Nadleśnictwo Czarne Człuchowskie
Nadleśnictwo Czarne Człuchowskie, ul. Długa 2, 77-330 Czarne
tel.: +48 59 83 32 011, fax: +48 59 83 32 015, e-mail: czarne@szczecinek.lasy.gov.pl
www.lasy.gov.pl
Zn.spr.: NI.0172.10.2020
Czarne, dnia 02.02.2021
Stowarzyszenie Sieć Obywatelska
Watchdog Polska
ul. Ursynowska 22/2
02-605 Warszawa
sprawa-33812@fedrowanie.siecobywatelska.pl
/wyłącznie elektronicznie/
Szanowni Państwo
W nawiązaniu do Państwa wniosków o udostępnienie informacji w zakresie
konsultacji społecznych, zgłaszania uwag i współuczestniczenia strony społecznej w
decyzjach o gospodarce leśnej, przesłanych pocztą elektroniczną:
1) dnia 4 listopada 2020 r. – dotyczącego wszelkich „kanałów komunikacji
Nadleśnictwa ze stroną społeczną”,
2) dnia 19 stycznia 2021 r. – dotyczącego „pism bądź petycji składanych lub
przychodzących do sekretariatu pocztą tradycyjną bądź elektroniczną”,
wzywam Państwa do przesłania w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma:
1) wniosku ad 1 lub ad 2, których rozpatrzenia Państwo oczekują, prawidłowo
podpisanych przez osoby uprawnione do reprezentacji – pod rygorem
pozostawienia wniosków bez rozpoznania;
2) wyjaśnień, w jakim zakresie uzyskanie przez Państwa żądanych informacji jest
szczególnie istotne dla interesu publicznego – pod rygorem uznania, że
uzyskanie przez Państwa tych informacji nie jest szczególnie istotne dla interesu
publicznego i odmowy udostępnienia informacji.
2
Uzasadnienie
1. Właściwa ustawa
Wnioskodawca twierdzi, że do informacji będących przedmiotem jego wniosku
zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2020 r., poz. 283 ze zm., zwanej
dalej „u.u.i.ś.”). Zdaniem Wnioskodawcy jego wniosek dotyczy procesu wdrażania planu
urządzania lasu oraz udziału społeczeństwa w ochronie środowiska, jako taki
bezsprzecznie ma związek ze środowiskiem, czy też z jego ochroną. Wnioskodawca
powołuje się przy tym na przepis art. 9 ust. 1 pkt 3 u.u.i.ś. oraz na wyrok Naczelnego
Sądu Administracyjnego z dnia 24 lutego 2016 r., I OSK 2267/14.
Przepis art. 9 ust. 1 pkt 3 u.u.i.ś. wskazuje jedną z kategorii informacji o środowisku i
jego ochronie. Należy podkreślić, że zgodnie z orzecznictwem sądowym: „Tryb
udostępniania informacji publicznej dotyczącej środowiska i jego ochrony jest trybem
szczególnym w stosunku do trybu udzielania informacji publicznej uregulowanego w
ustawie o dostępie do informacji publicznej i dotyczy jedynie udzielania informacji, która
spełnia warunki określone w art. 9 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku.” (np. wyrok NSA z dnia 20 marca 2012 r., sygn. akt: I OSK
2451/11). Jeżeli więc żądane informacje nie mieszczą się w katalogu informacji
zawartym w art. 9 ust. 1 u.u.i.ś., to nie podlegają one udostępnieniu w trybie tej ustawy,
lecz na zasadach ogólnych, tj. w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (Dz. U. z 2020 r., poz. 2176, zwanej dalej „u.d.i.p.”). Nie ma
znaczenia to, na którą ustawę powołał się Wnioskodawca, gdyż jak stwierdza ww.
wyrok: „Jeśli więc, tak jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie, wnioskodawca
nieprawidłowo uzasadnił podstawę swego żądania wskazując na ustawę o dostępie do
informacji publicznej zamiast na ustawę o udostępnianiu informacji o środowisku, to
organ powinien nadać wnioskowi bieg biorąc pod uwagę materię żądania. Niewątpliwie
to materialna treść żądania determinuje postępowanie w sprawie i wskazuje, jakie
przepisy mają zastosowanie.”.
3
Informacje żądane przez Skarżącego dotyczą „procesów konsultacji społecznych,
zgłaszania uwag i współuczestniczenia strony społecznej w decyzjach o gospodarce
leśnej”, a konkretnie „postulatów, wniosków i uwag dotyczących prowadzenia
gospodarki leśnej na terenie Nadleśnictwa zgłaszanych przez stronę społeczną” oraz
„rezultatów zgłaszania postulatów, wniosków i uwag przez stronę społeczną”, „które
dotyczyły wdrażania już zatwierdzonego PUL, a nie tworzenia nowego PUL”.
Tymczasem przepis art. 9 ust. 1 pkt 3 u.u.i.ś. wymienia informacje dotyczące „środków,
takich jak: środki administracyjne, polityki, przepisy prawne dotyczące środowiska i
gospodarki wodnej, plany, programy oraz porozumienia w sprawie ochrony środowiska,
a także działań wpływających lub mogących wpłynąć na elementy środowiska, o których
mowa w pkt 1, oraz na emisje i zanieczyszczenia, o których mowa w pkt 2, jak również
środków i działań, które mają na celu ochronę tych elementów”. Spośród tych
elementów w niniejszej sprawie przedmiotem rozważań mogą być: „plany w sprawie
ochrony środowiska”, „działania wpływające lub mogące wpłynąć na elementy
środowiska”, a także „środki i działania, które mają na celu ochronę tych elementów”.
Plan urządzenia lasu, jako podstawowy dokument gospodarki leśnej (art. 6 ust. 1 pkt 6
ustawy o lasach), służy realizacji jej celów i zadań. Trwale zrównoważona gospodarka
leśna opiera się na wypełnianiu przez lasy zarówno funkcji ochronnych, gospodarczych,
jak i społecznych (art. 6 ust. 1 pkt 1a ustawy o lasach). Tak więc również plan urządzenia
lasu jest dokumentem kompleksowym, regulującym nie tylko sprawy „ochrony i
zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych”, ale także
„pozyskiwania drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów
runa leśnego” oraz „realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu” (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy
o lasach). Plan urządzenia lasu, choć ma na celu między innymi ochronę elementów
środowiska, nie jest jednak „planem w sprawie ochrony środowiska” ani „środkiem, który
ma na celu ochronę tych elementów”.
Ponadto należy z całą mocą podkreślić, że czym innym są informacje dotyczące
konkretnego dokumentu (planu), a czym innym informacje o postulatach, wnioskach i
uwagach dotyczących prowadzenia gospodarki leśnej, które dotyczyły wdrażania już
zatwierdzonego planu. Zgłaszania tych postulatów, wniosków i uwag przez stronę
społeczną nie można również uznać za „działania”, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3
4
u.u.i.ś., gdyż w przepisie tym chodzi o działania władzy publicznej, a nie o postulaty
społeczne w zakresie podjęcia lub zaniechania działań przez władze. Trudno również
uznać, by informacje o rezultatach zgłaszania postulatów, wniosków i uwag przez stronę
społeczną, a w szczególności informacje, czy w wyniku zaangażowania strony
społecznej Nadleśnictwo zmodyfikowało swoje plany, stanowiły same z siebie
informacje dotyczące działań wpływających na elementy środowiska, czy też działań
mających na celu ochronę tych elementów. Ponieważ więc żądane informacje nie
mieszczą się w katalogu informacji zawartym w art. 9 ust. 1 u.u.i.ś., a w szczególności
w pkt. 3, to nie podlegają one udostępnieniu w trybie tej ustawy, lecz na zasadach
ogólnych, tj. w trybie u.d.i.p.
2. Informacja przetworzona
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia
do uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie
istotne dla interesu publicznego. Jak wyjaśnia orzecznictwo sądowe, „informacja
publiczna przetworzona to taka informacja, na którą składa się pewna suma informacji,
tzw. informacji publicznej prostej, dostępnej bez wykazywania przesłanki interesu
publicznego. Ze względu jednak na treść żądania, udostępnienie wnioskodawcy
konkretnej informacji publicznej nawet o wspomnianym wyżej prostym charakterze,
wiązać się może z potrzebą przeprowadzenia odpowiednich analiz, zestawień,
wyciągów, usuwania danych chronionych prawem. Takie zabiegi czynią zatem takie
informacje proste informacją przetworzoną, której udzielenie jest skorelowane z
potrzebą istnienia przesłanki interesu publicznego.” (wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2011 r., sygn. akt I OSK 1737/11, wyrok z dnia 17
października 2006 r. sygn. akt I OSK 1347/05). „Suma tzw. informacji prostych może
być uznana za informację przetworzoną pod warunkiem, że szeroki zakres wniosku o
udostępnienie informacji wymaga użycia tak znacznych środków osobowych, np. dla
zgromadzenia wielu dokumentów, ich zanonimizowania i skopiowania, iż zakłóci to
normalny tok działania podmiotu zobowiązanego.” (wyrok z dnia 21 października 2020
r., sygn. akt I OSK 834/2020).
5
Opisane wyżej przesłanki zachodzą w przypadku przedmiotowego wniosku. Jego
realizacja wymaga bowiem przejrzenia wszelkich „pism bądź petycji składanych lub
przychodzących do sekretariatu pocztą tradycyjną bądź elektroniczną” z okresu ponad
trzech lat, z których znaczna część może już znajdować się w archiwum. Jednakże
nawet skuteczne wyszukanie pism zawierających „wnioski, postulaty i uwagi odnośnie
prowadzenia gospodarki leśnej w nadleśnictwie” z żądanego okresu nie pozwala
jeszcze na realizację przedmiotowego wniosku, tj. na „przesłanie dokumentacji: pism
strony społecznej”. Jest tak dlatego, że „dokumenty prywatne nie są informacją
publiczną, nawet jeśli znajdują się w posiadaniu podmiotu zobowiązanego do udzielenia
informacji publicznej i w jakimś stopniu dotyczą "sprawy publicznej" w rozumieniu art. 1
ust. 1 u.d.i.p., bo w związku z nią zostały zgromadzone” (por. wyroki NSA: z dnia 19
lipca 2019 r., I OSK 273/18; z dnia 11 maja 2011 r., I OSK 189/11; z dnia 11 maja 2006 r.,
II OSK 812/05). Zgodnie z orzecznictwem sądowym „dokumenty prywatne znajdujące
się w posiadaniu organu mogą stanowić podstawę do sformułowania odpowiedzi na
wniosek o informację publiczną, a zatem zawierać informacje podlegające
udostępnieniu” (por. wyroki NSA: z dnia 27 czerwca 2017 ., I OSK 2807/15; z dnia 15
marca 2017 r., I OSK 1531/15; z dnia 13 czerwca 2014 r., I OSK 3070/13). Wobec
powyższego wyszukane pisma wymagałyby dalszej „obróbki” w postaci przepisania ich
treści, a ponadto – zgodnie z żądaniem Wnioskodawcy – opisania ich autorów według
typologii zaproponowanej przez Wnioskodawcę, np.: grupa mieszkańców, lokalna
aktywistka, etc .
Zakres koniecznych działań będzie jeszcze większy, jeśli żądane informacje dotyczą
także przesyłanych zapytań (w tym wniosków o dostęp do informacji), przypadków
„wyrażenia zaniepokojenia (również w postaci artykułu prasowego zainicjowanego
przez stronę społeczną)”, przypadków gdy „o informację występują bądź opinie
zgłaszają internauci na mediach społecznościowych Nadleśnictwa”, czy wreszcie
przypadków „gdy Nadleśnictwo organizowało, bądź uczestniczyło w zebraniu lokalnej
społeczności na którym omawiane były kwestie związane z gospodarką leśną”, np. w
klubie seniora.
Podsumowując, udostępnienie informacji w żądanym zakresie wymaga od nadleśnictwa
ich przetworzenia, wiążącego się z dodatkowym nakładem pracy. Jest to związane z:
6
bardzo dużym zakresem czasowym i przedmiotowym wniosku;
koniecznością przeglądania papierowych archiwów – w sytuacji, gdy pracownicy
nadleśnictwa pracują z powodu pandemii COVID-19 w systemie zdalnym lub
hybrydowym;
koniecznością przetworzenia ogromnej ilości danych, związaną m.in. z ochroną
danych osobowych osób fizycznych w przypadku udostępniania informacji
odnośnie ich uwag, wniosków i postulatów,
a także wynikającą z powyższych okoliczności koniecznością oddelegowania przez
nadleśnictwo pracownika wyłącznie do przetwarzania wnioskowanych informacji.
3. Podpisanie wniosku
W przypadku uznania, że uzyskanie informacji przetworzonych nie jest szczególnie
istotne dla interesu publicznego, wchodzi w grę odmowa udostępnienia informacji.
Zgodnie z orzecznictwem sądowym, „gdy choćby potencjalnie zachodzi możliwość
podjęcia decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej lub decyzji o umorzeniu
postępowania, albo też jakiegokolwiek innego aktu administracyjnego, który wiązałby
się z ustaleniem podmiotu, od którego pochodzi wniosek, do usunięcia braków
formalnych wniosku znajduje zastosowanie art. 64 § 2 k.p.a.” (por. wyrok NSA z dnia 27
marca 2018 r., sygn. akt I OSK 1701/16). Jak podkreślił NSA w wyroku z dnia 16 grudnia
2009 r., sygn. akt I OSK 1002/09, "wszystkie te przypadki, w których ma dojść do
podjęcia przez organ aktu administracyjnego, w tym zwłaszcza kwalifikowanego, jakim
jest decyzja administracyjna (odmowna oraz o umorzeniu postępowania), bezwzględnie
wymagać będą własnoręcznego podpisu wnioskodawcy (podpisu elektronicznego) na
wniosku o udostępnienie informacji publicznej, a jego brak winien być usuwany w
postępowaniu naprawczym, regulowanym w art. 64 § 2 k.p.a.” Stanowisko to zostało
zaakceptowane
w
orzecznictwie
Naczelnego
Sądu
Administracyjnego
(zob.
postanowienie NSA z dnia 29 lutego 2012 r., I OW 196/11; wyroki NSA: z dnia 4 lutego
2016 r., I OSK 873/15; z dnia 26 maja 2017 r., I OSK 2534/16; z dnia 27 września 2017
r., I OSK 7/17; z dnia 12 października 2017 r., I OSK 430/17; z dnia 18 stycznia 2018 r.,
I OSK 758/16, wyrok NSA z dnia 11 maja 2018 r., I OSK 1586).
Z poważaniem
Marcin Kowalski
Nadleśniczy