości jest okazją do realizacji wielu inicjatyw, a jedną z nich jest włączenie się do akcji sadzenia „Dębów Niepodległo- ści”, zainicjowanej przez Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie. 27 kwietnia 2018r. przy Szkole Podstawowej w Smólsku miała miejsce uroczysta ceremonia posadzenia Dębu Nie- podległości. W wydarzeniu uczestniczyła cała społeczność szkolna. Dyrektor szkoły, Pani Barbara Wojciechowska doko- nując uroczystego posadzenia symbolicznego drzewka od- czytała słowa jakie skierował w liście Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie - „Wierzę, że dzi- siejszy dzień zapisze się w pamięci przybyłych jako niezwy- kle patriotyczne wydarzenie, zaś zasadzony dąb będzie sta- nowił pamiątkę nie tylko bohaterskiej przeszłości polskiego narodu, ale także symbol wspólnych działań łączących po- kolenia”. Ceremonię posadzenia dębu poprzedziła patriotycz- na akademia. Uczniowie klas V i VI przedstawili montaż słowno — muzyczny, nawiązujący do tematyki niepodległo- ściowej oraz ważnych wydarzeń w historii naszej ojczyzny związanych z uchwaleniem Konstytucji 3 Maja. Szkolne uro- czystości poprzedzające święta majowe przebiegały w pod- niosłej atmosferze, dostarczyły wielu patriotycznych doznań i były dla uczestników niezwykle ciekawą lekcją historii. Mamy nadzieję, że posadzony przy szkole dąb będzie trwałym pomnikiem przypominającym o ważnych wyda- rzeniach w dziejach Naszej Ojczyzny. Halina Pintal, Maria Skrok Inauguracja w Nadrzeczu Tradycyjnie 3 maja Fundacja Kresy 2000 w Nadrzeczu zainaugurowała kolejny - XXI już, sezon artystyczny w Domu Służebnym Polskiej Sztuce Słowa Muzyki i Obrazu. Rozpoczęcie sezonu artystycznego w Nadrzeczu na trwałe wpisało się do kalendarza wydarzeń w regionie. Co roku na gości Fundacji Kresy 2000 czeka wiele atrakcji - wy- stawy, koncerty i spektakle. W czwartkowe popołudnie, mi- łośników słowa, muzyki i obrazu powitali gospodarze Alicja i Stefan Szmidtowie, którym towarzyszył Zespół Śpiewaczy z Rudy Solskiej. Uroczystość rozpoczęła się od odśpiewania pieśni „Biłgorajska Ty Ziemico, Ziemio ukochana...” Na inauguracyjne wydarzenie złożył się wernisaż wy- stawy malarstwa Artura Kolby pt. „Strefa odlotu, występ Trio Bethovenowskiego oraz spektakl Teatru Enigmatic z KUL w Lublinie „Wariacje delFarte, na podstawie „Pa- rad” Jana Potockiego przygotowany pod opieką artystycz- ną Alicji Jachiewicz. Celina Skromak Ra O" TRSRĄ —" KULTURA 26/2018 7 Dąb Niepodległości w Dereżźni Solskiej 2 maja 2018 roku w Szkole Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej - obchodzo- no uroczyście rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Ten dzień to Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, dlatego budynek szkoły oraz przedszkola udekorowano biało-czerwonymi symbola- mi - flagami oraz kwiatami. Dla uczczenia 100 —- lecia naszej wolności - w Roku dla Niepodległej — w szkolnym ogrodzie zasadzony został tego dnia Dąb Niepodległości. Kwiecień to miesiąc pamięci narodowej, w którym czci- my i przypominamy znaczące wydarzenia z historii Polski. W tym roku przypada setna rocznica odzyskania niepodle- głości przez Polskę, co skłania do refleksji i podsumowań. Społeczność Szkoły Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej włączyła się w prowadzoną na terenie województwa lubelskiego akcję sadzenia Dębów Niepodle- głości. Sadzonka została podarowana przez Nadleśnictwo Biłgoraj wraz z listem okolicznościowym przekazanym przez Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie Jerzego Sądela, który podkreślił, że „zasadzony dąb będzie stanowił pamiątkę nie tylko bohaterskiej przeszło- ści polskiego narodu, ale także symbol wspólnych działań łą- czących pokolenia.” Na początek zgromadzeni w sali gimnastycznej obejrze- li montaż słowno — muzyczny pt. „... W górę serca sta- rzy, młodzi! Vivat! Vivat! Trzeci Maj.... Poprzez recytację, taniec i śpiew, uczniowie przygotowani przez Dorotę Łu- kaszczyk i Wandę Brodę, oddali hołd twórcom Konstytucji oraz przypomnieli fakty historyczne związane z tym waż- nym wydarzeniem. Uroczystość niosła przesłanie również dla nas, że patriotyzm należy pielęgnować w każdym dniu i jako naród należy tak żyć, żeby nasza Ojczyzna rozwijała się dla dobra współczesnych oraz następnych pokoleń. Druga część uroczystości — posadzenie Dębu Niepod- ległości - miała miejsce w szkolnym ogrodzie, gdzie zgro- madzonych gości, rodziców, uczniów i całą społeczność szkolną powitała dyrektor szkoły Zofia Bielak — Dzisiaj, sa- dząc w naszym szkolnym ogrodzie Dąb Niepodległości — czyli żywy pomnik, chcemy uczcić wszystkich tych, którzy swoimi działaniami przyczynili się do tworzenia Niepodległej. Mał- gorzata Szczęśniak, nauczyciel historii podkreśliła, że dzi- siejszy dzień jest formą wyrażenia naszego przywiązania do Ojczyzny, do wolności, kultury, tradycji, języka. Dziś mamy to szczęście, że żyjemy w wolnym kraju, możemy prezentować nasze barwy narodowe, śpiewać nasz hymn, chodzić do szkoły noszącej imię Wielkiego Polaka Papie- ża Jana Pawła II. Następnie modlitwę w intencji Ojczyzny 8 KULTURA 26/2018 1916 - ZA018 „DĄR NIEPODLF odmówił kustosz sanktuarium św. Marii Magdaleny ksiądz dziekan Witold Batycki. Przekazał nam również szczególne życzenia, abyśmy swoim życiem i codzienną pracą dla na- szej Ojczyzny zasłużyli na to, by następne pokolenia sadziły dla nas Dęby Pamięci. Uroczystość zorganizowana w Szkole Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej jest jedną z wielu, wpisujących się w kalendarz obchodów Roku dla Niepod- ległej. Małgorzata Szczęśniak 100 lat Niepodległej Polski W ramach obchodów 100-lecia Odzyskania Niepod- ległości przez Polskę, społeczność Szkoły Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej włączyła się w realizacje zadań ustalonych wspólnie przez kuratorium oświaty wraz z władzami samorządowymi. 8 czerwca 2018 r. dzieci przedszkolne, uczniowie, na- uczyciele i rodzice w biało-czerwonym korowodzie prze- szli pod budynek Ochotniczej Straży Pożarnej w Dereźni, gdzie pod tablicą upamiętniającą pacyfikację mieszkańców wioski (02.07.1943 r.) został złożony okolicznościowy wie- niec. Ponadto uczestnicy parady odśpiewali hymn. Po powrocie do szkoły o godz. 11.00 w sali gimnastycz- nej 100 uczniów zatańczyło poloneza włączając się w ten sposób w ogólnopolską próbę bicia Rekordu Polski w ilości par jednocześnie tańczących poloneza. „Niepodległa, niepokorna — zawsze była, będzie, jest. Uskrzydlona bielą orła, bije rytmem naszych serc” Wysokiej rangi podjętych przedsięwzięć dodawali licz- nie zgromadzeni rodzice, oraz obecność strażaków i poli- cjantów zabezpieczających korowód. Zofia Bielak I Festiwal Piosenki Ekologicznej 23 kwietnia 2018 roku w budynku Szkoły Podstawowej w Bukowej odbył się I Festiwal Piosenki Eko- logicznej dla uczniów przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów. Łącznie wystartowało około 30 podmiotów muzycznych. Dzieci i młodzież rywalizowały w dwóch kategoriach wiekowych. Festiwal Piosenki Ekologicznej to nowa inicjatywa Szkoły Podstawowej w Bukowej, która nie tylko pozwala rozwijać pasje i zdolności muzyczne dzieci i młodzieży ale też pełni funkcje edukacyjne związane z ochroną środo- wiska, w którym żyjemy. W przygotowanej przez panią Marcelinę Graszę nauczyciela i jednocześnie inicjatorkę fe- stiwalu prezentacji oraz w zaprezentowanych przez uczest- ników konkursu utworach muzycznych poruszano ważne tematy dotyczące ochrony ziemi, ekologii, środowiska na- turalnego i zdrowia. Komisja w składzie: Teresa Kowal Dyrektor Szko- ły Podstawowej w Bukowej, Celina Skromak Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju i Jerzy Odrzywol- ski Instruktor Muzyczny w Gminnym Ośrodku Kultury w Biłgoraju - Przewodniczący, po wysłuchaniu wszystkich prezentacji postanowiła nagrodzić najlepszych wykonaw- ców w dwóch kategoriach wiekowych. Pierwsza kategoria r! FESTIWAL % F PIOBE NKI wiekowa: I miejsce - Laura Rapa. Druga kategoria wieko- wa: I miejsce - Martyna Cios, Nina Pastuszak. Nagrody i dyplomy zwycięzcom wręczyła Dyrektor Szkoły pani Teresa Kowal. Laureatom składamy serdeczne gratulacje. Celina Skromak KULTURA 26/2018 9 Szkolne Dni Promocji Zdrowia w Dereźni Solskiej W dniach 10-16 maja br. w Szkole Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej od- była się ósma edycja Szkolnych Dni Promocji Zdrowia pod hasłem „Żyj zdrowo-prawidłowo się odżywiaj i aktywnie wypoczywaj”. W ramach przedsięwzięcia 43 uczniów klas IV-VI i 51 uczniów kl. VII i II-III gimnazjum uczestniczyło w Olim- piadzie Wiedzy o Zdrowiu. Tematem przewodnim tegorocznej edycji było zdrowe odżywianie. Celem olimpiady było propagowanie zdrowe- go odżywiania, rozpowszechnianie wzorców racjonalnego żywienia, promocja zdrowia, a także rozwijanie zaintere- sowań dzieci i młodzieży problemami żywnościowymi. W kategorii klas IV — VI, I miejsce zajęła Liliana Kapka z kl. VI, II miejsce — Amelia Nizio i Julia Bielak z kl. VI, III miejsce - Kamila Różańska z kl. IV i Emilia Kapka z kl. VI. W kategorii uczniów kl. VII i gimnazjum zwyciężyła Kinga Maciocha z kl. III, II miejsce zajęli Diana Łubiarz, Karolina Kaczor i Zuzanna Kimak z kl. III, III miejsce — Konrad Knapik i Kacper Okoń z kl. III. 87 uczniów brało udział w drużynowym Międzyklasowym Turnieju Wiedzy o Zdrowym Odżywianiu, który obejmował cztery konku- rencje: test wiedzy o prawidłowym żywieniu, witaminowy quiz, krzyżówkę-sprawdzającą wiedzę z zakresu zdrowego odżywiania i sprawnościowy tor przeszkód. W zmaganiach turniejowych wzięło udział 13 (3-osobowych) drużyn z kl. IV- VIi 16 z klasy VII i gimnazjum. I miejsce w ka- tegorii klas IV — VI zajął zespół w składzie: Martyna Wę- grzyn, Julia Bielak, Natalia Grzybek (kl. VI), II miejsce — Emilia Kapka, Liliana Kapka, Adrian Dziduch (kl. VI), III miejsce - Amelia Hołyst, Amelia Nizio, Anna Oleszczak (kl. VI). W kategorii gimnazjum I miejsce zajęła repre- zentacja kl. III — Diana Łubiarz, Zuzanna Kimak, Kacper Okoń, II miejsce — Sara Węgrzyn, Gabriela Okoń, Konrad Knapik (kl. III), III miejsce — Karolina Kaczor, Kinga Ma- ciocha, Zuzanna Szabat (kl. III). Podsumowanie Szkolnych Dni Promocji Zdrowia od- było się 16 maja, tego dnia zostały ogłoszone wyniki kon- kursów i wręczone nagrody ufundowane przez Radę Ro- dziców. Członkowie Koła Ekologiczno-Krajoznawczego z klasy VI przedstawili walory wybranych warzyw i owo- ców w formie prezentacji. Chłopcy z kl. V: Dominik Ćwi- kła, Bartłomiej Węzka, Damian Mojak i Mateusz Kozłow- ski zaprezentowali spektakl według własnego scenariusza i reżyserii pt. „Pochodzenie i wartości odżywcze pomidora. Uczniowie kl. III gimnazjum: Martyna Brodziak, Kami- la Hyz, Karolina Kaczor, Zuzanna Kimak, Diana Łubiarz, 10 KULTURA 26/2018 Alicja Niemiec, Kinga Maciocha, Gabriela Okoń, Zuzanna Szabat, Sara Węgrzyn i Konrad Knapik, przygotowali owo- cowo-warzywne koreczki, którymi zostali poczęstowani uczestnicy imprezy. Udział uczniów w Szkolnych Dniach Promocji Zdro- wia wpłynął na integrację społeczności szkolnej i spowo- dował korzystne zmiany w zakresie zdrowego stylu życia, a w szczególności racjonalnego odżywiania. Organizatorzy serdecznie gratulują i dziękują całej społeczności szkolnej za wykazanie się wiedzą i umiejętnościami oraz za aktywny udział i zaangażowanie. Małgorzata Palikot Warsztaty Kulinarne o zdrowym żywieniu dzieci w Soli W dniu 6 kwietnia 2018 r. w remizie OSP w Soli odbyły się pilotażowe Warsztaty Kulinarne o zdro- wym żywieniu dzieci, przeznaczone dla rodziców. Spotkanie zorganizowała Lokalna Grupa Dzia- łania „Ziemia Biłgorajska” we współpracy ze Stowarzyszeniem Razem Łatwiej w Zakątku Ziemi Biłgorajskiej oraz Gminną Biblioteką Publiczną w Soli. Warsztaty poprowadziła Oksana Marczak z firmy Wkręceni w Zdrowie. Przybyli na spotkanie goście mogli dowiedzieć się wielu przydatnych informacji o zdrowym żywieniu zarówno dzieci, jak i osób starszych. Prowadząca zaprezentowała m.in. porady jak przekonać dziecko do jedzenia warzyw oraz jak wycho- wać małego smakosza. Zebrani dowiedzieli się także dlaczego w swojej diecie warto ograniczyć cukier. W części warsztatowej uczestnicy przygotowali zdrowe przekąski, koktajle i słodycze bez sztucznych dodatków, cu- kru i utwardzanych tłuszczów. Po wspólnej degustacji goście otrzymali przepisy na zdrowe dania, które będą wykorzysty- wali w domach. Dominik Róg Zajęcia otwarte dla rodziców Zajęcia otwarte dla rodziców to jedna z wielu form współpracy przedszkola z rodzicami, w czasie której mają oni okazję poznać sposoby i formy pracy dydaktyczno — wychowawczej oraz prze- konać się jak wiele ich pociechy już potrafią a nad czym mogą jeszcze popracować. Takie zajęcia zawsze budzą wiele emocji zarówno u dzieci jak i u rodziców oraz nauczyciela. W oddziale przedszkolnym dla dzieci 3 — 5 letnich w Szkole Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereź- ni Solskiej w roku szkolnym 2017/2018 takie zajęcia od- były się czterokrotnie. Tematyka spotkań nawiązywała do aktualnych wydarzeń oraz zawierała treści podstawy pro- gramowej wychowania przedszkolnego. W październiku odbyły się zajęcia jesienne, w grudniu o tematyce zimo- wo — świątecznej, w marcu na temat nadchodzącej wiosny. Ostatnie zajęcia odbyły się w maju i zgodnie z „Rokiem dla Niepodległej” poruszały tematykę patriotyczną. Wszystkie zajęcia podzielone był na dwa etapy. Podczas pierwszej czę- ści zajęć rodzice obserwowali swoje dzieci podczas pracy, ich umiejętności, aktywność, zachowanie oraz stosunek do rówieśników i nauczyciela. Podczas drugiej części rodzice mieli możliwość wspólnej zabawy oraz wykonania pra- cy plastycznej razem z dzieckiem. Dzieci i rodzice zawsze chętnie uczestniczyli w proponowanych formach zajęć, dając wyraz swojemu zainteresowaniu i zaangażowanie w działaniu. Taka forma współpracy daje możliwość pozna- nia różnych sposobów pracy oraz gier i zabaw, które rodzice mogą wykorzystać podczas pracy z dzieckiem w domu. Wspólne zabawy i prace z dziećmi nie tylko doskonale integrują rodzinę ale także, rozwijają ich umiejętności. Są również ogromnym źródłem radości, o czym można było się przekonać w trakcie zajęć. Ewa Nizio KULTURA 26/2018 11 Rodzinnie w Gromadzie Już po raz kolejny 1 czerwca, w Szkole Podstawowej w Gromadzie swoje święto obchodzili wspól- nie rodzice i dzieci. W organizację tej pięknej uroczystości włączyli się wszyscy uczniowie i na- uczyciele. Licznie przybyłym gościom zaprezento- wały swoje talenty zarówno przedszkolaki, jak i uczniowie klas młodszych i starszych. Były pięk- ne wiersze, piosenki oraz dwa przedstawienia: „Grymaśna stokrotka” w wykonaniu 5-6 latków i „Ekologiczna królewna” — gdzie aktorami byli uczniowie klasy I i III. Najmłodsze przedszkolaki 3-4 latki zatańczyły do muzyki ABBY. Dużymi brawami zostały nagrodzone popisy taneczne i akrobatyczne. Wiele emocji wzbudziły kon- kurencje sportowe: przeciąganie liny i wyścigi w workach. Słodki poczęstunek został przygo- towany przez rodziców. Wspólnie spędzony czas z mamą i tatą to wspaniała okazja do zacieśnienia więzi rodzinnych, bo przecież NAJWAŻNIEJ- SZA JEST RODZINA! Ewa Bednarz Dzień rodziny w Dereźni Solskiej Z okazji Dnia Mamy i Taty dnia 14 czerwca 2018 r. dzieci z oddziałów przedszkolnych w Szkole Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej przygotowały dla swoich rodziców uro- czystą niespodziankę. W pięknych strojach prezentowały bogaty program arty- styczny — wiersze, piosenki, tańce i życzenia dla kochanych rodziców. Wielkie wzruszenie wywołał taniec z sercami dzie- ci 4 letnich do piosenki „Mamo, mamo” oraz taniec z chustą dzieci 5 letnich do utworu „Cudownych rodziców mam. Wy- jątkowe poruszenie wśród rodziców wywołał także występ dzieci 6 letnich, którzy wykonali piękny układ choreograficz- ny z wykorzystaniem kwiatów do utworu „Loka, Loka” oraz taniec chłopców do piosenki „Przez twe oczy zielone. Po wspaniałych występach na twarzach rodziców zauwa- żyć można było tylko jedno — wzruszenie i dumę ze swoich pociech. Występy nie były łatwe, ale przedszkolaki świetnie sobie poradziły. Podczas wręczania własnoręcznie wykona- nych upominków całusom i uściskom nie było końca. Na zakończenie tak miłego dnia dzieci i rodzice zasiedli do słod- kiego poczęstunku. Uroczystość przebiegała w miłej i ciepłej atmosferze i na pewno na długo zagości w pamięci dzieci i rodziców. Ewa Nizio 12 KULTURA 26/2018 KOCHANYM LWEaTnn) Rodzina naszą wartością — Piknik Rodzinny w Starym Bidaczowie 17 czerwca 2018 r. odbył się po raz drugi„Piknik rodzinny” organizowany przez Szkołę Podstawo- wą w Starym Bidaczowie, Sołectwa Stary i Nowy Bidaczów, Ochotniczą Straż Pożarną i rodziców uczniów. Hasło przewodnie imprezy brzmiało: „Rodzina naszą wartością, bo też i w rodzinnym gronie wszyscy się ba- wili. Przygotowanie tak dużego przedsięwzięcia możliwe było dzięki ogromnej pomocy i zaangażowaniu rodziców uczniów naszej szkoły. Spotkanie swoim wystąpieniem rozpoczęła pani dyrektor Małgorzata Kanar, która wszyst- kich serdeczne przywitała, podziękowała sponsorom, po- wiedziała o ogromnym znaczeniu rodziny w życiu każ- dego człowieka oraz przedstawiła najważniejsze atrakcje tego dnia: część artystyczną w wykonaniu uczniów, loterię fantową, kącik malowania, konkurs w celnym strzelaniu przygotowany przez zaproszonych żołnierzy z Regular- nego Oddziału Piechoty Zamojskiej ASG Zamość oraz dmuchany plac zabaw. Opiekę nad uczniami sprawowali nauczyciele i rodzice. RODZINA MFA) RTCZZLN Tak jak dopisała nam pogoda, tak też dopisywały nam dobre humory. Dobrze jest się bawić w rodzinnym gronie. Bogda Dobosz Rodzinne świętowanie w Smólsku „Rodzinne Świętowanie” to święto mamy, taty, ale też święto dzieci... W naszej szkole rodzinne świętowanie jest cykliczną imprezą odbywającą się od kilku lat. Dyrektor Szkoły Pani Barbara Wojciechowska wita- jąc przybyłych gości zaprosiła do wspólnego świętowania. Ksiądz Adrian Borowski zwracając się do zebranych, bardzo pięknie mówił o sile rodziny oraz roli rodziny w wychowa- niu młodego pokolenia. W części artystycznej przygotowa- nej przez uczniów były podziękowania i życzenia. Rodzice i dzieci z zainteresowaniem obejrzeli sztukę teatralną „, Ekologiczna Królewna, którą uczniowie naszej szkoły prezentowali w tym roku na Wojewódzkim Festiwalu Najciekawszych Widowisk Teatralnych w Lublinie. Bardzo ładnie zaprezentowały się również dzieci z oddziałów przed- szkolnych i uczniowie klas I-II. Dzieci słowami wierszy, pio- senką i tańcem wyraziły wdzięczność swoim rodzicom. Ponieważ Rodzinne Świętowanie w tym roku odbywało się pod hasłem „ Kocham Cię Polsko” i nawiązywało do Ju- bileuszu 100 - lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, nie zabrakło także patriotycznych akcentów. Najbardziej wzruszającym i podniosłym momentem było wykonanie przez uczniów narodowego tańca - polone- za. Punktualnie o godzinie 11.00 do tańca ruszyły 23 pary. W ten sposób uczniowie naszej szkoły włączyli się do próby bicia rekordu Polski w ilości par jednocześnie tańczących poloneza. Podczas wspólnych zabaw na placu szkolnym uczniowie malowali plakaty „Moja Ojczyzna, dmuchali bia- łe i czerwone balony, a twarze malowali barwami narodo- wymi. Na wszystkich czekało wiele atrakcji, między innymi gry i zabawy sportowe oraz słodki poczęstunek. Był to wspa- niały dzień zarówno dla rodziców jak i dzieci. Dzisiaj cieszymy się, że możemy wzrastać w szczęśliwych rodzinach w wolnej Ojczyźnie Beata Bełżek KULTURA 26/2018 13 Radość czytania 2018 W ramach obchodów „TYGODNIA BIBLIOTEK 2018” pod hasłem (DO) WOLNOŚĆ CZYTANIA, na- wiązując do 100 - lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgoraju z/s w Soli przeprowadziła gminne eliminacje konkursu „Radość czytania”. r | Była to już XVII edycja konkursu, którego celem jest promowanie aktywnego czytania, rozbudzanie zaintereso- wania literaturą, rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem ojczystym, promocja biblioteki i jej zbiorów. W konkursie wzięło udział 18 lektorów z 9 szkół pod- stawowych z terenu Gminy Biłgoraj wyłonionych w drodze eliminacji szkolnych. Po wysłuchaniu wszystkich czytają- cych komisja w składzie Halina Olszewska i Ewa Bordzań wytypowała zwycięzców eliminacji gminnych a zarazem zakwalifikowała do etapu powiatowego Krystiana Kowala — kl. V Szkoła Podstawowa w Woli Dereźniańskiej i Amelię Grab — kl. V Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy. Drugie miej- sce zajęła Magdalena Ciosmak kl.VI - Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy, a trzecie Ilona Jaskowska kl. V - Szkoła Pod- stawowa w Dereźni. Wyróżnienia otrzymali — Martyna Na- staj - kl.VI Szkoła Podstawowa w Gromadzie, Klaudia Rekiel Zespół Szkół w Soli i Kornelia Szabat kl -.VI Zespół Szkół w Soli, Julia Wolanin - kl. IV Szkoła Podstawowa w Korczowie. Pozostali uczestnicy to: Jagoda Pacyk kl. V i Gabriela Strzałka kl. IV - Szkoła Podstawowa w Hedwiżynie, Szy- 14 KULTURA 26/2018 mon Habza kl.VI, i Milena Bąk kl.VI - Szkoła Podstawowa w Bukowej, Anna Łukaszczyk kl. V - Szkoła Podstawowa w Gromadzie, Joanna Rawiak kl. V i Eunika Kąca kl. V - Szkoła Podstawowa w Korytkowie Dużym, Amelia Okoń kl. V - Szkoła Podstawowa w Woli Dereźniańskiej, Wikto- ria Grabias kl. IV i Martyna Grabias - Szkoła Podstawowa w Korczowie. 6 czerwca 2018 roku, w Sali Konferencyjnej Urzędu Mia- sta Biłgoraj, odbyła się XVII edycja Powiatowego Konkursu Radość Czytania 2018. Przystąpiło do niego 22 uczestników z całego powiatu biłgorajskiego. Każdy z nich przeczytał fragment dowolnie wybranej książki młodzieżowej. Inter- pretację tekstu oceniało jury w składzie Halina Ewa Ol- szewska — poetka, regionalistka i Celina Skromak- dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Biłgoraju. Miło nam poinformować, że laureatem I nagrody został Krystian Kowal uczeń kl. V SP w Woli Dereźniańskiej, na- tomiast III miejsce zdobyła Magdalena Ciosmak z kl.VI SP w Dąbrowicy Zofia Nizio Pociąg do czytania Po raz szósty 22 maja pociąg wypełniony wesołymi dzieciakami wjechał do Parku Solidarności wBiłgoraju, gdzie zostały dla nich przygotowane różnorodne atrakcje. Impreza dla najmłodszych czytelników bibliotek została zorganizowana w ramach obchodów „Tygodnia bibliotek”, którego mottem przewodnim było hasło „(DO) WOLNOŚĆ CZYTANIA”, nawiązujące do obchodów 100 - le- cia odzyskania przez Polskę niepodległości. Słowo „dowolność czytania, to czytanie z własnej woli, nie skrępowane żadnymi nakazami, przepisami, swobod- ne, wolne czytanie i jednocześnie nieograniczony dostęp do książki i biblioteki. W sposób atrakcyjny i nietuzinkowy Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgoraju z/s w Soli zachęca do czytania, organizując różne akcje czytelnicze, by pokazać, że książka to nie tylko czytanie ale dobra zabawa, a biblio- teka to nie tylko miejsce gdzie gromadzi się książki ale, że jest to instytucja, która aktywnie włącza się w życie lokalne społeczności. Jak co roku w Parku Solidarności było wesoło, kolorowo i tanecznie, a w atrakcjach dla dzieciaków zorganizowano między innymi: zabawę z chustą animacyjną, głośne czyta- nie bajek, malowanie twarzy, przeciąganie liny, wspólne tań- ce i konkursy ze znajomości postaci bajkowych. Dodatkowo imprezie towarzyszył plener malarski „Namaluj mi bajkę” Nagrody dla dzieci ufundował Wójt Gminy Biłgoraj Wie- sław Różyński i Starosta biłgorajski Kazimierz Paterak. Im- prezę zorganizowała Gminna Biblioteka Publiczna w Biłgo- raju z/s w Soli wspólnie z Fundacją Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej przy pomocy wolontariuszy z Gimnazjum im. Stefana Batorego w Biłgoraju i Fundacji Pomocy Dzieciom „Krzyk” w Biłgoraju. Zofia Nizio Jak nie czytam, jak czytam 8 czerwca o godz. 10.00 uczniowie i nauczyciele Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Korytkowie Dużym, z ulubioną książką w ręku tłumnie wyruszyli na boisko szkolne, aby uczestniczyć w ogól- nopolskiej akcji czytelniczej p.h. „Jak nie czytam, jak czytam”. W tym samym czasie uczniowie z całej Polski zbiera- ją się, aby wspólnie czytać swoje ulubione książki, ustana- wiając rekord czytania w jednym momencie. Celem akcji jest przede wszystkim budowanie pozytywnego wizerunku książki. Każdy uczeń ma okazję miło poczytać sobie w gro- nie koleżanek i kolegów. Każdy czyta to na co ma ochotę. Akcja skierowana jest szczególnie do uczniów, którzy nie odkryli jeszcze radości z czytania, by czytanie kojarzyło im się pozytywnie — jako relaks, czas wolny, rozrywka. Starsi czytelnicy rozlokowali się swobodnie na boisku i zagłębili się w lekturze, natomiast młodsze dzieci wysłu- chały kilku opowiadań czytanych im przez starszą koleżan- kę. Główna bohaterka dzisiejszej akcji- KSIĄŻKA - zgroma- dziła na boisku szkolnym ponad 100 czytelników. Mamy nadzieję, że przyłączenie się do akcji „Jak nie czy- tam jak czytam” zainicjuje w korytkowskiej szkole modę na czytanie. Inicjatorem całej akcji jest redakcja czasopisma „Biblioteka w szkole, natomiast organizatorami dzisiejszego spotkania są Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli i biblioteka szkolna w Korytkowie Dużym. Zofia Karczmarzyk KULTURA 26/2018 15 Róża i Dawid matematyczne orły Róża Bukowińska i Dawid Bukowiński to rodzeństwo, które uczęszcza do Szkoły Podstawowej w Woli Dereźniańskiej. Róża jest uczennicą klasy drugiej, a Dawid uczniem klasy piątej. Jak na rodzeństwo przystało mają wspólną pasję — jest nią matematyka. Dawid swoją przygodę z matema- tyką rozpoczął już w edukacji wcze- snoszkolnej od zwycięstwa w Regio- nalnym Konkursie Matematycznym uczniów klas III - MiMak. Późniejsze jego sukcesy to zwycięstwa w liIledy- cji Ogólnopolskiego Konkursu Mate- matycznego "Euler", czy bardzo dobry wynik w Ogólnopolskim Konkursie Maks Matematyczny. Rokrocznie bie- rze udział w ogólnopolskich konkur- sach takich jak: Alfik Matematyczny, Mat Matematyczny, Międzynarodo- wy Konkurs Matematyczny Kangur, w których zawsze zajmuje czołowe miejsca. W samym roku szkolnym 2017/2018 osiągnął celujący wynik w etapie finałowym Konkursu Mate- matycznego Pangea 2018 otrzymując jednocześnie złoty medal. Etap finało- wy został zorganizowany przez Mię- dzynarodową Szkołę Meridian i miał miejsce w Warszawie, a brało w nim udział 30 najlepszych uczniów z całe- go kraju. Dawid ponadto został laure- atem Międzynarodowego Konkursu Matematycznego Kangur 2018 oraz laureatem w Ogólnopolskim Konkur- sie Alfik Matematyczny. Dawid pracu- je pod okiem Pani Magdaleny Dołba, uczęszcza tygodniowo na dwie dodat- kowe godziny zajęć indywidualnych przygotowujących do konkursów ma- tematycznych. Róża Bukowińska, chociaż jest do- piero w klasie drugiej, już teraz może poszczycić się bardzo dużymi osią- gnięciami matematycznymi. Dziew- czynka znalazła się wśród zwycięzców 16 KULTURA 26/2018 Regionalnego Konkursu Matematycz- nego klas III MiMak 2018. Ponadto jest laureatem następujących konkur- sów: Międzynarodowego Konkursu Matematycznego Kangur, Ogólno- polskiego Konkursu Alfik Matema- tyczny i Ogólnopolskiego Konkursu Mat Matematyczny. Róża pracuje pod ' A kierunkiem swojej wychowawczy- ni Pani Reginy Mielnik. Niezwykłe osiągnięcia rodzeństwa napawają nas dumą, niewiele przecież osób może poszczycić się takimi osiągnięciami. My, jako szkoła, trzymamy za nich kciuki i życzymy dalszych sukcesów. Anna Przytuła-Gol Spotkania z Rafałem Witkiem Dyskusyjny Klub Książki działający przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Biłgoraju z/s w Soli, zaprosił Rafała Witka na spotkania autorskie, które odbyły się 17 maja 2018 r. w Zespole Szkół w Soli oraz w Filii Bibliotecznej w Korytkowie Dużym. Rafał Witek jest autorem książek i słuchowisk dla dzie- ci, współpracuje z pismem „Świerszczyk”, portalem qltur- ka.pli z warszawskim chórem dziecięcym „ MILLE VOCTP. Jest zdobywcą ogólnopolskiej nagrody literackiej im. Kor- nela Makuszyńskiego i laureatem nagrody konkursu im. Astrid Lindgren. Spotkanie autor rozpoczął pytając dzieci, czy wiedzą kim jest i które to jest imię a które nazwisko. Dzieci bez problemu odpowiedziały, że stoi przed nimi Rafał, który ma nazwisko Witek. Ważną rolę podczas spo- tkania odegrała tajemnicza walizka pisarza, z której dzieci same losowały przedziwne przedmioty, a jednym z nich był wąż prysznicowy, opisany w zabawny sposób w jed- nej z jego książek. Pisarz zaprezentował swoją twórczość w sposób humorystyczny a zarazem ciekawy. Wszyscy chcieli wziąć udział w zabawach przygotowanych przez pi- sarza, które trzymały w napięciu od przywitania aż do po- żegnania. Autor chętnie odpowiadał na pytania związane z jego osobą i zawodem. Uśmiechnięte buzie małych czy- telników świadczyły, że spotkanie było bardzo udane. Na zakończenie można było zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie, zakupić książkę i otrzymać autograf. Spotkania zostały zorganizowane w ramach projektu realizowanego przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną im. H. Łopacińskiego w Lublinie i Instytut Książki w Warszawie w Ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa. Zofia Nizio Laureaci eliminacji gminnych i powiatowych 37. Małego Konkursu Recytatorskiego 11 maja w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Biłgoraju odbyły się eliminacje 37. Małego Konkur- su Recytatorskiego. W konkursie wzięło udział 28 recytatorów z 10 szkół z terenu Gminy Biłgoraj. Komisja w składzie pani Ewa Bor- dzań i Halina Ewa Olszewska po wy- słuchaniu wszystkich prezentacji, do etapu powiatowego konkursu zakwa- lifikowała 3 recytatorów: Sebastia- na Omiotka z Zespołu Szkół w Soli, Amelię Grab ze Szkoły Podstawowej w Dąbrowicy i Hannę Wolanin ze Szkoły Podstawowej w Gromadzie. Wyróżnienia w konkursie otrzy- mali: Laura Rapa ze Szkoły Podstawo- wej w Dereźni, Bartosz Gura ze Szkoły Podstawowej w Smólsku, Kinga Wlaź ze Szkoły Podstawowej w Dereźni, Nikola Szpot ze Szkoły Podstawowej w Korytkowie Dużym, Zuzanna Nale- pa ze Szkoły Podstawowej w Dąbrowi- cy, Julia Sprysak ze Szkoły Podstawo- wej w Smólsku i Natalia Chodara ze Szkoły Podstawowej w Starym Bida- czowie (za autorski tekst). Wszyscy uczestnicy otrzyma- li pamiątkowe dyplomy i nagrody książkowe za udział w konkursie. Na- grodzonym serdecznie gratulujemy, a laureatom życzymy powodzenia w kolejnych etapach konkursu. Na- grody recytatorom oraz podziękowa- nia opiekunom i komisji konkursowej wręczył Wójt Gminy Biłgoraj Wiesław Różyński. Eliminacje powiatowe MKR, któ- re odbyły się 19 maja w Biłgorajskim Centrum Kultury wyłoniły repre- zentantów powiatu biłgorajskiego do finału wojewódzkiego. Obydwie dziewczynki z gminy Biłgoraj, zarów- no Amelia Grab, jak i Hania Wolanin wypadły tak dobrze, że zostały nomi- nowane na Finał Wojewódzki MKR. Najserdeczniejsze gratulacje! Celina Skromak KULTURA 26/2018 17 Teatrzyki szkolne z Gromady i Korytkowa Dużego podbiły lubelską scenę W dniach 14 - 15 maja 2018 roku w Lublinie odbywał się wojewódzki finał gminnych i powiato- wych przeglądów teatrzyków dziecięcych i młodzieżowych — XIX Festiwal Najciekawszych Wido- wisk. Powiat biłgorajski reprezentowały 3 teatrzyki z gminy Biłgoraj — teatrzyk szkolny ze Smól- ska i z Korytkowa Dużego w kategorii zespołów dziecięcych oraz teatrzyk z Gromady, w kategorii zespołów młodzieżowych. Grupy teatralne zostały wyłonione podczas eliminacji powiatowych, które odbyły się w dniach 10 — 11 kwietnia w Tarnogrodzkim Ośrodku Kultury. W Festiwalu Najciekawszych Widowisk w Lublinie wystartowało 12 teatrów dziecięcych i 16 teatrów mło- dzieżowych. Komisja w składzie Mieczysław Wojtas, Ur- szula Brytan i Przemysław Gąsiorowicz po obejrzeniu wszystkich spektakli Nagrodę główną w wysokości 500 zł., w kategorii młodszych uczestników przyznała trzem te- atrzykom z terenu województwa, w tym Teatrzykowi ze Szkoły Podstawowej w Korytkowie Dużym za spektakl „Śnieżny kryzys w Białym Dole” w reżyserii Julii Adamek. W kategorii teatrów młodzieżowych Nagrodę główną w wysokości 500 zł. otrzymały cztery teatry, w tym Teatr Szkoły Podstawowej w Gromadzie za pełną teatralnego uroku opowieść o miłości i stworzenie wyrazistych postaci w spektaklu „Śmiecie” w reżyserii Małgorzaty Procner. Po- nadto indywidualne wyróżnienie aktorskie otrzymał Kry- stian Skubis z Gromady. Jesteśmy bardzo dumni z naszej niezwykle utalentowa- nej młodzieży szkolnej i ogromnie cieszymy się z ich suk- cesu. Opiekunom serdecznie gratulujemy! Celina Skromak Sukces „Rudzianeczek” 29 kwietnia b.r. w Gminnym Ośrodku Kultury w Obszy odbyły się Eliminacje Powiatowe 52 Ogól- nopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. W konkursie wystąpiło 5 zespołów śpiewaczych, w tym 2 zespoły dziecięce w kategorii Duży Mały - Zespół „Ru- dzianeczki” ze Szkoły Podstawowej w Woli Dereźniańskiej i Grupa chłopięca ze Szkoły Podstawowej w Olchowcu. W kategorii dorosłych zaprezentował się Zespół „Aleksan- drowiacy” z gminy Aleksandrów, „Zamszanki” z Zamchu i Koło Seniora z Woli Obszańskiej. Komisja w składzie prof. Jan Adamowski, dr Janina Bie- galska i mgr Andrzej Sar po wysłuchaniu wszystkich pre- zentacji do etapu wojewódzkiego zakwalifikowała Zespół „Rudzianeczki” z Woli Dereźniańskiej, Grupę Chłopięcą z Olchowca i zespół „Zamszankt. Bardzo się cieszymy z sukcesu dziewczynek z gminy Biłgoraj, a wszystkim re- prezentantom naszego powiatu serdecznie gratulujemy. Celina Skromak 18 KULTURA 26/2018 Niech żyje bal ... Za nami kolejny Turniej Wsi. W słoneczne niedzielne popołudnie 3 czerwca na boisku wiejskim w Okrągłym odbył się XIV Turniej Wsi. W tym roku, w celu uczczenia Setnej Rocznicy Odzyska- nia przez Polskę Niepodległości, zorganizowany został pod hasłem „Niech żyje bal ... Tanecznym krokiem w Niepodległość”. Barwne postacie historyczne poruszały się w rytmach tańców narodo- NUTLE wych. Królował oczywiście polonez. Ef żcdbsdI BŚ WE "A? Celem Turnieju Wsi w Okrągłym jest integracja i akty- wizacja społeczności lokalnej, a także promocja poszcze- gólnych sołectw oraz bogactwa kulinarnego i kulturalnego Gminy Biłgoraj. Organizatorem turnieju jest Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Mieszkań - cy Okrągłego i Pizzeria Safari w Soli. W ramach Turnieju Wsi w Okrągłym odbyły się rów- nież obchody Święta Ludowego, święta Ruchu Ludowego, wsi polskiej i jej mieszkańców, przypadającego w okresie Zielonych Świątek. Uroczystości w Okrągłym powitaniem uczestników i gości rozpoczął Wiesław Różyński Wójt Gminy Biłgoraj, jednocześnie Prezes Zarządu Powiatowego Stronnictwa Ludowego. Głos zabrała również Poseł na Sejm RP Geno- wefa Tokarska. W spotkaniu wzięła także udział Kamila Pisklak, Asystent Poseł Agaty Borowiec, ludowcy z terenu powiatu biłgorajskiego, Radni i Sołtysi Gminy Biłgoraj, Dyrektorzy szkół gminnych, Dyrektorzy jednostek organi- zacyjnych i Kierownicy referatów w GB, Księża Probosz- czowie, ks. Kanonik Krzysztof Jankowski z Soli i ks. Marek Kuśmierczyk z Gromady, oraz mieszkańcy okolicznych miejscowości i miasta Biłgoraj. W turnieju wsi drużyny, często wielopokoleniowe, walczyły o tytuł Najlepszego Sołectwa w Gminie Biłgoraj KULTURA 26/2018 19 rywalizując w różnorodnych kon- kurencjach sprawnościowych, popi- sach artystycznych oraz w konkursie kulinarnym. W Turnieju Wsi 2018 wystartowało 8 drużyn. Swój udział zgłosiła Andrzejówka, Ciosmy, Dą- browica, Dereźnia Solska, Dereź- nia Zagrody, Gromada, Korczów i Okrągłe. Zmagania drużyn oceniały 2 niezależne komisje, które pracowały w następującym składzie. Stoiska ku- linarne oceniali: pani Monika Domi- nik, Stefan Krauz i Andrzej Klucha, nad konkurencjami turniejowymi czuwały panie: Ewa Maciocha, Boże- na Bednarczuk i Anna Wachowicz. Zgodnie z tradycją turniej rozpo- czął się barwnym korowodem, czyli 20 KULTURA 26/2018 prezentacją poszczególnych drużyn, zwaną paradą. Dzieci wzięły udział w konkursie plastycznym pt. Mój ulubiony bohater narodowy lub scen- ka historyczna. W konkurencjach sprawnościowych na torach młodzież i dorośli rywalizowali w zadaniach drużynowych, takich jak porwanie białogłowy, pije Kuba do Jakuba, bi- twa o zamek, wyścigi wojów, czy roz- wijanie wartościowych papierów. Były to konkurencje mierzalne, liczył się czas wykonania zadania lub długość rzutu. Nad prawidłowym ich przebie- giem czuwała komisja i stoperowicze. Konkursy sceniczne to prezentacje artystyczne - pokazy tańców narodo- wych i tematycznych, spójnych z pre- zentowaną epoką lub wybranym przez drużynę motywem przewodnim balu oraz rodzajowe scenki teatralne obra- zujące wybraną epokę. Te artystyczne prezentacje drużyn dały nam możli- wość doskonałej zabawy, ale przede wszystkim wzbudziły szczery podziw dla pracy, zaangażowania i talentów zarówno aktorskich jak i tanecznych mieszkańców naszej gminy. A w kon- kursach tych prezentowali się zarówno dorośli, jak i najmłodsi mieszkańcy wsi, uczniowie szkół podstawowych i gminnych przedszkoli. W konkurencjach turniejowych pierwszą nagrodę, zdobywając 55 pkt, wygrała Dąbrowica, II nagroda, za 51 pkt, przypadła drużynie z Korczowa, a trzecia nagroda za uzyskane 45 pkt trafiła do drużyny z Gromady. Dru- żyna z Andrzejówki zdobyła 44 punk- ty, Ciosmy — 43 pkt, Dereźnia Solska — 41 pkt, Dereźnia Zagrody — 40 pkt, a Okrągłe — 26 pkt. Stoiska kulinarne przyciągały oko smakoszy zarówno niepowtarzalnym wyglądem kramów i potraw, jak i sma- kiem serwowanych lokalnych specja- łów. Suto zastawione stoły uginały się pod ciężarem ilości i jakości wysta- wionych smakołyków. Na turnieju wsi można było popróbować wszelkich na- szych wyjątkowych biłgorajskich sma- ków, dzięki temu, że mieszkańcy wciąż kultywują tradycje kulinarne swojego regionu. W konkursie kulinarnym zwyciężył Korczów, II nagroda przypadła Dąbro- wicy, a III miejsce ex aequo zdobyła Gromada i Okrągłe. Zwycięzcom gra- tulujemy sukcesów, wszystkim druży- nom gratulujemy świetnej prezentacji i promocji swoich sołectw. Serdecz- nie dziękujemy drużynom za udział w konkursie i doskonałą zabawę. O tym jak ważna jest profilaktyka zawsze warto pamiętać. Stąd też pod- czas naszych plenerowych wydarzeń współpracujemy z Biłgorajskim Od- działem Koła Diabetyków. Po raz ko- lejny więc, w trakcie trwania turnieju prowadzone były dla zainteresowanych badania cukru, cholesterolu i trójgli- cerydów we krwi. Z tej możliwości w Okrągłym skorzystało około 50 osób. Oprawę artystyczną Turnieju Wsi zapewniła Lwowska Rewia Kabareto- wa „Viva Miraż” oraz artyści z grupy Leopolis, którzy wystąpili w programie cyrkowo — kabaretowym dla dzieci. Dla dzieci organizatorzy zapewnili również bezpłatny dmuchany park zabaw. Za przygotowanie oprawy plastycz- no — historycznej Turnieju Wsi 2018 oraz stoisko animacyjne dla dzieci dziękujemy Sołectwu Dereźnia Zagro- dy i Szkole Podstawowej w Dereźni. Pani Sołtys Krystynie Różańskiej, panu Radnemu Stanisławowi Kubiko- wi oraz Mieszkańcom Okrągłego ser- decznie dziękujemy za wszelką pomoc przy organizacji Turnieju Wsi. Celina Skromak KULTURA 26/2018 21 Międzynarodowe sukcesy zespołów śpiewaczych z Bukowej W dniach 1-3 maja odbywał się w Zebrzydowicach 25. Międzynarodowy Przegląd Zespołów Re- gionalnych EURO - FOLKLOR ZŁOTY KŁOS 2018. W przeglądzie zaprezentowały się łącznie 63 zespoły. Powiat biłgorajski reprezentowały 4 zespoły: Kapela ludowa „Krążałka, Zespół „Jarzębina” z Bukowej (same panie) i Mę- ski Zespół Śpiewaczy z Bukowej oraz Zespół „Dorbozianki” z Dorboz w gminie Obsza. Z dumą informujemy, że Męski Zespół Śpiewaczy z Buko- wej (w składzie Krzysztof Malec, Henryk Głowa, Józef Mały- sza, Piotr Ostrowski i Stanisław Portka) wyśpiewał na przeglą- dzie w Zebrzydowicach III nagrodę. Z trzecią nagrodą wrócił również zespół „Dorbozianki. Natomiast zespół „Jarzębina” z Bukowej, chociaż wystąpił tylko w czteroosobowym skła- dzie (Cecylia Zygmunt, Zofia Myszak, Dorota Malec i Anna Jargieło), otrzymał wyróżnienie. Celina Skromak „Rudzianeczki "zaśpiewały w Muzeum Wsi Lubelskiej W niedzielę, 27 maja 2018 r., w Muzeum Wsi Lubelskiej odbyły się eliminacje Wojewódzkiego Przeglądu Kapel i Śpiewaków Ludowych. Od godziny 10.00, przy dworze z Żyrzyna występowały zespoły z powiatu lubartowskiego, lubelskiego i opolskiego. W południe rozpoczęły się Eliminacje Wojewódzkie 52. Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, podczas których wystąpili laureaci przeglądów powiatowych i międzypowiatowych. Powiat biłgorajski reprezentowali wyłącznie młodzi śpie- wacy - z gminy Biłgoraj wystąpił Zespół „Rudzianeczki” ze Szkoły Podstawowej w Woli Dereźniańskiej z Krystyną Wój- cik śpiewaczką z Zespołu Śpiewaczego z Rudy Solskiej, Grupa Chłopięca ze Szkoły Podstawowej w Olchowcu (gmina Ob- sza) i Młodzieżowy Zespół Śpiewaczy z Goraja. W wyniku Wojewódzkiego Przeglądu najlepsze kapele, zespoły śpiewacze i soliści zostali zakwalifikowani na Ogólno- polski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu do konkursu lub do udziału w koncertach towarzyszących. Niestety żadnemu z biłgorajskich zespołów w tym roku się to nie udało. 22 KULTURA 26/2018 Dla naszej młodzieży był to i tak niezapomniany wyjazd i ogromne wyróżnienie występować wśród najlepszych ze- społów z całego województwa. Mieli niepowtarzalną okazję posłuchać pięknych tradycyjnych pieśni oraz muzyki regionu lubelskiego, a także poczuć klimat dawnych, nieznanych dzie- ciom czasów podczas zwiedzania Muzeum Wsi Lubelskiej. Celina Skromak „Biłgorajska Nuta” W niedzielne popołudnie 17 czerwca 2018 r. w małej urokliwej wioseczce Dyle, przy klimatycz- nym parku nad stawem, już po raz dziewiąty odbył się Festiwal Sztuki Lokalnej „Biłgorajska Nuta”. Organizatorem festiwalu jest Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju i Mieszkańcy Dyl. £_widba Celem festiwalu jest integracja społeczności lokalnej oraz promocja dziedzictwa kulturowego - regionalnych strojów, śpiewu i muzyki, twórczości ludowej i biłgoraj- skich potraw. Podczas festiwalu prezentowane są także obrzędy sobótkowe. Festiwal w Dylach jest więc okazją do spotkania lokalnych artystów i twórców ludowych oraz poznawania folkloru innych regionów Polski, głów- Festiwal każdego roku gromadzi mieszkańców gminy Biłgoraj i okolic. W tym roku do Dyl zawitali wyjątkowi goście: Europoseł Krzysztof Hetman, Poseł na Sejm RP i Przewodniczący Klubu Poselskiego PSL Władysław Ko- siniak - Kamysz, Dyrektor Lubelskiej Agencji Wspierania Przedsiębiorczości Marceli Niezgoda, Dyrektor Depar- tamentu Gospodarki i Innowacji w Urzędzie Marszał- kowskim w Lublinie Artur Habza. W spotkaniu uczest- niczyły również przedstawicielki posłanek na Sejm RP. Poseł Agatę Borowiec reprezentowała Joanna Ostasz, a w imieniu poseł Genowefy Tokarskiej przybyła Sylwia Ciecierska. Festiwal odwiedzili również księża, probosz- czowie gminnych parafii. Przybyli ks. Marek Kuśmier- czyk, ks. Piotr Sobczuk i ks. Kanonik Józef Bednarski, Ea kge Rej dk” Si Tala «ROSA Rmyi Skarbnik Gminy Biłgoraj Małgorzata Kozłowska, Dyrek- tor GOPS Marzena Mroczkowska, Radni i Sołtysi Gminy Biłgoraj oraz Dyrektorzy szkół — Małgorzata Wasilewska i Waldemar Zajączkowski. Na scenie w Dylach prezentowały się gminne zespo- ły śpiewacze. Wystąpił Zespół śpiewaczo — obrzędowy „Jarzębina” z Bukowej, Męski Zespół Śpiewaczy z Buko- KULTURA 26/2018 23 wej, zespół „Czeremcha” z Gromady, „Zorza” z Dereźni, „Sąsiadeczki” z Korczowa i Okrągłego, zespół KGW z Dąbrowicy, „Stok” z Hedwiżyna, „Więź” z Soli i „Polne Kwiaty” z Dyl. Zaśpiewał również młody wokalista Jakub Nizio. W Dylach oczywiście nie mogło zabraknąć biłgorajskiego muzykowania, zagrały więc obydwie gminne kapele - Kapela Ludowa „Krążałka” i zespół folkowy „Podko- wa. Prawdziwą gratką dla koneserów muzyki folkowej był energetyczny koncert kapeli folkowej „Jędrusie”. Na scenie w Dylach zabrzmiały więc mocne dźwięki gitary solowej połą- czone z folkowym charakterem in- strumentów dętych i akordeonu, a charyzmatyczny wokalista czarował publiczność. Muzycy przywieźli ze sobą klimat folkloru Gór Świętokrzy- skich. Na zakończenie zabawę plene- rową poprowadził zespół Face Love. W klimat wieczoru sobótkowego wprowadziło widowisko plenerowe. W malowniczym parku przy stawie odbył się spektakl pt. „Baśń Nocy Świętojańskiej” przygotowany przez teatrzyk szkolny z Woli Dereźniańskiej pod kierunkiem pani Ani Przytuły — Gol i Moniki Kowal. Młodzi aktorzy przypomnieli, dawniej powszechnie obchodzone przez ludy słowiańskie, tradycje sobótkowe. Było to radosne święto ognia i wody, słońca i księżyca, urodzaju i płodności, radości i miłości. Młodziutkie dziewczynki w strojach biłgorajsko — tarnogrodzkich i kwiet- nych wiankach na głowach tańcem i pięknymi pieśniami oczarowały dy- lańską publiczność, a pływające w sta- wie wianki dodały temu wieczorowi magii, nastrojowości i romantyczności. Twórcy ludowi z Bukowej popro- wadzili pokazy ginących zawodów. Można było oglądać przy pracy łu- biarza (Tadeusz Małysza) i łyżkarza (Antoni Frączek). Panie w tym czasie przędły lniane nici (Czesława Myszak i Hanna Głowa) i prowadziły warsztaty wicia wianków (Cecylia Zygmunt). W edukacyjnej Zagrodzie Mlecznej u Zawadzkiej można było nauczyć się dojenia krowy oraz poznać tajniki pro- dukcji masła i sera. Przy okazji można było tych naturalnych specjałów po- próbować. Tradycyjne smaki biłgorajskie, czyli pyszności kuchni regionalnej ofero- wało Koło Gospodyń Wiejskich z Dą- browicy. I chociaż kramy uginały się pod ciężarem smakołyków nic się nie zmarnowało, bo tłumek łasuchów nie odstępował stoiska aż do wyczerpania zapasów. Świadczy to o wyjątkowym kunszcie kulinarnym biłgorajskich go- spodyń. Na dzieciaki czekał darmowy dmu- chany park zabaw, który cieszył się nie gasnącą popularnością, o czym najle- piej świadczyły roześmiane dziecięce buzie. Biłgorajski Oddział Koła Dia- betyków poprowadził badania cukru, cholesterolu i trójglicerydów we krwi. 24 KULTURA 26/2018 Dziękujemy Paniom za tą współpracę, bo wielu uczestników naszych imprez plenerowych bardzo chętnie korzy- sta z tych możliwości przebadania się. Catering dla wszystkich uczestników imprezy zapewniała Pizzeria Safari z Soli. Dziękujemy Pani Kasi i Arturo- wi Kościelskim za współpracę. Szczególne podziękowania kieru- jemy do Mieszkańców Dyl za wszelką pomoc włożoną w organizację festiwa- lu i okazaną gościnność. Dziękujemy Radnej i Sołtys Gminy Biłgoraj pani Wiesławie Mazurek, panu Kamilowi Mazurkowi, panu Jerzemu Lipińskie- mu, pani Agacie Bielak, panu Adamo- wi Torzewskiemu i pani Marysi Kisz- niewskiej. Serdeczne podziękowania za życzli- wość i wsparcie kierujemy do Państwa Teresy i Czesława Obszyńskich - Ciast- karnia Obszyńscy w Biłgoraju i pana Bogdana Kity z Dyl. Celina Skromak KULTURA 26/2018 25 Święto Ziemi w Dereźni —Tydzień Ekologiczny Jednym z priorytetów Szkoły Podstawowej im. Papieża Jana Pawła II w Dereźni Solskiej jest kształcenie świadomości ekologicznej wychowanków, uczenie życia w zgodzie z przyrodą i mą- drego korzystania z jej bogactw. ŚWIATOWĄ Dzie" A" kształcić już u najmłodszych uczniów odpowiedni stosunek do środowiska i jego ochrony. Okazją ku temu była akcja pod hasłem „Tydzień Ekologiczny” czyli wspólne działa- nie uczniów, nauczycieli i rodziców zorganizowane w ra- mach obchodów Światowego Dnia Ziemi, który przypada 22 kwietnia. Obchody Tygodnia Ekologicznego rozpoczęły się 23 kwietnia od uczestnictwa uczniów w zajęciach przyrod- niczych na terenie szkolnego ogrodu. Tego samego dnia uczniowie najmłodsi pod opieką p. Alicji Chołyst brali udział w I Festiwalu Ekologicznym w Szkole Podstawowej w Bukowej, w którym to znaleźli się w gronie laureatów. Laura Rapa zajęła miejsce I, a Martyna Niemieci Nela Rapa miejsce III. Następnego dnia uczniowie obejrzeli spektakl o tematyce ekologicznej pt. „Przygoda w lesie” zaprezento- wany przez uczniów klasy III w reżyserii p. Alicji Chołyst. 26 KULTURA 26/2018 ię Poprzez niewłaściwe zachowanie dwóch głównych boha- terów oglądający uczyli się jak chronić przyrodę i jak o nią dbać. 25 kwietnia pracownik Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Biłgoraju, p. Urszula Wolanin przeprowa- dziła warsztaty, których celem było wykształcenie wśród uczniów pozytywnych nawyków w zakresie postępowania z odpadami. Uczniowie klas I-VI dowiedzieli się jak zorga- nizowany jest system selektywnej zbiórki odpadów na tere- nie Gminy Biłgoraj i jak je prawidłowo segregować. Ponadto poznali zagrożenia i niebezpieczeństwa dla środowiska wy- nikające z niewłaściwego gospodarowania odpadami. Tego samego dnia uczniowie klasy VII i gimnazjum uczestniczyli w zajęciach edukacyjnych z zakresu biolo- gii roślin, geografii oraz ochrony przyrody i środowiska w Ogrodzie Botanicznym UMCS w Lublinie. 26 kwietnia odbył się Turniej Wiedzy Ekologiczno - Przyrodniczej pod hasłem „Ekologia - Środowisko — Przyroda ” w którym uczestniczyło 78 uczniów. Wśród 36 uczestników klas IV-VI zwycięży- ła uczennica kl. VI, Emilia Kapka, II miejsce zajęła Katarzyna Bielak z kl. IV, a miejsce III — Patryk Przy- tuła, uczeń klasy V. W kategorii uczniów kl. VII i II-III gimnazjum (38 uczestników) I miejsce zajęła Zuzanna Szabat z kl. III, II miejsce — Kacper Maciocha, uczeń kl. VII, III miejsce — Łukasz Okoń (kl. VII) i Dawid Borowski (kl. II) 27 kwietnia uczniowie brali udział w zajęciach ekologicznych z wyko- rzystaniem filmów edukacyjnych i prezentacji poświęconych formom ochrony przyrody. Kilkunastu człon- ków Szkolnego Koła Ekologicz- no - Krajoznawczego uczestniczyło w XLVI Ogólnopolskim Młodzieżo- wym Turnieju Turystyczno-Krajo- znawczym, zorganizowanym przez Polskie Towarzystwo Turystyczno- Krajoznawcze i Starostwo Powiatowe w Biłgoraju. Rywalizowało 30 trzy- osobowych drużyn reprezentujących szkoły podstawowe, gimnazjalne i ponadgimnazjalne powiatu biłgoraj- skiego. Celem turnieju jest poznawanie przez dzieci i młodzież piękna ziemi ojczystej, jej przeszłości i teraźniejszo- ści, popularyzowanie krajoznawstwa i turystyki jako formy aktywnego wy- poczynku, propagowanie kultury wy- cieczkowania i rozwijanie sprawności fizycznej. Uczestnicy turnieju musieli zmierzyć się z wieloma konkurencja- mi, które wymagały zarówno wiedzy teoretycznej jak i umiejętności prak- tycznych. Odbył się test wiedzy, obejmują- cy zagadnienia przyrodnicze, krajo- znawcze, turystyczne i topograficzne. Przeprowadzono turystyczny marsz na orientację, rowerowy tor przeszkód oraz turystyczne ABC. Uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Dereźni Sol- skiej: Amelia Nizio, Amelia Hołyst i Emilia Kapka oraz Zuzanna Kimak, Szymon Łubiarz i Zuzanna Niemiec reprezentujący Gimnazjum w Dereźni Solskiej zajęli czołowe lokaty, uzysku- jąc tym samym awans do eliminacji wojewódzkich. Podczas Ekologicznego Tygodnia w szkole odbywała się zbiórka surow- ców wtórnych: plastikowych nakrętek, baterii, makulatury, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Zorganizowany Tydzień Ekolo- giczny uświadomił zapewne każdemu, że jest mieszkańcem Ziemi, dlatego powinien czuć się odpowiedzialny za jej stan. Ziemia nas żywi oraz sta- nowi istotę naszej egzystencji. Z tego powodu musimy o nią dbać, nie tylko 22 kwietnia, ale w każdy dzień. Uczest- nictwo w takich akcjach uświadamia jak ważna jest właściwa postawa wobec przyrody. Dzieci i młodzież uczą się istotnych zachowań proekologicznych. Oprócz tego, jest to świetna zabawa i rywalizacja. Dziękujemy wszystkim za aktywne uczestnictwo! Małgorzata Palikot OSP Smólsko Duże zwycięzcą Gminnych Zawodów Sportowo - Pożarniczych 27 maja w Soli Ochotnicze Straże Pożarne z terenu gminy Biłgoraj rywalizowały podczas Gmin- nych Zawodów Sportowo - Pożarniczych. 14 z 17 jednostek OSP z terenu gminy Biłgoraj wzięło udział w corocznych zawodach sportowo — pożarniczych. Druhowie ochotnicy rywalizowali w sztafecie 7x 50 m oraz w konkurencji bojowej. Ponadto wszystkie drużyny zapre- zentowały musztrę. W zawodach zwyciężyła drużyna Ochotniczej Straży Pożarnej ze Smólska Dużego. II miejsce zajęła drużyna OSP w Soli, III - OSP w Dereźni Solskiej, IV —- OSP w Hedwiży- nie, V miejsce zdobyła drużyna OSP w Dąbrowicy. Zawody oceniała komisja w składzie: mł. bryg. Albert Kloc — Sędzia Główny zawodów, mł. bryg. Grzegorz Róż- czak, st. kpt. Kazimierz Jarosławski, st. kpt. Dariusz Adamek, asp. sztab. Kazimiera Szaganiec i asp. Zbigniew Popowicz Organizatorami zawodów byli: Wójt Gminy Biłgoraj oraz Ochotnicza Straż Pożarna w Soli. Ewelina Lemieszek KULTURA 26/2018 27 Korczów Mistrzem Województwa i zdobywcą Brązowego Medalu w Polsce Uczniowie SP w Korczowie, którzy trzykrotnie triumfowali na etapie wojewódzkim turnieju, pod- czas Ogólnopolskiego Turnieju BRD w Przelewicach (woj. zachodniopomorskie), który zorganizo- wano w dniach 5 — 7 czerwca 2018 r., zdobyli Ill miejsce. ZI Makt LUBLIN Dnia 24 maja 2018 r. w Opolu Lubelskim odbył się XXXXI Wojewódzki Finał Turnieju Bezpieczeństwa w Ru- chu Drogowym dla szkół podstawowych. W turnieju uczest- niczyło 20 drużyn reprezentujących powiaty województwa lubelskiego. Powiat biłgorajski reprezentowała Szkoła Podstawowa w Korczowie w składzie: Cios Arkadiusz, Blicharz Hubert, Myszak Martyna, Solak Aleksandra, Nowacka Natalia. Drużyna ukończyła zawody na I miejscu, co oznacza, że zostali mistrzami województwa lubelskiego. Tym samym uzyskała awans do finału ogólnopolskiego. Indywidualnie turniej wygrał Cios Arkadiusz i został najlepszym zawodnikiem wśród chłopców. Wśród dziew- cząt najlepszą zawodniczką wojewódzkiego turnieju została Myszak Martyna, a Solak Aleksandra ukończyła zawody na miejscu III. W finale Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym rywalizowali ze sobą zwycięzcy eta- pów wojewódzkich. Województwo lubelskie reprezentowali uczniowie Szkoły Podstawowej w Korczowie. Drużyny roz- wiązywały test wiedzy z przepisów ruchu drogowego i star- towały w konkurencjach sprawnościowych. Drużynowo 28 KULTURA 26/2018 NEEŁE NELEE dada lm] KBA R Włoszczowie (I miejsce) i SP w Stroniu (II miejsce), nato- miast indywidualnie Hubert Blicharz i Aleksandra Solak ukończyli zawody na 8 miejscu, na 9 był Arkadiusz Cios, a na 20 Martyna Myszak. Uczniów do turnieju przygoto- wał nauczyciel wychowania fizycznego Edward Furlepa. Całej drużynie serdecznie gratulujemy. Ewa Hanas Igrzyska Młodzieży Szkolnej w Piłce Nożnej Chłopców 17 kwietnia na Orliku w Zespole Szkół w Soli zostały rozegrane Igrzyska Młodzieży Szkolnej w Pił- ce Nożnej Chłopców o „Puchar Wójta Gminy Biłgoraj”. W Turnieju wzięło udział siedem zespołów gimnazjalnych ze szkół z terenu naszej gminy. Igrzyska przeprowadzone były w dwóch grupach. I GRUPA: Dąbrowica op. Mariusz Hadam, Sól op. Renata Hadam, Bukowa op. Paweł Bucior, Gromada op. Marcin Paluch Wyniki meczów: „ Dąbrowica - Sól 0:2 » Bukowa - Gromada 0:2 » Sól - Bukowa 2:0 » Gromada - Dąbrowica 0:2 „ Dąbrowica - Bukowa 2:0 » Gromada - Sól 0:2 II GRUPA: Korytków Duży op. Paweł Kołodziej, Dereźnia op. Hali- na Mazurek, Hedwiżyn op. Krzyszto Pardo Wyniki meczów: » Korytków - Dereźnia 0:4 « Hedwiżyn - Korytków 2:1 » Dereźnia - Hedwiżyn 3:0 MECZE PÓŁFINAŁOWE: » Sól - Hedwiżyn 2:0 „ Dereźnia - Dąbrowica 0:2 MECZ O III MIEJSCE: » Dereźnia - Hedwiżyn 3:0 FINAŁ: » Sól - Dąbrowica 2:1 Zespół z Soli pod opieką Pani Renaty Hadam będzie re- prezentował naszą Gminę w Igrzyskach Powiatowych. Organizatorem Igrzysk był Szkolny Związek Sportowy Gminy Biłgoraj. Wszystkie drużyny zostały uhonorowane przez Pana Wójta Gminy Biłgoraj Wiesława Różyńskiego i Panią Dyrektor Zespołu Szkół w Soli Jolantę Piekarczyk pucharami i dyplomami, natomiast trzy pierwsze zespoły otrzymały medale. Prowadzona była również klasyfikacja na najlepszego zawodnika, którym został uznany Tymon Sadlak, najlepszym bramkarzem - Szymon Fusiarz, a naj- skuteczniejszym zawodnikiem został Wiktor Blacha. Składy pierwszych trzech drużyn: Zespół Szkół w Soli: Paweł Hadam, Łukasz Flis, Szymon Szabat, Artur Muzyka, Szymon Fusiarz, Aleksander Sokół, Jakub Warcholik, Kacper Ćwikła, Maksymilian Halicki. Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Dąbro- wicy: Wiktor Kacper Blacha, Dorian Wróblewski, Przemy- sław Wlaź, Dominik Szuba, Maksymilian Wąsiewicz, Patryk Ciosmak, Jacek Iwańczyk. Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Dereźni: Michał Róg, Tymon Sadlak, Konrad Knapik, Kacper Okoń, Przemysław Ulidowski, Mateusz Bielak, Dawid Borowski, Bartłomiej Chołyst. Fundatorem pucharów, dyplomów i medali był Wójt Gminy Biłgoraj. Mariusz Hadam KULTURA 26/2018 29 Rada Gminy Biłgoraj udzieliła absolutorium wójtowi 24 maja miała miejsce XLIX Sesja Rady Gminy Biłgoraj. 9 punktem obrad Rady było udzielenie Wójtowi Gminy Biłgoraj absolutorium. Wójt podczas sesji przedstawił sprawozda- nie z wykonania budżetu za rok 2017. Zapre- zentowane dane zilustrował prezentacją, na której przedstawił najważniejsze inwestycje re- alizowane w gminie Biłgoraj w ubiegłym roku, działania sfinansowane w ramach funduszu sołeckiego oraz najistotniejsze wydarzenia dla wspólnoty gminnej w roku 2017. Radni udzielili absolutorium Wójtowi Wie- sławowi Różyńskiemu jednogłośnie. Absoluto- rium jest określeniem aktu prawnego, który do- konywany jest poprzez organ uprawniony (np. radę gminy) na podstawie przedstawionego sprawozdania rachunkowego. Udzielenie abso- lutorium oznacza stwierdzenie prawidłowości działania finansowego organu wykonawczego (w tym przypadku wójta) w określonym prze- dziale czasowym. Ewelina Lemieszek Sukces w zawodach sportowych Drużyna Szkoły Podstawowej w Starym Bidaczowie w składzie: Mikołaj Więcław, Patryk Flis, Adrian Psiuk, Adrian Szabat, Damian Ciosmak, Kacper Wróbel, Jan Ćwikła zdobyła II miejsce w VII Turnieju Piłki Nożnej o Puchar Wójta Gminy Biłgoraj „Wakacje tuż, tuż...” Małgorzata Kowal 30 KULTURA 26/2018 EEC" p i Ar Pw M "8 z ją WIET | 0278 ci c SP Pnie WRONKI W dniu 7 czerwca w Szkole Podstawowej w Starym Bidaczowie odbyły się zajęcia z dogoterapii, czyli terapii z udziałem psa. Zajęcia zostały przeprowadzone przez tre- nera-terapeutę pana Grzegorza Kubika. Wyszkolony pies przyniósł wielką radość uczniom, a przede wszystkim pokazał jak można pomagać innym poprzez kontakt ze zwierzętami. Małgorzata Kowal Fundusze Europejskie Program Regionalny Rzeczpospolita | _—_—— ii oalska <]JB=lubelskie Aa az kafuj Życie! jmałaj Pfcie, Unia Europejska Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Inwestycje Gminy Biłgoraj z RPO Środki UE pozyskane przez Gminę Biłgoraj w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Wo- jewództwa Lubelskiego na lata 2014-2020. Gmina Biłgoraj od początku człon- kostwa Polski w UE pozyskuje środki z różnych funduszy na realizację inwe- stycji, które to mają poprawić życie jej mieszkańców. Głównie są to zadania związane z rozbudową infrastruktury drogowej, wodno-kanalizacyjnej, in- westycji związanych z OZE, budową i rozbudową świetlic wiejskich, termo- modernizacją budynków szkół. Z fun- duszy przedakcesyjnych oraz ze środ- ków z okresu programowania na lata 2007-2013 Gmina Biłgoraj pozyskała kilkadziesiąt milionów złotych. Obec- na perspektywa programowania na lata 2014-2020 również zaowocowała pozyskaniem przez Gminę Biłgoraj środków UE głównie z Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewódz- twa Lubelskiego na lata 2014-2020. Do końca czerwca 2018 r. Gmina Biłgoraj podpisała 4 Umowy o dofinasowanie dla następujących projektów: I. „Zachowanie dziedzictwa kul- turowego Gminy Biłgoraj poprzez rozbudowę remizo-świetlicy w Nad- rzeczu” l. Umowa o dofinasowanie nr RPLU.07.01.00-06-0074/16-00 zawarta 27.07.2017 r. 2. Całkowita wartość projektu 1 353 446,09 PLN 3. _ Dofinansowanie: 994 094,26 PLN 4. Wykonawca: Przedsiębiorstwo Robót Budowlanych BUDREX M. Smarkala i Wspólnicy SJ.; Gorajec Zagroble 4B; 22-463 Radecznica; 5. Termin realizacji: 28.06.2019 r Celem głównym jest zachowanie i wykorzystanie zasobów dziedzictwa kulturowego niematerialnego gmi- ny Biłgoraj. Kluczowym rezultatem będzie rozbudowa remizo - świetlicy w Nadrzeczu. Grupę docelową stano- wią mieszkańcy Gminy Biłgoraj oraz turyści odwiedzający Gminę, twórcy i animatorzy kultury lokalnej w spo- łeczności. Zadaniami przewidzianymi do realizacji będą roboty budowlane związane z rozbudową remizo-świetli- cy, zakup wyposażenia oraz zagospo- darowanie terenu wokół poprzez bu- dowę chodników, wjazdu i parkingów. Przebudowany obiekt będzie dozoro- wany przez system monitoringu. II. Zmniejszenie emisji zanie- czyszczeń w gminie Biłgoraj poprzez wykorzystanie OZE - etap IIT” w ra- mach Regionalnego Programu Ope- racyjnego Województwa Lubelskie- go na lata 2014 - 2020 Działanie 4.1 Wsparcie wykorzystania OZE. l. Umowa o dofinasowanie nr RPLU.04.01.00-06-0192/16-00 zawarta 22.12.2016 r. 2. Całkowita wartość projektu 6 185 516,97 zł 3. Dofinansowanie: 4 588 180,25 zł 4. Wykonawca: Lider Z. Lekan, S. Małek, D. Matwis Sp.j. z siedzibą w Biłgoraju; ul. Krze- szowska 36, 23-400 Biłgoraj (w zakresie kotłów na biomasę) 5. Termin realizacji: 30.04.2019 r KULTURA 26/2018 31 Przedmiotem projektu jest montaż 446 instalacji kolek- torów słonecznych na budynkach mieszkalnych o mocy 1613,55 kW oraz 127 kotłów na biomasę w budynkach in- dywidualnych o mocy 3005 kW na terenie gminy Biłgoraj. W ramach realizacji zadania przeprowadzony został przetarg nieograniczony na dostawę i montaż kolektorów słonecznych i kotłów. W dniu 24.01.2018r. zawarto umo- wę z wykonawcą na dostawę i montaż kotłów na biomasę. Obecnie trwają pracę związane z montażem kotłów w bu- dynkach mieszkalnych na terenie gminy Biłgoraj. Na koniec czerwca 2018 r zamontowano ok. 40 takich kotłów. Po roz- strzygnięciu przetargu na dostawę i montaż zestawów so- larnych przystąpimy do podpinania umowy z wykonawcą i rozpoczną się prace montażowe. To już III etap działania Gminy Biłgoraj w kierunku wy- korzystania Odnawialnych Źródeł Energii (OZE). Łącznie po zrealizowaniu tego projektu ponad 2 300 gospodarstw domowych w Gminie Biłgoraj będzie wyposażonych w in- stalacje OZE. Taka liczba instalacji przyczyni się znacznie do poprawy jakości powietrza. Łączna moc tych instalacji wynosi 14,32 MW. III. Tytuł projektu: „Aktywnie i wirtualnie po Ziemi Biłgorajskiej” w ramach działania 7.3 Turystyka przyrod- nicza — projekty lokalne RPO WL na lata 2014-2020 l. Umowa o dofinasowanie nr RPLU.07.03.00-06- 0011/17-00 zawarta 20.04.2018 r. 2. Całkowita wartość projektu 5 400 164,13 zł 3. Dofinansowanie: 2 775 604,61zł 4. Okres realizacji wg harmonogramu 2017-2019 Zakres rzeczowy projektu obejmuje: 1. Wykonanie robót budowlanych polegających na bu- dowie drogi dla rowerów w miejscowości Korytków Duży. 2. Oznakowanie pionowe nowej trasy rowerowej pro- wadzącej po najbardziej atrakcyjnych miejscach na terenie gminy Biłgoraj, wyznaczonej po istniejących już i oznako- wanych trasach rowerowych na terenie gminy lub prowa- dzących po istniejących drogach publicznych na zasadach ogólnych. 3. Zakup audio przewodników i urządzeń wykorzystu- jących technologię rozszerzonej rzeczywistości oraz stwo- rzenie odpowiednich aplikacji wyświetlających hologramy oraz informacje lub treści multimedialne dotyczące miejsc atrakcyjnych. 4. Montaż monitoringu wizyjnego i systemu przepływu ludności. 32 KULTURA 26/2018 5. Utworzenie i uruchomienie serwisu informatycznego. Projekt jest obecnie w fazie przygotowania do realizacji. Po zrealizowaniu tej inwestycji w miejscowości Korytków Duży powstanie ponad 2 kilometry ścieżki rowerowej oraz zostanie oznaczonych przeszło 95 km ścieżek na terenie ca- łej Gminy. IV. „Budowa zbiornika na wodę na terenie SUW w Soli” w ramach działania 6.4 Gospodarka wodno-ście- kowa — projekty lokalne RPO WL na lata 2014-2020 1. Umowa o dofinasowanie nr RPLU.06.04.00-06- 0048/17-00 zawarta 16.05.2018 r. 2. Całkowita wartość projektu: 633 922,33 zł 3. Dofinasowanie: 440 444,65 zł 4. Okres realizacji wg harmonogramu: 2017- 2019-09-30 Zakres rzeczowy projektu obejmuje: 1 .Zakup i montaż zbiornika na wodę o poj. 110 m3 oraz montaż instalacji fotowoltaicznej o mocy 30kW 2. Zakup wodomierzy z funkcją odczytu radiowego 3. Inne / e-BOK/ utworzenie serwisu internetowego Obecnie inwestycja jest na etapie przetargu. Realizacja tego zadania poprawi jakość życia mieszkańcom miejsco- wości Sól, Stary Bidaczów, Wola Dereźniańska, Ruda Sol- ska i Ruda Zagrody ponieważ zwiększy bezpieczeństwo zaopatrzenia tych miejscowości w wodę. Zastosowanie paneli fotowoltaicznych po pierwsze powinno przynieść efekty ekonomiczne, po drugie wpłynie na poprawę stanu środowiska naturalnego dzięki zastosowaniu energii wy- produkowanej z OZE. Zadania te, współfinasowane ze środków UE w ra- mach Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewódz- twa Lubelskiego na lata 2014-2020, mają znaczący wpływ na poprawę jakości życia mieszkańców Gminy Biłgoraj oraz przyczynią się do jej rozwoju zarówno gospodarcze- go jak i społeczno-kulturalnego. Łączna wartość inwe- stycji z udziałem środków z RPO WL 2014-2020 wynosi 13 573 049,52 zł, w tym dofinansowanie 8 798 323,77zł. Piotr Lewkowicz, Alina Bartnik, Izabela Chmiel, Patrycja Bargiel, Edward Starczyk Referat Inwestycji d/s realizacji projektu Partyzancka Mapa Puszczy Solskiej (część II) Powstała kolejna część Partyzanckiej Mapy Puszczy Solskiej, która tym razem obejmuje tereny lasów józefowskich. Na mapie zaznaczone są m.in. miejsca placówek partyzanckich, akcji dywer- syjnych, bitew i potyczek, pacyfikacji, schronów ludności cywilnej, a także lokacje związane z tra- giczną akcją Sturmwind II w czerwcu 1944 r. — przemarsz zgrupowania AK-BCh z lasów tereszpol- skich pod Osuchy oraz miejsca przebić nad Sopotem podczas bitwy pod Osuchami. Mapa powstała w ramach projektu realizowanego w 2017 r. przez Ochotniczą Straż Pożarną w Brodziakach i Grupę Rekonstrukcji Historycznej „Wir” z Biłgoraja, do- finansowanego ze środków programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich oraz przez Nadleśnictwo Józefów i Lokal- ną Grupę Działania „Ziemia Biłgorajska. Opracowaniem merytorycznym mapy zajął się Dominik Róg, członek OSP w Brodziakach i GRH „Wir” z Biłgoraja. Duży wkład w po- wstanie Mapy miał Władysław Futyma z Osuch, pasjonat dziejów lasów józefowskich oraz Nadleśnictwo Józefów, które kilka lat temu oznaczyło najważniejsze miejsca dro- gowskazami i tablicami informacyjnymi. Pierwszym etapem tworzenia Mapy były badania tere- nowe, przeprowadzone przez Grupę Badawczą, w której skład weszli członkowie GRH „Wir” oraz OSP w Brodzia- kach. W ramach działań Grupy Badawczej przeprowadzo- no dwa piesze Rajdy Partyzanckie, śladami II-wojennej historii w lasach józefowskich. Wyniki wypraw tereno- wych zostały skonfrontowane ze źródłami historycznymi i opracowaniami. Oprócz strony kartograficznej mapa za- wiera także opisy partyzanckich obozów, wybranych bitew i akcji dywersyjnych oraz tragicznych losów mieszkańców leśnych wsi w Puszczy Solskiej. Mapa w wersji papierowej została wydrukowana w ilo- ści 1000 egzemplarzy i przekazana do szkół, bibliotek oraz instytucji kultury. Publikacja jest także dostępna dla zain- teresowanych w Gminnym Ośrodku Kultury w Biłgoraju oraz w biurze Lokalnej Grupy Działania „Ziemia Biłgoraj- ska” w Biłgoraju (ul. Sikorskiego 12/42). Dominik Róg KULTURA 26/2018 33 Nieznana relacja Franciszka Jargiełły z Bukowej (część II) W niepublikowanym dotąd świadectwie wojennym mieszkającego w Dąbrowicy Franciszka Jargieł- ły (urodzonego w Bukowej) znajdziemy m.in. opisy tragicznych przeżyć autora w obozie przejścio- wym w Biłgoraju w czerwcu 1944 r. Bukowa nie była wysiedlona podczas wojny, ale chło- pów Niemcy złapali do roboty kilku. Niektórzy próbowali się chować, czterech miało schron na polu. Kiedy jeden z nich wychodził ze schronu Niemiec go zobaczył i strze- 34 KULTURA 26/2018 lił go z góry, tak że tych trzech pozostałych też poraniło. Niemcy ich zabandażowali i poszli sobie, a po dwóch go- dzinach wrócili do nich. Ale tamci wtedy uciekli do lasu. Zabierali tylko chłopów. 35 KULTURA 26/2018 Ja z kolei byłem na podwórzu w schronie z trzema in- nymi chłopami. To było w czasie, kiedy była akcja na Po- rytowe Wzgórze. Ja miałem na polu zrobiony schron taki mocny, że i czołg by przejechał i by go nie zawalił. Zrobi- łem go z kopalniaków. Miałem się tam chować ale przyszły matki do nas i mówią, że kogo na polu znajdą do od razu zabijają. Gospodarz miał schron pod domem. Ich było tam trzech, a ja byłem w innym schronie na podwórzu. Nad moim schronem gospodyni miała kwokę z kurczęta- mi. Niemcy przyszli i mieli nocować w tym domu, ale na szczęście dostali rozkaz i poszli gdzieś do lasu. Innym razem chowaliśmy się w schronie we czterech na podwórku. Nad naszym schronem były porąbane pnia- ki drewna. Tam przyszedł Niemiec i zaczął się golić. My nie wiedzieliśmy o tym. Jakoś nas usłyszał, przestał się golić, przygnał Niemców i zaczęli rozwalać te pniaki i gałęzie. Zaczęli kuć szpikulcami, żeby znaleźć wejście, nie znaleź- li. Później słyszymy rozkaz – rzucać granaty! Ale tam były matki nasze i synowie. Oni pokazali nasz schron. Wyszli- śmy. Jeden z Niemców mówi, żebyśmy powiedzieli gdzie jest więcej chłopów to nas puszczą, my nie wierzyliśmy im. Wygnali nas na drogę. Szliśmy, a po drodze była mała chałupka, z której wyszła baba ze wsi. Niemiec zawołał ją i pyta się jej czy nas zna. Powiedziała, że nas nie zna. Od tej pory byliśmy „bandit”. Jak pisali jakiś protokół to cały czas byliśmy „banditen”. Nie dało się wymotać z tego. Za- prowadzili nas około piętnastu do szkoły w Bukowej. Tam nas pojedynczo zaczęli przesłuchiwać i bić. Mnie trzepnął czymś od tyłu w nos, tak że do dzisiaj mam trochę skręco- ny. Upadłem. Skończyli bicie. Powypisywali coś i zapako- wali nas do całego stalowego samochodu. Przed wejściem szwab nam zrobił zdjęcie i powiedział żeby nie uciekać bo kula w łeb. Powieźli nas leśną drogą na Dąbrowicę. Tam nas wypakowali, doszli do nas chłopy z Ciosmów. Samo- chód pojechał, a po nas przyjechali żołnierze na koniach. Prowadzili nas, a my szliśmy piechotą. Było nas piętnastu - chłopi z Bukowej, Szewców, An- drzejówki. Dzisiaj już oprócz mnie nikt z nich nie żyje. Gałka Oleś i Koza Oleś – obaj szwagrowie. Niemcy ich w lesie zastali. Jeden z nich później mi opowiadał, że jak się Niemcy zbliżali to oni schowali broń i odsunęli się dalej, bo inaczej by ich zastrzelili. Zbili ich Niemcy w Krzemieniu pod Janowem, że aż strach. Jak ich zobaczyłem to byli zbici i drutami powiązani. Władek Łukasik stał przy swoim bu- dynku jak tych dwóch wieźli samochodem w kierunku do Janowa. Jak przejeżdżali to krzyknęli do niego – „kolego powiedz innym gdzie my jedziemy”. Jak Niemcy usłyszeli, że oni „kolego” do niego wołają to kierowca stanął i tego Łukasika też wzięli do kupy i jego też pobili. Ten Łukasik był później w UB. Byli z nami jeszcze wygnaniec Czajka, Myszak Marcin, Zygmunt Jan, Piętak Adam, Malec Felek, Jargiełło Olech. Z Dąbrowicy zaprowadzili nas na plac pod Kościół- kiem w Biłgoraju. Tam był obóz przejściowy dla takich jak my. To było zaraz obok budynku Gestapo. Widziałem jak z tego budynku wyskoczyła Wanda Wasilewska, to była ładna pani, a ją tak strasznie zbili. Widziałem jak leciała. Później ją wzięli do szpitala. My przeszło miesiąc leżeli- śmy pod gołym niebem na placu pod budynkiem gestapo. Tam było może z 500 chłopów. Kilku było rannych, gdzieś z Tereszpola. Nosiliśmy ich do ustępów. Deszcz, nie deszcz, trzeba było spać na ziemi. Raz Niemiec wyprowadził jakiegoś chłopa pod bramę, która była przy głównej ulicy. Jak tam byli to ten chłop puścił się biegiem do ucieczki, ten Niemiec nic nie zrobił, ale jak już uciekinier był po drugiej stronie ulicy to strzelił w niego strażnik z wieży na Kościółku. Tydzień po naszym przyjeździe przywieźli chłopa, który chciał przebrać się za babę i wyjść z obozu. Jak się przebierał to Niemiec wypatrzył go lornetką. Niemiec wszczął alarm i krzyczy: „Gdzie ta baba chłop? Gdzie ta baba chłop?” A ten zdążył się już rozebrać i schować ubra- nia kobiece. Później go wywieźli do Niemiec, gdzie był na robotach. Wrócił do Warszawy, gdzie był w milicji, ożenił się, a wkrótce zmarł. To był Jan Obszański z Bukowej, do- bry chłop. Co kilka dni brali mnie na przesłuchania i spisywali protokoły. Pytali mnie o partyzantów, czy ich widziałem, co robili itp. Mówiłem, że nic nie wiem i nie widziałem ich. Aż w ostatnim dniu trzeba było powiedzieć, że gotowali kartofle. Jak napisał, wzięli na górę, tam dopiero bili. Mam obie nogi poparzone, które palili mi z wierzchu. Bolało mnie to długi czas. A pazur u nogi do tej pory mam zbity. Kiedyś zięć pilnikiem mi go spiłował trochę, bo już w obu- wie nogi nie mogły wejść. Niemiec jak mnie przesłuchiwał to stawał mi na nogę i słuchał czy się nie trzęsie. Niemiec jak przyszedł to musiał mieć tłumacza, a ci co byli na miej- scu to i tak umieli po polsku. Przesłuchiwali mnie cztery razy i zawsze bili na górze. Na niektórych było strach patrzeć, skrwawieni, poobijani. Dwóch było z Szewców. Z Biłgoraja zawieźli nas do Zwie- rzyńca. Tam całą dobę staliśmy w wagonach krowskich. Stamtąd początkowo mieli nas zawieźć gdzieś pod Chełm, ale później się to zmieniło i wzięli nas na Majdanek pod Lublin. opracował Dominik Róg w mojej Świadek historii rodzinie W związku z 100. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości Szkoła Podstawowa w Dąbrowi- cy rozpoczęła wdrażanie innowacji wychowawczej o charakterze programowym „Dla Niepodległej 1918 - 2018". W ramach innowacji w lutym br. zrealizowano pierwsze z zaplanowanych działań - konkurs literacki „Świadek historii w mojej rodzinie - zachować od zapomnienia”. Nagrodę Specjalną Dyrektora Szkoły w Dąbrowicy otrzymał Szymon Droździel za wspomnienia babci Heleny Zań o przeżyciach wojennych Magdaleny i Jana Radzików. Wspomnienia te opublikowano w poprzednim numerze Kultury (nr 25). Dzisiaj prezentujemy dwie kolejne prace — Pawła Kieł- basy i Otylii Kobielarz, które zdobyły ex aequo dwie pierw- sze nagrody w konkursie. Paweł Kiełbasa — I miejsce Mój pradziadek nazywa się Jan Małek. Kiedy zaczynała się II wojna światowa, miał 28 lat, a gdy zginął — 33 lata. Był partyzantem i członkiem Armii Krajowej. Idąc do lasu, w Dąbrowicy zostawił rodzinę: żonę i troje dzieci — Katarzy- nę (7 lat — moją babcię), Juliana (5 lat) i Janinę (1 miesiąc). Styl walki partyzanckiej polegał na atakowaniu wroga z ukrycia. Partyzanci kryli się przed Niemcami w lasach w szałasach lub tzw. ziemiankach. Pomagali im mieszkań- cy okolicznych wiosek przynosząc jedzenie, a tym samym ryzykując własne życie, ponieważ za pomoc partyzantom groziło rozstrzelanie lub spalenie wioski. Z opowiadań cioci Janiny zapamiętałem, że Niemcy schwytali grupę partyzantów w okolicznych lasach. Była to zakrojona na szeroką skalę niemiecka akcja Sturmwind II, która odbyła się w Puszczy Solskiej. Głównym jej celem było zniszczenie niezwykle licznych tutaj oddziałów par- tyzanckich. Świadkowie tego wydarzenia, dąbrowiczanie, wi- dzieli jadących konno hitlerowców, którzy pędzili przed sobą grupę nieszczęśników do obozu przejściowego przy ul. Wandy Wacek - Wasilewskiej w Biłgoraju (obok dzi- siejszego BCK). Po pewnym czasie Gestapowcy przewieź- li grupę 65 partyzantów do lasu w Rapach na peryferiach Biłgoraja. Wśród przewiezionych znajdował się mój pra- dziadek. Pozostałych więźniów umieszczono w obozach koncentracyjnych (niemieckich obozach śmierci) na Maj- danku i w Bełżcu. 4 lipca 1944 roku wszyscy zostali roz- 36 KULTURA 26/2018 strzelani i pogrzebani w masowej mogile, którą wcześniej sami sobie wykopali. Tylko jednemu z nich udało się uciec. Legenda mówi, że ziemia w miejscu mordu drżała, ponieważ nie każdy rozstrzelany zginął od pierwszego strzału. Dla upamiętnienia tej tragedii ustawiono krzyż oraz umieszczono tablicę z nazwiskami zabitych osób. W okresie powojennym szczątki zamordowanych party- zantów przeniesiono na cmentarz rzymskokatolicki przy ulicy Lubelskiej w Biłgoraju. Opiekę nad tymi mogiłami sprawuje Urząd Miasta oraz harcerze. Przedstawione zda- rzenia zostały opisane przez prof. Jerzego Markiewicza w książce pt. „Paprocie zakwitły krwią partyzantów”. Po śmierci pradziadka jego rodzina została bez środ- ków do życia. Z tego powodu moja ciocia — Janina - zna- lazła się po wojnie w domu dziecka w Krasnymstawie. Wujek Julian, w poszukiwaniu pracy, wyjechał na ziemie zachodnie Polski i tam się osiedlił. Moja babcia najpierw „była na służbie” — w zamian za jedzenie i dach nad głową opiekowała się dziećmi w zamożniejszych rodzinach, a po kilku latach podjęła pracę salowej w Szpitalu Powiatowym w Biłgoraju oraz „dorabiała” sprzątaniem w domach biłgo- rajskich lekarzy, m.in. rodziców znanego aktora — Stefana Schmidta. Moim zdaniem wojna to najgorsza rzecz, którą czło- wiek mógł zgotować drugiemu człowiekowi. Zdaję sobie sprawę, że w mojej pracy jest wiele nieścisłości historycz- nych, lecz nie to było jej celem. Chciałem przedstawić syl- wetkę człowieka, który oddał życie za wolność Ojczyzny. Jestem dumny, że Jan Małek jest moim pradziadkiem. Paweł Kiełbasa /kl. VII, Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy/ Otylia Kobielarz — I miejsce 18 lipca 1943, Ciosmy Po wiejskiej chacie krzątała się młoda kobieta. Przygo- towywała posiłek dla swego męża i jednocześnie próbo- wała uśpić niemowlę. Dziecko wciąż płakało. Trzeba było przyznać, coś wisiało w powietrzu. Kilka dni wcześniej wy- siedlono sąsiednią wioskę — Dąbrowicę. Ludzie powiadali, iż wysiedleni zostali przewiezieni na Majdanek. Ich póź- niejszy los nie był znany. Rozmyślania dziewczyny przerwał odgłos kroków. W sieni stanął mąż Janki — Franciszek. Kobieta odetchnęła z ulgą. -Wracam ze spotkania „Batalionu, niestety zaraz będę musiał tam wrócić. -Dobrze, tylko zjedz zupę. Miałam dzisiaj zły sen, lę- kam się o ciebie — wyznała zatroskana małżonka. Franci- szek uśmiechnął się do niej znad talerza i powiedział: - Już jedną wojnę przeżyłem, cóż może się teraz stać? — po czym przechylił naczynie i wypił jego zawartość. Wstał od stołu, podszedł do kobiety i rzekł KULTURA 26/2018 37 38 KULTURA 26/2018 -Jasiu, nie martw się, wrócę – następnie pocałował żonę i wyszedł. W izbie rozległ się płacz dziecka. *** Kiedy mężczyźni zwoływali zebranie ,,Batalionu Chłop- skiego’’ w celu dyskusji o sposobach obrony mieszkańców wsi przed okupantem, kobiety – dla bezpieczeństwa – zo- stawały w domach i opiekowały się ogniskiem domowym. Tak było i tym razem. Janina, radośnie podśpiewując pod nosem, mieszała ciasto na chleb. Od roku była szczęśliwą żoną i matką, jed- nak żyła w ciągłym strachu. Wojna odebrała jej najlepsze lata życia, a w każdym momencie mogła odebrać również rodzinę. ,,Nie, nie mogę tak myśleć. Nie trzeba się zamar- twiać”. Odgoniła smutne myśli i włożyła bochenki do pie- ca, po czym podeszła do okna. Wtem do sieni wkroczyła sąsiadka – Anielka. -Niemcy wrócili! Zabrali naszych! *** Tamtego dnia sąsiadka uratowała wiele kobiet i dzieci, powiadamiając wszystkich o powrocie wroga. Większość rodzin członków ,,Batalionów Chłopskich” została wy- siedlona. Krewni wywiezionych ludzi po pewnym czasie przyzwyczaili się do myśli, iż prawdopodobnie już nigdy nie zobaczą bliskich. W końcu zrozumieli, że muszą sobie pomagać, a nie zamartwiać się. Każdy żywił nadzieję na powrót mężów, ojców i braci, ale czy warto było czekać na coś innego niż na niechybną śmierć? *** Rok później Od dłuższego czasu po wsi chodziły słuchy, że w lasach kryją się partyzanci. W każdym momencie mogli znów na- dejść Rosjanie i Niemcy. Niemcy zabijali, wywozili do obozów, ale nie rabowali tak, jak Rosjanie. Ci drudzy byli wprost dzikim narodem. Kradli wszystko, co na kosztowne wyglądało, np. zegarki, ale prości ludzie ze wsi, takich cudów nie posiadali. Bardzo często napadali młode dziewczyny i odbierali im godność. Niektóre z nich, by uniknąć takiego zła, smarowały się dziwnymi miksturami i ukrywały się na występie w pobli- skim lesie. *** 20 czerwca 1944 rok W chałupie zebrało się kilka kobiet. Zawzięcie dyskuto- wały o wydarzeniach ostatnich dni. 15 czerwca na granicy rodzinnej wioski i pobliskiej Sze- ligi odbyła się potyczka między partyzantami a oddziała- mi Niemców i Kałmuków. Ciosmanie odnieśli zwycięstwo w tej bitwie, dlatego w każdej chwili można było spodzie- wać się zemsty ze strony najeźdźców. Odwet nastąpił bardzo szybko. Wieś została zbombar- dowana, a większość zabudowań spłonęła. Minął rok od wysiedlenia wioski. Powoli tracono i tak już wątłą nadzieję na powrót bliskich. Ci, którzy pozosta- li w domach, musieli być bardzo ostrożni. Za posiadanie odbiornika radiowego można było zostać aresztowanym przez Niemców. -Ostrożność to teraz podstawa. Powiadają, że wojna skłania się ku końcowi, ale ci… . Słów znaleźć nie mogę, by nazwać to, co ten naród wyczynia! – lamentowała najstar- sza kobieta. – Podpalają wioski, wywożą ludzi, zabierają dzieci! – kontynuowała Magdalena. -Na szczęście nasi chłopcy dali im popalić! – powie- działa z dumą Janka. Na wspomnienie tego wydarzenia na wszystkich twa- rzach zagościł uśmiech. *** Noc z 22 na 23 lipca, Lublin, Obóz na Majdanku -Franiu, Franek, obudź się! Bóg wysłuchał naszych mo- dlitw! -Co się stało? – odrzekł zaspany mężczyzna. -Rosjanie wtargnęli na teren obozu, Niemcy uciekli. - To znaczy, że jesteśmy wolni?! – wykrztusił wzruszony współwięzień. *** 25 lipca 1944, Ciosmy Życie powoli nabierało kolorów. Mimo ataku Niemców na Ciosmy, wieś szybko została odbudowana i już kilka tygodni później prawie nie było widać śladu po wydarze- niach ostatnich dni. Wszystko wracało do tzw. normy. Po wiejskiej chacie krzątała się młoda kobieta. Przygo- towywała posiłek dla rocznej córeczki. Tego dnia dziecko było wyjątkowo spokojne. Kobieta usiadła przy stole. Spoj- rzała na szkraba, bawiącego się pośrodku izby. ,,Wygląda dokładnie, jak jej ojciec” – pomyślała. Rozmyślania dziewczyny przerwał odgłos kroków. Przebiegło jej przez myśl, że mogą być to Niemcy. Wtem w sieni stanął wychudzony mężczyzna z zapadniętą ze zmęczenia twarzą i podkrążonymi oczami. Jednak szczery uśmiech zdradzał, że ten człowiek nie ma złych intencji. -Wróciłem, Janeczko, obiecałem i wróciłem. *** Opowieść oparta na faktach autentycznych. Bohatera- mi zdarzeń, które zostały przeze mnie opisane byli rodzo- ny brat mojego pradziadka - Franciszek i jego żona Janina Zań. Historię opowiedziała mi moja babcia Helena Małek, nazwisko panieńskie Zań, rodowita Ciosmanka. otylia Kobielarz /kl. VII Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy/ WOODY WWL DALZDWW WALZDYTZUN DO DONLUDOW DALZYT W ONO O OŃLÓDYK WALÓDŃLI 9,00 Ó 00,0 0 © 00,0 0 © QŻ © 27 kwietnia w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Biłgoraju odbyły się Eliminacje Gminne Ogólnopolskiego Konkursu Wokalnego „Wygraj Szansę”. W konkursie wzięło udział 5 uczestników ze szkoły podstawowej w Dereźni, Soli i Woli Dereźniańskiej. Komisja w składzie Jan Szymaniak i Jerzy Odrzywolski, instruktorzy muzyki w Gminnym Ośrodku Kultury w Biłgoraju, po wysłuchaniu wszystkich prezentacji do udziału w programie estradowym pt.„WYGRAJ SZANSĘ” wytypowała Lenę Czyżo z Zespołu Szkół w Soli. Finał estradowy konkursu,WYGRAJ SZANSĘ” odbył się 23 maja 2018 r. w sali Zamojskiego Domu Kultury w Zamościu. Cher z Kanfieara agora froskical © Oascaa 19 maja w Suścu odbył się Festiwal Ku Czci Św. Jana Nepomucena. W przesłuchaniach wzięło udział 19 zespołów, były to schole, zespoły śpiewacze i chóry. Zespoły prezentowały dwa utwory (jeden ku czci Matki Bożej a drugi ku czci dowolnego świętego patrona). Miło nam poinformować, że I miejsce jednogłośnie zajął Chór z Korytkowa Dużego. Organizatorami Festiwalu byli: Proboszcz Parafii w Suścu, Wójt Gminy Susiec i Gminny Ośrodek Kultury w Suścu Zega KGW + Dporactu © Sfole + Hearn agdępiw « Naralun 20 maja 2018 r. w Narolu odbył się Regionalny Przegląd Zespołów Folklorystycznych, którego celem jest popularyzacja folkloru muzycznego zespołów i kapel, konfrontacja poziomu i możliwości artystycznych wykonawców oraz pielęgnowanie tradycji i przekazywanie jej wzorów dzieciom i młodzieży. W przeglądzie w Narolu wzięło udział łącznie 11 zespołów i kapel z woj. podkarpackiego i lubelskiego. Wśród nich wystąpiły dwa zespoły śpiewacze z Gminy Biłgoraj - Zespół KGW z Dąbrowicy i „Stok” z Hedwiżyna prezentując folklor ziemi biłgorajskiej. Obydwa nasze zespoły wróciły z Narola z wyróżnieniami. ladcani koiey wwiż - Grant + Dodaj [ skolut na zając taneczne Konkurs Grantowy,Działaj Lokalnie X"w 2018 roku został rozstrzygnięty. Dotacje nałączną kwotę 59.300 zł otrzymało 15 grantobiorców. 14 czerwca w sali kameralnej Biłgorajskiego Centrum Kultury odbyła się uroczystość wręczenia grantów i podpisanie umów. Miło nam poinformować, że wśród grantobiorców znalazł się również Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju w imieniu grupy nieformalnej Zespół „Czeremcha” z Gromady. Pieniądze w kwocie 2000 zł. zostały pozyskane na realizację projektu „Tańczyć każdy może” który zakłada organizację i prowadzenie zajęć tanecznych dla dorosłych mieszkańców gminy Biłgoraj. Celina Skromak KULTURA 26/2018 39 Nadchodzące wydarzenia (lipiec -wrzesień 2018 r.) » 1 lipca 2018 r. — Festyn Rodzinny w Gromadzie Organizatorzy: Parafia p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Gromadzie, OSP w Gromadzie, Mieszkańcy Gromady i Majdanu Gromadzkiego » 8 lipca 2018 r. — Gminny Mocarz w Korytkowie Dużym Organizatorzy: OSP w Korytkowie Dużym, Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju + 15 lipca 2018r. — Turniej Piłki Nożnej Drużyn Niezrzeszonych o Puchar Wójta w Gromadzie Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, UKS w Gromadzie, OSP w Gromadzie, Mieszkańcy Gromady i Majdanu Gromadzkiego - 22 lipca 2018 r. — Bukowskie Jagodzianki i Jubileusz 80-lecia OSP w Bukowej Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, OSP w Bukowej, Mieszkańcy Bukowej * 29 lipca 2018 r. — Lato na Żurawinowym Szlaku w Ciosmach Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Stowarzyszenie „Dąb” w Ciosmach, OSP w Ciosmach, Mieszkańcy Ciosmów + 26 sierpnia 2018 r. — Dożynki Gminno — Parafialne w Okrągłym Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Mieszkańcy Okrągłego i Korczowa » 8 września 2018 r. — Turniej gry w palanta i wyścigi sołtysów w Woli Dereźniańskiej Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, Mieszkańcy Woli Dereżniańskiej + O września 2018 r. — Piknik Tradycja i Współczesność w Dąbrowicy Organizatorzy: Wójt Gminy Biłgoraj, Gminny Ośrodek Kultury w Biłgoraju, OSP w Dąbrowicy, Mieszkańcy Dąbrowicy GHIACBIŁGÓRAJ 4