Załączniki

Odpowiedź_na_wniosek_z_17.07.2018_media.pdf	RPT.1431.3.2018 Nowy Wiśnicz, dnia 30.07.2018 r. URZĄD MIEJSKI RYNE 32-7201 :SNICZ pow. bocheń waj małopolskie tel. 14 685Q09 12 trans 146850911 RECON LOŻNCE3%5 NIP B68-19-61-086 Zarząd Sieć Obywatelska Watchdog Polska Ul. Ursynowska 22/2 02-605 Warszawa W odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji publicznej z dnia 17 lipca br. informuję w następującym zakresie: - Zarówno w Urzędzie Miejskim w Nowym Wiśniczu jak i w jednostkach organizacyjnych gminy prowadzone są media. -Urząd Miejski oraz poszczególne jednostki organizacyjne gminy prowadzą następujące rodzaje mediów: e Urząd Miejski w Nowym Wiśniczu: strona internetowa http://nowywisnicz.pl/, social media ( Facebook, Tweeter) oraz współredakcja kwartalnika społeczno— kulturalnego „Wiadomości Wiśnickie”; e Miejski Ośrodek Kultury: strona internetowa http://mok.nw.com.pl/, social media (Facebook), wydawca kwartalnika społeczno— kulturalnego „Wiadomości Wiśnickie”; e Muzeum Ziemi Wiśnickiej: strona internetowa http://zamekwisnicz.pl/, social media ( Facebook) e Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Brzękowskiego w Nowym Wiśniczu: strona internetowa http://www.bibliotekanowywisnicz.pl/, social media ( Facebook) - Kwartalnik społeczno-kulturalny „Wiadomości Wiśnickie” zarejestrowany jest w sądzie. - W załączniku ( format PDF) przesyłam 5 — ostatnich numerów „Wiadomości Wiśnickich” W zakresie zapytania dotyczącego „wydatków gminy na ogłoszenia, artykuły sponsorowane, materiały dedykowane lub innego rodzaju promocję w latach 2015, 2016, 2017 i do dnia udzielenia odpowiedzi na wniosek w roku bieżącym” zgodnie z wysłanym pismem z dnia 25 lipca br. czekam na doprecyzowaniem wniosku. pi mgr * 101F 4 SEKTET jankjewicz „dz Gmjiny
grudzien2016_mniejsze.pdf	CHRONÓW KWARTALNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY KOPALINY m «© | KRÓLÓWKA LEKSAN DROWA MUCHÓWKA | a = OLCHAWA |. POŁOM DUŻY STARY WIŚNICZ WIŚNICZ MAŁY NOWY WIŚNICZ __ PAŹDZIERNIK-GRUDZIEŃ ROK 2016 NR 141 ISSN-1231-9066 CENA 4 ZŁ 400 lat Nowego Wiśnicza —Jó tt « 'D i 4 — Na szczęście, na zdrowie, na ten Nowy Rok, Żebyście byli zdrowi, weseli, jako w niebie anieli cały rok. Żeby się wam darzyło, kopiło, snopiło Kiedy trzeba, deszczyk padał i słońce świeciło cały rok! Żebyście mieli dudków pełne pudła, Żeby wam gospodyni u pieca nie schudła... Żebyście mieli żyto jak koryto, Ziemniaki jak pniaki I owiesek wąsaty, co by był gospodarz bogaty! Żebyście dobrze jedli, pili, Z sąsiadami się nie wadzili, Tak Wam Boże daj! Noworoczna oracja śpiewana przez grupy kolędrńiczę podczas dorocznych, wiśnickich przeglądów OD BURMISTRZA Szanowni Państwo, mijają- cy rok 2016 niewątpliwie był dla mieszkańców Gminy Nowy Wiśnicz czasem szczególnym. W kronikach miejskich zapisze się on przede wszystkim jako rok jubileuszu 400-lecia nadania praw miejskich. Obchody tegoż wydarzenia połączyły chwa- lebną przeszłość miasta z jego teraźniejszością, podkreślając przy tym, iż to My - mieszkańcy, swoją postawą i przykładem kształtujemy przyszłą historię Nowego Wiśnicza. Upływający rok był jednocześnie okresem stopniowe- go porządkowania i opracowywania planów modernizacji gminnej infrastruktury. Napawa satysfakcją, iż czas i praca na rzecz wiśnickiej społeczności przynosi widoczne i wy- mierne efekty i korzyści. Było to wielokrotnie podkreślane podczas życzliwych rozmów, spotkań i zebrań, dodając nie- wątpliwie energii i siły, by nadal sukcesywnie pracować nad nowym wizerunkiem miasta i gminy. Często jest tak, iż z pozoru drobne, mało istotne szcze- góły, nie tylko pozytywnie wpływają na zewnętrzny wize- runek, ale także wymiernie oddziałują na poprawę jakości życia mieszkańców. Jako burmistrz, jestem świadoma ogro- mu potrzeb każdej z miejscowości naszej małej Ojczyzny. Wierzę, że podjęte działania sprzyjają i będą sprzyjać bu- dowaniu wspólnoty mieszkańców Ziemi Wiśnickiej, która świadoma swoich możliwości, realizować będzie kolejne własne inicjatywy i przedsięwzięcia. Szanowni Państwo, przed nami czas Świąt Bożego Narodzenia. Życzę więc wszystkim, by te Święta, spędzone przy wspólnym stole, z rozbrzmiewającą kolędą i zapachem choinki, dały chwilę wytchnienia od codziennego pędu ży- cia. By pozwoliły skupić się na tym, co naprawdę ważne - na czasie z rodziną, przyjaciółmi, znajomymi. Pragnę z każ- dym z Państwa przełamać się opłatkiem. Z okazji zaś zbliżającego się Nowego Roku 2017 ży- czę wszystkim mieszkańcom, by ziściły się Państwa dobre i szlachetne marzenia. Aby rok ten był pełen sukcesów i zre- alizowanych planów. Pragnę także wyrazić szczere podzię- kowania wszystkim, którzy w mijającym roku swoją siłą, zapałem, energią, wiedzą i pomysłowością, przyczynili się do sprawnej realizacji inwestycji oraz krzewienia wznio- słych inicjatyw i wartości, rozpowszechniając dobre imię Nowego Wiśnicza. Wesołych Świąt! Burmistrz Nowego Wiśnicza Małgorzata Więckowska OD REDAKCJI Jeszcze kilka miesięcy temu, wszyscy mieszkańcy Wiśnicza byli pochłonięci zbliżającym się jubileuszem 400-lecia lokacji miasta. Jedni przygotowaniem i dopi- naniem programów, inni śledzeniem stopniowo uwalnia- nych informacji i ciekawostek o zbliżającym się jubileuszu. Padało wiele pytań, których tematem przewodnim były tzw. główne atrakcje. Z reguły każdy coś miał do powiedzenia, próbowano się prześcigać w pomysłach, mnożąc rocznico- we projekty i inicjatywy. Dlaczego obchody przyjęły taki kształt, a nie inny? Jak zapewne pamiętacie drodzy czytelnicy, na początku roku poprzedzającego jubileusz został powołany komi- tet organizacyjny obchodów, składający się z przedstawi- cieli instytucji, stowarzyszeń oraz Środowisk twórczych. Główną ideą komitetu było wypracowanie dla Wiśnicza pewnego wizerunku, rozpoznawalnego znaku, dobrej mar- ki. Poszukując, najlepiej zacząć od początku, a takim pra- źródłem dla Wiśnicza był akt lokacyjny z 1616 roku, nadany przez Króla Polskiego Zygmunta III. Jeden z jego zapisów „Chcąc zaś, by to miasto bardziej wzrastało i ażeby posta- rano się o korzyści i pożytki jego mieszkańców, zezwalamy, by w temże mieście odbywały się trzy jarmarki rocznie...” (które gdzieś na przestrzeni wieków zostały zarzucone), wyznaczył dalszy kierunek pracy dla komitetu. Trzy do- roczne jarmarki — I rzemieślniczo-rękodzielniczy z wyko- rzystaniem elementów tradycji kupieckich naszego regionu, II z wiodącym motywem regionalnych potraw, wyrobów i tradycji kuchni staropolskiej, oparte o tradycje kulinarne Wiśnicza wynikające z najstarszej polskiej książki kuchar- skiej Czernieckiego. III jarmark został poświęcony tema- tyce ozdób, wyrobów, tradycji i zwyczajów związanych ze świętami Bożego Narodzenia. Czy tego oczekiwano, czy można było więcej i lepiej? Początki są zawsze trudne, ale ważne, że postawiono pierw- szy krok. Krok, który został nie tylko zauważony, ale rów- nież doceniony w szerokich, społecznych kręgach. Na efek- ty pewnie będzie jeszcze trzeba trochę poczekać. Dla przy- kładu pozwolę sobie przytoczyć choćby sąsiednią Lipnicę Murowaną, dla której wielkanocna palma stała się znakiem rozpoznawalnym w całej Polsce. Warto jeszcze zwrócić uwagę na fakt, że następne ob- chody lokacyjne przygotuje pokolenie obecnie będące dzi- siaj dziećmi i młodzieżą. Dlatego też komitet organizacyjny starał się włączać tę grupę wiekową do działań animacyjno- -edukacyjnych, poprzez realizację inicjatyw kulturalnych i edukacyjnych w szkołach i przedszkolach. Na koniec odniosę się jeszcze do dłuższej absencji Wiadomości Wiśnickich. Szanowni Czytelnicy, bardzo dzię- kujemy za życzliwe słowa, zrozumienie i za każdą twórczą krytykę. Chwilowe niepublikowanie WW wynikło z ogro- mu pracy związanej z realizacją obchodów jubileuszowych. Leszek Marszałek Wiadomości Wiśnickie 3 UROCZYSTA SESJA INAUGURACJA OBCHODÓW 400-LECIA NOWEGO WIŚNICZA 8 czerwca 2016 roku, dokładnie 400 lat po tym, jak na Sejmie Walnym król Zygmunt III Waza zezwo- lił Stanisławowi Lubomirskiemu na lokację miasta Wiśnicza, w Sali Rycerskiej zamku odbyła się uroczysta sesja Rady Miejskiej Nowego Wiśnicza inaugurująca obchody jubileuszu 400-lecia. Chór „Królewskie Słowiki” z Królówki utworem „Gaude Mater Polonia”, który był pierwszym hymnem Rzeczpospolitej, wprowadził zgromadzonych gości w pod- niosły nastrój. Wśród zaproszonych gości byli m.in. przed- stawiciele parlamentarzystów, władz szczebla wojewódz- kiego, powiatowego, gminnego z terenu powiatu bocheń- skiego, Honorowi Obywatele Wiśnicza, przedstawiciele duchowieństwa, policji, straży pożarnej, dyrektorzy szkół i instytucji samorządowych oraz jednostek organizacyj- nych, prezesi i członkowie stowarzyszeń, przedsiębiorcy, media oraz młodzież ze szkół ziemi wiśnickiej. Gośćmi pro- gramu artystycznego sesji byli prof. Wiesław Komasa, prof. Maria Gabryś oraz młodzież z Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu i w Królówce, którzy swoimi występami przybli- żyli wszystkim obecnym klimat i niepowtarzalny charakter naszej małej Ojczyzny. Głównym punktem sesji było przy- jęcie uchwał w sprawie nadania Honorowych Obywatelstw Miasta Nowego Wiśnicza Pani Genowefie Nowak oraz Panu Józefowi Korcie. Z okazji jubileuszu wykład „„Miasto, ludzie, dziedzictwo 400-lecie Wiśnicza” wygłosił dr hab. Andrzej Zięba. Po zakończeniu uroczystej sesji nastąpiło wręczenie nagród i wyróżnień oraz otwarcie wystaw ”Historia zapi- sana w fotografii” i „Rynek w Nowym Wiśniczu” - prac konkursowych na opracowanie koncepcji zagospodarowa- nia wiśnickiego rynku, które cieszyły się dużym zaintere- sowaniem. Tę część uroczystości swoim występem uświet- nili uczniowie z Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Bochni. Michał Tabor Wystąpienie Burmistrz Nowego Wiśnicza Małgorzaty Więckowskiej Głosowanie nad uchwałą w sprawie nadania Honorowych Obywatelstw. Uczestnicy sesji w sali rycerskiej wiśnickiego zamku. 4 Wiadomości Wiśnickie Program artystyczny młodzieży ZS w Nowym Wiśniczu. HONOROWI OBYWATELE JÓZEF KORTA Nadanie tytułu honorowego obywatela miasta jest for- mą szczególnego wyróżnienia osoby zasłużonej, wpisa- niem jej zasług w historię i tradycję miasta. Jubileusz ob- chodów 400-lecia Nowego Wiśnicza był okazją do przy- znania wyróżnień honorowego obywatela Pani Genowefie Nowak i Panu Józefowi Korcie. Decyzję o przyznaniu tego najwyższego wyróżnienia podjęła Rada Miejska Nowego Wiśnicza w dniu 8 czerwca 2016 roku podczas Uroczystej Sesji. O wyróżnienie wnioskowali przedstawiciele środo- wisk twórczych: za osobą Pana Józefa Korty - Towarzystwo Miłośników Wiśnicza oraz za przyznaniem pośmiertnego wyróżnienia Pani Genowefie Nowak - Koło byłych harce- rzy, przyjaciół i sympatyków szczepu harcerskiego im. Jana Matejki przy Liceum Plastycznym w Nowym Wiśniczu. Poniżej prezentujemy uzasadnienia. Redakcja Józef Korta, nauczyciel i wychowawca kilku pokoleń dzieci i młodzieży, działacz społeczny. Urodził się 13 lutego 1934 roku. Liceum Ogólnokształcące w Bochni ukończył w 1952 roku, następnie studiował w Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Pracę pedagogiczną rozpoczął w 1953 roku w Szkole Podstawowej w Muchówce, skąd po dwóch latach został przeniesiony do Szkoły Podstawowej w Kobylu, gdzie przepracował 10 lat. Mieszkańcy tych miej- scowości pamiętają go z bezinteresownego zaangażowania w tworzenie podstaw i organizacji sportu oraz rekreacji. To właśnie w Kobylu p. Józef Korta zainicjował powstanie boiska sportowego, które wybudował wspólnie z młodzieżą. ELST Był jednym ze współzałożycieli klubu sportowego „Czarni Kobyle”. Kolejne 17 lat przepracował na stanowisku dyrek- tora szkoły w Trzcianie. W tym czasie w Nowym Wiśniczu konsekwentnie z nauczycielskiej pensji budował dom dla swojej rodziny. Mijają 32 lata jak zamieszkał na stałe w Nowym Wiśniczu, gdzie działał społecznie jako organi- zator zajęć sportowych dla młodzieży szkolnej na zajęciach pozalekcyjnych. Przez ten okres przedstawiał dzieciom i młodzieży szkół podstawowych ofertę spędzania wolnego czasu w formie różnorodnych zajęć sportowych w ramach Uczniowskiego Klubu Sportowego „Kmita” w Nowym Wiśniczu. Do tych działań potrafił skupić wokół siebie zarówno rodziców, jak i młodzież oraz uzyskać wsparcie władz i sponsorów, ucząc jednocześnie sportowej rywali- zacji. Od 1994 roku Józef Korta jest aktywnym członkiem Towarzystwa Miłośników Wiśnicza. Od 2003 roku prowa- dzi sekcję sportową, działającą przy TMW, w ramach której organizowany jest m.in. Bieg Kmitów dla dzieci i młodzie- ży ze wszystkich szkół naszej gminy oraz drużynę brydża sportowego ,„„Hetman Nowy Wiśnicz”, która rokrocznie or- ganizuje turnieje brydża sportowego na zamku w Wiśniczu. W szkole pan Józef Korta przepracował ponad pięćdzie- siąt lat, zyskując sobie wdzięczność rzeszy wychowanków, dla których był nie tylko nauczycielem, ale także mentorem. Za swoją pracę otrzymał m.in.: Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Orderu Odrodzenia Polski, medal Zasłużony dla Ziemi Krakowskiej, Zasłużony dla Województwa Tarnowskiego, medal Zasłużonego Działacza Ludowych Zespołów Sportowych. Przez trzy kadencje był radnym Gminnej Rady Narodowej w Nowym Wiśniczu i członkiem Zarządu Miasta, społecznym przewodniczącym komitetu budowy pomnika Jana Matejki w Nowym Wiśniczu (1993 r.). Był inicjatorem budowy nowej szkoły w naszym mieście. Przez wiele lat działał w Związku Harcerstwa Polskiego, obecnie posiada stopień harcmistrza. Jest ojcem sześciorga dzieci, wspólnie z żoną tworzą na- uczycielską rodzinę. Nauczyciel i wychowawca wielu po- koleń wiśniczan. Swoją całą pracę poświęcał dla rozwoju sportu i szeroko rozumianej kultury fizycznej. Dla uczniów i wychowanków był, i jest, wzorem postępowania, rozumie- jącym, ale także wymagającym przyjacielem. Zarząd Towarzystwa Miłośników Wiśnicza Wiadomości Wiśnickie 5 HONOROWI OBYWATELE GENOWEFA NOWAK Jej życie przypadło na trudny okres wojny i cza- sy komunizmu w Polsce. Nawiązując do poezji Zbigniewa Herberta można o niej powiedzieć, że: „szła wyprostowana wśród wielu na kolanach”. Urodziła się w Terliczce, niewielkiej wsi koło Rzeszowa. Pochodziła z biednej, rolni- czej rodziny. Wcześnie straci- ła rodziców. Po wyzwoleniu wychowywała się w Domach Dziecka w Rzeszowie i Krakowie. W całej edukacji pomo- gła jej polonistka z Rzeszowa p. Helena Pisarek, o której mówiła „moja przybrana mama”. Genowefa Nowak wyróżniała się jako studentka Akademii Sztuk Pięknych. Studiowała rzeźbę, malar- stwo i grafikę. Oprócz tego ukończyła roczne Studium Pedagogiczne. Dużo pracowała społecznie. W ten sposób chciała spła- cić dług ojczyźnie za opiekę i możliwość nauki. Wraz z ko- legami budowała Nową Hutę. W życiorysie pisze: „Każdy wolny czas i niedzielę poświęcaliśmy na budowę N. Huty, kopiąc w ciężkich warunkach atmosferycznych wykopy pod fundamenty i wyładowując setki ton materiałów bu- dowlanych”. W latach 1958-1977 uczyła w liceum wiśnickim rzeź- by i rysunku. Od 1960 r. prowadziła drużynę harcerską. Drużyna ta zawsze czynnie uczestniczyła w życiu społecz- nym i kulturalnym na terenie Wiśnicza, okolic i całego kraju. Genowefa Nowak była wielką patriotką i tę samą posta- wę kształtowała u swoich uczniów. Opiekowała się miejsca- mi męczeństwa i pamięci. Przywróciła do świadomości spo- łeczeństwa pomnik poświęcony Powstańcom Styczniowym. Była ambasadorem Wiśnicza podczas ogólnopol- Genowefa Nowak *19274 1981 skich akcji harcerskich: „Spisz”, „Frombork 1001” oraz „Bieszczady 40”. Za wieloletnią pracę otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Fromborka. Tytuł ten otrzymało również liceum oraz 18. uczniów. Za swą pracę została wy- różniona Złotą Odznaka za zasługi dla Warmii i Mazur. 6 Wiadomości Wiśnickie Choć mieszkała w Krakowie swoje życie zawodowe i prywatne poświęciła młodzieży i społeczności Wiśnicza. Wyniesione z liceum wartości towarzyszą absolwentom na co dzień podczas zawodowych zajęć oraz w życiu społecz- nym i rodzinnym. Świetnie rozumiała młodzież, znała jej problemy, które dyskretnie pomagała rozwiązywać. Była dla nas wielkim autorytetem. Od swoich wychowanków wymagała prawdomówności, szacunku dla drugiego człowieka, tolerancji i wzajemnej pomocy. Własnym przykładem uczyła jak żyć uczciwie i z pożytkiem dla innych. U uczniów kształtowała świadomą postawę obywa- telską mającą na celu ochronę własnego dziedzictwa kul- turowego. Jednocześnie wiązało się to z poszanowaniem innych narodów i ich kultury. Przykładem są prace przy dokumentacji i ratowaniu nagrobków z cmentarza żydow- skiego w Wiśniczu. Dzięki Genowefie Nowak wielu absolwentów liceum ukończyło studia artystyczne i obecnie stanowią kadrę na- ukową szkół wyższych. Ważniejsze wyróżnienia i odznaczenia, które dostała to: Srebrny medal za zasługi dla Ziemi Krakowskiej, Zasłużony działacz kultury, Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż za zasługi dla ZHP, nagroda I stopnia Ministra Oświaty i Wychowania, pierwsza nagroda na wystawie Rzeźba Roku w 1968 r. Otrzymała również wiele medali za pracę społeczną. Małgorzata Majewska KORZENIE I SKRZYDŁA WSPOMNIENIA WIESŁAWA KOMASY (CZ. I) Jak zapamiętałem Nowy Wiśnicz 8 czerwca 2016 roku, w dniu Wielkiego Jubileuszu 400-lecia nadania mu praw miejskich? - Słonecznie. Świeciło słońce, gorące. Ten największy reflektor Wszechświata oświecał Wiśnicz i historię tylu pokoleń, które przeszły, odeszły i zapisały na trwałe swoją obecność w pamięci. A słońce trwało tak wtedy, jak i dziś. Niezmienne. Z radością jechałem do Wiśnicza z rodziną na jubileusz. Po drodze opowiadałem najbliższym wiele wydarzeń wiś- nickich, przywoływałem tyle postaci, które zapamiętałem prawie jak zapisane nuty utworu muzycznego, którego na- uczyłem się kiedyś na pamięć. Na zawsze. Przyjechałem do Wiśnicza i od razu, jak przystało na mój zawód poszedłem na próbę uroczystej sesji przygotowanej na następny dzień, ten najważniejszy. Próba odbywała się w Zamku. Tyle, tyle lat nie byłem tutaj. Scenatonęław kwiatach. Nadnią wisiał portret Stanisława Lubomirskiego, który nadał Nowemu Wiśniczowi prawa miejskie 400 lat temu. Przez okna zamkowe wdzierało się słońce. Niezwykłe było to moje spotkanie z młodzieżą szkoły podstawowej w Wiśniczu w czasie próby. Nauczycielki z uczniami przygotowały tekst przysłany wcześniej przeze mnie. Była to „Modlitwa” Tadeusza Konwickiego. W cza- sie próby młodzi recytatorzy byli bardzo skoncentrowani i starali się zrealizować każdą moją uwagę dotycząca inter- pretacji. Patrząc na tę sło- neczność wokół wpadł mi do głowy pomysł, | żeby na występ jubi- leuszowy młodzież przyniosła wielki bu- = kiet polnych kwia- tów z pól wiśnickich. *R,38 Pomogły im w reali- zacji tego planu oczy- wiście nauczycielki. Bukiet był piękny i okazały. Były więc i kłosy zbóż, i chabry, i bławatki, i pachnące piwonie, i maki. Za współpracę dziękuję jeszcze raz na- uczycielkom i uczniom Szkoły Podstawowej. W dniu jubileuszu słońce świeciło jeszcze mocniej od samego rana. Uroczysta sesja była nadzwyczajna. Dostojna, skromna, serdeczna i dodatkowo jeszcze prowadzona z wdziękiem i prostotą przez gospodarza uroczystości Panią Burmistrz Nowego Wiśnicza. Tak więc historia 400 lat miasta szybko przebiegała przed oczami uczestników sesji. Przygotowane wystąpienia przerywane były muzyką Fryderyka Chopina, którą interpretowała Profesor Maria Gabryś z Uniwersytetu Muzycznego w Warszawie bądź moim słowem, zgodnym z tekstami historycznymi, które opracowała moja siostra Teresa-polonistka. Jak przystało na ważność uroczystości parę tekstów mówiłem po łacinie. Nadanie tytułów honorowych obywateli Nowego Wiśnicza osobom, które znałem jeszcze z dzieciństwa: p. Genowefie Nowak i p. Józefowi Korcie było dla mnie wzruszającym przeżyciem. Wspólny zaś występ z młodzie- żą przyniósł mi zastanowienie nad czasem-mimo, że świeci- ło słońce. Wyszedłem z Zamku. Spotkałem tylu znajomych, których nie widziałem lata całe, długie lata. I to spotkałem ich dokładnie w tym samym miejscu, jak wtedy przeszło 60 lat temu, kiedy będąc przedszkolakami obejmowaliśmy z koleżankami i kolegami dziecięcymi rękami to drzewo stojące po lewej stronie przed bramą wjazdową do Zamku. Wydawało mi się wtedy, że jest to największe i najstarsze drzewo świata. W ciągłości nieskończonej bez początku i końca wpisuję siebie na chwilę i skaczę palcami po strunach z innego świata na skrzypcach, które nie zatrzymują żadnych prawykonań i wciąż czekają na nowe jak słońce na następny dzień. Profesor Wiesław Komasa Boże Narodzenie 2016 Wiadomości Wiśnickie 7 MIASTO I LUDZIE: DZIEDZICTWO 400-LECIA WIŚNICZA Czy cztery wieki naszego dziedzictwa historycznego dają się ująć w syntetyzującą, krótką opowieść? W pierwszym rzędzie zależy to od tego, czy dysponujemy pełną wiedzą tożsamości i prawdziwego miana tego budowniczego wca- le nie jesteśmy pewni. Potem nastąpiło wznoszenie pierw- szych 180 domostw i kamienic, ratusza, Domu Pańskiego o tej najbliższej nam uczuciowo przeszłości, o dziejach wiś- — czyli siedziby administracji właścicielskiej, kościoła, nickiej ojcowizny. Mogłoby się wydawać, że wiemy o niej sporo, bo co nieco na ten temat napisano, a jakieś strzępy wspomnień z ostatnich dziesięcioleci sami nosimy we włas- nej pamięci. Jednak, gdy bliżej przyglądnąć się stanowi naszej wiśnickiej świadomości historycznej, widać nieste- ty, w jak olbrzymim stopniu przeszłość ta jest zapomniana i nieznana. Dlatego zmuszony jestem wyliczyć tu tylko te dziedziny życia minionego, o których powinniśmy pamię- tać, a wiedzę o nich — wciąż wzbogacać i gromadzić. Zatem przede wszyst- kim — historia miasta jako organizacji. A w tym ob- szarze najpierw — dokładne okoliczności i przebieg jego założenia na początku wieku XVII. Nie było ono aktem jednorazowym, jak to przy- zwyczailiśmy się mniemać, lecz kilkunastoletnim pro- cesem prawno-ustrojowym. Dzień 8 czerwca 1616 roku uznajemy za datę lokacji, ale tego dnia proces lokacyj- ny dopiero został zapowie- dziany w pozwoleniu króla Zygmunta III na założenie nowego miasta, wydanym na prośbę właściciela dóbr wiśnickich, Stanisława Lubomirskiego. Kontynuacją prac zmierzających do urzeczywistnienia królewskiej zgody były kolejno: fundacja parafii rzymskokatolickiej w 1620 roku i zaproszenie do osiedlenia się tu Żydów, ogłoszone przez Lubomirskiego 22 stycznia 1622 roku. On też zakoń- czył je formalnie dokładnie dwa dni po tym ostatnim akcie, to jest 24 stycznia 1622 roku, wydając właściwy przywilej lokacyjny. Tak więc zakładanie miasta trwało długo, bo lat pięć i siedem miesięcy, od 8 czerwca 1616 roku do 24 stycz- nia 1622 roku. Powód zaś był taki, że założyciel — Stanisław Lubomirski — walczył w tym czasie pod Chocimiem w obro- nie ojczyzny z Turkami osmańskimi, więc nie miał czasu, aby zająć się sprawą wiśnicką. Tę korektę odnośnie funda- mentalnego faktu z naszej historii winniśmy wprowadzić do wspólnej pamięci. Już trochę lepiej niż prawna geneza miasta poznane są dzieje dekad pionierskich, podczas których miasto nasze było projektowane i wytyczane na 20 hektarach w kształ- cie bliskim kwadratowi, z centralnie usytuowanym rynkiem i czterema głównymi ulicami — Bocheńską, Grodzką czyli Zamkową, Lipnicką i Żydowską — przez włoskiego archi- tekta Lubomirskich, znanego nam pod nazwiskiem Matteo Trapola. Jednak i tu mamy jeszcze niepoznane tajemnice, bo 8 Wiadomości Wiśnickie szkoły parafialnej, Domu Ubogich czyli szpitala miejskiego, klasztoru, synagogi, browaru, zakładanie cmentarzy i fol- warków mieszczańskich (tzw. Miejskich Pól), wznoszenie wałów miejskich z bramami. Wiśnicz aż do rozbiorów Polski był miastem prywat- nym. Jego kolejni właściciele — używający tytułu hrabiów na Wiśniczu — to: Stanisław Lubomirski, założyciel, jego syn najstarszy, Aleksander Michał, wnuk Józef Karol, dwo- je prawnuków: Aleksander Dominik wraz z siostrą Marianną z Lubomirskich Sanguszkową, syn tej- że, Janusz - Sanguszko, oraz wreszcie Stanisław Lubomirski, praprawnuk za- łożyciela po jednym z jego młodszych synów. Do dziś pozostały po nich przywileje dla całego miasta, rozmaitych grup jego mieszkańców i insty- tucji, w oryginałach lub od- pisach. Pierwszy królewski z 1616 roku (zezwolenie na lokację z określeniem praw projektowanego miasta) potwierdzany był zgodnie ze staropolskim obycza- jem prawnym przez niemal wszystkich kolejnych polskich monarchów: Władysława IV Wazę — w 1645 roku, Jana Kazimierza Wazę — w 1660 roku, Michała Korybuta Wiśniowieckiego — w 1669, Jana III Sobieskiego — w 1676 roku, Augusta II Wettyna — w 1697 roku, i po raz ostatni przez Stanisława Augusta — w 1773 roku. Właściwy przywilej lokacyjny, prywatny, z 1622 roku, uzupełniony został przez założyciela cztery lata potem i ponawiany przez jego dziedziców w latach 1676, 1685, 1699, 1725 i 1732. Uzupełniało go kilka przywilejów ce- chowych: dla kuśnierzy, wydany w 1642 roku jeszcze przez Stanisława Lubomirskiego, dla kowali, ślusarzy, mieczni- ków, kotlarzy, nożowników, stelmachów, kołodziei, stola- rzy, rymarzy i siodlarzy w 1643 roku, dla bednarzy w 1655, dla barchanników i płócienników w 1660 roku. Doszły do tego jeszcze liczne prawa dla Żydów, z lat 1692, 1710, 1715, 1716, 1723. Osobno wspomnieć trzeba dokumenty fundujące i upo- sażające klasztor karmelitów bosych — zgodę zakonnego Definitorium Generalnego na fundację z 5 lutego 1622 roku i dekret tejże instancji o uposażeniu z 1647 roku, zapisy ma- jątkowe fundatora, którym był Stanisław Lubomirski, z lat 1624 i 1647, przywilej majątkowy króla Jana Kazimierza z 1660 roku. To jest dziedzictwo prawne Wiśnicza z czasów staropolskich — korpus jego praw, wart zebrania i krytycz- nej, naukowej edycji. Austria, mocarstwo rozbiorowe, nie była dla Wiśnicza łaskawa. Skasowała klasztor karmelitański (23 kwietnia 1783). Mimo przedstawienia władzom cesarskim dawnych dokumentów nadających prawa miejskie, po ich weryfikacji w latach 80-tych XVIII wieku otrzymał Wiśnicz status za- ledwie miasta klasy drugiej, czyli miasteczka. Podupadało ono z wolna, a w 1863 roku nastąpiła tragedia finalna — wielki pożar, który niemal całkowicie zniszczył drewniany Wiśnicz historyczny, blisko 400 jego domostw, a częściowo naruszył też jego budowle publiczne (ratusz, kościół, Dom Pański). Poza ruinami budowli kamiennych nic nie ocala- ło. Miasto wyludniło się i zubożało. Stało się — jak pisze Kazimierz Ehrenberg w 1889 roku — „niepokaźne” i tylko pamiętano, że „miało być przed laty dwudziestu pięciu bar- dzo osobliwe i jedyne w swoim rodzaju”. Jedna jest tu szczególnie charakterystyczna scena dla czasów, które potem nastąpiły. Był rok 1897. We Lwowie obrady podjął na kolejnej swej sesji Sejm Krajowy galicyj- ski. Poseł sprawozdawca Józef Wereszczyński przedstawił prośbę rady miasta i gminy wiśnickiej o nałożenie na jej obszarze nadzwyczajnych opłat od napojów alkoholowych. Włodarze miasta argumentowali: „zachodzi nagląca potrze- ba odrestaurowania budynków gminnych oraz uporządko- wania placów 1 ulic, i innych inwestycji gminnych”, tym- czasem budżet miejski jest tragiczny. Dochody w jedynym roku wynoszą raptem nieco ponad 3600 złotych, zaś niezbędne wydatki przekraczają 8400 złotych. Niedoboru nie da się pokryć nakładaniem podatku konsumpcyjne- go od mięsa, bo „dodatki gminne tak bardzo zaciążyły na miejscowej bied- nej zresztą ludności, że dalej tej śruby przykręcać nie można”. Sejm uchwa- lił, że miasto Wiśnicz może do roku 1902 pobierać po 3 złote od każdego sprzedanego hektolitra alkoholu, po 1 złotym od hektolitra miodu, napo- jów spirytusowych słodzonych, araku, rumu, śliwowicy i ponczowej esencji, po 30 centów od każdego hektolitra piwa. W warunkach galicyjskiej stagnacji tylko w takich zabiegach gospodarka miejska mogła szukać ratunku. Ten upadek trwał w następ- nych dziesięcioleciach i skutkował odebraniem praw miej- skich w 1934 roku, już w Polsce niepodległej, odzyskanych dopiero w grudniu 1994. Opisano wielokrotnie i szczegółowo piękną architekturę naszego miasta, ale niewiele wiemy o dolach i niedolach, przemianach i dokonaniach instytucji, które w nim działały przez cztery stulecia, takich jak rada miejska, urząd burmi- strzowski, cechy, parafia rzymskokatolicka, klasztor karme- litański i bractwa pobożne, synagoga i kahał żydowski, krót- kotrwałe duszpasterstwo polskokatolickie, rozmaite służby porządkowe i pożarnicze, więzienie, sąd najpierw miejski, potem od czasów austriackich państwowy, notariat, szkoły — od parafialnej przez ludową i podstawową po Liceum Sztuk Plastycznych — poczta, instytucje opieki zdrowotnej, sto- warzyszenia zawodowe, artystyczne i charytatywne, chóry i kapele, teatry amatorskie, komitety społeczne, muzea. W jeszcze mniejszym stopniu znamy dzieje pracy w Wiśniczu: handlu przy tutejszej odnodze szlaku węgier- skiego, trzech dorocznych jarmarków i cotygodniowych targów, rzemiosła i usług, propinacji, sklepów, firm i przed- siębiorstw, aptek i banków. A te trudy i znoje wiśniczan to prawda o ich życiu codziennym. Bo dokonało się w mieście Wiśnicz i na Ziemi Wiśnickiej życie kilkunastu generacji, przyszli tu na świat lub zamieszkiwali ludzie o wybitnym znaczeniu dla kultury Polski. Ludzie wielcy, jak Kazimierz Brodziński, Juliusz Kossak, Jan Matejko, Jan Brzękowski, i mali, których imion i nazwisk nie pamiętamy. A przecież ich sprawy, osiągnięcia i porażki, tragiczne i radosne prze- życia, ich lokalne uczestnictwo w dziejach narodu i państwa — to wiśnickie dziedzictwo najciekawsze. Dopiero czeka ono na swych odkrywców i opowiadaczy. Kto dziś na przykład pamięta dzieje wiśnickiej komu- nikacji publicznej z dalszym światem? Rozpoczęła się od dorożek konnych, funkcjonujących jeszcze w latach dwu- dziestych ubiegłego stulecia, z którymi już od 1909 roku ry- walizował omnibus automobilowy, kursujący do stacji kole- jowej w Bochni, a ten chciano zastąpić linią kolejową, o co wnioskował w Sejmie Krajowym miejscowy poseł, baron Jan Albin Goetz-Okocimski. A autobusy z cza- sów PRL, w których miejsce pasa- żerowie musieli zdobywać siłą, bo niemieszczących się kierowca wypy- chał kolanem? Wielu z nas pamięta ten nieubłagany „czar” podróżowa- nia nimi do bocheńskich szkół, urzę- dów i miejsc pracy. Albo historia wiśnickich telefo- nów. Dwa pierwsze w 1926 roku to mównica publiczna i Zakład Karny. W 1932 roku było ich już pięć — poza tamtymi jeszcze u Tadeusza Galskiego, dzierżawcy — folwar- ku podzamkowego Lubomirskich, Wolfa Pinkasa, kupca handlującego nabiałem, Rudolfa Fielka, restau- ratora przyrynkowego, i w Sądzie Grodzkim. Do wybuchu wojny przybyły kolejne cztery: trzy urzędowe, w Zarządzie Gminnym, Urzędzie Parafialnym i Notariacie, oraz jeden prywatny, Kazimierza Konstantego, kupca towarów mieszanych. Znaczenie społeczne i ekono- miczne wiązało się z posiadaniem tego udogodnienia. A dziś niemalże tyle telefonów, ilu dorosłych i dorastających mieszkańców miasta, bez różnicy socjalnej czy materialnej. Jakże barwne byłby scenki z przeszłości wiśnickich za- jazdów, restauracji i barów. Pierwsze znamy z opowieści tu- rystów odwiedzających te malownicze strony od lat 80-tych wieku XIX. Wtedy do kultowych, jak to się dzisiaj mówi, należały: wyszynk piwa i trunków pani Hoefstaedterowej, Wiadomości Wiśnickie 9 mieszczący też miejskie kasyno, oraz tzw. „hotel”” Sałke Ebera, słynny z tego, że wodę do porannych ablucji przy- noszono w nim bardzo elegancko, bo w garnuszku, ewentu- alnie dla gości skrajnie spragnionych higieny — w salaterce. A ileż jeszcze zapomnianych, choć intrygujących i wie- lobarwnych postaci! Ks. Jakub Niegowiecki, pod koniec wieku XVIII profesor matematyki i astronomii, a potem teo- logii katolickiej Akademii Krakowskiej, trzykrotny dziekan Wydziału Filozoficznego, sprawujący także funkcje kościel- ne, syni wnuk wiśnickich Żydów, Litmanów. Austriacka hra- bianka Ludmiła von Waldstein, wychowanica jednej z córek ostatniego właściciela Wiśnicza, Stanisława Lubomirskiego, i też ostatnia arystokratyczna mieszkanka tutejszego za- mku w pierwszej połowie wieku XIX. Michał Kaczkowski, Rusin, sędzia w Wiśniczu, fundator instytucji oświatowej dla swych galicyjskich ziomków w drugiej połowie tegoż stule- cia, która otrzymała jego imię (Obszczestwo imeni Michaiła Kaczkowskawo). Architekt krakowski Teofil Żebrowski, pierwszy, który w 1858 roku usiłował zamek, tę perłę wiś- nickiej architektury barokowej, podnieść z ruin. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Maurycy Straszewski, krót- kotrwały właściciel dóbr wiśnickich i kolejny renowator zamku na przełomie XIX i XX wieku. Mayer Herzig, uro- dzony wiśniczanin, organizator miejskiej straży obywa- telskiej po upadku Austrii, który odznaczył się w latach dwudziestych jako przemysłowiec w branży chemiczno- -farmaceutycznej. Cały poczet profesorów uniwersyteckich wywodzących się z Wiśnicza: Ferdynand Kojsiewicz, praw- nik, Ludwik Piotrowicz, historyk, Zygmunt Ogarek, teolog, Kazimierz Kaczmarczyk, historyk. Iluż ludzi inspirujących się duchem i materią Wiśnicza: poetów, badaczy, malarzy i rzeźbiarzy. Iluż takich, którzy trafili tu na krócej lub dłu- żej, z wyboru własnego lub losowego, pozostawiając jednak ślad w wiśnickiej pamięci, jak Stanisław Fischer, założyciel Liceum Plastycznego, gen. Kazimierz Tumidajski, dowódca batalionu Strzelców Podhalańskich, walczących w okoli- cach Wiśnicza w 1939 roku, czy jezuita Adam Kozłowiecki, więzień niemieckiego obozu umieszczonego w wiśnickim klasztorze, potem arcybiskup Lusaki w Afryce i kardynał. Nie sposób w tym miejscu nie przypomnieć, że Wiśnicz jest potrójny: Stary, Nowy i Mały. Jest wspólnotą wykracza- jącą poza granice miasta. Przez cztery wieki skupiał najbliż- szą okolicę, wsie, dwory, parafie, jako Ziemia Wiśnicka i dziś stanowi centrum gminy. Był i jest w innym jeszcze sensie trojaki: jako zamek, klasztor i właściwe miasto. Zamek Wiśnicz był do schyłku wieku XVIII rezydencją i dworem o wielkim oddziaływaniu kulturotwórczym, na skalę ogólnokrajową, miejscem, w którym bywali monar- chowie polscy, politycy, artyści i intelektualiści, gdzie po- dejmowano ważne decyzje polityczne i dyskutowano o na- jistotniejszych ideach i sprawach tamtych czasów, gdzie ro- dziły się książki ważkie, poezja i traktaty polityczne, które też przyciągało wrogów, staczano więc w jego sąsiedztwie bitwy i prowadzono operacje wojskowe. Dzieje wiśnickiego klasztoru karmelitów bosych stanowią istotną kartę histo- rii religijnej doby staropolskiej. W czasach austriackich, od 1786 roku stał się wprawdzie więzieniem i sądem kryminal- nym, ale historia narodów składa się także z historii więzień. Kryminał wiśnicki więził nie tylko pospolitych zbrodniarzy. Tu rozgrywały się też dramaty związane z najważniejszymi epizodami nowoczesnej historii politycznej Polski, tu są- dzono i więziono polskich patriotów, uczestników antyau- striackich konspiracji galicyjskich, antyrosyjskich powstań narodowych, wreszcie — za naszej już pamięci — działaczy opozycji antykomunistycznej, „żołnierzy wyklętych” i lu- dzi „„Solidarności”. Tu także przetrzymywano wrogów: ro- syjskich jeńców wojennych w czasie pierwszej wojny Świa- towej, terrorystów ukraińskich w okresie międzywojennym i w dobie akcji „Wisła” (1947). Po czterech wiekach Wiśnicza pozostały pamiątki, po- mniki i zabytki materialne. Pozostały mimo wielu katakli- zmów — najazdu szwedzkiego w 1655 roku, grabieży do- konanej przez zaborców austriackich, dwukrotnego pobytu wojsk rosyjskich w dobie wojny północnej na początku XVII wieku i pierwszej wojny światowej na początku wieku XX. I pomimo szczególnie okrutnej dla Wiśnicza okupacji niemieckiej w latach 1939-1944, gdy zginęła niemal poło- wa jego mieszkańców, Żydów wymordowanych w ramach niemieckiego „ostatecznego rozwiązania” kwestii żydow- skiej. Część z tych zabytków widzimy codziennie, inne uległy rozproszeniu. Są one wraz z niematerialną spuścizną, czyli pamięcią, nieocenionym budulcem naszej tożsamości. Nie jest to tylko tożsamość lokalna, wiśnicka. Jest to tak- że udział w polskiej tożsamości narodowej oraz inspiracja i motywacja do twórczego kontynuowania dziedzictwa, któ- re pozostało po przodkach. dr hab. Andrzej A. Zięba WYBRANE INWESTYCJE I FUNDUSZE ZEWNĘTRZNE 2016 „Umiem Pływać” Gmina Nowy Wiśnicz realizowała zadanie pn. „Zajęcia spor- towe dla uczniów klasy I- III szkół podstawowych z terenu Gminy Nowy Wiśnicz” w ramach projektu Powszechnej Nauki Pływania „Umiem Pływać”. Celem projektu było między innymi nabycie podstawowych umiejętności pływackich, poprawa kondycji i podniesienie ogólnej sprawności fizycznej uczniów oraz zachęcenie młodzieży do aktywnych form spędzania wolnego czasu. Projekt adresowany był do uczniów klas III szkół podstawo- wych. Zakładał systematyczny i powszechny udział dzieci w pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęciach sportowych, a głównym jego celem było upowszechnianie aktywności fi- zycznej oraz nabycie podstawowych umiejętności pływania. W projekcie uczestniczyło 90 dzieci podzielonych na 6 grup 15 osobowych. Na każdego uczestnika projektu przypadało 20 godzin lekcyjnych nauki pływania. W ramach realizacji projektu pokryte zostały koszty transportu, wstępu na basen, nauki instruktora oraz opieki. Projekt został dofinansowany w 50% ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki, a po- zostałe koszty pokryła Gmina Nowy Wiśnicz. Koszt całego projektu wyniósł 22 800,00 zł. MH z = Zakup odzieży ochronnej dla jednostek OSP Gmina Nowy Wiśnicz otrzymała dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie na realizację zadania pn. „Zakup odzieży ochronnej dla 3 jednostek OSP z terenu gminy Nowy Wiśnicz celem zapobiegania poważnym awa- riom i likwidacji ich skutków dla środowiska w ramach pro- gramu Bezpieczny Strażak”. Zakupionych zostało 6 zesta- wów odzieży ochronnej. Dla jednostki OSP Wiśnicz Mały — 1 zestaw, jednostki OSP Kobyle — 3 zestawy oraz jednostki OSP Nowy Wiśnicz — 2 zestawy. W skład jednego zestawu wchodziło ubranie ochronne, buty bojowe, hełm, kominiar- ka oraz rękawice. Łączna wartość zakupionych zestawów wynosiła 14 184,36 zł. Dotacja ze środków WFOŚiGW w Krakowie stanowiła do 50% kosztów kwalifikowanych zadania tj. 7 092,18 zł. Remont kapliczki św. Jana Nepomucena w Wiśniczu Przeprowadzono kompleksowy remont kapliczki z rzeźbą św. Jana Nepomucena zlokalizowanej w sąsiedztwie Zamku Kmitów i Lubomirskich w Nowym Wiśniczu. Prace polega- ły m.in. na konserwacji rzeźby polichromowanej, elemen- tów drewnianych ścian i zada- szenia z gontu kapliczki, kon- serwacji drewnianego płotka i elementów kamiennych, M renowacji elementów metalo- A= wych. Koszt przeprowadzo- nych prac wyniósł 21 550,00 zł, w tym kwota 5 000,00 zł zo- stała sfinansowana ze środków Województwa Małopolskiego | w formie dotacji celowej dla jednostek samorządu teryto- rialnego z terenu wojewódz- twa małopolskiego. Projekt „Już pływam” W okresie kwiecień — czerwiec br. realizowano zajęcia z na- uki pływania w ramach projektu „Już pływam”. Zajęcia odbywały się na krytej pływalni w Proszówkach. Projekt skierowany był dla dzieci z terenu gminy Nowy Wiśnicz. W programie wzięło udział 90 uczniów klas IV podzielo- nych na 6 grup 15-sto osobowych. Na jednego uczestnika projektu przypadało 20 godzin lekcyjnych. Naukę pływania prowadzili wykwalifikowani instruktorzy. Projekt obejmo- wał pozalekcyjne zajęcia rekreacyjno-sportowe wypełnia- jące czas wolny w sposób aktywny i bezpieczny, przeciw- działając powstawaniu nałogów wynikających z naduży- wania alkoholu, tytoniu, narkotyków itp. Uczestnictwo w projekcie pozwoliło na wyrównanie szans w dostępie do infrastruktury sportowej uczniów z terenu naszej gminy. Koszt całego projektu wyniósł 22 090,00 zł, w tym kwota 7 300,00 zł została sfinansowana ze środków Województwa Małopolskiego. Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa Gmina Nowy Wiśnicz jako organ prowadzący szkoły, otrzy- mała wsparcie finansowe na realizację zadania w ramach „Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa” dotyczące- go wspierania w latach 2016-2020 organów prowadzących szkoły w zakresie rozwijania zainteresowań uczniów. Dzięki pozyskaniu środków zewnętrznych dla Zespołu Szkół w Starym Wiśniczu oraz Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu możliwy był zakup nowości wydawniczych do bibliotek szkolnych, a tym samym promocja i wsparcie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. Wielkość przyzna- Wiadomości Wiśnickie 11 nych środków szkołom na zakup książek uzależniona była od ilości uczniów uprawnionych do korzystania z bibliotek. Dla ww. szkół udało się pozyskać maksymalne wsparcie fi- nansowe, które wynosiło 24 000,00 zł. Ponadto z budżetu Gminy Nowy Wiśnicz na ww. przedsięwzięcie przewidzia- no wkład własny o łącznej wartości 6 000,00. ROZWOJU ©POLAND CZYTELNICTWA Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowegoau Jeżdżę z głową W okresie ferii zimowych 90 uczniów klas IV z Gminy Nowy Wiśnicz uczestniczyło w projekcie „Jeżdżę z głową”. Projekt realizowany był na stoku narciarskim Laskowa — Kamionna, gdzie uczestnicy dowożeni byli autobusem wy- najmowanym przez gminę. Uczniowie podzieleni byli na 8 grup w wyniku czego na jeden wyjazd przypadły dwie grupy po 45 osób. Dla każdego uczestnika projektu przewi- dziano 18 godzin zajęć. Każda grupa miała swojego opieku- na oraz wykwalifikowanego i profesjonalnego instruktora narciarstwa. Projekt realizowany był zgodnie z obowiązują- cymi wytycznymi Polskiego Związku Narciarstwa dla tego typu zajęć. Uczniowie zostali wyposażeni w dobrej jakości sprzęt narciarski (narty, buty, kaski) oraz zostali także zapo- znani z zasadami bezpiecznego zachowania się na stokach narciarskich. Koszt całego projektu wyniósł 33 994,00 zł, w tym kwota 15 600,00 zł została sfinansowana ze środków Województwa Małopolskiego. „Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w Gminie Nowy Wiśnicz” W wyniku oszczędności wygenerowanych w okresie trwa- nia projektu pn. „Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w Gminie Nowy Wiśnicz” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Gmina Nowy Wiśnicz zakupiła 13 dodat- kowych zestawów komputerowych wraz z oprogramowa- niem oraz akcesoriami. Zakupiony sprzęt przekazano dla Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Jana Brzękowskiego w Nowym Wiśniczu — dwa zestawy, jej filii w Królówce - jeden zestaw i filii w Starym Wiśniczu - jeden zestaw oraz dla Świetlic Wiejskich w miejscowości Kobyle, Kopaliny, Królówka, Leksandrowa, Muchówka, Olchawa, Połom Duży, Stary Wiśnicz, Wiśnicz Mały po jednym zestawie na świetlicę. Zakup zestawów komputerowych został w 100% dofinansowany. 12 Wiadomości Wiśnickie Książki naszych marzeń Gmina Nowy Wiśnicz zrealizowała rządowy program wspierania organów prowadzących szkoły podstawowe i szkoły artystyczne realizujące kształcenie ogólne w ob- szarze rozwijania zainteresowań uczniów przez promo- cję czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży — „Książki na- szych marzeń”. W ramach programu zostało zakupionych i przekazanych ponad 850 pozycji książkowych do biblio- tek szkolnych w celu promocji czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. Wysokość środków przyznanych szkołom na zakup książek do bibliotek szkolnych zależna była od licz- by uczniów w danej szkole. Koszt całego projektu wyniósł 10 913,00 zł, w tym kwota 8 730,00 zł została sfinansowana ze środków Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Gmina Nowy Wiśnicz otrzymała dotację na przebudowę dróg W ramach operacji typu: „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” objętej Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Gmina Nowy Wiśnicz otrzy- mała dofinansowanie w kwocie 367 880,00 zł na zadanie pn. Przebudowa drogi gminnej „Królówka — Sośliny o nr 580281K”. Całkowita kwota inwestycji to 735 451,29 zł. W ramach zadania zostanie wykonane poszerzenie dro- gi, lokalna wymiana podbudowy, umocnienie rowu, na- wierzchnia z mieszanek mineralno-asfaltowych, pobocza. Zakończenie zadania planuje się na maj 2018 roku. Prace remontowo-budowlane w remizie OSP w Muchówce W roku 2016 wykonano prace remontowo-budowlane remi- zy strażackiej jednostki OSP w miejscowości Muchówka. W budynku wymieniono stolarkę okienną, drzwiową oraz bramy garażowe. Ściany zewnętrzne remizy zostały ocie- plone styropianem. Roboty zewnętrzne obejmowały rów- nież uzupełnienie ścian lub zamurowanie otworów, wymia- nę pokrycia daszków nad gzymsami i balkonami, obróbki blacharskie oraz malowanie elementów metalowych, krat i balustrad. Prace zostały przeprowadzone także w środku budynku: kotłownia została pomalowana, ułożono płytki posadzkowe i zamontowano nagrzewnice ścienną wodną. Ponadto wykonano remont centralnego ogrzewania wraz z wymianą kotła grzewczego. Termomodernizacja remizy wykonana została dzięki dotacji uzyskanej w konkursie „Małopolskie Remizy 2016” z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz środków własnych Gminy Nowy Wiśnicz. Całkowity koszt przeprowadzonych prac remontowo-budowlanych re- mizy zamyka się w kwocie 154 623,51 zł, w tym 47 308,00 zł z dotacji. Remonty dróg dojazdowych do gruntów rolnych Gmina Nowy Wiśnicz w roku 2016 pozyskała środki na modernizację i remont dróg transportu rolniczego pro- wadzących do pól. W ramach prac wykonano na drogach nowe nawierzchnie z mieszanek mineralno-bitumicznych, nawierzchnie betonowe lub podbudowy z kru- szyw. Prace te zostały wykonane w miejsco- | wościach: Kobyle, Połom Duży, Chronów, Łomna, ” Muchówka, Olchawa, Królówka, Leksandrowa, Wiśnicz Mały. Prace fi- nansowane były m.in. ze , środków Gminy Nowy Wiśnicz, z - Budżetu Obywatelskiego na rok 2016 oraz dotacji z Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Całkowity koszt przepro- wadzonych prac wyniósł 272 014,48 zł, w tym 103 750,00 zł z dotacji. Ps, - m. E-administracja w Urzędzie Miejskim w Nowym Wiśniczu Gmina Nowy Wiśnicz otrzymała dofinansowanie w wy- sokości 456 505,87 zł na realizację projektu pn. „W kie- runku nowoczesnego urzędu E-administracja w Urzędzie Miejskim w Nowym Wiśniczu”. Całkowita wartość projektu wynosi 621 404,50 zł. Zarząd Województwa Małopolskiego wybrał do otrzymania wsparcia finansowego 25 beneficjen- tów. Gmina Nowy Wiśnicz znalazła się w gronie benefi- cjentów, którzy otrzymali największą ilość punktów (otrzy- mała aż 81 pkt., tylko Powiat Krakowski otrzymał 85 pkt.) Przedmiotowy zakres projektu ukierunkowany jest na dosto- sowanie Urzędu Miejskiego do istniejącego zapotrzebowa- nia na innowacyjne rozwiązania związane z rozpowszech- nieniem e-usług i aplikacji dla mieszkańców. Realizacja projektu skutkować będzie przede wszystkim wzrostem ja- kości i szybkości obsługi mieszkańców i podmiotów gospo- darczych, kompleksowym wykorzystaniem infrastruktury teleinformatycznej urzędu, ułatwieniem i przyśpieszaniem kontaktów z urzędem, zarówno klienta jak i innych jedno- stek samorządu terytorialnego, nawet w godzinach wolnych od pracy, umożliwieniem elektronicznego składania wnio- sków za pośrednictwem sieci oraz śledzeniem aktualnego przebiegu spraw, zwiększeniem ilości usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną (on-line). Zakończenie realizacji projektu zakłada się na koniec 2018 roku. Animator Gmina Nowy Wiśnicz, jak co roku pozyskała dofinanso- wanie ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki na za- danie pn. „Animator — Moje Boisko Orlik 2012” Lokalny Animator Sportu. W ramach w/w zadania w miejscowości Stary Wiśnicz oraz w miejscowości Królówka na „Orlikach” zostali zatrudnieni lokalni animatorzy sportu, którzy organi- zują zajęcia na tych obiektach. Miasteczko Ruchu Drogowego Tuż obok Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Starym Wiśniczu powstaje Miasteczko Ruchu Drogowego, w któ- rym dzieci i młodzież będą w praktyce uczyć się przepi- sów ruchu drogowego. Odbywać będą się tam również egzaminy na kartę rowerową. Inwestycja ma na celu pro- mocję bezpiecznych zachowań w ruchu drogowym wśród najmłodszych mieszkańców gminy Nowy Wiśnicz. Obiekt wyposażony zostanie w różnego typy skrzyżowania, drogi jednokierunkowe, chodniki, przejścia dla pieszych, drogi rowerowe, a także odpowiednie znaki drogowe czy sygna- lizatory świetlne oraz przejazdy kolejowe, fragmenty toro- wiska. Przewidywany zakres prac na rok 2016 obejmuje wykonanie podbudowy i nawierzchni, montaż okablowania i instalacji elektrycznych oraz przygotowanie terenu do za- gospodarowania zieleni. Zakończenie wszystkich prac pla- nowane jest na 17 lipca 2017 roku. Wartość robót wynosi 547 507,72 zł zczego 200 000 zł to dofinansowanie z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w ra- mach konkursu „Budowa Miasteczek Ruchu Drogowego w Województwie Małopolskim”. Wiadomości Wiśnickie 13 Budowa drugiego skrzydła szkoły w Nowym Wiśniczu W sierpniu 2016 roku podpisano umowę na kontynuację bu- dowy drugiego skrzydła gimnazjum wraz ze stołówką szkol- ną. Wykonawcy przekazano budynek w stanie surowym — zamkniętym z wykonaną elewacją północną i wschodnią wraz z ociepleniem. Prowadzone prace pozwoliły już wy- konać m.in.: ścianki działowe, instalację p.poż., elektryczną, przyłącz wody, kanalizację zewnętrzną opadową i sanitarną. Częściowo wykonano również instalację wod-kan., central- nego ogrzewania, nagłośnienia, RTV, telefoniczną, dzwon- kową, alarmową, teletechniczną, oddymiania klatki scho- dowej, multimedialną, monitoringu (CCTV), montaż tablic rozdzielczych. Zakres robót tej inwestycji obejmuje ponad- to wykonanie instalacji odgromowej, oświetlenia w tym awaryjnego i ewakuacyjnego, tynków wewnętrznych i wy- lewek, ocieplenia poddasza wraz z okładziną z płyt gipsowo — kartonowych. Koszt przedsięwzięcia to 1.612.414,31 zł brutto. Zakończenie prac planowane jest na czerwiec 20171. ŻŻ Budowa szatni oraz studni przy boisku sportowym w Muchówce W sierpniu bieżącego roku obok szatni prowadzono prace polegające na wybudowaniu studni głębinowej, wierconej. Obecnie kontynuowana jest budowa szatni. W ubiegłym roku wykonano fundamenty, kanalizację podposadzkową oraz zamontowano zbiornik na nieczystości. Prowadzone obecnie roboty budowlane polegają na wykonaniu ścian budynku, stropu oraz dachu. Do końca roku planuje się zamontowanie zewnętrznej stolarki okiennej i drzwiowej, aby doprowadzić budynek do stanu surowego zamkniętego. Zadanie częściowo realizowane jest ze środków Budżetu Obywatelskiego 2016. 14 Wiadomości Wiśnickie Zakup nowego sprzętu W maju 2016 r. Gmina Nowy Wiśnicz zakupiła ciąg- nik marki CASE FARMALL 95A, kosiarkę bijakową Kellfri 35-SK180 oraz wóz asenizacyjny (beczkę) marki MEPROZET PN-50. Zakupiony sprzęt został przekaza- ny do Zakładu Usług Komunalnych. Jest on wykorzysty- wany między innymi do prowadzonych na terenie gminy prac porządkowych jak koszenie poboczy czy terenów zielonych. Beczka natomiast jest wykorzystywana do od- bioru nieczystości ciekłych z gospodarstw domowych. W październiku br. zakupiono sprzęt służący do zimowego utrzymania dróg. Gmina Nowy Wiśnicz nabyła posypywar- kę piasku PRONAR PS 250, pług śnieżny PRONAR PS 250 oraz przedni podnośnik TUZ do ciągnika zakupione- go w maju. Sprzęt również przekazano do Zakładu Usług Komunalnych w Nowym Wiśniczu. i - OO Bi” Prace na drogach gminnych W ciągu roku prowadzono na drogach gminnych prace ma- jące na celu poprawę ich stanu, a przez to również bezpie- czeństwa kierujących i pieszych. Łącznie w 2016 roku wy- remontowano ok. 7 km dróg, na bieżącą konserwację dróg zużyto ok. 1 900 t kruszywa. Ponadto w celu poprawy bez- pieczeństwa wykonano oznakowanie pionowe i poziome przystanków autobusowych w gminie Nowy Wiśnicz oraz zamontowano nowe lustra. W Królówce pojawiły się dwa: na Uzborni I oraz na drodze w kierunku cmentarza. Lustro zamontowano również w Olchawie przy drodze wewnętrz- nej Olchawa-Działy, w Nowym Wiśniczu przy wyjeździe z ul. Kościelnej oraz trzy w Starym Wiśniczu. Przy ul. Kossaka oraz ul. Ogrodowej w Nowym Wiśniczu umiesz- czono znaki drogowe STOP. Chodniki w gminie W roku 2016 realizowane były również prace związane z budową czy modernizacją chodników. Na terenie gmi- ny powstały nowe odcinki o łącznej długości 772 mb. Wyremontowano 79 mb. chodników, zaprojektowano nato- miast blisko 2 810 mb. Prace przy chodnikach znajdujących się przy drogach powiatowych jak w Olchawie, Starym Wiśniczu, Nowym Wiśniczu czy w Leksandrowej były re- alizowane w ramach współpracy Gminy Nowy Wiśnicz z Powiatem Bocheńskim. Udział finansowy Gminy stano- wił 50% wartości przedmiotowych. inwestycji drogowych. „Modernizacja placu przy szkole podstawowej w Nowym Wiśniczu W grudniu zakończyły się prace związane z modernizacją szkolnego placu. Polegały one na odwodnieniu terenu, izo- lacji ścian budynku szkoły, wykonaniu studzienek rewizyj- nych, ułożeniu nowej nawierzchni z kostki brukowej wraz z krawężnikami. Cały plac zyskał też większą powierzch- nię, dzięki czemu dzieci będą miały do dyspozycji wię- cej miejsca by spędzać „przerwy” na świeżym powietrzu, w bezpiecznym miejscu. Na placu ułożono szachownicę z kostki brukowej oraz zamontowano urządzenie zabawo- we „Głuchy telefon”, które sprawi najmłodszym uczniom Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu dużo radości. Wodociągi oraz kanalizacja W roku 2016 wybudowano 6 445 mb. odcinków wodocią- gów oraz 1114 mb. kanalizacji. Zaprojektowano blisko 30 km sieci wodociągowej oraz prawie 21 km kanalizacyj- nej. W celu zabezpieczenia dostaw wody pitnej dla miesz- kańców Leksandrowej, Połomia Dużego oraz Królówki w Leksandrowej wybudowano 51 metrową studnię głębi- nową Nowe oświetlenie Wzdłuż drogi gminnej prowadzącej na Zamek Kmitów i Lubomirskich zamontowano nowe, stylowe oświetlenie uliczne. Są to lampy o wysokości około 4,6 m z wysięgni- kami i oprawami parkowymi, z LED-owym energooszczęd- nym źródłem światła. Dzięki tej inwestycji droga na zamek stała się bardziej bezpieczna, z uwagi na lepszą widoczność oraz zyskała estetyczny wygląd. Opracowanie: Zespół ds. Pozyskiwania Funduszy Zewnętrznych; Referat Inwestycji, Remontów i Utrzymania BUDŻET OBYWATELSKI W GMINIE NOWY WIŚNICZ Po przeprowadzonej w 2015 roku, pilotażowej edy- cji budżetu obywatelskiego w Gminie Nowy Wiśnicz, 31 marca 2016 r. Radni Rady Miejskiej w Nowym Wiśniczu podjęli uchwałę w sprawie budżetu obywatelskiego na rok 2017. Przede wszystkim szerokie zainteresowanie konsul- tacjami w ubiegłym roku skłoniło nas do kontynuowania w kolejnych latach takiej formy współudziału mieszkańców w efektywnym gospodarowaniu pieniędzmi. Podstawową zaletą wprowadzenia budżetu obywatelskiego jest to, że fi- nansowane są głównie te projekty, które mieszkańcy uznali za ważne. Poprzednia edycja pokazała, że społeczeństwo lokalne aktywnie zaangażowało się w proces decydowania o wydatkowaniu części środków z Budżetu Gminy Nowy Wiśnicz. Frekwencja w całej gminie wyniosła bowiem 32,32% uprawnionych do głosowania. Chcemy, by pro- jekt stale się rozwijał i zmieniał, zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa Gminy Nowy Wiśnicz, dlatego też w za- sadach i trybie przeprowadzenia budżetu obywatelskie- go na rok 2017 pojawiło się kilka zmian, sugerowanych przede wszystkim przez mieszkańców gminy. Dotyczyły one głównie sposobu głosowania, otóż każdy uprawniony do głosowania mógł oddać tylko jeden głos, ale na dowol- ny projekt z którejkolwiek miejscowości z terenu gminy. Ponadto w I edycji budżetu obywatelskiego do podziału na poszczególne miejscowości było 600 000 zł, obecnie na realizację zadań w ramach budżetu partycypacyjnego w 2017 roku przeznaczono 800 000 zł. Kwota ta, tak jak w roku ubiegłym, została podzielona proporcjonalnie na poszczególne miejscowości w przeliczeniu na ilość miesz- kańców. Podczas tegorocznej edycji budżetu zgłoszono 34 projekty, na które mieszkańcy mogli głosować w terminie od 13 do 30 września br. Ostatecznie w wyniku głosowania do realizacji w roku 2017 zostało wyłonionych 16 zadań. Zadawalająca jest również frekwencja mieszkańców gmi- ny w głosowaniu, która w tym roku wyniosła aż 43,91%. Cieszy nas fakt, że udział społeczeństwa w decydowaniu o wydatkowaniu określonej części budżetu Gminy Nowy Wiśnicz jest tak duży. Regina Wielgus Na następnej stronie przedstawiamy fotoreportaż nie- których inwestycji zrealizowanych w ramach Budżetu Obywatelskiego na rok 2016: Wiadomości Wiśnickie 15 Sa m iu LEK OA LU) *. | K + m = q sok Zagospodarowanie przestrzeni publicznej wokół budynku W Kobylu powstała pierwsza w gminie siłownia zewnętrzna. Swietlicy Wiejskiej w Kopalinach. PL LIW W ramach realizacji budżetu obywatelskiego w Łomnej zamontowano trzy wiaty przystankowe. LU LIL KA] Przebudowa drogi gminnej nr 580281K w miejscowości Królówka Częściowa modernizacja drogi gminnej na działce nr 121 na odcinku ok. 450 mb. w Leksandrowej. Modernizacja fragmentów drogi gminnej i chodnika na ul. Jana Zakupiona motopompa dla OSP w Łomnej. Matejki w Nowym Wiśniczu. 16 Wiadomości Wiśnickie REMONT WIŚNICKIEJ ŚWIĄTYNI Kiedy przechodzimy obok zabytkowych budowli za- chwycamy się ich pięknem, architekturą oraz dopasowa- niem do krajobrazu. Nie myślimy o tym, jak budowle te powstały i w jakim stanie są ich elementy, które nie są widoczne na co dzień. Podobnie jest z kościołem pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Nowym Wiśniczu. Podziwiając jego wnętrze widzimy liczne pęk- nięcia na suficie, a także na ścianach lecz nie zastanawia- my się czym są one spowodowane. Dlatego w 2014 r. przeprowadzono badania posadowie- nia kościoła (geologiczne i konstrukcyjne) oraz badania konserwatorskie na istnienie polichromii we wnętrzu na- szego kościoła. Na powyższe prace parafia uzyskała dotację w wysokości 50 000 zł. z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie. Na podstawie przeprowadzonych prac opracowane zo- stały: „Ekspertyza konstrukcyjna kościoła” oraz „Wyniki badań na istnienie polichromii w prezbiterium kościoła”. Na wszystkich ścianach kościoła, zarówno od strony ze- wnętrznej (elewacja) jak również od strony wnętrza obiektu widoczne są liczne zarysowania, które ujawniają się pomi- mo stosunkowo częstego ich zasklepiania podczas prac ma- larskich i tynkarskich. Na spękanie ścian wskazywano już w „Orzeczeniu...” opracowanym w 1958 r. Zarysowania zewnętrzne mają swoje odpowiedniki po stronie wewnętrznej, co wskazuje na fakt iż ściany pęknięte są na całej swej szerokości. Część pęknięć przebiega od powierzchni terenu poprzez otwory okienne, aż do gzymsu wieńczącego ścianę. Takie pęknięcia przebiegające przez przekroje ścian o najmniejszej sztyw- ności wskazują na niestabilność posadowienia kościoła. Wewnątrz kościoła widoczne są zarysowania na sklepie- niach zarówno nad nawą jak i prezbiterium. Zarysowania przebiegają wzdłuż osi sklepień, przecinając również łuk tęczowy Na sklepieniu widoczne jest znaczne odejście od stałej krzywizny okręgu. Należy zatem przyjąć, że sklepienie nad nawą główną w części wywłaszczonej znajduje się w stanie przedawaryjnym. Podczas prowadzonych prac związanych z badaniem na istnienie polichromii na sklepieniach stwierdzono, że zary- sowania konstrukcji nośnej sklepień, ukryte pod powierzch- nią tynku sięgają kilkudziesięciu milimetrów. Przyczyną stwierdzonego przedawaryjnego stanu skle- pienia nad nawą główną oraz pęknięć łuku tęczowego i skle- pienia nad prezbiterium, może zatem być zarówno przecią- żenie tych konstrukcji, jak i wymuszone przez nierówne osiadanie ścian przemieszczenia ich podpór. Najbardziej prawdopodobną przyczyną złego stanu konstrukcji są na- kładające się na siebie skutki obu procesów. Układ zarysowań na ścianach wskazuje jako prawdopo- dobną przyczynę powstania tych uszkodzeń lokalnie różną, niewystarczającą nośność gruntu pod fundamentami po- wodującą ich nierównomierne osiadanie i w konsekwencji lokalnie różne przemieszczenia ścian. Potwierdzają to wy- konane w tym celu badania geologiczne. Nierównomierne osiadanie fundamentów jest różne dla fundamentów po- szczególnych ścian z kilku powodów. Pierwszym powodem jest lokalnie różny ciężar działają- cy na grunt w podstawie fundamentów. Drugim powodem są lokalnie różne głębokości posadowienia fundamentów oraz szerokości podstawy fundamentów. Trzecim powo- dem jest rodzaj gruntu występującego pod fundamentami oraz stan techniczny fundamentów. Pod fundamentami za- lega glina pylasta. Jest to grunt bardzo wrażliwy na wodę, zmieniający swe właściwości w zależności od wilgotności, a więc nawodnienia. Wykonywane odwierty rdzeniowe wskazały znaczne ubytki struktury materiału w fundamentach. Taki stan fak- tyczny wskazuje na występujące lokalnie znaczne ubytki i rozluźnienie struktury fundamentów. Po zakończeniu prac i komisyjnym przeprowadzeniu wizji lokalnej w wiśnickim kościele oraz po zapoznaniu się z wynikami badań konstrukcyjnych 1 geologicznych dotyczących posadowienia bryły kościoła Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków nakazał przeprowa- dzenie prac interwencyjnych zapobiegających dalszej de- strukcji bryły kościoła. W lipcu zeszłego roku został zakończony pierwszy etap prac zmierzających do zabezpieczenia uszkodzonej kon- strukcji sklepienia naszego kościoła. Prace objęły połowę długości sklepienia nad nawą koś- cioła, od strony zachodniej, czyli od łuku tęczowego ku środkowi. Po zdemontowaniu ocieplenia od strony strychu zamontowano co 1 metr stalowe płaskowniki 600x6 mm przebiegające w poprzek sklepienia, przez całą jego krzywi- Wiadomości Wiśnickie 17 znę. Zostały one zakotwione w ścianach oraz przytwierdzo- ne do sklepienia rozstawionymi co 20 centymetrów kotwa- mi osadzonymi na specjalnym kleju. W ten sposób powstał stelaż stabilizujący od góry kolebkę sklepienia i zapobiega- jący poszerzeniu się pęknięć. Odkryte podczas badań szczeliny pęknięć zostały wyklinowane oraz wypełnione pod ciśnieniem zaczynem na bazie białego cementu. Wypełnienia te mają jedynie charakter kosmetycznych poprawek, gdyż nie mogłyby one wzmocnić samej konstrukcji. Podczas dokonanych oględzin, konserwator zabytków stwierdził bezwzględną konieczność kontynuacji prac na- prawczych. Prace rozpoczęto we wrześniu 2016 roku i ob- jęły swoim zasięgiem całe sklepienie kościoła od prezbite- rium, przez łuk tęczowy (oddzielającego nawę od prezbite- rium — zamontowany jest w nim krzyż), który po pożarze z roku 1863 został najprawdopodobniej poddany przebu- dowie zmieniającej jego strukturę i nośność, aż do ściany zachodniej. W ramach obecnych prac wykonano wzmoc- nienie ściany szczytowej nad łukiem tęczowym drugim ne- wralgicznym elementem była Ściana szczytowa nad łukiem tęczowym, w której widniały rozległe pęknięcia i rozwar- stwienia. Równocześnie dokończono wzmacnianie dalszej części głównego sklepienia w kierunku chóru, a także kon- chowego sklepienia nad prezbiterium. Dopiero po zakończeniu tych prac będzie można do- konać poprawek tynkarskich, pomalować sklepienie i roz- ważyć przy tej okazji wykonanie elementów polichromii (odnowienie istniejących malowideł lub zaprojektowanie zupełnie nowych). Osobną kwestię stanowić będzie stabilizacja gruntu, na którym posadowiona jest nasza Świątynia, gdyż jedną ze 18 Wiadomości Wiśnickie stwierdzonych poprzez wykonanie odwiertów przyczyn pęknięć ścian i sklepienia jest nierównomierne osiadanie fundamentów, które zostały przez siedemnastowiecznych budowniczych wpuszczone na różną głębokość (od sześciu metrów do półtora metra). W roku 400-lecia lokacji Nowego Wiśnicza warto na chwilę zastanowić się ile wysiłku potrzebowali ówcześni konstruktorzy, żeby wznieść świątynię o takich rozmiarach. Nie dysponowali oni przecież technologiami i sprzętem, który mamy współcześnie. Mimo tego ich dzieło przetrwa- ło cztery wieki. W tym miejscu warto zadać sobie pytanie, jaką spuściznę zostawi po sobie nasze pokolenie? Na podstawie rozmowy z Ks. Proboszczem Krzysztofem Wąchałą opracował Michał Tabor POWRÓCIĆ DO KORZENI Pomiędzy datą urodzin, a datą Śmierci zamyka się całe życie człowieka. Jego radości, smutki, przeżycia i wspomnienia odchodzą razem z nim. Co pozostaje? Pozostaje wszystko to co stworzył, czego dokonał oraz to czym zapisał się w pamięci ludzi. Maria Koniuch, bo p o niej tu mowa była wiś- niczanką po kądzieli. Tu przyszła na świat - 30 maja 1926 roku Matka tyl- ko na chwilkę przyjechała z Krakowa, aby Marysię w domu rodzinnym uro- dzić. Marysia do 11 roku życia wychowywała się w Krakowie, gdzie cho- dziła do elitarnej żeńskiej szkoły św. Scholastyki. Była dzieckiem chorowi- tym, częstym pensjonariuszem dziecięcych sanatoriów. Gdy miała 9 lat wykryto u niej poważną wadę serca. Po śmierci ojca w 1937 r. wraz z matką i bratem Stanisławem wróciła do Wiśnicza, do rodzinnego domu. W Wiśniczu ukończyła siedmioklasową polską szkołę powszechną, a w Wieliczce szkołę rzemieślniczo-handlową, również z ocenami bardzo dobrymi. Należała do harcerstwa. Talent pisarski dał o sobie znać już w szkole podstawowej, gdzie zaczęła układać wierszyki o przyrodzie. W pamiętni- ku pisała: „Te wierszyki są nieudolne i nie mają niekiedy sensu, ale ich układanie sprawia mi przyjemność wielką”. Aoto jedne z nich: Wiosna Wiosna miła już przyszła Zieleń drzewa ustroiła Wietrzyk różne niesie wieści I w gałązkach już szeleści Kwiatów bezliku na łące Kolorowe i pachnące Pszczoły nad nimi latają Słodki miodek już zbierają Słońce z góry się przygląda Jak to pięknie świat wygląda jak zielono jest już wszędzie Oj i wnetki lato będzie. Sianokosy dzwonią kosy po łąkach. Legły trawy nie dla zabawy, na siano. Schną w słońcu, na gorącym aż wyschną Staną w kopy jak te chłopy rzędami. Wsiądą wespół i do stodół wozami pojadą. W 1947 r. wyszła za mąż za wiśniczanina Kazimierza Koniucha. Wraz z mężem opuściła rodzinne strony na długo, bo aż na 28 lat. Zamieszkała we Wrocławiu, gdzie urodzi- ła i wychowała córkę i dwóch synów. Jej marzeniem było dalej się uczyć, ale najważniejsze stało się wychowanie i wykształcenie dzieci. A czasy nie były łatwe. Gdy te do- rosły i usamodzielniły się, można było pomyśleć o powro- cie do korzeni. Zawsze marzyła by powrócić do swojego ukochanego Wiśnicza. Zresztą zobowiązała ją do tego mat- ka — „wróć do korzeni” — mówiła. Wróciła, ale nie od razu. Jeszcze przez 8 lat mieszkała w Jarosławiu, do którego od- delegowano jej męża. Gdy przeszedł na emeryturę można było już wracać do domu — do Wiśnicza. I tu zaczęła się Jej społeczna przygoda. Całe swoje życie była osobą bardzo pracowitą i aktyw- ną. Była osobowością wyrazistą „o wielkiej wrażliwości, otwartym sercu, rozumiejącą istotę i sens pracy społecznej. Śmiała w wypowiadaniu swoich własnych, nie zawsze ła- twych do przyjęcia opinii, ocen i poglądów, aż do granicy nieporozumienia”. Była założycielką w 1992 r. i pierwszym prezesem Koła Emerytów i Rencistów oraz w 1997 r. Klubu Seniora dzia- łającego do dzisiaj pod nowymi rządami. Celem klubu było skupienie wokół siebie ludzi starszych i zarażenie ich po- trzebą bycia aktywnym w każdym okresie życia oraz chę- cią zmieniania otoczenia na bardziej przyjazne. Jej postawa i sposób bycia zmuszały do innego spojrzenia na seniora. Senior to brzmi dumnie — mawiała. Zaraz po powrocie wstąpiła do Towarzystwa Miłośni- ków Wiśnicza i wciągnęła do społecznego działania no- wych członków. Z ich inicjatywy w 1991 r. zaczął ukazy- wać się miesięcznik „Wiadomości Wiśnickie”. Miała w nim stały kącik, początkowo pod nazwą „Żona gotuje, mężowi smakuje”, później nazwany „Gospodyni cuda czyni” podpi- sywany zawsze pseudonimem „Maryna”. W miesięczniku drukowane były też Jej wiersze. Poezją interesowała się zawsze z przerwą, kiedy ważniejsze były własne dzieci i praca. Pisała właściwie o wszystkim: o wnu- kach, o wiośnie, o śniegu, o ludziach, o Wiśniczu. Pisała tak, jak czuła i przeżywała. Pisała na wszystkim, co wpadło Jej w ręce w chwili natchnienia; na serwetce, na kawałku gaze- ty, na bilecie kolejowym, na kartce z zeszytu. Wiadomości Wiśnickie 19 Kochała kwiaty. Była inicjatorką konkursu „Wiśnicz w kwiatach”, któ- = ry później zaowocował coraz pięk- niejszymi przydomowymi kwiatowy- mi kompozycjami. Włączyła się w obchody Świę- ta 3 Maja i od 1994 r. każdego roku ozdabiała ołtarz w zamkowej kaplicy własną kompozycją z biało-czerwo- no-niebieskich kwiatów, kwiatów M z własnego ogródka. Ę W 1996 r. została wyróżniona p „Herkulesem Wiśnickim” za pracę społeczną służącą miasteczku i jego okolicy. Statuetka przedstawia Stani- sława Lubomirskiego trzymającego na piersi swój herb rodowy, a obec- nie też herb Wiśnicza. Kochała dzieci, umiała do nich trafić, rozumiała ich potrzeby. I tak z jej inicjatywy w 1998 r. zorganizowano wystawę pt. „Pokoik dla lalek” adreso- waną do uczniów szkół podstawowych. Chodziło o to, by podpowiedzieć dzieciom, jak tanim kosztem i przy odro- binie pomysłowości zrobić ładne mieszkanie dla zabawek. W tekturowym pudełku wycięte okienko przysłania firanka. Mebelki z pudełeczek i tektury, szmatki, koroneczki. Mali wiśniczanie przynieśli w sumie 60 domków. Bardzo ładne pokoiki wykonywali również chłopcy. Czasem pomagali dziadkowie. Mówiła: „Dzieci są takie zdolne, mają ogrom- ną wyobraźnię, niech więc myślą, tworzą, bo tylko wtedy się czegoś nauczą. Podsuwając im wszystko gotowe robimy im wielką krzywdę” — mówiła. Kolejna wystawa, w 1999 r. nosiła tytuł „„Moja lalka — Przytulanka”. Zgromadzono ok. 80 lalek — ukochanych przytulanek. Lalki Barbie nie miały wstępu. Kolejny rok i kolejna wystawa — „Poduszeczki” dla mamy, dla taty, pieska, kotka. Jak kto chciał. Było jeszcze — „Czytanie bajek” w ratuszowej piwnicy, na które dzieci chętnie przychodziły, a Dni Wiśnicza w 2002 r. uświetniły dzieci poprzebierane w stroje z bajek tworząc niepowtarzalny kolorowy „Korowód Bajek”. W barwnym korowodzie wzięło udział około 150 dzieci ze szkoły pod- stawowej w Nowym Wiśniczu. Interesowała się modą. Umiała przepięknie szyć z wiel- ką starannością. Patrząc na materiał, widziała fason. Potra- fiła uszyć „coś z niczego”. Na każdą okazję miała niepo- wtarzalny i nietuzinkowy strój, udowadniając wszystkim, że w każdym wieku można być oryginalnie eleganckim i zawsze zadbanym. Miała wielkie poszanowanie dla historii, tradycji i wszystkiego co zostało ręcznie wykonane. Wierna tradycji przechowywała przedwojenne, robione ręcznie, przepiękne choć leciwe ozdoby choinkowe. Aby zachować i utrwalić ich piękno wykonała z wielką starannością wierne ich kopie. Prawdziwe cudeńka. Dostała na ich wykonywanie certyfi- kat CEPELII. 20 Wiadomości Wiśnickie Szydełkowała skomplikowane wzory serwet, ozdabiała haftem nie tylko obrusy czy bieżniki, ale też i odzież co- dzienną. Świetnie gotowała, piekła. Spiżarnia była zawsze pełna smakowitych przetworów. Wyszukiwała i promowała potrawy regionalne - Żegocina - 2000 rok. Jej wielką pasją był też ogród. Zawsze wypielęgnowa- ny. I kwiaty, mnóstwo kwiatów i tych jednorocznych i tych wieloletnich. Ogród był zawsze pełen kwiatowych kolorów. Jedne przekwitały, następne zakwitały. Niespożytą energię, plany działania, marzenia do ostat- niej chwili, pokonała choroba. Choć myślami była w przy- szłości Jej pracowite życie dopełniło się 29 kwietnia 2003 r. Odeszła niecierpliwie czekając wiosny, która akurat w tym roku nieco się spóźniała, kiedy słońce wysyłało na Ziemię pierwsze tego dnia promienie. Urszula Śliwińska Moja Miłość Kocham mój Wiśnicz kolebkę rodową. Teraz i zawsze i przed odnową. W popołudniowym słońcu w księżyca poświacie. Kocham pagórki garbate, Ogródki przy domu i łąki w kwiatach. Przydrożne rowy chwastem zarosłe, Kręte ścieżki i drogi proste, Dziurawe płoty, zaniedbany Rynek, Koślawe ulice, brudny przystanek, Staruszkę szkołę, ratusz w odnowie, Jak długo jeszcze, któż nam to powie. Budynek Gminy jasny luksusowy, Zamek na wzgórzu, wspomnienie historii. Rzeczkę cuchnącą naszymi ściekami, Kolektor marzenie niedokończony. Kocham to wszystko i rzewnie płaczę Czy ja to wszystko inaczej zobaczę? maj 1998 r. KONCERT SPECJALNY W WYKONANIU SOLISTÓW I ORKIESTRY OPERY KRAKOWSKIEJ „Marzenia się spełniają, tylko stale, stale myśl o nich myśl” śpiewała Majka Jeżowska. Kiedy w planach jubileuszu 400-lecia Nowego Wiśnicza pojawiła się dosyć Śmiała propozycja zorganizowania spektaklu operowego, gdzie tłem mogła by być wieczorna sceneria wiśnickiego za- mku, a widownia powinna liczyć co najmniej 1000 miejsc siedzących, projekt uznano za zbyt śmiałą ofertę. Ale tak naprawdę jeszcze w tej samej minucie pojawiło się kilka innych wariacji na temat wystawienia opery na zamku. I tak łącząc dwie piękne idee - Święto Małopolski oraz Jubileusz 400-lecia Nowego Wiśnicza na dziedzińcu wiś- nickiego Zamku Kmitów i Lubomirskich udało się zorgani- zować specjalny koncert w wykonaniu solistów i Orkiestry Opery Krakowskiej. Koncert poprzedziło uroczyste wrę- czenie Medali za Zasługi dla Województwa Małopolskiego oraz Odznak Honorowych Województwa Małopolskiego — Krzyży Małopolski. Wśród laureatów był Andrzej Wajda, który został uhonorowany Złotym Medalem za Zasługi dla Województwa Małopolskiego. Odznaczenie wręczyli Jacek Krupa, Marszałek Województwa Małopolskiego i Urszula Nowogórska, przewodnicząca Sejmiku Województwa Małopolskiego. Wieczorem 11 czerwca 2016 roku marzenia miłośników opery spełniły się. Na widowni zasiedli goście z różnych stron Małopolski, by wziąć udział w wyjątkowym kon- cercie. Zabrzmiały najpiękniejsze arie operowe i operet- kowe. Katarzyna Oleś-Blacha (sopran) oczarowała pub- liczność arią Olimpii z „Opowieści Hoffmanna” Jacquesa Offenbacha, Iwona Socha (sopran) „Summertime” z „Porgy and Bess” George'a Gershwina. Andrzej Lampert (tenor) zaśpiewał szlagier „Wielka sława to żart” z „Barona cygań- skiego” Johanna Straussa, a Adam Szerszeń (baryton) arię Miecznika ze „Strasznego dworu” Stanisława Moniuszki. , W programie znalazły się także arie z „Napoju miłosnego” Gaetano Donizettiego, „„Carmen” Georgesa Bizeta, czy due- ty z „Wiedeńskiej krwi” i „Wesołej wdówki” Franza Lehara. Na zakończenie artyści zaśpiewali „„Libiamo” z „Traviaty” Giuseppe Verdiego. Orkiestra Opery Krakowskiej wystąpi- ła pod dyrekcją Tomasza Tokarczyka. Każdorazowo śpiewane arie przenosiły słuchaczy w abs- trakcyjny świat emocji, a chwile ciszy pomiędzy wykony- wanymi utworami były rozrywane narastającymi brawami publiczności. Bryła zamku i dziedzińca, nad którą wid- niał czerwcowy księżyc, wypełniła się muzyką i pięknymi świetlnymi iluminacjami. Całość, niczym za sprawą wehi- kułu, przeniosła słuchaczy do czasów świetności wiśnickie- go dworu, kiedy tu występowali najznakomitsi artyści, pre- zentując repertuar ówczesnych mistrzów. Godzinna uczta dla miłośników opery zbyt szybko minęła i jedynie czerw- cowy chłód wieczoru pospieszał do szybszego opuszczenia obiektu. W blasku świateł palących się pochodni, słychać już tylko było ciche wspomnienia zachwytu publiczności. Niech to przeżycie skłoni nas do refleksji na temat historii naszej małej ojczyzny, a także pozwoli docenić bogactwo kulturowe, które odziedziczyliśmy po pokoleniach tworzą- cych to miasto. Leszek Marszałek DNI WIŚNICZA W ROKU JUBILEUSZOWYM 8 czerwca 1616 roku, kiedy to Zygmunt III Waza, na- dał miastu przywilej lokacyjny, w którym zezwolił na urządzanie w Wiśniczu trzech dorocznych jarmarków oraz składów na towary napływające z Węgier (wino, miedź, żelazo), zaczął dopiero rodzić się nowy organizm miejski. Dla lepszego rozwoju handlu w tym mieście król zwolnił wiśnickich kupców od płacenia ceł na obszarze całej Korony. W dniach 11-12 czerwca 2016 roku, przy pięknej, sło- necznej pogodzie swoje wyroby prezentowali przybyli do naszego miasta z różnych rejonów kraju rzemieślnicy. AU 4 ita Warto wspomnieć, że w dokumencie z 1642 roku Stanisław Lubomirski nadał specjalne przywileje dla działających w tamtym czasie w Wiśniczu cechów rzemiosł: kowalskie- go, Ślusarskiego, miecznikowskiego, kotlarskiego, nożow- ników, stelmachowskiego, kołodziejskiego, stolarskiego, rymarskiego oraz siodlarskiego. W sobotę program artystyczny rozpoczął występ ucz- niów z Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu, którzy przedsta- wili legendę o „„Jeńcach tatarskich”. Historię „Białej damy wiśnickiego zamku” odtworzyli uczniowie z Zespołu Szkół w Starym Wiśniczu. Następnie opowieść „O wiśnickim za- mku i Kasi, pięknej dworce królowej Bony” zaprezentowali uczniowie z Zespołu Szkół w Kobylu. „Opowieść o tym, jak obyczaje królewskie przyczyniły się do powstania wsi Muchówka” przedstawili uczniowie z Publicznej Szkoły Podstawowej w Muchówce. „Tajemnice Kobylej Góry” przybliżyli zgromadzonym przed sceną widzom uczniowie 22 Wiadomości Wiśnickie z Publicznej Szkoły Podstawowej w Chronowie. Natomiast inscenizację „Kamienie Brodzińskiego” wykonali ucznio- wie z Zespołu Szkół w Królówce. W tej części programu 400 lat Nowego Wiśnicza 1616 - 2016 artystycznego swój talent wokalny zaprezentowała również Agnieszka Nowakowska. Po koncercie, działającego przy MOK w Nowym Wiśniczu, zespołu Reveal, odbył się wy- stęp gwiazdy wieczoru Marka Piekarczyka, któremu towa- rzyszyli Tadeusz Apryjas i Jacek Borowiecki. W niedzielę gościliśmy studio otwarte TVP 3 Kraków. W kościele parafialnym odbyła się uroczysta msza św. pod przewodnictwem biskupa Władysława Bobowskiego. Po jej zakończeniu nastąpiło symboliczne odsłonięcie tablicy upa- miętniającej zasadzenie dębu na placu kościelnym, pamiątki na 400-lecie nadania praw miejskich Nowemu Wiśniczowi. Po tych wydarzeniach orszak kupiecki przemaszerował pod ratusz, gdzie odczytano fragment aktu cechu kupców wiśni- ckich, a uroczystą salwą honorową upamiętniono wszystkie pokolenia Mieszkańców Ziemi Wiśnickiej. Zwieńczeniem tej części obchodów był koncert Strażackiej Orkiestry Dętej ze Starego Wiśnicza - radośnie i żywo rozbrzmiewająca me- lodia na motywach pieśni kibiców „Polska, biało-czerwoni” stanowiła nawiązanie i preludium do wieczornych emocji. Na scenie z występem artystycznym zaprezentowa- ły się grupy przedszkolne ze Starego Wiśnicza i Nowego Wiśnicza wraz z oddziałami. Muzyczno-taneczny spektakl CHA SS A KM BE LZ NR KL 6 LE. y "i p u K = h historyczny „„Opowieść o szachowej potyczce, którą to sto- czył Król z Lubomirskim” wykonała grupa Funky Dance. Po zejściu ze sceny tancerze zapoczątkowali wyjątkowy or- szak, do którego dołączali się kolejno zgromadzeni goście uczestnicząc w jubileuszowym tańcu po płycie rynku do melodii poloneza, z czasem przechodzącym do coraz no- wocześniejszych rytmów. Niezwykle efektownym punktem obchodów było „Teatrum Nadania Praw Miejskich” w wy- konaniu GOH Per Saecula oraz uczniów z Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu i zaprzyjaźnionych grup rekonstruk- cyjnych. Odtworzono symboliczne przekazanie kluczy do bram miasta, odczytano zapisy aktu lokacyjnego, a dodat- kową atrakcją był pokaz musztry konnej - niegdyś niezbęd- nego elementu „egzaminu” kawalerzystów armii polskiej. Na płycie rynku odbywał się zorganizowany przez Urząd Marszałkowski z Krakowa konkurs wiedzy o naszym wo- jewództwie, w ramach kampanii „Ja, Małopolska”, w któ- rym sił mógł spróbować każdy chętny, konfrontując swoją wiedzę z praktyką. Tego dnia zainteresowani mogli wziąć udział w zorganizowanej przez Zespół Szkół w Nowym Wiśniczu grze miejskiej „Cztery wieki Wiśnicza”. Jego uczestnicy przez kilka godzin przemierzali miasto w po- szukiwaniu ukrytych odpowiedzi dotyczących tradycji i hi- storii naszego miasta. Zwycięzcy otrzymali nagrody z rąk Burmistrz Nowego Wiśnicza Małgorzaty Więckowskiej, Dyrektor Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu Magdaleny Jarmuły oraz sponsorów gry miejskiej. Słodką niespodzian- ką dla wszystkich przybyłych na wiśnicki rynek był jubi- leuszowy tort. Przez dwa dni członkowie Stowarzyszenia "a 400lat Nowego Wiśnicza 1416-2016 Specjalistów Robót Wykończeniowych wykonywali minia- turę ratusza, którą następnie przekazali władzom naszego miasta. Dla wielu, jednym z najważniejszych punktów progra- mu była transmisja meczu Polska — Irlandia Północna, roz- grywanego w ramach Mistrzostw Europy we Francji. Na 90 minut wiśnicki rynek stał się jedną wielką, kolorową trybu- ną. Kiedy na początku drugiej połowy Arkadiusz Milik zdo- był zwycięską bramkę dla reprezentacji Polski, radosnym okrzykom nie było końca. Gwiazdą niedzielnego wieczoru był Piotr Kupicha z ze- społem Feel, który został bardzo ciepło przyjęty przez licz- nie zgromadzoną publiczność. Jubileuszowe Dni Wiśnicza zwieńczył spektakularny „Teatr ognia” w wykonaniu GOH Per Saecula oraz pokaz sztucznych ogni. Michał Tabor Wiadomości Wiśnickie 23 WIŚNICKIE SPECJAŁY Jak ważny jest posiłek, jego składniki, przygotowanie oraz podanie wiedział nadworny kuchmistrz Stanisława Lubomirskiego - Stanisław Czerniecki, autor pierwszej polskiej książki kucharskiej pod nazwą „Compendium Felculorum lub Zebranie Potraw”. Myślą przewodnią imprezy „Wiśnickie Specjały” orga- nizowanej w dniach 14-15 sierpnia 2016r. w ramach 400. lat lokacji miasta było przybliżenie tradycji przyrządzania potraw, nie tylko z naszego regionu. W przygotowanej na tą okoliczność „Karczmie Czernieckiego” znajdowały się stoiska, w których zasmakować można było posiłków in- spirowanych przepisami z najstarszej książki kucharskiej. Serwowano również kuchnię regionalną, tradycyjną i domo- wą — „na każde gusta kulinarne”. Zainteresowaniem cieszył się pokaz przygotowywania potraw w starożytnych piecach „Tandyrach”. Dzieci korzystały z miasteczka zabaw z róż- norodnymi atrakcjami. Tego dnia na wiśnickiej estradzie podziwiać można było programy artystyczne przygotowane przez Świetlice Wiejskie i OER w Starym Wiśniczu, zespół „Dzikie Pola”, „Żywe szachy” w wykonaniu grupy tanecznej „Funky Dance”, zespoły „Reveal” i „Nieaktualni”. Gwiazdą wieczoru był zespół „Brathanki”, bawiący publiczność do późnych godzin wieczornych. Dzień 15 sierpnia jest w tradycji ludowej Świętem Matki Boskiej Zielnej i czasem dziękowania za plony zebrane z pól. 24 Wiadomości Wiśnickie W Nowym Wiśniczu również w tym dniu obchodzone były „Dożynki”. Delegacje sołectw wraz z władzami gmi- ny, którym przewodniczyła Strażacka Orkiestra Dęta ze Starego Wiśnicza przeszły w barwnym korowodzie do koś- cioła parafialnego. Po uroczystościach starostowie dożynek przekazali Pani Burmistrz Małgorzacie Więckowskiej chleb dożynkowy. Poświęcone wieńce mogliśmy podziwiać pod- czas imprezy na wiśnickim rynku, a na najładniejszy oddać głos. Zdaniem publiczności najpiękniejszy wieniec został przygotowany przez Świetlicę Wiejską w Starym Wiśniczu. W tym dniu obok różnorodności potraw, byliśmy świadkami niecodziennego przygotowywania na dużej patelni gulaszu staropolskiego, inspirowanego przepisem Czernieckiego. Wykonał go Mariusz Szwed, finalista programu Master Chef z 2013r. Dla najmłodszych uczestników imprezy pan Adam Wałęga szef kuchni w „Karczmie na wodzie” przygotowy- wał deser - sorbet jabłkowy z miodem przy użyciu ciekłego azotu. Na estradzie rozbrzmiewała muzyka w wykonaniu kapel biorących udział w I Festiwalu Zespołów Weselnych. Jury w składzie: Lidia Łącka, Marcin Grandys i Mieczysław Kędra wyłonili laureatów przyznając I miejsce zespołowi „Traffik”, II miejsce zespołowi „„Respekt”, a trzecie zespoło- wi „Pięć i pół”. Przyznano również wyróżnienie dla zespołu „Arizona”. Bernadetta Błoniarz LICEUM PLASTYCZNE (cz. I) We wrześniu nadchodzącego 2017 roku upłynie 70 lat od pierwszego dzwonka w wiśnickim Plastyku. Na siedzibę szkoły wybrano okazały budynek usytuowany przy drodze prowadzącej z Bochni do Wiśnicza. Budynek ten jest mało znanym zabytkiem Nowego Wiśnicza. Jego powstanie wiąże się z wprowadzeniem nowej or- ganizacji wymiaru sprawiedliwości w Monarchii Austro- Węgierskiej w 1855 roku i jej modyfikacją w latach 1867- 1868. W oparciu o rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z lutego 1867 r. dotyczące sądów krajowych wyższych w Krakowie i we Lwowie, potwierdzone ustawą państwo- wą z Il VI 1868 r., i wydanym w dwa miesiące później rozporządzeniem wykonawczym, wprowadzono m in. sa- modzielną jednostkę sądownictwa — C.K. Sąd Powiatowy (K.K. Bezirksgerichte). Jeden z takich sądów zlokalizowa- no w Nowym Wiśniczu. Ze względu na trudne warunki lo- kalowe w pokarmelickim klasztorze w latach 80-tych XIX wieku zrodził się projekt budowy nowej siedziby Sądu. 23 kwietnia 1810 r. C.K. Zwierzchnictwo Sprawiedliwości we Lwowie złożyło ofertę budowy gmachu lwowskiemu bu-. downiczemu Hipolitowi | Śliwińskiemu. Projekt za- kładał wzniesienie budynku | z siedzibą sądu, urzędem po- datkowym, pocztą, posterun- |, kiem policji, mieszkaniami urzędników, a także budynku więziennego (aresztu sądo- wego). Kierownikiem budowy został c.k. st. inż. Kazimierz Sidorowicz z Bochni. Budowę rozpoczęto 22 maja 1911 r. Ukończono i odda- no do użytku w marcu 1912r. Budynki dzisiejszego Liceum Plastycznego stanowią jednorodną stylistycznie całość, utrzymaną w duchu późne- go historyzmu. Wzniesione są z cegły ze stosunkowo skrom- nym detalem architektonicznym wykonanym z piaskowca. Użycie kamienia podkreślać miało solidność i trwałość bu- dowli publicznej. Budynek główny jest dwupiętrowy, niepodpiwniczony, z dachem czterospadowym krytym dachówką ceramiczną. Gmach zaprojektowany został na planie prostokąta z trzema ryzalitami z tyłu budynku. Parter budynku opracowany jest w piaskowcu, dwie wyższe kondygnacje wzniesiono z cegły. Okna parteru mają kształt pionowego prostokąta, I piętra zamknięte są półkoliście, na II piętrze są ponownie prostokątne, ale wzbogacone piaskowcowymi opaskami. Środek 13-osio- wej elewacji wyznacza płytki, pozorny (3-osiowy) ryza- lit zwieńczony trójkątnym szczytem. Ma on najbardziej ozdobny charakter dzięki kamiennemu portalowi wejścia głównego, ozdobnej, piaskowcowej plakiecie z wizerun- kiem orła w koronie oraz półokrągłemu oknu w szczycie. Budynek dawnego Sądu — lata 50-te (arch. Liceum Plastycznego) Elewacja tylna, dzięki wydatnym ryzalitom jest dużo bar- dziej plastyczna. W środkowym ryzalicie mieści się drugie wejście do budynku oraz klatka schodowa. Budynek aresztu (obecnie pracowni szkolnych) jest mniejszy w skali i skromniejszy w formie. Wzniesiony na planie prostokąta, pierwotnie dwukondygnacyjny, przykry- ty był dachem dwuspadowym. Podmurówka jest kamienna, pozostałe partie ścian ceglane, pozbawiane dekoracji. Front ma układ trójdzielny, niesymetryczny: partia pozbawiona okien, płytki, pozorny |-osiowy ryzalit, mieszczący wejście do budynku, partia z 5-osiowym układem okien. W latach 80-tych XX w. przeprowadzono remont budynku. Dzięki przebudowie strychu uzyskano dodatkowe pracownie, a w bryle pojawiły się na dachu jaskółki mieszczące okna. Zaprojektowane przez Hipolita Ślewińskiego budynki pełniły swą sądową funkcję także po uzyskaniu niepodle- głości, w czasach II Rzeczpospolitej. Z dniem | stycznia 1919 r. polskie Ministerstwo z mA 77 Sprawiedliwości objęło ad- 2 | ministrację sądownictwa na obszarze zaboru austriackie- go. Od 1 stycznia 1929 r. weszło w życie nowe prawo o ustroju sądów powszech- nych. W jej wyniku wiśnicka siedziba Temidy zyskała sta- tus Sądu Grodzkiego i pełni- ła go do wybuchu II wojny światowej. W latach 1939 — 1945 budynek został zaję- ty przez okupacyjne władze niemieckie i mieścił również biura Arbeitsamtu. W pierwszych latach po II Wojnie Światowej wiśnicki Sąd Grodzki funkcjonował na podstawie przedwojennych przepisów o ustroju sądów. Efektem wprowadzenia w życie nowej organizacji sądow- nictwa była kasacja sądów grodzkich, w tym wiśnickiego i powołanie Sądu Powiatowego, ale już z siedzibą w Bochni. W tym samym czasie w środowisku wiśnickim i bo- cheńskim pojawił się pomysł założenia Średniej szkoły plastycznej. Ministerstwo Kultury i Sztuki pozytywnie za- opiniowało projekt otwarcia Państwowego Liceum Technik Plastycznych z działem ceramicznym, tkackim i ewentu- alnie koszykarskim. Funkcjonowanie szkoły uzależniono jednak od lokalnego wsparcia finansowego, dlatego w tym- że celu powołano Komitet Obywatelski Liceum Technik Plastycznych (kwiecień 1947). Wśród członków Komitetu byli: Władysław Wojas, kierownik Szkoły Powszechnej, Jan Kaczmarczyk, wójt gminy, ks. Józef Kozieja, proboszcz, Walerian Hans, naczelnik Sądu, a także Stanisław Fischer, kierownik Referatu Kultury w Starostwie Bocheńskim. Wspomniany na początku pierwszy dzwonek w wiśnickim Plastyki zabrzmiał w niedzielę, 21 września o godzinie 10.00. (Zakończenie w następnym numerze) Barbara Szota-Rekieć Wiadomości Wiśnickie 25 JUBILEUSZE POŻYCIA MAŁŻEŃSKIEGO 27 listopada 2016 r. w sali bankietowo-restauracyjnej «Wiwenda” w Połomiu Dużym odbyły się uroczystości związane z jubileuszami pożycia małżeńskiego miesz- kańców Gminy Nowy Wiśnicz. I chociaż na zewnątrz aura zapowiadała pierwsze ozna- ki zimy, to za sprawą szczególnych gości w sali bankieto- wej powiało wiosną, rozpromieniło się latem. Już w progu przybyłych, dostojnych Jubilatów witali Burmistrz Nowego Wiśnicza, Pani Małgorzata Więckowska i Przewodniczący Rady Miejskiej, Pan Mirosław Chodur. A potem chwila po- wagi i słowa skierowane do jubilatów, przywołanie wspo- mnień, życzenia i gratulacje. Nie obyło się też bez wzru- szeń, żartów i aforyzmów. Bo przecież „każde małżeństwo przypomina trzy zakony (żartowała Pani Burmistrz, cytując księdza Jana Twardowskiego) na początku jak franciszka- nie, radośni, zapatrzeni w przyrodę; z czasem - mocnych w słowach i argumentowaniu dominikanów: po latach już tylko kamedułów przestrzegających reguły milczenia”. Jubilaci obchodzący Złote Gody uhonorowani zosta- li „Medalami Za Długoletnie Pożycie Małżeńskie”, przy- znanymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Aktu dekoracji dokonała Burmistrz, Pani Małgorzata Więckowska. Przewodniczący oraz Z-ca Przewodniczącego Rady Miejskiej wręczyli małżonkom pamiątkowe dyplomy i kwiaty. Uroczystość umilił radosny występ młodzieży z Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowym Wiśniczu, któ- ry wywołał na twarzach naszych jubilatów oraz obecnych gości uśmiech i radość, będące dowodem podziękowania za tę uroczystość. Część oficjalna zakończyła się toastem wzniesionym przez Burmistrz Nowego Wiśnicza, któ- ra życzyła jubilatom zdrowia, spokoju i ciepła rodzinnego. W czasie toastu nie mogło również zabraknąć okolicznoś- ciowego utworu muzycznego „sto lat” i humorystyczne- m a go „gorzko, gorzko”. Po tej dawce artystycznych emocji wszyscy zebrani zasiedli do stołu, gdzie czekał poczęstunek. Jubilaci wspominali minione lata, dzielili się radościami. Nie zabrakło wzruszeń i refleksji nad tym, co jest w życiu najważniejsze, co jest receptą na udane małżeństwo - wza- jemna miłość i wyrozumiałość. DIAMENTOWE GODY Jubileusz 60-lecia małżeństwa obchodziło 7 par, Teresa i Henryk Cyrankiewicz Krystyna i Eugeniusz Goc Cecylia i Witold Hyrc Kazimiera i Józef Krzywda Aleksandra i Marian Todorowski Zofia i Henryk Zaleśna Eugenia i Stanisław Łazowski ZŁOTE GODY Jubileusz 50-lecia małżeństwa obchodziło 12 par, Julia i Stanisław Bratek Halina i Józef Bywalec Wanda i Józef Chrzan Zuzanna i Stanisław Gajewski Barbara i Waldemar Klasa Maria i Stanisław Kądziołka Kazimiera i Kazimierz Kłósek Maria i Stanisław Mochel Józefa i Henryk Parwa Maria i Michał Polek Irena i Edward Sysło Helena i Józef Wrześniewski 48 rubinowych par jubilatów świętowało 40-lecie oraz 77 srebrnych par, obchodziło 25-lecie pożycia małżeńskiego. Serdecznie gratulujemy! Sylwia Śleboda Pamiątkowe zdjęcie z Jubilatami obchodzącymi 60-lecie pożycia małżeńskiego 26 Wiadomości Wiśnickie Wiadomości Wiśnickie 27 KOLEJNY SUKCES KGW Z OLCHAWY Działające od 1963 roku Koło Gospodyń w Olchawie zrzesza w swych szeregach panie w wieku od 25 do 75 lat. Występowały przerwy w aktywności członkiń, jednak od 2003 roku czynnie uczestniczą w imprezach mających na celu kultywowanie tradycji, zwyczajów i dziedzictwa ku- linarnego naszego regionu. Podejmują nowe wyzwania, realizując przy tym swoje pasje. Sukcesem zakończył się udział pań w 8. Małopolskim Przeglądzie Dorobku Artystycznego i Kulinarnego Kół Gospodyń Wiejskich, który odbywał się w dniach 8-9 paź- FR dziernika 2016 r. w Jabłonce. Regulamin zakładał udział £3 w kilku konkursach. Jednym z nich było przygotowanie tra- dycyjnej scenki rodzajowej. „Przy pieczeniu chleba” w tak | zatytułowanej inscenizacji przybliżone zostały zwyczaje, wierzenia, zakazy, nakazy i magiczne zachowania związa- ne z pieczeniem chleba. W tym konkursie zespół otrzymał III miejsce. W kategorii rękodzieła artystycznego, w której Panie nagrodzono wyróżnieniem, należało w wyznaczonym czasie przygotować chustę z frędzlami. Najwyższą lokatę KGW zdobyło w konkursie potraw regionalnych, w których głównym składnikiem były ziemniaki. Pierwsze miejsce przypadło za serwowane „Kluski dębowe na trzy sposo- by”. Potrawa przygotowana z tartych surowych ziemnia- PASE ków, łączonych z gotowanymi, podawana była z mlekiem, ze skwarkami oraz w wersji opiekanej. Dania przypadły do gustu nie tylko jurorom, ale również degustującej publicz- ności. Za całokształt przygotowanych prezentacji olchaw- skie gospodynie zdobyły wyróżnienie. Serdecznie gratulu- jemy osiągniętego sukcesu życząc wielu równie owocnych inicjatyw. Bernadetta Błoniarz DZIEDZICTWO KULTUROWE MAŁOPOLSKI W Ośrodku Edukacji Regionalnej w Starym Wiśniczu dnia 30 listopada 2016 r. odbyła się konferencja nt. Sieci Dziedzictwa Kulinarnego w Małopolsce, zorganizowa- na przez Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach oraz Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Coraz większa świadomość konsumentów na temat zasad prowadzenia zdrowego tryby życia wpływa na poszukiwanie najwyższej klasy produktów żywnościowych. Preferowane są te wytwarzane w sposób naturalny i jak najmniej prze- tworzone. Tradycyjne formy produkcji, hodowli i przetwa- rzania pozwalają takie znaleźć. Część z nich wpisana jest na listę produktów i potraw tradycyjnych regionu Małopolski. W sytuacji, gdzie coraz prężniej rozwija się turystyka ku- linarna pomocna jest funkcjonująca Sieć Dziedzictwa Kulinarnego Małopolski w ramach Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego. O członkostwo w Sieci mogą ubiegać się producenci surowców żywnościo- wych oraz ich przetwórcy. Szczegółowe zasady możliwości wejścia i funkcjonowania w Sieci wyjaśniała na konferen- cji przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego pani Beata Chadzińska. Korzyści z wejścia są obopólne zarówno dla wytwórców jak i odbiorców. Możemy być pewni, że pro- ducenci, którym zostanie przyznane członkostwo, zaoferują żywność wysokiej jakości, zgodną z określonymi kryteria- mi. Ważnym czynnikiem jest, by odmiany roślin i rasy zwie- rząt były tradycyjne dla regionu wchodzącego w skład Sieci i posiadały powiązania z tradycjami kulinarnymi. Dla kon- sumenta ważny jest fakt, że nie zawierają dopuszczonych do stosowania w przemyśle spożywczym wzmacniaczy smaku, zagęszczaczy, konserwantów oraz innych niepożądanych substancji chemicznych. Dzięki promocji produktów pro- wadzonej przez województwo małopolskie w ramach Sieci korzyści mają również członkowie. Udziały w targach, wy- dawnictwa informacyjne i promocyjne pozwalają docierać do coraz szerszej grupy odbiorów. Przekłada się to bezpo- średnio na korzyści ekonomiczne. Na wszystkich przybyłych na konferencję czekała smaczna niespodzianka. Panie z Koła Gospodyń Wiejskich z Olchawy przygotowały degustację potraw regionalnych. Osoby zainteresowane uzyskaniem członkostwa w Sieci wyczerpujące informację otrzymają w Departamencie ds. Rolnictwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, do czego serdecznie zachęcamy. Grażyna Filip EDUKACYJNA GMINA MAŁOPOLSKI 2016 W urokliwych murach Muzeum Armii Krajowej w Krakowie, 7 grudnia 2016 r. odbyła się uroczysta gala laureatów Plebiscytu Edukacyjna Gmina Małopolski 2016. Organizatorem spotkania był Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. Była to już 7. edycja konkursu, w ramach którego na- gradzane są gminy realizujące przedsięwzięcia edukacyjne, angażujące mieszkańców i zachęcające ich do rozwoju. Spośród zgłoszonych kandydatur do tytułu Edukacyjnej Gminy Małopolski 2016 Kapituła Plebiscytu wyłoniła je- denastu pretendentów. Wśród nominowanych gmin był Biecz, Bochnia, Gnojnik, Korzenna, Limanowa, Lipnica Murowana, Łużna, Nowy Wiśnicz, Skrzyszów, Szczurowa i Zakliczyn. Kolejnym etapem było głosowanie internetowe, w któ- re mogli włączyć się mieszkańcy poszczególnych regio- nów. Następnie zgłoszenia oceniała Kapituła Plebiscytu. Ostateczny wynik był zatem sumą punktów z głosowania i tych przyznanych przez kapitułę. Nasza gmina zajęła w plebiscycie III miejsce. Na podium znalazła się również Gmina Biecz (II miejsce) i Gmina Zakliczyn (I miejsce). Podczas gali wręczono również nagrody dla Ambasadorów i Mecenasów Kariery. Dzięki zaangażowa- niu gmin naszego powiatu, w tym szczególnie osób, które głosowały, Powiat Bocheński otrzymał tytuł Edukacyjnego Powiatu Małopolski 2016. Podczas gali każda z gmin, która znalazła się na podium miała możliwość zaprezentowania się z krótkim programem. Jako pierwszy miał miejsce wy- stęp zespołu „Funky Dance” działającego przy Miejskim Ośrodku Kultury w Nowym Wiśniczu. Grupa przedstawiła fragment spektaklu „Opowieść o szachowej potyczce, któ- rą to stoczył Król z Lubomirskim”. Premiera miała miejsce 12 czerwca podczas obchodów jubileuszu 400-lecia lokacji miasta. Barbara Burdak BITWA CHOCIMSKA W pierwszy weekend października Grupa Odtwórstwa Historycznego Per Saecula po raz czwarty zorganizowała „Bitwę pod Chocimiem 1621”. Wydarzenie historyczne, jak w latach ubiegłych, miało charakter edukacyjno kultural- ny. Celem grupy niezmiennie było propagowanie wiedzy historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem osiągnięć Stanisława Lubomirskiego, rozwijanie zainteresowań przy- byłych w dziedzinie historii i kultury oraz promocja zamku i regionu. W trakcie dwóch dni, odwiedzający mieli możli- wość zobaczyć przede wszystkim inscenizację bitwy, która rozegrała się pod Chocimiem w 1621 roku, oraz jej następ- stwa w postaci podpisania traktatu pokojowego z Turkami, co uchroniło ówczesną chrześcijańską Europę przed zale- wem islamu. Ponadto w programie znalazły się takie atrak- cje jak przegląd wojsk księcia Lubomirskiego (w XVII wieku Lubomirski posiadał jedną z największych prywat- nych armii, której część stacjonowała na wiśnickim zamku), egzercerunki wojsk autoramentu zachodniego, pokazy kon- ne, dzikich ptaków oraz turnieje i warsztaty (w tym mię- dzy innymi łucznicze, muszkieterskie i artyleryjskie), które miały przybliżyć realia panujące w Polsce w pierwszej po- łowie XVII wieku. Nie zabrakło również zespołów muzy- ki dawnej i folkowej (dużą sympatią cieszyła się harfiarka Barbara Karlik). Na szczególną uwagę zasługiwała nato- miast inscenizacja ślubu oraz wesela magnackiego z okre- su Polski Sarmackiej, w tym przejazd Pary Młodej ulicami miasta w XVII-wiecznym powozie, w obstawie dragonów Stanisława Lubomirskiego. Wydarzenia miały miejsce na terenie wiśnickiego Zamku oraz w jego okolicy, a wzięli w nich udział rekonstruktorzy z Czech, Niemiec, Polski, Słowacji, Ukrainy oraz Węgier. Alicja Górecka Wiadomości Wiśnickie 29 MALARSTWO NA SZKLE Taki tytuł nadany został warsztatom zrealizowa- nym w dniach od 14 do 18 listopada 2016 r. w Ośrodku Edukacji Regionalnej w Starym Wiśniczu. Wzięli w nim udział nauczyciele, instruktorzy, opiekunowie i wycho- wawcy, którzy w swych działaniach bazują na elemen- tach kultury regionalnej i tradycyjnej. W części merytorycznej uczestnikom przybliżona zosta- ła historia rozwoju malarstwa na szkle oraz główne ośrod- ki twórcze i jakie czynniki wpłynęły, że zostało ono wpro- wadzone w obieg kultury tradycyjnej, oraz główne tematy podejmowane przez twórców. W oparciu o przedstawione reprodukcje nie trudno było wnioskować, że w obrazach dominowała tematyka religijna — postacie Chrystusa, Maryi oraz świętych. Z, czasem też pojawiły się i sceny rodzajowe. Charakterystyczne w tego rodzaju malarstwie było wyko- rzystanie gotowych wzorów z grafiki dewocyjnej oraz brak trójwymiarowości, głębi. Pozostałe elementy takie jak ogól- na oszczędna kompozycja, barwa, ornament było własnym wkładem malarza. Każdy twórca nadawał swym pracom odmienną, arty- styczną atmosferę. Obrazy mimo kruchego materiału na ja- kim były malowane chętnie kupowano. W niezmienionym kształcie pozostawały przez wiele lat, nie ciemniały i wystar- czyło je przetrzeć, by ponownie odzyskiwały połysk i pięk- nie odbijały światło. W części warsztatowej była możliwość samodzielnego tworzenia obrazu na szkle. Wykorzystując gotowe szklane naczynie można było wykonać lampion na świece, który może stać się dekoracją wnętrza lub sympa- tycznym prezentem. Okres późnej jesieni, to czas powolne- go przygotowywania się do Świat Bożego Narodzenia nie tylko w rodzinach, lecz także w szkołach, organizacjach czy instytucjach. W ramach warsztatów staraliśmy się inspiro- wać i poddawać pomysły do tworzenia ozdób, dekoracji czy świątecznych prezentów. Bazą do nich stały się materiały naturalne, m.in. szyszki, orzechy, gałęzie, żołędzie oraz filc. Powstawały z nich ciekawe i kolorowe ozdoby choinkowe. Barwny papier stał się materiałem do wykonania ciekawego opakowania na prezent. Uczestniczy doświadczyli, że każ- dy materiał, również recyklingowy, może być wykorzystany do tworzenia prac rękodzielniczych i artystycznych. Szopki bożonarodzeniowe, gwiazdy, choinki, ozdoby powsta- ły z patyczków do lodów. W czasie warsztatów korzystać można było z wiedzy i doświadczenia osób prowadzących Bernadetty Błoniarz i Agaty Załupskiej. Bernadetta Błoniarz EKOSZAFKI DLA SZKÓŁ W czerwcu 2016 r. wszystkie placówki oświatowe w naszej gminie zostały zaopatrzone w niezbędne pojemniki do prawidłowej segregacji odpadów. Łącznie zakupiono 16 sztuk ekoszafek. Tym samym uczniowie, podczas pobytu w szkole, mogą poprzez prawidłową segregację dbać o środowisko i wyrabiać nawyki, które w przyszłości pozwolą cieszyć się wszystkim czystym środowiskiem. W tym samym czasie również do placówek kulturalno- oświatowych zakupiono 15 szt. stojaków na worki. Barbara Burdak 30 Wiadomości Wiśnickie W JEGO SZOPKARNI NASTRÓJ ŚWIĄT TRWA CAŁY ROK Z, dzieciństwa pamięta chwile spędzane przed wiśni- cką, ruchomą szopką autorstwa Zbigniewa Wójcickiego, która co roku pojawiała się w bocznej kaplicy kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia N.M.P. Jak dla wielu dzieci, ówczesna szopka była dla niego czymś niezwy- kłym. Stanowiła niemalże scenę teatru ludowego, tylko że z kukiełkami. Przedstawione tam postacie należały do dwóch splatających się ze sobą światów, biblijnego, przedstawiającego narodziny Jezusa i świeckiego. Co roku była uzupełniana i aktualizowana o wątki histo- ryczne i patriotyczne oraz architektoniczne detale wiś- nickiej panoramy. Tak wspomina swoje pierwsze spotkania z twórczoś- cią szopkarską Pan Aleksander Wełna. Wtedy jeszcze nie przypuszczał, że szopki mogą stać się jego życiową pasją. Przygodę z rękodzielnictwem rozpoczął od wykonywa- nia miniaturowych domków w stylu góralskim, na które materiał pozyskiwał z jodłowych szyszek. Jak wspomina, wówczas był to sposób na dodatkowe źródło dochodu. Ale jak to w życiu bywa, kiedy zetknął się z krakowską szopką coś w nim drgnęło. Pierwsze jego szopki to niespełna dwu- dziestocentymetrowe „pałacyki” pod choinkę. Z biegiem czasu drobny biznes przerodził się w pasję, a szopkarskie budowle zaczęły się rozrastać”. Wtedy zorganizował so- bie przydomową pracownię, zwaną przez jego żonę i dzieci „Szopkarnią”. Tam pracując przez cały rok po kilka godzin dziennie, tworzy wielopoziomowe budowle, o strzelistych, bogato zdobionych wieżach, które dodatkowo są podświet- lane i wyposażane w ruchome detale z napędem mechanicz- nym. Jego szopki wyróżniają się nagromadzeniem zminia- turyzowanych, fantazyjnie przetworzonych i połączonych ze sobą detali architektonicznych. Jak mówi, regułą dobrej krakowskiej szopki nie jest model jednej monumentalnej budowli, ale kompozycja ele- mentów z kilku obiektów, często z różnych epok i stylów. Najbardziej znane są te ze strzelistymi, gotyckimi wieża- mi, renesansowymi arkadami oraz barokowymi kopułami. Klasyczna szopka zawsze jest symetryczną bryłą o nie- E 04 = peża A ne są chorągwiami w barwach narodowych lub miejskich. Natomiast w niszach każdej z dwóch lub trzech kondygna- cji, umieszcza się figurki, a w centralnej części najczęściej przedstawiana jest scena Bożego Narodzenia. Materiał, z którego wykonuje konstrukcje, zaliczany jest do lekkich i nietrwałych takich jak tektura, sklejka, cieniut- kie drewniane listewki oraz papier. Całość okleja złotkiem i staniolem, W najbliższym czasie planuje wykonać kolej- ne: typowo krakowską, z detalami charakterystycznymi dla bryły kościoła Mariackiego, Sukiennic czy Barbakanu, a także wiśnicką z elementami architektury ratusza, kościo- ła parafialnego i zamku. Na pytanie dlaczego właśnie szopka jest tą formą arty- stycznego spełnienia, Pan Aleksander stwierdza, że każda twórczość ma głębszy sens. W tej, wzorowanej na krakow- skim stylu dziedzinie, szopki nie spełniają pierwotnego zało- żenia jakim była „skrzynka” z kukiełkami do przedstawień, ale przeznaczone są raczej do kontemplacji estetycznej. Dla niego szopka przedstawiana w wyobrażeniu pałacowym to z jednej strony wytwór rękodzielniczej sztuki, którym moż- na się zachwycać, z drugiej to pewien sposób na oddanie hołdu dla wielkiej tajemnicy Narodzin Syna Bożego. Leszek Marszałek Wiadomości Wiśnickie 31 IV HUBERTUS OKRĘGU TARNOWSKIEGO ZA NAMI Zamek Lubomirskich i Kmitów w Nowym Wiśniczu stał się niemym świadkiem obchodów IV Hubertusa Okręgu Tarnowskiego. Wybór tego miejsca to niejako powrót do historii, gdzie łowiectwo było mocno zako- rzenione i nierozerwalnie złączone z ówczesnym życiem szlachty i ziemiaństwa. Mury wiśnickiego zamku pewnie pamiętają nie jedną taką imprezę, kiedy to przed sezonem łowieckim święto- wali tutaj Kmitowie czy Lubomirscy. Pomysł obchodów Hubertusa na zamku w Nowym Wiśniczu dojrzewał od dłuższego czasu. Jednakże z powodu braku odpowiedniego klimatu i innych prozaicznych przeszkód, udało się zreali- zować ten zamysł dopiero w tym roku. Jednak współpraca z wiśnickim magistratem rozpoczęła się wcześniej, kiedy to w maju została zorganizowana przez Komisję Kultury przy ORŁ w Tarnowie (z ogromnym zaangażowaniem kol. Mieczysława Damskiego) wystawy łowieckiej „Zwierzęta Świata”. Wystawa wzbudziła duże zainteresowanie wśród zwiedzających, zwłaszcza dzieci i młodzieży szkolnej. Wtedy też została podjęta decyzja o zorganizowaniu w tym miejscu IV edycji Hubertusa. Patronat honorowy nad uroczystością objął Marszałek Małopolski Pan Wojciech Kozak, Starosta Powiatu Bocheńskiego Pan Ludwik Węgrzyn oraz Burmistrz Nowego Wiśnicza Pani Małgorzata Więckowska. 9 października w promieniach porannego słońca, wiśni- cki rynek zazielenił się mundurami łowieckiej braci przyby- łej zróżnych zakątków okręgu. Wokół ratusza rozchodził się zapach myśliwskiego bigosu, którym tradycyjnie częstował sam mistrz kuchni kol. Adam Durbas. Po krótkiej odprawie przed Ratuszem, której dokonał prezes ORŁ w Tarnowie, przy dźwiękach Orkiestry Dętej z Sobolowa nastąpił prze- marsz barwnego korowodu do kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W progach koś- cioła przywitał nas proboszcz ks. Krzysztof Wąchała, który przewodniczył koncelebrze odprawianej wspólnie z kapela- nem PZŁ okręgu tarnowskiego kol. ks. Janem Ćwikiem, kol. ks. Mieczysławem Koszykiem i ojcem Tadeuszem Popielą, głoszącym homilię. Oprawę liturgiczną, śpiew i akompania- ment to zasługa dzieci i młodzieży z Nowego Wiśnicza oraz zespołu sygnalistów „„Hetmańscy”. Drugą część Hubertowskiego święta rozpoczęła na łąkach podzamcza „gonitwa za lisem”, która była jedną z najbar- dziej atrakcyjnych, barwnych i oczekiwanych chwil, zawsze budzącą wielkie emocje, podziw i szacunek dla uczestników. Gonitwę przed laty zaadoptowano z myśliwskich polowań, którą zawsze kończy złapanie lisiej kity przyczepionej do ramienia uciekającego jeźdźca. Gonitwę rozpoczęto omó- wieniem zasad i odegraniem sygnału. Uciekający lis mógł korzystać z tzw. nory, w której wolno było mu się trzykrot- nie schronić w trakcie gonitwy. Po wyczerpującym, udanym polowaniu wszyscy zebrali się na dekoracji uczestników. Zmagania jeźdźców zakończyła wygrana Joanny Świda, której wyższość musiał uznać uciekający na koniu Mega ze stadniny Viki, Michał Wilczyński. Pani Joanna zdobyła li- sią kitę i uzyskała tytuł lisiarza 2016 roku na koniu Śnieżka z tej samej stadniny. Trzecią część rozpoczęły oficjalne wystąpienia: prezesa ORŁ w Tarnowie kol. Romana Bukowskiego oraz prze- wodniczącego zarządu PZŁ w Tarnowie kol. Krzysztofa Łazowskiego, którzy wspólnie z członkiem Naczelnej Rady Łowieckiej kol. Januszem Garbarzem wręczyli odzna- czenia kolegom myśliwym wyróżnionym przez Kapitułę Odznaczeń w Warszawie. Marszałek Województwa Małopolskiego Wojciech Kozak w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na trudną sytuację myśliwych zrzeszonych w kołach łowieckich w obliczu narastających szkód łowie- ckich i nieuregulowanego dotychczas statusu prawnego w tej kwestii. Zauważył ciężką i nieocenioną pracę hodowla- ną myśliwych, której celem jest utrzymywanie prawidłowej równowagi biologicznej, poprzez wzmacnianie gatunków zagrożonych i redukcję gatunków mocno ekspansywnych, zwłaszcza drapieżników szczytowych. W herbertowskim święcie uczestniczył również, wielki mistrz Zakonu Złotego Jelenia, Alfred Hałasa, który gratu- lował wspaniałej organizacji obchodów Hubertusa poprzez kultywowanie pięknych tradycji myśliwskich i zwyczajów łowieckich. Również burmistrz Nowego Wiśnicza Pani Małgorzata Więckowska w swoim wystąpieniu wyraziła uznanie dla współdziałania myśliwych z lokalnym samo- rządem nie tylko w zakresie organizacji obchodów naszego święta, ale także dziękowała za zorganizowanie wystawy ło- wieckiej oraz współpracę myśliwych z placówkami oświa- towymi. Szczególne podziękowania skierowała pod adre- sem Zbigniewa Kąckiego szefa Komisji Kultury przy ORŁ za kierowanie zespołem, koordynację i aktywne włączenie się w obchody 400-lecia powstania Nowego Wiśnicza. Po oficjalnej części, na dziedzińcu zamkowym koncerto- wała Orkiestra Dęta z Sobolowa, można było przechadzać się pomiędzy stoiskami wystawienniczo-handlowymi z ak- cesoriami myśliwskimi oraz gastronomicznymi z jadłem myśliwskim, uczestniczyć w prezentacji psów myśliwskich pod okiem kolegów z Komisji Kynologicznej przy ORŁ w Tarnowie. Na swoim stoisku uwijały się „Diany” absorbu- jąc dzieci i młodzież, a koledzy z sekcji wabiarzy pod okiem Norberta Kiecia i Sławomira Pawlikowskiego wykonywali pokaz rykowiska jeleni. Natomiast w sali rycerskiej kon- certowały dwa zespoły sygnalistów myśliwskich, prezen- tujących kunszt wykonania sygnałów łowieckich: działają- cego przy Technikum Leśnym w Lesku, oraz „Hetmańscy” z Tarnowa. Całość była opatrzona treściwym komentarzem przybierając formę animacyjno-edukacyjną. Na koniec za- prezentował się zespół folkowy „„Wernyhora” Sławomira Pawlikowskiego. Piękne, żywe i rytmiczne dźwięki po- ruszyły nawet tych trochę mniej muzykalnych. Góralskie głosy powodowały, że nogi rwały się do tańca, a usta same wtórowały zespołowi. Stroną kulinarną imprezy zajęła się tradycyjna firma Taurus naszego kolegi Stanisława Jarosza, serwując m.in. dziczyznę w różnych odsłonach, pierożki i golonki. W imieniu Komisji Kultury przy ORŁ w Tarnowie i Zarządu PZŁ w Tarnowie serdecznie dziękuję darczyńcom i sponsorom oraz wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do realizacji święta. Z łowieckim pozdrowieniem Darz Bór Zbigniew Kącki W tem KÓMŻEJUCY SĘ Chad NÓŻ EKIKEJ madoślce RYCINY RZ WIKEMIEGO Kadowalohia t MUkcesócw Zasad L PURCOWNICH Spoldzki Oldzielc Rzemiosła w Krakowie ŚLADAMI LEGEND, ZABYTKÓW I HISTORII Powszechnie wiadomo, że połączenie rekreacji po- przez jazdę na rowerze oraz poznawanie lokalnej kultu- ry i historii, jest najlepszym sposobem na odkrycie na- szych małych ojczyzn. Taki cel przyświecał uczestnikom II Rodzinnego Rajdu Rowerowego, który odbył się w ra- mach ogólnopolskiej kampanii „Postaw na rodzinę”. Rozpoczęcie rajdu miało miejsce pod wiśnickim ratu- szem fundacji Stanisława Lubomirskiego, który wybudowa- ny został w latach 1616-1620, i podobnie jak nasze miasto obchodzi 400-lecie swojego istnienia. Następnie uczestnicy udali się w kierunku Królówki. Najpierw do tamtejszego Muzeum Mleczarstwa, gdzie Pani Aleksandra Fasuga, prze- wodnik Muzeum Ziemi Wiśnickiej przedstawiła uczestni- kom rajdu historię i trochę zapomnianą już w dzisiejszych czasach, technologię wytwarzania masła oraz innych pro- duktów mlecznych, którymi w XIX wieku podobno raczył się na swoim dworze w Wiedniu cesarz Franciszek Józef. Kolejnym punktem rajdu był kościół pw. Przemienienia Pańskiego, którego historię i ciekawe fakty związane m.in. z dawnym, drewnianym kościołem, znajdującym się obec- nie w Rozdzielu, przybliżyli wszystkim organista pan Albin Kiełtyka i ks. proboszcz Józef Janus. Warto wspomnieć, że parafia w Królówce należy do najstarszych na ziemi bo- cheńskiej. Pierwsza wzmianka o Królówce (Villa regis) po- chodzi z roku 1326. Można jednak przypuszczać, że parafia istniała już w XIII w., kiedy to na terenie położonym blisko Nieszkowic, wtedy nazywanych Mniszkowicami rozpo- częła się ewangelizacja prowadzona przez benedyktynów. Przez stulecia kościołem w Królówce opiekowali się pol- 34 Wiadomości Wiśnickie scy monarchowie. O drewnianym kościele pw. św. Jakuba Apostoła w Villa regis alias Królówka wspomniał w XV wieku Jan Długosz. Miejscowa tradycja przypisuje w 1563 r. ponowną fundację parafii Zygmuntowi Augustowi. Tę datę odnoto- wano w Aktach Wizytacyjnych Dziekańskich Dekanatu Bocheńskiego z 1886 r. jako datę erygowania parafii. To właśnie ostatni z Jagiellonów wybudował drewniany koś- ciółek, który w połowie XX w. przeniesiono na dawny cmentarz. W drodze powrotnej uczestnicy przejechali przez przy- siółek „Pańska Rola” koło drewnianego krzyża upamiętnia- jącego miejsce, w którym stał niegdyś dwór Brodzińskich. To w tym dworze 8 marca 1791 r. urodził się Kazimierz Brodziński polski poeta epoki sentymentalizmu, historyk, teoretyk i krytyk literacki, publicysta i myśliciel chrześci- jański, powszechnie uważany za najwybitniejszego twórcę preromantyzmu w Polsce. Z Pańskiej Roli, krętą i urokliwą drogą przysiółka Nadole, równolegle biegnącą do głównej trasy, dojechali- ; TUE śmy do kolejnego punktu, którym była wizyta w „„Karczmie na Wodzie”. Tam zaplanowano część rekreacyjną oraz rodzinne gry i zabawy z nagrodami dla ich uczestników. Ostatnim punktem rajdu było miejsce dawnego kościoła pw. św. Marcina w Olchawie. Biorący udział w rajdzie zostali niejako przeniesieni w czasie do XIV wieku dzięki opowie- ści przechodzącego tam mnicha, który przytoczył legendę „O spaleniu kościoła w Olchawie”. Ten drewniany kościół był jednym z pierwszych na ziemi wiśnickiej. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi już z roku 1340, kiedy po lokacji wsi Olchawa i utworzeniu tam parafii rozpoczęto budowę kościoła. Od tego też roku istniała tam samodzielna para- fia. Kościół pod wezwaniem św. Marcina był drewniany, kryty gontem, z wieżą dzwomniczą, przez którą prowadziło główne wejście do wnętrza. Wokół kościoła zlokalizowano cmentarz oraz zabudowania plebani, które w zmienionym kształcie przetrwały do czasów współczesnych. Patrząc na przedział wiekowy uczestników Rajdu, moż- na śmiało stwierdzić, że jest to znakomita okazja do prze- kazania młodszym pokoleniom wiedzy oraz dziedzictwa historycznego naszych terenów. Michał Tabor BIEG KMITÓW W sobotę, 24 września 2016r. w Wiśniczu odbył się XII Bieg Kmitów, zorganizowany przez Towarzystwo Miłośników Wiśnicza. Ta wyjątkowa i jednocześnie największa impreza sportowa na ziemi wiśnickiej miała szczególny charakter, w związku z przypadają- cym Jubileuszem 400-lecia lokacji miasta w roku 2016. Wydarzenie odbyło się pod Honorowym Patronatem Burmistrza Nowego Wiśnicza. Już od godzin porannych na Zamku w Wiśniczu, gdzie odbywał się bieg, zgromadziło się ok. 400 osób: dzieci, młodzież oraz całe rodziny z gminy Nowy Wiśnicz, które wzięły udział w sportowej rywalizacji. Biegi odbywały się w 15 kategoriach: szkoły podstawowe — klasy 4-6 oraz gim- nazjum — klasy 1-3, osobno chłopcy i dziewczęta. W biegu rodzinnym mogły wziąć udział także całe rodziny. Trasy biegu dostosowane były do kategorii wiekowych. Dzieci oraz rodziny biegały wokół zamku, po dziedziń- cu, natomiast gimnazjaliści mogli sprawdzić się na trasie przełajowej biegnącej wokół murów zamkowych. Godnym uwagi jest fakt, że po raz pierwszy wykorzystany został te- ren wokół murów zamkowych. Bieg Kmitów był bowiem przyczynkiem do realizacji stałej ścieżki rekreacyjnej wo- kół murów zamkowych. Po zakończonej rywalizacji nagro- dy zwycięzcom w poszczególnych kategoriach wręczała Burmistrz Nowego Wiśnicza Małgorzata Więckowska. Uczestnicy, mogli również skorzystać z atrakcji w po- staci zwiedzania zamku oraz wystawy „Zwierzęta Świata”, dzięki uprzejmości Dyrektor Bożeny Faglio. Ponadto dzieci i młodzież wzięła udział w zabawach i grach przy- gotowanych przez Grupę Odtwórstwa Historycznego „Per Saecula”. Należy także wspomnieć o naszych darczyńcach, którzy włączyli się w organizację oraz ufundowali wspania- łe nagrody, w tym sprzęt sportowy zakupiony przez Urząd Miejski w Nowym Wiśniczu. Poniżej przedstawiamy fotoreportaż. Michał Irzykowski Wiadomości Wiśnickie 35 FESTIWAL Z PIEŚNIĄ PATRIOTYCZNĄ W dniach 3-4 listopada Sala Widowiskowa Miejskiego Ośrodka Kultury, za sprawą odbywających się tam przesłuchań konkursowych w ramach festiwalu „Z pieś- nią patriotyczną i żołnierską przez wieki”, w poprzed- nich edycjach Małopolskie Retrospekcje Piosenki Żołnierskiej „Żołnierskie Mormorando”, stała się nie- kwestionowanym centrum małopolskiej pieśni patrio- tycznej. Festiwal na stałe wpisał się w kalendarz wyda- rzeń o charakterze patriotycznym, odbywających się w naszej gminie, z roku na rok przyciągając coraz więk- szą liczbę artystów. Śmiało można powiedzieć, że w roku, kiedy obchodzimy 1050-lecie Chrztu Polski oraz świętujemy 400-lecie nadania praw miejskich Nowemu Wiśniczowi, XIV edycja festiwalu cieszyła się niespotykaną dotąd popularnością. Ponad setka zgłoszonych uczestników w kategoriach solistów i zespo- łów z całej małopolski zaprezentowała różnorodny repertuar, stawiając jury w składzie: Paulina Bisztyga, Anetta Jasińska = 36 Wiadomości Wiśnickie oraz Stanisław Migacz, przed ogromnie trudnym zadaniem wytypowania laureatów, którzy wystąpią podczas Koncertu Laureatów 11 listopada w sali rycerskiej wiśnickiego zamku. Artyści z Chrzanowa, Kęt, Rytra, Nowego Sącza oraz wielu innych małopolskich miast i miejscowości, zaprezentowa- li dobrze znane przez wszystkich i zakorzenione w tradycji pieśni patriotyczne jak „Wojenko, wojenko” czy „Piechota, ale także mniej znane słuchaczom, niedawno powstałe, wy- korzystane w produkcjach filmowych, jak piosenka „Miasto” z filmu „Miasto 44". Koncert Laureatów, jak co roku odbył się w sali rycer- skiej wiśnickiego zamku. Wykonawcy do końca czekali w niepewności na ogłoszenie wyników. Był on doskonałą okazją, aby poprzez wsłuchanie się w słowa piosenek i pieś- ni patriotycznych oddać hołd tym, którzy oddali życie za wolną Polskę. Michał Tabor peUżo A Pb socy 9 Ń PATRIOTYCZNĄ Pzdr: TM PRZEZ Wz Ik WIADOMOŚCI WIŚNICKIE KWARTALNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY Wydawca: Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Wiśniczu, ul. Rynek 16, tel. 146850933 Redaktor naczelny: Leszek Marszałek. Skład redakcyjny: Bernadetta Błoniarz, Barbara Burdak, Michał Irzykowski, Agnieszka Opioła, Barbara Szota-Rekieć, Michał Tabor, Regina Wielgus. Skład i łamanie: Władysław Justyński. Zdjęcie na okładce: Wiśnicka kolęda z szopką. Druk: Drukarnia „Profit Media”, Sławomir Trzósło, Bochnia, ul. Partyzantów 22, tel. 146113055. Nakład 600 egz. Redakcja zwraca się z prośbą o nadsyłanie materiałów i tekstów do gazety na adres wydawcy i zastrzega sobie prawo do skracania tekstów. 10 LAT ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY W MUCHÓWCE Jest w Muchówce szczególny dom, którego drzwi co- dziennie, szeroko się otwierają dla osób sprawnych ina- czej. Emanuje z niego rodzinne ciepło i poczucie bezpie- czeństwa. Bo dom, to nie tylko Ściany, dach i meble, to miejsce, gdzie domownicy codziennie budują wzajemne relacje i są wspólnotą. Dnia 19 stycznia 2016 roku Środowiskowy Dom Samopomocy w Muchówce obchodził jubileusz 10-lecia powstania i funkcjonowania. Dom ten, który jest ośrodkiem wsparcia dla osób cho- rych psychicznie i niepełnosprawnych intelektualnie, został powołany Uchwałą Rady Miejskiej z dnia 27 października 2005 r., a faktyczną działalność rozpoczął 1 stycznia 2006 roku. Jego powstanie podyktowane było potrzebą pomocy osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom z terenu Gminy Nowy Wiśnicz. Rada Miejska Uchwałą z dnia 23 września 2015 r. po- szerzyła działalność SDS w Muchówce o świadczenie usług również dla osób wykazujących inne zaburzenia psychicz- ne, mając na uwadze osoby starsze borykające się z taki- mi problemami jak: demencja starcza, otępienie, choroba Parkinsona, Alzheimera, stwardnienie rozsiane i inne. ŚDS świadczy, na rzecz swoich Uczestników, różnego rodzaju usługi, a podstawowym jego zadaniem jest podtrzy- manie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do możliwie jak najbardziej samodzielnego życia. Niejednokrotnie osoby sprawne nie zdają sobie spra- wy z jakości życia osób niepełnosprawnych, zamkniętych w przysłowiowych „czterech ścianach”, ich rodzin, których życie często 24 godziny na dobę toczy się wokół dorosłych już dzieci. Osoba niepełnosprawna intelektualnie, czy chora psychicznie nie ma zbyt dużych szans na aktywność zawo- dową, rozwój, przez co jest izolowana, spychana na margi- nes społeczny. Działalność Domu oparta na różnego rodzaju treningach: umiejętności praktycznych, gospodarowania własnymi środkami finansowymi, nauki higieny, dbałości o wygląd zewnętrzny, umiejętności interpersonalnych i rozwiązywa- nia problemów - ma przede wszystkim zapobiegać izolacji tej grupy osób, jak również przyczyniać się do zdobywania przez osoby niepełnosprawne umiejętności potrzebnych do funkcjonowania w codziennym życiu jak najbardziej (o ile to możliwe) samodzielnie. W naszym Domu świadczone są również usługi psycho- logiczne, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, niezbęd- na opieka i terapia ruchowa. Uczestnicy codziennie, w ra- mach zajęć kulinarnych, przygotowują sobie gorący posiłek. Niepełnosprawność nie jest zarezerwowana” dla pew- nej grupy osób, może dotknąć każdego z nas i naszych bli- skich, a liczba osób niepełnosprawnych wciąż wzrasta, co ma związek z rozwojem nauk medycznych, techniki, trybem życia współczesnego człowieka, z powszechną mechaniza- cją itp. Dlatego właśnie zaburzenia psychiczne i niepełno- sprawność postrzegane są obecnie jako jeden z problemów społecznych. Poszukuje się najkorzystniejszych rozwiązań, które pozwoliłyby niwelować jego skutki. Jednym z takich rozwiązań jest tworzenie środowiskowych domów samopo- mocy. W domach tych spotykają się osoby, które uczą się pod- czas treningów terapeutycznych nie tylko czynności życia codziennego, uczą się żyć w społeczeństwie, wzajemnie sobie pomagać, pokonywać swoje trudności i pomimo swo- jej niepełnosprawności rozwijają się, co jest sukcesem nie tylko dla nich samych, ale również dla ich rodzin i całego społeczeństwa. Agata Płaszczyk Wiadomości Wiśnickie 37 KSIĘŻA WIŚNICKIEJ PARAFII PARAFIA NOWY WIŚNICZ — HISTORIA I DUSZPASTERZE CZ. I. Niniejszy artykuł oraz późniejsze kontynuacje w następnych numerach Wiadomości Wiśnickich będą miały za zadanie przybliżyć Czytelnikom rys historyczny parafii Nowy Wiśnicz oraz znaczących duszpasterzy. Pisząc niniejszy artykuł autor oparł się na materiałach archiwalnych znajdujących się w Archiwum Parafialnym, korzystał również z literatury dotyczącej historii regionu, a także ze swojej pracy magisterskiej pt. „Dzieje Parafii Nowy Wiśnicz w latach 1918-1945”. Życie religijne parafii Nowy Wiśnicz od początku XVII wieku skupiało się wokół kościoła parafialnego, który powstał w latach 1619-1620 z fundacji Stanisława Lubomirskiego. Świątynię wzniesiono po wschodniej stronie rynku i poprowadzono do niej alejkę. Zaprojektował ją nadworny architekt Lubomirskiego, Włoch, Maciej Trapola, sprowadzony do Wiśnicza około 1615 roku. Parafię, wyłączoną ze Starego Wiśnicza i Olchawy, erygował biskup krakowski Marcin Szyszkowski 6 maja 1620 roku. On też powołał kolegium składające się z czterech mansjonarzy. Mieli oni sprawować opiekę duszpasterską nad miastem, zamkiem, a także wsiami — Łomną, Połomiem, Leksandrową. Probostwo zostało podniesione do godności prepozytury. 38 Wiadomości Wiśnickie Stanisław Lubomirski zasobnie uposażył plebana i parafię. Świątynię poświęcił biskup krakowski Wojciech Lipnicki 11 sierpnia 1647 roku i nadał wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. „Spis kapłanów ” znajdujący się w Archiwum Parafialnym w Nowym Wiśniczu prowadzony od 1711 roku do chwili obecnej zawiera cenne informacje dotyczące księży pracujących w nowowiśnickiej parafii. Na początku autor przybliży postaci księży proboszczów pasterzujących w Wiśniczu. Proboszcz, to kapłan, któremu powierzono rządy w parafii z obowiązkiem prowadzenia duszpasterstwa. Wynikały z tego następujące powinności: wyznanie wiary złożone wobec ordynariusza lub jego delegata przy każdorazowym obejmowaniu parafii, zamieszkanie w domu plebańskim blisko kościoła, odprawianie Mszy św. za parafian we wszystkie niedziele i święta nakazane, prowadzenie ksiąg metrykalnych, które należało przechowywać w archiwum parafialnym. Zmiana proboszcza parafii następowała w wyniku: śmierci proboszcza, prawnego zrzeczenia się przez niego probostwa, przeniesienia albo usunięcia z urzędu. Poniżej prezentujemy krótką biografię dwóch proboszczów. Ks. Walenty Danek — urodził się w Sułkowicach, do Nowego Wiśnicza przybył z parafii Gnojnik w dekanacie Czchów, 22 lutego 1859 roku. Za jego pasterzowania Wiśnicz nawiedził ogromny pożar, i który wybuchł 3 lipca 1863 roku. Spłonęła cała drewniana architektura miasta, na kościele Epitafium ks. Walentego Danka i plebanii spłonął dach, umieszczone obok bocznego ołtarza Matki Bożej Niepokalanej W dzwonnicy stopieniu uległy dzwony. Parafianie wraz z proboszczem ks. Dankiem przewieźli naczynia i szaty liturgiczne oraz księgi do dworu Wysockich w Starym Wiśniczu. Niestety on też uległ zniszczeniu przez pożar a wraz z nim wiele cennych dokumentów i aparatów Przencnus 7 Parochorum Administratorum, Capellanoram localium, Cooperatorum Paro= 4 — , ho = IMidrucesrnigaj qui penes jam _hanc ab A.42M, usque ad novissima tempora munia spiritualia obibant= les vivi Memento penes Missam, defuncti praeter Memento etiam 4, Nac- | n cum Laudibus omni anno juxta Constit. Consistorialem, de Anno 1829 et > 1848 Nr. 2284 et 1592, a gralo Successore ac pio Confratre. | Fotokopia fragmentu „spisu kapłanów” od 1711 roku z archiwum parafialnego w Nowym Wiśniczu. kościelnych. Dach na kościele odnowiono w 1867 roku staraniem ks. Danka. Uzyskał tytuł kanonika oraz radcy konsystorialnego, był dziekanem dekanatu bocheńskiego, Imię i Nazwisko ks. Stanisław Brzostecki ks. Antoni Suski ks. Walenty Bedoński ks. Józef Mietelski ks. Tomasz Chrząszczyński ks. Józef Słodykiewicz ks. Walenty Danek ks. Andrzej Józef Sękowski ks. dr Julian Piskorz ks. Stanisław Król ks. Józef Kozieja ks. Marian Janiszewski ks. Józef Strugała 1986 członkiem Rady Powiatowej Bocheńskiej, honorowym obywatelem Miasta Wiśnicz. Był kapłanem o wielkim sercu. Zmarł 14 lutego 1886 roku w Wiśniczu. Upamiętniające epitafium znajduje się w kościele obok bocznego ołtarza Matki Bożej Niepokalanej. Ks. Andrzej Józef Sękowski - urodził się 17 listopada 1853 roku w Kołaczycach. Był synem Józefa i Joanny z domu Bulsza. Gimnazjum skończył w Tarnowie, tam też studiował teologię. Święcenia kapłańskie przyjął 25 lipca 1876 roku z rąk biskupa Józefa Alojzego Pukalskiego. Od 4 inalifucleas Parwe Ho-Smintce nete we / majć ZIE; nów nd zda 30 sań ,, 8 jerpe EET 7 Ca Ke ehefne Suśktirierń Krla o llar $ amm. n ja - Fotokopia fragmentu księgi parafialnej sierpnia 1876 roku posługiwał jako wikariusz w Radgoszczy, a od 25 maja 1877 w Ryglicach. Z dniem 27 lipca 1878 roku został dyrektorem i katechetą w szkole dla dziewcząt przy klasztorze sióstr bernardynek w Staniątkach. I maja 1886 roku został mianowany proboszczem parafii Nowy Wiśnicz, do którego przybył 30 czerwca. Od 18 sierpnia tegoż roku sprawował również obowiązki wicedziekana dekanatu bocheńskiego, a od 1913 roku dziekana. Opuścił Nowy Wiśnicz 3 lipca 1922 roku. Od I września 1922 roku przebywał jako rezydent w Nieprześni w województwie poznańskim. 15 marca 1884 roku został odznaczony tytułem kanonika, a 18 sierpnia 1899 roku biskup nadał mu przywilej noszenia rokiety i mantoletu. Natomiast w 1913 roku otrzymał tytuł szambelana papieskiego. Zmarł 12 maja 1936 roku w Bydgoszczy. W następnym numerze WW dalszy ciąg biografii duszpasterzy. Marzena Stochel Przybył do parafii Odszedł z parafii/zmarł 18 sierpnia 2007 zmarł 16 grudnia 2008 ks. Krzysztof Wąchała 19 sierpnia 2007 Wiadomości Wiśnickie 39 „ODBLASKOWA SZKOŁA” W ZS W NOWYM WIŚNICZU Publiczna Szkoła Podstawowa im. Stanisława Lubomirskiego w Nowym Wiśniczu po raz kolej- ny przystąpiła do konkursu Odblaskowa Szkoła, któ- rego organizatorami są: Małopolska Wojewódzka Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Krakowie, Wydział Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policjj w Krakowie, Małopolskie Kuratorium Oświaty, Małopolski Urząd Wojewódzki oraz Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. W placówce podjęto szereg inicjatyw, mających na celu promowanie bezpieczeństwa i noszenia elementów odbla- skowych. Wszystko po to, by zwrócić uwagę uczniów, ro- dziców oraz mieszkańców na ustawowy obowiązek korzy- stania z elementów odblaskowych. Na początek w obydwu budynkach szkoły pojawiły się gazetki tematyczne, przypominające o obowiązku nosze- nia kamizelek odblaskowych przez dzieci i dorosłych po zmierzchu, a także zwracające uwagę na zasady bezpiecz- nego poruszania się po drogach oraz znaczenie znaków drogowych. Policjanci z Komisariatu Policji w Nowym Wiśniczu oraz Komendy Powiatowej Policji w Bochni za- proszeni do szkoły zapoznali uczniów z przepisami prawa, zasadami bezpieczeństwa w drodze do szkoły i zasadami zachowania poza nią. Ponadto uczniowie klas I uczestni- czyli w zajęciach plenerowych prowadzonych przez funk- cjonariuszy policji, których najważniejszym elementem była nauka przechodzenia przez jezdnię. Uczniowie klas trzecich uczestniczyli w warsztatach z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej prowadzonych przez ratownika medycznego, strażaka, wykładowcę Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie. Natomiast uczniowie klas IV — VI w pokazie pierwszej po- mocy prowadzonym przez ratownika medycznego Szpitala Powiatowego w Bochni. Wychowankowie świetlicy szkol- nej uczestniczyli w bardzo ciekawych zajęciach zorganizo- wanym w jednostce Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowym Wiśniczu. Wychowankowie świetlicy wzięli udział w tygo- dniowym cyklu zajęć pod hasłem: „Bezpieczeństwo w lite- raturze”. Dla uczniów klas O - 3 zorganizowano Odblaskową dyskotekę. Dzieci wraz z nauczycielami, w odblaskowych strojach, wirowali na parkiecie w rytmie „Smerfnych Hitów”. Nie zabrakło również podróży „„Odblaskowym po- ciągiem” i „Odblaskowym autostopem”. W czasie dysko- teki został rozstrzygnięty konkurs na „Odblaskowy strój”. W ramach działań Odblaskowej Szkoły zorganizowano także wyjazd uczniów klas pierwszych do siedziby Straży x = Es Miejskiej w Bochni na zajęcia warsztatowe w „Akademii Bezpieczeństwa strażnika Wojtusia”. Szkoła kierowała również apel do mieszkańców miasta, by podejmowali działania poprawiające widoczność dzieci na drodze i do kierowców, aby wsiadając za kierownicę pa- miętali, że dzieci też są użytkownikami dróg i chcą się po nich bezpiecznie poruszać. „Maraton Odblaskowy” zgro- madził wszystkie dzieci klas 0 — 3 wraz z wychowawcami i wiódł biegaczy rekreacyjną trasą, w celu propagowania bezpiecznego uprawiania sportu, natomiast „„Odblaskowy Autobus” utworzony przez dzieci ubrane w kamizelki od- blaskowe „przejechał ulicami miasta, „rozwożąc” wśród przechodniów ulotki o bezpieczeństwie w ruchu drogo- wym. W „Odblaskowym meczu piłki nożnej” Odblaskowe Dzieciaki pokonały drużynę Odblaskowych Mundurowych (policjantów, funkcjonariuszy zakładu karnego oraz straża- ków) 23:21. Publiczność otrzymała przygotowane specjal- nie na tę okazję ulotki informacyjne na temat ustawowego obowiązku noszenia elementów odblaskowych. W kla- sach pierwszych jest realizowany program edukacyjny „Akademia Bezpiecznego Puchatka”. Jest to cykl zajęć, któ- ry zakończy się wypełnieniem przez uczniów Wielkiego Testu Bezpieczeństwa i uzyskaniem certyfikatu „Akademii Bezpiecznego Puchatka”. Mieszkańcy miasta mieli okazję do udziału w akcji ho- norowego oddawania krwi, którą zorganizowano z inicjaty- wy nauczycieli Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu. W wy- znaczony niedzielny poranek na wiśnickim rynku na chęt- nych czekał specjalistyczny ambulans z obsługą medyczną z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie. Najbardziej cieszy fakt, że spośród aż 26 osób zarejestrowanych, krew oddało 18, co dało wynik 8100 ml krwi. Wielkim finałem tegorocznej edycji konkursu było przedstawienie pt. „Jeśli jesteś odblaskowy, to poruszasz się jak król drogowy!” oraz podsumowanie działań szkoły. Realizując działania w ramach konkursu „Odblaskowa Szkoła” współpracowaliśmy z: Komisariatem Policji w Nowym Wiśniczu, Zakładem Kamym w Nowym Wiśniczu, Ochotniczą Strażą Pożarną w Nowym Wiśniczu, Urzędem Miejskim w Nowym Wiśniczu, Państwową Strażą Pożarną w Bochni, Strażą Miejską w Bochni, Szpitalem Powiatowym w Bochni, Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie, osobami prywatnymi i przedsiębiorcami. Koordynatorem działań „Odblaskowej Szkoły” była p. Kinga Motak. Nauczyciele współpracujący to: p. Patrycja Gaża, p. Anita Cał , i Bakalarz. RR GO KOŁO GOSPODYŃ WIEJSKICH - KOBYLANKI Pierwsza organizacja kobiet wiejskich, która była pierwowzorem Kół Gospodyń Wiejskich powstała w 1866 roku w Piasecznie na Pomorzu Gdańskim i no- siła nazwę „Towarzystwa Gospodyń”. W 1877 roku we wsi Janisławice powstało pierwsze stowarzyszenie, któ- re oficjalnie używało nazwy Koło Gospodyń Wiejskich. Od roku 1918, inne kobiece organizacje działające na wsiach polskich, utożsamiając się z tą formą działalno- ści zaczęły występować pod szyldem tej nazwy, a skrót KGW stał się rozpoznawalny niczym znana marka. Pod takim szyldem postanowiły założyć stowarzyszenie i działać kobiety z Kobyla. Barbara Burdak: Kto był inicjatorem pierwszego spotka- nia KGW Kobylanki? Skąd zrodził się pomysł, aby powsta- ła u Was taka organizacja? Małgorzata Grabiec: Pomysł na reaktywowanie KGW był mój, w planach był również klub seniora, ale na razie się nie udało. Podobno w Kobylu działało już kiedyś takie koło. Tak działało i to przez kilka lat, nawet moja mama do niego należała. Było to bardzo prężne koło, które or- ganizowało kursy np. gotowania i szycia, a w tamtych czasach dla kobiet, które nie ukończyły żadnych szkół, była to szansa skorzystania właśnie z takiej formy nauki. Ile członkiń liczy koło obecnie? Na ten moment w naszym kręgu są 24 osoby, w tym jeden Pan. Najmłodsza członkini ma 29 lat, najstarsza — 68 lat, więc przedział wiekowy jest szeroki. To dobrze, bo możemy dzielić się doświadczeniem, pomysłami. Naj- większą grupę osób stanowią Panie w wieku 40-50 lat. Jak wyglądają Wasze wspólne spotkania? Spotykamy się przynajmniej raz na dwa tygodnie, a w razie potrzeby tzn. jak robiłyśmy np. wieńce dożyn- kowe codziennie. Spotkania upływają w miłej i przyja- znej atmosferze. To czas na rozmowy, dyskusje, „robótki ręczne”. W świetlicy wiejskiej odbywają się też pokazy produktów leczniczych pod nazwą „Akademia Aloesu”, podczas których każda z pań może wzbogacić swoją wiedzę o produktach leczniczych na bazie aloesu, zro- bić sobie maseczki odmładzające i regenerujące. Stylist- ka paznokci udziela porad jak o nie dbać. KGW ściśle współpracuje ze świetlicą wiejską w Kobylu. Na zapro- szenie naszej pani Świetlicowej - Krystyny Biernat odbył się pokaz robienia ozdób choinkowych i stroików, który cieszył się ogromnym zainteresowaniem. A czy KGW Kobylanki ze swoimi produktami prezento- wało się również poza granicami matecznika? Tak, w grudniu 2015 roku zaprezentowałyśmy swoje wyroby na stoisku podczas Kiermaszu Bożonarodzenio- wego na Rynku w Nowym Wiśniczu. Zainteresowanie naszymi świątecznymi stroikami, bombkami było duże, co nas bardzo ucieszyło i dodało skrzydeł. Wzięłyśmy także udział w ogólnopolskim konkursie dożynkowym prezentując wieniec, który zajął II miejsce w regionie. Wykonałyśmy także wieniec dla Kościoła Parafialnego w Kobylu oraz wieniec, który wziął udział w konkursie wieńców dożynkowych podczas Jarmarku Wiśnickie Specjały 14-15 sierpnia 2016 r. w Nowym Wiśniczu. Jakie działania prowadzicie w Kobylu? Działalność koła sprowadza się także do organizacji takich imprez jak Andrzejki, Dzień Kobiet, pomoc stra- żakom z OSP Kobyle przy Festynie, imprezie pasowania Młodzieżowej Drużyny Strażackiej, Pikniku Rodzinnym i zawodach sportowych organizowanych we współpracy ze Świetlicą Wiejską w Kobylu, Sołtysem oraz Radą So- łecką. Z, naszej inicjatywy powstała także mini bibliote- ka dla dzieci i młodzieży, której hasło przewodnie brzmi „rozczytane Kobyle”. Pomagałyśmy przy organizacji wizyty Ks. Biskupa w naszej Parafii. KGW Kobylanki przygotowało spotkanie (rewizyta) z Kołem Gospodyń Wiejskich z Wiśnicza Małego. Najbliższe plany do realizacji? Mamy ich wiele. Na najbliższy okres planujemy udział w Jarmarku Bożonarodzeniowym w Nowym Wiśniczu. Mamy zamiar również zorganizować zabawę sylwestrową dla naszych członkiń wraz z rodzinami, na którą zaprosimy naszych sponsorów, bez których tak naprawdę nie udałoby się tych wszystkich zadań zrea- lizować. Z Małgorzatą Grabiec rozmawiała Barbara Burdak Wiadomości Wiśnickie 41 SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI KOMUNALNYMI W maju oraz w czerwcu 2016 roku firma „TRASZKAN?” przeprowadziła w szkołach podstawowych w gminie Nowy Wiśnicz szkolenia z zakresu segregacji odpadów. Ich adresatem była najmłodsza grupa uczniów klas I-III bo zgodnie z przysłowiem „czym skorupka za młodu...”. Szkolenie miało na celu poszerzenie wiedzy na temat "| segregacji odpadów, procesów ich przetwarzania oraz sposobu zagospodarowania. Zajęcia były prowadzone w taki sposób, aby uświadomić dzieciom, że segregacja wcale nie musi być nudna, lecz może być ciekawa i interesująca. Podczas szkolenia, po krótkim wstępie teoretycznym, rozpoczęły się zajęcia praktyczne, w których dzieci chętnie uczestniczyły. SP w Muchówce. Problematykę gospodarowania odpadami przedstawiono również w Nowym Wiśniczu. Spotkanie w ZS w Kobylu. Wspólnie z prowadzącymi zajęcia segregowały różne typy odpadów do odpowiednich pojemników. Elementem E- „ Bó "ET p 40 £ 3 a ZS w Królówce gościł przedstawicieli firmy Traszkan, którzy omówili system gospodarowania odpadami komunalnymi. Zajęcia w SP w Chronowie. szkolenia była także prezentacja granulatów i regranulatów powstałych z tworzyw sztucznych, stłuczki szklanej szkła kolorowego i białego, które mogą być ponownie wykorzystane w recyklingu. Przedstawiono im procesy, w wyniku których np. z butelki plastikowej typu PET powstaje polar, czy z butelki szklanej - słoik. Każdy uczestnik szkolenia otrzymał słodki upominek, a ponadto dzieci, które aktywnie włączyły się w udział - nagrody. Uczniowie ZS w Starym Wiśniczu podczas spotkania edukacyjnego. Barbara Burdak 42 Wiadomości Wiśnickie Pakiety skierowane dla nowych klientów zainteresowanych łączem światłowodowym! Pakiet MyFIBER Umowa na 24 miesiące PROMOCJA ! Instalacja Abonament Router bezprzewodowy MyFIBER 60+ do 60 Mega* (60Mbps/6Mbps) 149 z JA 12 * MyFIBER 100+ do 100 Mega 99 , 59 zł Ą > (100Mbps/10Mbps) MyFIBER 200+ do 200 Mega* (200Mbps/10Mbps) UE Pa 1a * MyFIBER 300+ do 300 Mega kz 119 zł 11 (300Mbps/10Mbps) Chodźmy po KREDYT będzie FORSY . - - |LLSCL LINES © ka" | j 7 4 a . 5 e) s e i Oddział w Nowym Wiśniczu, Rynek 23 Filia w Bochni, ul. Bracka 4a POK w Bochni, ul. Kazimierza Wielkiego 26 POK w Lipnicy Murowanej 102 KREDYT PRZEZNACZONY JEST DLA KLIENTÓW INDYWIDUALNYCH „AJ? R BANK PODEJMUJE DECYZJĘ O UDZIELENIU KREDYTU PO DOKONANIU Spółdzielczy OCENY ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ. Rzemiosła w Krakowie Szczegółowe informacje dostępne są w Oddziałach Banku ZA P R A S Z AM Y www.bsr.krakow.pl Niniejsza informacja nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego
marzec2017_mniejsze.pdf	| 400 lat Nowego Wiśnicza m 9198N41231-9066 CENA 4 ZŁ/|/ 4 „ adomośc śnic EK STYCZEŃ-MARZEGRÓK2017,NR 14 > Z ż M 5 r. O 4 N U a m O a D 4 Z < z ż s MAŁY UŻY NOWY WIŚNICZ CHRONOW KOBYLE KRÓLÓWKA LEKSANDROWA WISNICZ KOPALINY ŁOMNA MUCHOWKA OLCHAWA POŁOM:D STARY WISNICZ Szanowni Mieszkańcy Gminy Nowy Wiśnicz Z okazji nadchodzących Świąt Zmartwychwstania Pańskiego życzymy Państwu, aby ten czas był pełen radości, miłości, wiary, aby w Waszych sercach wraz z nadchodzącą wiosną obudziła się PRZEWODNICZĄCY RADY MIEJSKIEJ MIROSŁAW CHODUR nadzieja odradzającego się życia. Niech rodzinne spotkania upłyną w ciepłej, radosnej atmosferze, a dzieląc się z najbliższymi tradycyjnym święconym jajkiem, symbolem triumfu życia, 4 Ka” a sobie życzenia zdrowia, pogody ducha + i spełnienia najskrytszych marzeń. BURMISTRZ NOWEGO WIŚNICZA l MAŁGORZATA WIĘCKOWSKA OD REDAKCJI Jak wiemy, życie podporządkowane jest cykliczności pór roku i rytmowi natury. Agrarny cykl rozpoczyna się jesienią, gdy gospodarz sieje, a kończy latem, kiedy zbiera plony. Również życie człowieka stapia się z ży- ciem natury i życiem religijnym a świat przyrody oraz świat ludzki przenikają się wzajemnie. Pomału dostrzegamy oznaki wiosny, przygotowuje- my się do świąt Wielkanocnych, ale gdzieś w tle brzmią jeszcze echa zimy, okresu Bożonarodzeniowego i czasu Noworocznego. Czasu, w któ- rym można było zaobserwować radość i zamiłowanie do two- rzenia rzeczy pięknych, które znajdowały upust w licznych, scenicznych przedstawieniach. Ta mocno zakorzeniona tradycja organizowania widowisk kolęd- niczych, w wiśnickiej przestrze- ni ponownie przechodzi rene- sans. Każda miejscowość naszej gminy - szkoły, świetlice i parafie, nawiązując tematycznie do wydarzeń betlejemskich, do na- rodzin dzieciątka Jezus, starały się przygotować i wysta- wić przedstawienia jasełkowe oraz występy kolędnicze, prezentując całą symboliką tych najbardziej nastrojowych i rodzinnych świąt. Jedne, skromne w formie i wyrazach artystycznych inne rozbudowane wręcz monumentalne, ale każde tak skomponowane, aby wspomnienie o nich roz- grzewało serca przez długi czas. Inną, wpisującą się w krajobraz Ziemi Wiśnickiej normą, Koncert „Impresja Zimowa” fot. J i K Wyrwowie staje się moda na masowe uprawianie sportów rekreacyj- nych. Co wieczór można z dala usłyszeć charakterystyczne odgłosy uprawianej dyscypliny nordic walking. Chodzenie na tzw. kijki (dyscyplina faworyzowana głównie przez star- sze osoby), nawet w wiejskich środowiskach już nikogo nie dziwi. Aby skorzystać z „Orlika” czy sali gimnastycznej trzeba z dużym wyprzedzeniem bukować termin, a plene- rowe siłownie stają się naturalnym elementem miejscowego krajobrazu. Ale też nie sposób pomi- nąć ważnego i nurtującego, głównie zimową porą te- matu. Kwestia zanieczysz- czenia powietrza nie jest nową rzeczywistością. Ten problem coraz bardziej na- rasta, również w wiśnickiej przestrzeni. Wiosenny czas sprawia, że na razie o nich zapominamy, ale komi- nowe wyziewy zapewne powrócą wraz z pierwszy- mi jesiennymi chłodami, a z nimi również zwielokrotnio- ne problemy zdrowotne. Dlatego warto już dziś pomyśleć o wymianie starych pieców na bardziej ekologiczne, wyko- rzystujące paliwa stałe, a także spalające biomasę lub wy- korzystujące paliwa gazowe, tym bardziej, że są możliwości dofinansowania takiej inwestycji. Leszek Marszałek Wiadomości Wiśnickie 3 JARMARK BOŻONARODZENIOWY Realizując główną ideę przywrócenia tradycji wyni- kającej z zapisów aktu lokacyjnego z 1616 roku, nada- nego przez Króla Zygmunta III, w którym jeden z jego zapisów „Chcąc zaś, by to miasto bardziej wzrastało i ażeby postarano się o korzyści i pożytki jego mieszkań- ców, zezwalamy, by w temże mieście odbywały się trzy jarmarki rocznie ...”, został zrealizowany trzeci jar- mark, z organizowanych w roku obchodów jubileuszo- wych 400-lecia lokacji Wiśnicza. III z jarmarków został poświęcony tematyce ozdób, wyrobów, tradycji i zwyczajów związanych ze Świętami Bożego Narodzenia i był niejako kontynuacją kiermaszu Bożonarodzeniowego zrealizowanego w grudniu 2015 r. Rozpoczął się on od występu Strażackiej Orkiestry Dętej ze Starego Wiśnicza, która swoimi interpretacjami kolęd i pastorałek wprowadziła wszystkich w nastrój zbli- żających się Świąt. Następnie na scenie swoje umiejętno- ści aktorskie oraz wokalne zaprezentowali: kółko teatralne działające przy MOK w Nowym Wiśniczu, podopieczni Środowiskowego Domu Samopomocy z Muchówki, Kapela „Mrólewianie” z dziecięcym zespołem „Albinki” z Królówki, chór „Królewskie Słowiki” z Królówki, uczniowie Szkoły Podstawowej w Muchówce, Zespołu Szkół w Kobylu, Zespołu Szkół w Starym Wiśniczu, Szkoły Podstawowej w Chronowie, dzieci oraz ich rodzice i nauczyciele z Przedszkola Samorządowego w Nowym Wiśniczu, ucz- niowie Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu, a także działa- jące przy MOK zespoły ,„„Funky Dance” oraz „„Nieaktualni”, Głównym celem Jarmarku była prezentacja lokalnych, wyrobów rękodzielniczych. Na kilkunastu stoiskach moż- na było nabyć: ręcznie robione bombki, ozdoby choinkowe, stroiki, ciasta, karpie, choinki oraz spróbować wielu świą- tecznych potraw. Okres okołoświąteczny, to także czas, kiedy bardziej otwieramy się na osoby potrzebujące naszej pomocy, dla- tego podczas Jarmarku została przeprowadzona licytacja ręcznie zdobionych bombek choinkowych, wykonanych m.in. przez burmistrz Małgorzatę Więckowską, dyrektora Zakładu Karnego pana Tomasza Wierciocha oraz dyrekto- rów jednostek organizacyjnych z terenu gminy. Dochód z li- cytacji został przeznaczony na leczenie Agnieszki Wietrzak oraz Sary Nizioł. Ponadto Stowarzyszenie Przyjaciół Publiczność II Jarmarku Bożonarodzeniowego 4 Wiadomości Wiśnickie Szkoły Podstawowej nr I w Bochni prowadziło również zbiórkę charytatywną na rzecz Agnieszki i Sary, dzięki hoj- ności darczyńców udało się zebrać 3 902,20 zł. Z wizytą przybył także Święty Mikołaj, który wraz z dziećmi odbywał przejażdżki bryczką wokół rynku i dla każdego z nich miał słodki upominek. W galerii „Fakt” w podziemiach ratusza, została otwarta wystawa szopek, które brały udział w XVII edycji Gminnego Konkursu Plastyki Obrzędowej Świąt Bożego Narodzenia organizo- wanego przez MOK, oraz wręczono nagrody ich twórcom. W centrum uwagi znalazła się szopka wzorowana na kra- kowskich, z elementami wiśnickimi, wykonana przez pana Aleksandra Wełnę. Natomiast w siedzibie Klubu Seniora panie prowadziły warsztaty artystyczne, podczas których, wraz z wszystkimi zainteresowanymi wykonano prawie 17 — metrowy łańcuch choinkowy. Kolejną atrakcją, cieszącą się ogromnym zainteresowa- niem, był konkurs dla osób, które zakupiły nowy numer Wiadomości Wiśnickich i wypełniły kupon konkursowy. Spośród nich rozlosowano ufundowane przez sponsorów cenne nagrody między innymi ekspres do kawy, bony to- warowe, sprzęt sportowy. Patrząc na licznie przybyłą publiczność, zorganizo- wane atrakcje, zadowolonych rękodzielników, Jarmark Bożonarodzeniowy był bardzo udanym przedsięwzięciem. Michał Tabor A Z LISTÓW DO REDAKCJI W marcu 2016 roku, w wiśnickim Ratuszu miała miej- sce promocja książki „Kartki z dziejów Nowego Wiśnicza”, opracowanej przez Panią Marię Serafińską - Domańską. Wydana antologia nie tylko wpisała się w jubileusz 400-le- cia lokacji Wiśnicza, ale pozostawiła trwały ślad wzboga- cając wiedzę o dziedzictwie kulturowym Ziemi Wiśnickiej. Zebrane teksty różnych autorów, stają się fascynującą opo- wieścią odtwarzającą tamten klimat, nastrój i rzeczywisty obraz zdarzeń i ludzi, którzy jak mówi autorka historię mia- sta tworzyli i w niej uczestniczyli lub ją tylko obserwowali. Poniżej zamieszczamy przesłany list do redakcji Wiadomości Wiśnickich, w którym autorka dzieli się swoją refleksją o ww. publikacji. Redakcja List do Pani Marii Życie często przekonuje mnie, że bardzo prawdziwe są słowa „wszyscy jesteśmy dłużnikami swojego dziedzictwa”. Moje dzieciństwo upłynęło w Wiśniczu i okolicach. Tam się urodziłam i chodziłam do szkoły, wtedy siedmioklasowej. Z rówieśnikami biegałam na Zamek, gdzie penetrowa- liśmy ruiny i wspinaliśmy się na Basztę Bony. Beztroskie lata skończyły się wraz z wyjazdem do internatu, a później na studia. Potem praca, wyjazd z rodziną do Zielonej Góry. To miasto stało się moim miejscem na ziemi. Tu zapuściłam korzenie, ale zawsze żywiej bije mi serce, gdy czytam lub słyszę o Wiśniczu i jego okolicach. I tu muszę powiedzieć, że trafiła do moich rąk niezwykła książka, a mianowicie „Kartki z dziejów Nowego Wiśnicza”, opracowane przez panią Marię Serafińską - Domańską. Tą drogą chcę złożyć głęboki ukłon i podziękowa- nie pani Marii za trud włożony w przygotowanie książki, doprowadzenie do jej wydania w tak atrakcyjnej formie. Dużo benedyktyńskiej pracy wymagało zebranie w całość tekstów różnych autorów, tak, by dokumentowały bogate dzieje Nowego Wiśnicza i jego mieszkańców. Ta pasjo- nująca opowieść, stanowiąca całość, mimo różnorodności stylów i form, pokazuje bogatą historię i nieznane szerzej fakty z 400 lat istnienia Wiśnicza. Włączenie do antologii tekstów autorów współczesnych (Marii Szyszkowskiej, Mariana Drożdża, Jerzego Stuhra, Jana Święcha, Czesława Dźwigaja i innych) bardzo ubarwiają i spajają w całość wy- dawnictwo. Szczególne uznanie należy się Andrzejowi A. Ziębie, za „Trzy okresy w dziejach Wiśnicza”. Delektując się wszystkimi tekstami w pięknie wydanej antologii „i błyśnie orzeł na baszcie zamkowej”, wracam myślą do rodzinnego domu. Moja mama nie raz wspomi- nała z ogromnym szacunkiem Panią Serafińską i rodzinę Serafińskich, a ja biegając pod zamek z zaciekawieniem dziecka spoglądałam na Koryznówkę. Nie dziwię się więc, że to pani Maria Serafińska — Domańska, wspierana przez współpracownicę podjęła trud tej pracy. Za jej serce, mą- drość i wytrwałość, składam podziękowania i wyrazy sza- cunku, a książkę wkładam między najbardziej lubiane lek- tury. Z wyrazami szacunku, podziwu i z życzeniami długich lat w zdrowiu. Bogumiła Chłodnicka Wpisy i dedykacje autorki, po spotkaniu autorskim, promującym książkę „Kartki z dziejów Nowego Wiśnicza” Wiadomości Wiśnickie 5 KORZENIE I SKRZYDŁA WSPOMNIENIA WIESŁAWA KOMASY (CZ. II) Dlaczego ten wyjątkowo ważny dla mnie koncert na- zwałem „Korzenie i skrzydła”? Nowy Wiśnicz dał mi właśnie korzenie: takich ro- dziców, rodzeństwo, taki dom, wiarę, stół, opłatek, taką szkołę podstawową i takich wychowawców: katechetów, nauczycieli, barwnych sąsiadów i ludzi z prawdziwą pa- sją, którzy prowadzili wtedy zespoły teatralne, taneczne i wyczarowywali moje pierwsze spektakle: jasełka, czy pokazy taneczno - chóralne. Nowy Wiśnicz w latach 50. ,60. i 70. tamtego już stule- cia miał swoją wyjątkową atmosferę, którą tworzyły cieka- we i bardzo różnorodne osobowości wiśniczan. Wiedziałem o tym doskonale jaki dar i to w dodatku za darmo otrzyma- łem w dzieciństwie i młodości i jak z niego korzystałem później w swoim aktorskim warsztacie zawodowym. Wiśnicz mnie ukształtował i dlatego szybko mogłem się utożsamić z wpisanym we mnie, jak się później okazało, powołaniem aktorskim. Tym koncertem chciałem okazać wdzięczność, którą wyraziłem Poezją, czyli głębszą prze- strzenią Prawdy. Dziękowałem za te dary: Bogu Hymnem Jana Kochanowskiego i pięknym jego tekstem „Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje”, Rodzicom fragmentami Kartoteki Tadeusza Różewicza i innymi wierszami tego autora, szkole i wychowawcom fragmentem Koncertu Jankiela z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, niezapo- mnianym twórcom wiśnickim Szewczykiem Bolesława Leśmiana z głębokim przesłaniem refrenu: Błogosławiony trud, z którego twórczej mocy, Powstaje taki but wśród takiej srebrnej nocy. Przybyłym zaś gościom zadedykowałem poezję Jana Pawła II, między innymi tekstem: Ojczyzna, kiedy myślę, wówczas wyrażam siebie i zakorzeniam oraz fragmenta- mi Filozofii po góralsku ks. Jana Tischnera. Tekst Filozofii po góralsku posłużył mi też jako przesłanie do młodzieży o tym, że trzeba odkryć swoją pasję w życiu i wyrazić włas- ne powołanie. Jednak do tego zawsze potrzebna jest pomoc innych ludzi. Mnie udało się dostrzec konieczność wzboga- cania się innymi poprzez ich pasję. Za te spotkania jestem wdzięczny do dzisiaj. Szczerze wzruszony byłem, gdy zobaczyłem wśród gości swoich wychowawców: Panią Marię Schwainitz, Panią Marysię iż RÓŻE ALE P Koncert uświetniła swoją obecnością pianistka prof. Maria Gabryś 6 Wiadomości Wiśnickie Wyrwową i moją Profesor Panią Aleksandrę Górską z warszawskiej Akademii Teatralnej. Dziękuję też moim byłym studentom: Małgosi Kożuchowskiej, Ani Buczek i Robertowi Janowskiemu za udział w koncercie i zadedykowa- nie mi artystycznych nie- spodzianek. Wreszcie moim najbliższym: żonie Ginie i dzieciom: Marysi, która przyjechała z Berlina i wy- konała ze swej płyty utwór Dar Burmistrza Nowego „Lost me” oraz Szymkowi, Wiśnicza dla artysty śpiewakowi operowemu, przybyłemu z Wiednia, by zaprezentować arię z „Człowieka z La Manchy”. Dziękuję też siostrze Teresie, kuzynom z Królówki i z Gdyni, jak również Pani Profesor Elżbiecie Baneckiej z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych za obecność w tym dniu. Moja 45-letnia praca teatralna, telewizyjna, filmowa, pe- dagogiczna w Akademii Muzycznej w Poznaniu, później w Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie, to właśnie te skrzydła - drugie słowo tytułu koncertu, który muzycznie wzbogaciła pianistka Maria Gabryś - profesor Uniwersytetu Muzycznego w Warszawie. Utwory Chopina i Szymanowskiego w Sali Rycerskiej zamku wiśnickiego brzmiały niezwykle lirycznie. Ofiarowany mi przez Panią Burmistrz obraz Zamku Wiśnickiego autorstwa Adama Faglio wisi na ścianie mojego mieszkania wśród innych prac malarskich legendarnego Pana Mariana Rojka. Z perspektywy czasu muszę przyznać, że dużo emocji kosztował mnie ten występ. Była to bowiem moja pierw- sza premiera w Wiśniczu, gdzie ostatnio występowałem w bibliotece mojej Mamy jeszcze jako student krakowskiej szkoły teatralnej prawie 50 lat temu. Warto było jednak czekać. Jublieusz 400 - lecia Nowego Wiśnicza był wydarzeniem szczególnym, a wpisanie moich 45 lat pracy artystycznej w ten dzień było dla mnie napraw- dę zaszczytem. Kiedy powiedziałem na początku koncertu słowa: Witam wszystkich Wiśniczan, ja wiśniczanin, poczu- łem dreszcz wspólnego źródła bijącego już od 400 lat. Los był dla mnie łaskawy. Dziękuję mu za to. Zasłona dnia jak kurtyna w teatrze opada na noc. Ktoś ją pociąga w górę i w dół, odsłaniając Niebo- Wielką Scenę nad salą prób naszego wędrowania. Prof. Wiesław Komasa Warszawa, luty 2017 rok ZAMEK, KLASZTOR I MIASTO - WYJATKOWE MIEJSCE Z DUŻYMI PERSPEKTYWAMI Rozmowa z profesorem Politechniki Krakowskiej, dr hab. inż. arch. Zbigniewem Myczkowskim, kie- rownikiem Zakładu Krajobrazu Otwartego i Budowli Inżynierskich w Instytucie Architektury Krajobrazu. Panie Profesorze, trwają właśnie rocznicowe obchody jubileuszu 400-lecia lokacji Nowego Wiśnicza. Wiodącym motywem graficznym materiałów informacyjnych i pro- mocyjnych jubileuszu jest obraz „Panorama Wiśnicza” autorstwa Tomasza Łosika. Niezwykła panorama za- mku, klasztoru i miasta. Jak niezwykła i jak ważna? Jestem wychowankiem krakowskiej szkoły architektu- ry krajobrazu, której Mistrz Profesor Janusz Bogdanowski twierdził, że krajobraz jest zewnętrznym wyrazem środowi- ska przyrodniczego i kulturowe- go. Przywołany tu obraz ukazuje nam najwyższej próby przepięk- ny pejzaż Nowego Wiśnicza, ukształtowany w zasadniczym zrębie w XVII wieku, który bez większych zmian przetrwał do naszych czasów. To jeden z najcenniejszych w skali kra- ju zespołów architektoniczno- -urbanistyczno-przestrzennych. Zachował się w stanie bardzo czytelnym, relatywnie mało przekształconym. Zachowana postać stanowi pełną podstawę do oceny tego zespołu krajobrazowego, jako unikatowy i godny wniosko- wania przez Ministra Kultury do uznania przez Prezydenta Rzeczypospolitej za Pomnik Historii. Właśnie w już utwo- rzonej przez Władze Miasta i Gminy dokumentacji jej auto- rzy piszą, iż: „była to realizacja wizji Stanisława Lubomirskiego herbu Szreniawa bez Krzyża, jednego z najbardziej wpływo- wych ludzi swego czasu. Wchodząc przebojem do magna- ckiej elity Rzeczypospolitej, postanowił ten awans przypie- czętować z barokowym rozmachem. Przebudował dawny zamek Kmitów w pyszną rezydencję, oddał chwałę Bogu, fundując klasztor karmelitów, wreszcie kazał zbudować - za królewskim przyzwoleniem - miasto Nowy Wiśnicz”. Trudno o lepszy komentarz do omawianego tu obrazu! Co więcej — towarzyszy temu matematyczna precyzja ówczes- nych mistrzów. Zwrócił i na to w niedawnej rozmowie dr Jan Janczykowski - Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków, centralne punkty zamku, klasztoru i miasta two- rzą idealny trójkąt równoboczny! A krajobraz Wiśnicza na tle wnikliwej analizy porównawczej z takimi fenomenami Wiśnicz z lotu ptaka fot. Paweł Bielak jak: Łańcut, Podhorce, Krzyżtopór, Krasiczyn czy Żółkiew jest po prostu poza konkurencją — unikatowy. Dodajmy, że otaczają go tereny wyjątkowo piękne i har- monijne, o znaczących wartościach widokowych, kulturo- wych i przyrodniczych. Jak na obrazie Łosika, a tak opisane w dokumentacji wniosku o uznanie za Pomnik Historii: „ła- godne wzgórza, rozdzielone głębokimi dolinami potoków, urozmaicają malownicze formacje skalne. Tradycyjne rozło- gi pól przeplatają się z kompleksami leśnymi. Różnorodność rzeźby terenu i budowa geologiczna, zmienność warunków klimatycznych, glebowych i wodnych daje przegląd środo- wisk przyrodniczych. Krajobraz - nie tylko harmonijny, ale i cenny ze względów przyrodniczych, chroniony jest jako część Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Wiśnickiego”. Tak właś- nie, barokowy w swej czystej po- staci, krajobraz Wiśnicza, tworzy genialne odwzorowanie środo- wiska, jak w definicji profesora Janusza Bogdanowskiego. Przyglądając się zamkowi i klasztorowi z podobnej per- spektywy z jakiej ujął ich widok Tomasz Łosik odnosi się wraże- nie, że ten krajobraz został za- burzony zarówno zabudową jak i roślinnością, ale może nie bez- powrotnie. Czy istnieje według Pana szansa na przywrócenie go, przynajmniej w jakimś stopniu, do jakże pięknej postaci z końca XVII wieku? W moim najgłębszym przeko- naniu, ale też w świetle posiadanej wiedzy teoretycznej i praktycznej — zdecydowanie TAK! Powrót do niemal pełnej zgodno- ści obecnego krajobrazu Wiśnicza, do jego piękna i kompletności unikatowej, w skali co najmniej Polski, kompozycji: zamku, klasz- toru i miasta odwzorowanej na obrazie Tomasza Łosika, to zadanie wielkie, ale całkowicie realne. Przypatrzmy się bliżej: ten unikatowy w skali Polski, zachowany krajobraz komponowany doby baroku jest utworzony z „zabytkowej przestrzeni” najwyższej próby. Zamek i klasztor w Nowym Wiśniczu należą do najcenniejszych przykładów nowożyt- nej, obronnej architektury w Polsce. Zamek jest dosko- nałym przykładem recepcji włoskiego wzoru rezydencji obronnej w typie palazzo in fortezza. Kościół parafialny to jedna z cenniejszych w skali kraju realizacji w duchu wło- skim, z początków XVII w. Zachowany układ urbanistyczny i skala miasta, mimo zmian w substancji dają wyobrażenie o charakterze miasta staropolskiego i w sposób wyjątkowy Wiadomości Wiśnickie 7 w skali kraju dopełniają kompozycję historyczną kompozy- cji rezydencja - klasztor - miasto. Co ten krajobraz najbardziej narusza? Bezmyślnie nasa- dzona w okresie międzywojennym na zamkowym zboczu plantacja świerkowa, wysadzony przez hitlerowców kościół klasztorny i niejako „w konsekwencji” powstały tam prlow- ski komin kotłowni... Czy nie wychodzi temu na przeciw jakże skuteczna po- wojenna odnowa zamku prowadzona pod kierunkiem profe- sora Alfreda Majewskiego, jednego z twórców dwudziesto- wiecznej doktryny konserwatorskiej w Polsce? Czy nie leży i czeka na realizację znakomity projekt odtworzenia przy- najmniej fasady kościoła klasztornego autorstwa profesora Andrzeja Kadłuczki? Czy na przykład w zadaszeniu fanto- mu bryły kościelnej nie można umieścić paneli słonecznych i zarazem mieć realną podstawę do likwidacji komina? Czy nieszczęsny lasek świerkowy degradujący panoramę za- mku, pomimo faktu, że stanowi bazę żywieniową dla unika- towych „naturowych” nietoperzy nie może zostać skorygo- wany? Wszystko to nie tylko może, ale po prostu MUSI się wydarzyć! Przecież, jak zwrócono na to uwagę, w tyle razy już ' powoływanej dokumentacji _na- kłada się na wyjąt- kowość Wiśnicza. Jeszcze „tradycja XIX wieku, związ- ki z postacią Jana Matejki oraz rola Nowego Wiśnicza jako pamiątki histo- rycznej, pobudzają- cej uczucia patrio- tyczne ciedlona w bogatej ikonografii i literaturze z tej epoki)”. A zatem, w mojej ocenie wszystko pozostaje przede wszystkim w skuteczności mądrze skonstruowanych dzia- łań. Dlaczego ten termin „skuteczność tak bardzo mnie fascynuje? Otóż w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej jeszcze z roku 2000, a ratyfikowanej przez Polskę już przed 12 laty jest zdefiniowane „planowanie krajobrazu” jako sku- teczne działanie perspektywiczne, mające na celu odtworze- nie, utworzenie lub zachowanie krajobrazu. Ano właśnie! Jestem przekonany, że status Pomnika Historii, może „po drodze”, czy równolegle, utworzenie Wiśnickiego Parku Kulturowego, na wzór Starego Miasta w Krakowie, właś- nie w celu skutecznego zarządzania tym unikatowym kra- jobrazem, da podstawę do stworzenia programu, a w ślad za tym pozyskania środków na realizację wyżej zarysowa- nej wizji postępowania. Oczywiście, w pierwszym rzędzie musi ona zyskać powszechną aprobatę społeczną, a w ślad za nią — wolę polityczną władz lokalnych, regionalnych i centralnych. A początkiem takiej woli na pewno jest status 8 Wiadomości Wiśnickie (odzwier- Widok Zamku od strony północno - zachodniej. W tle bryła kościoła klasztornego Pomnika Historii. Małopolska, to jeśli chodzi o turystykę, czołowy re- gion Polski. Kraków, Wieliczka, Zakopane, Przełom Dunajca, Oświęcim czy Szlak Architektury Drewnianej to miejsca wymieniane jednym tchem gdy zapytamy o turystyczne atrakcje w naszym kraju. Dla regionu wiś- nickiego to duża szansa, chyba na razie niewykorzystana. Jak według Pana można wykorzystać ten jeden z naj- cenniejszych w skali naszego kraju zespołów architek- toniczno-urbanistyczno-przestrzennych, by przyciągnąć olbrzymie rzesze turystów odwiedzających Małopolskę? Myślę, że już po części odpowiedziałem, ale też może zachęciłem do sprecyzowania tego pytania. Turystyka kul- turowa jest tu kluczową odpowiedzią. Właśnie w ostat- nich miesiącach, w prowadzonym przeze mnie Zakładzie Krajobrazu Otwartego i Budowli Inżynierskich, Pani dr hab. inż. arch. Jadwiga Środulska-Wielgus uzyskała ten stopień naukowy, dzięki monografii poświęconej relacjom między tą formą turystyki a krajobrazem. Zatem zachęcam gorąco do wywiadu z Nią jako wybitnym specjalistą. Już teraz mogę odpo- wiedzieć głębokim stwierdzeniem, mówiącym, że kra- jobraz _ niezinter- pretowany jest jak napisany, ale nigdy nie _ przeczytany list. Proszę wejść na stosowne strony w Internecie i zo- baczyć jak został zinterpretowany krajobraz _warow- l ny „odzyskanej” w ostatnich latach, dzięki heroicznej pracy doktora Krzysztofa Wielgusa wspieranego przez nasz zespół Twierdzy Zamość. Największa tego typu realizacja w skali Europy, właśnie w obszarze Pomnika Historii i miej- sca Światowego Dziedzictwa UNESCO. A przecież — powtórzmy za autorami ww. dokumentacji, że: „Kluczowe cechy i wartości, które czynią z Wiśnicza miejsce tak ważne, to: - Krajobraz historyczny pod wieloma względami wyjątkowy. Bardzo niewiele miejsc zachowało dyspozycję przestrzenną uformowaną przed końcem XVII wieku. Krajobraz wiśni- cki tkwi strukturalnie w czasach nowożytnych; brakuje mu tkanki charakterystycznej dla miast, których rozwój nabrał tempa dopiero w 2 połowie XVIII wieku. Każdy z elemen- tów krajobrazu historycznego Wiśnicza ma znaczące war- tości, ale dopiero ich koniunkcja decyduje o wybitnych historycznych walorach krajobrazu kulturowego, w którym nadal obecne są historyczne dominanty. - Zespół rezydencji, klasztoru i miasta dokumentuje czasy świetności szlacheckiej Rzeczypospolitej z XVII stulecia; „konkurencyjnych" realizacji z tego okresu musielibyśmy szukać głównie na ziemiach wschodnich, które obecnie po- zostają poza granicami naszego kraju. Zachowane w grani- cach Polski rezydencje obronne z tego okresu nie utrzymały związku z historycznym kontekstem otoczenia lub uległy daleko idącym przekształceniom w kolejnych stuleciach. - Zachowane główne historyczne przestrzenie i budynki podkreślają dawną siłę ekonomiczną i wyrafinowany smak artystyczny właścicieli i fundatorów. - Fortyfikacje zamku i klasztoru, relikty wczesnonowożyt- nego systemu obronnego. O ich randze stanowią: rozwią- zania inżynierskie na najwyższym poziomie technicznym, wybitne walory architektoniczne; unikatowość tych założeń dla obszarów pogórza oraz - wobec zniszczenia ogromnej większości wczesnonowożytnych fortyfikacji - pełny auten- tyzm historycznej substancji i formy, nie uzupełnianej re- konstrukcjami; dobry stan zachowania fortyfikacji zamko- wych i klasztornych. - Atutem jest umiejscowienie w obrębie malowniczego Pogórza Wiśnicko-Lipnickiego. Ta pierwotna przestrzeń stanowi nie tylko harmonijne tło, ale jest naturalną barierą chroniącą wiśnicki krajobraz kulturowy przed nadmierną ingerencją współczesnej infrastruktury. Z drugiej jednak strony funkcjonowanie Nowego Wiśnicza w sieci uczęsz- czanych szlaków turystycznych i pielgrzymkowych nie po- zwala temu miejscu zniknąć z szeroko rozumianego hory- zontu kultury europejskiej. - Co istotne, wśród miejsc dotychczas wyróżnionych tytu- łem Pomnika Historii nie ma obiektów porównywalnych z Nowym Wiśniczem. Wyróżnia to miejsce skala kompozy- cji i stan zachowania. Czy w świetle takiej argumentacji, ale też po prostu fak- tów — Wiśnicz nie jest jedną z pereł w koronie Małopolski i Polski? Jest! Zatem czas aby zajął już należne mu miejsce, do którego przemieszcza się dzięki znakomitym akcjom i programom realizowanym w ostatnich latach przez lokal- ne Władze. Panie Profesorze, Pana zasługi dla ochrony polskie- go krajobrazu kulturowego, zabytków i przyrody są ol- brzymie i niemożliwe do przecenienia. Również Wiśnicz zawdzięcza Panu bardzo dużo. I choć nie jest to wiedza powszechna, to wszyscy którzy zajmują się problematy- ką ochrony zabytków i przyrody w naszej gminie wiedzą jak dużo zawdzięczają Pana wiedzy, doświadczeniu i za- angażowaniu w wiśnickie problemy. Nie zdradzę jednak chyba tajemnicy że Pana wielkie zaangażowanie nie wy- nika tylko z odpowiedzialnego podejścia do swojej pra- cy, ale ma też podłoże bardzo osobiste. Może nam Pan zdradzić dlaczego Wiśnicz i jego sprawy są tak bliskie Pana sercu? To już tak informacyjnie, bo zdecydowanie wolę mówić o sprawach niż o sobie, ale tak. Pierwsza naukowa, asysten- cka praca w 1979 roku zaraz po studiach na uczelni, pod kierunkiem Mistrza profesora Janusza Bogdanowskiego i nieocenionej Pani Wandy Genga oraz w dziesiątkach go- dzin pracy z Panią Katarzyną Fabijanowską — to była żmud- na inwentaryzacja przyrodnicza i krajobrazowa wzgórz: zamkowego i klasztornego. Miałem też wtedy okazję śle- dzić wielkie dzieło rewaloryzacji zamku realizowane przez profesora Alfreda Majewskiego, który właśnie poprosił pro- fesora Bogdanowskiego o wykonanie powyższego studium krajobrazowego. Dziesięć lat później, już jako ówczesny dyrektor Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego realizowałem z obecnymi autorami dokumen- tacji wniosku o wpis na listę Pomników Historii, wybitnych ekspertów i przyjaciół, Panów: Romana Marcinka i Andrzeja Siwka - projekt utworzenia Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego, który jak wiemy skutecznie został utwo- rzony przed ponad 20 laty. Pracuje od wielu lat jako członek Rady Naukowej Parków Krajobrazowych województwa małopolskiego, zajmującej się też oczywiście krajobrazem Wiśnicza. W ostatnim czasie byłem też współautorem koncep- cji programowo - przestrzennej, wraz z analizą histo- ryczno-konserwatorską w związku z ideą tworzenia par- ku 400 - lecia u podnóża zamku Kmitów i Lubomirskich w Nowym Wiśniczu opracowanej w krakowskiej Pracowni Architektoniczno-Projektowej Jerzego Wowczaka. A obecnie, nie ma co tego ukrywać, jako zastępca przewodniczącego Rady Ochrony Zabytków powoła- nej w zeszłym roku przez Wicepremiera Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, profesora Piotra Glińskiego — na pewno będę czuwał nad losem statusu Pomnika Historii dla Wiśnicza, zapewne też wypełniając w ten sposób mię- dzy innymi testament zawodowy mojego Mistrza profesora Janusza Bogdanowskiego Panie Profesorze, bardzo dziękuję za poświęcenie swojego cennego czasu na naszą rozmowę i proszę aby nadal Wiśnicz i jego problemy zajmowały tyle miejsca w Pana sercu co do tej pory. Rozmawiał Piotr Pyziak Prof. dr hab. inż. arch. Zbigniew Myczkowski - autor i współautor ponad stu pięćdziesięciu publika- cji z zakresu ochrony i kształtowania obszarów chronionych i krajobrazu oraz ponad dwustu studiów projek- tów i realizacji. W 1992 roku przed- stawiciel Polski w Zespole Ekspertów Komitetu Dziedzictwa Kulturowego Rady Europy. Członek Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS, członek Rady ICCROM w Rzymie (2003- 2007), wiceprzewodniczący Rady Ochrony Zabytków przy Małopolskim Wojewódzkim Konserwatorze Zabytków (2005-2017). Członek Państwowej Rady Ochrony Przyrody przy Ministrze Środowiska (2004-2018) oraz Rady Ochrony Zabytków przy Ministrze Kultury (2016-2020 — zastęp- ca Przewodniczącego Rady), członek Komitetu Ochrony Przyrody przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk (2004- 2014). Od 2015 roku członek Rady Nadzorczej NFOŚiGW. Redakcja Wiadomości Wiśnickie 9 WYBRANE INWESTYCJE I FUNDUSZE ZEWNĘTRZNE Projekt „Umiem Pływać” Gmina Nowy Wiśnicz w 2017 roku pozyskała dofinanso- wanie na zadanie pn. „Zajęcia sportowe dla uczniów klasy I-II szkół podstawowych z terenu Gminy Nowy Wiśnicz” w ramach projektu Powszechnej Nauki Pływania „Umiem Pływać”. Celem projektu jest między innymi nabycie pod- stawowych umiejętności pływackich, poprawa kondycji i podniesienie ogólnej sprawności fizycznej uczniów oraz zachęcenie młodzieży do aktywnych form spędzania wolne- go czasu. Projekt adresowany jest do uczniów klas III szkół podstawowych. Będzie on realizowany w okresie wrzesień - listopad bieżącego roku. W projekcie uczestniczyć będzie 90 dzieci podzielonych na 6 grup 15- osobowych. W ramach realizacji projektu pokryte zostaną koszty transportu, wstę- pu na basen, nauka instruktora oraz opieka. Projekt zosta- nie dofinansowany w 50% ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki w kwocie 11 450,00 zł, pozostałe koszty pokryje Gmina Nowy Wiśnicz. Planowany koszt całego projektu to 22 900,00 zł. Projekt „Już pływam” Gmina Nowy Wiśnicz otrzymała dofinansowanie na realizację zajęć z nauki pływania w ramach projektu „Już pływam”. Zajęcia odbywać się będą na krytej pływalni w Proszówkach. Projekt skierowany jest do dzieci z tere- nu gminy Nowy Wiśnicz, realizowany będzie w okresie marzec-czerwiec 2017. W programie będzie brało udział 90 uczniów klas IV podzielonych na 6 grup 15-sto osobo- wych. Na jednego uczestnika przypadać będzie 20 godzin lekcyjnych. Projekt obejmuje pozalekcyjne zajęcia rekrea- cyjno-sportowe wypełniające czas wolny w sposób aktywny i bezpieczny. Uczestnictwo w projekcie pozwoli na wyrów- nanie szans w dostępie do infrastruktury sportowej uczniów z terenu naszej gminy. Planowany koszt całkowity wynosi 23 000,00 zł, w tym kwota 8 500,00 zł zostanie sfinansowa- na ze środków Województwa Małopolskiego. ca Projekt „Jeżdżę z głową” Gmina Nowy Wiśnicz, jako jedna z sześciu gmin powia- tu bocheńskiego, które aplikowały o dotację, otrzymała do- finansowanie na projekt „Jeżdżę z głową”. Zajęcia z nauki jazdy na nartach zorganizowano po raz drugi, a uczestni- 10 Wiadomości Wiśnickie czyły w nich dzieci uczęszczające do IV klas szkół pod- stawowych z terenu Gminy Nowy Wiśnicz. Województwo Małopolskie przyznało na to zadanie pomoc finansową w formie dotacji celowej w wysokości 13 800 zł, nato- miast Gmina Nowy Wiśnicz przeznaczyła na ten cel 18 463 zł, w tym wkład rodziców 3 900 zł. Koszt całego za- dania zamknął się kwotą 32 263 zł. Projekt realizowany był w drugim tygodniu ferii na stoku narciarskim Laskowa — Kamionna, na który uczestnicy dowożeni byli autokarem. W w/w projekcie brało udział 78 dzieci, zajęcia odbywały się w 6 grupach. Na jednego uczestnika projektu przypada- ło 18 godzin zajęć. Każda grupa miała swojego opiekuna, oraz wykwalifikowanego instruktora narciarstwa. Projekt realizowany był zgodnie z obowiązującymi wytycznymi Polskiego Związku Narciarstwa dla tego typu zajęć. Kursy odbywały się poza zajęciami szkolnymi. Uczniowie zosta- li wyposażeni w sprzęt narciarski (narty, buty, kaski) oraz zapoznano ich z zasadami bezpiecznego zachowania się na stokach narciarskich. Uczestnicy projektu „Jeżdże z głową” „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa” Gmina Nowy Wiśnicz jako organ prowadzący szkoły, otrzymała wsparcie finansowe na realizację zadania w ra- mach „Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa” do- tyczącego wspierania w latach 2016 - 2020 organów pro- wadzących szkoły w zakresie rozwijania zainteresowań uczniów. Dzięki pozyskaniu środków zewnętrznych dwie szkoły z gminy tj. Zespół Szkół w Królówce oraz Publiczna Szkoła Podstawowa w Muchówce będą miały możliwość zakupu nowości wydawniczych do swoich bibliotek szkol- nych. Projekt służy promocji i wsparciu czytelnictwa dzieci i młodzieży. Wielkość przyznanych środków szkołom na zakup książek uzależniona była od ilości uczniów upraw- nionych do korzystania z bibliotek. Dla naszych szkół udało się pozyskać maksymalne wsparcie finansowe, które wyno- si 12 000,00 zł dla szkoły w Królówce i 4 000,00 zł dla szkoły w Muchówce. Z budżetu Gminy Nowy Wiśnicz na w/w przedsięwzięcie przewidziano wkład własny o łącz- nej wartości 4 000,00 zł dla obu szkół. W ubiegłym roku z programu doposażono już biblioteki szkolne w Nowym Wiśniczu i Starym Wiśniczu. Projekt „Animator” Gmina Nowy Wiśnicz pozyskała w 2017 roku dofinan- sowanie ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki na za- danie pn. „Animator — Moje Boisko Orlik 2012” Lokalny Animator Sportu. Na Orliku w Starym Wiśniczu i Królówce animatorzy prowadzą zajęcia sportowo-rekreacyjne dla dzieci i młodzieży. Remont drogi gminnej Łomna - Bukowiec Gmina Nowy Wiśnicz otrzymała dotacje w wysoko- ści 350 162,00 zł na zadanie pn. „Remont drogi gminnej Łomna — Bukowiec nr 580875K w miejscowości Łomna w km 0+000-1+880” dofinansowanego w ramach Programu rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016 - 2019. Z tej okazji, I marca br., w Starostwie Powiatowym w Bochni odbyło się spotkanie, podczas któ- rego Wojewoda Małopolski Józef Pilch wręczył Burmistrz promesę na modernizację wspomnianej drogi. W ramach zadania przewiduje się między innymi remont nawierzchni, wykonanie poboczy, oznakowania pionowego i poziome- go oraz wykonanie rowów. Prace zaplanowano w okresie kwiecień — sierpień 2017. Całkowita wartość robót wynosi 700 324,41 zł. Wręczenie promesy na budowę drogi Łomna - Bukowiec Wymiana kotła w Przedszkolu w Starym Wiśniczu W grudniu 2016 r. w Przedszkolu Samorządowym w Starym Wiśniczu wymieniono kocioł gazowy wraz z osprzętem. Zakres wykonanych prac obejmował demon- taż istniejącego pieca, dostawę nowego gazowego kotła kondensacyjnego, jego montaż wraz z nowym przewodem spalinowym, pompą obiegową C.O. oraz zbiornikiem prze- ponowym. Całkowity koszt zadania wynosił 14.900,00 zł. Samorządowym Nowe sprzęty w Zakładzie Usług Komunalnych Końcem ubiegłego roku Zakład Usług Komunalnych w Nowym Wiśniczu zakupił traktor/kosiarkę Raider 216AWD. Już tej zimy sprzęt był wykorzystywany do od- śnieżania płyty rynku oraz chodników, natomiast latem bę- dzie służył do utrzymania trawników. W marcu br. ZUK zakupił zamiatarkę Agata ZM2000 fimy Pronar. Sprzęt wykorzystywany będzie do utrzyma- nia czystości dróg komunikacyjnych, placów, parkingów. Zamiatarka wyposażona jest w układ zraszania, dzięki któ- remu zmniejszona jest emisja pyłu i kurzu podczas pracy, oraz szczotkę talerzową boczną, która umożliwia podmia- tanie spod krawężników. Traktor/kosiarka Raider 216AWD Remont remizy OSP w Starym Wiśniczu W ramach zadania z Budżetu Obywatelskiego na rok 2017 sołectwa Stary Wiśnicz w tamtejszej remizie OSP pro- wadzone są prace remontowe mające na celu poprawę stanu pomieszczeń znajdujących się w budynku. Czynny udział w przeprowadzanych pracach biorą strażacy z tamtejszej jednostki OSP. Na zadanie pn. „Remont pomieszczeń w re- mizie OSP Stary Wiśnicz” zaplanowano w budżecie kwotę 30 500 zł. Zakres robót obejmuje prace remontowe związa- ne z instalacją C.O., instalacją elektryczną, pomieszczenia- mi sanitarnymi oraz salą główną. hc p Remiza OSP w Starym Wiśniczu Remonty obiektów w Nowym Wiśniczu W ostatnim czasie przeprowadzono prace remontowe w Ratuszu Miejskim, w ramach których wykonano ma- lowanie holu, korytarza, klatki schodowej i pomieszczeń biurowych, cyklinowanie podłóg. Celem poprawy bezpie- czeństwa danych osobowych, które znajdują się w USC oraz w Ewidencji Ludności, zakupiono dostosowane do tych potrzeb meble biurowe. Przeprowadzone prace wpłyną również na wzrost jakości obsługi interesantów. Prace remontowe przeprowadzono również w sali wi- dowiskowej MOK w Nowym Wiśniczu. Polegały one na Wiadomości Wiśnickie 11 pomalowaniu sali głównej, pomieszczenia z szatnią oraz toalet. Dzięki przeprowadzonym pracom wnętrza zyskały nowy, estetyczny wygląd. Pomieszczenie Ratusza po remoncie Sala widowiskowa MOK po remoncie Procedury Przetargowe W wyniku przeprowadzonej procedury przetargowej dnia 08.03.2017 r. Gmina Nowy Wiśnicz podpisała umowę z firmą P.P.U.H. TRANS-BET Bogumiła Myszka dotyczącą zadania pn. „„Dostawa kruszywa drogowego przeznaczone- go do bieżącego utrzymania dróg gminnych i wewnętrz- nych na terenie miasta i gminy Nowy Wiśnicz" na kwotę brutto 141.600,00 zł. Łączna szacunkowa ilość kruszywa, dostarczonego w ramach umowy, wynosić będzie ok. 2 400 Droga w Chronowie po utwardzeniu 12 Wiadomości Wiśnickie ton. Obecnie rozpoczęły się prace na drogach gminnych w ramach bieżącego utrzymania polegające na utwardzaniu nawierzchni dróg. Od początku roku podpisano już szereg umów na reali- zację planowanych w 2017 roku inwestycji. I tak począw- szy od stycznia 2017r. kolejno podpisano umowy na nastę- pujące zadania: - „Konserwacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Nowy Wiśnicz", - „Opracowanie dokumentacji projektowej budowy obiek- tów małej architektury wraz z utwardzeniem terenu, oświet- leniem, przebudową ogrodzenia i zagospodarowaniem działki nr 730/3 w miejscowości Nowy Wiśnicz", - Wykonanie opinii geotechnicznej dla potrzeb zadania pn.: „Przebudowa drogi wewnętrznej po działce nr 156/3 w miej- scowości Olchawa”, - „Sporządzenie trzech świadectw charakterystyki energe- tycznej dla budynku remizy OSP w m. Łomna”, - „Opracowanie projektu budowlanego przebudowy dro- gi gminnej nr G580283 K Królówka - Wola Nieszkowska w km 0+080 — 0+335, polegającej na budowie chodnika lub ciągu pieszo - rowerowego wraz z kanalizacją deszczową i oświetleniem ulicznym na odcinku o długości ok. 255 mb", - „Opracowanie projektu budowlanego przebudowy pobocza na chodnik wraz z kanalizacją deszczową oraz dwie zatoki autobusowe przy drodze wojewódzkiej nr 966 Wieliczka- Tymowa odc. 180 km 2+720 — 3+363 w m. Muchówka", - „Opracowanie projektu budowlanego budowy ciągu pie- szego przy drodze gminnej nr 580784 K Nowy Wiśnicz/ Leksandrowa - w stronę zamku — ul. Lubomirskiego w miej- scowościach Nowy Wiśnicz, Leksandrowa i Stary Wiśnicz", - „Opracowanie projektu budowlanego przebudowy drogi gminnej nr G580279 K Nowy Wiśnicz - Miejskie Pola w km 0+486 — 0+771, polegającej na budowie chodnika lub ciągu pieszo - rowerowego wraz z kanalizacją deszczową na od- cinku o długości około 285 mb", - „Opracowanie projektu budowlanego przebudowy dro- gi gminnej nr G580275 K Królówka — Muchówka w km 0+170 — 0+505, polegającej na budowie chodnika lub ciągu pieszo - rowerowego wraz z kanalizacją deszczową na od- cinku o długości około 335 mb", - „Opracowanie dokumentacji projektowej rozbudowy sieci oświetlenia ulicznego w miejscowości Stary Wiśnicz na od- cinku o długości około 570 mb”, - „Opracowanie dokumentacji projektowej rozbudowy sieci oświetlenia ulicznego w miejscowości Łomna na odcinku o długości około 540 mb”, - „Opracowanie dokumentacji projektowej rozbudowy sieci oświetlenia ulicznego w miejscowości Olchawa na odcinku o długości około 220 mb”, - „Opracowanie dokumentacji projektowej rozbudowy sieci oświetlenia ulicznego w miejscowości Muchówka”, - „Opracowanie dokumentacji projektowej na zadanie pn.: Przystosowanie budynku Szkoły Podstawowej w Nowym Wiśniczu - ul. Kościelna 2 do potrzeb przedszkola”. Projekty te są niezbędne do wykonania prac inwestycyj- nych we wskazanych zakresach. Opracował: Zespół ds. Pozyskiwania Funduszy Zewnętrznych; Referat Innwestycji, Remontów i Utrzymania WIELKI SUKCES MAŁEJ ARTYSTKI Z ZESPOŁU SZKÓŁ W NOWYM WIŚNICZU W ramach ogólnopolskiej kampanii informacyjno — edukacyjnej pod nazwą „Wspólnie dla bezpieczeństwa na stoku”, która została objęta honorowym patrona- tem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Pana Mariusza Błaszczaka uczniowie Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu przystąpili do konkursu plastyczne- go pt. „Stok nie jest dla bałwanów”. Cele, jakie przyświecały temu przedsięwzięciu to pro- mowanie odpowiedzialnych postaw narciarzy i snowbo- ardzistów, zwrócenie uwagi na niebezpieczeństwa, jakie można spotkać na stoku narciarskim, poszerzenie wiedzy na temat odpowiedzialności prawnej związanej z narusze- niem przepisów obowiązujących na stokach, a także upo- wszechnianie Dekalogu Reguł Międzynarodowej Federacji Narciarskiej. W konkursie „Stok nie jest dla bałwanów” wzięło udział 4865 osób z całej Polski. Podczas obrad jury wyłoniło 40 finalistów, a po kolejnej weryfikacji postanowi- ło wyłonić trzech finalistów, przyznając im nagrodę główną w danej grupie wiekowej. Powodem do wielkiej radości i dumy jest sukces Natalii Hełmeckiej, która została jedną z trzech finalistek w swojej kategorii wiekowej i zajęła I miejsce. Warto w tym miejscu nadmienić, że praca uczennicy z Nowego Wiśnicza wyróż- niła się spośród wielu, ponieważ w tej kategorii napłynę- ła największa ilość prac. Natalka jest uczennicą klasy IV Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu, chętnie podejmuje wy- zwania. Jedną z jej pasji jest plastyka. Jest osobą wrażliwą, wytrwałą w dążeniu do celu, a w rozwijaniu talentu poma- gają jej rodzice, motywując do dalszych działań. W swo- ich pracach trafnie ujmuje temat, dobiera ciekawe techniki, ma wysoki poziom wyczucia estetyki. Nagrodzona praca Natalki wyróżniała się ciekawym ujęciem tematu, popraw- nością kompozycji oraz nietypową techniką wykonania. Dzięki zastosowanej kolorystyce, fakturze przekaz treści był czytelniejszy. 21 marca bieżącego roku w Policyjnym Centrum Edukacji Społecznej w Warszawie odbyła się uroczysta gala wręczenia nagród laureatom ogólnopolskiego konkur- su plastycznego "Stok nie jest dla bałwanów". Natalia wraz , Zwycięska praca autorstwa Natalii Hełmeckiej z tatą Rafałem i szkolnym opiekunem Kingą Kokoszką uczestniczyła w tak prestiżowej imprezie. Laureaci otrzy- mali dyplomy, atrakcyjne nagrody i wiele upominków. W imprezie uczestniczyli również znakomici goście: Zastępca Komendanta Głównego Policji nadinsp. Jan Lach, Prezes Polskiego Związku Narciarskiego Apoloniusz Tajner, Zastępca Dyrektora Departamentu Komunikacji Społecznej MSWiA Tomasz Deptuła, Zastępca Dyrektora Departamentu Edukacji Społecznej i Współpracy Międzynarodowej GIODO Piotr Drobek, Wiceprezes Stowarzyszenia Instruktorów i Trenerów Narciarstwa PZN Jacek Żaba wraz z członkami zarządu dr Markiem Palikiem i Maciejem Kwiatkowskim, Dyrektor Biura Prewencji KGP insp. Dariusz Minkiewicz oraz Dyrektor Biura Historii i Tradycji KGP kom. Krzysztof Musielak. Przebieg uroczy- stości uświetnił pokaz chwytów karabinkiem SKS zaprezen- towany przez funkcjonariuszy Kompanii Reprezentacyjnej Policji. Nagrodzone 1 wyróżnione w konkursie pra- ce można było oglądać i podziwiać na przygotowa- nej wystawie. Cieszy fakt, że wśród eksponowanych prac pojawiła się jeszcze jedna autorstwa uczennicy klasy V Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu — Aleksandry Kokoszki. Kinga Kokoszka a es EN m a, 8$6*0 , . 2 WSPÓLNIE ŚGŁÓWNA POLICJI AML /PIECZEŃSTWA NA STO | E "« i z L 5 wedż Natalia Hełmecka z prezesem PZN Apoloniuszem Tajnerem oraz panią opiekun Kingą Kokoszką 5 m = = Wiadomości Wiśnickie 13 WIŚNICKIE NAZWY Nazwa rodzinnej wsi czy miasta zajmuje w naszej świadomości miejsce szczególne. Jesteśmy do niej przy- wiązani, czasem darzymy ją swoistym sentymentem, a nie rzadko jesteśmy dumni, że to właśnie stąd wywo- dzą się nasze korzenie. Często jednak zadajemy sobie pytanie: co właściwie znaczy i skąd się wzięła nazwa mo- jej miejscowości? Czy można ją jakoś logicznie wytłu- maczyć, nie kierując się tylko legendami i przekazami ustnymi? Pochodzeniem nazw miejscowych zajmują się etymolo- dzy (językoznawcy badający pochodzenie wyrazów) i histo- rycy. Oczywiście nie zawsze jest możliwe sensowne wyjaś- nienie każdej nazwy, ale są grupy miejscowości, które mają wspólne cechy wyróżniające je spośród innych. Spróbujmy, więc omówić nazwy miejscowości należących do gminy Nowy Wiśnicz. Zacznijmy od najbardziej nas interesującej, a jednocześ- nie trudnej do wyjaśnienia, nazwy Wiśnicz. Podania ludo- we i legendy czasem wiążą tą nazwę z osobą zbója Szyca, który miał napadać na kupców na Rozborni (dzisiejszej Uzborni w Bochni) a swoją kryjówkę miał mieć w dołach w Dołuszycach. Schwytany w Łapczycy (gdzie krzyczano „Łap Szyca!” — stąd nazwa Łapczyca) miał zostać powieszo- ny w Wiśniczu, gdzie fakt powieszenia zbója („wisi Szyc ') dał początek przekręconej nazwie Wiśnicz. Oczywiście, ta skąd inąd ciekawa opowieść, jest tylko próbą wyjaśnienia przez lud nazw miejscowości, zwłaszcza kończących się na „Sszyce” lub „czyce”. Tak naprawdę owe końcówki charakterystyczne są dla licznej grupy nazw patronimicznych, oznaczających miesz- kańców wsi, stanowiących potomstwo lub poddanych za- łożyciela. Zdaniem badaczy tego typu osady mają starą metrykę, sięgającą, co najmniej połowy XIII w. Być może właśnie nazwa Wiśnicz pochodzi od imienia założyciela lub właściciela osady. Trzeba, bowiem pamiętać, że w źródłach pisanych ze średniowiecza, nazwa ta występuje w różnych wariantach, spośród których najczęstsze są: Wisznicze, Wysnewicze, Wisnicz. Zdaniem etymologa Władysława Lubasia, nazwa Wiśnicza ma pochodzić od osoby bliżej nieznanego Wisznika. Moim zdaniem może ona pochodzić raczej od imienia Wysz, dość często występującego w Śred- niowiecznych źródłach, w tym z XIII wieku, a więc w okre- sie, z którego mamy pierwsze wzmianki o Wiśniczu (1238 r., 1242, 1254). Mniej prawdopodobne wydaje się pocho- dzenie od słowa wiśnia, jak uważał profesor bocheńskiego Gimnazjum Piotr Galas. Dodajmy też, że w połowie XIV wieku Wiśnicz był osadą na tyle znaczącą, że podzielił się na dwie części: Wiśnicz Wielki i Wiśnicz Mały. Dopiero w wieku XVII, po założeniu w 1616 r. miasta Wiśnicz, dla odróżnienia go od sąsiednich miejscowości dodano mu przymiotnik "Nowy", a Wiśnicz Wielki zaczęto nazywać "Starym". Nie wszyscy wiedzą, że położona obok Wiśnicza Leksandrowa to osada, której pierwotna nazwa brzmia- ła Leksandrowice (1356r.), Aleksandrowicze (1478r.) lub Aleksandrowa (1487r.) Niewątpliwie, więc nazwa ta została urobiona od imienia Aleksander. Osobowy charakter może mieć również nazwa Chronowa. Językoznawcy uważają ją za nazwę dzierżaw- czą, to znaczy taką, która w chwili swego powstania ozna- czała przynależność do człowieka, którego imię nadal tkwi w niej. Zatem Chronów w języku polskim to inaczej osada Chrona. Stanisław Nabielec, autor interesującej monografii tej wsi, wywodzi owego Chrona z terenów Czech i przesu- wa powstanie tu pierwszej osady jeszcze na czasy państwa Wiślan. Większość wsi w rejonie Wiśnicza była własnością pry- watną (rycerską czy magnacką), ale wyjątek tu stanowi Królówka, która od początku była wsią królewską, o czym świadczą najstarsze formy tej nazwy: Villa Regis (Wieś Królewska — 1326 r.), Crolewska Wola (1394 r.) czy bliska współczesnej nazwie Crolewka (1457r. ). Dodajmy, że bar- dzo późno, bo dopiero w latach 40. XX wieku z części tej wsi powstała nowa osada — Muchówka. Znaczna część nazewnictwa osad wiejskich ma charak- ter topograficzny, a więc wiąże się z osobliwościami tere- nu, na którym powstały. Szczególnie dużo mamy nazw wsi, które zostały założone na terenach leśnych, przeważających w okolicach Wiśnicza aż do XIV wieku. W zależności od rodzaju drzewostanu występującego na danym terenie powstały nazwy takich wsi jak: Borówna, Brzeźnica, Leszczyna, Lipnica, Olchawa. Ta ostatnia np. powstała przed rokiem 1340 na miejscu dawnego lasu przy- należnego Dołuszyc. Zakładanie wsi na obszarze leśnym, na tzw. "surowym korzeniu", wymagało oczywiście usunię- cia drzew i zarośli przez wyrąb - stąd nazwy takich osad jak: Łomna, Połom oraz Kopaliny, pierwotnie występują- ce w dokumentach pisanych jako Kopaniny i odnotowane pierwszy raz w roku 1618. Mówiąc o nazwach miejscowych wspomnijmy o wsi Rogozie, która wymieniana jest w dokumentach średnio- wiecznych, a w wieku XVII nagle znika. Jej brak w ów- czesnych źródłach pisanych, prof. Stanisław Fischer tłuma- czył tym, że na jej miejscu założono miasto Nowy Wiśnicz. Analiza przywileju lokacyjnego Nowego Wiśnicza nic jed- nak nie mówi o Rogoziu, tylko podaje, że miasto ma być za- łożone pod zamkiem. Z drugiej strony, nieco wcześniejsza wizytacja biskupia z 1596 r. wspomina, że wieś Rogozie na- leżąca do parafii w Starym Wiśniczu jest opuszczona. Co się z nią stało i gdzie właściwie była położona? I co właściwie znaczyła ta dziwna nazwa? Słownik polszczyzny XVI wie- ku podaje, że słowo to oznaczało wodorosty, sitowie, miej- sca podmokłe porośnięte trzciną. Być może, więc ta zanikła wieś leżała gdzieś w pobliżu Leksandrówki, w sąsiedztwie terenów bagiennych. Zagadkowa jest również nazwa wsi Kobyle. Na pierwszy rzut oka, wydaje się, że pochodzi ona od kobył, czyli koni, które miały być w dużych ilościach hodowane na potrzeby księcia czy króla. Tyle tylko, że takie osady służebne za- kładano na terenach w sąsiedztwie dużego grodu kasztelań- skiego, a takiego w okolicy nie było (zamek w Wiśniczu był własnością rycerską). Możliwe, więc, że nazwa ta wywodzi się od kobyliny, czyli średniowiecznej przeszkody wyko- nanej z poziomo ułożonych pni z krótko przyciętymi i za- ostrzonymi konarami. Za obronnym charakterem tej nazwy zdaje się świadczyć nazwa terenowa „Przesieki” na terenie sąsiedniej Brzeźnicy, która pochodzi od zasieków, drzew tarasujących przejście, czy też nazwy terenowe Gródek i Podgródek na terenie Wiśnicza Małego i Starego. Jest to oczywiście tylko hipoteza, którą trudno będzie jednoznacznie zweryfikować w źródłach. Może właśnie to jest piękne w nazwach niektórych miejscowości, że skrywa- ją tajemnice, które wciąż próbujemy odkryć? Janusz Paprota Panorama Muchówki PROGRAM TVP „UKRYTE SKARBY...” O GMINIE NOWY WIŚNICZ W marcu na terenie gminy gościliśmy ekipę telewizji TVP 3 Poznań, realizującą program „Ukryte skarby”, którego jeden z odcinków wiosennej emisji będzie po- święcony skarbom i tajemnicom Gminy Nowy Wiśnicz. Autorką programu jest Pani Elżbieta Ruman, dzienni- karka telewizyjna, publicystka i pisarka, reżyserka filmów dokumentalnych. W programie prezentowane są miej- sca z cennymi zabytkami, pełne tajemnic, ale także pasje niezwykłych i wyjątkowych ludzi. Prowadzącą program jest Patrycja Hurlak, aktorka znana m.in. z seriali „Klan”, „Blondynka”, „Na Wspólnej”, a także autorka autobiogra- ficznej książki pt. „Nawrócona wiedźma”. Ekipa kręciła zdjęcia m.in. na wiśnickim zamku, gdzie o historii i tajemnicach, tego jakże niezwykłego miej- sca, wypowiadał się Dyrektor Muzeum Ziemi Wiśnickiej, Pan Piotr Jędrzejas i Pani Kinga Adamczyk, pracownik sekcji muzealnej zamku. Telewizja odwiedziła również Koryznówkę, miejsce pełne skarbów po wielkim arty- Ście, Janie Matejce, który często w latach sześćdziesią- tych i siedemdziesiątych XIX w. odwiedzał Wiśnicz i ro- dzinę Serafińskich. Sfilmowane zostały również działania i obiekt Ośrodka Edukacji Regionalnej w Starym Wiśniczu, gdzie swoją twórczość i pasję zaprezentowały Panie z Koła Gospodyń Wiejskich z Olchawy. Nagrania odbywały się również w kilku innych ciekawych miejscach naszej gmi- ny, ale o tym będą mogli się Państwo przekonać, oglądając program „Ukryte skarby”, na antenie telewizyjnej. Odcinek o Gminie Nowy Wiśnicz, zostanie wyemitowa- ny 30 kwietnia 2017 r. w TVP 2 o godz. 10:30. Serdecznie zapraszamy do obejrzenia. Regina Wielgus Ekipa telewizyjna w Ośrodku Edukacji Regionalnej Wiadomości Wiśnickie 15 Z AUSCHWITZ DO WIŚNICZA Już po raz trzeci z byłego niemieckiego obo- zu Auschwitz wyruszy rajd konny szlakiem uciecz- ki Witolda Pileckiego, który wraz ze współwięźnia- mi Edwardem Ciesielskim i Janem Redzejem przez Lipowiec, Alwernię, Tyniec, okolice Wieliczki, Puszczę Niepołomicką i Bochnię dotarli do Wiśnicza. Tu znaleźli schronienie i ukrywali się przez kilka miesięcy. W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku trzech więź- niów uciekło z przyobozowej piekarni. Szli wzdłuż toru kolejowego do mostu na Sole, następnie doszli do Wisły, którą przepłynęli znalezioną łódką. Poruszali się tylko nocą. U księdza w Alwerni dostali pierwszy posiłek oraz przewodnika, który przeprowadził ich kolejnej nocy przez granicę między Rzeszą Niemiecką a Generalną Gubernią. Następnie przez Tyniec, okolice Wieliczki dotarli do Puszczy Niepołomickiej gdzie natknęli się na uzbrojonych Niemców i zostali ostrzelani. Ranny w ramię został Pilecki. Rozproszyli się, ale dotarli do Bochni do państwa Oborów mieszkających przy ulicy Sądeckiej 39. Ten adres znali już w obozie od więźnia Edmunda Zabawskiego, którego żona była córką państwa Oborów. Do Wiśnicza, gdzie mieściła się placówka Armii Krajowej, przyprowadził Pileckiego Leon Wandasiewicz. W Wiśniczu na Koryznówce Witold Pilecki spotkał Tomasza Serafińskiego, którego dokumen- tami posługiwał się w Warszawie a w Auschwitz przeby- wał pod jego nazwiskiem. Jak mówiła Ludmiła Serafińska mieszkająca w czasie wojny na Koryznówce, Pilecki ści- skając dłoń Serafińskiego powiedział: „zwracam panu na- zwisko, wstydu mu nie przyniosłem”. W Wiśniczu cała trójka włączyła się do pracy konspiracyjnej biorąc udział w akcjach dywersyjnych. W Koryznówce powstał jeden z trzech raportów Witolda Pileckiego. Jak pisze dr Adam Cyra w obszernej pracy p.t. „Rotmistrz Pilecki ochotnik do Auschwitz” Pilecki zdając sobie sprawę z wartości posia- danych informacji, starał się w różnych sytuacjach przelać je na papier. Raporty te przesłane do Warszawy były prze- tłumaczone na niemiecki, francuski i angielski. Przekazane za granicę miały poinformować i alarmować opinię publicz- ną świata o zbrodniach dokonywanych przez hitlerowców __ w Auschwitz. W Wiśniczu planowali zorganizować oddział, |--5, óry rozbiłby obóz, gdzie zostali i czekali na wyzwole- m z” = 4 dc. AAS nie ich koledzy. Ponieważ plany te nie zyskały akceptacji Komendy Krakowskiego Okręgu AK postanowili kolejno przedostać się do Warszawy. We „„Wspomnieniach oświęcimskich” spisanych po woj- nie Edward Ciesielski, który wyjeżdżał z Wiśnicza jako ostatni pisze: Przed wjazdem moi opiekunowie dali mi nowe fałszywe dokumenty, wystawione przez Kraków. Nazywałem się teraz Stefan Kucharski. Dostarczono mi też telegram wzywający mnie do Warszawy do chorej matki. Oprócz do- kumentów dostałem pistolet automatyczny marki FN daro- wany na pamiątkę przez placówkę AK Wiśnicz. Fałszywe dokumenty, pistolet FN z dwoma zapasowymi magazynkami i fiolka trucizny miały mi zapewnić bezpieczeństwo w po- dróży do Warszawy. Byłem już teraz zupełnie niepodobny do tego, który przed paru miesiącami przybył do Bochni. Mój wygląd niczym nie zdradzał tak niedawnego pobytu w Oświęcimiu. Porządne ubranie, włosy normalnie odroś- nięte, elegancka walizeczka od łączniczek AK w Wiśniczu. Przy pożegnaniu otrzymałem na drogę drugą miłą pamiątkę. Był to ładny srebrny medalik, na którego odwrocie widniał napis: Ewusi — czwórka. Do Bochni na dworzec odprowa- dziły mnie Dziuńka Szafrańska i Stefcia Rodzajówna ... Po przedostaniu się do Warszawy działali dalej w ruchu oporu. Cała trójka wzięła udział w powstaniu warszawskim. Pilecki, był dowódcą reduty w Alejach Jerozolimskich, po powstaniu osadzony został w obozie Lamsdorf a następ- nie Murnau. Po wojnie wstąpił do II Korpusu Polskiego we Włoszech pod dowództwo gen. Władysława Andersa. Wrócił do Polski, tu został aresztowany a następnie po pokazowym procesie zamordowany w więzieniu na war- szawskim Mokotowie strzałem w tył głowy. Do dziś jego zwłok nie znaleziono. Edward Ciesielski ranny w powsta- niu uciekł z transportu jenieckiego, przedostał się na kie- lecczyznę, nawiązał kontakt z Batalionami Chłopskimi, gdzie w partyzantce doczekał końca wojny. Zmarł w 1962 r. Jan Redzej walczył w powstaniu warszawskim. 3 sierp- nia 1944 r. w czasie ataku na gmach Wojskowego Instytutu Geograficznego został ciężko ranny, zmarł w wyniku od- niesionych ran. Po wojnie ekshumowany i pochowany na Powązkach Wojskowych w Warszawie. W pięćdziesiątą rocznicę śmierci W. Pileckiego 25 maja 2008 r. przywie- s = at = ea [EA GOW 4y0, ziony został z Auschwitz i postawiony obok Koryznówki kamień z tablicą o treści: Rotmistrz, Witold Pilecki 1901 — 1946, na Koryznówce od maja do sierpnia 1943 r, ukry- wał się po ucieczce z KL Auschwitz, twórca konspiracji wojskowej w obozie, uczestnik Powstania Warszawskiego jeniec wojenny obozu w Lamsdorf i Murnau, oficer Il kor- pusu Polskiego we Włoszech w okresie terroru stalinowskie- go zamordowany w więzieniu mokotowskim w Warszawie 25 majal946 r. wierny przysiędze żołnierskiej do końca. Państwowe Muzeum Auschwitz — Birkenau Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem 25 maja 2006 r. Coraz więcej turystów zwiedzających Koryznówkę pyta o uciekinierów z Auschwitz, a szczególnie o rotmi- strza Witolda Pileckiego. Jego niezwykły życiorys fascynu- je, szczególnie młodzież. Witold Pilecki jest patronem już ponad trzydziestu szkół w Polsce. Szlakiem ucieczki kilka lat temu przeszedł pieszo zespół muzyczny Forteca, który ma w repertuarze piosenki również o Witoldzie Pileckim. Piosenki te będzie można usłyszeć w czasie koncertu 30 kwietnia, w Wiśniczu na zakończenie III Rajdu Ułanów szla- kiem ucieczki Witolda Pileckiego, Edwarda Ciesielskiego, Jana Redzeja z obozu w Auschwitz do Wiśnicza. Program III Rajdu Konnego z Auschwitz do Wiśnicza: I Etap rajdu rozpocznie się 29 kwietnia 2017r. wjazdem na Rynek w Oświęcimiu, gdzie złożony zostanie meldu- nek przez komendanta rajdu i po wystąpieniach okolicz- nościowych uczestnicy udadzą się w kierunku Gromca, skąd przemaszerują na tereny Muzeum Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie, tu po odpoczyn- ku do Alwerni gdzie w klasztorze oo. Bernardynów odbę- dzie się msza św. Pierwszy dzień Rajdu zakończy występ rapera Tadka. II Etap rajdu 30 kwietnia, rozpocznie się na Rynku w Niepołomicach, godz. 9:00 od złożenia meldun- ku, wtedy też odbędą się pokazy kawaleryj- skie. Następnie przez Puszczę Niepołomicką Rajd przejdzie do Bochni — Rynek by dotrzeć do Nowego Wiśnicza około godz. 17:00. Po złożeniu meldunku, pokazach kawaleryjskich i kon- cercie zespołu Forteca, nastąpi zakończenie Rajdu. Organizatorami Rajdu są: Szwadron Kawalerii Ochotniczej im. rtm. _ Witolda edzej, Pileckiego z Libiąża Ciesielski oraz Stowarzyszenie Auschwitz Memento - Projekt Pilecki z Oświęcimia. Współorganizatorami są: Miasto Oświęcim, Starostwo Powiatowe Oświęcim oraz Gmina Alwernia. Współorganizatorem II etapu Rajdu jest Stowarzyszenie Kawalerii Ochotniczej Krakowskiej Brygady Kawalerii z Niepołomic. Patronat: Instytut Pamięci Narodowej Oddział Kraków, Szwadron Kawalerii Ochotniczej im. rtm. Witolda Pileckiego z Libiąża, Auschwitz Memento - Projekt Pilecki z Oświęcimia. Współorganizatorzy II Etapu: Stowarzyszenie Kawalerii Ochotniczej Krakowskiej Brygady Kawalerii z Niepołomic. Patronat medialny: TVP Kraków, Radio Kraków, Gazeta Krakowska Przed Koryznówka od lewej: Jan Witold Pilecki, Edward Stanisław Domański PŁAĆ NIŻSZE RACHUNKI ZA: © ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ e WODĘ e OGRZEWANIE KREDYT GOTÓWKOWY chrol sacz siał” Z A P R A S$ Z'A W RAMACH KREDYTU GOTÓWKOWEGO EKO SFINANSUJESZ: e instalacje fotowoltaiczne, pompy ciepła, instalacje solarne e wymianę pokryć dachowych i elementów elewacji wykonanych z azbestu e wymianę kotłów węglowych na nowoczesne e inne działania proekologiczne Bank podejmuje decyzję o udzieleniu kredytu po dokonaniu oceny zdolności kredytowej Szczegółowe informacje dostępne są w Oddziałach Banku Oddział w Nowym Wiśniczu, Rynek 23 Filia w Bochni, ul. Bracka 4a POK w Bochni, ul. Kazimierza Wielkiego 26 POK w Lipnicy Murowanej 102 Spółdziel Ordzielc FRzemiosti w Krakowie M Y www.bsr.krakow.pl Niniejsza informacja nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego Wiadomości Wiśnickie 17 JASEŁKOWE OPOWIEŚCI Początek roku to czas, kiedy na scenach szkół, świetlic w auli Domu Parafialnego były wystawiane przedstawie- nia jasełkowe i kolędnicze. I chociaż za oknem już czas wiosenny, to nie możemy pominąć tego, jakże pięknego, głęboko zakorzenionego w wiśnickiej tradycji tematu. 6 stycznia w Auli Domu Parafialnego w Nowym Wiśniczu tradycyjnie zostały wystawione przestawienie Jasełkowe Tego samego dnia w świetlicy w Muchówce odbyły się ja- sełka oraz kolędowanie z grupa kolędniczą a w ZS w Starym Wiśniczu odbyły się Jasełka Bożonarodzeniowe w wykona- niu najmłodszych uczniów szkoły. Także 6 stycznia miało miejsce wspólne kolędowanie w szkole w Chronowie. 8 stycznia w Leksandrowej odbyło się „Wspólne kolędowa- nie”, a w Królówce „Spotkanie z kolędą” podczas które- go można było obejrzeć przedstawienie jasełkowe, występ grupy herodowej, wysłuchać najpiękniejszych kolęd i pa- storałek. 16 stycznia w Połomiu Dużym odbyło się wido- wisko jasełkowe, a 22 stycznia 2017r. w Zespole Szkół w Nowym Wiśniczu miało miejsce niecodzienne widowi- sko pn. „Impresja zimowa”. W sali obrad Ratusza 25 stycz- nia odbył się XVI Powiatowy Konkursu Kolęd i Pastorałek pt. „Kolęduje Tobie Jezu Moje Serce”. Również w ZS w Kobylu temat jasełek przyjmuje formę teatralnego wido- wiska, które odbyło się 29 stycznia pt. „On z nieba znak. Emanuel przychodzi, już czas”. 1 lutego na zakończenie okresu kolędowania Świetlica Wiejska w Kopalinach zor- ganizowała „Spotkanie z kolędą”. Nie sposób szczegółowo zaprezentować wszystkich spektakli na łamach „WW”, dla- tego też poniżej prezentujemy relację tylko z dwóch. Redakcja „On, z nieba znak. Emanuel przychodzi, już czas!” Wiedzieliście o tym? Dowiedzieli się wszyscy, którzy w niedzielne popołudnie 27 stycznia przybyli do Zespołu Szkół im. ks. Jana Twardowskiego w Kobylu na przedsta- wienie jasełkowe, które, poza dobrą zabawą, było również płaszczyzną przekazu ważnych prawd o życiu, dylematach moralnych i kruchości egzystencji człowieka. Sprawczynią tego nieprzeciętnego „zamieszania”, jest pani Edyta Rudek - kobieta orkiestra, która z różnorodności Jasełka w Kobylu 18 Wiadomości Wiśnickie charakterów i talentów tworzy harmonijnie brzmiący chór złożony z uczniów, rodziców, nauczycieli, absolwentów szkoły oraz mieszkańców wsi. Jeśli nie przybyliście na nasze jasełka, to po prostu żałuj- cie, bo ominęła was uczta duchowa i estetyczna. Reżyserka spektaklu stworzyła formę artystycznie piękną i ewange- licznie prawdziwą. Zimowe melodie grane przez chór reniferów roztoczy- ły aurę wyjątkowości i oto staliśmy się świadkami dobrze nam znanej, lecz niezmiennie tajemniczej ewangelicznej sceny spotkania Maryi z Aniołem Gabrielem. Wraz z Matką Syna Bożego odwiedziliśmy Elżbietę. Widzieliśmy radość Aniołów w Niebie, z gorliwością przygotowujących świat na przyjście Zbawiciela i podstępne, zawsze groźne dla człowieka knowania szatańskie. Oglądaliśmy zabawną sce- nę pasterską i budząca grozę retrospekcję wydarzeń, które rozegrały się w pałacu okrutnego króla Heroda. Był także czas na refleksję, że pokusa władzy i egoizm samolubstwa jest zagrożeniem aktualnym również dziś. Wreszcie oswo- bodzeni z chaosu naszych ludzkich niepokojów i pragnień przez anielski zespół najmłodszych aniołków mogliśmy adorować Jego, z Nieba Znak. Odbyliśmy duchową wę- drówkę do ubogiej stajenki, podążając wzrokiem i sercem za majestatycznymi Królami, wesołymi pasterzami oraz przedstawicielami naszej Ojczyzny. Poprzez te szkolne jasełka, mogliśmy dokonać ważnej życiowej refleksji, że „nie wolno zamykać i dzisiaj serca swego, gdy gospody są zamknięte wszystkie drzwi”, a każdy, nawet diabeł, może zmienić swe niegodziwe życie, jeśli tylko znajdzie w sobie odwagę do czynienia dobra. W taką oto duchową podróż zabrali nas twórcy tegorocznych jasełek pt” ON, Z NIEBA ZNAK”. Wieczorne próby, pieczołowite przygotowywanie sce- nografii i rekwizytów stwarza możliwość integracji spo- łeczności szkolnej i mieszkańców naszej wsi. Do wypróbo- wanego, zgranego zespołu złożonego z uczniów, nauczy- cieli, pracowników i rodziców dołączają wciąż nowe oso- by, ujawniając i odkrywając przed lokalną społecznością, a czasem przed samymi sobą swoje aktorskie talenty. Ten nasz lokalny „teatr”, tworzony z takim entuzjazmem, fan- tazją i humorem pod kierownictwem pani Edyty Rudek jest Koncert „Impresja Zimowa” w Nowym Wiśniczu wspaniałą przestrzenią osobistego rozwoju dla naszych ucz- niów i miejscem wielopokoleniowej integracji. Edyta Rudek Koncert noworoczny „Impresja zimowa” „Śnieg otulił ziemię całą nadszedł wreszcie zimy czas. Wszędzie biało, wszędzie biało...”, ten fragment wiersza oddaje nastrój i scenerię koncertu noworocznego zatytu- łowanego „,Impresja zimowa”, który odbył się w Zespole Szkół w Nowym Wiśniczu 22 stycznia 2017 r. Koncert rozpoczął solowy występ utalentowanej pianist- ki z klasy IV — Julii Wójcik. Następnie na scenie pojawiła się Pani Zima, która przedstawiła uroki tej pory roku, za- chęcała do wspólnej zabawy, $piewu, a nawet tańca. Wesoło zabrzmiały piosenki Tupu, tupu po śniegu, Sanna, Ulepimy dziś bałwana i wiele innych. Radosnym melodiom z dzwo- neczkami w tle towarzyszył taniec śnieżynek i bałwanków, które rozgrzały publiczność i rozochociły się na scenie na dobre. Na wezwanie dzieci przybył także Święty Mikołaj, który wzbudził wiele emocji, zwłaszcza wśród najmłod- szych widzów, częstując ich cukierkami. Kolejnym gościem był Nowy Rok, a w zasadzie mały Nowy Roczek, który zło- żył wszystkim noworoczne życzenia. Zima to przede wszystkim czas Bożego Narodzenia, dlatego nie mogło zabraknąć wzruszających pastorałek i kolęd, niosących odwieczną prawdę o cudzie narodzenia Syna Bożego. Niezwykłe występy solowe Martyny Dymury, Anieli Oświęcimki, Oliwii Grabarz i Karoliny Goryczko dostarczyły publiczności wielu wzruszeń i niecodziennego duchowego przeżycia. Zjawiskowo na scenie zaprezento- wała się uczennica klasy IV — Jagoda Kokoszka, która wy- konała przepiękny układ baletowy, do świątecznej piosenki Zbigniewa Preisnera „„Całą noc podał śnieg”. Przybyli goście pozostawali pod urokiem przepięknej, monumentalnej i klimatycznej scenografii. Nad głowami publiczności skrzyły się śnieżynki, na scenie prószył Śnieg, wokół sceny „„wyrastały” tafle lodu. Wzrok przykuwała ma- lutka grota ze świętą rodziną. Cieszy fakt, że po raz kolejny na świąteczne śpiewanie przybyło tak wiele osób, które gromkimi brawami doceni- ły naszych małych — wielkich artystów. Zaprezentowali oni wysoki poziom przygotowania muzycznego oraz talent sce- niczny. Słowa uznania wyraziła także pani burmistrz Małgorzata Więckowska, podkreślając i doceniając wielki wkład pracy dzieci i nauczycieli w przygotowanie tak niezwykłego pro- jektu artystycznego. Miłym akcentem kończącym uroczystość było wspólne odśpiewanie babciom i dziadkom „Sto lat!” Na pożegnanie zaprezentowała się grupa uczniów naszego gimnazjum, bio- rących udział w projekcie „„Be Brave. Młodzi w kulturze”, wykonując jeden z hitów muzyki filmowej na kilka instru- mentów. Na wielki sukces złożyła się praca nauczycieli: Kingi Motak, Kingi Kokoszki, Agnieszki Piotrowicz, Haliny Skórnóg, Teresy Kowalskiej — Rydz, Anity Całki, Agnieszki Bakalarz oraz uczniów Zespołu Szkół w Nowym Wiśniczu, którzy wytrwale przez dwa miesiące uczestniczyli w pró- bach. W sumie wystąpiło sześćdziesięcioro wykonawców (dzieci z klas 0 — III, IV — VI oraz młodzież gimnazjalna). W projekt zaangażował się także niezwykły młody muzyk — Szymon Frankowicz (uczeń Zespołu Szkół w Kobylu). Słowa uznania należy skierować pod adresem rodziców, którzy wspierali swoje pociechy, motywowali do pracy, umożliwiali udział w próbach, przygotowali przepiękne stroje. Poniżej relacja fotograficzna z widowisk jasełko- wych. A. Piotrowicz, H. Skórnóg Jasełka w Królówce Wiadomości Wiśnickie 19 WIŚNICKI MOK MA NOWA SIEDZIBĘ Początki Miejskiego Ośrodka Kultury sięgają roku 1973, kiedy to 28 kwietnia, decyzją Gminnej Rady Narodowej został powołany Gminny Ośrodek Kultury w Nowym Wiśniczu. Jego pierwszym dyrektorem była Pani Maria Szczepaniak. Do działalności kulturalno - merytorycznej zostały przydzielone lokale mieszczące się w kamienicy pod nr Rynek 16. Starsi mieszkańcy zapewne pamiętają nie tylko pomieszczenia biurowe i pracownie w tym budynku, ale również niewielką salę widowiskową, w której odbywały się spektakle sceniczne, zajęcia ogniska muzycznego, oraz próby grupy teatralnej i grupy Śpiewaczej, a w pomieszcze- niach na parterze zajęcia kółka plastycznego i rytmiki. Z chwilą podjęcia decyzji o pracach renowatorsko-kon- serwatorskich przy wiśnickim ratuszu (1983 r.), w którym mieściła się administracja Gminy, poszczególne referaty magistratu zostały przeniesione do pomieszczeń użytko- wanych przez GOK. Wtedy też wspomniana sala widowi- skowa została podzielona ściankami działowymi o lekkiej konstrukcji, na małe, tymczasowe biura dla Urzędu Gminy. GOK zastępczo otrzymał do działalności merytorycznej dwa parterowe pomieszczenia mieszczące się w ówczes- nym budynku, tzw. „Domu Partii”, a Sala widowiskowa została zorganizowana w Domu Strażaka. W międzyczasie odbywał się także remont i rozbudowa budynku znanego z czasów międzywojennych jako apteka Brzękowskiego, z docelowym przeznaczeniem na siedzibę Urzędu Gminy w Nowym Wiśniczu. Dopiero w roku 1989 administracja Gminy została za- meldowana pod nowym adresem - Rynek 38, a Ośrodek Kultury ponownie mógł wrócić do kamienicy pod nr 16, ale do dyspozycji otrzymał już tylko trzy pomieszczenia (bez salki widowiskowej, kolejny pokój biurowy dopiero w 1997 r.), w których prowadził działalność merytoryczną i kulturalno-edukacyjną. W roku 1992 zapadła decyzja o likwidacji regularnej działalności „Kina Szreniawa”, demontażu pochylni z ki- nowymi fotelami oraz przekształceniu obiektu w salę wido- wiskowo - teatralną z ustawianymi krzesłami, co dodatko- wo pozwoliło na organizowanie zajęć ruchowych oraz prób Nowa siedziba MOK 20 Wiadomości Wiśnickie zespołu pieśni i tańca. Kolejny remont sali kinowej miał miejsce w 2007 r. Przywrócono aranżację widowni z krze- słami zamontowanymi na podestach pochylni w ustawieniu teatralno-kinowym, jednak nadając jej charakter kameral- nej, widowiskowo - konferencyjnej auli. Ale o funkcjonal- ności każdego lokalu decydują pomieszczenia techniczne zaplecza, z wykorzystaniem na pracownie tematyczne, sal- ki do prób i zajęć taneczno - ruchowych i garderoby, a tych niestety sala kinowa w swojej konstrukcji nie posiada. W grudniu 1994 roku Nowy Wiśnicz odzyskał prawa miejskie utracone w roku 1934. Oficjalna zmiana nazwy instytucji z Gminnego na Miejski Ośrodek Kultury nastąpi- ła w pierwszych miesiącach 1995 r. O ile status miejskości pozytywnie wpłynął na wiele płaszczyzn życia, to jednak problem funkcjonalności lokalowej w instytucji pozostawał nadal nierozwiązany, a realizowane przedsięwzięcia niejed- nokrotnie były narażone na logistyczno-lokalowe utrud- nienia. Przez wiele lat swojej bytności w kamienicy Rynek 16, MOK współegzystował z innymi instytucjami (ZUK, GZASiP, MOPS) oraz lokatorami zamieszkującymi parter i poddasze. Sąsiedztwo i współpraca zawsze były wzorco- we, jednak pierwotne założenie stworzenia z tej kamienicy domu kultury, nigdy się nie ziściły. W roku obchodów 400-lecia lokacji miasta, historia Wiśnicza pisze nowy rozdział, również dla Miejskiego Ośrodka Kultury. Po 44 latach różnych perypetii lokalo- wych, MOK zyskał nową siedzibę w kamienicy Rynek 6. Niezależny budynek nie tylko oferuje lepsze standardy, ale również stwarza nowe perspektywy. W układzie pomiesz- czeń, parter został przeznaczony na usługi ksero-graficzne oraz redakcję „Wiadomości Wiśnickich”. Piętro przezna- czono do działalności merytorycznej, a poddasze zostanie zaadoptowane na cele magazynowo-garderobiane z możli- wością wypożyczania strojów. Kamienica posiada jeszcze dwa niezależne pomieszczenia, które na dzień dzisiejszy są wynajęte na działalność gospodarczą. Ale w przyszłości... Zapraszając wszystkich do odwiedzania nowej siedziby MOK-u, serdecznie zachęcamy do współpracy. Leszek Marszałek Koncert „Kapeli Ziemii Wiśnickiej” Rynek 6 Fot. archiwum MOK KARTKI Z ŻYCIA KULTURALNEGO BIBLIOTEKI Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Brzękowskiego w Nowym Wiśniczu, zaprasza w swoje progi sześć dni w tygodniu po lekturę ulubionej literatury i do uczestni- ctwa w jej życiu kulturalnym. Ważną rolę w pracy bibliotekarza odgrywa edukacja bi- blioteczna — zwłaszcza ta, która jest prowadzona z najmłod- szymi czytelnikami. Jedną z form pracy są systematycz- nie, odbywające się co dwa tygodnie zajęcia dla uczniów klas "zerowych" Szkoły Podstawowej w Nowym Wiśniczu. Celem ich jest rozwijanie zainteresowań, potrzeb i nawyków czytelniczych oraz kształcenie umiejętności samodzielnego korzystania ze zbiorów bibliotecznych. Odbywają się one pod hasłem "Spotkajmy się w bibliotece". W ramach każ- dej wizyty bibliotekarka czyta tekst literacki zgodny z pro- gramem realizowanym przez szkołę, a następnie wspólnie rozmawiamy na tematy poruszone w przeczytanej lekturze. Dużo radości sprawiają uczniom tematyczne zgaduj-zgadu- le, podczas których muszą się oni wykazać wiedzą i reflek- sem. Podczas czterech spotkań które, odbyły się w 2017 roku poruszone zostały następujące tematy: w krainie baśni, ro- dzice rodziców, zimowe zabawy i bracia miesiące. Była to okazja do wysłuchania następujących utworów: „Dziewczynka z zapałkami” H.Ch. Andersena, „Mikołajek ma kłopoty” J.J Sempe i R.Goscinny, „Dzieci z Bullerbyn” L. Astrid i „Mam przyjaciela kosmonautę” R. Butschkow. Na koniec młodzi czytelnicy oddają przeczytane już książki i samodzielnie wypożyczają nowe. Biblioteka zgodnie ze swoją działalnością informacyjno- bibliograficzną wysyła do wszystkich szkół Gminy Nowy Wiśnicz oferty lekcji bibliotecznych zarówno dla uczniów szkół podstawowych jak i gimnazjalnych. Dyskusyjny Klub Książki to kolejna działalność biblio- teki mająca na celu zaszczepienie w młodym czytelniku mi- łości do książki, by każde z nich umiało w myśl Umberta Eco „Kto czyta żyje podwójnie”, przeżywać z bohaterami ich los i zrozumieć przekaz płynący z lektury. Dzięki tej działalności Instytut Książki raz do roku finansuje spotka- nie z pisarzem oraz przekazuje książki dla biblioteki. Biblioteka jest również organizatorem „Klubu Małego Czytelnika „czyli cyklu zajęć literacko-plastycznych, w któ- rych uczestniczą dzieci z dwóch grup wiśnickiego oddziału , Fot. archiwum biblioteki przedszkolnego. Dzieci w wieku 2,5 do 5 lat co dwa tygo- dnie spotykają się w naszej książnicy, by wysłuchać przy- gotowanej dla nich bajeczki oraz rozmawiać o wysłuchanej lekturze. Integralną częścią spotkań są zajęcia plastycz- ne, wspólna zabawa oraz wypożyczanie wybranych przez przedszkolaki bajeczek. Gdy aura nie sprzyja wyjściom maluchów do biblioteki zapraszają na spotkanie do siebie panią bibliotekarkę. Miejska Biblioteka Publiczna w Nowym Wiśniczu w filiach w Starym Wiśniczu i Królówce prowadzi- ła zajęcia literacko - plastyczne podczas ferii zimo- wych. Plakaty z zaproszeniem do udziału w tych spot- kaniach wywieszone były w gablotach ogłoszeniowych, a uczestniczyć w nich mógł każdy, bez wcześniejszego zgłoszenia swojej obecności. Spotkania upłynęły w miłej atmosferze, nasyconej literaturą, ale nie zabrakło też zaga- dek, quizów, malowanek a nawet karnawałowych masek. Wiśnicka książnica zaprasza również seniorów z całej gmi- ny, do korzystania z indywidualnej nauki obsługi kompute- ra, korzystania z Internetu i wszystkiego co związane z tymi zagadnieniami. Spotkania proszę ustalać z informatykiem. To tylko kilka krótkich informacji dotyczących kulturalnej działalności naszej książnicy. Zapraszamy na naszą stronę internetową www.biblio- tekanowywisnicz.pl oraz do korzystania z katalogu online i wypożyczania książek, które sukcesywnie pozyskujemy biorąc zawsze pod uwagę sugestie czytelników. Barbara Wiśniewska Wiadomości Wiśnickie 21 ROK DUŻYCH WYZWAŃ Za nami rok Jubileuszu 400-lecia Nowego Wiśnicza, a właściwie półrocze, w którym odbyło się wiele ważnych wydarzeń. Część z nich miała miejsce na wiśnickim za- mku. Każde było inne, ale wszystkie wyjątkowe. Uroczysta, jubileuszowa Sesja Rady Miasta czy wido- wisko Opery Krakowskiej w przepięknej scenerii zamko- wych murów, na długo pozostaną wszystkim w pamięci. Nawet jednak te, tak wyjątkowe wydarzenia, przebił kon- cert „Korzenie i Skrzydła” w wykonaniu Wiesława Komasy i jego gości. Na długo, pozostanie w pamięci widzów tego widowiska jego atmosfera; obrazy sprzed lat, ludzie, wyda- rzenia, opisane w sposób wyjątkowy przez pana Wiesława, przeplatały się ze łzami wzruszenia i salwami śmiechu. A do tego wspaniała muzyka i artyści. Zwieńczenie jubi- leuszowego dnia, które trudno sobie było wcześniej nawet wymarzyć. A przed nami drugie jubileuszowe półrocze. I tak jak w poprzednim, tak i w tym roku chcemy, aby Zamek w Wiśniczu był miejscem wielu wydarzeń. Ponieważ pierw- sze było poświęcone historii, w drugim będzie więcej miej- sca na przyszłość. Bo przecież Nowy Wiśnicz zaczyna na- stępne 100 lat! Jak najlepiej świętować nowe lecie, jak nie nowymi pomysłami, atrakcjami i nowym wizerunkiem. Pracujemy nad tym bardzo intensyw- nie już od wielu miesięcy. Pierwszym zwiastunem tegorocznych nowości na Zamku była zimowa oferta „Zwiedzanie z ter- moforem”, która spotkała się z bardzo pozytywnym odbiorem wśród turystów. „Ogrzanych” zostało po- nad pół tysiąca osób, a ich recenzje były więcej niż pochlebne. Można powie- dzieć, że poważny manka- ment jakim jest brak ogrze- wania na zamku, udało się zmienić w ciekawą atrakcję, któ- ra z pewnością będzie następnej zimy kontynuowana. Również w budynku przy ulicy Zamkowej nastąpiły pierwsze zmiany. Szopka autorstwa Zbigniewa Wójcickiego w nowej, odświeżonej aranżacji, została przeniesiona do Dzwomnicy przy plebanii w Nowym Wiśniczu, która jest właściwszym miejscem dla tak pięknej ekspozycji. Nie oznacza to jednak, że w budynku muzeum będą teraz puste przestrzenie. Po przeprowadzeniu koniecznych prac remon- towych i zmianie organizacji dotychczasowych wystaw mu- zeum uzyska powierzchnię, która wykorzystywana będzie dla ekspozycji zmiennych. A jakich? O tym powiemy przed 15 rocznicą założenia Muzeum Ziemi Wiśnickiej, do której pozostało już tylko niespełna pół roku. Największe zmiany szykują się na Zamku od kwietnia. Początek sezonu letniego to tradycyjnie we wszystkich obiektach zabytkowych okres wprowadzania nowości do oferty turystycznej. A że nasz rok jest wyjątkowy, bo w końcu jubileuszowy, to i zmiany będą a Logo bastionu VR 22 Wiadomości Wiśnickie RA N. Eo > k SYG i YT SDBą. 22 <A wyjątkowe. Na początek o trasie turystycznej, która zosta- nie zmieniona i zmodyfikowana. Będzie krótsza, ale za to atrakcyjniejsza. Turyści otrzymają więcej ciekawych infor- macji o codziennym życiu w XVII wiecznym zamku, usły- szą też więcej o niedocenianym do tej pory Piotrze Kmicie V, wybitnej postaci w Rzeczypospolitej. Inna, wierzymy, że też ciekawsza, będzie oferta zwiedzania Kaplicy zamkowej i Krypty Rodowej rodziny Lubomirskich. Pracujemy rów- nież nad dwoma całkowicie nowymi trasami dla turystów, ale na razie niech pozostaną one w tajemnicy. Wszystko, co przedstawiliśmy do tej pory to tylko prelu- dium do prawdziwego kroku w przyszłość. A przyszłość to przede wszystkim nowe technologie. Wkraczają one coraz dynamiczniej do prawie każdych sfer naszego życia, wkro- czą więc też na Zamek w Wiśniczu. Od początku kwiet- nia otwarty zostanie „Bastion VR”, a w nim atrakcja uni- katowa w skali obiektów zamkowych nie tylko w Polsce. Zaprosimy na podróż w czasie, w technologii VR. Na naj- nowszych urządzeniach pozwalających na projekcję w tej technologii, turyści będą mogli wybrać się w podróż po wiśnickim zamku w scenerii XVII wieku, dzięki specjalnie do tego stworzonej aplikacji multimedialnej w technologii wirtualnej rzeczywistości. Obejrzymy podziemia zamku i dowiemy się co się w nich znajdowało. Następnie przez dziedziniec wewnętrzny i sień dostaniemy się do zamkowej kuchni, w której gotowano według przepisów słynnego Stanisława Czernieckiego. A skoro gotowano to i jedzono, więc nie zabraknie na naszej trasie przyjęcia wydanego dla gości Księcia Lubomirskiego. To wszystko obserwować bę- dziemy z perspektywy lotu nietoperza, który jest jednym z symboli i atrakcji naszego zamku do dzisiaj. Podczas lotu wzniesiemy się ponad malownicze wiśnickie wzgórza, żeby zobaczyć niezwykłą panoramę zamku, klasztoru i miasta, jednego z najcenniej- szych w skali naszego kraju zespołu architektoniczno-ur- banistyczno-przestrzennego, który prawie bez większych zmian przetrwał do naszych czasów. A po tej niezwykłej podróży i niezapomnianych wrażeniach będziemy mogli zasiąść w nowej kawiarni w „Bastionie VR” i przy pysznej kawie, herbacie lub gorącej czekoladzie zadumać się nad przeszłością i przyszłością. W wyjątkowym miejscu, w któ- rym przenikną się wiek XVII z XXI. To tyle, jeśli chodzi o najbliższe i najważniejsze plany Muzeum Ziemi Wiśnickiej. O następnych będzie można przeczytać na naszej stronie internetowej www.zame- kwisnicz.pl, która zmieni swoje oblicze wraz z nadejściem letniego sezonu turystycznego. Zapraszamy! 0 Piotr Pyziak LICEUM PLASTYCZNE (CZ. Il) W pierwszych latach istnienia Publicznego, a następ- nie Państwowego Liceum Technik Plastycznych (od 1 stycznia 1948) w opisywanych budynkach współistniały różne instytucje: sąd, posterunek policji, poczta i zajmu- jąca I piętro budynku głównego szkoła. W budynku aresztu były mieszkania prywatne. Czasy te barwnie wspomina Jan Święch (absolwent i emerytowany dyrektor szkoły) w filmie „A przecież mi żal”, zrealizowa- nym przez szkołę z okazji 50-lecia wiśnickiego Plastyka oraz w swej publikacji wspomnieniowej. Cały budynek Sądu Grodzkiego szkoła otrzymała tytułem dzierżawy na 99 lat w 1950 roku. Stopniowo „wyprowadziły się” kolejne instytucje i mieszkańcy, aż szkoła objęła w posiadanie bu- dynki sądu i aresztu. Nowy „plastyczny” okres w życiu wiśnickiej realizacji Śliwińskiego nie wpłynął znacząco na kształt jego budowli, ale istotnie zmienił ich najbliższe otoczenie. Dobre funkcjo- nowanie szkoły wymagało szeregu działań. Pierwszym była kwestia mieszkaniowa. Dyrektor Stanisław Podgórski zorganizował pierwszą bursę dla ucz- niów zamiejscowych w dwóch salach na pierwszym piętrze. Kolejne lokalizacje internatu to tzw. budynek pożydowski (drewniany dom na zakręcie ulic Bocheńskiej i Fischera), odległy o 800 m. od szkoły dworek w Starym Wiśniczu (obecnie teren kompleksu restauracji „Panorama ”). Pamiętać należy, że budyn- ki te nie posiadały instala- cji wodnej, kanalizacyjnej i centralnego ogrzewania (funkcjonowały piece a po | wodę chodzono do źródła). Stołówka ' zlokalizowana była w budynku głównym. Koniec lat 50-tych (czas dyrektorowania Waleriana B Kasprzyka) przyniosły de- | pa cyzję o konieczności budo- fw" wy nowego, zlokalizowane- go tuż przy szkole internatu. Kolejne lata przynosiły sze- Budynek dawnego aresztu przed remontem lata 70-te reg utrudnień — pozyskanie (Archiwum Szkoły) parceli pożydowskiej na lokalizacje obiektu, pozyskanie szeregu zgód technicznych, trudy realizacji inwestycji. Finał tych starań miał miejsce 16 lutego 1969r. - przeka- zano wówczas uczniom budynek internatu na 200 miejsc. Dwa, dwupiętrowe skrzydła mieszkalne połączone zostały parterowym łącznikiem mieszczącym hol, świetlicę, jadal- nię i kuchnię. Kompleks nakrywał pierwotnie dach płaski (obecnie zmodyfikowany). Budynek posiadał kotłownię węglową oraz instalacje wodno-kanalizacyjną. W roku 1971 do kotłowni podłączono pozostałe budynki szkoły likwi- dując ostatecznie ogrzewanie systemem piecy kaflowych. Również z inicjatywy Waleriana Kasprzyka wybudowany został w obrębie pierwotnej parceli sądu budynek hali tka- ckiej, powiększając w istotny sposób przestrzeń warsztatów. Lata 70-te (ówczesny dyrektor - Helena Suchońska, wi- cedyrektor Jan Święch) to czas kolejnych dużych działań budowlanych wzbogacających kompleks. Internat zyskał bezpośrednie połączenie ze szkołą dzięki parterowej prze- wiązce (w miejscu pierwotnej bramy wjazdowej na teren Sądu). W głębi terenu za internatem wzniesiona została wolnostojąca sala gimnastyczna (1974r.). Zastąpiła ona dawną salę z lat 50-tych, zlokalizowaną w miejscu jeszcze wcześniejszej Ochronki, przekazanej szkole za symbolicz- ną złotówkę. Obecnie stojący w tym miejscu (ul. Fischera) budynek, wraz z dawnym domem pożydowskim i budyn- kiem zlokalizowanym wgłębi za internatem stanowią zespół domów nauczyciela. W ten sposób wokół budynku sądu i aresztu powstało „„małe miasteczko plastyczne” (określe- nie wprowadzone przez red. Zbigniewa Święcha). Lata 80-te i 90-te to czas remontów (m in. przebudowa budynku warsztatów, zmiana pokrycia dachu gmachu szkoły, zmiana dachów w internacie i sali gimnastycznej). W 1995 roku w wyniku starań ówczesnego dyrektora Jana Święcha zespół historycznych budynków dawnego sądu decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków został wpisany do Rejestru Zabytków pod numerem A-381 z 01.03.1995. W omawianym okresie zmieniały się również nazwy szkoły: 1967 — Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych, 2006 — Liceum Plastyczne. W 1978 szkoła za patrona przyję- ła Jana Matejkę. Pierwotne specjalizacje — ceramika artystyczna i tkanina arty- styczna rozszerzone zostały o renowację elementów ar- chitektury (1974) oraz foto- grafię artystyczną (2013). Ostatnie _ dziesięciole- cie (dyrektor — Elżbieta Kucybała) to okres inten- sywnych remontów mają- cych na celu podniesienie standardu pracowni pla- stycznych, sal lekcyjnych, pokoi internackich, jadal- ni, kuchni, sanitariatów. Poważną inwestycją była zamiana kotłowni węglowej na gazową. Opuszczone przez kotłownie trzy pomiesz- czenia przystosowane zostały do pełnienia funkcji Galerii Szkolnej (podziemia internatu). W najbliższej perspektywie w wiśnickim Plastyku za- planowany jest kompleksowy remont. Budynki szkoły i internatu wpisane zostały w projekt „Termomodernizacja państwowych placówek szkolnictwa artystycznego”. Projekt ten finansowany z Funduszu Spójności realizu- je Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wraz z Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie. Barbara Szota-Rekieć wiadomości Wiśnickie 23 KOPALINY - NASZA MAŁA OJCZYZNA Jadąc z Nowego Wiśnicza w kierunku Bochni na wy- sokości wybudowanego w czasach międzywojennych, modernistycznego pałacu Macudzińskich (własność Macudzyńskich do 1945 r., później obiekt był siedzibą Państwowego Ośrodka Maszynowego, obecnie ponow- nie prywatna posiadłość), stoi mały, niepozorny budy- nek, w którym mieści się świetlica wiejska w Kopalinach. Obiekt został wybudowany i wyposażony w latach 90- tych staraniem ówczesnego radnego reprezentującego spo- łeczność Kopalin, Pana Krzysztofa Trzeciaka. Decyzją Rady Miejskiej nadzór nad świetlicą został powierzony Miejskiemu Ośrodkowi Kultury w Nowym Wiśniczu. Od roku 1998 świetlica rozpoczęła działalność kulturalno-oświatową. Pierwszą Świetlicową była Pani Paulina Maliszczak, którą mieszkańcy Kopalin nazywali po prostu „Panią Paulinką”. Świetlica od razu stała się drugim domem dla miejscowych dzieci i młodzieży. Pierwsi, wów- czas kilkuletni bywalcy tej placówki, dzisiaj również chęt- nie przyprowadzają swoje dzieci do świetlicy, bo jak mówią „miło wspominamy spędzony tutaj czas. Dobrze wiemy, że spotkania z rówieśnikami, z grupą, w której się wzrasta, są ważnym czynnikiem w procesie społecznego uczenia się. A Kopaliny są przecież naszą małą ojczyzną”. Kopaliny to miejscowość, która liczy zaledwie 548 mieszkańców. Nie posiada kościoła, szkoły i innych waż- nych ośrodków życia kulturalnego. Sięgając jednak do przewodnika Mieczysława Orłowicza z początków XX wieku dowiadujemy się o tradycjach związanych z dzia- łalnością kulturalno-społeczną. W Kopalinach działało (od pierwszej połowy XIX w.) Towarzystwo Szkoły Ludowej. Natomiast wspomniany dwór Macudzińskich służył rów- nież jako miejsce widokowe, z którego czerpano opłaty za- silające działalność Towarzystwa. Z tych środków finanso- wano m.in. bibliotekę prowadzoną przez Towarzystwo (189 pozycji książkowych), która mieściła się w szkole podsta- wowej istniejącej wówczas w Kopalinach. Dzisiaj dla Kopalin to świetlica pełni rolę miejsca lokal- nych spotkań kulturalnych, rekreacyjnych i gromadzkich. To w tym obiekcie m.in. powstają wieńce dożynkowe, od- bywają się próby grupy kolędniczej i różne imprezy oko- licznościowe. To w tej świetlicy mieszkańcy na zebraniach wiejskich poruszają tematy dotyczące wspólnoty Kopalin. E | i r. Grupa wokalna na Spotkaniu z kolędą w Kopalinach 24 Wiadomości Wiśnickie Na jednym z takich spotkań omawiano projekt pn. „Zagospodarowanie przestrzeni publicznej wokół Świetlicy Wiejskiej w Kopalinach” w ramach „Budżetu Obywatelskiego” na rok 2016. Jak się później okazało, w głosowaniu mieszkańców projekt zwyciężył zdobywając aż 266 głosów poparcia i został zrealizowany. Prace obej- mowały m.in. ułożenie chodników z kostki brukowej, wy- konanie ogrodzenia panelowego, zakup i montaż różnorod- nych urządzeń zabawowych tj. sześciokąt, huśtawka wago- wa, karuzela tarczowa, huśtawka podwójna, zestaw zaba- wowy, bujak żółw, bujak motorek, ławki. Również w bu- dynku świetlicy wykonano remont. Pomalowano wszystkie pomieszczenia. Zamontowano nowoczesny sprzęt ogrze- wający, dokonano wymiany posadzki z wykładziny PCV na płytki. Zakupione zostały żaluzje okienne oraz telewizor. Świetlica została także wyposażona w nowe meble, stół do piłkarzyków i tablicę informacyjną. Dzięki zaangażowaniu radnej oraz sołtysa, mała Świetli- ca w Kopalinach zyskała nowy blask. Uporządkowany i za- gospodarowany teren wokół niej stał się miejscem do czyn- nego i twórczego spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież. Bezpieczny, a także ogrodzony plac to również alternatywa dla młodych rodziców i dziadków, którzy mogą zaoferować swoim pociechom korzystanie z placu zabaw. Leszek Marszałek NY wz cą R EH] Nowo wybudowany plac zabaw w Kopalinach Grupa kolędnicza z Kopalin WIOSENNE WARSZTATY W OER Okres przedświąteczny w Ośrodku Edukacji Regionalnej wypełniony jest zajęciami zarówno dla dzie- ci jak i dorosłych. Od 6 do 9 marca 2017r. realizowane były przez Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Wiśniczu warsztaty dla nauczycieli, instruktorów i wychowawców p.n. „Ludowe obrzędy przywoływania wiosny”. Pierwsza część obejmowała wykład o zwyczajach często zapomnianych lub przybierających inną funkcję. Jednym z nich jest obrzęd topienia marzanny, pierwotnie będący pożegnaniem z zimą. Marzanna słowiańska bogini śmier- ci, nieszczęść i zimy, obrazowana była w słomianej kukle, którą, po działaniach nakazanych tradycją, finalnie topio- no w wodzie. Z czasem zwyczaj stał się zachowaniem lu- dycznym, zabawowym, a dzisiaj chętnie kultywowanym w czasie powitania wiosny przez szkoły. Przywołane zostały również inne tradycje jak: obnoszenie gaika, „gregółki” — dawne święto żaków czy Święto Matki Boskiej Roztwornej. Druga część obejmowała zajęcia warsztatowe, w których uczestnicy nabywali doświadczeń w przygotowaniu ele- mentów dekoracyjnych na czas wielkanocy. Trudno dzisiaj wyobrazić sobie w naszym regionie palmy bez barwnych bibułowych kwiatów. Można było spróbować wykonać trzy propozycje wiosennych kwiatów, by wykorzystać później wzory również w dekoracji wielkanocnych stołów czy ko- szyków. W nowym materiale plastycznym jakim jest „zim- na porcelana” powstały wielkanocne barwne jajka, kurczaki i kurki. Wykonano również pisanki, w których bazą do de- koracji stała się farba tablicowa, a wzory nanoszone były kredą. W technice papieroplastyki wykonano wielkanocny koszyczek oraz baranki. Organizatorzy wierzą, że zabrane z warsztatów inspiracje dadzą radość w twórczych realiza- cjach zarówno dla uczestników warsztatów, jak 1 ich wy- chowanków. Poniżej prezentujemy fotoreportaż z warsztatów. Bernadetta Błoniarz w Starym Wiśniczu zaprasza | na LEKCJE REGIONALNE > dla dzieci i młodzieży — Obrzędowość Świąt Wielkanocnych - Jesień na wsi brzędowość Świąt Bożonarodzeniowych - Andrzejki Tradycyjne gospodoarstwo domowe - Od ziarenka do bochenka Wiadomości Wiśnickie 25 POŻYTECZNE FERIE Z MOK Zimowe ferie to dla dzieci i młodzieży przede wszyst- kim czas odpoczynku i nabrania sił na kolejne półrocze. Na ten okres Miejski Ośrodek Kultury wraz ze swoimi jednostkami przygotowali ciekawą ofertę aktywnego spędzenia dwóch tygodni przerwy od szkoły. W MOKc-u tradycyjnie nie zabrakło feryjnych zajęć pla- stycznych oraz muzycznych, które odbywały się w gale- rii „Fakt”. Ponadto w każdy piątek ferii dzieci i młodzież w ramach „Filmoteki Małego Człowieka”, mieli okazję obejrzeć ciekawe i wartościowe filmy. Czas wolny sprzyjał także aktywnemu wypoczynkowi podczas wyjazdów na lo- dowisko do Proszówek, podczas których ponad 100 dzieci mogło doskonalić swoje umiejętności jazdy na łyżwach. 7 lutego Miejski Ośrodek Kultury zorganizował III edycję wyprawy rekreacyjno-edukacyjną do wiśnickiego Zamku pn. „Ferie z duchami”, na którą przybyła ponad sie- demdziesięcioosobowa grupa uczestników - dzieci z opie- kunami (babciami lub rodzicami) oraz młodzież. W zamko- wej bramie „pogromców duchów i poszukiwaczy skarbu” przywitała Pani Aleksandra Fasuga, która nie tylko była przewodnikiem oprowadzającym po zakamarkach warowni, ale też barwnie opowiadała związane z nią legendy. Aby od- naleźć drogę do skarbu trzeba było podążać za wskazówka- mi, które były zapisane w formie zaszyfrowanych wierszy. Oto fragment jednej ze zwrotek: Odwiedź jeszcze ostatnie, stajenne komnaty, I nie bój się widma, co żyło ongiś przed laty. Ono za dnia ludzką powłokę przyjmuje, Snuje się, od wieków ponoć skarbów ukrytych pilnuje... Pomimo, że informacje były skrzętnie ukryte (pod ka- mieniami, w pniu drzewa, w sali tortur, w kazamatach, itp.), każdą ze wskazówek szybko ktoś z grupy odnalazł. Największą atrakcją było pokonywanie podziemnych, ta- jemnych przejść, kazamat stajennych oraz sali tortur. Jak sama nazwa eskapady informowała, nie mogło zabraknąć zamkowych duchów i tajemniczych postaci, ale „feryjne” zjawy, były urocze, pewnie tylko w południe. Szybko odna- leziony skarb okazał się wielką radością i smaczną niespo- dzianką. Na koniec z dziedzińca wewnętrznego, krętą i wą- ską klatką schodową grupa udała się na strych, z którego okien można było podziwiać niezwykłą panoramę Wiśnicza i okolic. Całe spotkanie z „Duchami” było niecodzienną , „Ferie z duchami” 26 Wiadomości Wiśnickie lekcją historii, a uczestnicy wyprawy również skorzystali z poczęstunku - gorącej herbaty z sokiem malinowym i cia- stem drożdżowym. W Ośrodku Edukacji Regionalnej w Starym Wiśniczu odbyły się warsztaty malarskie, rękodzielnicze, podczas których powstały zimowe lampiony, obrazy na szkle. Przypadające zaraz po zakończeniu ferii Święto zakocha- nych było inspiracją do wykonania różnorodnych „walenty- nek”. Dużo radości przyniosły dzieciom warsztaty kulinar- ne, podczas których najmłodsi mogli własnoręcznie przy- gotować smaczne i zdrowe przekąski — ciastka z płatkami owsianymi, jabłkami, marchewką, jak również bardzo tra- dycyjne drożdżowe rogaliki. Ponadto był czas na gry plan- szowe oraz zabawy rekreacyjne. Tegoroczne ferie wypadły w czasie karnawału, dlatego w byłym budynku szkoły podstawowej w Łomnej odbył się doroczny bal maskowy przebierańców. Tłumnie przybyłe dzieci bawiły się w rytmie karnawałowych hitów z prze- rwami na konkursy z nagrodami oraz wybór króla i królo- wej balu. W okresie ferii zimowych w Świetlicy w Królówce od- bywały się zajęcia takie jak : rozgrywki w gry planszowe, turniej w tenisa stołowego, konkurs na najpiękniejszą fry- zurę, itp. Ponadto odbyły się warsztaty kulinarne, podczas których pieczone były ciasteczka i pizza, a także wykony- wano zdrowe soki z owoców i warzyw, na robienie których zapraszało również Radio Kraków. W Świetlicy w Starym Wiśniczu dzieci miały m.in. oka- zję pomóc w dokarmianiu zwierząt w trudnym okresie mrozów, a także wykonać ciekawe przedmioty ze zużytych plastikowych butelek. Nie zabrakło także wspólnego przy- gotowania smacznych przekąsek. W Leksandrowej odbyły się zajęcia rozwijające umie- jętności muzyczne, wokalne, sportowe, ruchowe oraz ku- linarne. Była wspólna zabawa podczas dyskoteki karnawa- łowej. Podczas zajęć przyrodniczych wszyscy uczestnicy mieli okazję poznać zimową faunę oraz florę okolicznych terenów. Świetlica w Kobylu zaoferowała swoim podopiecznym kreatywne spędzenie wolnego czasu poprzez wykonanie rzeźb ze śniegu. W ramach zajęć kulinarnych dzieci wy- konały ciastka, a także inne smaczne przekąski, a w czasie Feryjne zajęcia plastyczne wspólnej gry w „planszówki” doskonaliły swoje umiejętno- ści koncentracji oraz logicznego myślenia. Wszyscy, którzy wzięli udział w zajęciach zorganizo- wanych w Olchawie wcielili się w rolę „Mini Masterchefa” podczas zajęć kulinarnych. Mnóstwo radości dostarczy- ła zabawa przy dobrej muzyce i warsztaty kosmetyczne, w czasie których zwłaszcza żeńska część uczestników po- znała tajniki robienia makijażu. Świetlica w Połomiu była miejscem, gdzie dzieci przez pierwszy tydzień, poprzez zajęcia i treningi, przygotowy- wały się do Turnieja tenisa stołowego w Muchówce. W ra- mach odpoczynku zorganizowana została także wspólna zabawa karnawałowa oraz rozmaite zajęcia plastyczne i te- atralne. Czas ferii przypadł na koniec okresu śpiewania ko- lęd, dlatego 1 lutego, na zakończenie okresu liturgicznego świąt Bożego Narodzenia, Świetlica Wiejska w Kopalinach zorganizowała „Spotkanie z kolędą”, na które licznie przybyli mieszkańcy Kopalin, a także przedstawiciele wiśnickiego samorządu. Wystąpiła działająca przy Świet- licy w Kopalinach „Chłopięca Grupa Kolędnicza z kozą”, która zaprezentowała tradycyjne widowisko kolędnicze. Do świetlicy w Kopalinach z gościnnym występem za- witała również „Dziecięca Grupa Kolędnicza z Gwiazdą” z Połomia Dużego. Na zakończenie z programem kolęd i pastorałek przygotowanych w ramach świetlicowych zajęć, wystąpiła „Muzyczno-Wokalna Grupa Dziewcząt”, której koncert przerodził się we wspólne kolędowanie z publicznością. Ponadto w świetlicy podczas ferii odbyły Wyjazd na lodowisko się zajęcia przyrodnicze, plastyczne, muzyczne oraz sporto- we. Głównym wydarzeniem ferii w Świetlicy w Muchówce był niewątpliwie Międzyświetlicowy Turniej tenisa stoło- wego o Puchar Burmistrza Nowego Wiśniczca, do którego uczestnicy przygotowywali się przez pierwszy tydzień ferii. Turniej rozegrano 4 lutego, w trzech kategoriach wiekowych — szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz średnich. Mecze w systemie pucharowym (dwójkowym) były rozgrywane jednocześnie na trzech stołach. Podczas rozgrywek, uczest- nicy mogli również wzmocnić się poczęstunkami i napoja- mi regenerującymi. Po raz kolejny turniej stał się okazją do czynnego, grupowego wypoczynku tworząc miłą, sportową rywalizację według zasad fair play, a uczestniczyli w nim przedstawiciele Kobyla, Królówki, Leksandrowej, Łomnej, Muchówki, Połomia Dużego, Starego Wiśnicza oraz gościn- nie z Lipnicy Dolnej. Laureaci turnieju otrzymali puchary ufundowane przez Burmistrza Nowego Wiśnicza oraz na- grody rzeczowe przekazane przez Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Wiśniczu. Przedsięwzięcie „Pożyteczne Ferie 2017” zostało dofi- nansowane ze środków „Program profilaktyki rozwiązywa- nia problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narko- mani” tj. „współudział w działaniach promujących trzeźwy i bezpieczny sposób spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież”. Michał Tabor Zajęcia w OER Wiadomości Wiśnickie 27 KSIĘŻA WIŚNICKIEJ PARAFII PARAFIA NOWY WIŚNICZ — HISTORIA I DUSZPASTERZE CZ. II. W poprzednim numerze Wiadomości Wiśnickich ukazała się pierwsza część artykułu dotycząca historii parafii nowowiśnickiej oraz jej duszpasterzy. Zostały w niej przedstawione biografie księży proboszczów Walentego Danka i Andrzeja Sękowskiego. Poświęćmy teraz czas kolejnym duszpasterzom. ks. dr Julian Piskosz Ks.dr Julian Piskorz — urodził się 3 września 1891 roku w Trzcianie. Był synem Wojciecha i Marii z domu Paciorek. W latach 1901 — 1909 uczył się w gimnazjum w Bochni, gdzie 25 maja 1909 roku zdał maturę. W latach 1910— 1912 studiował teologię w seminarium duchownym w Tarnowie, po czym został skierowany na studia do Innsbrucka (1912 — 1917). Święcenia kapłańskie przyjął z rąk biskupa Zygmunta Weitza 26 VII 1914 roku w Innsbrucku. Dnia 5 czerwca 1917 roku uzyskał doktorat z teologii. Po powrocie do kra- ju rozpoczął pracę w seminarium duchownym w Tarnowie jako ojciec duchowny (od 1 sierpnia 1917 do 23 październi- ka 1922 roku). Mianowany na proboszcza parafii w Nowym Wiśniczu, zarządzał nią od 23 października 1922 do 31 grud- nia 1927 roku. Od 1 stycznia 1928 do 1 lipca 1934 roku był profesorem Pisma św. Nowego Testamentu w Seminarium Duchownym w Tarnowie. Równocześnie mianowany rek- torem kościoła w Mościcach. Funkcję tą pełnił od 26 VIII 1933 do I lipca 1934 roku. Od tego momentu przejął parafię 28 Wiadomości Wiśnickie w Jazowsku, gdzie był proboszczem do 1 grudnia 1937 roku. Dnia 10 lipca 1937 roku nadano mu przywilej noszenia ro- kiety i mantoletu, a 25 października 1937 roku tytuł kanoni- ka kapituły w Tarnowie. Dnia 21 kwietnia 1938 roku otrzy- mał szambelanię papieską. 1 października 1938 roku został profesorem teologii pastoralnej w seminarium tarnowskim. 27 sierpnia 1938 roku mianowany dziekanem dekanatu tarnowskiego. 28 grudnia tegoż samego roku został wizy- tatorem szkół powszechnych w Tarnowie. Habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim. Potwierdzenie habilitacji otrzymał 31 lipca 1939 roku. W czasie II wojny światowej uwięziony przez gestapo podczas nalotu na seminarium 22 maja 1941 roku. Został zwolniony z tarnowskiego więzienia po 100 dniach, 3 września. Zmarł w szpitalu w Tarnowie 30 stycznia 1954 roku o godz. 12:05. Uroczystości pogrzebo- we odbyły się 3 lutego, natomiast ciało przewieziono do ro- dzinnej parafii ks. Piskorza Trzciany 4 lutego i pochowano na cmentarzu parafialnym. Jako proboszcz w Nowym Wiśniczu wiele uczynił dla tutejszego kościoła. Zasługą jego był zakupienie dzwonów i sygnaturki za 6 tys. złotych, odnowienie frontu kościoła, przebudowanie kaplicy św. Teresy, wstawienie kamiennego portalu, odrestaurowanie dzwonnicy i muru frontowego. Ze sprzętów kościelnych odnowił chorągiew, baldachim i 18 ornatów. Na beneficjum w Olchawie postawiał na własny koszt stodołę. Ks. Stanisław Król — urodził się w 1892 roku w Kozłowie jako syn Jana i Tekli Sieradzkiej. Gimnazjum ukończył w Dębicy. Studia teologiczne podjął w semi- narium tarnowskim. Dnia 29 czerwca 1916 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Leona Wałęgi. Swoją posługę duszpasterską rozpoczął jako wikary w Bolesławiu 1 sierpnia 1916 roku. Od I stycznia 1917 roku pracował w Brzezinach, I maja 1919 roku został przeniesiony do Dąbrowy Tarnowskiej. Dnia 1 sierpnia 1920 roku miano- wany kapelanem wojsk polskich. Od 3 lipca 1921 roku był wikariuszem w Starym Sączu. Pierwszy raz do Nowego Wiśnicza przybył jako katecheta 1 sierpnia 1923 roku po czym został wysłany do pracy przy katedrze w Tarnowie 24 września 1925 roku. Powrócił do Wiśnicza już jako pro- boszcz 28 października 1928 roku. 19 października 1938 roku został proboszczem w Ciężkowicach. W 1974 roku zrezygnował z probostwa i przeszedł na emeryturę. Pozostał w Ciężkowicach jako rezydent, gdzie zmarł 13 listopada 1979 roku i spoczął na tamtejszym cmentarzu. Odznaczony tytułem kanonika i przywilejem noszenia rokiety i manto- letu, a także posiadał tytuł szambelana papieskiego, który otrzymał w 1958 roku. W czasie swojego dziesięcioletniego probostwa w Nowym Wiśniczu zdziałał wiele dobrego dla parafii. Odmalował kościół z zewnątrz, dokonał restauracji ple- bani i odmalowania od wewnątrz i z zewnątrz. W latach 1935 — 1938 wybudował dom parafialny, którego budowa kosztowała 18 946 złotych. W wizytacji dziekańskiej de- kanatu lipnickiego z 1929 roku przeczytać można, że ks. Stanisława Króla cechowała gorliwość, sumienność, uprzej- mość, usłużność i obowiązkowość. Z wizytacji dziekań- skiej z roku 1930 wynika, iż czytał książki tologiczne oraz prenumerować zasopisma religijne. Do kazań zawsze był przygotowany. W 1931 roku dziekan ks. Jan Bach zanoto- wał w sprawozdaniu wizytacyjnym, że proboszcz wiśnicki nosił sutannę i tonsurę, a także żył w dobrych stosunkach z sąsiadami. Nagrobek ks. Józefa Kozieji Ks. Józef Kozieja — przyszedł na świat 11 marca 1889 roku w Kamnie jako syn Jana i Agaty z domu Dumańskiej. Pobierał naukę w gimnazjum w Tarnowie, gdzie wstąpił do seminarium. Święcenia kapłańskie otrzymał 29 czerwca 1912 roku z rąk biskupa Leona Wałęgi. Pracę duszpasterską rozpoczął 1 sierpnia 1912 roku jako wikariusz w Rzezawie. Dnia 1 lutego 1913 roku przeniesiony do Słopnic, następnie 1 sierpnia 1916 roku do Limanowej, a 1 sierpnia 1917 roku mianowany wikarym w Czermnie. Po czym został przenie- siony do Lipnicy Murowanej, gdzie od 17 listopada 1921 roku był wikariuszem, następnie mianowany administrato- rem 1 sierpnia 1925 roku, a 23 lipca 1926 roku probosz- czem. 13 listopada 1931 roku został wicedziekanem deka- natu lipnickiego, | czerwca 1936 roku wizytatorem nauki religii, a 7 listopada mianowany dziekanem lipnickim. Dnia 15 stycznia 1939 roku objął probostwo w Nowym Wiśniczu. Zarządzał parafią do 30 lipca 1958 roku po czym zrezyg- nował z powodów zdrowotnych. Pozostał w Wiśniczu jako rezydent. Otrzymał odznaczenie kanonika 13 października 1931 roku i przywilej noszenia rokiety i mantoletu 16 li- stopada 1936 roku. Zmarł 10 grudnia 1963 roku, został po- chowany na cmentarzu w Nowym Wiśniczu obok kaplicy cmentarnej. Pasterzowanie na wiśnickiej ziemi przypadło ks. Józefowi Kozieji w trudnym dla narodu polskiego okresie. Zaraz po przybyciu rozpoczął prace przy naprawie budynków gospo- darczych na beneficjum w Olchawie. Na początku września 1939 roku wojsko niemieckie zajęło całe piętro na pleba- ni. Proboszcz został zmuszony do zamieszkania w małym pokoju na parterze. Wojsko to zniszczyło książki i meble, którymi palono w piecu. Dnia 16 stycznia 1945 roku opuś- cili plebanię i odjechali. Wiele wycierpiał ks. Kozieja przez Niemców, którzy urzędowali w niemieckim obozie, a potem w więzieniu karnym w Leksandrowej. Wspomnieć należy, że Niemcy swoje pijackie bur- dy urządzali nie tylko na terenie obozu, lecz tak- że koło kościoła parafialnego w Nowym Wiśniczu. Dzwonili dzwonami, strzelali w powietrze chcąc w ten sposób sprowokować proboszcza ks. Józefa Kozieję, by móc go aresztować. Proboszcza nękano także częstymi re- wizjami. Wyrzucano wszystkie dokumenty z szaf, atakże bru- talnie się znim obchodzono. W Wielkim Tygodniu 1940 roku z obozu uciekło dwóch więźniów. Komendant Asmus zarzą- dził wzięcie zakładników. Byłnim między innymiks. Kozieja, który poprosił o zwolnienie, gdyż jako proboszcz wiśnicki i dziekan dekanatu lipnickiego miał sporo pracy przed świę- tami. Na jego miejsce dobrowolnie zgłosił się ks. Józef Białka, który był katechetą. Oprócz niego poszło do obozu też ok. 30 osób z całej gminy. Wypuszczono ich do- piero "w Wielką Sobotę 0 godzinie trzeciej po południu. Należy również pamiętać o akcji niesienia pomocy więź- niom obozowym przez społeczność Wiśnicza oraz duszpa- sterzy ks. Kozieję i ks. Białkę. Nie pozostali oni obojętni na ciężki los osadzonych. Już po przybyciu pierwszego trans- portu założono tajny komitet dla niesienia pomocy. Dzięki temu komitetowi uwięzieni mieli łączność z rodziną, a tak- że otrzymywali od nich paczki z żywnością i lekarstwami. Za jego pośrednictwem mogli przekazywać wiadomości, które szły w kraj i za granicę. Oznajmiali o swoim losie i okrutnym traktowaniu przez władze obozu. Nadmienić należy jeszcze, że po oswobodzeniu spod okupacji niemieckiej nie skończyły się cierpienia ks. pro- boszcza. Był on inwigilowany przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa w Bochni. Marzena Stochel Nagrobek ks. Józefa Kozieji Wiadomości Wiśnickie 29 NIEMIECKI OBÓZ PRACY W KOBYLU Historia niemieckiego obozu pracy w Kobylu sięga początku sierpnia 1944 roku, kiedy to starosta powia- towy dr Albert Schaar ogłosił mobilizacje ludności do robót fortyfikacyjnych. Początkowo objęci nią zostali wszyscy mężczyźni z roczników 1909 — 1928, następnie cała ludność bez różnicy płci, a także dzieci od 11 roku życia. Henryk Nowak, mieszkaniec Starego Wiśnicza tak wspomina tamten okres: „Obóz znajdował się na łące mojego dziadka Jakuba Kaczmarczyka i jego brata Jana, miał czternaście baraków, był ogrodzony drutem kolcza- stym. Przebywało w nim około 1000 osób. Według relacji świadków więziona w Kobylu była nawet córka prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego. Więźniowie wykorzystywani byli do kopania rowów i budowania drewnianych bunkrów, znajdujących się w Kobylu. Niemcy zajęli szkołę, w której mieściła się kuch- nia dla jeńców wojennych oraz zamieszkali w domach miesz- kańców WSI. Komendant łagru Hauptman Hubert Hussman _ miesz- kał w drewnianym domu Jana Samka. W kuchni jeńców i okupanta obsługi- wały siostry Janina i Bronisława Warzecha, które w głównej mie- rze zajmowały się sporządzaniem po- siłków. Wspólna praca trwała jednak dłu- pracy. Fot. z prywatnych zbiorów go. Po kilku mie- siącach Bronisławę wydelegowano do pracy kuchennej w obozie nad Sanem. Fortyfikacje wojenne budowane były w południowej części wsi, z masowo wycinanych w północ- nej części Kobyla lasów. Gdy nikt nie trzymał nad pracują- cymi nadzoru, prace niosącą korzyść na rzecz okupanta były spowalniane. Fortyfikacje na terenie wsi Kobyle usytuowa- ne były równolegle do głównej drogi. Ostateczne prace tzw. właściwe lub tajne — przy budowlach betonowych i drew- niano — ziemnych wykonywały służby saperskie, wykorzy- stując Baudienst lub Arbeitstalag w Kobylu. Całość prac fortyfikacyjnych, została zakończona jesienią. Z, pośród kil- ku bunkrów drewniano — ziemnych jeden znajdował się za stodołą gospodarstwa rodziny Franciszka i Emilii Dubielów. Był on jednym z największych na terenie wioski. Głęboko wkopany w ziemię zauważalny był poprzez ogromny drew- niano — ziemny dach. Kolejny, nieco mniejszy stał całko- wicie w odosobnieniu od łączących je okopów, tuż za po- tokiem Leksandrówka, na tzw. wsiowym polu rolnym, łą- 30 Wiadomości Wiśnickie kach lub stawach, gdyż ludzie różnie określali znajdujący się tam teren. Znajdował się on w pobliżu domu rodziny Władysława i Heleny Gicalów, obecnie Kowalików. Z początkiem sierpnia w około 20 obozowych barakach umieszczono mężczyzn ujętych w łapankach oraz dostar- czonych na podstawie kontyngentu siły roboczej nałożo- nych na miejscowości ówczesnego powiatu krakowskiego. Znalazło się tam m.in. 50 mężczyzn ze spacyfikowanych wsi Krakuszowice i Zborczyce, położonych na terenie gminy Niegowić. Pacyfikacji miejscowości w powiecie bocheńskim dokonywał wyróżniający się szczególnym okrucieństwem wśród tutejszej ludności oddział Ukraińców z Division SS Galizien, stacjonujący w Muchówce. Oddział ten zwany przez mieszkańców wsi „Czerwoni”, w sposób drastycz- ny traktował tak ludność wsi, jak i tą osadzoną w łagrze. W sumie w Kobylu zgromadzono około 800 — 1000 osób. GZ Robotników przebywają- cyh w obozie traktowano jako więźniów. Komendantem został haupt- mann Hubert Hussman. Początkowo „ ludzie masowo uciekali z nie- woli, z 40 osób przywiezio- nych do obozu wieczorem, do rana zostawało ok. 20. Wobec tego komen- dant Hussman sióstr nie Prace przy kopaniu okopów w Kobylu z udziałem ludności więzionej w niemieckim obozie zastosował bez- względny rygor. W razie opo- ru w pacy lub próby ucieczki strażnicy niemieccy strzela- li bez ostrzeżenia. W ten sposób zabitych zostało 10 osób. Wzmożone represje nie zahamowały ucieczek z obozu pracy. W dniu 17 października 1944 roku z grupy ludności wyznaczonej kontyngentem z gminy Łapanów zbiegło 100 osób. Na drugi dzień komendant łagru w Kobylu z własnej inicjatywy polecił rozstrzelać trzech mężczyzn z łapanow- skiej grupy pozostałej w obozie, dla przykładu i zastraszenia przed dalszymi ucieczkami. 17 listopada 1944 roku Niemcy rozstrzelali dwóch więź- niów obozu, Jana Dadzika ur. 9.11.1905 r. w Leszczynie, oraz Jakuba Łękawę, syna Stanisława i Marii. ur. 12.05.1897 r. w Żegocinie. Wydarzenia z lat okupacji opisał w swoich wspomnie- niach także Feliks Stec. „„Do końca życia będę pamiętał mo- ment, kiedy na rozstrzelanie wyprowadzili pewnego czło- wieka pochodzącego z Lipnicy. Miał ośmioro dzieci, błaga- jąc o życie całował buty niemieckich wojskowych. Jednak oficer, który wydał rozkaz był nieugięty, sam dokonał egze- kucji. Przypuszczam, że w obozie mogło przebywać około czterech tysięcy ludzi. W wybudowanych tam około 20 pro- wizorycznych barakach mieszkało po 200 osób, mężczyzn, kobiet, a nawet dzieci w wieku 12-13 lat. By psychicznie złamać więźniów, na dużych, polowych ekranach Niemcy wyświetlali propagandowe filmy przedstawiające spektaku- larne zwycięstwa wojsk niemieckich. Do pracy przy budowie obwarowań zmuszani byli rów- nież mieszkańcy Kobyla, Niemcy nie szczędzili nawet dzie- ci. To był bardzo ciężki okres. Kontyngent, który trzeba było oddawać żołnierzom — żywiec, zboże, ziemniaki, był tak duży, że często w nocy młóciliśmy cepami zboże, by zdążyć na rano przygotować odpowiednią ilość. Niemcy przydzie- lali za to wódkę i papierosy, ich celem było rozpicie i ogłu- pienie ludzi, żeby łatwiej było nimi rządzić. W swoim gospo- darstwie rodzice posiadali parę koni, więc ja często furman- ką woziłem dla Niemców różne rzeczy: jedzenie, kamienie, drzewo, drut na zasieki. W tym okresie, oku- panci, ludzi z łapanek trans- portowali rów- nież do Niemiec. Wywiezieni . zostali: dwie > z moich sióstr, k— ——4 brat oraz wielu kolegów i kole- żanek. Ja urato- wałem się tylko dzięki temu, że podczas ła- panki ukryłem się w sianie na strychu. Bardzo mocno prze- ziębiłem wówczas uszy tak, że na drugi dzień nic nie słyszałem.” Jedynym pocie- szeniem dla zastraszonej, bezradnej i zmuszonej do prac nad różnymi fortyfikacjami ludności, była myśl o tym, że na terenie tutejszej gminy funkcjonował oddział dywersyj- ny lub inaczej wypadowy, który do każdej akcji zwoływano oddzielnie. Składał się on z 12 osób, a dowodził nim miesz- kaniec Kobyla, Tadeusz Kawka pseudonim „Koniczynka”. To on przeprowadził jedną z akcji, gdzie przebrany w nie- miecki mundur wyprowadził około 300 jeńców z obozu pra- cy w Kobylu. Obóz pracy przymusowej w Kobylu uległ likwidacji w dniu 18 stycznia 1945 roku, kiedy to strażnicy obozowi uciekli z wojskami niemieckimi ustępującymi przed armią radziecką, a więźniowie zbiegli. Radość społeczeństwa wiejskiego z ucieczki okupanta przeplatała się z chwilami goryczy, ponieważ wstępujący w granice wsi Rosjanie plą- drowali gospodarstwa z cennych rzeczy. Do dnia dzisiejszego okres okupacji hitlerowskiej i zwią- zane z nim działania wojenne zauważalne są w Kobylu sobie Miejsce, na którym w 1944 roku był zlokalizowany niemiecki obóz pracy w Kobylu i okolicach. Dowodem tego są ciągle wydobywane podczas wszelakich prac budowlanych pozostałości wojenne. W taki właśnie sposób 28 czerwca 1999 roku, w trakcie kopania fun- damentów pod garaż na działce państwa Ireny i Kazimierza Łobodów z Kobyla, ich zięć Rafał Sysło odkrył pocisk ar- tyleryjski z czasów II wojny Światowej. Znajdował się on na głębokości 1,5 m i odległości 5 m od domu, w którym mieszkają. Przez gospodarstwo państwa Łobodów przecho- dziła niegdyś linia umocnień. Znajdowały się tam drewniane bunkry, rozebrane po wojnie przez miejscową ludność, a na miejscu gdzie stoi rodzinny dom podobno stało działo. Inną pozostałością po obecności wojsk niemieckich są dwa małe betonowe bunkry typu Ringstand 58c w Starym Wiśniczu. O jednym z nich w swojej książce „Życie w cieniu plasty- ka” pisze Jan Święch, były dyrektor PLSP. „Wokół mojego domu wykonywano okopy i bunkry, przeważnie na wzniesie- niu od strony wschodniej. Zaś przy szkole wykopano przez główną drogę rów przeciwczołgowy z prowizorycznym mo- stem. Drugi taki rów wykonano na tej samej drodze obok budynku obecnej Straży Pożarnej. Do " dnia dzisiejszego w tym miejscu — na grobli przy sklepie w Starym Wiśniczu — znaj- duje się betonowy bunkier, pozo- stałość tych cza- sów. Wszystko to wykonali ludzie przymuszeni do pracy przez oku- panta. " Niemcy mieli w każdej miejscowości do- kładny spis ludzi nadających się do pracy przy okopach oraz pracach leś- nych i codziennie bardzo rygorystycznie sprawdzali, kto się nie zgłosił do pracy, wówczas zabierali go z domu na siłę”. Pamięć o ludziach i wydarzeniach z okresu II Wojny Światowej, odcisnęła swoje piętno i jest wciąż żywa wśród mieszkańców. Tekst został opracowany na podstawie materiałów uzy- skanych od Pana Jana Święcha, Pana Krystiana Steca, Pana Henryka Nowaka. Michał Tabor Szanowni Czytelnicy, jeżeli ktoś z Państwa zna osoby, które posiadają w zbiorach rodzinnych fotografie dokumen- tujące czasy i wydarzenia związane z niemieckim obozem pracy w Kobylu oraz okupacją niemiecką Redakcja zwra- ca się z prośba o udostępnienie celem publikacji na łamach WW”. Wiadomości Wiśnickie 31 STOWARZYSZENIE ROZWOJU POŁOMIA DUŻEGO Każde, wydarzenie, czyn, postać, pozostawia po so- bie ślady. Niektóre z nich są trwałe, niczym sięgające już dzisiaj stuletniej historii istnienia architektoniczne cuda, inne rozpływają się zapomniane w czasie. Bez względu jednak na to jak długotrwale odczuwane są reakcje, najważniejsze jest podjęte działanie. Wychodząc z tego też założenia w 2015 roku z inicjatywy części mieszkańców Połomia Dużego, którym bliska jest teraź- niejszość i przyszłość społeczności wsi, powołane zostało Stowarzyszenie Rozwoju Połomia Dużego. Podjęta kon- cepcja zaczęła się urzeczywistniać z dniem 7 sierpnia 2015 roku, kiedy to po raz pierwszy odbyło się spotkanie człon- ków Stowarzyszenia — wybrano zarząd, komisję rewizyj- ną, a także uchwalono statut i nazwę organizacji. Od dnia 17 listopada 2015 roku Stowarzyszenie Rozwoju Połomia Dużego funkcjonuje jako pełnoprawna organizacja. Jak sama nazwa informuje, głównym celem Stowarzyszenia jest wspieranie wszechstronnego rozwoju miejscowości Połom Duży, wygenerowanie jak największej ilości inicjatyw propagujących walory społeczne, kulturalne, krajobrazowe miejscowości i okolic. Głównym założeniem strategii powstałego podmiotu jest poszukiwanie i pozyski- wanie możliwości dofinansowania przedsięwzięć z różnych źródeł. Stowarzyszenie istniejąc niespełna dwa lata, zjednuje sobie sympatyków działaniem — m.in. wspierało organizację Pikniku Rodzinnego w 2016 r., a w 2017 roku zorganizowa- ło „Spotkanie Tłustoczwartkowe” czy „Słodką Niedzielę”, Inną z form działania jest pisanie projektów na dofinanso- wanie przedsięwzięć mających na celu zachowanie i rozwój lokalnej tożsamości, tradycji, obyczajowości. Tegoroczny dotyczy Otwartego Konkursu Ofert na Realizację Zadań Publicznych Województwa Małopolskiego w Obszarze Kultury w 2017r. pn. Mecenat Małopolski. I bez względu na rozstrzygnięcie, w dniu 4 czerwca 2017 r. zostanie zre- alizowany projekt pn. „Połomska sobótka w małopolskiej tradycji”. Chcąc uchronić od zapomnienia obrzęd palenia sobótek, które niegdyś w drugim dniu Święta Zesłania Ducha Św. tak licznie rozświetlały wzniesienia naszej miej- scowości Stowarzyszenie Rozwoju Połomia Dużego już Spotkanie Tłustoczwartkowe 32 Wiadomości Wiśnickie dzisiaj serdecznie zaprasza - wspólnie rozniećmy ogień nie tylko w wymiarze rzeczywistym a przede wszystkim kul- turalno - społecznym. Pozostając jednak przy najbliższych realizacjach, w Niedzielę Palmową zapraszamy do obejrze- nia przygotowywanego przez Stowarzyszenie (z udziałem mieszkańców) spektaklu, związanego z postacią patrona Kaplicy p.w. Św. Brata Alberta w Połomiu Dużym, który odbędzie się w Świetlicy Wiejskiej. Natomiast wszystkie informacje dotyczące Stowarzyszenia Rozwoju Połomia Dużego, aktualnych realizacji przedsięwzięć zamieszczone są na stronie internetowej www.polomduzy.org, do której odwiedzania zapraszamy. Jako młode Stowarzyszenie jesteśmy wdzięczni za każ- dy objaw sympatii kierowanych w stronę naszej organi- zacji, sugestie a także pomoc finansową służącą wsparciu realizacji wyznaczonych przedsięwzięć. Widzimy w naszej niewielkiej miejscowości ogromny potencjał, mamy deter- minację do działania, a przede wszystkim wiarę w to, że warto... Monika Trzeciak STOWARZYSZENIE ROZWOJU POŁOMIA DUŻEGO Piknik Rodzinny (17.06.2016 r.) Prezentacje artystyczne podczas Pikniku Rodzinnego INFORMACJA W SPRAWIE KONTROLI ODPADÓW KOMUNALNYCH ODDAWANYCH PRZEZ MIESZKAŃCÓW Od stycznia bieżącego roku, w dniach zbiórek odpa- dów komunalnych, przedstawiciel firmy TRASZKAN w obecności pracownika urzędu prowadzą na terenie gminy kontrole prawidłowej segregacji. Przyczyną podjęcia powyższych czynności była zgłasza- na przez firmę niewłaściwa bądź niepełna segregacja odpa- dów w gospodarstwach domowych. Analiza sprawozdania złożonego przez firmę TRASZKAN wykazała, iż masa odpadów zbieranych w sposób selektywny jest niska, a rosną ilości odpadów zmieszanych. Nieprzestrzeganie przez mieszkańców gminy zasad segregacji, czyli wrzucanie do pojemników na odpa- dy zmieszane, np. papieru, plastiku, szkła, metalu, zwiększa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpada- mi komunalnym. Może to spowodować sytuację, w której wpływy z „opłaty śmieciowej” nie pozwolą na sfinanso- wanie kosztów określonych ustawowo, co w konsekwencji spowoduje konieczność podniesienia wysokości obowiązu- jących stawek opłat za gospodarowanie odpadami w sposób selektywny jak również nieselektywny. Dotychczasowe kontrole potwierdziły następujące nie- prawidłowości: - wyrzucanie przez znaczną część mieszkańców cennego surowca recyklingowego, tj. opakowań wielowarstwowych, metali, aluminium, plastiku czy szkła, do pojemników lub worków przeznaczonych na tzw. balast, - występowanie nieruchomości, z których mieszkańcy nie oddają żadnych odpadów pozostałych z segregacji, - nieprzestrzeganie zasad oddawania odpadów remontowo - budowlanych, np. styropianu, płytek ceramicznych, gru- zu itp., których odbiór należy zgłosić firmie lub własnym transportem dostarczyć do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w Nowym Wiśniczu, - oddawanie odpadów, które nie są wytwarzane w gospo- darstwie domowym, gdyż powstały w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej. Właściciel nieruchomości powi- nien zawrzeć odrębną, dodatkową umowę na ich wywóz. Urząd Miejski w Nowym Wiśniczu informuje, iż przystąpił do kontroli przedsiębiorców w zakresie posiadania aktual- nych umów na odbiór odpadów komunalnych. __ JAK SEGREGOWAĆ ODPADY? t» Do worka ŻÓŁTEGO wrzucamy: 4. poset zgriecicwe hwielki płastikowe po Do worka ZIELONEGO wrzucamy: + pusze buoedki ze <zkla bezbarwnego i o mapozach (cz nakogick) + pore słodki 2e sala bozburwacpo | Latonmnęgo (bz nakzęiek) W NA ODPADY Z € IRASZKAN s. Nie pal śmieci ! | mieszkańców niespalanie m.in. plastik, jpadów z jjącyct folię, gumę, pampersy, tekstylia itp. NĄ Ls] CY2 n-ta IKA ko Najbardziej cierpią twoje dzieci ! W przypadku stwierdzenia podczas kontroli, że odpady zbierane są niezgodnie ze złożoną deklaracją, mieszkańcy nieruchomości obecni w domu zostali pouczeni i otrzy- mali ulotki dotyczące segregowacji odpadów. Pozostałe nieruchomości otrzymały przyklejone na pojemnikach lub w widocznych miejscach informacje następującej treści: W Twoim pojemniku / worku znajdują się odpady pod- legające segregacji, np. plastik, metal, szkło czy papier. Ta karteczka to dla Ciebie ostrzeżenie. Jeżeli ponowna kontrola wystawionych odpadów wyka- że fakt stosowania niepełnej segregacji lub niesegregowania, zostanie wszczęte postępowanie w celu wydania właścicie- lowi gospodarstwa domowego decyzji zwiększającej opłatę adekwatną do oddawania odpadów w sposób nieselektywny (zmieszany). Przypominamy, że opakowania należy dokładnie opróż- nić. Nie trzeba ich myć! Woda to cenny surowiec naturalny. Kolejny raz prezentujemy obowiązujące na terenie na- szej gminy zasady segregacji odpadów komunalnych. Irena Bakalarz Wiadomości Wiśnickie 33 SPORTOWE RYWALIZACJE Współzawodnictwo sportowe na szczeblu gmin- nym w 2017 roku rozpoczęły zawody w Drużynowym i Indywidualnym Tenisie stołowym dziewcząt i chłop- ców, rozgrywane w ramach Igrzysk Młodzieży Szkolnej 2016/2017. Zawody rozegrano 12 stycznia 2017r. w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Starym Wiśniczu. Uczestników przy- byłych na zawody przywitała Dyrektor Anna Waśko. Do rywalizacji przystąpiły dziewczęta ze Szkoły Podstawowej w Starym Wiśniczu oraz chłopcy ze Szkoły Podstawowej z Muchówki, Królówki i Starego Wiśnicza. Oto wyniki: Indywidualny Tenis stołowy dziewcząt: I miejsce Put Gabriela ZS w Starym Wiśniczu II miejsce Ostroga Małgorzata ZS w Starym Wiśniczu III miejsce Buda Wiktoria ZS w Starym Wiśniczu IV miejsce Put Julia ZS w Starym Wiśniczu Indywidualny Tenis stołowy chłopców: I miejsce Put Maciej ZS w Starym Wiśniczu II miejsce Nowak Przemysław ZS w Starym Wiśniczu IL miejsce Pawlik Kacper SP w Muchówce IV miejsce Kołodziej Marcin ZS w Królówce Drużynowy Tenis stołowy dziewcząt: I miejsce ZS w Starym Wiśniczu II miejsce ZS w Starym Wiśniczu Drużynowy Tenis stołowy chłopców: I miejsce ZS w Starym Wiśniczu II miejsce ZS w Królówce III miejsce SP w Muchówce Gimnazjaliści rywalizowali ze sobą podczas zawo- dów w Piłce ręcznej dziewcząt i chłopców rozgrywanych w dniach 16 - 17 stycznia 2017r. Gospodarzem tych spotkań był Zespół Szkół w Nowym Wiśniczu. Do zawodów przy- stąpili uczniowie Gimnazjum z Kobyla, Królówki, Starego Wiśnicza i Gospodarze. W pierwszym dniu zawodów me- cze rozgrywali chłopcy, w drugim - dziewczęta. Ostateczna klasyfikacja przedstawiała się następująco: Piłka ręczna dziewcząt: I miejsce ZS w Starym Wiśniczu 2 miejsce ZS w Królówce 3 miejsce ZS w Kobylu Piłka ręczna chłopców: 1 miejsce ZS w Kobylu 2 miejsce ZS w Królówce 3 miejsce ZS w Nowym Wiśniczu W dniach 16 - 17 lutego rywalizowały ze sobą zespo- ły dziewcząt i chłopców ze szkół podstawowych z tere- nu gminy. W pierwszym dniu do zawodów w Mini piłce ręcznej zgłosiły się drużyny żeńskie z Kobyla, Królówki, Muchówki, Nowego i Starego Wiśnicza. Drugiego dnia za- wodów na parkiecie sali gimnastycznej w Nowym Wiśniczu zmierzyły się 4 zespoły chłopców z Królówki, Muchówki, Starego Wiśnicza i Gospodarzy. Zawody odbywały się w ra- mach Igrzysk Młodzieży Szkolnej 2016/2017. W ostatecz- nej klasyfikacji zespoły zajęły odpowiednio miejsca: Mini piłka ręczna dziewcząt: I miejsce ZS w Kobylu II miejsce ZS w Starym Wiśniczu 34 Wiadomości Wiśnickie III miejsce SP w Muchówce Mini piłka ręczna chłopców: I miejsce SP w Muchówce II miejsce ZS w Królówce III miejsce ZS w Starym Wiśniczu Kolejne eliminacje, których celem było wyłonienie na- szego reprezentanta na zawody powiatowe, zostały roze- grane 24 i 27 lutego w Zespole Szkół w Nowym Wiśniczu. Uczniowie szkół podstawowych rywalizowali tym razem w dyscyplinie Mini siatkówka. W ostatecznej klasyfi- kacji dziewcząt na 1 miejscu podium znalazła się druży- na z Kobyla, potem odpowiednio z Królówki, Nowego Wiśnicza oraz z Muchówki. W grupie chłopców zwycięzcą został zespół z Muchówki, na drugim miejscu podium stanęli chłopcy z Nowego Wiśnicza, a na trzecim drużyna z Królówki. W ramach Gimnazjady 2016/2017 w dniach 6-7 mar- ca rozegrano zawody w Siatkówce dziewcząt i chłopców. Do zawodów, zarówno pierwszego jak i drugiego dnia, przystąpili uczniowie Gimnazjum z Królówki, Kobyla i Nowego Wiśnicza. Wśród chłopców niezwyciężony oka- zał się zespół gimnazjalistów z Królówki, na drugim miej- scu uplasował się zespół z Kobyla, a na trzecim Gospodarzy. W rywalizacji dziewcząt na pozycji lidera uplasowała się drużyna dziewcząt z Kobyla. Drugie miejsce zajął zespół z Królówki, a trzecie z Nowego Wiśnicza. Zdobywcom pierwszych miejsc, w poszczególnych dy- scyplinach, gratulujemy osiągniętego wyniku i życzymy powodzenia podczas zawodów rozgrywanych na szczeblu powiatowym. Barbara Burdak Rozgrywki mini piłki ręcznej dziewcząt WIADOMOŚCI WIŚNICKIE KWARTALNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY Wydawca: Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Wiśniczu, ul. Rynek 6, tel. 14 612 87 04 Redaktor naczelny: Leszek Marszałek. Skład redakcyjny: Bernadetta Błoniarz, Barbara Burdak, Barbara Szota-Rekieć, Michał Tabor, Regina Wielgus. Skład i łamanie: Władysław Justyński, Agata Załupska Zdjęcie na okładce: Przedszkolaki na tle kościoła w Starym Wiśniczu Druk: Drukarnia „Profit Media”, Sławomir Trzósło, Bochnia, ul. Partyzantów 22, tel. 146113055. Nakład 600 egz. Redakcja zwraca się z prośbą o nadsyłanie materiałów i tekstów do gazety na adres wydawcy i zastrzega sobie prawo do skracania tekstów. WIOSNĄ LUC Oddział w Nowym Wiśniczu, Rynek 23 Filia w Bochni, ul. Bracka 4a POK w Bochni, ul. Kazimierza Wielkiego 26 POK w Lipnicy Murowanej 102 DLA KLIENTÓW INDYWIDUALNYCH NA REALIZACJĘ DOWOLNYCH CELOW B R KONSUMPCYJNYCH s TK BANK PODEJMUJE DECYZJĘ O UDZIELENIU KREDYTU PO DOKONANIU Rzemiosł OCENY ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ w Krakowie Szczegółowe informacje dostępne są w Oddziałach Banku ZAP RA. ZAM Y Niniejsza informacja nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Pakiety skierowane dla nowych klientów zainteresowanych łączem światłowodowym! ENZO VAN MyFIBER 60+ do 60 Mega* (60Mbps/6Mbps) MyFIBER 100+ do 100 Mega* (100Mbps/10Mbps) MyFIBER 200+ do 200 Mega* (200Mbps/10Mbps) MyFIBER 300+ do 300 Mega* (300Mbps/10Mbps) Umowa na 24 miesiące PROMOCJA ! Instalacja Abonament Router bezprzewodowy 149 1 49 zł 12 99: 59 zł 12 1a 99 zł 12 12 119 zł 1»