II.
—
m
>
>
>
>
>
PROCEDURA
POSTĘPOWANIA Z PACJENTEM PODEJRZANYM/ROZPOZNAN YM COVID -19.
L
CEL PROCEDURY:
Procedura opisuje postępowanie personelu medycznego w przypadku podejrzenia/rozpoznania
COVID-19, prowadzące do minimalizacji powikłań u pacjenta, eliminacji narażenia innych osób
na zakażenie oraz zapewniające natychmiastowe skierowanie pacjenta do wyznaczonych
oddziałów obserwacyjno-zakaźnych i zgłoszenie odpowiednim służbom sanitarnym.
11.
ZAKRES PROCEDURY:
Wszystkie komórki organizacyjne Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego
(MSSW).
ZAŁĄCZNIKI:
Algorytm kwalifikacji osób do postępowania epidemiologicznego oraz medycznego
SARS/koronawirus dla SOR/POZ- załącznik 5
Ulotka: „, Informacja dla pacjenta bezobjawowego”- załącznik Nr 2a
Ulotka: „ Informacja dla pacjenta bezobjawowego po kontakcie z osobą z potwierdzonym
zakażeniem SARS —CoV-2 ”- załącznik Nr 2b
Dzienniczek samokontroli stanu zdrowia dla osoby z kontaktu lub powracającej z krajów
gdzie rozprzestrzenia się nowy koronawirus SARS —CoV-2 - załącznik Nr 3
Wysyłanie materiału na badania w kierunku SARS —CoV-2 - załącznik nr 4
Ankieta pacjenta zgłaszającego się z powodu podejrzenia zakażenia koronawirusem SARS
—CoV-2 - załącznik nr 1
Wykaz telefonów do transportu medycznego- załącznik nr 6
Dokumenty związane:
-Plan Higieny Szpitala, Procedura — postępowanie z odpadami medycznymi.
1.
DEFINICJE
COVID-19 choroba wywołana przez nowy koronawirus (2019-nCoV)
Przenoszenie wirusa odbywa się droga kropelkową oraz kontaktową
Okres wylęgania choroby (czas od ekspozycji do wystąpieniem pierwszych objawów) trwa 2 do
14 dni ( mediana 3-6 dni). Wirus może być zakaźny do 1-2 dni przed wystąpieniem objawów.
80 % przypadków przebiega łagodnie. Ciężki przebieg choroby obserwuje się u ok.15-20% osób.
Do zgonów dochodzi u 2-3% osób chorych. Prawdopodobnie dane te są zawyżone, gdyż u wielu
osób z lekkim przebiegiem zakażenia nie dokonano potwierdzenia laboratoryjnego.
Objawy zakażenia:
trudności z oddychaniem,
wysoka gorączka - 99%
ból głowy
kaszel- 60%
męczliwość 70%
bóle brzucha
Należy pamiętać o rutynowym przestrzeganiu podstawowych zasad ochrony (maska ochronna,
dezynfekcja dłoni, unikanie dotykania okolicy twarzy) przy kontakcie z wszystkimi pacjentami
wykazującymi objawy zakażenia układu oddechowego.
I. OPIS POSTĘPOWANIA
1. Umieścić w widocznym miejscu rejestracji informację dla pacjenta.
2. Na wszystkich drzwiach wejściowych umieścić informację o rozdzieleniu
strumienia chorych potencjalnie zakażonych.
3. Wyraźnie oznakować drogę do SOR - OBSERWACYJNY (zlokalizowany w
miejscu planowej izby przyjęć)
u _ Wszyscy wchodzący do szpitala mają wykonywany pomiar temperatury i
weryfikowany wywiad epidemiologiczny
u Osoby z temperaturą powyżej 37,59 lub dodatnim wywiadem epidemiologicznym nie
są wpuszczane do szpitala.
u Lekarze z dodatnim wywiadem epidemiologicznym, ale nie wymagający kwarantanny
wg zaleceń GIS muszą skontaktować się z Zastępcą Dyrektora d.s Lecznictwa( tel.:22
47 35 330)
Lekarz POZ/NŚOL
« Pacjenci z grup ryzyka powinni przejść na SOR IZOLACYJNY MSS
« Jeśli pacjent nie chce przejść do SOR-IZOLACYJNY MSSŚW, należy poprosić o
założenie maski chirurgicznej i niezwłocznie przyjąć go w izolatce, stosując środki
ochrony osobistej( maska FFP2 lub 3, gogle ochronne lub przyłbica, fartuch
fizelinowy nieprzemakalny z czepkiem lub kombinezon ochronny, rękawice
ochronne)
« Pacjent oczekując na badania —nie opuszcza wyznaczonej strefy izolacji ma
założoną maskę, która może być używana maksymalnie przez 1 godzinę; po użyciu
maskę należy usunąć do odpadów zakaźnych i założyć pacjentowi świeżą maseczkę,
o ile jest taka potrzeba.
" Postępować zgodnie z załącznikiem nr 5.
Rejestracja SOR/POZ,
lub
Pacjenci z widocznymi objawami infekcji dróg oddechowych i / lub gorączką, powinni
zostać przekierowani do SOR-IZOLACYJNY MSSW — w miejscu planowej izby
przyjęć
Każdego chorego bezobjawowego poprosić o wypełnienie ankiety (załącznik Nr 1) —
wypełniona ankieta musi być widoczna dla lekarza na poziomie SOR i ewentualnie
pracowni oraz oddziału ( jeśli pacjent pożyczał długopis zdezynfekować go).
odbył podróż zagraniczną w ciągu ostatnich 14 dni
lub
miał styczność z osobą, która przebywała w regionach, w których stwierdzono
epidemiczne występowanie COVID-19
miał styczność z osobą z rozpoznaniem/podejrzeniem o COVID-19
STYCZNOŚĆ JEST DEFINIOWANA JAKO:
kontakt z wydzielinami dróg oddechowych lub płynów ustrojowych osoby chorej/
podejrzanej o COVID-19
opieka nad taką osobą lub zamieszkiwanie z nią
podróż z osobą podejrzaną o zachorowanie
Jeśli TAK
l Zdezynfekować ręce. Założyć maskę ochronną ( chirurgiczną).
2, Podać maskę ochronną ( chirurgiczną) pacjentowi i ewentualnie opiekunowi.
Poprosić o założenie.
3 Przekierować pacjenta do SOR-IZOLACYJNY MSŚSW.
4. Przewietrzyć rejestrację/ zdezynfekować powierzchnie, których dotykał i/ lub na
które kasłał chory, alkoholowym środkiem dezynfekcyjnym.
8. Odpady medyczne powstałe podczas opieki nad pacjentem są traktowane jakl
odpady medyczne zakaźne i przekazywane w czerwonych workach do utylizacji,
worki muszą być dezynfekowane przez przecieranie.
6. Jeżeli chory miał w rejestracji kontakt (powyżej 15 min bez maski, lubi
bezpośrednie narażenie na wydzieliny) z osobami zebrać ich dane ( imię, nazwisko,
nr telefonu).
7. W przypadku przewiezienia pacjenta z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2, do
SOR, przez ZRM lub inny transport sanitarny do części zabiegowej, poinformować
transport, że chory powinien być niezwłocznie przekazany do Szpitala Zakaźnego,
Oddziału Obserwacyjno-Zakaźnego CSK MON lub MSWiA
8. Jeśli transport może zagrażać życiu chorego, przekazać go SOR-IZOLACYJNY
MSSW. U pacjentów oddychających samodzielnie należy założyć maskę ochronną
( jeśli do tej pory nie założona.)
LEKARZ SOR
Jeżeli u chorego rozpoznano:
-ciężkie wirusowe zapalenie płuc, bez względu na wywiad epidemiologiczny —
tak szybko jak to możliwe, przekazać do Szpitala Zakaźnego, Oddziału Zakaźnego MON
ul Szaserów lub, Szpitala jednoimiennego MSWiA ( pacjent w oczekiwaniu na transport
przebywa w izolacji, jeśli oddycha samodzielnie, powinien mieć założoną maseczką
chirurgiczną).
-wskazania do hospitalizacji z innego powodu ale z dodatnim wywiadem epidemiologicznym
niezwłocznie przekazać do SOR-IZOLACYJNY MSSW, przy braku miejsc skontaktować się z
Oddziałem Obserwacyjno-izolacyjnym (V piętro).
TAKI PACJENT NIE MOŻE TRAFIĆ NA ŻADEN INNY ODDZIAŁ MSSW!!!!
Na Oddział Obserwacyjno-izolacyjny (V piętro) pacjenci mogą być przyjmowani jeśli w
SOR-Izolacyjnym MSSW jest więcej 6 lub więcej osób izolowanych.
W przypadku pacjenta urazowego patrz niżej
Jeżeli chory miał z kimś kontakt w SOR ( powyżej 15 min. bez maski, lub bezpośrednie
narażenie na wydzieliny) zebrać dane ( imię, nazwisko, nr telefonu ) przekazać do stacji
epidemiologicznej.
Przeprowadzić dekontaminację pomieszczeń, w których przebywał chory — patrz niżej.
REJESTRACJA SOR- IZOLACYJNY MSSW
1. Wchodząc do strefy skażonej stosować środki ochrony osobistej (maska FFP2 lub
3, gogle ochronne lub przyłbica, fartuch fizelinowy nieprzemakalny z czepkiem lub
kombinezon ochronny, rękawice ochronne wymieniane po dotknięciu dokumentów
chorego).
2. Zdejmować środki ochrony przy wychodzeniu ze strefy skażonej do czystej.
3. _- Nie wychodzić poza obszar SOR-IZOLACYJNY MSSW.
u
Jeśli chory nie ma maski, podać maskę ochronną (chirurgiczną) pacjentowi i
ewentualnie opiekunowi. Poprosić o założenie. Jeśli czas oczekiwania będzie się
przedłużał zmienić maskę chirurgiczną co godzinę.
Odebrać wypełnioną ankietę ryzyka od chorego. Dołączyć ją do dokumentacji
medycznej
Jeśli chory nie otrzymał wcześniej ankiety poprosić o wypełnienie załącznik nr 1
— wypełniona ankieta musi być widoczna dla lekarza na poziomie SOR i
ewentualnie pracowni oraz oddziału (jeśli pacjent pożyczał długopis
zdezynfekować go).
Powiadomić ratownika/pielęgniarkę telefonicznie lub przez krótkofalówkę o
przybyciu.
Zdezynfekować powierzchnie, których dotykał i/ lub na które kasłał chory alkoholowym
środkiem dezynfekcyjnym.
Odpady medyczne powstałe podczas opieki nad pacjentem są traktowane jak odpady medyczne
zakaźne i przekazywane w czerwonych workach do utylizacji, worki muszą być dezynfekowane
przez przecieranie alkoholowym środkiem dezynfekcyjnym.
Lekarz, ratownik, pielęgniarka SOR-OBSERWACYJNY
L
Wchodząc do strefy skażonej stosować Środki ochrony osobistej (maska FFP2 lub
3, gogle ochronne lub przyłbica, fartuch fizelinowy nieprzemakalny z czepkiem lub
kombinezon ochronny, rękawice ochronne — 2 pary — para wierzchnia wymieniana
przed wykonaniem procedury aseptycznej, przed kontaktem z chorym, po
kontakcie z chorym, po kontakcie z wydalinami, wydzielinami i płynami
ustrojowymi chorego, po kontakcie ze środowiskiem chorego).
Zdejmować środki ochrony przy wychodzeniu ze strefy skażonej do czystej.
Środki ochrony osobistej powinny być zdejmowane w sposób bezpieczny zgodnie z
opisami znajdującymi się na ścianach tj. strój ochronny w strefie skażonej, maska w
strefie czystej.
PAMIĘTAJ O CHIRURGICZNEJ DEZYNFEKCJI RĄK !!!
Przy czynnościach z narażeniem na wydzieliny stosować dodatkowy fartuch
ochronny
3.
Nie wychodzić poza obszar SOR- IZOLACYJNY MSSW
—
4. Stosować środki ochrony osobistej (maska FFP2 lub 3, gogle ochronne lub
przyłbica, fartuch fizelinowy nieprzemakalny z czepkiem lub kombinezon
ochronny, rękawice ochronne)
Badania chorego są przeprowadzane w pomieszczeniu izolacyjnym- wymiana
wierzchniej warstwy rękawic zamiast higieny rąk.
5. _ Ograniczyć transport chorego poza obszar izolacji, ograniczyć do niezbędnego
minimum kontakt innych osób z pacjentem.
s Wszystkie drzwi wewnątrz pododdziału muszą pozostawać zamknięte!!!
W przypadku konieczności zlecenia badań obrazowych i konsultacji:
Preferowane badania przyłóżkowe i konsultacje telefoniczne lub on line
Jeśli konieczny transport -poinformować personel pracowni o zagrożeniu i konieczności stosowania
dodatkowych środków ochrony osobistej: maski chirurgicznej obejmującej nos i usta, przy
narażeniu na aerozol maski FFP 2 lub 3, rękawic jednorazowych, fartucha fizelinowego
wodoodpornego z czepkiem lub kombinezonu , przyłbicy lub gogle
Osoba transportująca chorego również powinna założyć dodatkowe środki ochrony osobistej.
Algorytm kwalifikacji załącznik nr 1
telefonicznie poinformować Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego
w godz. 800- 1535 22- 310-79-09
w innych godzinach tel.: dyżurny 606-10-80-40
podejrzenie zachorowania, rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej należy w ciągu 24 godz.
zgłosić na druku ZLK 1 do PSSE
W przypadku braku możliwości skontaktowania się z oddziałem zakaźnym przy
uzasadnionym podejrzeniu COVID-19
Zmiany w badaniu laboratoryjnym sugerujące COVID-19:
11 CRP
-Pokalcytonina w normie ( jeśli bez nadkażenia)
1] LDH
M leukopenia i/ lub limfopenia
[Pacjent wymagający hospitalizacji ( wystarczy gorączka z zagęszczeniami miąższowymi w RTG
klp lub hipoksemia)
m Niezwłocznie izolować w pododdziale SOR-IZOLACYJNY MSŚW. Pacjenci do ODDZIAŁU
OBSERWACYJNO- IZOLACYJNEGO MSS mogą być kierowani wyłącznie po
6
zapełnieniu 6 lub więcej łóżek w SOR-IZOLACYJNYM. Przed przeniesieniem konieczne
ustalenie z oddział
m Przeprowadzić test w kierunku grypy oraz RI-PCR SARS-CoV-2 (załącznik Nr 1) oraz pobrać
panel badań podstawowych, w tym morfologię z rozmazem, LDH, parametry nerkowe i
elektrolity (panel COVID SOR Scan) Wypełnić druk ZLK-1 celem przesłania do PSSE.
m Spróbować skontaktować się z jednym ze szpitali zakaźnych celem przekazania pacjenta
s Przy dodatnim wyniku SARS-CoV-2 poinformować szpital MSWiA i przekazać tam chorego
dedykowanym transportem sanitarnym: tel. 22 508 18 50 przy braku dostępności, patrz
załącznik Nr 6
» Przy wyniku ujemnym przekazać chorego do oddziału specjalistycznego po telefonicznym
uzgodnieniu ( oddział musi przygotować salę izolacyjną).
m Jeśli, mimo ujemnego wyniku testu, nie ma wątpliwości co do rozpoznania COVID-19 —
poinformować MSWiA lub Szpital Zakaźny i przekazać tam chorego j.w.
s Chory wymagający hospitalizacji z innego powodu, ale z czynnikami ryzyka, po otrzymaniu
ujemnego wyniku może być przeniesiony na oddział po telefonicznym uzgodnieniu ( oddział
musi przygotować salę izolacyjną).
POSTĘPOWANIE Z PACJENTEM URAZOWYM Z PODEJRZENIEM/POTWIERDZENIEM
RS-CoV-2
. Jeżeli chory oddycha samodzielnie, założyć choremu maseczkę chirurgiczną jednorazowego
użytku oraz umieścić w SOR- IZOLACYJNY MSSW w części izolowanej
„ Tak szybko jak to możliwe należy powiadomić o zdarzeniu:
ZKZS tel.: 22 47 35 837
POWIATOWĄ STACJĘ SANITARNO — EPIDEMIOLOGICZNĄ ( PSSE)
w godz. 80%- 1535- tel.: 22- 310-79-09
w innych godzinach - tel.: dyżurny 606-10-80-40
m Postępować zgodnie z instrukcjami otrzymanymi od PSSE, w tym czasie rozpocząć zbieranie
— danych personalnych pacjentów, którzy mogli mieć kontakt z chorym, w celu objęcia ich
indywidualnym nadzorem epidemiologicznym lub kwarantanną.
" W przypadku bezpośredniego zagrożenia życia pacjenta i konieczności udzielenia mu
natychmiastowej pomocy medycznej przed przyjazdem ambulansu, należy zastosować środki
ochrony osobistej, które zabezpieczą przed bezpośrednim kontaktem z wydzielinami i
wydalinami chorego (wodoodporny fartuch ochronny z długimi rękawami, okulary/gogle lub
przyłbica na twarz, rękawice ochronne jednorazowe, maska z filtrem FFP2 lub 3
„ Zorganizować transport medyczny pacjenta do MSWiA informując o ryzyku zarażenia COVID-
19. Poinformować MSWIA o transporcie chorego
Ograniczyć transport chorego poza obszar izolacji, ograniczyć do niezbędnego minimum kontakt
innych osób z pacjentem. Konieczny transport przeprowadzać najkrótszą drogą. Jeśli koniecznie
transport windą to wyłącznie oznakowaną dedykowaną do podejrzeń COVID-19.
W przypadku konieczności zlecenia badań obrazowych poinformować personel pracowni o
zagrożeniu i konieczności stosowania dodatkowych środków ochrony osobistej: maski
chirurgicznej obejmującej nos i usta, przy narażeniu na aerozol maski FFP 2 lub 3, rękawie
jednorazowych, fartucha fizelinowego z czepkiem lub kombinezonu
Osoba transportująca chorego również powinna założyć dodatkowe środki ochrony osobistej
Konieczne ostre zabiegi operacyjne należy przeprowadzać w jednej z SAL BLOKU
CHIRURGICZNEGO ORTOPEDYCZNEGO.
Po zabiegu blok umyć i zdezynfekować jak po zabiegu skażonym wg planu higieny. Zamgławić
pomieszczenia
« Po zabiegu operacyjnym, po ustabilizowaniu pacjenta, przy zachowaniu zasad izolacji
powietrzno-kropelkowej chorego transportujemy do SOR-IZOLACYJNY MSŚW na
stanowisko monitorowane.
Jeśli transport nie zagraża życiu chorego, zorganizować przeniesienie do szpitala MSWiA,
dedykowanym transportem sanitarnym : tel 22 508 18 50 ;
inne nr telefonu w załączniku Nr 6
POŁOŻNICTWO I NEONATOLOGIA
_—
1.
Ż.
kai
3.
4.
Ocenić stan zdrowia ciężarnej przy wejściu do szpitala. Pomiar temp i ankieta na planowej izbie
przyjęć. Poprosić o założenie maseczki chirurgicznej ( również osobę towarzyszącą jeśli taka jest)
Jeśli ciężarna nie ma cech infekcji i czynników ryzyka może być przyjęta na Oddział
Ginekologiczno-Położniczy.
Jeśli ciężarna ma cechy infekcji lub dodatni wywiad epidemiologiczny
poinformować telefonicznie SOR o konieczności ewakuowania pacjentów z drogi do SOR.
poprosić osobę ubraną w środki ochrony osobistej ( np. osoba dokonująca pomiary temp przy
wejściu) o przeprowadzeniu chorej do gabinetu ginekologicznego SOR
poinformować ginekologa o konieczności pilnej konsultacji i zastosowaniu środków ochrony
osobistej (wodoodporny fartuch ochronny z długimi rękawami, okulary/gogle lub przyłbica na
twarz, podwójne rękawice ochronne jednorazowe, maska z filtrem FFP2 lub 3)Przeprowadzić
niezbędne badania, np. USG oraz badania laboratoryjne. Jeśli stan położniczy płodu i ciąży
będzie prawidłowy, niezagrożony z małym podejrzeniem COVID-19, ciężarna może być
odesłana do domu z zaleceniem samoobserwacji.
Przy podejrzeniu COVID-19
W przypadku podejrzanego stanu położniczego, który wymaga obserwacji, i małego podejrzenia
zakażenia koronawirusem, pacjentka powinna pozostać na sali obserwacyjnej do czasu ustalenia
konieczności hospitalizacji i uzyskania wyniku badania w kierunku COVID-19, jeśli czas
oczekiwania na wynik wynosi powyżej 3 godzin skontaktować się z MSWiA
Jeśli wynik testu na koronawirusa SARS-CoV-2 jest ujemny pacjentka może być hospitalizowana w
Oddziale Ginekologiczno-położniczym, w miarę możliwości w warunkach izolacji. Powtórzyć test na
SARS-CoV-2 p0 48 godzinach.
Jeśli istnieje konieczność hospitalizacji z powodów położniczych i wynik testu na koronawirusa
SARS-CoV-2 jest dodatni (lub pacjentka ma wyraźne objawy zakażenia) z dodatnim wywiadem
epidemiologicznym, należy przewieźć ciężarną do MSWiA po poinformowaniu tamtejszej izby
przyjęć ginekologiczno-położniczej, dedykowanym transportem sanitarnym : tel.: 22 508 18 50
Tak szybko jak to możliwe należy powiadomić o zdarzeniu:
ZKZS - tel.: 22 47 35 837
POWIATOWĄ STACJĘ SANITARNO — EPIDEMIOLOGICZNĄ ( PSSE)
w godz. 80%- 1535 22- 310-79-09
w innych godzinach tel. dyżurny 606-10-80-40
Postępować zgodnie z instrukcjami otrzymanymi od PSSE, w tym czasie rozpocząć zbieranie danych
personalnych pacjentów, którzy mogli mieć kontakt z chorą, w celu objęcia ich indywidualnym
nadzorem epidemiologicznym lub kwarantanną.
Gdy stan położniczy jest nieprawidłowy, istnieje pilna potrzeba interwencji położniczej, życie matki
i/lub płodu jest zagrożone, wówczas - niezależnie od tego, czy zagrożenie COVID-19 jest duże, czy
małe - należy skierować pacjentkę na salę zabiegową SOR
Wstrzymać pracę SOR do czasu zdezynfekowania oddziału. Patrz niżej.
Po ustabilizowaniu stanu przetransportować chorą na SOR- IZOLACYJNY lub Oddział
Obserwacyjno-IZOLACYJNY MSS. Noworodka przekazać do opieki neonatologicznej ( postępować
zgodnie z rekomendacjami konsultanta krajowego d.s. perinatologii)
Jeśli po cesarskim cięciu okaże się, że wynik szybkiego testu na koronawirusa SARS-CoV-2 jest
dodatni, wówczas należy skierować pacjentkę do MSWiA po poinformowaniu izby przyjęć MSWiA,
transportem dedykowanym.
Kliniki/Oddziały
l. Przy podejrzeniu zakażeniu u pacjenta należy zachować zasady izolacji powietrzno —
kropelkowej, u personelu stosować środki ochrony osobistej ( maska chirurgiczna, fartuch
fizelinowy nieprzemakalny z czepkiem, gogle lub przyłbica, rękawiczki jednorazowe), założyć
choremu maskę z chirurgiczną . Przy wykonywaniu procedur o wysokim ryzyku powstawaniu
aerozolu (odsysanie, intubacja, pobieranie wydzieliny dróg oddechowych, pobieranie wymazu z
nosogardła stosować pełne zabezpieczenie (maska z filtrem FFP2/3, fartuch fizelinowy
nieprzemakalny z czepkiem lub kombinezon ochronny, gogle lub przyłbica, rękawiczki
jednorazowe).
2. Niezwłocznie pobrać wymaz w kierunku SARS-CoV-2 + podstawowy panel badań (morfologia z
rozmazem, LHD, prokalcytonina, CRP, parametry nerkowe i elektrolity)
3. Jeśli nie ma możliwości izolacji pacjenta na oddziale macierzystym, uzgodnić z ODDZIAŁEM
OBSERWACYJNO-IZOLACYJNY MSS (V piętro) przeniesienie chorego. O przeniesieniu
decyduje kierownictwo oddziału lub Kierownik Zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych MSSW
Przetransportować chorego po ustaleniu MSSW — patrz wyżej
4. Przy pewności rozpoznania, nie czekając na wynik testów, skontaktować się ze szpitalem
zakaźnym lub MSWiA i przetransportować tam chorego dedykowanym transportem
sanitarnym bezpośrednio z oddziału macierzystego, tel.: 22 508 18 50
5. Powiadomić ZKZS nr tel. wew 837 lub 216 tak szybko jak to możliwe.
6. Rozważyć dedykowanie osobnego personelu do opieki nad tymi chorym.
7. Stosowanie sprzętu jednorazowego użytku i/lub dedykowanego dla pacjentów, a jeśli to
niemożliwe, szybka dezynfekcja sprzętu preparatem na bazie alkoholu po każdym użyciu.
8. Ograniczenie transportu poza obszar izolacji, ograniczenie do niezbędnego minimum kontaktu
innych osób z pacjentem.
9. Prowadzenie rejestru osób kontaktujących się z pacjentami ( imię nazwisko, pesel, nr telefonu) —
przy zgłoszeniu do sanepidu podać te dane.
10. Przestrzeganie zasad mycia i dezynfekcji powierzchni w obszarze izolacji, unikając
tworzenia się aerozoli.
1I.W sytuacjach sprzyjających tworzeniu aerozolu konieczne jest stosowanie pełnej bariery
ochronnej maska z filtrem FFP2/3, pełna ochrona twarzy, rękawice, wodoodporny fartuch
ochronny z czepkiem).
12, Rzeczy pacjenta transportujemy w szczelnie zamkniętym worku zdezynfekowanym z
zewnątrz.
13. Jeśli w oddziale jest hospitalizowany pacjent z wyraźnym podejrzeniem i wynikiem
ujemnym i tak stosować zasady izolacji, powtórzyć test po 48 godzinach!!!
Pacjentów z tzw. kontaktu należy umyć, zmienić piżamy, pościel, zdezynfekować łóżka i
przetransportować na inną salę chorych i utrzymać kwarantannę na okres do 14 dni do czasu
wyjaśnienia sytuacji epidemiologicznej chorego. Zdjąć kwarantannę jeśli wynik pacjenta
podejrzanego o zakażenie jest ujemny.
- Pacjenta z kontaktu potwierdzonego przypadku, można wypisać do kwarantanny domowej, z
ulotką informacyjną. Chory nie może jechać publicznym środkiem transportu. ( transport szpitalny
musi być poinformowany o transporcie chorego w okresie kwarantanny i stosować środki ochrony
osobistej)
- Zdezynfekować i zamgławić pomieszczenie, w którym znajdował się chory .
STACJIA DIALIZ
Personel Stacji Dializ informuje pacjentów hemodializowanych o ryzyku zakażenia SARS-CoV-
2 i środkach zapobiegawczych ( kultura kaszlu, higiena rąk, nie dotykaniu twarzy, unikanie
skupisk ludzkich itd).
Kierowca zadaje pytanie o gorączkę, kaszel z dusznością i kontakty w ciągu ostatnich 14 dni, z
osobami z przebywającymi w krajach o wysokim ryzyku transmisji lub z osobą chorą na
COVID-19. Przy odpowiedzi pozytywnej kontaktuje się z SD co do decyzji czy przywozić
pacjenta do SD. Lekarz po rozmowie z kierowcą/ ew. pacjentem lub opiekunem ustala czy
pacjent może być przewieziony do SD.
3. Lekarz SD ustala dializę telefonicznie ze szpitalem MSWiA-, tzn. jeśli gorączkuje, albo jest w
złym stanie to wysyłam go tam do SOR do decyzji o przyjęciu bo podejrzewam COVID, a jeśli
miał kontakt to ustalam tylko HD.(tel.: 22 5081340 lub 22 5081342-SD MSWiA).
4. Pacjent musi być przewieziony dedykowanym transportem sanitarnym- tel.: 22 508 18 50.
Zlecenie na ten transport daje lekarz ośrodka dializ.
Pacjent musi mieć prawidłowo założoną maskę chirurgiczną.
8: Przyjęcie każdego pacjenta do Stacji Dializ MSSW będzie poprzedzone oceną przez
pielęgniarkę. Wypełnienie ankiety-nr 1 i pomiar temperatury. Zostanie do tego wyznaczony
pokój badań przed Stacją z Dializ. Dokumentacja z oceny pielęgniarskiej będzie dołączona do
codziennego raportu pielęgniarskiego.
Pielęgniarka oceniająca pacjentów będzie ubrana w strój ochronny ( maska fizelinowa, fartuch
fizelinowy, czepek)
6. Pacjenci gorączkujący lub z podejrzeniem COVID-19 wysuniętym przez pielęgniarkę wymagają
badania lekarskiego w pokoju badań przed salą dializacyjną.
- pacjent ma założoną maskę chirurgiczną
- lekarz zakłada maskę chirurgiczną gogle ochronne/ lub przyłbice, fartuch fizelinowy z
czepkiem lub kombinezon, jednorazowe rękawice ochronne.
Jeśli zostanie powzięte podejrzenie COVID pacjent powinien być przetransportowany do
MSWiA dedykowanym transportem sanitarnym.
Jeśli wymagana jest natychmiastowa dializa należy przeprowadzić ją w sali izolowanej SD chyba że
lekarz SD wyda inną decyzję z zastosowaniem środków ochrony j.w.
Pobrać badanie zgodnie z załącznikiem nr 4. Pacjent ma oczekiwać na HD ubrany w fizelinowy
fartuch, czepek i maskę chirurgiczną w wolnej sali chorych na oddziale nefrologii.
7. Po dializie gruntownie umyć i zdezynfekować salę dializacyjną i salę, w której chory oczekiwał.
Zastosować końcową dezynfekcję pomieszczeń. — patrz personel sprzątając
8. Jeśli pacjent wymaga hospitalizacji i nie ma możliwości izolacji pacjenta na oddziale
nefrologicznym, należy przekierować go na ODDZIAŁ IZOLACYJNO-OBSERWACYJNY
MSS lub SOR-IZOLACYJNY MSS stosując środki ochrony osobistej,
9; Chorzy podlegający domowej kwarantannie powinni być dializowani w MSWiA
10. - Osoby z kontaktu — jeśli wymagają hospitalizacji, izolować w oddziale nefrologii do czasu
uzyskania podwójnego ujemnego wyniku testu chorego ( drugie badanie pobrane po 48
godzinach). Jeśli nie wymagają hospitalizacji odesłać do domu z ulotką informacyjną i
zaleceniem kwarantanny.
Postępowanie ze szczątkami ludzkimi
NN
Personel transportujący musi być ubrany w stroje ochronne ( świeżo założona maska
chirurgiczna, faruch fizelinowy, czepek, rękawice ochronne).
Worek ze zwłokami musi być zdezynfekowany z zewnątrz przez przetarcie środkiem
alkoholowym
Transport musi odbywać się najkrótszą drogą, w miarę możliwości z pominięciem szpitala, z
zabezpieczeniem drogi przed przypadkowym wtargnięciem osób nie mających stroju
ochronnego.
W przypadku koniecznej sekcji personel musi być ubrany w maskę obejmującą nos i usta FFP2
lub 3, podwójne rękawice jednorazowe, fartuch fizelinowy wodoodporny z czepkiem lub
kombinezon, przyłbica lub gogle).
Po sekcji sala, narzędzia, stół, lampa itd. muszą być zdezynfekowane patrz niżej.
11
Zwłoki, należy przetrzeć jednorazową ścierką nasączoną alkoholowym środkiem
dezynfekcyjnym. Do czasu wydania rodzinie muszą być szczelnie zakryte czystym materiałem
wodoodpornym ( np. folią )
Podstawą bezpieczeństwa jest prawidłowa higiena rąk i dezynfekcja pomieszczeń w którym
znajdowały się zwłoki.
Wszystkie odpady i zużyte stroje ochronne powinny być traktowane jako zakaźne.
Obowiązuje zastosowanie wkładu absorbującego do trumny.
Zwłoki nie muszą być palone.
Personel sprzątający
1.Środki ochrony osobistej pobrać z SOR
2.Po zabraniu pacjenta z podejrzeniem COVID-19, pomieszczenie, w którym przebywał, powinno
być zamknięte z otwartymi oknami przez około pół godziny
3.Naszykować wszystkie rzeczy niezbędne do sprzątania przed wejściem do pomieszczenia.
Stosować jednorazowe ścierki nasączone środkiem do dezynfekcji i jednorazowe mopy.
4.Założyć środki ochrony osobistej (maskę obejmującą nos i usta preferowana FFP2, rękawice
jednorazowe, fartuch fizelinowy z czepkiem lub kombinezon)
5.Pomieszczenie izolacji po przekazaniu chorego należy poddać dekontaminacji (mycie,
dezynfekcja) standardowymi preparatami dezynfekcyjnymi, zgodnie z planem higieny
( sprzątanie izolatek).
UWAGA !!!!
* Cały personel powinien bezwzględnie stosować się do procedury higieny rąk
e Środek do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu powinien być dostępny na każdym
stanowisku pracy
* Obowiązuje bezwzględny zakaz jedzenia i picia na stanowisku pracy
Należy spisać dane ( imię, nazwisko, nr telefonu) wszystkich pracowników, którzy mieli
kontakt z pacjentem z podejrzeniem COVID-19.
ISTOTNA EKSPOZYCJA
. Obecność w pomieszczeniu, bez środków ochrony, w którym prowadzone są czynności
generujące powstawanie aerozoli ( intubacja, nebulizacja itp.).
2. Przebywanie z pacjentem w kontakcie bliższym niż 2 metry powyżej I min bez środków ochrony,
niezależnie od tego czy pacjent miał założoną maskę.
3. Kontakt z wydzieliną pacjenta bez środków ochrony osobistej.
JEŚLI DOSZŁO DO ISTOTNEJ EKSPOZYCJI PRACOWNIKA, MATERIAŁ OD CHOREGO
OZNACZYĆ „ CITO — PO KONTAKCIE Z MEDYKIEM* !!!
„ Podstawą wszelkich działań lekarza jest postępowanie zgodne z procedurami przewidzianymi dla
postępowania z pacjentami chorymi na choroby zakaźne układu oddechowego.
2. W przypadku podjęcia przez lekarza podejrzenia o zakażenie koronawirusem (np.w
wyniku postępowania niezgodnego z ww. procedurami lub wystąpienia zdarzenia
ryzykownego), wskazane jest przeprowadzenie badania w kierunku koronawirusa.
3. Przesłanką do wykonania badania w każdym przypadku jest wyłącznie wystąpienie
objawów takich jak gorączka pow. 389C, kaszel, duszność
4. Badanie można przeprowadzić dopiero na następny dzień po zaobserwowaniu objawów
(optymalny punkt pobrania materiału gwarantujący 95% wiarygodności wyniku).
5. Jedynie badanie przeprowadzone w 7 dniu (co wynika z okresu wylęgania ) od
wystąpienia zdarzenia o wysokim ryzyku kontaktu, może potwierdzić lub wykluczyć
zakażenie SARS-CoV-2.
6. pobraniu badań decyduje lekarz medycyny pracy lub ZKZS po weryfikacji rodzaju
narażenia. Nie można dokonywać pobrania samodzielnie/na własną rękę
7. Wynik ujemny badania na zakażenie SARS-CoV-2 w podanym terminie (7 dni od
zdarzenia — połowa okresu kwarantanny) lub w _ terminie późniejszym należy
interpretować, jako brak zakażenia.
8. Po uzyskaniu wyniku ujemnego personel może niezwłocznie wrócić do pracy, obserwując
swój stan zdrowia.
Wszystkie badania są wysyłane przez laboratorium szpitalne.
Badania pacjentów realizowane są w Warsaw Genomics, badania personelu w CZD
Nr telefonów do MSWiA :
22 508 15 12
22 508 15 10
Załącznik nr 3
Dzienniczek samokontroli stanu zdrowia dla osoby z kontaktu lub powracają-
cej
z krajów gdzie rozprzestrzenia się nowy koronawirus SARS-CoV-2
Data | - | Data
rozpoczęcia zakończenia
obserwacji obserwacji
Dzień Data obserwacji | Temperatura | Inne objawy
obserwacji | 238:C
1 dzień
2 dzień
3 dzień
4 dzień
5 dzień
6 dzień
7 dzień
8 dzień
9 dzień
10 dzień
11 dzień
12 dzień
13 dzień
14 dzień
Obserwację należy rozpocząć od kolejnego dnia powrotu z rejonu zagrożonego lub kontaktu i
prowadzić przez 14 dni od ekspozycji.
W razie pojawienia się jakichkolwiek niepokojących objawów (gorączka, duszność, kaszel)
należy skontaktować się z Powiatowym Inspektorem Sanitarnym
godz 800- 153522- 310-79-09, w innych godzinach tel dyżurny 606-10-80-40
lub zgłosić się do Szpitala Zakaźnego.
Infolinia NFZ
800 190 590 dis Zi
www.gov.pl/koronawirus
Informacja dla pacjenta bezobjawowego
po kontakcie z osobą
z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2
Na podstawie zgłoszonych przez Panią/ Pana dolegliwości obecnie nie ustalono wskazań
m. do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.
Podał/a Pan/Pani, że ciągu ostatnich 14 dni miał/a Pani/Pan kontakt z osobą
z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, dlatego niezależnie od tego
czy wystąpią objawy chorobowe, proszę pilnie skontaktować się z PSSE
celem wdrożenia odpowiednich procedur nadzoru epidemiologicznego.
Do czasu ustalenia reżimu sanitarnego przez PSSE proszę stosować zasady
ograniczające szerzenie zakażenia tj.
. unikać kontaktu z innymi osobami (kwarantanna w warunkach domowych)
. w przypadku nieuniknionego kontaktu z domownikami
. zachowywać odległość co najmniej 1m.
. zasłaniać usta i nos w przypadku kaszlu lub kichania
wietrzyć pomieszczenia domowe
często myć i /lub dezynfekować ręce
W przypadku wystąpienia objawów takich jak:
ś wzrost temperatury ciała powyżej 38 st. C,
ś kaszel
* duszność
proszę telefonicznie zgłosić je pracownikowi PSSE lub samodzielnie zgłosić się
do Izby Przyjęć Szpitala Zakaźnego, o ile dysponuje Pan/Pani środkiem transportu
indywidualnego.
Ministerstwo Zdrowia
Informacja dla pacjenta bezobjawowego
Na podstawie zgłoszonych przez Panią/ Pana dolegliwości obecnie nie ustalono wskazań
do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.
Proszę stosować ogólne zasady ograniczające szerzenie zakażenia tj.
Ograniczyć do minimum kontakty z innymi osobami
Przy niezbędnych kontaktach z innymi osobami
zachować odległość co najmniej 1m.
. zasłaniać usta i nos w przypadku kichania i kaszlu
Często myć i dezynfekować ręce
W przypadku wystąpienia objawów takich jak:
wzrost temperatury ciała powyżej 38 st. C,
oraz
kaszel i/lub duszność
proszę skontaktować się z PSSE lub infolinią NFZ.
Infolinia NFZ
800 190 590
www.gov.pl/koronawirus
Ministerstwo Zdrowia
Zalecenia konsultanta krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych i Prezesa Polskiego Towarzystwa Epidemiologów
I Lekarzy Chorób Zakaźnych z dnia 15-03-2020
W obecnej sytuacji epidemiologicznej związanej ze stwierdzeniem transmisji lokalnej koronawirusa SARS-CoV-2 w Polsce, zgodnie z zaleceniami
ECDC rekomenduje się przyjąć następujący sposób postępowania:
Osobą spełniającą kryteria przypadku podejrzanego o COVID-1 9 jest pacjent z ostrą infekcją dróg oddechowych o nagłym początku
i przynajmniej z jednym z objawów:
KASZEL, GORĄCZKA, DUSZNOŚĆ
Dodatkowo prawdopodobieństwo COVID-9 wzrasta, jeśli wystąpiło jedno z poniższych:
a) bliski kontakt z potwierdzonym lub prawdopodobnym przypadkiem COVID-19 w ostatnich 14 dniach
lub
b) wywiad podróży lub pobytu w ostatnich 14 dniach, licząc od początku choroby, w regionie w którym odnotowano zachorowania na COVID-19
lub
c) ciężki stan wymagający hospitalizacji przy braku innej etiologii mogącej tłumaczyć obraz kliniczny.
W każdej jednostce ochrony zdrowia, do której się taka osoba się zgłosi, należy stosować następującą procedurę:
1. pacjent wypełnia ankietę według załącznika 1
2. personel jednostki ochrony zdrowia postępuje zgodnie z podanym poniżej algorytmem postępowania.
ALGORYTM POSTĘPOWANIA Z OSOBAMI Z PODEJRZENIEM COVID-19
Każdy pacjent zgłaszający się do każdej placówki ochrony zdrowia i/lub SOR/Izby Przyjęć z podejrzeniem COVID-19 otrzymuje i zakłada maskę
zakrywającą nos i usta oraz otrzymuje zalecenie zachowania odległości co najmniej 1m od innych osób i wypełnia ankietę (zał. 1)
A. PACJENT BEZOBJAWOWY
A2. Pacjent bezobjawowy z kontaktu z osobą
z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2
*- Otrzymuje ulotkę informacyjną (zał. 2a)
* Postępuje zgodnie z podanymi zaleceniami
B. PACJENT Z OBJAWAMI
Ocena pielęgniarki/ratownika medycznego: |
ciepłota ciała, liczba oddechów, SaO,
B1. Pacjent skapoobjowowy
T<38 *C, liczba oddechów <20/min, SaO, >95 %
Skierować do pomieszczenia ji
Konsultacja lekarska w ciągi l 4 godzin
A1. - Pacjent bezobjawowy
* Otrzymuje ulotkę informacyjną (zał. 2)
* Postępuje zgodnie z podanymi zaleceniami
B2. spełniony którykolwiek z warunków:
T>38 *C, liczba oddechów >20/min;
SaO, <95%
« Skierować do pomieszczenia
zapewniającego izolację
* Konsultacja lekarza w pierwszej kolejności
* Wdrożenie postępowania ratującego życie,
jeśli niezbędne
Zgłosić podejrzenie do PSSE w celu wdr
* Zgłosić podejrzenie do PSSE w celu wdrożenia REA
odpowiednich procedur
odpowiednich procedur
* Włączyć leczenie objawowe
* Pacjent udaje się do domu transportem własnym
lub sanitarnym lub do miejsca kwarantanny
wskazanego przez Wojewodę
Kontakt z najbliższym oddziałem
zakaźnym dedykowanym COVID-19
Telefon:
INSTRUKCJA
dotycząca środków ochrony osobistej (PPE, ang. Personal Protective Equipment)
zalecanych dla personelu medycznego
przy kontakcie z pacjentem z podejrzeniem lub rozpoznaniem zakażenia SARS-CoV-2*
1. Środki ochrony osobistej zalecane dla personelu medycznego przy kontakcie z pacjentem z podejrzeniem
lub rozpoznaniem zakażenia SARS-CoV-2:
1. Ochrona dłoni: rękawiczki jednorazowe (optymalnie 2 pary zakładane jedna na drugą; wewnętrzne najlepiej z
przedłużonym mankietem, zewnętrzne zmieniane wielokrotnie wedle potrzeby).
2. Ochrona ciała: fartuch jednorazowy (wodoodporny, z długimi rękawami, zakrywający kolana; np.: KC200
Isolation Gown firmy Kimberly-Clark* lub Comfort Gown firmy Kimberly-Clark*).
3. Ochrona dróg oddechowych: półmaska twarzowa (zakrywająca szczelnie nos, usta i podbródek typu FFP3
(ang. filtering face-piece) = N99 (w przypadku braku dostępności dopuszcza się stosowanie masek typu FFP2 =
N95); półmaska twarzowa jak najlepiej dopasowana do kształtu twarzy, zdejmowana jako ostatnia. Maski
chirurgiczne mogą być używane przez personel medyczny jedynie w przypadku niedostępności masek o
wyższym stopniu ochrony i są zalecane dla pacjentów z podejrzeniem lub rozpoznaniem zakażenia SARS-CoV-2
ponieważ chronią głównie przed wydychanymi kroplami/cząstkami i nie wymagają testu dopasowania).
4. Ochrona oczu: gogle, okulary ochronne (z wentylatorami zapobiegającymi parowaniu; dopasowane do
kształtu twarzy i kompatybilne z półmaską twarzową) lub przyłbica ochronna - jedyne elementy środków
ochrony osobistej, które po dezynfekcji mogą być używane wielokrotnie.
5. Używanie szczególnych rodzajów obuwia, ochraniaczy na obuwie czy też dodatkowego fartucha nie jest
wymagane.
Il. Sugerowane zakładanie (ang. donning) środków ochrony osobistej:
1. W pierwszej kolejności należy wykonać higienę rąk.
2. Następnie zakłada się fartuch ochronny, który powinien być zapięty na plecach przy pomocy osoby drugiej.
3. Następnie zakłada się półmaskę twarzową dopasowując do kształtu nosa metalowy/plastikowy klips. Gumki
utrzymujące maskę powinny być odpowiednio napięte, nie powodując ucisku i nie powinny się krzyżować.
4. Następnie zakłada się gogle, okulary lub przyłbicę ochronną, które również należy odpowiednio dopasować.
5. Jako ostatnie zakłada się odpowiedniego rozmiaru rękawiczki ochronne (jedną, optymalnie 2 pary).
Pracownik medyczny kompletnie wyposażony w środki ochrony osobistej:
Ill. Sugerowane zdejmowanie (ang. doffing) środków ochrony osobistej:
1. W pierwszej kolejności zdejmuje się rękawiczki ochronne. Zaleca się przed ich zdjęciem zastosować
dodatkowo higienę rąk (na rękawiczki) przy pomocy środka dezynfekującego.
2
Bezpieczne zdejmowanie rękawic ochronnych:
2. Po zdjęciu rękawiczek ochronnych należy zastosować ponownie higienę rąk (na gołe dłonie- w przypadku
noszenia 1 pary rękawiczek i następnie założyć nową parę rękawiczek, lub na wewnętrzne rękawiczki- w
przypadku noszenia 2 par rękawiczek).
3. Następnie zdejmuje się fartuch ochronny. Czynności można wykonać samodzielnie (w przypadku możliwości
swobodnego zerwania zapięć tylnych fartucha) lub poprosić o pomoc osobę drugą (wówczas osoba druga
powinna mieć na sobie rękawiczki ochronne i maskę chirurgiczną, które należy odpowiednio zdjąć
bezpośrednio po udzieleniu pomocy, a następnie należy zastosować higienę rąk). Odpięty fartuch należy złapać
obiema rękami z tyłu, na wysokości ramion, nie dotykając twarzy, pociągając go stopniowo w dół, z dala od
ciała, utrzymując część zewnętrzną fartucha wewnątrz. Następnie należy zdjąć rękawy fartucha wywijając je na
lewą stronę.
4. Następnie zdejmuje się gogle, okulary lub przyłbicę ochronną, unikając dotykania ich części przednich, które
mogą być zanieczyszczone (zdjęcie obiema rękami, chwytając dwoma palcami (np.: kciuk i palec wskazujący) z
boku lub z tyłu głowy). W przypadku noszenia przyłbicy ochronnej można zdjąć ją w pierwszej kolejności, przed
zdjęciem fartucha ochronnego (o ile jej rozmiar utrudnia zdejmowanie innych elementów środków ochrony
osobistej).
5. Następnie zdejmuje się półmaskę twarzową używając dwóch palców obu rąk (np.: kciuk i palec wskazujący),
umieszczając palce z boku głowy (okolice uszu), od dołu, pod obiema gumkami na raz, odpowiednio rozciągając
gumki i unikając dotykania samej półmaski.
6. Na końcu zdejmuje się rękawiczki ochronne. Zaleca się przed ich zdjęciem zastosowanie higieny rąk (na
rękawiczki) przy pomocy środka dezynfekującego, a po ich zdjęciu higieny rąk przy pomocy ciepłej wody i
mydła.
IV. Informacje uzupełniające:
1. Zaleca się aby personel medyczny mający kontakt z pacjentem z podejrzeniem lub rozpoznaniem zakażenia
SARS-CoV-2 był zabezpieczony w odpowiednie środki ochrony osobistej.
2. Zaleca się aby wszyscy pracownicy podmiotów leczniczych znali zasady prawidłowej dezynfekcji i higieny rąk
oraz bezpiecznego zdejmowania rękawic ochronnych.
2. Przed kontaktem z pacjentem skompletuj niezbędne środki ochrony osobistej, sprawdź ich jakość i sposoby
przechowywania, sprawdź rozmiary poszczególnych elementów środków ochrony osobistej, ostrożnie otwieraj
opakowania. Zdejmij wszelką biżuterię, miej krótko obcięte paznokcie, nie żuj gumy do żucia, mężczyźni nie
powinni mieć zarostu na twarzy lub zarost powinien być krótko przystrzyżony. Kobiety nie powinny nosić
makijażu i nie powinny zmywać go tuż przed kontaktem z pacjentem. W razie potrzeby należy spiąć włosy i/lub
załóż czepek ochronny. Należy nosić tylko bieliznę i ubrania przewiewne, przylegające do ciała, najlepiej
bawełniane.
* przygotowano na podstawie wytycznych ECDC (https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/guidance-wearing-and-removing-
personal-protective-equipment-healthcare-settings); opracowanie na potrzeby epidemii COVID-19:
- dr n. med. Grażyna Cholewińska-Szymańska - konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych dla województwa mazowieckiego
- dr n. med. Jacek Kowalski - kierownik zespołu medycznego ds. opieki nad pacjentami z chorobami szczególnie niebezpiecznymi i wysoce
zakaźnymi - Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
