SZPITAL
SPECJALISTYCZNY NR 1 PROCEDURA HIGIENICZNA NR 1/2020
BYTOM
ZESPÓŁ KONTROLI POSTĘPOWANIA DATA
ZAKAŻEŃ W PRZYPADKU PODEJRZENIA | SPORZĄDZENIA
SZPITALNYCH INFEKCJI KORONAWIRUSEM 06.03.2020r.
SARS-CoV-2
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ( Tekst jednolity Dz.U z 2017, poz.l 51)
Treść procedury:
Zasady postępowania w w przypadku kontaktu z pacjentem podejrzanym o zakażenie
koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19)
Cel procedury:
+ zapobieganie rozprzestrzenianiu się i minimalizacja ryzyka zakażeń
koronawirusem COVID-19
+ zapewnienie bezpieczeństwa personelowi i pacjentom mającym kontakt z
osobą podejrzaną o zakażenie koronawirusem COVID-19
+ określenie środków ostrożności oraz zasad postępowania w przypadku
podejrzenia zachorowania związanego z koronawirusem COVID-19
Zakres stosowania procedury
»« Szpital Specjalistyczny nr I Bytom
Odpowiedzialność:
* Lekarze
* Pielęgniarki
* - Personel zewnętrzny
« Studenci
Terminologia:
CHOROBA ZAKAŹNA — choroba, która została wywołana przez biologiczny
czynnik chorobotwórczy
CHOROBA WYSOCE ZAKAŹNA - Choroba zakaźna łatwo rozprzestrzeniająca się,
o wysokiej śmiertelności, powodująca szczególne zagrożenie dla zdrowia publicznego
i wymagająca specjalnych metod zwalczania. Przykłady: cholera, dżuma, ospa
prawdziwa, wirusowe gorączki krwotoczne
BIOLOGICZNY CZYNNIK CHOROBOTWÓRCZY - żywe organizmy, głównie
chorobotwórcze drobnoustroje, produkty ich przemiany materii lub rozpadu, które
mogą wywołać chorobę u człowieka lub zwierzęcia
DROGI ZAKAŻENIA- sposoby przenoszenia się patogenów ze źródła zakażenia na
organizmy wrażliwe
DEKONTAMINACJĄ - proces redukcji czynników biologicznych przez mycie,
dezynfekcję, sterylizację. Zakres dekontaminacji zależy od wymaganego poziomu
czystości mikrobiologicznej
IZOLACJA - odosobnienie osoby lub grupy osób (KOHORTACJA) chorych
na chorobę zakaźną lub zakażonych / podejrzanych o chorobę zakaźną lub zakażenie,
w celu uniemożliwienia przeniesienia infekcji na inne osoby wrażliwe
PODEJRZANY O CHOROBĘ ZAKAŹNĄ — osoba, u której występują objawy
kliniczne lub odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach dodatkowych mogące
wskazywać na chorobę zakaźną
KONTAKT BEZPOŚREDNI — drobnoustroje są przenoszone bezpośrednio z osoby
zakażonej lub skolonizowanej na inna osobę bez pośredniego udziału osób trzecich lub
środowiska
KONTAKT POŚREDNI -- drobnoustroje są przenoszone pośrednio, poprzez skażone
środowisko lub udział osób trzecich. W warunkach szpitalnych przykładem takiej
drogi szerzenia się zakażenia są: skażone powierzchnie, sprzęt, a także skażone ręce
personelu
ŚRODKI OCHRONY OSOBISTEJ — środki noszone lub używane przez pracowników
w celu ochrony przed kontaktem z czynnikami o działaniu chorobotwórczym
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI — wszelkie działania niezbędne do odizolowania źródła
zakażenia oraz przerwania dróg szerzenia się infekcji |
WROTA ZAKAŻENIA — miejsce wniknięcia patogenu do organizmu
ZARAŹLIWOŚĆ — zdolność biologicznego czynnika chorobotwórczego do przeżycia
i namnażania się oraz do wywołania objawów chorobowych po przeniesieniu go do
organizmu innego człowieka lub zwierzęcia
ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA — organizm ludzki, zwierzęcy, roślinny lub materia
nieożywiona, w której drobnoustroje namnażają się i z których droga bezpośrednia lub
pośrednią są przenoszone na wrażliwe organizmy
Epidemiologia:
RODZAJ Koronawirus SARS-CoV-2 (COVID-19)
Różny od wirusów SARS-CoV i MERS-CoV
Wirus osłonkowy z genomem RNA z rodziny Coronaviridae
TRANSMISJA - Transmisja z człowieka na człowieka poprzez kontakt
bezpośredni (ręce) lub drogą powietrzną (kropelkową)
- Transmisja poprzez kontakt z zakażonymi zwierzętami
OBJAWY Objawy ze strony dróg oddechowych, gorączka, kaszel, płytki
oddech i trudności z oddychaniem. W bardziej ostrych
przypadkach, infekcja może wywołać zapałenie płuc, zespół
ostrej niewydolności oddechowej, niewydolność nerek, a nawet
zgon.
INKUBACJA Od7do 14 dni
Postępowaniu podlega osoba, która spełnia
kryteria kliniczne ORAZ kryteria epidemiologiczne:
Kryteria kliniczne:
Każda osoba, u której wystąpił co najmniej jeden z wymienionych objawów
ostrej infekcji układu oddechowego:
* gorączka
* kaszel
« duszność
Kryteria epidemiologiczne:
Każda osoba, która w okresie 14 dni przed wystąpieniem objawów spełniała
co najmniej jedno z następujących kryteriów:
* podróżowała / przebywała w regionie, w którym podejrzewa się utrzymująca
się transmisję COVID-19 (1)
* miała bliski kontakt (2) z osobą, u której stwierdzono zakażenie COVID-19 —
kontakt z przypadkiem potwierdzonym (3) lub przypadkiem prawdopodobnym
(4)
+ pracowała lub przebywała jako odwiedzający (5) w jednostce opieki
zdrowotnej, w której leczono pacjentów zakażonych COVID-19
(1) Informacje o krajach / regionach z utrzymującą się transmisją COVID-19 są
dostępne na stronie internetowej Głównego Inspektora Sanitarnego oraz pod
linkiem: https://www.ecdc.europa.eu/en/areas-presumed-ongoing-community-
transmission-2019-ncov
(2) Bliski kontakt jest definiowany jako narażenie personelu w jednostkach opieki
zdrowotnej w związku z opieką nad chorymi z COVID-19, zamieszkiwanie
z pacjentem COVIDT19, praca w bliskiej odległości, przebywanie w tej samej klasie
szkolnej z pacjentem COVID19, podróżowanie wspólnie z pacjentem COVID19
dowolnym środkiem transportu
(3) Przypadek potwierdzony (kryteria laboratoryjne):
wykrycie kwasu nukleinowego COVID-19 z materiału klinicznego potwierdzone
badaniem molekularnym ukierunkowanym na inny obszar genomu wirusa.
(4) Przypadek prawdopodobny (kryteria laboratoryjne) co najmniej jedno
z następujących kryteriów:
- dodatni wynik testu w kierunku obecności koronawirusów (pan-coronavirus test),
- niejednoznaczny wynik badania wykrywającego kwas nukleinowy COVID-19
(5) na obecnym etapie dotyczy to przede wszystkim zagranicznych jednostek opieki
zdrowotnej w których hospitalizowano osoby z potwierdzonym zakażeniem COVID-
19
W PRZYPADKU SPEŁNIENIA POWYŻSZYCH KRYTERIÓW I
WYSTĄPIENIA PODEJRZENIA ZAKAŻENIA KORONA WIRUSEM COVID-
19 NALEŻY WDROŻYĆ NASTĘPUJĄCE DZIAŁANIA:
1. Wyznacza się osobną „Ścieżkę? przyjęcia do Izby Przyjęć pacjenta z objawami
choroby zakaźnej układu oddechowego (z objawami tj. gorączka powyżej 387C,
kaszel, duszność) - chorzy zgłaszają się do Izby Przyjęć wejściem dla karetek,
zgodnie z informacjami określającymi drogi komunikacji
2. Izolacja pacjenta z zachowaniem warunków izolacji powietrzno — kropełkowej:
+ ograniczyć kontakt pacjenta z innymi osobami,
* unikać kontaktu twarzą w twarz z pacjentem,
* pacjent nie powinien opuszczać izołatki a jeśli to bezwzględnie konieczne, to
tylko w maseczce jednorazowej.
*- Wobrębie Izby Przyjęć zostało wyznaczone pomieszczeniem do izolacji
wraz z pomieszczeniem higieniczno - sanitarnym.
3. Pacjentowi należy nałożyć maseczkę ochronną na twarz. Dopilnować, aby maseczka
była traktowana jako jednorazowa, używana maksymalnie przez I godzinę.
4, Do kontaktu z pacjentem personel stosuje środki ochrony indywidualnej:
* fartuch jednorazowy z długimi rękawami / kombinezon,
* rękawice jednorazowe,
* jednorazowe okrycie na włosy,
* maseczkę jednorazową FFP2 lub FFP3,
* osłonę na oczy (okulary typu gogle albo przyłbica)
5. Rygorystyczne przestrzeganie procedur higieny rąk — bezwzględnie po zdjęciu
odzieży ochronnej, po kontakcie z pacjentem, po kontakcie z jego otoczeniem, po
narażeniu na materiał biologiczny ręce należy zdezynfekować
6. Wszystkie odpady w sali izolacji kwalifikuje się jak odpad medyczny zakaźny o
kodzie 18 01 03*
7. Bieliznę od pacjenta traktuje się jak skażoną
8. Stosować sprzęt jednorazowego użytku, a tam, gdzie nie jest to możliwe, sprzęt
oraz powierzchnie poddać procedurom dekontaminacji z użyciem skutecznych
środków wirusobójczych i bakteriobójczych. Dotyczy to również wiełorazowych
osłon twarzy (gogle / przyłbice).
9, Pacjent manifestujący objawy, zakwalifikowany jako przypadek podejrzany,
zgodnie z definicją, powinien być hospitalizowany w oddziale zakaźnym
(obserwacyjno-zakaźnym) z zapewnieniem warunków izołacji oddechowej
i ścisłego reżimu sanitarnego.
Lekarz, który zakwalifikował pacjenta jako przypadek podejrzany powinien
ustalić miejsce przeniesienia pacjenta - kontaktować się z wojewódzkim
koordynatorem medycznym (tel. całodobowy: 32 2077100) lub wojewódzkim
wydziałem zarządzania kryzysowego (służba dyżurna: telefony całodobowe: 32
2565601, 32 2552195, 32 2077161) i ustalić docelowe miejsce transportu pacjenta
10. Transport do wytypowanego oddziału zakaźnego musi odbywać się w
warunkach izołacji oddechowej — należy poinformować transport sanitarny
o zagrożeniu
11. Każde podejrzenie o zakażenie koronawirusem COVID-19 należy w trybie
natychmiastowym zgłosić telefonicznie do Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego na nr alarmowy a następnie w ciągu 24 godzin od zgłoszenia przesłać
potwierdzenie przypadku podejrzenia / zachorowania na druku ZLK I, zgodnie z
obowiązującymi w szpitału procedurami
Załączniki:
1. Algorytm postępowania w przypadku podejrzenia infekcji koronawirusem
COVID-19
2. Zasady pobierania próbek do badania
3. Pokwitowanie odbioru próbek SARS-CoV-2
Procedurę opracowano na podstawie aktualnych zaleceń i informacji Ministerstwa
Zdrowia, Głównego Inspektora Sanitarnego, Narodowego Funduszu Zdrowia
ZAŁĄCZNIK NR I
ALGORYTM POSTĘPOWANIA W IZBIE PRZYJĘĆ W PRZYPADKU
PODEJRZENIA INFEKCJI
KORONAWIRUSEM SARS-CoV-2 (COVID-19)
* - Zgłoszenie się pacjenta do Izby Przyjęć (wejście dla karetek)
* - Umieszczenie pacjenta w pomieszczeniu izolatki
* - Założenie pacjentowi jednorazowej maseczki chirurgicznej
* - Zastosowanie przez personel środków ochrony indywidualnej :
o fartuch jednorazowy z długimi rękawami / kombinezon,
o rękawice jednorazowe,
o - jednorazowe okrycie na włosy,
o maseczka jednorazowa FFP2 lub FFP3,
o osłona na oczy (okulary typu gogle albo przyłbica)
+ Ocena stanu klinicznego i wskazań do hospitalizacji przez lekarza w warunkach izolacji
* Diagnostyka w kierunku choroby zakaźnej:
o. morfologia, CRP, transaminazy,
* Po uzyskaniu wyników:
o brak wskazań do hospitalizacji — powrót pacjenta do domu i leczenie pod kontrolą POZ
o - wskazania do hospitalizacji —- zorganizowanie transportu medycznego celem przekazania
pacjenta do oddziału zakaźnego
* - Zamówienie karetki transportu sanitarnego
+ Poinformowanie pracowników transportu sanitarnego o możliwym zagrożeniu zakażeniem i
przekazanie pacjenta
* Telefoniczne zgłoszenie przypadku do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w
Bytomiu na nr alarmowy (609 582 303), a następnie wypełnienie przez lekarza i przesłanie
druku ZLK | (Zgłoszenie podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej
* Przeprowadzenie dekontaminacji pomieszczenia izolacyjnego zgodnie z obowiązującymi
procedurami
Załącznik nr 2
Przechowywanie i transport materiału klinicznego
Warunki ogółne
Pobrany materiał powinien być dostarczony do laboratorium do 24 godzin.
Próbki muszą być szczelnie zamknięte, nieuszkodzone
Pojemniki z materiałem biologicznym do badań muszą być opisane nazwiskiem,
imieniem, datą poboru oraz rodzajem zleconego badania
Do próbki materiału musi być dołączone zlecenie, czytelnie wypełnione
Zlecenie na badania należy skutecznie zabezpieczyć przed skażeniem materiałem
zakaźnym.
Warunki szczegółowe
Lp. | Materiał Ilość próbek Temperatura Czas transportu
kliniczny
wymazy I-2ml | wymazy głębokie z temp. 2-89C do 24 godzin
e | jałowej soli gardła
fizjologicznej jub wymaz z
lub PBS nosogardzieli
aspirat w zależności od temp. 2-89C do 24 godzin
przeztchawiczy | zlecenia
. 2-4 ml,
popłuczyny z
drzewa
oskrzelowego
(BAL)
Pobieranie i transport materiału w kierunku wykrywania wirusa SARS-CoV-2
metodą RT-PCR
Aspiraty przeztchawicze (TTA), popłuczyny oskrzelowo — pęcherzykowe (BAL) -
Pobranie zgodnie z procedurami medycznymi. Do laboratorium należy dostarczyć w
ilości 2 — 4 ml w jałowej próbówce.
Wymaz z gardła lub nosogardzieli
Jałową wymazówką z tworzywa sztucznego należy pobrać głęboki wymaz z gardła lub
nosogardzieli i umieścić w probówce z jałowym podłożem (buforowany roztwór soli
fizjologicznej - PBS albo fizjołogiczny roztwór soli). Próbówkę należy szczelnie
zamknąć (w razie potrzeby uciąć patyczek wymazówki).
Zalecenia dotyczące pakowania próbek materiału klinicznego do transportu
Obowiązuje zasada potrójnego opakowania materiału do badania
1.
2.
Opakowanie pierwotne zawierające materiał kliniczny, powinno być:
jednorazowe, z nietłukącego tworzywa sztucznego, odporne na zgniecenie;
zamykane nakrętką z dodatkową uszczelką zapobiegającą wyciekowi materiału;
otwierane i zamykane w nieskomplikowany sposób;
nakrętek/korków probówek nie wolno zabezpieczać taśmami/płastrami ze wzgłędu na
niebezpieczeństwo otwarcia probówki w takcie usuwania _ plastra/taśmy
zabezpieczającej.
Opakowanie pośrednie
Wykonane z odpornych na zgniecenie materiałów i hermetycznie zamknięte. Dopuszcza się
możliwość umieszczenia w jednym opakowaniu wtórnym kilku opakowań pierwotnych z
materiałem klinicznym pod warunkiem ich jednoznacznego oznakowania.
Opakowanie wtórne musi mieć wymiary umożliwiające otwarcie go w boksie laminarnym
(wysokość, szerokość, głębokość lub Średnica do 50 em). Przed umieszczeniem w
opakowaniu transportowym powierzchnia opakowania wtórnego powinna być wyjałowiona.
Dokumentacja dołączona do próbek nie może być umieszczana w opakowaniu
wtórnym.
Opakowanie zewnętrzne — transportowe (termolodówka) — powinno być oznaczone
jako materiał zakaźny. Do transportu w temperaturze 2-89C nałeży użyć wkładów
chłodzących, które powinny wcześniej być mrożone przez 72 godziny w temperaturze
ok. -207C. Przed użyciem zamrożone wkłady należy przetrzymać w temperaturze
pokojowej przez 30 min. Następnie wkłady owinąć dodatkowo matą izolacyjną (folia
aluminiowa). Matę należy umieścić pomiędzy zamrożonymi wkładami, a materiałem
do badania.
SCHEMAT PAKOWANIA PRÓBEK DO TRANSPORTU
1 — opakowanie pierwotne - probówka z maieriałem do badania
2 — opakowywanie pośrednie
3 — opakowanie zewnętrzne- transportowe / termoizolacyjne
Załącznik nr 3
PIECZĄTKA ODDZIAŁU Bytom, dn
Pokwitowanie odbioru próbek SARS-CoV-2
Data, godzina, i podpis osoby odbierającej
Data, godzina i podpis osoby przekazującej
Łączna suma próbek przekazana do badania