Monitoring mediów samorządowych #180

Treść

• Wniosek o informacje publiczną przez adobrawy 16 lipca 2018 09:05

  Na podstawie artykułu 61 Konstytucji RP, zwracamy się z wnioskiem o informację:

  - czy w urzędzie gminy (miejskim/miasta), w którymś z jego wydziałów, w jednostce organizacyjnej gminy (np. ośrodek kultury) lub w samorządowej osobie prawnej (np. w spółce należącej do gminy), prowadzone są media?;
  - jeśli tak, wnosimy o podanie jakiego typu media są prowadzone (np. gazeta, radio, telewizja, inne - jakie) i wskazane jednostki organizacyjnej lub osoby prawnej gminy;
  - prosimy o podanie linku, jeżeli media są dostępne w Internecie;
  - jeżeli gmina prowadzi dziennik lub czasopismo, prosimy o informację czy jest on zarejestrowany w sądzie;
  - jeżeli gmina prowadzi dziennik lub czasopismo, prosimy o przesłanie ostatnich 5 numerów - licząc od dnia odpowiedzi na wniosek, w formacie pdf.;
  - prosimy o informację o wydatkach gminy na ogłoszenia, artykuły sponsorowane, materiały dedykowane lub innego typu promocję w roku 2015, 2016, 2017 i do dnia udzielenia odpowiedzi na wniosek w 2018 roku.

  Wnosimy o udostępnienie wskazanych informacji w formie elektronicznej na adres {{EMAIL}}

  Szymon Osowski, Katarzyna Batko-Tołuć i Bartosz Wilk - członkowie zarządu, zgodnie z zasadami reprezentacji

• klauzula informacyjna przez BRODNICA 18 lipca 2018 11:00

  Sieć Obywatelska Watchdog Polska

  W związku ze złożonym wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w załączeniu przesyłam klauzulę informacyjną dotyczącą przetwarzania danych osobowych

  z poważaniem
  Elwira Kempczyńska
  Sekretarz Miasta

  Załączniki

  klauzula_informacja_publiczna2.doc

  KLAUZULA INFORMACYJNA Urząd Miejski informuje, że administratorem danych osobowych przetwarzanych w Urzędzie Miejskim w Brodnicy (87-300), ul. Kamionka 23, tel. 564930300, fax. 564902626, email: umb@brodnica.pl jest Burmistrz Brodnicy. Urząd Miejski, z mocy ustawy o samorządzie gminnym, obsługuje wykonanie zadań należących do kompetencji Burmistrza Brodnicy. Burmistrz Brodnicy, wyznaczył Inspektora Ochrony Danych, z którym ma Pan/Pani prawo skontaktować się pod nr tel. 564930354, email: iod@brodnica.pl. Pana/Pani dane osobowe są przetwarzane w celu realizacji obowiązku wynikającego z art. 4 ust.1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej na podstawie Pana/Pani zgody. Odbiorcami Pana/Pani danych osobowych są upoważnieni pracownicy Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Dane osobowe będą przechowywane stosownie do kryteriów określonych w § 63 ust. 1 Instrukcji kancelaryjnej, w Jednolitym rzeczowym wykazie akt organów gminy i związków międzygminnych oraz urzędów obsługujących te organy i związki oraz w Instrukcji archiwalnej. Wymienione regulatory stanowią załączniki – kolejno nr 1, nr 2 i nr 6 do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych. Ma Pan/Pani prawo wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, gdy uzna Pan/Pani, że przetwarzanie Pana/Pani danych narusza przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) z dnia 27 kwietnia 2016r. oraz ustawy z dnia 10 maja 2018r. o ochronie danych osobowych. Podanie danych osobowych jest dobrowolne, lecz ich niepodanie może uniemożliwić przekazanie pani/Panu decyzji o ewentualnej odmowie udostępnienia informacji publicznej. Ma Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych oraz prawo do ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania. Pana/Pani dane osobowe nie będą uczestniczyć w zautomatyzowanym podejmowaniu decyzji oraz nie będą profilowane. Pana/Pani dane osobowe nie[1] będą przekazywane do państwa trzeciego / organizacji międzynarodowej. ----------------------- [1] niewłaściwe skreślić

• informacja publiczna przez BRODNICA 24 lipca 2018 10:45

  Sieć Obywatelska Watchdog Polska

  1. Tak są prowadzone
  2. Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna jest wydawcą miejskiego miesięcznika społeczno -kulturalnego "Ziemia Michałowska"

  3) link do gazety ( strona miejska, UM w Brodnicy)

  https://issuu.com/brodnica

  oraz (starsze wydania gazety)

  https://www.portal.brodnica.pl/strona-163-ziemia_michalowska.html

  4) Rejstracja ZM

  Odbyła się w Sądzie Okręgowym w Toruniu. Treść decyzji sądu w piśmie z dnia 2009-03-11:

  Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział I Cywilny zawiadamia o wpisaniu do rejestru czasopism:
  - numer rejestru Pr 274
  -Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna, 87-300 Brodnica, Zamkowa 1
  -miesięcznik w formie papierowej i elektronicznej
  -17 lutego 2009

  W dokumentacji MiPBP znajduje się również drugie postanowienie tegoż sądu z dnia 29 marca 2013 r. o wznowieniu wydawania gazety z dniem 1 stycznia 2013 r. po uprzednim zawieszeniu wydawania ZM na lata 2011 i 2012.

  5) Pięć ostatnich ZM w załączniku poczty

  6)wydatki poniesione w latach 2015 - 2018 na promocje w mediach przez Urzad Miejski w Brodnicy : 2015 r. - 25.458,54 zł, rok 2016 - 35.399,90 zł, rok 2017 - 39.406,40 zł, rok 2018 - 22.679,40

  informację wytworzyli: z up. Burmistrza

  Elwira Kempczyńska

  Sekretarz Miasta

  Zdzisława Marciniak - Dyrektor Wydziału RWI

  Paweł Stanny - Dyrektor MiPBP

  Załączniki

  ziemia_327.pdf	MIEJ S$ ISSN 1425-7718 Źwolnień nauczycieli nie będzie, chociaż nie wszyscy spotkają się we wrześniu w tych samych szkołach Nie zabrzmiał jeszcze ostatni dzwonek obecnego roku szkolnego a brodnic- cy nauczyciele już wiedzą, że wszyscy spotkają się w nowym roku szkolnym, chociaż nie wszyscy w tych samych szkołach. Drugi rok wprowadzania reformy szkolnej, to kolejny rok zmian. Nowe wymaga- nia wobec oświaty dotyczą także szkół prowadzonych przez samorząd Brodnicy. Wygaszane gimnazja Największą niepewność, szczególnie wśród nauczy- cieli, wywołują działania wy- nikające z trwającego proce- su wygaszania gimnazjów. W przyszłym roku szkolnym, zamiast 26 oddziałów gim- nazjalnych w naszym mie- ście pozostanie jedynie 13. Wzrośnie jednak liczba od- działów w szkołach podsta- wowych, gdyż przybędą tam klasy ósme. Dyrektorzy szkół planują, że od nowego roku szkolnego w szkołach pod- stawowych będzie ponad 370 uczniów więcej, podczas gdy w gimnazjach o ponad 330 uczniów mniej. To więc nie malejąca liczba uczniów, lecz zmiany organizacyjne w szkołach typu podstawo- wa i gimnazjum wymuszają przesunięcia w zatrudnieniu nauczycieli. W planach organizacji szkół na nowy rok szkol- ny, zaopiniowanych przez SCENA Godz. 15.00 - Fot. Pa weł Stanny rozpoczęcie MIESIĘCZNIK BRODNICA maj 2018, nr 327 GAZETA BRODNICKA UKAZUJE SIĘ OD 1922 R. ZIEMIA MICHAŁOWYKAO CZNO - SPOŁE W Szkole Podstawowej nr 3 w Brodnicy związki zawodowe i nadzór pedagogiczny, jest praca dla wszystkich zatrudnionych nauczycieli. Gwarancja za- trudnienia nie dotyczy jednak tych nauczycieli, którzy pra- cują obecnie na umowach na czas określony, a które koń- czą się 31 sierpnia br. Tworzenie trójki Nie wszyscy nauczyciele spotkają się we wrześniu na rozpoczęciu nowego roku szkolnego, w tych samych zespołach nauczycielskich jak obecnie. Dla ośmior- ga nauczycieli gimnazjum będzie to rok trudny, gdyż otrzymali propozycję uzupeł- nienia swoich etatów w szko- łach podstawowych. Zmiany kadrowe obejmą także kilku nauczycieli, którzy zostaną przeniesieni z gimnazjum do szkół podstawowych. Dotyczy to głównie, będącej w trakcie „tworzenia” nowej szkoły podstawowej nr 3. Do „trójki”, tak jak w ubie- głym roku szkolnym, poza klasami pierwszymi, trafią oprócz nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, także chęt- ni uczniowie do powołanych tam klas czwartej i siódmej. Nie będzie jedynie jeszcze klas trzecich i szóstych. Peł- na szkoła podstawowa z kla- sami od pierwszej do ósmej, to przyszłość roku szkolnego 2019/2020, kiedy wygasną już klas gimnazjalne. Rezerwa dla nowych Nowy rok szkolny, to nie tylko zmiany kadrowe wśród pedagogów. To także problemy związane z zapew- nieniem odpowiedniej bazy i wyposażenia dla uczniów klas ósmych w szkołach podstawowych. Jak wynika z opubliko- wanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zasad podziału rezerwy oświato- wej, szkoły podstawowe, które nie powstały na bazie gimnazjów, będą mogły li- czyć na wsparcie finansowe z rezerwy na zakup pomocy dydaktycznych. (AK) KULTURALNY Cena 0 zł Ej m KĄ m=— | mcEE - Podczas ubiegłorocznego festynu Sobota 26 maja Małe Ojczyzny na festynie Koncert zespołu Bayer Full, artystyczne występy, pre- zentacje gmin i szkół, stoiska gastronomiczne, poczęstu- nek grochówką, nieodpłatne wesołe miasteczko dla dzieci, konkursy i zabawy strażackie, pokaz sprzętu strażackiego, wojskowego oraz miasteczko medyczne - to tylko niektó- re atrakcje II Festynu Małych Ojczyzn. Festyn odbędzie się 26 maja na brodnickim Przedzamczu. Początek imprezy zaplanowano na godzinę 15.00. Oprócz bogatego programu artystycznego, atrakcji dla dzie- ci oraz dorosłych, odbędzie się także w godzinach przedpo- łudniowych spływ kajakowy oraz rajd pieszy zorganizowany przez PTTK Oddział w Brodnicy. Wszystkie atrakcje na terenie „wesołego miasteczka dla dzieci”, które stanie na parkingu przy Pałacu Anny Wazówny będą za darmo. Nie zabraknie tak- że poczęstunku grochówką. Podczas trwania festynu będzie można też skorzystać z badań medycznych. Sprawdzić między innymi: poziom ciśnienia krwi, poziom cukru, skorzystać z ma- sażu czy nauczyć się udzielania pierwszej pomocy. Il Festyn Małych Ojczyzn to także przygotowane przez szko- ły z miasta i powiatu brodnickiego prezentacje popularno- naukowe. To również moc muzyki i tańca na scenie. O godz. 15.15 swoje artystyczne umiejętności zaprezentują brodnickie przedszkolaki i dzieci ze Szkoły Tańca House of Dance. Po nich na scenie wystąpią zespoły i artyści z gmin organizujących fe- styn. O godz. 19.00 zagra dla uczestników imprezy gwiazda muzyki disco polo zespół Bayer Full. Przez cały czas trwania imprezy będzie można zobaczyć sprzęt strażacki, wojskowy, wziąć udział w zabawach i konkur- sach strażackich, zwiedzić piwnice zamkowe i wejść na wie- żę zamkową. Przypominamy, że osoby, które lubią aktywnie spędzać czas mogą tego dnia wziąć udział w spływie kajako- wym na trasie: jez. Bachotek - rzeka Skarlanka - rzeka Drwęca - zakończenie przy wieży zamkowej oraz w rajdzie pieszym po mieście i okolicach organizowanym przez PTTK Oddział Brodnica. Zgłoszenia udziału w rajdach należy kierować do brodnickiego PTTK, ul. Kościuszki 12, tel. 56 498-28-28. - Bardzo się cieszymy, że po raz kolejny wspólnie organizu- jemy imprezę, której celem jest zintegrowanie mieszkańców naszych „Małych Ojczyzn” — mówią wójtowie gmin: Brodnicy, Brzozia, Swiedziebni i Zbiczna oraz burmistrz Brodnicy i staro- sta brodnicki. - Serdecznie zapraszamy wszystkich na Festyn i życzymy miłej zabawy. festynu i otwarcie sezonu tury- stycznego na Pojezierzu Brod- nickim Godz. 15.10 - występy Szkoły Tańca House of Dance, występy brodnickich przedszkolaków Godz. 15.30 - prezentacje ar- tystyczne przygotowane przez gminy i Starostwo Powiatowe w Brodnicy. Na scenie wystąpią: chór Arioso z gminy Świedzieb- nia, chór z gminy Brzozie, zespo- ły: Karbowanie, Czerwone Korale i Szczupanki z gminy Brodnica, Program II Festynu Małych Ojczyzn dzieci ze Szkoły Podstawowej w Gorczenicy z przedstawieniem o Annie Wazównie oraz młodzież I LO w repertuarze musicalowym. Godz. 19.00 - koncert zespołu Bayer Full Imprezy towarzyszące: - stoiska gmin - konkursy i zabawy sportowe (org. KP Państwowej Straży Po- żarnej w Brodnicy) - pokaz sprzętu przeciwpożaro- wego (org. KP PSP w Brodnicy) - pokazy sprzętu wojskowego, stoisko WKU i 8 K-P BOT - wesołe miasteczko - miasteczko medyczne - naukowe prezentacje szkół - animacje dla dzieci - stoiska gastronomiczne - poczęstunek grochówką - spływ kajakowy na trasie: jez. Bachotek - rzeka Skarlanka - rzeka Drwęca - zakończenie przy wieży zamkowej. Zgłoszenia i organi- zacja PTTK Oddział Brodnica, ul. Kościuszki 12, tel. (56) 498-28-28 - rajd pieszy po mieście i oko- licach. Zgłoszenia i organizacja PTTK Oddział Brodnica, ul. Ko- ściuszki 12, tel. 56 498-28-28 Godz. 10.00 - hala widowisko- wo-sportowa OSIR. 7. Turniej Pił- ki Siatkowej „Bo my damy radę”. Zgłoszenia drużyn (wiek uczest- ników 15 - 22 lata) do 24 maja w godz. 10.00-15.00, tel. 56 493- 03-18 (org. Młodzieżowa Rada Konsultacyjna Miasta Brodnicy) Godz. 13.00 - Ośrodek Sportu i Rekreacji w Brodnicy, ul. Królo- wej Jadwigi 1. „VII Dycha Anny Wazówny”. Szczegóły: www.fa- cebook.com/brodnickadycha/ (Org. Stowarzyszenie „Brodnica Biega”) ZIEMIA MICHAŁOWSKA Wydarzenia nr 32/7, maj 2018 Przegląd wybranych wydarzeń miesiąca Rozpoczęła się rozbudowa Brodnickiego Centrum Caritas w Brodnicy. Wartość projektu to 7,4 miliona złotych, dofinansowa- nie z RPO wyniesie 6,3 miliona złotych. Inwestycja przygotowana przez Caritas Diecezji Toruńskiej zakłada rozbudowę i modernizację istniejącego budynku. Nowa część gmachu pomieści Srodowisko- wy Dom Samopomocy dla 50 podopiecznych oraz bursę szkolną dla 60 uczniów. W wyniku realizacji inwestycji zmieni się też kaplica i po- mieszczenia administracyjne. Powstanie również nowa kotłownia. Całość przedsięwzięcia powinna zakończyć się w lutym 2019 roku. T z keuyj El Bbóęsey Rie 8 maja gościła w Brodnicy autorka kryminalnej sagi o Lipowie — Katarzyna Puzyńska. Autorka promowała w Pałacu Anny Wazówny swą najnowszą książkę pt. „ Nora”. Podczas spotkania zorganizo- wano konkurs wiedzy o książkach Katarzyny Puzyńskiej. Uczestni- cy otrzymali nagrody książkowe wręczone przez autorkę. F [ = 5. =. TE_| Michał Jaworski, | | Ji H « EE uczeń Ill LO w Brodnicy m dotarł do finału w Wo- p jewódzkim Konkursie Historycznym Wiedzy o Annie Wazównie. W rywalizacji końcowej z szóstką najlepszych finalistów zdobył wyróż- nienie i cenne nagrody finansowe oraz rzeczo- we. Kolejne etapy kon- kursu odbyły się w Urzę- dzie _ Marszałkowskim w Toruniu. Na czele specjalnej komisji oce- niającej stała dr Alicja Saar-Kozłowska z UMK. fo POŻEGNANIE. Marian Bizan (1927-2018) 8 maja przy Pomniku Wdzięcz- ności złożono kwiaty w hołdzie ofiarom Il wojny światowej. Uroczystość uświetnił udział Kompanii Honorowej 4. Brod- nickiego Pułku Chemicznego oraz pocztów sztandarowych. 11 maja zorganizowano IX Nocną Majówkę Patriotycznę. Jej celem jest kształtowanie świadomości obywatelskiej młodzieży. W trakcie pokony- wania tras uczestnicy poznawali polskie symbole narodowe, pie- śni patriotyczne i tradycje parla- mentarne. Burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz spotkał się z nauczycie- lami realizującymi w swoich szkołach projekt Numeracy © En- glish. W spotkaniu uczestniczyli pedagodzy z dziewięciu krajów europejskich, w tym z Brodnicy. - Projekt został stworzony po to, aby zrozumieć znaczenie ma- tematyki, języka angielskiego oraz stosowania technologii infor- macyjnych w życiu codziennym każdego z nas — mówi Marzena Kaszyńska, realizująca projekt w SP nr 2 w Brodnicy. Brali w nim udział nauczyciele i uczniowie z Portugalii, Chorwacji, Łotwy, Irlan- dii, Włoch, Francji, Hiszpanii i Polski. 16 maja w Hotelu Stork odbyła się konferencja „Kobieta bez barier” poświęcona utrwalaniu prawidłowych wzorców zdrowe- go stylu życia i promocji zdrowia. Podczas spotkania prelekcje wygłosili specjaliści z dziedziny psychoonkologii, seksuologii, diete- tyki, fizjoterapii. Dr Małgorzata Rę- białkowska-Stankiewicz, psychoon- kolożka, która prowadzi Akademię Walki z Rakiem w Toruniu, mówiła o tym jak radzić sobie z chorobą onkologiczną i jak wspierać osoby chore. Seksuolog Dominika Perszke opowiadała o zdrowiu seksualnym kobiet, a dr Dominika Łęcka z Mo- tylarnii w Toruniu, jak radzić sobie z kryzysem w życiu. Uczestniczki konferencji dowiedziały się o tym, jak się zdrowo odżywiać, radzić so- bie w trudnych sytuacjach. Orga- nizatorem konferencji było Stowa- rzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy przy współudziale Grupy Nieformalnej „Planeta Ko- biet”. 2 maja na brodnickim Dużym Rynku odbyły się ob- chody Dnia Flagi RP z udziałem żołnierzy 4. Brodnic- kiego Pułku Chemicznego, pocztów sztandarowych, młodzieży szkolnej oraz Miejskiej Orkiestry Dętej. Tego samego dnia była również możliwość wysłuchania kon- certu muzyki polskiej w wykonaniu „Chopin Quartet”. Co roku Gmina Miasta Brodnicy otwiera drzwi swoich projek- tów realizowanych przy współudziale środków unijnych. W ra- mach Dni Otwartych Funduszy Europejskich 11 maja na terenie Szkoły Podstawowej nr 4 (ZSP nr 3) oraz Szkoły Podstawowej nr 7 (ZS nr 1) odbywały się imprezy związane z promocją zrealizowa- nych ze środków Unii Europejskiej projektów termomodernizacyj- nych szkół. Zawody na obiektach sportowych, koncert piosenek, pokaz mody, zabawy, konkursy wiedzy, gry -to niektóre z atrakcji przygotowane przez uczniów. W imprezach udział wzięło ponad 800 osób. Stronę przygotowali: Paweł Stanny, (rwi) 9 maja zmarł zasłużony dla Brod- nicy i Regionu Brodnickiego Ma- rian Bizan — człowiek wielu talen- tów, kochający swą Małą Ojczyznę. Spoczął na miejscowym cmentarzu parafialnym. Marian Bizan był publicystą, hi- storykiem literatury i wydawcą. Był absolwentem Uniwersytetu Jagiel- lońskiego w Krakowie. Od 1953 do 1990 r. pracował w Państwowym Instytucie Wydawniczym, gdzie peł- nił funkcję redaktora. W latach 1990- 1995 był radcą ambasady i dyrekto- rem Instytutu Polskiego w Wiedniu. W latach 1972-1990 współzałożyciel i wiceprezes regionalnego brodnic- kiego stowarzyszenia kulturalnego. W 1979 roku otrzymał nagrodę edy- torską Polskiego Klubu Literackiego PEN Club. Wspólnie z Pawłem Hert- zem współtworzył opracowania mo- nograficzne Liryków Słowackiego, Kordiana, Balladyny. Marian Bizan był wydawcą m.in. antologii wierszy Krasickiego - poezje, Słowackiego — Ja Orfeusz, Mickiewicza — Gwiazda z gwiazdą. Znany ze swojej miłości do Brod- nicy i Pojezierza Brodnickiego napi- sał kilka ważnych dla kultury nasze- go regionu książek: „Przez granice przez wieki”, „Impresje Brodnickie”, „Księga Żywa”, „Dziennik piel- grzymki do Ziemi Świętej” oraz „Zie- mia Swięta”, „Zapiski z podróży”, „Z mojej domowej kroniki”. Przez lata, od 2001 roku, pełnił funkcję prze- wodniczącego Rady Muzeum dzia- łającej przy Muzeum w Brodnicy. Współpracował z wieloma pismami, m.in. ogólnopolskim kwartalnikiem „Zeszyty Literackie” oraz z lokalną „Ziemią Michałowską”. Był doskonałym promotorem Brodnicy w Polsce i na świecie. Za e działania na rzecz krzewienia kul- tury i popularyzacji Brodnicy uho- norowany został Medalem Primus inter Brodnicienses. Żył pośród nas, wyjątkowy a zarazem skromny czło- wiek. Nigdy nie zabiegał o uwielbie- nie i zaszczyty, choć bez wątpienia na nie zasłużył. Odszedł od nas na zawsze, ale póki pamięć o Nim bę- dzie żywa - będzie pośród nas dzięki swoim literackim pracom. Cześć Jego Pamięci! Redakcja ZM Fot. Pa weł. tanny Pożegnanie Mariana Bizana c m nr 327, maj 2018 Puls miasta Głosowanie do 31 maja Budżet obywatelski do podziału Budżet obywatelski ina- czej zwany partycypacyjnym to sposób ustalania wydat- ków gminy przy bezpośred- nim udziale mieszkańców. Umożliwia mieszkańcom dyskusję i bezpośredni wpływ na decyzje o przezna- czeniu części budżetu pu- blicznego na przedsięwzię- cia zgłoszone bezpośrednio przez obywateli. - Pierwszym etapem reali- zacji budżetu było składanie wniosków przez mieszkań- ców Brodnicy - mówi Magda- lena Hoga, sekretarz Komisji ds. Budżetu Obywatelskie- go. - Na składanie wniosków mieszkańcy mieli miesiąc. Nabór trwał od 16 stycznia do 15 lutego br. Następnie komi- sja weryfikacyjna powołana przez burmistrza zweryfiko- wała projekty pod względem formalno — prawnym. W bieżącym roku w ra- mach naboru wniosków do budżetu obywatelskiego zgłoszonych zostało osiem projektów. Pozytywną oce- nę uzyskały jedynie cztery wnioski. Są to: * Osiedlowy plac zabaw przy ul. Fryderyka Chopina - 146.400 zł * Brodnicka Strefa Psiej Aktywności - 263.700 zł * PUMPTRACK — rowero- wy plac zabaw - 290.000 zł * Rozbudowa ulicy Ko- ścielnej w Brodnicy o do- datkowy pas ruchu z zatoką autobusową od przepom- powni ścieków do skrzyżo- wania z ulicą Sienkiewicza - 341.715 zł Zgodnie z regulaminem do 31 maja br. pełnoletni miesz- kańcy miasta mogą oddawać swoje głosy na projekty, któ- re uznają za najlepsze do re- alizacji. Karta do głosowania do- stępna jest św Biuletynie Informacji Publicznej Urzę- du Miejskiego w Brodnicy oraz na stronie internetowej www.brodnica.pl w zakład- ce Budżet Obywatelski. Karty dostępne są również w holu Urzędu Miejskiego oraz kan- celarii ogólnej pokój 101. - Przypominamy, że miesz- kaniec biorący udział w gło- sowaniu będzie mógł złożyć tylko i wyłącznie jedną kartę do głosowania. Na jednej karcie będzie można oddać swój głos na nie więcej niż trzy projekty. Do rozdyspo- nowania jest od 1-15 punk- tów na wybrany projekt z ogólnej puli 15 punktów, jakimi dysponuje każdy gło- sujący — mówi M. Hoga. Mieszkaniec biorący udział w głosowaniu podaje na karcie swoje dane osobowe, imię, nazwisko, pesel, adres zamieszkania oraz składa swój podpis. Niedopełnienie tego wymogu spowoduje że Karta zostanie uznana za nie- ważną. Głosowanie odbywa się poprzez wrzucenie do urny karty do głosowania znaj- dującej się w holu Urzędu Miejskiego w Brodnicy, ko- respondencyjnie w zaklejonej kopercie z dopiskiem „Głoso- wanie — Budżet Obywatelski na rok 2019” przesłanej na adres Urząd Miejski w Brod- nicy ul. Kamionka 23 oraz w formie elektronicznej - za pomocą poczty elektronicznej w formie skanu przesłanego na adres budzetobywatel- ski©brodnica.pl, wpisując w temacie wiadomości „Gło- sowanie — Budżet Obywatel- ski na rok 2019". Ogłoszenie wyników na- stąpi do 20 czerwca br. w Biuletynie Informacji Pu- blicznej Urzędu Miejskiego w Brodnicy oraz na stronie internetowej www.brod- nica.pl w zakładce Budżet Obywatelski. W roku 2019 na Budżet Obywatelski prze- znaczona zostanie kwota 615 tys. złotych. Realizacja wy- branych przez mieszkańców projektów rozpocznie się w 2019 roku. Fot. Nadesłana Trwają prace remonto- we bieżni stadionu przy Szkole Podstawowej nr 3 w Brodnicy. Jest to jedna z wielu inwestycji polega- jących na poprawie wa- runków sportowych dla dzieci i młodzieży uczęsz- czających do miejskich placówek oświatowych. - Prace w Szkole Pod- stawowej nr 3 w Brodnicy będą polegać na okrawężni- kowaniu boiska, położeniu podbudowy z tłucznia oraz nawierzchni bieżni z mączki ceglastej. Całość prac re- montowych wyniesie ok. 150 tys. zł. Termin ich wykona- nia został wyznaczony na 30 ZIWIA MICHAŁÓWSKAG Inwestycje Po boisku kolej na halę sportową maja - informuje Jarosław Radacz, burmistrz Brodnicy. Obecnie jest również budo- wane boisko wielofunkcyjne przy Szkole Podstawowej nr 1. Inwestycja rozpoczęta została jeszcze w ubiegłym roku. Wykonawca, niestety, musiał przerwać prace jesie- nią ubiegłego roku z uwagi na trudne warunki atmosferycz- ne związane z opadami desz- czu. Dzięki tym inwestycjom szkoły prowadzone przez miasto będą miały dobre wa- runki do ćwiczeń fizycznych na wolnym powietrzu. W planach jest również bu- dowa nowej hali przy Szkole Podstawowej nr 4 w Brodnicy. - Prace projektowe mają być zakończone w bieżącym roku. Szkoła posiada „orlika”, więc również ona będzie mia- ła dobre warunki do prowa- dzenia zajęć z wychowania fizycznego — dodaje burmistrz Jarosław Radacz. (rwi) Całe miasto to Twój dom. Z Sa- morządem możesz planować je jak chcesz. Burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz zaprasza wszystkich brod- niczan zainteresowanych sprawami miasta na coroczne spotkania. Zgodnie z kilkuletnią tradycją raz w roku burmistrz Brodnicy spotyka się z mieszkańcami wszystkich osie- dli miasta. Tegoroczne spotkania od- bywać się będą od 4 do 21 czerwca. Uczestniczyć w nich będą także dy- rektorzy i przedstawiciele miejskich wydziałów, spółek oraz radni. Mają one charakter otwarty i są okazją do poznania najważniejszych zamierzeń samorządu miejskiego w tym roku, ale także do dyskusji i zgłaszania wnio- sków. Poniżej harmonogram spotkań dla poszczególnych osiedli: 4 czerwca, poniedziałek - godz. 18.00 - Pałac Anny Wa- zówny, ul. Zamkowa Osiedle Stare Miasto — ul. Aleja Jana Mełnickiego, Aleja Leśna, Al. Wędkarzy, Bazarowa, Czwartaków, Duży Rynek, Dworcowa, Erazma Glicz- nera, Farna, Gajdy, Gen. Józefa Hal- lera, Groblowa, Grunwaldzka, Jatki, Kamionka, Kilińskiego, Kopernika, Ko- ścielna, Kościuszki, 700-lecia, 3 Maja, Mały Rynek, Mazurska, Mickiewicza, Mostowa, Nad Drwęcą, Ogrodowa, Piwna, Plac im. Papieża Jana Pawła II, Plac 3 Maja, Pocztowa, Przedzamcze, Przesmyk, Przykop, Stary Plac Szkol- ny, Strzelecka, Srednia, Swierkowa, Św. Jakuba, Tylna, Wodna, Zamkowa, Zduńska, Źwirki i Wigury. Doroczne spotkania z burmistrzem Zapytasz, zgłosisz wniosek i problem Osiedle Gdynia — ul. Królowej Ja- dwigi, Ks. Kujota, Łazienna, Paderew- skiego, Sienkiewicza, Sokołów, Wy- bickiego. Osiedle Grunwald - ul. Aleja Jó- zefa Piłsudskiego, Anieli Krzywoń, Batalionów Chłopskich, Beskidzka, Bieszczadzka, Bohaterów Września, Cmentarna, Gen. J. Bema, Generała Stanisława Maczka, Jabłkowa, Kar- dynała Stefana Wyszyńskiego, Kar- konoska, Karpacka, 15 Lipca, Macieja Rataja, Marcina Kasprzaka, mjr H. Su- charskiego, Niskie Brodno, Partyzan- tów, PCK, Pienińska, płk. Aleksandro- wicza, Podhalańska, Rondo Toruńskie, Sądowa, Siewna, Stefana Czarnieckie- go, Sudecka, Świętokrzyska, Targowa, Tatrzańska, Wiejska, Wincentego Pola, Władysława Jagiełły, Wojska Polskie- go, Zawiszy Czarnego. 5 czerwca, wtorek godz. 18.00 - Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Nowa 34 Osiedle Ustronie — ul. Agrestowa, Aleja Józefa Piłsudskiego, Długa, Jagodowa, Malinowa, Miła, Piaski, Podgórna, Poziomkowa, Promyko- wa, Rondo Warszawskie, Rzeźnicka, Słoneczna, Spokojna, Stepowa, Stru- mykowa, Sybiraków, Truskawkowa, Ustronie, Warszawska, Wąska, Wi- śniowa, Zacisze, Źródlana. Osiedle Grażyny — ul. Akacjowa, Armii Krajowej, Bolesława Chrobre- go, Bolesława Prusa, Cisowa, Cypria- na Kamila Norwida, Grażyny, Jana Ka- sprowicza, Jodłowa, Juliana Tuwima, Kasztanowa, Kombatantów, Kręta, Mikołaja Reja, Modrzewiowa, Nowa, Piękna, Podmiejska, Południowa, Poprzeczna, Porucznika Daniela Ró- żyńskiego, Porzeczkowa, Reymonta, Sosnowa, Szarych Szeregów, Tulipa- nowa, Wierzbowa, Wysoka, Zwirowa. 11 czerwca, poniedziałek godz. 18.00 - Szkoła Podstawo- wa nr 2, ul. Kolejowa 62 Osiedle Karbowo — ul. Aleja Jó- zefa Piłsudskiego, Azaliowa, Cicha, Familijna, gen. Andersa, gen. Włady- sława Sikorskiego, lglasta, Ignacego Łyskowskiego, Kalinowa, Karbowska, Kolejowa, Kwiatowa, Limbowa, Marii Konopnickiej, Natalisa Sulerzyskiego, Okrężna, Osiedlowa, Pomorska, Pół- nocna, Przy Strudze, Rondo Olsztyń- skie, Różana, Skarpa, Skwarna, Sta- szica, Stokowa, Strażacka, Topolowa, Wesoła, Wrzosowa, Zakątek, Zielona. Osiedle Morskie Oko - ul. Aleksan- dra Kruszczyńskiego, Fryderyka Cho- pina, Graniczna, Henryka Wieniaw- skiego, Jana Pawła II, Jasna, Jeziorna, Klemensa Malickiego, Ks. Jerzego Popiełuszki, 'K. Szymanowskiego, Ludwika Grzemskiego, Powstańców Wielkopolskich, Półwiejska, Skromna, Spacerowa, Stanisława Moniuszki, Ta- tarakowa, Wczasowa, Żeglarska. 12 czerwca, wtorek godz. 18.00 - Zespół Szkół nr 1, ul. Matejki 5 - (budynek III LO - wejście od ul. Kochanowskiego) Osiedle Michałowo - ul. Boczna, Bolesława Jastrzębskiego, Feliksa Smoczyńskiego, Jana Chodkiewicza, Jana Janaszka, Jana Ill Sobieskiego, Krańcowa, Lidzbarska (od ulicy Lipo- wej numery parzyste — od nr 50 do końca ulicy; numery nieparzyste — od nr 47 do końca ulicy), Lipowa, Litew- ska, Maksymiliana Klinickiego, Mała, Michałowska, Młyńska, Prosta, 67. Pułku Piechoty, Skrajna, Stanisława Żółkiewskiego, Szkolna, Władysławy Zieleniewskiej. Osiedle Wyspiańskiego — ul. Ce- glana, Nad Stawem, Stanisława Wy- spiańskiego, Wincentego Witosa. SAM URZĄDZAJ BROÓDNICĘ mww,miasta.pl Osiedle Mieszka | — ul. Generała Stanisława Pruszyńskiego, Mieszka |, Kazimierza Wielkiego, Władysława Ło- kietka, 18 Stycznia (od ulicy Ceglanej - numery parzyste — od 36B do końca ulicy; numery nieparzyste - od nr 53 do końca ulicy), Polna. Osiedle Nowa Kolonia — ul. Matejki (prawa strona ulicy-numery parzyste), Nowa Kolonia, Krótka, Elizy Orzeszko- wej, Zeromskiego, 18 Stycznia (od po- czątku ulicy do ulicy Ceglanej numery parzyste — od początku ulicy nr 6 do nr 36;numery nieparzyste — od nr 3 do nr 51), Lidzbarska (od początku ulicy do ulicy Matejki numery parzyste — od początku ulicy nr 6 do nr 18; numery nieparzyste — od początku ulicy nr 1 do nr 29). Osiedle Matejki I — ul. Emilii Pla- ter, Jagiellońska, Janusza Korczaka, J. Kochanowskiego, J. Słowackiego, Lidzbarska (od ulicy Matejki do ulicy Lipowej numery parzyste — od nr 20 do nr 48; numery nieparzyste — od 31 do 45a), Matejki (lewa strona ulicy - numery nieparzyste), Waryńskiego. ZIEMIA MICHAŁOWSKA Puls miasta nr327, maj 2018 /* m W naszej Małej Ojczyznie Osiem autobusów firmy Autosan SANCITY 10LF pojawi się jesienią na ulicach Brodnicy. Nowe pojazdy pomieszczą ponad 80 pasażerów. Będą klimatyzowane, dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, bezpieczne i monito- rowane. Trzy kamery będą rejestrować przedział pasażer- ski, natomiast jedna kabinę kierowcy. Oprócz tego w pojaz- dach zainstalowany będzie system informacji pasażerskiej, informujący o zbliżających się przystankach autobusowych. Nowe autobusy zostaną wyposażone w ekologiczne silniki spełniające normy emisji spalin EURO 6. Kuuskaz sąd ITEM Rozpoczął się zapowiadany przez burmistrza Brodnicy program proekologiczny. Polega on na dofinansowaniu modernizacji źródła ciepła opalanego paliwem stałym. Do- tacja z budżetu gminy Miasta Brodnicy przewiduje dofinan- sowanie przy podłączeniu do miejskiej sieci ciepłowniczej, do ogrzewania gazowego, olejowego i ogrzewania pali- wem stałym (np. na ekogroszek). Z dotacji może skorzystać każdy mieszkaniec Brodnicy chcący pozbyć się tak zwane- go „śmieciucha”, a tym samym przyczynić się do poprawy jakości powietrza w mieście. Jakość powietrza w Brodnicy jest w okresie zimowym monitorowana przez Straż Miejską. We wrześniu minie rok od wprowadzenia reformy oświa- ty. Reaktywowana w Brodnicy Szkoła Podstawowa nr 3 zmienia swoje oblicze. Zmodernizowano tu m.in. boisko, zmienia się także wnętrze szkoły. Zakupiono wiele nowego wyposażenia dla dzieci m.in. do świetlicy szkolnej. W ramach produkcji telewizyjnej „Polska z góry” realizowanej przez kanał Planete + Brodnica znalazła się w czołówce głosowania. Zwyciężyło leżące na Pojezierzu Brodnickim Pokrzydowo. Producenci programu pokazali również z góry okolicę, w tym także Brodnicę. Ruszyła termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej nr 3 przy ulicy Wiej- skiej. Realizacja przedsięwzięcia możliwa jest dzięki środkom unijnym. Termomoder- nizacja polegać będzie m. in. na docieple- niu elewacji, częściowej wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, dociepleniu stropo- dachu, wymianie istniejących urządzeń in- stalacji centralnego ogrzewania oraz, co najważniejsze, montażu instalacji solarnej. Budynek szkoły przy Wiejskiej jest jednym z czterech obiektów, na które Urząd Miejski w Brodnicy pozyskał dofinansowanie. Po- dobnym pracom zostaną poddane kolejne obiekty: Szkoła Podstawowa nr 3, Szkoła Podstawowa nr 1, hala sportowa przy ul. 3 Maja oraz budynek Urzędu Miejskiego. esi U UE EN Eg E4 E4 Trwa modernizacja stadionu miejskiego w Brodnicy. W planach jest również przebu- dowa trybun obiektu. Powstanie m.in. nowe boisko piłkarskie, pełnowymiarowa bieżnia okólna z nawierzchni syntetycznej, z cztere- ma torami okólnymi oraz sześcioma torami na prostej. Arena lekkoatletyczna posiadać będzie dwuścieżkową, jednostronną skocz- nię do skoku w dal i trójskoku, dwustronną skocznię do skoku o tyczce, rzutnie do rzutu oszczepem, pchnięcia kulą, do rzutu młotem i dyskiem oraz stanowisko do skoku wzwyż. Modernizacja zakończy się w połowie bieżą- cego roku. Zakończono program dotujący remonty kamie- nic w zabytkowej części Brodnicy. Wnioski mogli składać właściciele ka- mienic znajdujących się w strefie wpisanej do rejestru zabytków, bądź posiadających indywi- dualny wpis do rejestru zabytków. nr 327, maj 2018 nad Drwęcą Zakończono wnętrzne odnowy obiektów mu- zealnych w Brodnicy. Prace doty- czyły malowania blend, założenia kolców przeciw gołębiom, re- montu sów p prawy Koszt 100 tysięcy złotych. Pieniądze zo- stały przekazane w formie dotacji z Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Puls miasta remonty i ze- dachów oraz rynien i pa- odrynnowych, a także na- mostu nad zamkową fosą. remontu wyniósł ponad ZIEMIA MICHAŁOWSKA Trwa rozbudowa ścieżek rowerowych. Wykonano m.in. ciąg pieszo-rowerowy łączący ścieżkę rowerową przy AI. Józefa Pił- sudskiego ze ścieżką w ul. Wiejskiej. Budowana jest ścieżka wzdłuż ulicy Kolejowej (wspólnie ze starostwem). Trwają prace nad projektem technicznym ścieżki od ulicy Karbowskiej do ulicy Rozpoczęto kolejny etap gazyfikacji miasta. Prace dotyczą gazyfikacji osiedli Ustronie i Gra- żyny. Inwestycję realizuje Polska Spółka Gazow- nictwa oddział w Bydgoszczy, która posiada pozwolenie na budowę. Od września 2018 roku w siedzibie Urzędu Miejskiego w Brodnicy działać będzie punkt konsultacyjny, w którym pracownicy Polskiej Spółki Gazownictwa będą udzielać szcze- gółowych informacji na temat indywidualnych podłączeń mieszkańców. Gazyfikacja osiedli Ustronie i Grażyny jest moż- liwa dzięki podjęciu decyzji o przyłączeniu do sieci gazowej Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Brodnicy. Dzięki tym działaniom miasto przyczyni się nie tylko do gazyfikacji Brodnicy, ale również do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla. Działania ekologiczne prowadzone są na szero- ką skalę. Do gazociągu zostanie podłączona rów- nież ciepłownia na ul. Malickiego i ul. Cichej. W Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej w Brodnicy ruszyły prace związa- ne z poprawą efektywności energetycznej, a tym samym zmniejszeniem za- nieczyszczenia środowiska. Zakład chce wprowadzić system kogeneracji na bazie gazu. Oznacza to, że ciepło do odbiorców produkowane będzie m.in. za pomocą gazu. Podczas procesu spalania gazu wytwarzana będzie również energia elektryczna. Moc układu kogeneracyjnego będzie wynosić 2,8 MW energii elektrycznej. Łącznie pracować będą trzy silniki. Nowy system zabezpieczy do 35 procent produkowanego przez PEC cie- pła w ciągu roku. Zadanie realizowane jest przede wszystkim ze względu na ochronę środowiska. Przy produkcji energii za pomocą układu kogeneracji, emisja dwutlenku węgla do atmosfery w porównaniu do obecnych kotłów będzie mniejsza o 50 procent. 1 września ub. roku uroczyście otwarto nową siedzibę brodnickich harcerzy przy ulicy Nad Drwęcą 30. Granicznej. W trakcie przygotowania dokumentacji jest także odcinek ścieżki rowerowej od al. Wędkarzy do al. Józefa Piłsudskiego. Będzie to rekreacyjna trasa rowerowa atrakcyjna turystycznie. Ma przebiegać wzdłuż parku, przy ruinach Zamku Krzyżackiego, pod mostem na ulicy Sienkiewicza, wzdłuż rzeki Drwęcy aż do AI. Józefa Piłsudskiego. Gruntownie odnowiony budynek wil- li należącej kiedyś do kupca Wiktora Krasińskiego stał się Domem Harcerza służącym miejscowym druhom oraz Boks cieszy się w Brodnicy coraz większą popularnością. Świad- lokalnej społeczności. W budynku zna- lazło się miejsce na salę konferencyjną przeznaczoną m.in. na wykłady, po- mieszczenia biurowe hufca brodnic- kiego oraz sale do zajęć dla drużyn. czy otym towarzyski mecz bokserski Polska - Niemcy w ramach Światowej Konfrontacji Boksu Olimpijskiego. Na ringu w dziesięciu olimpijskich kategoriach wagowych zmierzyło się dziesięciu zawod- ników Kadry Narodowej Polski oraz Niemiec. Mecz zakończył się zwycięstwem drużyny polskiej 12:8. Organizatorami meczu bokser- skiego w Brodnicy był Polski Związek Bokserski oraz Urząd Miej- ski w Brodnicy. Wydarzenie było transmitowane będzie przez TVP SPORT. Czytelnicy z całej Polski zjechali na zorganizowa- ny w lipcu ub. roku I Ogólnopolski Zlot Fanów Sagi o Lipowie. Najważniejsze wydarzenia zlotu miały miejsce w Brodnicy, Bachotku oraz Pokrzydowie (literackim Lipowie). Główną bohaterką była oczy- wiście Katarzyna Puzyńska — autorka 9 powieści kryminalnych, których akcja toczy się na Pojezierzu Brodnickim. W tym roku zlot odbędzie się w dniach 20 - 22 lipca (cały program na fb). Organizatorem zlotu jest stowarzyszenie „Raz Do Roku”. Na zdjęciu nocne czytanie kryminałów na brodnickim zamku. Na Zakolu Drwęcy w przystani im. Henryka Strze- leckiego przy Ośrodku Sportu i Rekreacji w Brodnicy trwają przygotowania do nowego sezonu turystyczne- go. Podobnie jak w latach minionych spodziewani są tu m.in. uczestnicy Międzynarodowego Spływu Kaja- kowego. W minionym roku w imprezie brało 120 osób, w tym 22 obcokrajowców, którzy przyjechali z Holan- dii, Belgii, Niemiec i Kanady. Kajakarze odpoczywający w Brodnicy pokonali trasę o długości 252 km. ZIEMIA MICHAŁOWSKA Powiat Brodnicki Nowoczesny kompleks medyczny przy ul. Wiejskiej W 2016 roku, w rekordo- wo krótkim czasie, bo po 16 miesiącach prac, zakończo- na została „Przebudowa, rozbudowa, nadbudowa ist- niejących obiektów Zespołu Opieki Zdrowotnej w Brodni- cy”. Szpital w Brodnicy- inwe- stycja za prawie 52 miliony złotych to dziś nowoczesny kompleks medyczny. Na terenie szpitala działają: otwarta w październiku 2014 Avitum Poland Sp. zo.o. , licz- ne poradnie specjalistyczne, Poradnia Rodzinna, Nocna i Swiąteczna Opieka Medycz- na, Szpitalny Oddział Ratun- kowy, Pogotowie Ratunkowe i lądowisko dla helikopterów ratunkowych. Znaczne środki co roku tra- fiają do brodnickiego szpitala, w którym stale przybywa no- woczesnego sprzętu diagno- stycznego, leczniczego i reha- nr 327, maj 2018 W końcu 2017 roku prawie 4,5 miliona złotych dofinanso- wania z ministerstwa pozyska- li gospodarze powiatu i szpi- tala na realizowany obecnie gruntowny remont budynków Pogotowia Ratunkowego i nowy sprzęt dla SOR. Szpital ma także zmoder- nizowaną kotłownię. Inwe- stycja wykonana z udziałem środków z WFOS dała znacz- ne oszczędności w wydatkach na energię. C|M *|K roku Stacja Dializ B.Braun bilitacyjnego. Pocztówka z powiatu brodnickiego Rok 2018 to czas jubileuszu - mija 20 lat od powołania samorządu powiatowego. W powiecie brodnickim to kolej- ny rok zmian i inwestowania. Od 2011 do 2018 roku z budżetu powiatu na inwestycje wydano ponad 130 milionów złotych. W kwocie tej ok. 60 milionów złotych to pozyskane dla powiatu środki zewnętrzne. Za tymi liczbami kryją się nowe obiekty służące mieszkańcom, nowe drogi, boiska, wyremontowane budynki. Ostatnie lata w powiecie brodnickim to także coraz więcej środków na kształcenie młodzieży, na rozwój szkolnictwa zawodowego, ale także na integrujące mieszkańców wydarzenia sportowe, kulturalne, edukacyjne, promujące zdrowie. Oświata — odrodzenie szkolnictwa zawodowego Nowa pracownia informatyczna w CKZiU Prymus Zawodu Pomorza i Kujaw Szkoła cieszy się coraz większym zaintere- sowaniem uczniów i choć edukację ponad- gimanzjalną kończą roczniki niżu demogra- ficznego, w maju 2018roku w 13 technikach i liceach CKZiU maturę, zdawało 208 uczniów. W listopadzie 2017 roku starosta i wicesta- rosta podpisali umowę na dodatkowe środki z RPO. Do szkół powiatowych trafiło ponad milion 600 tysięcy złotych dofinansowania (czyli 85 proc. wartości całego projektu) na kształcenie zawodowe w powiecie. W CKZiU w Brodnicy i w szkole w Jabłonowie są dzię- ki temu m.in. dodatkowe zajęcia dla uczniów, nowe pracownie i sprzęt do nauki zawodu. Nowe pracownie powstają też dzięki współ- pracy szkoły z lokalnymi firmami. inwestycje drogowe Od 2011 do 2018 roku na inwestycje drogowe wydano prawie 50 milionów złotych. Wyremonto- wano, przebudowano i zmodernizowano prawie 130 kilometrów dróg i ponad 11,584 kilometrów ścieżek pieszo-rowerowych . Od momentu powołania powiatów w 1998 roku samorząd Powiatu Brodnickiego wybudował nową szkołę, przy ul. Karbowskiej oraz trzy hale spor- towe. W 2016 roku Rada Powiatu powołała Po- wiatowe Centrum Obsługi, które sprawniej i taniej niż dotychczas prowadzi sprawy administracyjne, organizacyjne, finansowo-księgowe, remontowe szkół. 1 września rozpoczęło działalność Regionalne Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego, w którym połączono istniejące dotąd: Zespół Szkół Zawodowych, Zespół Szkół Rolniczych i RCKPiU w Brodnicy. Powiat inwestuje też w Zespół Szkół Specjalnych. Zakończono termomodernizację bu- dynku szkolnego, a w tym roku szkoła przy ul. Kochanowskiego przygotowuje się do zorganizo- wania oddziału przedszkola, powstanie też dobrze wyposażony plac zabaw. Jesienią 2015 roku oddana została do użytku długo oczekiwana ścieżka pieszo-rowerowa do Zbiczna, którą zbudowano z dwumilionową dotacją z samorządu Województwa. W 2016 roku powstała kolejna ścieżka - od ul. 18 stycznia do Podgórza, w 2017 zakończono przebudowę ul. Kolejowej w Brodnicy wraz z ciągiem ścieżki pieszo-rowerowej od ul. Karbowskiej do ul. Granicznej. W tym roku zadanie przy Kolejowej będzie kontynuowane, zbudowany zostanie dalszy ciąg ścieżki - do szkoły nr 2 i przy szkole przy ul. Karbowskiej. W 2018 przebuduje się i wyremontuje następne prawie 18 kilometrów dróg (w tym także nowe odcinki ścieżek rowerowych). Są to inwestycje za ponad 10 milionów złotych. Zarząd Dróg dopo- sażono w sprzęt za 700 tys. zł. Budowa ścieżki dc i wicestarosta Mariusz Klonowski. Gala Mistrz Zawodu Pomorza i Kujaw w Toruniu - Międzynarodowe projekty edukacyjne, staże zawodowe za granicą, stypendia naukowe i sukcesy uczniów w ogólnopolskich konkursach - to miara sukcesów uczniów szkół w powie- cie brodnickim. O wysokim poziomie kształcenia świadczy też liczba stypendiów przyznawa- nych uzdolnionym uczniom. W tym roku np. w szkolnictwie zawodowym w powiecie brod- nickim mamy aż 47 stypendystów marszałka województwa. To osoby, które uzyskały tytuły Mistrza Zawodu Pomorza i Kujaw. - Daje to szkole - CKZIU pierwsze miejsce w województwie || =zCE ii AR Zajęcia Zmodernizowana w nowej w 2017 roku droga klasie Opalenica-Poniatówki w Szahdzie | Patrz str. 2 PW GMINIE BRODNICA www.brodnica.ug.gov.pl * |nwestuj Minione 25 lat W ostatnich 25 latach gmina Brodnica rozwija się bar- dzo dynamicznie. Wzrastająca liczba mieszkańców oraz przedsiębiorców rozpoczynających i prowadzących tu swoją działalność gospodarczą powoduje wzrost zamoż- ności gminy. Bliskość miasta Brodnicy oraz dostępność wolnych terenów budowlanych przyciąga nowych mieszkańców i inwestorów. Przedsiębiorczy i energiczni ludzie, którzy sprowadzają się do gminy Brodnica kupują tu nierucho- mości w wyjątkowo atrakcyjnej cenie. Swoje domy budu- ją tu ci, którzy mają już dosyć zgiełku miasta, potrzebują kontaktu z przyrodą. Najwięcej nowych budynków mieszkalnych powstaje we wsiach leżących przy terenach podmiejskich: w Karbo- wie, Cielętach, Wybudowaniu Michałowo, Szabdzie, Kru- szynkach, Podgórzu oraz Moczadłach. Z myślą o wszyst- kich mieszkańcach gminy realizowane są inwestycje. Powstają nowe budynki użyteczności publicznej, obiekty sportowe, remontowane są kolejne drogi i budowane chodniki a także inwestycje, których na pierwszy rzut oka nie widać a są niezbędne, jak wodociągi i kanalizacja. Kościół w Szczuce pw. św. Fabiana i Sebastiana z XIV wieku * Mieszkaj © Wypoczywaj nr 4, maj 2018 rok Na szlaku chronionego krajobrazu Prawie połowa obszaru gminy Brodnica znajduje się w granicach obszaru chronionego krajobrazu „Dolina Drwęcy”. O atrakcyjności krajo- brazu tego terenu decydu- je duża głębokość wcięcia w wysoczyznę morenową, silne urzeźbienie, rozległe kompleksy leśne oraz licz- ne jeziora. W części tego obszaru zlokalizowany jest Brodnicki Park Krajobra- zowy. W granicach gminy znajduje się również frag- ment rezerwatu przyrody „Rzeka Drwęca”. Rezerwat obejmuje rzekę Drwęcę i jej dopływy i został utwo- rzony w celu ochrony śro- dowiska wodnego i ryb w nim bytujących. Na terenie gminy znaj- duje się 14 pomników przyrody oraz został wy- znaczony obszar Natura 2000 pn. „Bagienna Dolina Drwęcy” mający na celu specjalną ochronę ptaków. Każdego roku można tu- taj spotkać blisko 16 tys. ptaków, reprezentujących Chata podcieniowa w Szczuce z przełomu XVII i XVIII wieku Zabytki Ślady osadnictwa sprzed 10 tys. lat Gmina Brodnica bogata jest w zabytki architektu- ry i budownictwa. Są to m.in.: kościoły, budynki mieszkalne i gospodarcze, parki a także cmentarze. Na szczególną uwagę zasługują obiekty sakralne m.in.: kościół parafialny pw. św. Mikołaja zbu- dowany w pierwszej połowie XIV wieku wraz z cmentarzem przykościel- nym w Cielętach, kościół parafialny pw. św. Krzyża w Gorczenicy z pierwszej połowy XIV wieku, kościół parafialny pw. św. Fabiana i Sebastiana w Szczuce z pierwszej połowy XIV wieku oraz wzniesiony na początku XX wieku z czerwonej cegły w stylu neogotyckim na miejscu poprzedniego kościoła drewnianego z XVII wieku kościół pw. św. Bartłomieja w Mszanie. Godny uwagi jest także zespół dworsko-parkowy wraz z budynkami gospo- darczymi w Karbowie, zespół pałacowy w Przy- datkach oraz chata pod- cieniowa z przełomu XVII i XVIII wieku zlokalizowana w Szczuce. Szczególnie ciekawe jest znajdujące się w Mszanie stanowisko archeologiczne, gdzie odkryto ślady osadnictwa sprzed 10 tys. lat. W Muzeum w Brod- nicy prezentowana jest wystawa „Zycie codzienne mezolitycznych myśliwych z Mszana sprzed 10 000 lat”, na której zrekonstru- owano obozowisko mezo- litycznych myśliwych. aż 37 gatunków. Warta zo- baczenia jest przyrodnicza leśna ścieżka edukacyjna „Bagienna Dolina Drwę- cy” położona na terenie Leśnictwa Długi Most, w miejscowości Bobrowi- ska. Przez gminę Brodnica przebiega ważny szlak turystyczny biegnący od Olsztyna do Torunia — szlak św. Jakuba oraz przyrod- nicze, piesze i rowerowe szlaki turystyczne. a |=. u ! u u EH XIV-wieczny kościół pw. św. Krzyża w Gorczenicy str. 2 W Gminie Brodnica nr 4, maj 2018 minne inwestycje drogowe Pat p wz Bal 1 r Fi wł ora O "NEE ki, Zmodernizowane skrzyżowanie ul. Łącznej i Działkowej w Wybudowaniu Michałowo Zgodnie z przyjętym przez Radę Gminy Brodnica „Planem rozwo- ju sieci dróg gminnych w gminie Brodnica na lata 2016-2030” sku- piono się na tych inwestycjach. Rok 2017 był rekordowy pod względem prac drogowych. Stosując różne technologie, wybudowano lub zmodernizowano łącznie prawie czternaście kilometrów dróg gmin- nych. Wśród nich były drogi w Karbo- wie - ulice Parcelowa, Pokrzywki, Wąwozowa i Małgorzatka, w Szab- dzie ulica Na Zamek, droga Kru- szynki — Bartniki, w Dzierżnie i Cielę- Chodnik i zatoka przy szkole w Szabdzie tach oraz droga gminna Opalenica — Poniatówki. Z kostki brukowej wybudowano odcinki ulicy Dział- kowej, Łącznej i Widokowej w Wy- budowaniu Michałowo. Obecnie trwa przebudowa części ulicy Jęcz- miennej i Wąwozowej w Karbowie i rozstrzygnięto przetarg na prze- budowę kolejnego odcinka drogi gminnej Szczuka-Cielęta. Przygotowane do realizacji są kolejne inwestycje: przebudowa drogi gminnej w Gorczeniczce, na- wierzchni dróg osiedlowych (kost- ka betonowa, beton asfaltowy) w Cielętach, Karbowie, Kruszyn- kach, Podgórzu oraz Wybudowaniu Michałowo. Opracowany projekt przebudowy drogi Kominy-Gorcze- nica oczekuje na decyzję w sprawie dofinansowania z Rządowego Pro- gramu na rzecz Rozwoju oraz Kon- kurencyjności Regionów poprzez Wsparcie Lokalnej Infrastruktury Drogowej. Ważnym elementem bezpieczeń- stwa pieszych na drogach są chod- niki. Dlatego też w 2017 roku kon- tynuowana była budowa chodnika przy drodze powiatowej Szabda — Mszano, który służy przede wszyst- kim dzieciom uczęszczającym do szkoły w Szabdzie. We współpracy Ulica Wąwozowa w Karbowie podczas budowy Ulica Łączna w Wybudowaniu Michałowo z Generalną Dyrekcją Dróg Kra- jowych i Autostrad projektowany jest chodnik przy DK15 w Szabdzie oraz przebudowa drogi z Niewierza do Chojna wraz ze skrzyżowaniem z drogą krajową nr 15. Współpraca z zarządcami innych niż gminne dróg przebiegających przez teren gminy Brodnica była i jest jednym z priorytetów gminy. Dzięki takiej współpracy poprawia się także bezpieczeństwo przy dro- gach wojewódzkich. W ubiegłym roku gmina wsparła 243-tysięczną dotacją Wojewódz- two Kujawsko-Pomorskie dzięki czemu przebudowano skrzyżo- Przejście dla pieszych w ciągu chodnika z Szabdy do Mszana przy drodze powiatowej wanie ul. Dębowej z drogą woje- wódzką w Cielętach. Przy tej samej drodze wojewódzkiej w Cielętach zaprojektowano i w tym roku za- planowano do wykonania zatokę autobusową. Gmina buduje zatoczki autobu- sowe także przy drogach powia- towych, poprawiając w ten spo- sób bezpieczeństwo komunikacji publicznej. W 2017 roku przy ul. Wczasowej w Karbowie wykona- na była zatoczka autobusowa od strony ścieżki pieszo-rowerowej a w tym roku planowana jest dru- ga po przeciwnej stronie drogi po- wiatowej. Zmodernizowana droga z Bartnik do Kruszynek Wodociągi i kanalizacja Najistotniejsze jest zaopatrzenie w wodę, dlatego corocznie budowane są nowe sieci wodociągowe. W 2017 roku powstały w sumie ponad trzy kilometry nowych wodociągów w No- wym Dworze, Sobiesierznie i Niewie- rzu oraz w Karbowie przy ul. Olsztyń- skiej i ul. Wspólnej, w Wybudowaniu Michałowo przy ul. Widokowej. A - --wacad rm ” = =" W ubiegłym roku przygotowano do- kumentację dla budowy 1200 metrów wodociągu łączącego istniejące sieci w Opalenicy i Kozim Rogu. Inwestycja ta będzie realizowana w tym roku. Przygotowane są też dokumentacje dla kolejnych zadań wodociągowych w Karbowie przy ulicy Olsztyńskiej, Parcelowej, Sezamkowej i Wspólnej Budowa kanalizacji sanitarnej w Kominach oraz w Moczadłach i Kominach. Pro- wadzone są przygotowania do odtwo- rzenia ujęcia wody w Karbowie, aby tę część gminy zaopatrywać w wodę z własnych studni. Od trzech lat gmina udziela dotacji na budowę przydomowych oczysz- czalni ścieków. Tereny osiedlowe wyposażane są w sieci kanalizacyjne. W tym roku w Podgórzu wybudowane zostało prawie 200 metrów nowej sieci. Kanalizacja sanitarna budowana jest także w Kominach i Gorczeni- cy (łącznie około 2 km) i Karbowie (ponad 1 km). Aby sieci kanalizacyjne prawidłowo funkcjonowały także przy zwiększonej ilości ścieków, wykonane zostały modernizacja przepompowni ścieków w Karbowie na ul. Liliowej i rozbudowa przepompowni ścieków w Cielętach. Ważnym elementem infrastruktury osiedlowej jest kanalizacja deszczowa. W tym zakresie opracowano koncep- cję odprowadzania wody deszczowej z osiedla mieszkaniowego we wsi Karbowo i terenów przyległych oraz projekt odcinka sieci kanalizacji desz- czowej w ul. Olsztyńskiej w Karbowie o długości około 500 metrów, który będzie realizowany w tym roku. Oświetlenie uliczne W trosce o bezpieczeństwo mieszkańców budowane jest oświetlenie uliczne. W ubiegłym roku nowe lampy wykonano w Karbowie przy ul. Olsztyńskiej, w Gorczenicy lampa przy przej- ściu dla pieszych na drodze woje- wódzkiej, w Szabdzie przy ul. Na Belfort i w Mszanie oświetlenie przejścia dla pieszych na drodze powiatowej Szabda — Mszano. Powstało łącznie piętnaście punktów oświetleniowych (dwa- naście w Karbowie i po jednej w Gorczenicy, Szabdzie i Msza- nie). Także w ramach środków Funduszy Sołeckich powstały kolejne punkty oświetleniowe - w Szabdzie dwie lampy przy drodze łączącej drogę powia- tową Szabda — Mszano z drogą krajową nr 15, w Wybudowaniu Michałowo na ul. Łącznej dwie lampy, w Kominach przy drodze w kierunku budynku socjalnego także dwie lampy i w Moczadłach jedna lampa solarna. Oświetlenie w Gorczeniczce <JO x|= <JO AIZ lo xIE nr 4, maj 2018 W Gminie Brodnica str. 3 Szkoły i przedszkola W gminie są trzy szkoły podstawowe: w Szabdzie, Gorczenicy i w Gortatowie z filią w Cielętach z oddziała- mi przedszkolnymi a także Gimnazjum w Szczuce, które od 1 września tego roku zostanie włączone do szkoły podstawowej w Gortatowie. W 2017 roku rozbudowana została szkoła w Szabdzie, w której potrzeba było dodat- kowych miejsc dla uczniów. Dzięki tej inwestycji powstał podpiwniczony budynek z dwiema kondygnacjami połączony z istniejącą szkołą. W nowopowstałym budynku znajdują się dwie sale lekcyj- ne, dwie sale przedszkolne, sanitariaty, szatnia i pomiesz- czenia gospodarcze. Myśląc o potrzebach najmłodszych i ich rodziców, realizowany jest projekt rozbudowy przed- szkoli w Gortatowie, Cielętach i Karbowie z wykorzysta- niem środków unijnych. Władze gminy dbają także o infrastrukturę sportową. W tym zakresie możliwości uprawiania sportu w gmin- nych obiektach są szerokie. Sale sportowe w Gorczenicy, Szabdzie i Szczuce, boiska „ORLIK 2012”, trzy boiska wie- lofunkcyjne, place zabaw, siłownie zewnętrzne czekają na dużych i małych sportowców. Działania w zakresie sportu prowadzone są na terenie gminy Brodnica bezpośrednio przez Urząd Gminy Brodnica, szkoły gminne, uczniowskie kluby sportowe działające przy szkołach, Ochotnicze Straże Pożarne oraz tzw. „podwórkowe” - aktywne grupy osób z gminy Brodnica tworzące drużyny seniorów, młodzików oraz dzieci i młodzież szkolną grającą w piłkę nożną oraz uprawiającą różne dyscypliny sportu. Oddział przedszkolny w Mszanie [R aśka kite d > EJ ADA: ż : ge ż, a BZZŻSE A - REWŻÓ ME" PE ZA 5 WÓD Nod WEZ Wybudowana w 2017 roku nowa część szkoły Przy świetlicy w Karbowie trwa dobudowa podstawowej w Szabdzie pomieszczeń dla przedszkola Trwa rozbudowa szkoły w Cielętach str. 4 W Gminie Brodnica nr 4, maj 2018 Pożytecznie spędzany wolny czas Co roku w gminie Brodnica odbywa się wiele imprez kulturalnych. Największą z nich są dożynki gminne odbywające się zawsze w ostatnią niedzielę sierpnia. Szkoły organizują konkursy przedmioto- we, teatralne i recytatorskie. Działania w tym zakresie prowadzi również Gmin- na Biblioteka Publiczna w Szczuce, będąca samorzą- dową instytucją kultury. Biblioteka w Szczuce swoją siedzibę ma w budynku przy gimnazjum w Szczu- ce oraz placówkę filialną w Szabdzie, w świetlicy wiejskiej. Gminna Biblioteka Publiczna organizuje Gminny Przegląd Palm Wielkanocnych w Szczuce oraz Biesiady Kulturalne Seniorów w Gorczenicy. Miejscem różnych inicjatyw są świetlice wiejskie, gdzie w wyremontowanych pomieszczeniach moż- na skorzystać z komputerów i internetu (w Karbowie i Szabdzie), odbywają się zajęcia dla dzieci i mło- dzieży, próby zespołów śpiewaczych oraz prowadzą ami r] el r i LĄ] | m 4 EJ e |) | a KA A Mecz w sali w Szczuce Mamy także cykliczne imprezy działalność Koła Gospodyń Wiejskich i organizacje pozarządowe. Gmina wspiera funkcjonowanie ze- społów śpiewaczych: „Karbowianie”, „Szczupanki” i „Czerwone Korale” oraz działalność Kół Gospodyń Wiejskich, w tym przygotowania pokazów kulinar- nych i warsztatów rękodzielniczych, organizacji spotkań wigilijnych organizowanych przez KGW dla mieszkańców naszej gminy. sportowe: odbywający się od 2010 roku corocznie „Bieg Napoleoński” w Szabdzie i Mszanie, turnieje piłki nożnej, tenisa stołowego i lekko- atletyczne spartakiady szkolne. W gminnych obiektach sportowych prowadzone są także programy sportowe. Na boiskach orlika w Szczuce odbywają się zajęcia sportowe prowadzone przez anima- torów sportu, natomiast w salach sportowych pracują opiekunowie i animatorzy sportu. Rozgrywki piłkarskie na boisku w Gorczenicy Podczas Biegów Napoleońskich startują także najmłodsi Bieg Napoleoński w Szabdzie Turniej piłki nożnej na orliku C|M K nr 327, maj 2018 Urząd otwarty dla klientów Starostwo Powiatowe w Brodnicy od kilku lat reali- zuje nowe formy obsługi mieszkańców, m.in. pomoc w obsłudze osób niepełnosprawnych, punkty bezpłat- nej pomocy prawnej, czy możliwość załatwiania spraw geodezyjnych w formie elektronicznej, dzięki uaktual- nianej na bieżąco, geodezyjnej bazie danych dostępnej w internecie. W 2016 roku oddano do użytku nową siedzibę PCPR, przy ul. Mickiewicza. W 2017 roku Wydział Geodezji, Katastru i Gospodarki Nieruchomościami oraz Powiatowy Ośrodek Dokumen- tacji Geodezyjnej i Kartograficznej zyskały nowe lokum z nowoczesnymi rozwiązaniami dla archiwizowania da- nych przy ul. Żwirki i Wigury 3. Powiat Brodnicki ZIEWIA MICHAŁOWSKA Festyn ekologiczny w starostwie. Bezpłatne badania | profilaktyczne prowadzone pzrez pracowników szpitala w Brodnicy Ostatnie lata umocniły poczucie kulturowej tożsamości powiatu brod- nickiego. Starostwo w Brodnicy orga- nizuje i wspiera wiele imprez eduka- cyjnych, sportowych i kulturalnych: powiatowe dożynki, konkurs palm wielkanocnych, wieńców i ozdób do- żynkowych, Dni Energii Odnawialnej, festyny i kiermasze przedświąteczne. W ostatniej kadencji samorządu po- Czek dla strażaków Jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej z terenu pięciu gmin powiatu brodnickiego w styczniu 2018 roku otrzymały 30 tysięcy złotych z budżetu powiatu na specjali- styczny sprzęt i urządzenia ratownicze. - Jest to kolejny rok dofinansowania dla OSP Każdego roku w budżecie powiatu są też środki na sprzęt ratowniczy dla Państwowej Straży Pożarnej w Brodnicy - infor- muje wicestarosta Mariusz Klonowski. Ze środków Powiatu Brodnickiego sfinansowano także m.in. utworzenie nowo- czesnej siedziby Zintegrowanego Stanowisko Kierowania Powiatu Brodnickiego oraz Wydziału Zarządzania Kryzysowego, Spraw Obronnych i Obrony Cywilnej, która mie- ści się w przebudowanej części budynku głównego KP PSP w Brodnicy. wiatowego na kulturę i sport przezna- czono ponad 0,5 miliona złotych. Mieszkańcy powiatu brodnickiego jednoczą się także w chwilach uro- czystych — narodowych świąt i rocz- nic: Wyzwolenia Brodnicy, Powrotu Pomorza do Macierzy oraz Bitwy pol- sko- bolszewickiej pod Brodnicą. - 20 lat pracy ludzi związanych z sa- morządem Powiatu Brodnickiego to Powiatowy Kiermasz Wielkanocny 2018 Powiat - wspólnota ludzi lata wielu zrealizowanych inwesty- cji, czas unowocześniania instytucji, szkół, urzędów. Pieniądze z budżetu Powiatu, zwielokrotniane przez po- zyskiwanie środków zewnętrznych, są dobrze wydane: z myślą o przy- szłości, o tym, by służyły wszystkim mieszkańcom powiatu - podsumowu- je starosta Piotr Boiński. - rok 2018 Przekazani. Rocznica Bitwy polsko- bolszewickiej stylu życia Konkursy ekologiczne, promowanie zdrowego Pomoc społeczna. Budowa domów dziecka Budowa domów dziecka w Brodnicy - początek maja 2018 roku - 21 września 2017 roku w Toruniu podpisano umowę na dofinansowanie z RPO budowy domów dziecka w Brodnicy, już 28 września była umowa z wykonawcą. Dziś dwa nowocze- sne domy są już prawie gotowe. Myślę, że w wakacje dzieci będą mogły się przeprowadzić ze starego budynku przy ul. Tylnej do nowoczesnych domów - mówi starosta Piotr Boiński. Nowe domy dziecka to inwestycja za prawie 3 miliony 200 tysięcy złotych , w tym ponad 1 milion 380 tysięcy to środki dodatkowo pozyskane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Przygotowała: Maria Oryszczak, rzecznik prasowy Starostwo Powiatowe w Brodnicy 8 | ZEM MCHŁOWKUG Urodziny starościny Anny Wazówny 17 maja nabożeństwem ekumenicznym w brodnic- kiej farze rozpoczęto cykl wydarzeń upamiętniających 450. rocznicę urodzin kró- lewny szwedzkiej i staro- ściny brodnickiej Anny Wa- zówny. Festyny, spotkania literackie, konkursy wiedzy, koncerty i inne imprezy kul- turalne odbywać się będą w Brodnicy do jesieni br. W czwartkowe popołudnie 17 maja brodnicka fara zapeł- niła się mieszkańcami miasta oraz zaproszonymi gośćmi. Punktualnie o godzinie 16 rozpoczęła się tu uroczysta msza ekumeniczna inaugu- rująca 450. rocznicę urodzin Anny Wazówny. Nabożeń- stwu przewodził gospodarz świątyni, ks. dr Krzysztof Lewandowski - proboszcz parafii pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brodnicy oraz ks. Dawid Mendroka, proboszcz Parafii Ewangelic- ko- Augsburskiej w Rypinie. Kolejnym punktem uro- czystości była sesja popu- larnonaukowa pt. „Anna Wazówna — Starościna Brod- nicka” w PAW. Wypełniły ją prelekcje dr Alicji Saar-Ko- złowskiej, pt. „Życie codzien- Msza ekumeniczna w farze ne Anny Wazówny” oraz dra hab. Piotra Bireckiego pt. „Dwór Zygmunta III Wazy od kuchni”. Interesującą nie- spodziankę na sesję przygo- tował prezes Towarzystwa Przyjaciół Muzeum w Brod- nicy Tadeusz Lewandowski, który wykonał i zaprezento- wał replikę bransolety Anny Wazówny. Oryginalna, złota bransoleta została zrabowa- na z brodnickiego grobowca królewny w nocy z 5 na 6 listopada 1629 roku. Po wie- lu latach odnalazła się ona w Szwecji. Po sesji biorący w niej uczestnicy mieli okazję obej- rzeć salę pamięci Anny Wa- zówny urządzoną w brodnic- kiej bibliotece. Wypełniają ją meble nawiązujące do epoki, w której żyła królewna, ga- bloty z publikacjami o kró- lewnie, tablice informacyjne oraz infokiosk, w którym można obejrzeć fotogra- fie i grafiki ilustrujące życie i działalność Anny Wazówny. Następnego dnia, tj. 18 maja w muzealnej galerii „Brama” otwarta została wy- stawa pt. „Anna Wazówna Starościna Brodnicka”. Za- prezentowano na niej eks- Wydarzenia nr 327, maj 2018 C|M K Koncert chóru społeczności ewangelickiej podczas mszy ponaty ze zbiorów Muzeum w Brodnicy, Biblioteki Uni- wersyteckiej w Toruniu oraz Archiwum Państwowego w Toruniu. Temat Anny Wa- zówny obecny był również podczas imprezy pod nazwą „Noc w Muzeum” , która od- była się w nocy z 18 na 19 maja. Zorganizowano m.in. multimedialną zabawę dla dzieci i młodzieży pt. „Pismo w przeszłości” polegającą na odczytywaniu dawnego pi- sma oraz konkurs plastycz- ny dla dzieci „Anna Wazów- na” - królewna niepospolita. Tekst i fot. Paweł Stanny Ostatnie przygotowania do prezentacji listów Anny Wazówny w brodnickim muzeum k Wykład Alicji Saar-Kozłowskiej i Piotra Bireckiego W holu biblioteki działa infokiosk Czas imprez plenerowych w Brodnicy Artystyczne lato w Brodnicy zapowiada się ciekawie. Na im- prezach plenerowych wystąpią m. in.: Dawid Kwiatkowski, ze- spól Pectus, Wojskowa Orkie- stra Dęta z Torunia , Zespół Pie- śni i Tańca Mały Śląsk, grupy hip hop Kuban, Otsochodzi, zespół reggae Junior Stress. Organizatorami letnich _ wy- darzeń plenerowych są: Urząd Miejski w Brodnicy, _ miejskie instytucje kultury i sportu oraz organizacje pozarządowe, które otrzymały od miasta wsparcie finansowe na realizację swoich projektów. Sezon zainauguru- je 26 maja II Festyn Małych Oj- czyzn. Brodniczan i turystów przebywających latem na Poje- zierzu Brodnickim zapraszamy na biegi uliczne, festyny, zjazd food trucków, jarmark ekologicz- ny, spotkania cyrkowe, imprezy sportowe oraz koncerty zespo- łów Disco Polo, Pop-Rock, Rap, Reggae, muzyki klasycznej i lu- dowej oraz wojskowych orkiestr dętych. Prezentowany poniżej ramowy program Artystyczne- go Lata w Brodnicy przedstawia imprezy organizowane tylko na świeżym powietrzu. Zapraszamy również do uczestnictwa w wydarzeniach or- ganizowanych w BDK, Muzeum w Brodnicy i Miejskiej i Powiato- wej Bibliotece Publicznej w Brod- nicy. Szczegółowe miesięczne kalendarze imprez zamieszczane są na oficjalnej stronie Urzędu Miejskiego w Brodnicy www. brodnica.pl oraz na oficjalnym profilu miasta na facebook. Najważniejsze plenerowe imprezy: 26 maja od godziny 15.00, przedzamcze - Festyn Małych Oj- czyzn z królewną Anną. Gwiazda wieczoru - zespół Bayer Full. 26 maja bieg uliczny VII Dycha Anny Wazówny (do południa). 1 czerwca, BDK- festyn Zacza- rowany Park Ogrodowa - Przy- kop oraz Dzień Dziecka. 9 - 10 czerwca, przedzamcze i Duży Rynek - Ogólnopolskie Spotkania Cyrkowe. 9 czerwca, Duży Rynek - tań- ce historyczne z epoki Wazów w wykonaniu zespołu Piastowie ze Szwecji. 16-17 czerwca przedzamcze - zlot Food Trucków. 23 czerwca, przedzamcze - Dni Brodnicy połączone z insceniza- cją Nocy Świętojańskiej. Gwiaz- dy wieczoru: Dawid Kwiatkow- ski, zespół PECTUS, Wojskowa Orkiestra Dęta z Torunia. 8 lipca, Duży Rynek w Brodni- cy - Koncert balkonowy muzyki musicalowej i operetkowej. 7 lipca, osiedle Kałaska — IV Festyn „Muzykowanie na leśną nutę”. 20-22 lipca, Śladem Powieści Katarzyny Puzyńskiej - Il Ogólno- polski Zlot Fanów Sagi o Lipowie. 22 lipca, przedzamcze - Mię- dzynarodowy Jarmark Ekolo- giczny „Jarmark z Anną Wazów- ną” wystąpi zespół pieśni i tańca „Mały Sląsk”. 22 lipca, Triathlon Series Brod- nica 2018 (do południa). 11 sierpnia, przedzamcze - Fe- stiwal Rap 8z Reggae Night. 15 sierpnia, Duży Rynek w Brodnicy - koncert zespołu akordeonowego Kotlin. 18 sierpnia, Rodzinny Festyn na Michałowie. 27 sierpnia, Duży Rynek w Brodnicy - koncert Wojskowej Orkiestry Dętej. nr 327, maj 2018 Sprawy młodych Konkurs wiedzy o książkach Czy znam, wiem i potrafię 15 maja odbyła się X edycja Kon- kursu Czytelniczego pod nazwą „Czy znam, wiem i potrafię”. Organizato- rami konkursu byli: Miejska i Powia- towa Biblioteka Publiczna w Brod- nicy oraz Szkoła Podstawowa nr 1 w Brodnicy. W konkursie wzięli udział uczniowie klas IV-VII szkół podstawowych z Pło- węża, Pokrzydowa, Osieka, Swiedzieb- ni, Zbiczna, Jabłonowa Pomorskiego i SP nr 1 z Brodnicy. Wśród gimnazjów pojawiło się Brzozie, Bobrowo, Pokrzy- dowo, Jabłonowo Pomorskie, Zbicz- no, Osiek i Gimnazjum nr 1 z Brodnicy. Konkurs składał się z trzech czę- ści. W pierwszej grupy rozwiązywały test dotyczący treści książek (zadania zamknięte i otwarte). Część druga to rozpoznawanie tytułów książek, posta- ci i sytuacji na podstawie usłyszanych fragmentów utworów. Część trzecia to pokaz wcześniej przygotowanych sce- nek (szkoły podstawowe) i prezentacji (gimnazja). Wśród książek zakwalifiko- wanych do konkursu znalazły się: Szkoła podstawowa. C.S.Lewis - „Opowieści z Narnii — Książę Kaspian”, Małgorzata Strękowska-Zaremba — „Bery, gangster i góra kłopotów”, Ele- anor H. Porter — „Polyanna”, Barbara Stenka — „Masło przygodowe”. Gimnazjum. Ursula K. Le Guin - „Czarnoksiężnik z Archipelagu”, Kazi- mierz Szymeczko — „Czworo i kości”, Arkadiusz Niemirski — „Testament bibliofila”, Małgorzata Musierowicz — „MceDusia”. Jury w składzie: Stanisław Czajkow- ski, Agnieszka Gęsicka, Anna Fudala wyłoniło zwycięzców: Szkoły podstawowe. 1. Pokrzydo- wo, 2. Jabłonowo Pomorskie, 3. Brod- nica SP nr 1; Gimnazja. 1. Brodnica nr 1, 2. Bobrowo, 3. Osiek. Jury przyznało też specjalne nagro- dy książkowe dla Kingi Czarneckiej (SP Pokrzydowo) i Michała Bejgra (SP Swiedziebnia) za talent aktorski. Sponsorami konkursu byli: Starostwo Powiatowe w Brodnicy, PEC Brodnica, Rozz Home 64 Art, Biuro Rachunkowe Joanna Rumińska, Henri Lloyd, ZSP nr 1 w Brodnicy, MiPBP w Brodnicy oraz sponsorzy anonimowi. (Syl) Szkoła z tradycją otworzyła szeroko drzwi 17 maja w I LO w Brodnicy odbył się dzień „Drzwi Otwartych” dla gim- nazjalistów. Był to czas na zapozna- nie się z ofertą edukacyjną szkoły oraz jej bogatą bazą dydaktyczną. Gimnazjaliści mieli okazję wysłu- chać wystąpienia dyrektora szkoły — Wiesława Łupiny, obejrzeli prezen- tację ukazującą życie szkoły, poznali jej historię, sukcesy, a także podziwiali występy Szkolnej Grupy Teatralnej. Ponadto Samorząd Uczniowski zapo- znał młodszych kolegów z profilami proponowanymi w nowym roku szkol- nym. Istotnym elementem spotkania w I LO były lekcje przygotowane przez nauczycieli i uczniów. Młodzież mogła uczestniczyć we wszystkich zajęciach, zgodnie z wcześniej przyjętym har- monogramem. Zajęcia lekcyjne udo- wodniły bogactwo bazy szkoły oraz unikatowość w realizacji podstawy programowej. Zwieńczeniem Dnia był tradycyjny już grill. I LO to szkoła, która organizuje obozy językowe, obo- zy wojskowe, zajęcia w laboratorium językowym, geograficzne ćwiczenia terenowe w wielu zakątkach Polski i zajęcia przyrodnicze w terenie. W tej szkole notuje się najwyższą zdawal- ność egzaminu maturalnego w po- wiecie, a dzięki współpracy z najwięk- szymi gwiazdami musicalu i zapleczu artystycznemu możliwa jest pełna re- alizacja pasji artystycznych. Najlepsza baza sportowa z halą, salą fitness i siłownią, pozwala osiągać sukcesy nie tylko na poziomie powia- tu, ale też nierzadko na poziomie wo- jewódzkim. Ponad 60 proc. nauczycie- li I LO to egzaminatorzy matur, co daje gwarancję dobrego przygotowania do egzaminu, będącego przepustką na najlepsze uczelnie. | LO w Brodnicy to szkoła pielęgnująca 145-letnią trady- cję i śmiało patrząca w przyszłość. Info: I LO Fot. Paweł Stann ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Złoty głos Aleksandra Krygier wyśpiewała „Złotą Strunę” na I Międzynarodowym Festiwalu Piosenki Bez Granic „Golden Voice”. Kilkudziesięciu solistów i zespołów wo- kalnych z Polski, Estonii i Białorusi wzięło | udział w I edycji Międzynarodowego Festi- ję walu Piosenki Bez Granic „Golden Voice” w Jędrzejowie. Wśród nich błyszczała Aleksan- | dra Krygier z Pracowni Wokalnej BDK, któ- rej jury przyznało „ZŁOTĄ STRUNĘ”, w kat. 16-21 lat. h Przekonać do siebie całe jury nie było ła- | two (Wiesław Andrzejewski - autor piosenek dla dzieci i młodzieży, reżyser koncertów i widowisk muzycznych; Zbigniew Man - wokalista i lider zespołu „Roan”, kompozytor i aranżer, realizator dźwię- ku; Nikolai Rodionow - muzyk, instruktor wokalny, animator młodej estrady na Białorusi; Wojciech Stachurski - autor, kompozytor i producent muzyczny, lider zespołu „U Ojca”; Ireneusz Ślusarczyk - wokalista, twórca i animator kultury, instruktor teatralny), ale Oli to się udało. W jej wykonaniu piosenka Sama Smitha, „Lay me down”, nabrała całkiem nowego brzmienia. Gratuluje- my Aleksandrze oraz jej trenerce wokalnej, instruktor śpiewu w BDK, Joannie Nehring-Roszkowskiej, która wspiera Olę w jej artystycznym rozwoju. Info: BDK Młodzież promuje, a dzieci programują Fot. Paweł Stanny Młodzieżowa Rada Konsultacyjna przy pomocy Urzędu Miejskiego reali- zuje krótki film promujący Rok Anny Wazówny w Brodnicy. W przedsię- wzięciu bierze udział brodnicka młodzież. Nad całością czuwa Adam Kalisz z UM. Pokaz zaplanowano w czerwcu. Fot. Paweł Stanny Uczniowie z klasy lb Szkoły Podstawowej nr 3 biorą udział w Ogólnopol- skim Programie pod tytułem „Uczymy dzieci programować”. Na zdjęciu zajęcia pt. „dodowanie na dywanie” z matą edukacyjną. Komunikacja Autobusy w kolorze brodnickiej flagi Trwa realizacja zadania pn. Obecnie projektowany jest „Inwestycja w infrastrukturę komunikacji miejskiej w Brod- nicy”. Już niebawem do dyspo- zycji mieszkańców oddane zo- staną nowe przystanki, parkingi bikeśride, pętla przesiadkowa, a co najważniejsze nowoczesne autobusy, które po raz pierwszy w historii miasta wymienią cały tabor komunikacji miejskiej. Na przełomie września i paź- dziernika na ulice miasta wyjedzie osiem nowoczesnych autobusów autosan 10 LĘ które całkowicie zastąpią wysłużony tabor. Za- twierdzona została już kolorysty- ka nowych pojazdów. Wszystkie ubarwione zostaną w kolor brod- nickiej flagi, czyli biało czerwony z niebieską wstęgą pośrodku. również węzeł przesiadkowy wraz z infrastrukturą towarzy- szącą (park 8z ride) przy ul. Gen. Maczka. Wyposażony zostanie w wiatę przystankową wraz z systemem ITS dostosowaną dla potrzeb osób niepełno- sprawnych oraz miejsca posto- jowe i parkingi (bike 6 ride) zlo- kalizowane w pobliżu zakładów pracy, szkół i terenów zielonych miasta. - Pomimo modernizacji ko- munikacji miejskiej na tak szeroką skalę, przejazdy trans- portem miejskim nadal będą bezpłatne - zapewnia burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz. (rwi) peDWeR<© tQlentów A c=" Głosowanie na plac zabaw Pomóżmy spełnić marzenia Brodnica Od 11 maja można od- dawać głosy w rankingu miast, w których powsta- nie wyjątkowy plac zabaw. WF WA Podwórka Talentów NI- VEA to wyjątkowe, jedyne w swoim rodzaju miejsca, które zostały zaprojektowa- ne specjalnie po to, by in- tegrować i zachęcać dzieci do ruchu na świeżym po- wietrzu. W trzech strefach każde z dzieci może indy- widualnie rozwijać swoje talenty, a także spędzać czas z rówieśnikami i ro- dziną. To idealny sposób na łączenie nauki i ćwiczeń z zabawą. zgłosiła do zabawy dwie lokalizację: pierwsza z nich to teren Szkoły Podstawowej nr 3, druga - osiedle przy ul. Sikorskiego 62. Głosy od- dawać można codziennie na stronie www.podworko. nivea.pl/ wybierając odpo- wiednią lokalizację. Podwórko Talentów Ni- vea powstanie w 15 miej- scach, które otrzymają największą liczbę głosów. Pomóżmy dzieciom spełnić ich marzenia. (rwi) Państwowa Straż Pożarna 10] ZIEMIA VICHAŁOWSKA nr 327, maj 2018 Sk m M PAŃSTWOWA STRAZ POZARNA Komenda Powiatowa Państwo- wej Straży Pożarnej w Brodnicy funkcjonuje od roku 1999, kiedy to na mocy ustawy wprowadzającej reformę administracyjną kraju, została przekształcona z Komen- dy Rejonowej PSP w Brodnicy. Tradycje pożarnictwa w Brod- nicy sięgają dużo wcześniej. Już w 1862 roku powstała pierwsza jednostka Ochotniczej Straży Po- żarnej w Brodnicy. Na krótko dzia- łalność brodnickiej OSP przerwała II Wojna Swiatowa. Rozpoczął się okres okupacji. Po wojnie część doświadczonych działaczy skom- pletowało ocalały sprzęt pożarni- czy i wznowiło działalność OSP W roku 1950 dzięki ustawie „O ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji”, po raz pierwszy w historii polskiego pożarnictwa, stworzono możliwość tworzenia zawodowych struktur organów ochrony przeciwpożarowej. Jesz- cze w tym samym roku została powołana do istnienia Powiato- wa Komenda Straży Pożarnych w Brodnicy, która przejęła nadzór nad Ochotniczą Strażą Pożarną. Początkowo siedziba Komendy Powiatowej mieściła się przy ulicy Stary Plac Szkolny, a podział bojo- wy oparty był głównie o Ochotni- czą Straż Pożarną w Brodnicy. nnn A A r r pr pr [i rr Panorama komendy W roku 1962 z okazji 100-le- cia funkcjonowania OSP społe- czeństwo Brodnicy ufundowało strażakom ochotnikom sztandar, a Komendant Wojewódzkiej Straży Pożarnej udekorował go nadanym Pożar w Grzybnie Awers i rewers ufundowanego sztandaru przez Zarząd Główny ZOSP po raz drugi Złotym Znakiem Związku. Trudne warunki lokalowe Ko- mendy Powiatowej spowodowa- ły, że na początku lat 70-tych XX wieku rozpoczęto budowę nowej strażnicy przy ul. Sienkiewicza. 1 czerwca 1975 r. nastąpił nowy podział '_ administracyjny kraju, a tym samym zostaje utworzone województwo toruńskie. W miej- sce powiatu brodnickiego powstał rejon brodnicki. Przełomowym momentem dla brodnickiej stra- ży pożarnej był rok 1976, kiedy to wojewoda toruński zarządzeniem nr 57/76 z 28 sierpnia powołuje Zawodową Straż Pożarną w Brod- nicy. Do nowej strażnicy wprowa- dzono się jesienią 1977 roku i do dziś jest ona siedzibą Komendy Powiatowej PSP Z okazji 10-lecia istnienia Zawo- dowej Straży Pożarnej, za dotych- czasową działalność pożarniczą oraz wkład jednostki w rozwój miasta i duże zaangażowanie spo- łeczne jednostka została uhono- rowana sztandarem. Uroczystość wręczenia sztandaru odbyła się na zakończenie „Dni ochrony prze- ciwpożarowej” w 1986 r. na brod- nickim rynku. Zmiany ustrojowe z przełomu lat 80-tych i 90-tych w Polsce spowo- dowały, że straż pożarna musiała znaleźć się w nowej regulacji praw- nej. Wydane ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożaro- wej i o Państwowej Straży Pożarnej zobowiązały ministra spraw we- wnętrznych i administracji do zorga- nizowania profesjonalnej formacji przeznaczonej do niesienia pomocy na wypadek zagrożenia życia, zdro- wia i mienia obywateli. Z dniem 1 lipca 1992 r. powoła- no Państwową Straż Pożarną jako zawodową, umundurowaną i wy- posażoną w specjalistyczny sprzęt formację przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożenia- mi. W Brodnicy Zawodowa Straż Pożarna została przekształcona w Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą Państwowej Straży Pożarnej, a Ko- menda Rejonowa Straży Pożarnych Sztandar dla strazakow wj w Komendę Rejonową Państwowej Straży Pożarnej. 1 stycznia 1999 r. rozpoczę- ła się kolejna reforma admini- stracyjna kraju. Powstały nowe województwa i powiaty. Powo- łano wówczas Komendę Powia- tową Państwowej Straży Pożar- nej w Brodnicy, której terenem działania jest obszar powiatu brodnickiego, a siedzibą miasto Brodnica. Jednostka Ratowni- czo-Gaśnicza weszła w skład Ko- mendy Powiatowej jako komórka organizacyjna. Wychodząc naprzeciw nowym zadaniom stawianym przed Pań- stwową Strażą Pożarną, Komen- dant Powiatowy w porozumieniu ze Starostą Brodnickim podjął decyzję o stworzeniu Zintegrowa- nego Stanowiska Kierowania Po- wiatu Brodnickiego, które zostało oddane do użytku 1 lipca 2001 roku. Do roku 2016 Zintegrowane Stanowisko Kierowania łączyło pracę dyżurnego straży pożarnej oraz dyspozytora medycznego. DOKONCZENIE STR. 11 nr 327 maj 2018 W najbliższych latach planuje się zmianę lokalizacji oraz gruntow- ną modernizację Zintegrowanego Stanowiska Kierowania. Realizo- wany projekt został podzielony na etapy. Pierwszy, polegający na do- stosowaniu i modernizacji części pomieszczeń budynku głównego Komendy na siedzibę Wydziału Zarządzania Kryzysowego, Spraw Obronnych i Obrony Cywilnej Sta- rostwa Powiatowego w Brodnicy został zakończony w kwietniu 2018 roku. Dobrze wyszkoleni i wyposażeni Obecnie Komenda Powiato- wa Państwowej Straży Pożarnej w Brodnicy liczy 56 etatów funk- cjonariuszy, 1 etat korpusu służby cywilnej oraz 2 etaty pracowników stanowisk pomocniczych. Służbę pełni 9 oficerów, 13 aspirantów, 31 podoficerów i 2 szeregowych, z czego 18 osób posiada wykształ- cenie wyższe, co stanowi ponad 30 proc. stanu osobowego. Sze- roki zakres zadań realizowanych przez strażaków Komendy Powia- towej Państwowej Straży Pożar- nej w Brodnicy sprawia, że kadra i strażacy systematycznie podno- szą swoje kwalifikacje zawodowe. Funkcję komendanta powia- towego sprawuje od 2008 roku bryg. Waldemar Szrull, który peł- ni również nadzór nad pozostały- mi jednostkami ochrony przeciw- pożarowej powiatu brodnickiego, w tym 11 jednostkami OSP włą- czonymi do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego oraz pozostałymi 44 jednostkami OSP spoza systemu. Komenda Powiatowa posiada na wyposażeniu całą gamę spe- cjalistycznego sprzętu ratowniczo- -gaśniczego, w tym między innymi 1 ciężki i 2 średnie samochody ra- towniczo-gaśnicze, 3 samochody operacyjne, podnośnik hydraulicz- ny, 2 samochody kwatermistrzow- skie oraz ponton i łódź ratowniczą. Corocznie staraniem kierownictwa Komendy, sukcesywnie pozyski- wany jest nowy sprzęt ratowniczo- -gaśniczy, który skutecznie podno- si poziom wyposażenia Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej oraz efek- tywność i skuteczność prowadzo- nych działań. Ciągle w akcji... W okresie od powołania, brod- nicka straż pożarna brała udział Państwowa Straż Pożarna Gaszenie pożaru karczmy w Strzygach w wielu akcjach ratowniczo — ga- śniczych. W ostatnich 10-ciu la- tach jej działalności (2008-2017) odnotowano łącznie 7.120 zda- rzeń, w tym 2.108 pożarów, 4.680 miejscowych zagrożeń i 332 alar- my fałszywe. Przeciętnie straża- cy brodnickiej komendy każdego roku biorą udział w ponad 700 akcjach ratowniczo-gaśniczych na terenie całego powiatu. Oto kilka charakterystycznych akcji na prze- strzeni lat. 23 czerwca 2004 r. godz. 8.22 — pożar zakładu stolarskiego, Grzyb- no. W akcji brało udział 10 zastę- pów, w tym 30 strażaków. 15 lipca 2004 r. godz. 6.03 — od- wiert na ropociągu, Gorzechówko. Po dojeździe na miejsce zdarzenia stwierdzono wyciek surowej ropy naftowej z odwiertu wykonanego na rurociągu o średnicy 800 mm. Surowa ropa naftowa wypełniała całkowicie wykop, rozlewając się na pole uprawne oraz do pobli- skich cieków wodnych. W akcji brało udział 10 zastępów straży pożarnej z terenu powiatu brod- nickiego oraz 5 zastępów zakłado- wej straży pożarnej, łącznie ponad 50 ratowników. 17 czerwca 2009 r. godz. 12.26 — pożar mieszkania w kamienicy, ul. Mostowa, Brodnica. Po przybyciu na miejsce zda- rzenia zastano rozwinięty pożar w mieszkaniu na pierwszym pię- trze kamienicy. Działania straży polegały na ewakuacji mieszkań- Akcja ratownicza po wycieku ropy naftowej w Gorzechówku ców oraz ugaszeniu pożaru. Łącz- nie do szpitala trafiło 5 osób w tym 1 dziecko. Akcję ratowniczą pro- wadziło 5 zastępów JRG oraz 2 zastępy OSP, łącznie 21 strażaków. 7 maja 2011 r. godz. 20.16 — po- żar karczmy pod strzechą, Strzygi. Po przybyciu na miejsce zdarze- nia zastano rozwinięty pożar pod- dasza oraz pokrycia strzechowego jednej z części drewnianego bu- dynku karczmy. W pierwszej fazie podjęto działania związane z ewa- kuacją uczestników odbywającego się w karczmie wesela - około 100 osób. W dalszej fazie akcji usu- wano z całej powierzchni dachu tlącą się trzcinę z jednoczesnym dogaszaniem zarzewi ognia. Ak- cja trwała ponad 11 godzin i brało w niej udział 21 zastępów straży pożarnej, w tym ponad 90 straża- ków. 14 września 2013 r. godz. 12.19 — zderzenie dwóch samochodów osobowych, Niewierz. Po dojeździe na miejsce zda- rzenia zastano dwa samochody osobowe po zderzeniu czołowo- bocznym. W akcji brało udział 6 zastępów straży pożarnej, w tym 23 strażaków. 6 września 2016 r. godz. 23.32 — wybuch gazu i pożar mieszkania w bloku, ul. Nowa Kolonia, Brod- nica. Po przybyciu na miejsce zdarze- nia zastano rozwinięty pożar całe- go mieszkania na trzecim piętrze budynku wielorodzinnego. W wy- niku wybuchu z mieszkania po- wypadały wszystkie okna. Około 20 mieszkańców klatki schodowej znajdowało się na zewnątrz obiek- tu. Działania straży pożarnej pole- gały na równoległym rozpoczęciu ewakuacji 5 osób, które pozostały w mieszkaniach oraz podjęciu ak- cji gaśniczej. Łącznie akcja trwała prawie trzy godziny i brały w niej udział 4 zastępy tut. Komendy Po- wiatowej PSP w Brodnicy. Burze i nawałnice Nawałnice, burze i huraganowe wiatry na przestrzeni lat nie omija- ły powiatu brodnickiego. W dniu 16 lipca 2001 r. nad tym obsza- rem przeszła nawałnica połączo- na z huraganowymi wiatrami oraz intensywnymi opadami deszczu. Skutki anomalii pogodowych były usuwane przez jednostki ochrony przeciwpożarowej z terenu powia- tu jeszcze przez 4 dni, a ilość zda- ZIEMIA MICHAŁOWSKAG rzeń odnotowanych wyniosła 54. Najpoważniejsza w skutkach była nawałnica z 17 czerwca 2016 roku. Łączna liczba interwencji związanych z usuwaniem jej skut- ków wyniosła 105 zdarzeń. Zostało uszkodzonych 6 budynków, zala- nych 8 garaży i piwnic. 85 zdarzeń obejmowało usuwanie powalo- nych drzew lub konarów, dodat- kowo odnotowano zerwane 2 linie energetyczne oraz uszkodzony sa- mochód osobowy przez powalone drzewo. W nagrodę od społeczeństwa Brodnicka straż praktycznie każ- dego dnia bierze udział w działa- niach ratowniczych na rzecz spo- łeczeństwa. Z pełnym oddaniem w codziennej służbie chroni ży- cie i zdrowie obywateli oraz ich mienie przed utratą lub zniszcze- niem. Strażacy Państwowej Stra- ży Pożarnej z wielką ofiarnością do działań na terenie całego woje- wództwa, a także kraju. W uznaniu zasług brodnic- kich strażaków w dniu 19 wrze- śnia 2017 roku ukonstytuował się Społeczny Komitet Fundacji Sztandaru, na czele którego stanął Starosta Brodnicki Piotr Boiński oraz Burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz. W skład Komitetu weszli Kujawsko-Pomorski Komendant Wojewódzki PSP, Przewodniczący Rady Powiatu, Wicestarosta Brod- nicki, Proboszcz Parafii pw. św. Ka- tarzyny Aleksandryjskiej oraz bur- mistrzowie miast i wójtowie gmin powiatu brodnickiego. Sztandar to symbol, który bu- duje poczucie przynależności do określonej grupy. Jest dumnym wyrażeniem przywiązania i odda- nia za wspólną sprawę. Jest ma- nifestacją swojej tożsamości. To również wyraz fizycznej repre- zentacji pewnych wartości, trady- cji, patriotyzmu, męstwa i hono- Wybuch w bloku przy ul. Nowa Kolonia i profesjonalizmem niosą pomoc wszystkim zagrożonym i potrzebu- jącym pomocy. Codzienna, pełna poświęcenia służba nie ogranicza się wyłącznie do niesienia pomo- cy mieszkańcom naszego powiatu. Dzięki ich profesjonalnemu wy- szkoleniu oraz wyposażeniu tech- nicznemu, kierowani są również ru. A przecież chlubne tradycje strażackie wiążą się z odwagą i gotowością do niesienia pomo- cy w ratowaniu zagrożonego życia i mienia ludzkiego. Opracowanie: KP PSP w Brodnicy Święto strażaków Nadanie sztandaru to najcenniejszy dowód uznania i wdzięczności za trudną i niebezpieczną służbę, ale także najpiękniejszy symbol wdzięczności ze strony społeczności powiatu brodnickiego. Uroczystość wręczenia sztandaru Komendzie Powiatowej Pań- stwowej Straży Pożarnej w Brodnicy zaplanowano na 25 maja br. Plan obchodów przedstawia się następująco: * 10.40-10.55 - przemarsz ulicami Brodnicy z placu Komendy Powiatowej PSP w Brodnicy przy ul. Sienkiewicza do kościoła farnego pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej * 11.00-11.45 - msza św. w kościele farnym pw. św. Katarzy- ny Aleksandryjskiej w Brodnicy z okazji nadania sztandaru KP PSP w Brodnicy i Powiatowych Obchodów Dnia Strażaka * 12.00-13.30 - uroczysty apel z okazji nadania sztandaru KP PSP w Brodnicy i Powiatowych Obchodów Dnia Strażaka - Duży Rynek w Brodnicy W imieniu strażaków Komendy Powiatowej PSP w Brodni- cy serdecznie zapraszamy mieszkańców powiatu do wzięcia udziału w uroczystości. ZIWIA MICHAŁOWSKA nr 327, maj 2018 Sztandar pułku podczas uroczystości z okazji zakończenia II wojny światowej Na ćwiczeniach W 1963 roku żołnierze o specjalności chemicznej przybyli do Brodnicy Poczytamy o dziejach chemików Podczas uroczystości Ś więta Flagi W tym roku przypada 55. rocz- nica stacjonowania żołnierzy 4. Pułku Chemicznego w brod- nickich koszarach im. Bartosza Głowackiego, które mieszczą się w kompleksie wojskowym przy ul. Czwartaków 1. Jubileusz ten jest szczegól- ną okazją do zaprezentowania osiągnięć żołnierzy — chemików. Specjalnie z tej okazji opracowa- no okolicznościową publikację, która zostania zaprezentowana podczas tegorocznych obcho- dów święta pułkowego, które ze względu na szkolenie poligo- nowe odbędzie się wyjątkowo w dniu 7 czerwca. Publikacja przedstawia genezę powstania jednostki, ciekawostki z życia garnizonu, poczet dowód- ców, dzień poświęcenia i wręcze- nia drugiego sztandaru. Po raz pierwszy opublikowane zosta- ną życiorysy rodziców chrzest- nych sztandaru oraz informacja o obecnie obowiązującej symbo- lice pułku, osiągnięcia jednostki i przeprowadzone akcje ratow- nicze. W publikacji znajdziemy również wizerunki kapelanów naszej jednostki oraz informa- cje na temat żołnierzy poległych w Iraku. W ostatnim rozdziale zaprezen- towany został zasadniczy sprzęt bojowy oraz wspomnienie wy- cofanego już z eksploatacji. Echa tamtych lat Dzisiaj pozostało niewiele osób, które pamiętają tamtą datę 25 października 1963 r. Wtedy to do Brodnicy z Torunia przybył 4. batalion zabiegów specjalnych i rozpoznania skażeń, którym do- wodził kpt. Jan Górski. Batalion zajął koszary po innej, wcześniej stacjonującej jednostce wojsko- wej, którą był 58. batalion sa- perów. Na podstawie Zarządze- nia Szefa Sztabu Generalnego z 11 maja 1967 r. batalion został z dniem 1 września 1967 r. prze- formowany w 4. pułk chemiczny, którego pierwszym dowódcą zo- stał mjr Jan Górski. Nie zachowa- ło się z tego okresu wiele mate- riałów dokumentalnych, jednak na podstawie zachowanych Kro- nik Pamiątkowych można choć- by w skrócie przywołać dzisiaj tamten czas. Budynki koszar w czasach pruskich Tajemnica jednostki 1501 Okazało się między innymi, że w latach 1963 — 1970 w brod- nickich koszarach stacjonowała jeszcze jedna jednostka che- miczna. Była to do 1967 roku 24. kompania zabiegów specjalnych i rozpoznania skażeń, a od 1967 roku do 1970 roku 24. kompania chemiczna, przeniesiona w 1970 roku do Komorowa. Jednostka ta posługiwała się numerem 1501 i była gotowa do działania tylko w czasie „W”. Informacja ta nie była do tej pory publikowana. Opisując w rozdziale Żołnierska Służba, pamiętano o bardzo owocnej współpracy jednostki z władza- mi samorządowymi. Jako cie- kawostkę można podać, że do tej pory burmistrz Brodnicy Ja- rosław Radacz wielokrotnie wy- różniał jednostkę oraz nadał po- nad 50 osobom z pułku „Medal Burmistrza”. Natomiast starosta brodnicki Piotr Boiński wyróżnił pułk okolicznościowym „Nenu- farem". Publikacji przybywa Brodniccy żołnierze są dumni z tego, że służą w Brodnicy, a ona o nich pamięta. Obecna publika- cja w nakładzie 150 egzemplarzy jest drugą w dziejach pułku, która w taki wielowymiarowy i synte- tyczny sposób przedstawia zło- żoność transformacji, moderni- zacji i profesjonalizacji 4. Pułku Chemicznego. Dla przypomnienia, pierwszą publikację opracował w 1995 r. ppłk mgr Marian Chwiałkowski, z okazji wręczenia sztandaru. Zdajemy sobie sprawę z niedo- skonałości tej publikacji. Nie jest to dzieło historyczne, ale tylko zbiór pojedynczych wydarzeń z dziejów pułku, które oparte zo- stały na wspomnieniach żołnie- rzy i pracowników resortu obro- ny narodowej oraz na podstawie istniejącej dokumentacji fotogra- ficznej. Przygotowując książkę poświę- coną Jednostce Wojskowej 3537 z Brodnicy jej twórcy mają na- dzieję na pozyskanie osób, które w przyszłości pomogą w uzupeł- nianiu dziejów pułku i nowe, cie- kawe materiały pojawią się w ko- lejnych wydaniach publikacji. mjr Robert Szymczak Fot. Archiwum Kompania honorowa pułku
  ziemia_michalowska_323.pdf	Projekt graficzny Maria Mełnicka GAZETA BRODNICKA UKAZUJE SIĘ OD 1922 R. ZIEMIA MICHAŁOWSKA E S M E 5 ĘC ZNIKR SPOŁECZNOQ-= LTU RAL N ISSN 1425-7718 BRODNICA grudzień 2017, nr 323 8 13) ia a PA: Elu a lzsriliritttireti* D sł ALETTEFFFTTNLNI [a (irtttrireaikrtatid rad DEEP ln - | sni -LoLLH : 5 NATE Ą l | Szanowni Mieszkańcy Brodnicy Przed nami najpiękniejsze i najbardziej polskie święta, z bogatą tradycją i pięknymi kolędami. Ciepłe, choć grudniowe. Rodzinne, ale z myślą o samotnym bliźnim.W ten wigilijny czas na stole pojawi się dodatkowe nakrycie, umilkną wszelkie spory, obdarujemy się prezentami. Życzymy wszystkim, by moc i magia wigilijnego wieczoru promieniowała na cały 2018 rok, a siła jaką daje życzliwość i otwartość serc, niech towarzyszy nam każdego dnia. Zyczymy zdrowia, pomyślności, spokoju i wszelkiego dobra. Jarosław Radacz Roman Pawlak Burmistrz Brodnicy Przewodniczący Rady Miejskiej Cena 0 zł W ZIEMIA MICHAŁOWSKA Wydarzenia Obchody Narodowego Świę- ta Niepodległości, które odby- ły się w Brodnicy 10 listopada tradycyjnie stały się okazją do wręczenia odznaczeń i wyróż- nień. Burmistrz Jarosław Radacz uhonorował Medalami Brod- nicy osoby, które swoją pracą i zaangażowaniem służą mia- stu. Z inicjatywy burmistrza, na wniosek wojewody kujawsko- -pomorskiego, Prezydent RP odznaczył Tadeusza Rokickie- go Krzyżem Oficerskim Orde- ru Odrodzenia Polski. Odzna- czenie przyznano za wybitne zasługi na rzecz honorowego krwiodawstwa i krzewienia idei czerwonokrzyskiej oraz za dzia- łalność społeczną. Medale Burmistrza Brodnicy otrzymali: Albin Schmeichel — za wkład w powstanie pierw- szego Wolnego Związku Zawo- dowego „Solidarność” w ZSM „POLMO” S.A. Brodnica; MIi- rosława i Zbigniew Nowińscy z okazji jubileuszu 25-lecia fir- my Agromax; Grażyna Szwarc - Składnica Opału, z okazji jubileuszu 25-lecia firmy; Ze- spół Szkolno-Przedszkolny nr 3 - Elżbieta Dobies, Grażyna Kruszyńska — konkurs matema- tyczny „Igraszki z ułamkami”; Anna Majchrzak, Aleksandra Lechowicz - _ Międzyszkolny Konkurs Ortograficzny „O pióro Burmistrza”; Zespół Szkół nr 1 - Jelena Wysocka, Ewa Domiń- ska — organizatorki od wielu lat międzyszkolnego konkursu języ- kowo-informatycznego; lwona Kempińska-Paterewicz, Renata Patalon — konkurs międzyszkol- ny Potyczki matematyczno-przy- rodnicze; Marek Jasiński — kon- kurs o zasięgu regionalnym Liga Zadaniowa przy współpracy nr 323, grudzień 2017 Burmistrz Jarosław Radacz w imieniu prezydenta RP wręcza odznaczenie Tadeuszowi Rokickiemu z Wydziałem Matematyki UMK; Szkoła Podstawowa nr 3 (klasy gimnazjalne) - Renata Ronkiewicz — konkurs ruchu drogowe- go, duże zaangażowanie w przygotowanie uczniów; Betina Lisiecka — organiza- torka konkursu „Wybiera- my zawód”. c m M 27 października w Brodnicy miały miejsce wojewódz- kie obchody święta Terenowych Organów Administracji Wojskowej. W ramach imprezy zorganizowano koncerty i festyn wojskowy. W trakcie jubileuszowej gali w BDK wręczono wyróżnienia i odznaczenia. Uroczystości zo- stały zorganizowane przez szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Bydgoszczy, burmistrza Brodnicy, staro- stę brodnickiego, starostę golubsko-dobrzyńskiego oraz starostę rypińskiego. 11 listopada z okazji Święta Niepodległości starosta brodnicki i burmistrz uz" Brodnicy zaprosili mieszkańców na występ Zespołu Pieśni i Tańca „Mały Sląsk”. Na koncercie można było obejrzeć tańce narodowe oraz ludowe, m.in. śląskie, łowickie, kujawskie , góralskie. Były też pieśni i piosenki pa- triotyczne, a wszystko okraszone kolorowymi strojami i pełnym zaangażo- waniem młodych, wspaniale przygotowanych artystów. 4X = 17 listopada w galerii Brama w Bramie Chełmińskiej przy ul. Mały Rynek 4 otwarto wystawę pt. „Bogurodzica — Kró- lowa — Matka. Różne twarze Marii”. Twórcami ekspozycji są brodniccy muzealnicy, którzy korzystali ze współpracy z Muzeum Etnograficznym w Warszawie. . . . i uprawianej sztuce. Szerzej o wystawie na stronie 9. Jesteśmy Napełnieni Duchem Świę- tym to hasło tegorocznego XXVI Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, który odbył się w dniach 17 - 26 listopada. Cykl spotkań wypełniły koncerty, konkursy, wykłady, wy- stawy i prezentacje. Organizatorami byli: Parafia pw. św. Katarzyny, Urząd Miejski w Brodnicy, Brodnicki Dom Kultury, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Brodni- cy, Muzeum w Brodnicy i Warsztat Terapii Zajęciowej. 9 listopada w Galerii Art Radzikowscy w Brodnicy przy ul. 700-lecia 4 odbył się wernisaż wystawy ma- larstwa prof. Jarosława Kweclicha. W spotkaniu wziął udział artysta, opowiadając o swej drodze artystycznej ności. 16 listopada w Pałacu Anny Wa- zówny miały miejsce VII Brodnic- kie Warsztaty Literackie. Gościem specjalnym był tym razem pisarz literatury kryminalnej z Torunia Robert Małecki. Podczas spotka- nia rozmawiano o jego książkach, odbyła się część warsztatowa oraz konkurs z nagrodami dla publicz- 18 listopada Przedszkole Niepubliczne przy ul Jagiel- lońskiej 8 w Brodnicy zyskało imię „Bajeczka”. Pomy- słodawczynią nazwy wybranej w wyniku konkursu była Alicja Kaźmierczyk, obecna absolwentka przedszkola. W uroczystości nadania imienia wzięło udział wielu gości, m.in. szefowa miejskiej oświaty Anna Kupczyk oraz dyr. SP nr 1 - Krystyna Dżur. Stronę przygotował: Paweł Stanny Fot. Paweł Stanny nr 323, grudzień 2017 Samorząd Podatki w 2018 roku bez zmian Brodniccy radni podczas głosowania na ostatniej sesji Podczas ostatniej sesji Rady Miejskiej w Brodni- cy, radni podjęli kilkanaście uchwał, wśród których zna- lazły się określające wyso- kość stawek podatku od nieruchomości, od środków transportu oraz określające opłatę targową. - Zgłosiłem _. projekty uchwał dotyczące wysokość stawek tych podatków. Za- proponowałem by zostały one na poziomie ubiegłego roku - mówi Jarosław Ra- dacz, burmistrz Brodnicy. - Oznacza to, że nie będzie podwyżek stawek podat- ków od nieruchomości, środków transportu i opłaty targowej. Na pozostawienie podatków w przyszłym roku na takiej samej wysokości, jak w roku obecnym i po- przednich latach pozwoliła dobra i stabilna sytuacja fi- nansowa miasta. Radni przyjęli do realizacji projekty uchwał. (rwi) ZIWIA MICHAŁÓWSKAG Woda i ścieki w tej samej cenie Dobrą wiadomością dla mieszkańców Brodnicy jest podjęcie uchwały w sprawie zatwierdzenia taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków na 2018 rok. Uchwała pozostawia taryfikator na tym samym po- ziomie co w 2017 roku. Oznacza to, że w przyszłym roku mieszkańcy nie będą mieli podwyżek za wodę i ścieki. Cena za 1 metr sześc. wody w 2018 roku wynie- sie: * na cele bytowe 2,39 zł netto/ 2,58 zł brutto * na cele gospodarcze 2,41 zł netto/ 2,60 zł brutto Cena za odprowadzanie 1 metr sześc.ścieków w 2018 roku wyniesie: * gospodarstwa domowe (ścieki komunalne) 4,94 zł netto/ 5,34 zł brutto * przemysł (ścieki przemysłowe) 6,16 zł netto/ 6,65 zł brutto Warto dodać, że ceny za wodę i ścieki pozostają na takim samym poziomie od dwóch lat. Świąteczne spotkanie na Dużym Rynku Burmistrz Jarosław Radacz serdecznie zaprasza na Świą- teczne Spotkanie Mieszkańców Brodnicy, które odbędzie się 20 grudnia o godz. 16.00 na Dużym Rynku. Podczas spotkania przewidziano wspólnie śpiewanie kolęd oraz składanie życzeń świątecznych. Brodniccy harcerze przekażą Betlejemskie Świa- tło Pokoju, przygotowany zostanie również poczęstunek, część artystyczna, a także prezentacja najpiękniejszych lampionów adwentowych. Natomiast od godziny 11.00 do 17.00 na Jarmarku Bożo- narodzeniowym zakupić będzie można świąteczne ozdoby na wigilijny stół. (rwi) ŚWIĄTECZNE SPOTKANIE SZKAŃCÓW Klaster energii da im moc 21 listopada w Urzędzie Miejskim w Brodnicy podpisa- no umowy w sprawie przygotowania porozumienia cywil- no-prawnego będącego podstawą funkcjonowania Klastra Energii. W skład klastra energii wejdą: Gmina Miasta Brodnicy, PEC, MPWIK, Gmina Brodnica oraz firma „Behrendt”. Klaster ener- gii to cywilnoprawne porozumienie, którego nieodłącznymi elementami są wytwarzanie energii elektrycznej i równoważe- nie zapotrzebowania. Jednocześnie, konstrukcja klastra może uwzględniać prowadzenie działalności dystrybucyjnej w ra- mach sieci dystrybucyjnej o napięciu zaamionowym niższym niż 110 kV. Klaster stanowi podmiot znacznie silniejszy i bar- dziej konkurencyjny na rynku, ponieważ jego celem jest osią- gnięcie przez partnerów rezultatów, które byłyby niemożliwe lub trudniejsze do uzyskania przy samodzielnej działalności. (rwi) Brodnica liderem wśród samorządów W tegorocznej edycji rankingu Jednostek Samorządu Teryto- rialnego Zrównoważonego Rozwoju liderem w województwie kujawsko-pomorskim w gminach miejskich jest Brodnica. Za nią znalazł się Ciechocinek i Rypin. W kategorii Gminy Miejskie Brodnica uplasowała się na 45 miejscu w kraju, Ciechocinek na 63, a Rypin na 82 miejscu. W sumie przebadano 237 miast. Stworzony przez ekspertów z Politechniki Warszawskiej ranking ma na celu monitorowanie zrównoważonego rozwo- ju społeczno-ekonomicznego gmin i regionów jako jednostek samorządu terytorialnego, a także promocję rozwoju na bazie opracowanych wzorców. Ranking jest opracowywany na podstawie 15 wskaźników, których źródłem są dane GUS. Pod uwagę brane są m. in. wydatki na projekty inwestycyjne na mieszkańca, liczba osób pracujących na 1 tys. mieszkańców, liczba podmiotów gospo- darczych na 1 tys. mieszkańców, saldo migracji, liczba absol- wentów szkół ponadgimnazjalnych na 1 tys. mieszkańców oraz odsetek mieszkańców korzystających z oczyszczalni ścieków. (rwi) Najprawdopodobniej pod koniec przyszłego roku ko- munikacja miejska w Brod- nicy zostanie wyposażona w nowe ekologiczne autobusy niskopodłogowe, wymie- nione zostaną wiaty przy- stankowe, powstanie stacja przesiadkowa z systemem ITS oraz osiem parkingów bikeśride dla rowerzystów. Wniosek o dofinansowanie takiego zadania został złożo- ny w Urzędzie Marszałkow- skim w Toruniu pod koniec października. - Przedmiotem zadania ma być zakup ośmiu nowych au- tobusów niskopodłogowych o pojemności 80 osób. Będą to autobusy ekologiczne, wy- posażone w silniki EURO6 - mówi Jarosław Radacz, bur- mistrz Brodnicy. W ramach tego zadania wybudowana zostanie stacja przesiadkowa przy ulicy gen. Maczka pomiędzy cmenta- rzem parafialnym i komunal- nym. - Chcielibyśmy tam wybu- dować stację przesiadkową z Komunikacja Inwestycje w komunikacji Fot. Nadesłana Komunikacja miejska w Brodnicy nadal będzie bezpłatna parkingiem, przystosowanym dla osób niepełnosprawnych. Stacja posiadać będzie sys- tem ITS (Inteligentny System Transportowyj, który infor- mować będzie pasażerów na specjalnej tablicy ledowej o aktualnościach dotyczących komunikacji miejskiej. Taki sam system będzie zainstalo- wany w autobusach - dodaje Jarosław Radacz Burmistrz Brodnicy. W planach jest również modernizacja warsztatu me- chanicznego znajdującego się na terenie Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej. Zo- stanie on dostosowany do nowych potrzeb. W ramach zadania powsta- nie osiem parkingów „bike- aride” dla rowerzystów, które zlokalizowane będą na terenie całego miasta. Każdy parking zgodnie z projektem będzie miał 10 miejsc postojowych. Ponadto wymienione zostaną wszystkie wiaty przystanko- we. Całość zadania szacowana jest na prawie osiem milio- nów złotych. Dofinansowanie z Urzędu Marszałkowskiego wyniesie 85 proc., czyli ok. 6 mln 700 tys. zł. Pozostała kwota 1 mln. 200 tys. zł po- chodziłaby z budżetu miasta. - Całość zadania planujemy zakończyć do października 2018 roku. Nowe plany nie zmienią zasad funkcjonowa- nia komunikacji miejskiej na terenie Brodnicy. Nadal pozo- stanie bezpłatna - podkreśla burmistrz Brodnicy. (rwi) Miejskie inwestycje Najpierw porządny stadion, potem trybuny Wizulizacja stadionu po modernizacji Na ostatniej sesji Rady Miejskiej w Brodnicy radni głosowali projekt uchwa- ły dotyczący zwiększenia środków budżetowych na modernizację stadionu miejskiego w Brodnicy. - W postaci projektu uchwa- ły zaproponowałem radnym zwiększenie środków finan- sowych na to zadanie. Mamy XXI wiek, dobrze byłoby, gdyby Brodnica miała stadion z praw- dziwego zdarzenia - mówi Ja- rosław Radacz, burmistrz Brod- nicy. Niebawem modernizacja obiektu ruszy pełną parą. A pra- cy będzie sporo. W ramach mo- dernizacji wykonane zostanie boisko piłkarskie z nawierzchnią z trawy naturalnej. Przewidziana została niwelacja terenu oraz odtworzenie nawierzchni z tra- wy naturalnej z rolki, wymiana bramek na nowe certyfikowa- ne, zakup nowych przenośnych wiat dla zawodników, budowa bieżni okólnej pełnowymiaro- wej z czterema torami okólnymi oraz sześcioma torami na pro- stej z nawierzchnią syntetyczną. Arena lekkoatletyczna posiadać będzie dwuścieżkową, jed- nostronną skocznię do skoku w dal i trójskoku, dwustronną skocznię do skoku o tyczce, rzutnie do rzutu oszczepem, pchnięcia kulą, do rzutu mło- tem i dyskiem oraz stanowisko do skoku wzwyż. - W ramach projektu zaplano- wano również ogrodzenie tere- nu, a także będą podjęte prace modernizacyjne polegające na zainstalowaniu systemu zrasza- nia trawy - dodaje Magdalena Hoga z Biura Projektów Euro- pejskich Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Urząd na ten cel pozyskał dotację w wysokości półtora miliona złotych z Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach „Programu rozwoju infrastruk- tury lekkoatletycznej”. Projekt zgodnie z umową o dofinan- sowanie powinien zakończyć się w połowie przyszłego roku. W wieloletnim planie inwe- stycyjnym przewidziana jest również modernizacja trybun stadionu. - Trybuny chcielibyśmy zre- alizować w latach 2019-2020. Byłby to nowoczesny obiekt z nową spikerką, szatniami dla zawodników oraz osobnym sektorem dla gości — uzupełnia informacje burmistrz. (rwi) ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Całodobowy dyżur telefoniczny Drwęca przekroczyła stan alarmowy Od 2 listopada na terenie Brod- nicy trwa stan alarmowy związany z wysokim poziomem wody w rze- ce Drwęcy. Woda wylała się na po- bliski park, przerwała wał przeciw- powodziowy, zalewając pobliskie ogródki działkowe oraz wdzierając się do piwnic pobliskich domów. Rzeka przekroczyła stan alarmo- wy, który w Brodnicy wynosi 260 cm aż o 17 centymetrów. W związ- ku z tym burmistrz Brodnicy Ja- rosław Radacz 2 listopada w stan podwyższonej gotowości postawił wszystkie służby odpowiedzialne za pomoc mieszkańcom, a dozór nad rzeką trwa przez całą dobę. - Zmobilizowałem oprócz Przed- siębiorstwa Gospodarki Komunal- nej w Brodnicy, Wodociągi Miej- skie oraz Brodnickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego, gdzie zabezpieczono mieszkania dla osób dotkniętych powodzią - informuje Jarosław Radacz, burmistrz Brod- nicy. Wał zabezpieczano workami z piasku W sobotę 4 listopada br. wał zo- stał przerwany. Konieczne więc było podjęcie odpowiednich działań. Na miejscu burmistrz spotkał ze szta- bem kryzysowym. Akcja trwała od północy do godziny czwartej nad ranem. Dzięki współpracy służb wał udało się uszczelnić. Do tej pory zużytych zostało ponad 10 tysięcy Samorząd worków i 250 ton piachu. Zaangażo- wanych było 146 osób. - Chciałbym podziękować Pań- stwowej Straży Pożarnej w Brod- nicy, jednostkom OSP i wszystkim, którzy do akcji się włączyli - mówi burmistrz Jarosław Radacz. Obecnie stan rzeki wynosi 261 cm. Nie oznacza to jednak, że za- grożenie minęło. W znacznej mie- rze uzależnione jest to od pogody oraz od Ostródy, gdzie znajduje się jezioro Drwęckie i tama regulująca poziom wody. W sytuacjach alarmo- wych tama jest otwierana, a woda spuszczana do rzeki Drwęcy. Obecnie z powodu wysokiego poziomu rzeki w Brodnicy zamknię- te zostało zakole Drwęcy. W Urzę- dzie Miejskim w Brodnicy nadal prowadzony jest całodobowy dy- żur telefoniczny. Problemy oraz nie- pokojące sygnały zgłaszać można pod nr tel. 501-457-375. (rwi) nr 323, grudzień 2017 W Brodnicy zmiana systemu segregacji odpadów od 1 stycznia 2018 roku Urząd Miejski w Brodnicy in- formuje, iż w związku z wprowa- dzeniem ujednoliconego dla ca- łego kraju Wspólnego Systemu Segregacji Odpadów (WSSO) od 1 stycznia 2018 roku zmieni się system gospodarki odpadami na terenie Brodnicy. Najistotniejsza zmiana będzie dotyczyła zabudowy jednorodzin- nej oraz kamienic (w których nie ma możliwości ustawienia pojem- ników). Dla tych nieruchomości nowością będą worki w kolorze niebieskim z opisem „PAPIER” przeznaczone do gromadzenia odpadów w postaci papieru. Po- wodem zaistniałej zmiany jest określenie papieru jako odręb- nego strumienia odpadów. Nie będzie można, tak jak do tej pory, gromadzić go w workach w kolo- rze żółtym. Od 1 stycznia 2018 roku wła- ściciele nieruchomości z zabudo- wą jednorodzinną i kamienic, do segregacji odpadów, będą otrzy- mać worki w kolorach: * zielonym z opisem „SZKŁO” (do gromadzenia szkła); * żółtym z opisem „METALE i TWORZYWA SZTUCZNE” (do gromadzenia metali, tworzyw sztucznych i opakowań wieloma- teriałowych); * niebieskim z opisem „PA- PIER” (do gromadzenia papieru i tektury). * brązowy z opisem BIO - od- pady ulegające biodegradacji. Ciepło Miasto stawia na gaz W siedzibie PEC Sp. z o.o. w Brodnicy podpi- sano 2 grudnia umowę z wykonawcą zadania pn. „Poprawa Efektywności Energetycznej w Przed- siębiorstwie Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Brod- nicy”. Dzięki temu pod koniec przyszłego roku ciepło do odbiorców miejskiej spółki produkowane będzie m.in. za pomocą gazu. Podczas procesu spalania gazu wy- twarzana będzie również energia elektryczna wy- korzystywana w przedsię- biorstwie i sprzedawana na zewnątrz. Koszt inwestycji wynie- sie prawie 8 mln złotych. Z tego ponad 3 mln 700 tys. złotych to dotacja z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Go- spodarki Wodnej. (rwi) Umowa na inwestycje gazowe w Brodnicy Drogi Lepsza jazda po Kolejowej 26 października odebrano inwestycję przy ul. Kole- jowej, którą realizowały wspólnie samorządy Powia- tu Brodnickiego i Gmina Miasto Brodnica. Rozpoczęte w czerwcu br. prace objęły przebudowę ulicy Kolejowej od ronda Olsztyńskiego do ul. Karbow- skiej. W ramach planowanych robót położono m.in.: 3520 mkw. nowej nawierzchni bitumicznej jezdni, wy- konano ścieżkę pieszo-rowerową z kostki betonowej, chodnik, zjazdy na posesje, zatokę autobusową oraz oznakowania pionowe i poziome drogi. Wykonawcą prac była firma STRABAG Sp. z o.o. z Pruszkowa. Inwestycja kosztowała 690 tys. zł i sfinansowana zo- stała przez Powiat Brodnicki (340 tys. zł) i Gminę Miasto Brodnica (350 tys. zł). (sta) Fot. Nadesłana 30 listopada Iwona Sugal- ska, prezes zarządu i Maciej Betlejewski, wiceprezes za- rządu Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Miasta Brod- nicy podpisali umowę na do- finansowanie projektów gran- towych jakie realizowane będą w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju. Zawarcie umowy pozwoli na uruchomienie naborów w 2018 na: * Przedsięwzięcie 1.1.1 Działania podnoszące rozwój kwalifikacji oraz kompetencji społeczno-zawodowych miesz- kańców obszaru LSR - I półro- cze 2018 r.; * Przedsięwzięcie 1.2.1 Dzia- łania wspierające rozwiązania w zakresie organizowania spo- łeczności lokalnej i animacji społecznej z wykorzystaniem: usług wzajemnościowych, sa- mopomocowych; lidera lub animatora aktywności lokalnej oraz obywatelskiej; i inne roz- wiązania w zakresie organizo- Umowa na dofinansowanie projektu wania społeczności lokalnej Miasta Brodnicy podejmuje się i animacji społecznej - II półro- realizacji wielu inicjatyw spo- cze 2018 r. łecznych. LGD Miasta Brodnicy Do 13 grudnia br. trwają też konsultacje dotyczące kryte- riów oceny projektów innych niż LGD lub operacji własnych oraz projektów grantowych w ramach RPO WK-P na lata 2014-2020, OS Priorytetowa 11 oraz Lokalnej Strategii Rozwoju Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy na lata 2014-2020. Zmiany w po- wyższych dokumentach zwią- zane są z przeprowadzonymi negocjacjami z instytucją zarzą- dzającą. Propozycje zmian należy zgłaszać na formularzu za- mieszczonym na stronie www. Igd.brodnica.pl. Poza działaniami wynikają- cymi z wdrażania strategii LGD było partnerem projektu „Je- stem Kobietą potem Mamy”, re- alizowanego z programu Potra- fisz Polsko. Kolejny projekt pn. „Kobieta bez Barier” zakwalifi- kowany został do drugiej tury konkursu Społecznik 2.0. Info: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy g S 5 $ z 5 UL Podpisanie umowy na dofinansowanie projektów grantowych Dom Harcerza W świetlicy pod dobrą opieką Od połowy listopada br. w Domu Harcerza w Brod- nicy harcerze prowadzą świetlicę środowiskową dla dzieci i młodzieży. Za- danie dofinansowane jest ze środków Gminy Miasta Brodnicy. - 2 listopada burmistrz Brodnicy podpisał umowę, dotyczącą wsparcia dzieci i młodzieży z terenu miasta Brodnicy w ramach zajęć świetlicowych. To zadanie pu- bliczne tym razem przyjął na siebie Hufiec ZHP Brodnica - poinformowała Hanna Osiń- ska, kierownik biura Zdrowia i Pomocy Społecznej Urzędu Miejskiego w Brodnicy. W ramach dofinansowa- nia czterogodzinną opiekę otrzymało 15 osób. Bezpłat- ne zajęcia odbywają się od poniedziałku do piątku w go- dzinach od 14.00 do 18.00. Oprócz tego uczestnicy zajęć otrzymują ciepły posiłek. - Chcemy trafić do dzie- ci z profilaktyką, zajęciami pierwszej pomocy, wyrów- nawczymi, « komputerowy- Posiłek w harcerskiej świetlicy g S $ = 5 u mi łączonymi z pracownią Orange” - wylicza Maciej Be- tlejewski, z-ca komendanta Hufca ZHP Brodnica. Zajęcia trwać będą do końca grudnia. Osoby zain- teresowane udziałem w za- jęciach mogą nadal zgłaszać się do brodnickich harcerzy. Oferta złożona przez Hufiec ZHP Brodnica jest przedłu- żeniem działań, które Urząd Miejski w Brodnicy realizuje z powodzeniem od wielu lat. - Do tej pory oferentem było Brodnickie Stowarzy- szenie Oświatowe, które obejmuje grupę 80 dzie- ci Tu dodatkowo 15 dzieci znajdzie czterogodzinną opiekę, wsparcie, miejsce do odrabiania lekcji, miejsce spotkań z terapeutami, wy- chowawcami i instruktorami - kończy Hanna Osińska. (rwi) Ranking miast Dobrze oceniają Brodnica znalazła się na 16. miejscu w kraju w Rankingu Związku Powiatów Polskich w kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich. Brodnicki samorząd oce- niany był przez ekspertów ZPP według wielu kryteriów zgrupowanych w. dziesię- ciu grupach tematycznych m.in.: działania proinwe- stycyjne i prorozwojowe; rozwiązania ' poprawiające jakość obsługi mieszkańca oraz funkcjonowania jed- nostki samorządu terytorial- nego; rozwój społeczeństwa informacyjnego; umacnianie systemów zarządzania bez- pieczeństwem informacji; działania promocyjne. Zwycięstwo danego sa- morządu wiąże się z przy- znaniem tytułu „Dobry Polski Samorząd”. Ranking prowadzony jest w podziale na sześć kategorii jednostek samorządu terytorialnego. Trwa on przez cały rok. (rwi) <JO x|= <|JO x|= C|M *|K lo xIE nr 323, grudzień 2017 Rada Młodzieżowa Sprawy Młodych Już pilnie pracują 29 listopada w Urzędzie Miejskim w Brodnicy odbyła się pierwsza sesja Młodzie- żowej Rady Konsultacyjnej Miasta Brodnicy. Podczas po- siedzenia młodzi radni złożyli ślubowanie i wybrali spośród siebie przewodniczącego i wi- ceprzewodniczącego rady. Przewodniczącym został wy- brany Mateusz Wróblewski, a wiceprzewodniczącym Mi- kołaj Witkowski. Podczas sesji młodzież rozmawiała z władza- mi miasta na tematy związane z uczestnictwem i inicjowaniem działań dotyczących młodzie- ży w mieście m.in. tworzenia miejsc aktywnego spędzania czasu wolnego i możliwości zgłaszania inicjatyw obywatel- skich. Wybory do rady przeprowa- dzone zostały w brodnickich Podczas głosowania Fot. UM w Brodnicy szkołach ponadpodstawowych. W ich wyniku wybrano 18 uczniów, którzy reprezentować będą interesy młodzieży wobec instytucji rządowych i samorzą- dowych, a także organizacji po- zarządowych. Na radnych zostali wybrani: Zuzanna Szymańska, Oliwia Burnicka, Bartosz Czaja, Mikołaj Zwierzchlewski, Patrycja Giżew- ska, Klaudia Kalisz, Sebastian Lamparski, Jakub Rutkowski, Miłosz Rogalski, Kacper Gutow- ski, Laura Kosakowska, Paulina Steinborn, Zuzanna Rysiewska, Dominika Paradzińska, Igor Gardzielewski, Mateusz Wró- blewski, Kacper Pesta, Mikołaj Witkowski. 24 listopada br. nowo wybra- ni przedstawiciele rady wzięli udział w konferencji „Przyszłość partycypacji obywatelskiej mło- dych”, która odbyła się w Iławie. Podczas konferencji rozmawia- no o zaangażowaniu obywatel- skim i polityczności młodych i o sensie uczestnictwa obywa- telskiego młodzieży. (IS) W pierwszych dniach listopada uczniowie Ill Liceum Ogólnokształcą- cego odbyli spotkanie z matematyką w innych niż zwykle okoliczno- ściach. Salę lekcyjną zor- ganizowano bowiem w gościnnych murach Ośrodka Edukacji Ekolo- gicznej „Miętowy Gaj” w Gaju Grzmięcy. Matematyka w plenerze W zielonej „matematycz- nej” szkole uczestniczyło 29 uczniów klasy trzeciej. To matematycy, realizujący ten przedmiot licealny w zakre- sie rozszerzonym. - _ Przyszłoroczni matu- rzyści bardzo intensywnie pracowali i z sukcesem pokonywali zawiłości ma- tematycznych zadań. Umie- jętności uzyskane podczas wielogodzinnej pracy z całą pewnością przyniosą pozy- tywne efekty np. na egza- minie maturalnym - mówi Marek Jasiński, wicedyrek- tor i nauczyciel matematyki w III LO, organizator mate- matycznego weekendu. W ' traktacie wyjazdu uczniowie spędzali czas rów- nież na zabawie. Po wspól- nie przygotowanej kolacji odbyła się projekcja filmu, którego bohaterkami były genialne matematyczki bio- rące udział w przygotowaniu pierwszych amerykańskich misji kosmicznych. Był też spacer jesiennymi dróżka- mi ścieżki dydaktycznej oraz prezentacje przyrodnicze. Matematyczne _ wyjazdy stały się już tradycją szko- ły. W bieżącym roku szkol- nym odbył się już czwarty tego typu wyjazd. Wszyscy uczestnicy tej naukowej bie- siady zgodnie twierdzą, że warto uczestniczyć w tego rodzaju inicjatywach, bo na- uka w grupie to nie obowią- zek, ale przyjemność. Info: Redakcja szkolnej strony internetowej III LO w Brodnicy Pasowanie na czytelnika W dziale dzieci i młodzieży Miejskiej i Powiatowej Bibliote- ce Publicznej odbyło się uroczyste pasowa- nie na czytelnika. Bohaterami byli uczniowie klasy inte- gracyjnej llb ze Szko- ły Podstawowej nr 2. Dzieci ślubowały czytać i szanować książki pod okiem pań nauczycielek: Marze- ny Kaszyńskiej i Aika- nush Gumruyan. Po ślubowaniu maluchy otrzymały czytelnicze paszporty. (sta) = s S R A u 5 Q 5 u ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Moc muzyki filmowej i festiwalowej Uczniowie działającej przy I LO Szkolnej Grupy Teatralnej ponownie oczarowali publiczność podczas szóstego już kon- certu z cyklu „Moc muzyki filmowej i festiwalowej”. Impreza odbyła się 20 listopada i zgromadziła pełną salę publiczności. Podczas widowiska Szkolna Grupa Teatralna przedstawiła utwory filmowe i musicalowe. Były to przeboje ze znanych światowych musicali, które słucha się z jednakową przyjem- nością bez względu na wiek. Koncert wyróżniał się nie tylko ciekawymi i oryginalnymi partiami wokalnymi, ale także rozbu- dowanymi układami tanecznymi, dynamicznym wykonaniem i ciekawą scenografią. Gośćmi specjalnymi koncertu byli artyści Teatru Roma w Warszawie — Sylwia Banasik i Jan Traczyk. Aktorzy wykonali kilka utworów, które na co dzień prezentują w swym teatrze. Niespodzianką i wyróżnieniem zarówno dla widowni, jak i sa- mych licealistów było premierowe wykonanie piosenki Jana Traczyka, pochodzącej z jego autorskiego musicalu. Recital wymienionych artystów został dodatkowo wzbogacony ukła- dami tanecznymi w wykonaniu licealistów. W najbliższym czasie część widowiska zostanie powtórzona. (sta) Wiktoria z pamięci Wiktoria Lubczyńska z sekcji recytatorskiej Brodnickiego Domu Kultury zajęła IV miejsce w 42. Ogólnopolskim Konkursie Krasomów- czym Młodzieży Szkolnej, który 19 listopada odbył się na zamku w Golubiu-Dobrzyniu. Już wcześniej Wiktoria Lubczyńska wywal- czyła sobie miejsce w finale wystąpieniem o ludowych tradycjach ziemi brodnickiej, opartym luźno o teksty Piotra Grążawskiego - brodnickiego gawędziarza, z zamiłowania rysownika i pasjonata gwary brodnickiej. Każda z finalistek musiała przedstawić przygotowany wcześniej 15. minutowy tekst, ale prawdziwe wyzwanie czekało na nie póź- niej, kiedy finalistki losowały temat, na za- prezentowanie, którego miały tylko 3 minuty. Wiktoria swobodnie improwizowała na te- mat: „Gdybym mogła przenieść się do innej epoki, jaka to byłaby epoka i dlaczego?”. Zródło: BDK Tomek ma KATAR Tomasz Pio- trowski z Mło- dzieżowego Teatru _CBR'60, który działa przy BDK wy- stąpi w finale XXVI Konfronta- cji Amatorskiej Twórczości Arty- stycznej Regionu KATAR 2017. Fot. Dariusz Deja Wiktoria Tomek na scenie Podczas eliminacji, Tomek zaprezentował się w monodra- mie, na podstawie opowiadania Par Lagerkvista, „Karzeł”. Już sama nominacja do finału jest ogromnym wyróżnieniem za- równo dla młodego aktora, jak i dla reżyser monodramu, in- struktor Pracowni Teatralnej BDK, Anety Giemzy-Bartnickiej. Spośród 24 grup teatralnych do finału KATAR 2017 zakwalifi- kowało się tylko osiem, w tym MT CBR'60. Zespoły teatralne oceniało jury w składzie: Jerzy Rochowiak - dyr. Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu, Kamil Hoffmann - specjalista ds. informacji kulturalnej WOAK oraz Agnieszka Zakrzewska - specjalista ds. teatru i przedsię- wzięć interdyscyplinarnych WOAK. Finaliści zaprezentują się 9 GRUDNIA, w toruńskim Klubie OD NOWA. 2 Źródło: BDK Matematyka. Sukces uczniów i nauczyciela Licealiści z III LO zwyciężyli w IX Powiatowym Konkursie Matematycznym im. Jana Adamczaka. Konkurs, któremu pa- tronuje wybitny pedagog śp. Jan Adamczak, odbył się 25 października w I LO w Brodnicy. Pierwszy, pisemny etap konkursu polegał na rozwiązaniu kilku zadań o dużym stopniu złożoności. Uczniowie, którzy najlepiej poradzili sobie z konkursowymi zadaniami zakwalifi- kowani zostali do drugiego finałowego etapu, który odbył się w czwartek 26 października. W finałowej ósemce znalazło się sześciu uczniów Ill Liceum Ogólnokształcącego i 2 uczniów | Liceum Ogólnokształcące- go. Również w tej części konkursu doskonale radzili sobie li- cealiści z Matejki, którzy zdobyli: | miejsce - Piotr Filipski, kl. la i Jakub Kucharski, kl. Ib; II - Natalia Olszewska, kl. Ila , Monika Klocek, kl. Ila i Kamil Karczewski, kl. Ila; Ill - Sebastian Górski, kl. Ila. Grupę matematyków z III LO przygotował Marek Jasiń- ski. Finaliści konkursu uhonorowani zostali dyplomami i na- grodami rzeczowymi. Info: Szkolne Koło Redakcyjne Ill LO w Brodnicy ZIEWIA MICHAŁOWSKAG Święta nr 323, grudzień 2017 Ryba zapiekana w porach i śmietanie Składniki: - 800g filetów ryby (miruna, dorsz, sola lub inna ulubiona) - 2 pory ( biała część i po centymetrze zielonej) - pół cytryny - 400g śmietany 18 proc. - 1 łyżka musztardy - 2 łyżki oleju - 2 łyżki masła - 1 łyżeczka cukru - 1 łyżeczka mąki ziemniaczanej - mąka zwykła - świeży koperek, szczypior, natka pietruszki - ćwierć szklanki bulionu - pieprz czarny - sól Sposób przygotowania: Rybę skrapiam sokiem z cytryny, doprawiam solą i pieprzem. Następnie obtaczam w mące i obsmażam na rozgrzanej, na oliwionej patelni. Następnie umyte i osuszone pory kroję w plastry, lekko oprószam solą, pieprzem, cukrem oraz sokiem z cytryny. Wszystko razem du- szę na maśle. Przygotowuję sos: śmietanę dokładnie mie- emy smacznie I Zdrowo (przepisy kulinarne mieszkańców ziemi michałowskiej) Święta Bożego Narodzenia coraz bliżej. Mając niewiele cza- su na co dzień, nie wszyscy nasi czytelnicy spędzają czas przy gotowaniu. Może więc okres przedświąteczny będzie okazją, aby sprawić sobie i rodzinie sma- kowitych przyjemności. Poprosi- liśmy wybranych mieszkańców miasta i regionu o podzielenie się swoimi ulubionymi przepisa- mi. Mamy nadzieję, że znajdą się czytelnicy, którzy z naszej oferty skorzystają. A co i jak serwo- wać na świąteczne stoły oraz sylwestrowe przyjęcie poprosili- śmy naszego stałego czytelnika z Brodnicy Stanisława Meyera. Oto jak w jego domu wygląda kulinarna strona świąt. Wigilia: Nakrywamy stół białym obru- sem, pod który kładziemy sianko a na wierzch w centralnym miej- scu talerzyk z opłatkiem. Dania na gorąco: zupa grzy- bowa z łazankami, ryba smażona karp, pierogi (z farszem) z kapu- stą i grzybami, mogą być rów- nież z tym samym farszem nale- śniki( mniej pracy). Dania na zimno: szczupak w Rybny pasztet dziadka 2 kg ryb (najlepiej leszcze) 1 duża marchew (lub kilka mniej- szych) 1 duży seler - ugotować w całości, 2-3 cebule pokroić, przesmażyć, przemielić przez sito. 60 dkg boczku (może być pod- brzusze) zmielić na średnim sitku. Ryby oczyścić, wypatroszyć, ugo- tować w lekko osolonej wodzie. Po zagotowaniu, dusić jeszcze ok. 5 mi- galerecie, śledziki marynowane, śledziki w oliwce, mogą być tez owoce morza. Podczas tego uroczystego Dnia nie podajemy alkoholu i nie spożywamy mięsa. Na stole powinny być owoce np. manda- rynki, pomarańcze, winogrona, (dla ozdoby) ananas i koniecz- nie orzechy, suszone figi itp. Nie może też zabraknąć ciasta. Tra- dycyjne wypieki to: jabłecznik, sernik, makowiec, piernik twardy, murzynek itd. Idzień świąt Zaczynamy późnym śniada- niem. Potrawy pozostają cały dzień na stole i po południu tylko na życzenie dania na gorąco. Dania na zimno: Gęś sma- żona w całości, indyk smażony w całości, różnego rodzaju paszte- ty, szynka wieprzowa lub cielęca, pokrojone różne gatunki kiełbas, do tego białe pieczywo, masło lub swojski chleb. Dania na gorąco tylko na ży- czenie : bigos staropolski, biała kiełbasa, flaki wołowe. Do tego podajemy alkohole najlepiej nalewki własnej produk- nut, wyciągnąć rybę,wystudzić. Wywar z warzyw użyć do namo- cji, które podawane są w karaf- kach. Nigdy na stół nie stawiamy butelki. Sylwester: (przyjęcie z tańcami) Dania na ciepło: flaki wołowe, bigos myśliwski do tego może być kiełbaska na ciepło itp. Dania zimne - przekąski - pasz- tet z dziczyzny, śledzie maryno- wane, śledzie w oliwce, grzyby marynowane, ogórki kiszone, papryka konserwowa, obowiąz- kowo tatar wołowy z polędwicy (cielęcej) na małych talerzach uformowany w krążek, w środek wpuszczamy żółtko dookoła ob- sypujemy drobniutko posieka- ną w kostkę cebulę i wianuszek drobnej kostki ogórków kiszo- nych bez skóry. Na półmiskach pokrojone minimum trzy gatunki dobrej wędliny. Można też poda- wać gotowe kanapki. Ciasta - pączki, chruściki, cia- sto drożdżowe i inne. Na przyj- ście gości możemy podać her- batę lub kawę, twarde (kruche) ciastka i obowiązkowo konfiturę z czerwonej lub czarnej porzeczki lub z wiśni. czenia 2 dużych bułek. Mięso z ryb obrać z ości, przemielić z warzywami i bułkami. Do masy wbić 4 całe jaja, doprawić całość wegetą, majeran- kiem, solą (ostrożnie, jeśli używa się pieprzem. Całość masy wyrobić rękoma. Wyłożyć na pokrytą papierem do pieczenia blachę, piec 1 i 1/2 godziny równocześnie wegety), w 200 st. C. Autor: Waldemar Czyża, Brodnica 1i 1/2 kg łopatki 1i 1/2 kg boczku 1 marchewka 1 pietruszka 1/2 selera 3 cebule sól, pieprz, majeranek 1 szklanka rosoku (może być z kostki) Ryba pod pierzyną śmietanową 70 dag filetu z ryby, np. morszczuk, dorsz, mintaj 3 cebule 30 dag pieczarek 350 ml śmietany 30 proc. 20 dag sera żółtego czosnek granulowany sól, pieprz Filet przyprawić, obtoczyć w jajku i w mące, smażyć na patelni. Wyłożyć na dno żaro- odpornego naczynia. Cebulę obrać, pokroić w piórka, prze- smażyć na oleju lekko poso- lićś. Wyłożyć na rybę. Posypać granulowanym czosnkiem. Na patelni przesmażyć, pokrojone pieczarki, doprawić do smaku solą i pieprzem. Wyłożyć na rybę. Zalać śmietaną, posypać na górę startym serem. Zapie- kać 20 minut w 180 st. C. Autor: Marlena Kępczyńska, Brodnica Pasztet Eli 80 dag wątróbki drobiowej Wątróbkę z cebulką smażyć na patelni, mięso z wa- szam z musztardą, pieprzem, szczyptą soli i cukru, następnie dodaję zimny bulion wraz z mączką ziemniaczaną. Naczynie żaroodporne smaruję masłem, na nie przekładam uduszone pory, które posypuję koperkiem, szczypiorkiem i natką pie- truszki, rybę układam na wierzchu. Następnie rybę polewam wcześniej przygotowanym sosem i wsta- wiam do nagrzanego piekarnika. Piekę około 30 minut w temp. 185 stopni pod przykryciem. Podaję z ryżem. Ozdabiam natką pietruszki. Autor: Małgorzata Chojnacka, Karbowo Krokiety ze szpinakiem Ciasto naleśnikowe na 8 sztuk: 2 jajka 1 szklanka mąki pszennej 1 szklanka mleka 1/5 szklanki oleju szczypta soli Z produktów przygotować ciasto naleśniko- we, smażyć na patelni cienkie naleśniki, odsta- wić do wystygnięcia. Farsz: Paczka mrożonego szpinaku rozdrobionego 450 g 3-4 ząbki czosnku 5 plastrów sera żółtego sól, pieprz Na rozgrzanej patelni, na maśle smażyć mro- żony szpinak, czosnek rozetrzeć i smażyć wraz ze szpinakiem, doprawić do smaku, pod koniec smażenia dodać plastry sera i zmieszać całość. Na naleśnik nakładać farsz, zawinąć do środka dwie strony ciasta a następnie zwijać krótszą częścią. Panierować z wszystkich stron w roz- bełtanym jajku i tartej bułce, smażyć ponownie. Autor: Magdalena Dołkowska, Brodnica dziny w 180 st. C. Składniki: nieć octem!) 2 duże cebule lub 3 średnie 2 łyżki masła 3 łyżki miodu 2 łyżki oliwy 3 ziarna jałowca 8 ziaren ziela angielskiego Wykonanie: szczypta mielonego kminku sól, świeżo mielony pieprz, cukier rzywami gotować do miękkości, zmielić, dodać 3 całe, surowe jajka. Jeśli masa wyjdzie zbyt rzadka dodać bułkę tartą. Wyłożyć na blachę, piec około półtorej go- Autor: Regina Wójcik, Ciche Kapusta wigilijna z grzybami i miodem 2 kg kapusty kiszonej (najlepiej tej domowej, nie może pach- 50 g suszonych grzybów (najlepiej połowa borowików) 3 suszone liście laurowe (lub 5 świeżych) Grzyby zalewamy trzema szklankami ciepłej wody, przykrywa- my i zostawiamy na co najmniej godzinę. Kapustę odciskamy z nadmiaru wody (wodę można zostawić na później). Jeśli jest zbyt kwaśna można ją przepłukać. Gdyby kapusta była ukiszo- na bez marchewki ścieramy do niej 2 duże sztuki. Rozgrzewamy w garnku masło z oliwą i podsmażamy cebule posiekane w kost- kę. Dodajemy kapustę, miód i podsmażamy przez 5 minut ciągle mieszając. Grzyby odsączamy dodając wodę z ich moczenia do kapusty. Same grzyby kroimy na mniejsze części i także dodaje- my do całości. Wrzucamy liście laurowe, ziele angielskie, jałowiec oraz po solidnej szczypcie soli, pieprzu, kminku i cukru. Dusimy ok. 1 godziny, co jakiś czas warto zamieszać, ewentualnie dolać wody. Zostawiamy na noc w chłodnym miejscu. Kapustę podajemy na stół wigilijny samą lub z łazankami albo używamy jako nadzienie do uszek, pierogów, pasztecików. Autor: Małgorzata Chojnacka, Karbowo nr 323, grudzień 2017 Święta ZIEWIA MICHAŁÓWSKAG Barszcz czerwony Zakwas: 1 kg obranych i pokrojonych w plastry buraków ułożyć w sło- ju lub kamiennym garnku i zalać ciepłą wodą. Dodać kawałek razo- wego chleba ze skórką i przykryć. Odstawić w ciepłe miejsce na kilka dni. Później zlać do butelek i szczelnie zamknąć. Barszcz: Przygotować wywar z włosz- czyzny z dodatkiem suszonych grzybów. Odcedzić go. Dodać zakwas. Zagotować. Doprawić do smaku solą, cukrem i kwaskiem. Podawać np. z uszkami. Uszka: 15 dag suszonych grzybów umyć, namoczyć, a następnie ugotować w niewielkiej ilości wody. Wywar powstały z goto- wania grzybów można dodać do barszczu, co podniesie jego smak. Średnią cebulę pod- smażyć na smalcu, ale nie zrumienić. Grzyby i cebulę zmielić, dodać trochę buł- ki tartej, sól, pieprz i wy- mieszać. Zagnieść ciasto z 30 dag mąki, połowy jajka i ciepłej wody (kon- systencja jak na ciasto na pierogi). Rozwałkować je na cienki placek i wykrajać kwadraciki o długości boku ok. 4 cm. Na każdy nałożyć trochę nadzienia (wielkość orzeszka laskowego). Zło- żyć ciasto po przekątnej, zlepić brzegi, a następ- nie dwa dłuższe brzegi ze sobą. Ugotować w osolo- nej wodzie. Autor: Andrzelina Wieczorkowska Bigos Staropolski Staropolski bigos szlachecki według przepisu mojej babci Ireny Wyrzykowskiej, a receptura tego bigosu w na- szej rodzinie używana jest od 1831 roku, po zakończeniu powstania listopadowego. 3 kg kapusty kiszonej 1,2 kg surowego boczku chudego 0,8 kg cebuli 0,2 kg 30% przecieru pomidorowego ( mały słoik) 0,1 kg suszonych grzybów 0,1 kg powideł śliwkowych 6-9 ziaren owocu jałowca do smaku pieprz mielony, sól Najlepiej gdy kupimy kapustę kiszoną a nie kwaszoną. Jeśli kapusta według nas jest zbyt kwaśna, można odcisnąć kwas i przepłukać ją wodą. W zależności od kwasowości i słoności kapusty. Teraz do garnka z kapustą wlać trochę wody a jeszcze lepiej lekkiego rosołu. Gotować przez godzi- nę nie zapominając o mieszaniu. Podczas gotowania doda- jemy zmielonego pieprzu oraz rozgniecione owoce jałow- ca. W tym czasie można suszone grzyby zalać wrzątkiem, Po namoczeniu grzybów pokroić je drobno i razem z wodą wlać do gotującej kapusty. Gotujemy bez przykrywania, tak żeby nadmiar wody mógł swobodnie odparować. Surowy boczek dokładnie umyć, pokroić w kostkę; po- solić , popieprzyć i smażyć. Po wydzieleniu się (wytopieniu) tłuszczu, smażyć dalej mięso do uzyskania koloru brązowe- go. Wcześniej pokrojoną cebulę solimy. Po usmażeniu boczku, dodać całą posiekaną na drobno w kostkę cebulę i teraz smażyć aż cebula osiągnie kolor lekko brązowy. Całość „gulaszu” smażymy bez przykrywa- nia w celu odparowania wody z cebuli. Tak usmażony boczek dodajemy teraz do kapusty. Pozo- stałym wywarem z bigosu płuczemy patelnię i wlewamy do bigosu. Całość mieszamy i dodajemy przecier pomido- rowy, powidła śliwkowe. Ponownie dokładnie całość mie- szając. Gdy wywaru w garnku jest już niewiele sprawdzamy smak i twardość kapusty. Gdy kapusta jest miękka to bigos gotowy do spożywania. Do bigosu można dodać dla poprawienia smaku też inne mięso np. z szynki lub karkówki czy też łopatki i tak pokro- jone w drobne kawałki surowe dodajemy do kapusty (bez wcześniejszego smażenia). Można również dodać kawałek schabu (ok.1kg) z kością, osobno zagotować, uzyskując wywar rosołowy. Tym wywarem zalać kapustę, a ugotowa- ne mięso oddzielić od kości i drobno pokrojone dodać do bigosu. Autor: Stanisław Meyer, Brodnica Orzechowiec świąteczny Składniki na kruche ciasto: - 2 szklanki mąki - 3 żółtka - 1/2 szklanki cukru - 1 kostka masła (zimna) - cukier wanilinowy - 2 łyżeczki proszku Sposób przyrządzania: Szybko zagnieść kruche ciasto, włożyć na ok.1 godz. do lodówki i wyłożyć na blaszkę na to powidła lub owoce z kompotu np. śliwki. Ciasto ładnie podgiąć, jak na mazurek, aby polewa nie wy- pływała. Na to wszystko polewa. Składniki na polewę: - 1 i 1/2 szklanki cukru pudru - 4 łyżki kakao - 1 łyżka masła - 20-30 dkg orzechów (włoskie lub laskowe) - 3 białka - surowe. Wszystko do garnka i lekko podgrzać (aby masło się roz- puściło - nie gotować). Piec 45 minut w 170 stopni - ter- moobieg. Autor: Ewa Zarębska Szabda Chruściki 0,5 kg mąki pszennej 50 g stopionego masła (żeby nie piły tłuszczu) 50 ml spirytusu 2 łyżki cukru 6 żółtek 1 op. cukru waniliowego tłuszcz do smażenia śmietana 18% 2-3 łyżki Do przesianej mąki doda- jemy żółtka, rozdrabniamy tłuszcz nożem oraz trochę śmietany. Wyrabiamy cia- sto na jednolitą masę. Tak wyrobione ciasto, dzielimy na części, wałkujemy każdą z nich na cienko. Następnie rozwałkowa- ne ciasto kroimy wzdłuż na paski szer. około 3 cm i dłu- gości około 12 cm. Każdy kawałek rozcinamy wzdłuż przez środek na około 5 cm i jeden koniec przekładamy przez rozcięty otwór. Tak przygotowane wrzucamy do gorącego tłuszczu ( naj- lepiej roztopiony smalec) i smażymy na kolor złoci- sty. Po wyjęciu i odsączeniu tłuszczu posypujemy cu- krem pudrem z dodatkiem cukru waniliowego. Autor: Stanisław Meyer Brodnica Przepisy kulinarne członkiń zespołu „Złoty Krąg" „ęŁabędzi puch” Piernik z herbatą Biszkopt upiec i podzielić na dwie części. Masa: 2 jasne bułki, 3 szkl. mleka, 1/2 szkl cukru, 10 dkg wiórków kokosowych, 1,5 kostki masła, cukier wa- niliowy, dżem porzeczkowy. Posypka: 10 dag kokoso- 4 żółtka utrzeć z 1 szklanką cukru +1/2 szklanki miodu +3/4 szklanki oleju +3 szklan- kami mąki +1 szklanką moc- nej herbaty +1 łyżeczką cyna- monu +1 paczką przyprawy piernikowej +1 łyżeczką sody +1 łyżeczką proszku do pie- Galaretka z porzeczek Dojrzałe czerwone porzeczki, odszypułkowane i wypłukane, rozgotować w rondlu z małą ilością wody. Można tylko tyle jej użyć do rozgotowania, żeby porzeczki nie przypaliły się! Rozgotowane porzeczki należy dokładnie prze- trzeć przez sitko 0 małych oczkach. Najlepiej perlonowe. Teraz na ustaloną przez siebie miarkę przetartych porzeczek, dodaję taką samą jedną miarkę cukru, czyli 1 do 1. Tę masę należy mie- szać i kontrolować jej konsystencję. Jeśli uznamy, że jest wystarczająco gęsta to gorącą wlewamy do wcześniej umytych i wyparzonych słoików włącznie z wygotowanymi zakrętkami! Czas gotowania masy galaretki minimum 25 minut. Po zalaniu gorącej galaretki do słoików dobrze (szczelnie zakręcamy) jest żeby masy w słoiku było pół centymetra od górnej krawędzi, odwracamy dnem do góry i odstawiamy do osty- gnięcia. W identyczny sposób można robić gala- retki z pozostałych kolorowych porzeczek i malin. Konfiturę z wiśni, po uprzednim wypestkowaniu. Autor: Stanisław Meyer, Brodnica wych wiórków, 1 łyż. masła, 1/2 szklanki cukru. Wykonanie masy: Bułkę zmoczyć w 2 szkl. mleka, pozostałe mleko zago- tować z cukrem, dodać bułkę z mlekiem oraz wiórki. Goto- wać aż zgęstnieje ciągle mie- szając, żeby się nie przypaliło. Masę ostudzić. Po ostygnię- ciu dodawać po łyżce masła. Wykonanie posypki: Podane składniki podgrzać na patelni lub w rondelku często mieszając, aż cukier się roztopi a kokos nabierze rumianego koloru. Przełożenie ciasta: biszkopt, dżem, 1/2 masy, biszkopt, masa i posypka. Autor: Ewa Kulka czenia +1 łyżeczką kakao. To wszystko zarobić i do- dać na koniec pianę z 4 jaj. Piec w 175 C ok. 45 min. Autor: Łucja Zielonko Zupa serowa Wywar z rosołu + posie- kaną marchewkę + makaron „zacierka” + 3 serki topione + 3 paczki /roladki w sosie serowym/. Na koniec śmieta- na. Przed podaniem wsypuje- my starty ser /już na talerzu/. Autor: Irena Czarnowska Ilustracje świąteczne: Małgorzata Ilwanowska - Ludwińska ZIEMIA MICHAŁOWSKA 1430 | 17:00 | 19:30 NIEDZIELA 17 GRUDNIA 2017 BRODNICKI EN R NU L CHAR Dom KULTURY KU CZYLI YWNY KONCERT 51 W CZASIE TRWANIA KONCERTU DOSTANIE FEZEPROWADTOWA ZMIÓRKA HENIĘCZY DLA (OWA! DZIECKA W RROTURCY WYSTĄPIĄ Baala Blu (aiĘnaiawyia PUEBU ANKNWACI HakaAETORICNI ABEB.FEF a. EwTI Fafwi Kweieiai PALA ŻÓRTTWLA, KET LAUSCEWYCA ÓACATTEA EAFRTWA GRAJA | wiikORi Jasta Boca ALe Baer Jaaa PATYLAJ EWA NEGIeIAI Zapowiedzi Reportaż i ballada w jednym Nakładem wydawnictwa Adam Marsza- łek lada dzień ukaże się najnowszy tom opowiadań Bogumiła Drogoroba pt. „Mie- dzą gnał czarny pies”. Zbiór liczyć będzie 27 utworów. Bogumił Drogorób znany jest w spo- łeczności regionu brodnickiego dzięki swej działalności dziennikarskiej. Przez długie lata kierował lokalnym działem „Gazety Po- morskiej”, informując o życiu wsi, miast i miasteczek powiatu brodnickiego i nowo- miejskiego. Obecnie jest dziennikarzem i re- daktorem w tygodniku „Super Brodnica”. Jako autor zadebiutował w 1987 roku zbio- rem opowiadań pt. „Biuro pisania podań”. Potem przyszedł czas na tomy pt. „Czysty zapis” oraz „Ildąc”. Wspomnienie o dzienni- karskiej karierze tego publicysty nie pojawia się bez przyczyny. Lata i kilometry przebytych przez Bogu- miła Drogoroba dróg, torowisk, szlaków pieszych, ścieżek, skrajów i traktów jest niezliczona, a większość z nich prowadzi- ła do miejsc gdzie diabeł mówi dobranoc. Mieszkającym tam bohaterom książek tego autora daleko do sławy i dobrobytu. To czę- sto „wolne ptaki”, ludzie niepokorni, typy spod ciemnej gwiazdy, upadli sportowcy, wieczni marzyciele, niespełnieni artyści, drobni handlarze i sklepikarze, wszelkiej maści kombinatorzy dnia powszedniego, muzycy-amatorzy, ubodzy chłopi, kolejarze pielęgnujący pamięć o potędze polskich ko- lei i ogólnie prości ludzie pragnący jakość odnaleźć się w otaczającej rzeczywistości. Peregrynując po Polsce prowincjonalnej autor pisze prawdę o życiu. Szuka kolorów w szarzyźnie codzienności. Chwyta za nitki smutków i radości „małych wielkich” ludzi. Bogumił Drogorób Podnosi z ziemi kamyczki z „żalami do Pana Boga” i notuje wzniesione tanim piwem toa- sty za dobrze spędzony dzionek oraz lepsze jutro. Proza Bogumiła Drogoroba w pierwszych tomach ujawniająca zainteresowania autora fantastyką ludową, dziś coraz bliższa jest korzeniom dziennikarskim twórcy pragną- cego uchwycić szybko przemijającą postać świata w gromadach, wioskach czy mia- steczkach. Żyjący tam ludzie może z racji egzystencji we własnym mikroświecie mają swoją filozofię i indywidualne spojrzenie na otaczającą rzeczywistość. Nie zawsze chcą żyć w zgodzie z narzuconymi zwyczajami. Mają ochotę smakować życie inaczej (np. rowerzyści z tomu „ldąc”). Dlatego też opowiadania Bogumiła Dro- goroba są tak odmienne od spotykanej dziś powszechnie prozy. To teksty nawiązujące do klimatów powieści i opowiadań Marka Nowakowskiego, Edwarda Stachury i An- drzeja Stasiuka, a uważny czytelnik znajdzie nr 323, grudzień 2017 tu też niejeden ślad twórczości Andrzeja Pilipiuka. Warto jednak podkreślić, że na przestrzeni lat autor „Czystego zapisu” oraz „Idąc” wypracował własny styl stanowiący połączenie klasycznego reportażu i balla- dy. Należy dodać także fakt, że jedną z zalet książek Bogumiła Drogoroba, jest także ich zapis historyczny, etnograficzny i socjo- logiczny, nie zawsze w pełni dostrzegany i doceniany. Tekst i fot. Paweł Stanny Spotkanie autorskie z Bogumi- łem Drogorobem zaplanowano w Miejskiej i Powiatowej Bibliote- ce Publicznej 25 stycznia (czwar- tek). Pałac Anny Wazówny, godz. 17.30. Repertuar: „Pierwsza Gwiazdka”. Animowany, familijny, komedia 2D dub- bing pl, ograniczenia wiekowe: b.o., czas trwania: 86 minut. Godz. 10.00 i 12.00. „Listy do M. 3”, godz. 14.00i 16.15. „Najlepszy” (po seansie spotkanie z Jerzym Górskim). Biogra- ficzny, dramat, sportowy PL, ograniczenia wiekowe: od 12 lat TBC, czas trwania: 110 minut. Godz. 18.30 Rezerwacja biletów: tel. (22) 357-85-00, (22) 357-78-00, od po- niedziałku do piątku, w godz. 10.00-15.00. Przedsprzedaż: Bilety on line sprzedawane są cenie biletów nor- malnych, czyli 16 zł. Przedsprzedaż on line kończy się na 24 godz. przed seansem. Wszystkie zarezerwowane bilety należy odebrać co najmniej pół godziny przed seansem. Bilety ulgowe (14 zł - szkolny, studencki, seniora, rodzinny) jedynie w kasie kina w dniu seansu. Kasa kina czynna w dniu seansów od godz. 9.30. UWAGA! Płacąc kartą ze znaczkiem VISA (zarówno on line, jak i w kasie kina) otrzymasz 50 proc. zniżkę na bilety normalne i zestawy w barku kinowym (16 zł cena standardowa - 8 zł przy płatności kartą Visa). 9 GRUDNI 304 ki Dam Mulary ZAPRASZAJĄ KA SPOTKANIE PO SEARSIE Z BOHATEREM FILMU, JERZYM GORSKIM Karolina Kowalska Jej pierwszy kryminał minał — tłumaczy Karolina Kowalska. Miejsce akcji liczącej 140 stron książki, którą autorka zadedykowała matce, nie jest określone. Wiadomo tylko, że wydarzenia dzieją się na terenie Polski. - Poruszone w książce tematy są bardzo różno- rodne. lo m.in. problem wychowywania się bez rodziców, śmierć ukocha- nej osoby, mężczyzna ze skłonnościami psycho- patycznymi, trudna prze- szłość, zabójstwa, szem- rane interesy, świat mafii i wiele innych — dodaje Ka- rolina. c m | W Lies leo LOW Ed = LU ULGA A, GODZ. 18:30 Spotkanie z aktorem 9 grudnia, po seansie filmu pt. „Najlepszy” Brodnicki Dom Kultu- ry zaprasza na spotkanie z Jerzym Górskim — człowiekiem, który stał się inspiracją do powstanie filmu. Historia Jerzego Górskiego jest niezwykła. To jedna z tych opowie- ści, kiedy sport wyciąga zawodnika z poważnych kłopotów. Górski przez 15 lat był uzależniony od narkoty- ków. Trafił jednak do Monaru, gdzie urodził się na nowo. Zaczął biegać i wziął udział w prestiżowych triath- lonowych zawodach, na dystansie Double Ironman, w Alabamie w 1990 roku, obejmujących osiem kilome- trów pływania, trzysta sześćdziesiąt kilometrów jazdy rowerem i osiem- dziesiąt cztery kilometry biegu. Na metę dotarł jako pierwszy. Zaprasza- my serdecznie na spotkanie z tą nie- zwykłą postacią, człowiekiem, które- go słabość stała się siłą. Info: BDK REA LJ | NE_2 Sy) OSAR BRODNICA Karolina Kowalska jest uczennicą klasy medial- no-dziennikarskiej I LO w Brodnicy i chce w przy- szłości iść w ślady wiel- kich autorów prozy o te- matyce kryminalnej. Licealistka pragnąca w przyszłości studiować dziennikarstwo, napisała już swój pierwszy kryminał pt. „Córka kwiaciarza.” Do napisania własnej książki skłoniła ją lektura „Doliny szkieletów”. Przyszedł mo- ment, kiedy powiedziała „chcę napisać książkę”. I tak się zaczęło. - Moja powieść począt- kowo miała być roman- sem, w trakcie pisania przerodziła się w przygo- dę, a następnie w pełen szaleńczego tempa kry- Książka Karoliny dostęp- na jest na razie tylko przez internet jako ebook lub druk na żądanie. Obecnie trwają prace nad przygo- towaniem jej do druku w wydawnictwie. Potrwa to kilka miesięcy, a następ- nie zostanie wydana jesz- cze raz i dystrybuowana w księgarniach na terenie całej Polski. Młoda autorka pisze już nowy kryminał. Podobnie jak w debiucie, akcja ma być płynna, szybka i nie- spodziewana. - Kiedy mam przypływ weny, potrafię jednym tchem napisać nawet kilka rozdziałów — dodaje Karo- lina. (sta) Fot. Paweł Stanny nr 323, grudzień 2017 Matka Boska Skępska. Mazowsze XIX wiek Rzeźba i literatura Matka Boska Łąkowska. II połowa XIX w. Jajkowo Muzeum Be aa. af 4 Matka Boska Jagodna. Łu- ków 2016 rok, woj. lubelskie Matka Boża wielu odsłon Przez cały grudzień i pierw- sze dni stycznia w brodnic- kim muzeum można jeszcze oglądać wystawę poświę- coną Matce Boskiej. Ekspo- zycja prezentuje rozmaitość wyobrażeń Maryi w kulturze ludowej. Trudno o lepsze wprowa- dzenie w klimat zbliżających się świąt. Wystawę otwarto z okazji XXVI Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, który już za nami, ale niezwykły zbiór sa- kralnych skarbów ze zbiorów Państwowego Muzeum Et- nograficznego w Warszawie oraz kolekcji miejscowego muzeum nadal zachwyca w Bramie Chełmińskiej. - Postać Matki Boskiej zaj- muje szczególne miejsce w ludowej religijności, ale także obrzędowości i wielu sferach codziennego życia mieszkań- ców wsi i małych miasteczek. Próba oswojenia postaci Ma- ryi jako szczególnie bliskiej ludziom matki, będącej po- średniczką między człowie- kiem, a Bogiem zaowocowa- ła niezwykłym bogactwem i różnorodnością wyobrażeń i przedstawień tej świętej oso- by — piszą w opisie wystawy brodniccy muzealnicy. Ujęcia Maryi prezentowa- ne na wystawie są napraw- dę imponujące. Matka Boska Zielna, Jagodna, Gromnicz- na, Adwentowa, Kwietna, Ostrobramska i inne wize- runki stworzone na papie- rze, w drewnie, w gipsie, na płótnie zachwycają prostotą wykonania. Czynnik ten nasu- wający niekiedy skojarzenie ze sztuką naiwną należy do głównych walorów tych ma- ryjnych przedstawień. To nie tylko koloryt, pomysłowość i kreatywność twórców, ale też wtopiona w nie duchowa ludowość i szczerość wiary powoduje, że od prac tych trudno oderwać wzrok. Wystawiane dzieła zdają się być bohaterami, ale dziś też strażnikami ludowych le- gend, religijnych zwyczajów i tradycji, które z wiekami wrastały w ludzi wierzących. Na przykładzie samych tylko rzeźb widzimy, że Matka Bo- ska może towarzyszyć nam w życiu codziennym, choćby w wyprawie do lasu po jagody, w czym patronuje Matka Bo- ska Jagodna. Warto odwiedzić tę wysta- wę. Dać się uwieść pięknym Madonnom, dostrzec prosto- tę wiary i przenosić płynące z tych pięknych zabytków przesłanie dalej do naszych domów. Tekst i fot. Paweł Stanny Matka Boska Gromniczna. 1972 rok, powiat łukowska, woj. lubelskie Matka boska Adwentowa. 2008 rok, Brusy Jaglie. Kaszuby Matka Boska Zielna. 2008 Święta Rodzina. 1834 rok, Łaszewo, powiat brodnicki 2005 rok, Hajnówka, Podlasie rok, Brusy Jaglie. Kaszuby Matka Boska Kwietna. 2016 rok, Łuków, woj. lubelskie Matka Boska Ostrobramska 2011, Kadzidło, Kurpie Zielone William Szekspir był bardzo zamożnym czło- wiekiem. Zyski przynosiło mu zarówno pisanie jak i granie. Był współwłaścicielem londyńskie- go teatru Globe. Nie dbał o wydawanie swoich dzieł. Większość sztuk ukazała się siedem lat po jego śmierci, a zawdzięczamy to jego kolegom, którzy skrzętnie zbierali jego teksty. Hans Christian Andersen. Początkowo chciał zostać aktorem. Spiewał w Royal Danish The- atre, jednak zaczął przechodzić mutację i stracił swój piękny głos. Sytuacja ta spowodowała, że zajął się pisaniem. Cierpiał na dysleksję, w jego utworach roiło się od błędów. Wydawcy mieli sporo pracy przy poprawianiu jego tekstów. Sława nie przyszła mu jednak łatwo. Dopiero 10 lat po pierwszym wydaniu baśni zaczęły się one dobrze sprzedawać. Agata Christie była aptekarką. Posiadała cer- tyfikat Towarzystwa Aptekarzy w Londynie. Jest znana głównie jako autorka kryminałów, jednak Ciekawostki literackie spod jej pióra wyszło też kilka romansów. Pisała je pod pseudonimem Mary Westmacott. Lubiła surfować. Jej ogromną pasją była archeologia. Wiele swoich książek napisała podczas wyjaz- dów na wykopaliska. Matka Henryka Sienkiewicza — Stefania też chwytała za pióro. Jej nowela pt. „Jedynaczka” została opublikowana w 10 odcinkach na ła- mach tygodnika dla kobiet „Bazar” w 1865 roku. Opowiada o losach osieroconej dziewczynki, wychowywanej, a raczej rozpieszczanej przez dziadków. Zosieńka żyła w przekonaniu, że jest najładniejsza i najmądrzejsza. Jako dorastająca panienka, marzyła o wiel- kim domu i bogatym mężu, który oczywiście będzie musiał jej słuchać. Jednak los lubi pła- tać figle i tytułową jedynaczkę spotyka pasmo nieszczęść. Utwór pozwolił Sienkiewiczowej na wyrażenie swoich poglądów na temat ówcze- snego wychowania. Stanisław Lem miał być lekarzem, studio- wał medycynę na lwowskim Uniwersytecie Medycznym. Można uważać go za jasnowidza, gdyż w swoich utworach prezentował wiele roz- wiązań technologicznych, mających zastosowa- nie w naszym współczesnym życiu. Jednym z przykładów jest czytnik e-booków, o którym wspominał w „Powrocie z gwiazd” z 1961 r. Ursula Le Guin ma polskie korzenie. Jej praprababka była Polką, działaczką ruchu fe- ministycznego. Polskę ceni za bogatą historię, Czytała „Pana Tadeusza”, interesowała się twór- czością Stanisława Lema. Opr.: Ewa Wałdowska ZIEMIA MICHAŁOWSKAG thwila na x WIEFSZ Danuta Gierosz-Ś więtalska Dziecięca kolęda Lubię Święta, lubię gwiazdkę i lubię choinkę. Wówczas dziatwa uśmiechnięta ma radosna minkę. Lubię błyski i światełka i barwne babeczki, Moc życzeń i prezentów, skrzące iskiereczki. Lubię śpiewać z radością witania. Witaj Dziecino Boża na snopeczku siana. Witaj szczęście świadomego ludzi odkupienia. Niechaj cały Swiat Dobra myśl w dobro zamienia. Lubię kolęd śpiewanie, Czas narodzin miłości dla nas, w Naszym Bożym Panie. A my Dzieci, byśmy mogły na calutkim Świecie, Zawsze cieszyć się pokojem z nami Boże Dziecię. Mojemu wnusiowi / Ś więta 2008 Ewa Zarębska * * * Maleńka miłość przychodzi z nieba zrób jej miejsce... podziel się choćby okruszyną chleba miłość się mnoży jeśli się ją dzieli dla ilu „Jezusków” zabrakło Ci serca ? Szabda, 27.11.2017 Hanna Machel Wigilijne życzenia Wigilijne życzenia, Jak gwiezdny pył Są zaklętym zwierciadłem Naszej duszy. Nie spadają wprost do serc, Lecz czekają, By je dotknąć słowami. Przenieść do ust, Odrobiną łez skroplić Na cały rok. Niekiedy też oddalić w cień Zmysł urazy I między mgieł zadumą, A miłością Rozświetlić nasze życie Chwilą szczęścia. Barbara Kopaczewska Kolędowanie Miasto w puchowej śnieżnej kołderce zaprasza do spacerów! by w piórkach śniegu otulić nogi By posłuchać śpiewu kolęd wygrywanych na soplach Podziwiać bajkowe świerki, które dumnie przyjęły śniegowe płatki. Tylko księżyc się dziwi, że tak jasno wszędzie jego blask oświeca biały dywan. ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Listy z ratuszem Tradycja pisania listów piórem lub długopisem na Dawniej Brodnica w kolorze sepii Bazar na zdjeciu i na reklamie W czasach, kiedy ga- lerie kojarzyły się tyl- ko z wystawami dzieł sztuki, a nie z towarami różnych marek, brod- niczanie robili zakupy w „Bazarze”. Był to duży dom to- warowy położony przy Dużym Rynku. Założony został w 1905 roku jako spółka przez polskich włościan, księży i przed- siębiorców. W gronie tym znalazł się mi.in. ksiądz Mieczysław Ka- miński, księżna Maria Ogińska i Konstanty Ły- EJ UZILIU parteru i imponują- ce, pałacowe jak gdy- by ciągi schodów na galerię. Zawarta była w tym wnętrzu dynami- ka dobrej architektury, pomysłowy rozmach i niekonwencjonalna uroda, która brodnicki Bazar uczyniła jednym z ładniejszych domów handlowych na Pomo- rzu - pisał Marian Bizan. Oprócz roli handlowej Bazar oraz stworzony przez ks. Jana Doeringa Dom Katolicki spełnia- ły w Brodnicy czasów rozbiorów rolę instytucji nr 323, grudzień 2017 Bazar przetrwał szczę- śliwie Il wojnę świato- wą. Zmiana ustroju spo- wodowała, że przeszedł na własność państwa. Dopóki w Brodnicy nie wybudowano pierw- szych wielkopowierzch- niowych sklepów przy ulicy Mazurskiej i Ce- glanej, nadal pełnił rolę dużego domu towaro- wego. W latach PRL daleko mu jednak było do cza- sów dawnej świetności. Dziś o elegancji dawne- go Bazaru przypomina tylko zewnętrzna elewa- papierze powoli odchodzi w przeszłość. Opierają się skowski. Jak wspominał pielęgnujących polskie cja. Wewnątrz zmieniło ać i w każdy dom, AWA W niedalekiej | przed laty na łamach tradycje. Wspomniany się wszystko, choć han- przeszrości w Każdym domu znajdowała SIĘ papeteria „Ziemi Michałowskiej” Marian Bizan nazwał je del tu nie ustał. z kopertami i papierem. Dziś również można kupić taki komplet w dobrej księgarni lub empiku, ale nie jest to już towar szczególnie poszukiwany. Prezentowana przez nas papeteria brodnicka została wyprodukowana w latach 70-tych przez Bydgoskie Za- kłady Papiernicze Przemysłu Terenowego. Za oprawę plastyczną posłużył drzeworyt Jerzego Gnatowskiego (1929-2012) znanego i cenionego polskiego grafika stanowić konkurencję okresie międzywojennym oraz malarza tworzącego w technice olejnej i akwareli. dla podobnych domów oraz na reklamie w „Ziemi detzzgi Praca artysty jest łatwa do rozpoznania. To szczyt brod- niemieckich. Eklektycz- Michałowskiej” baj B AZ A R Z E w Bro dnicy EE nickiego średniowiecznego ratusza oplecionego wstę- gą chmur. Drzeworyt to technika graficzna należąca do Marian Bizan (jego mat- ka Helena rozpoczy- nała tam w 1913 roku swoją pierwszą pracę zawodową), Bazar miał ny budynek harmonijnie Bazar na fotografii w Białe Tygodnie |-L7 Ryraskh h — malowniczo _ „wyspami przetrwania na obcym, niekiedy wrogim morzu”. Telelsa Li. Tekst i fot. Paweł Stanny <|O x|= <JO x|= Wielki wybór płócien E labeyk Zyrardów, l. Acheikiera i 1. Drakmia, Kruka | Eadęr | anprh, wpisywał się w zwartą, elegancką ' zabudowę druku wypukłego. Matrycę wycina się w desce. Dziś technika ta jest rzadziej stosowana. Najchętniej sięga- - Piękna wielka galeria pO naj I ustrUJąc in KLArĘ OW. leci 0 Dużego Rynku. Jednak na antresoli, otoczona 4 = a 1 Pu będiln mzgja wybrać zadłeg zmaga gusta. rodnicka papeteria składająca się w komplecie z 1 zdaniem Mariana Bi- kunsztowną metalo- | ŚW lcac Bijpóksza: kullk ceny. raka kich nakł ris dy (lub więcej) sztuk papieru i kopert (każda z drzewory- tem) wyprodukowana została w nakładzie 1000 kom- pletów. Cena za jeden komplet wynosiła 6 zł. Tekst i fot. Paweł Stanny zana, to co najbardziej interesujące kryło się wewnątrz Bazaru. wą balustradą, wielkie „oczko” dające wgląd na handlowe stoiska użżł w tym raku, gdyż i Bzę wstąpić i przekonać się = Zle m write zaniki m | korzy asi Białych Tygodni ua fachewa alsługa! abryki: na kiałe tygodnie udieliły ©), rekąću Lusterka kierrzzkawę grzila! Władysław Mielnik, w starszych przekazach występuje pod imieniem Włodzimierz, urodził się w Nowym Sołońcu powiat Bukowina 10 listopada 1879 roku. Był synem kierowni- ka polskiej szkoły ludowej w Nowym Sołońcu — Danie- la i Teofilii /Marii/ z domu Lehnert. Po ukończeniu gimnazjum studiował nauki rolnicze w Wyższej Szko- le Agronomicznej w Czer- niowcach i Wiedniu. Służbę wojskową rozpo- czął jako jednoroczny ochot- nik 1 października 1901 roku w armii austriackiej. Otrzymał przydział do 56. Pułku Pie- choty w Krakowie. Podczas pierwszej wojny światowej jego jednostka skierowana została na front włoski. Peł- nił tam funkcję dowódcy oddziału karabinów maszy- nowych, a później dowódcy batalionu. Otrzymał odzna- czenia austriackie: SIGNUM LAUDIO trzykrotnie, KRZYŻ WALECZNOŚCI dwukrotnie oraz KRZYŻ KAROLA. W tych czasach awansował: 1 stycz- nia 1902 r. z podchorążego na podporucznika, 1 październi- ka 1910 r. na porucznika, 17 lutego 1915 r. na kapitana. Pod koniec wojny austriac- ki 56. Pułk Piechoty, wzbo- Ludzie, o których nie można zapomnieć Płk Władysław Mielnik gacony o ochotników, prze- kształcił w jednostkę polską i jako jej dowódca powrócił do Ojczyzny do Wadowic. Do Wojska Polskiego przy- jęty został w randze kapitana 18 listopada 1918 roku. Otrzy- mał przydział do 12. Pułku Piechoty. Brał udział w wal- kach na froncie cieszyńskim. Tam dostał się do czeskiej niewoli. Przebywał wówczas od 23 stycznia do 23 lute- go 1919 roku w Morawskiej Trzebowie i Józefowie. Po powrocie skierowany został na front białorusko- -ukraiński. Pełnił wówczas w 12. Pułku Piechoty kolejno funkcję dowódcy batalio- nu, dowódcy pułku, a przez pewien czas dowodził tak- że brygadą. Odznaczył się walecznością, zwłaszcza w bojach pod Bojarami /23 maja 1920 r./ oraz Jelnicą /2 czerwca 1920 r./ Dowódca brygady płk. bryg. Franciszek Latinik wystawił mu 26 maja 1921 r. następującą opinię: „Bar- dzo dobry, stały wytrwały charakter okazujący się spo- kojem, silną wolą, energią i wytrwałością. Doskonały dca baonu i b. odważny. Wzorowy oficer.” W Wojsku Polskim awan- sował 8 lutego 1920 roku z kapitana na podpułkowni- ka, a pułkownikiem został 12 czerwca 1922 roku. Posiadał KRZYŻ WALECZNYCH oraz Krzyż Srebrny ORDERU WO- JENNEGO „VIRTUTI MILI- TARI". 15 lutego 1921 roku został dowódcą 25. Pułku Piechoty w Piotrkowie Try- bunalskim. Od 26 października 1921 roku dowodził 67. Pułkiem Piechoty w Brodnicy. Pod- czas przewrotu majowego w 1926 r. opowiedział się po stronie legalnych władz z prezydentem RP Stanisła- wem Wojciechowskim, jako głową państwa na czele. Pułk /bez II batalionu, który pozostał w Toruniu/ wyru- szył na pomoc siłom rządo- wym. W walkach nie brał jednak udziału, ponieważ dotarła wiadomość, że zakończo- no działania militarne. Po osiągnięciu wsi Żbików pod Pruszkowem marsz zakoń- czono. Prezydent i premier poddali się do dymisji. Po powrocie pododdziałów 67. Pułk Piechoty do Brodnicy płk Władysław Mielnik wy- dał 22 maja 1926 roku rozkaz dzienny nr 89, którego frag- menty są następujące: „Dnia 13 b.m. pułk nasz w składzie li IlI/67p.p. powo- łany rozkazem M.S.Wojsk. wyruszył pod Warszawę, by — wierny swej przysiędze żoł- nierskiej stanąć w obronie prezydenta Rzeczypospo- litej, Rządu i prawa. Zapał, z jakim stanęliście do speł- nienia swego żołnierskiego obowiązku, przejmuje mnie dumą, dając rękojmię, że 67. p.p. - bez względu na prądy polityczne — zawsze znajdzie się tam, gdzie go powoła obowiązek, a w obronie Pań- stwa i Jego praw nie cofnie się przed żadną ofiarą. Przy tej sposobności chcę zaznaczyć moje specjalne uznanie dla korpusu podofi- cerskiego, który pod każdym względem odpowiedział nadziejom, jakie w nim po- kładałem, świecąc swoim młodszym kolegom na każ- dym miejscu dobrym przy- kładem wzorowej karności i dyscypliny.” Po objęciu władzy przez obóz sanacyjny nastąpiły zmiany w wojsku, także i w brodnickiej jednostce. Oficerów przenoszono do różnych garnizonów, a pod- oficerów w większości nie awansowano na wyższe stopnie. Pułkownik Włady- sław Mielnik został zdymi- sjonowany. 7 września 1926 r. zastąpił go na stanowisku dowódcy ppłk Stanisław Tarczyński. Dotychczasowy dowódca odszedł na sta- nowisko opiekuna PW. przy 3. Dywizji Piechoty. Według niepotwierdzonych — infor- macji miał przez pewien czas być komendantem PKU w Kobryniu na Polesiu. Po przejściu w stan spo- czynku zamieszkał w Byd- goszczy przy ulicy Jasnej 2. Kwestionariusz datowany 22 maja 1933 roku podpisał jako „pułkownik w stanie spoczynku”. Jerzy Wultański <|O PES <|O AIZ Fot. Nadesłana nr 323, grudzień 2017 Sport i wypoczynek ZIEMIA MICHAŁOWSKA Uczniowie klasy 6a Szkoły Pod- stawowej nr 7 wraz z wychowawcą i opiekunami, uczestniczyli 16 listopada w największej lekcji wf-u w kraju, zor- ganizowanej przez wybitnego piłkarza ręcznego, Artura Siódmiaka, na war- szawskim Torwarze. W wydarzeniu tym wzięło udział prawie 8 tysięcy dzieci, podzielonych na grupy, które co godzinę na zmia- nę wchodziły na płytę hali, aby odbyć 45-minutową lekcję wychowania fizycz- nego. Lekcja składała się z rozgrzewki oraz ćwiczeń ogólnorozwojowych, z na- chyleniem w kierunku piłki ręcznej. Po lekcji był czas na autografy oraz zdjęcia z gwiazdami sportu, które wspierały ak- cję. Obecni byli między innymi Szymon Kołecki, Jacek Wszoła, Tomasz Majew- ski, Paweł Zagumny, Łukasz Kadziewicz, Mariusz Czerkawski, Natalia Madaj, pio- senkarz Rafał Brzozowski i wielu innych. Oprócz lekcji na Torwarze, uczniowie brodnickiej siódemki zapalili znicze na grobach harcerzy - członków Szarych Szeregów i Batalionu Zośka, którzy zgi- nęli podczas Il wojny światowej, pocho- wanych na warszawskich Powązkach, oraz przy Grobie Nieznanego Żołnierza, odbywając tym samym cenną lekcję hi- storii. Niezwykła lekcja w-f iE >= ARE 9 grudnia 2017r. od godz. 10.00. 4 Szczypiornistki triumfują FP Ay AA Y 7 W ostatnią niedzielę listopada w Brodnicy odbył się pierwszy ha- lowy turniej z cyklu GOL CUP pod patronatem burmistrza Brodnicy Jarosława Radacza. W hali OSiR rywalizowało 12 zespołów z rocz- nika 2009. W turnieju zagrały dwie ekipy z brodnickiego klubu. Zespół bia- łych zaprezentował się znakomicie. Chłopcy wygrali 6 meczów, 2 zre- misowali i doznali 1 porażki. Osta- tecznie zajęli 3. miejsce. Bardzo dobrze spisała się również grupa niebieskich, która zajęła 8. miejsce. Najlepszymi zawodnikami swoich drużyn zostali Szymon Jasiński (biali) i Maksymilian Ambroziak (niebiescy). Dodatkowo Szymon został wybrany do Dream Teamu Turnieju. Z kolei Maciej Murawski otrzymał nagrodę za najszybciej strzelonego gola (10 sekunda me- czu). Podziękowania dla OSiR w Brod- nicy oraz rodziców za pomoc w or- ganizacji turnieju. Fot. Nadesłana W” TF ca Pierwszy turniej z cyklu GOL CUP Drużyna piłkarek z III LO z trenerką Katarzyną Bruzdą po- wróciła ze zwycięskim pucharem z ogólnopolskiego turnieju w Kraśniku. 10i 12 listopada uczennice III LO w Brodnicy i gimnazjum Ze- społu Szkół nr 1 brały udział w Ogólnopolskim Turniej Niepod- ległości imienia Lecha Kaczyńskiego w Kraśniku. Dziewczyny dobrze zaczęły turniej, wygrywając wszystkie mecze w swojej grupie, m.in. z zespołem z Koszalina (19:10), Kraśnika (12:11), Jarosławca (20:5), reprezentantkami Słowacji (13:10) i Olkusza (26:10). W meczu półfinałowym wygrały z Lublinem (13:11), dochodząc do finału i wygrywając z Kwidzynem(13:12). Skład zwycięskiej drużyny : lza Grabińska, Julia Panter, Wik- toria Szarek, Martyna Brózda, Zuzanna Sobiesińska, Nikola Krajewska, Oliwia Gajtkowska, Klaudia Michalska, Weronika Kuchczyńska, Oliwia Końpa, Gosia Nowicka, Inez Wenderska, Magda Szwarc, Dominika Liszewska, Natalia Rydzyńska. (MB) Fot. Nadesłana Siedem zespołów dziewcząt i chłopców uczestniczyło w mistrzostwach powiatu w uni- hokeju. Mistrzowskie tytuły w kategorii szkół podstawowych zdobyły drużyny ze Zbiczna Henri Lloyd partnerem Team Sky Henri Lloyd został oficjalnym partnerem odzieżowym dru- żyny Team Sky do roku 2020. Słynna firma odzieżowa będzie kolejnym polskim akcentem w jednej z najlepszych grup zawodowych współczesnego kolarstwa. Startują w niej także polscy kolarze z mistrzem świa- ta z 2014 roku Michałem Kwiat- kowskim na czele. Ziemia Michałowska Miejski Miesięcznik Społeczno-Kulturalny Wydawca: Miejska i Powia- towa Biblioteka Publiczna w Brodnicy Red. naczelny: Paweł Stanny Współpracują: Jerzy Wul- tański, Marian Bizan, Maria Oryszczak. Adres redakcji: ul. Zamko- wa 1, 87-300 Brodnica tel. 56 49-822-47 Adres internetowy: ziemia- michalowska©wp.pl Skład: Wydawnictwo Ku- jawy — www.kujawy.medlia.pl Redakcja zastrzega sobie prawo skracania nadsyłanych materiałów Henri uważany za lidera światowego rynku technicznej odzieży że- Lloyd powszechnie glarskiej wypuścił niedawno nową linię odzieży sportowej — Henri Lloyd Sport. To kolek- cja wielozadaniowej odzieży sportowej. Kolarze i personel pomocniczy Team Sky zostaną wyposażeni w produkty naj- nowszej technologii właśnie tej kolekcji. Źródło: Henri Lloyd Polska Od 55 lat marka Henri Lloyd założona przez Polaka Henryka Strzeleckiego i Szkota Angusa Lloyda jest znana na świato- wym rynku, a 25 lat temu swo- ją fabrykę otworzyła również w Polsce, w Brodnicy. Fot. Nadesłana wśród dziewcząt oraz Jajkowa wśród chłop- ców. Wśród gimnazjów najlepsi byli zawodnicy z Brzozia. Wyniki rywalizacji w Mistrzostwach Powiatu Brodnickiego w Unihokeju Szkół Podstawowych przedstawiają się następująco: Dziewczęta: 1. SP Zbiczno, 2. SP 2 Brodnica, 3. SP Jajkowo, 4. SP 4 Brodnica, 5. SP Nieży- więć; chłopcy: 1. SP Jajkowo, 2. SP 2 Brodnica, 3. SP Nieżywięć, 4. SP 4 Brodnica, 5. SP Zbiczno. Z kijami na sali Wśród szkół gimnazjalnych do zawodów zgłosiły się tylko szkoły ze Zbiczna i Brzozia. Mistrzowskie tytuły przypadły, podobnie jak w roku poprzednim, uczniom szkoły w Brzoziu. Podopieczni Agnieszki Fiszer oraz Tomasza War- mińskiego reprezentować będą powiat w zawo- dach wojewódzkich. Zawody rozegrane zostały na hali widowiskowo- sportowej w Zbicznie. Podczas niedawnych obchodów Narodowego O więta Niepodległości zorganizowano kolejne manewry patriotyczne. Młodzież chętnie włączyła się do akcji, łącząc zabawę z edukacją ZIWIA MICHAŁÓWSKAG ARCHIWUM TAJEMNIC Zagadka karabinu wz. 35 (Ur) Latem 1939 roku instruktor strze- lectwa w stacjonującym w Brodnicy 67. Pułku Piechoty kapral Wojciech Marciniak został wezwany w poufnej sprawie do dowództwa. To co tam usłyszał wzbudziło w nim zdziwienie, ale też sporą ciekawość. On oraz wy- typowani żołnierze mieli przetesto- wać nową, supertajną broń Wojska Polskiego - karabin przeciwpancerny wz. 35 Ur. Zanim kapral wrócił do co- dziennych zajęć, podpisał zobowią- zanie o utrzymaniu tego co usłyszał w tajemnicy. Relacja o tym wydarzeniu przekaza- na przez syna Wojciecha Marciniaka — Mariana (dyrektora Muzeum w Brod- nicy) to kolejny niezaprzeczalny do- wód, że ukrywana przed wybuchem wojny w wielkiej tajemnicy nowocze- sna broń przeciwpancerna trafiła także do brodnickiej jednostki. Wbrew kre- owanej w czasach PRL propagandzie o przestarzałym wyposażeniu Wojska Polskiego w przededniu wojny, polska armia mogła się pochwalić wspaniałym orężem i to rodzimej konstrukcji. Pro- blemem była jedynie jego mała ilość. W kraju z powodzeniem konstruowano nowoczesną broń strzelecką i samoloty cieszące się uznaniem również zagrani- cą. Dla przykładu myśliwiec PZL — P24 sprzedano do Turcji, Bułgarii, Grecji i Ru- muni. Podpisano także niezrealizowane z powodu wybuchu wojny kontrakty na dostawy lekkich bombowców PZL- P37 Łoś dla Turcji, Bułgarii i Jugosławii. Vis, Mors i M Polską konstrukcją wzorowaną na amerykańskim Colcie był pistolet Vis. wz. 35 kal. 9 mm. Do dziś cieszy się on dużym zainteresowaniem miłośników wojskowości, dlatego w bieżącym roku Fabryka Broni w Radomiu wznowiła jego produkcję na użytek rynku kolek- cjonerskiego. Innym przykładem uda- nej pracy polskich konstruktorów był pistolet maszynowy Mors (łac. Śmierć) wz. 1939. Broń tę o kalibrze 9 mm wy- posażono w grubościenną lufę dzięki czemu można z niej było strzelać dłu- gimi seriami. Wyprodukowano jedynie 36 sztuk do testów. Seria próbna trafiła w czerwcu 1939 roku m.in. do 3. Samodzielnego Bata- lionu Strzelców w Rembertowie oraz do kompanii sztabowej 39. Dywizji Piechoty. Jeszcze lepiej zapowiadał się karabin samopowtarzalny wz. 1938 M. Jego konstruktorem był inż. Józef Ma- roszek. Po raz pierwszy broń tę o kali- brze 7,9 mm i magazynku na 10 naboi zaprezentowano publicznie na poligo- nie w Zielonce w 1937 roku. Rok póź- niej zapadła decyzja o przyjęciu kbsm M do produkcji seryjnej. Prawdopodobnie do lipca 1939 roku w Warszawie wyprodukowano ok. 150 sztuk karabinka na testy. Uchodził za bardzo celny i skuteczny. Wiarygodne źródła podają, że już w trakcie trwania wojny sam inż. Maroszek, jadąc pocią- giem, unieszkodliwił swym karabinem atakujący niemiecki samolot, raniąc pi- lota i zmuszając go do wylądowania. Dlaczego tak mało karabinów wypro- dukowano? Prawdopodobnie dlatego, że inżynier Józef Maroszek i podległy mu zespół skupił swoją pracę nad inną bronią — karabinem przeciwpancernym wz. 35. Szyny zamiast tarcz Kapral Wojciech Marciniak wyty- pował kilku najlepszych strzelców do realizacji rozkazu. Wszyscy wskazani do testów żołnierze również podpisali zobowiązania o utrzymaniu tajemnicy. Wydawało się, że doświadczonego strzelca wyborowego, instruktora od broni, pływania, marszów i innych woj- skowych profesji jakim był kapral Mar- Wojciech Marciniak jeden z najlep- szych strzelców w 67. PP Snajper, specjalista od broni i wyszkolenia. Ze swoim pułkiem przeszedł cały szlak bojowy. W czasie bitwy nad Bzurą awansował na plutonowego. Karie- rę wojskową zakończył w stopniu chorążego. Zmarł w Brodnicy w 1994 roku. ciniak nic nie jest w stanie zaskoczyć. Głośno zagwizdał, kiedy po raz pierw- szy wziął do ręki kb wz. 35. Karabin przypominał powszechnie stosowa- ny w Wojsku Polskim Mauser wz. 98. Nawet kaliber był ten sam, ale nowa broń miała zdecydowane dłuższą lufę i inne zakończenie jej wylotu. Karabin przypominał trochę dawny muszkiet. Wskazywała na to choćby długość cał- kowita, która wynosiła 1760 mm (sama lufa miała 1200 mm długości). Żołnierze dostrzegli, że testowany karabin jest zdecydowanie cięższy (wa- żył 9,5 kg) od Mausera. Miał też większy magazynek mieszczący 4 duże nabo- je kalibru 7,92mm. Karabin osadzony był na drewnianym łożu stanowiącym całość z kolbą. Posiadał też dwunożną podpórkę. Przyrządy celownicze skła- dały się ze szczerbinki i prostokątnej muszki. Zdziwienie brodnickich żołnierzy wzbudził też sposób przechowywa- nia broni w drewnianych skrzyniach, oznaczonych dla zachowania tajemni- cy jako sprzęt pomiarowy. Kiedy opa- dły pierwsze emocje, przystąpiono do prób ogniowych. Na miejsce strzelania wybrano wojskową strzelnicę w Lasku Miejskim. - Była ona oddzielona płotem i dru- tem kolczastym od części stanowiącej miejsce rekreacji i wypoczynku brod- niczan — mówi historyk Jerzy Wultań- ski, autor książki o 67. Pułku Piechoty. - Na strzelnicy składającej się z torów do oddawania strzałów z broni krótkiej oraz długiej mieściła się też prochow- nia i wartownia. Miejsce to pilnowało ośmiu żołnierzy i podoficer. W dniu rozpoczęcia testów strzel- nicę strzeżono wyjątkowo uważnie. Grupę strzelców dowodzoną przez kaprala Marciniaka czekała kolejna nie- spodzianka, bowiem zamiast tradycyj- nych tarcz, jako cele ustawiono przez nimi fragmenty kolejowych szyn. - Szyny te żołnierze przestrzeliwali z nowych karabinów z łatwością - przy- tacza wspomnienia ojca Marian Marci- niak. Zabójca czołgów Wz. 35 był karabinem powtarzalnym z zamkiem ślizgowo-obrotowym. Prze- ładowanie odbywało się ręcznie z ma- gazynka. W tym ostatnim kryły się na- boje dużo większe niż do Mausera. Przy pracach nad bronią stosowano począt- kowo klasyczne pociski z rdzeniem ołowianym , które dzięki większym i sil- niejszym ładunkom prochowym oraz długiej lufie karabinu wylatywały z bar- dzo dużą prędkością. Z uwagi na dość szybkie zużywanie się lufy i zakleszcza- nie się łuski, opracowano nowy pocisk z klasycznym rdzeniem ołowianym, ale nową łuską i innym ładunkiem procho- wym (11 gram prochu bezdymnego). Masa naboju do kb. wz. 35 wynosiła 64,25 g, a długość sięgała 131,2 mm. Pocisk określany jako DS (odróżnieniu od pierwotnego pocisku typu SC) wy- strzeliwany z lufy karabinowej osiągał prędkość początkową w granicach 1250-1275 m/s. Przekładało się to na ol- brzymią energię pocisku - około 12,000 J. Z odległości 100 m karabin przebijał pancerz grubości 33 mm, a z 300 m pancerz o grubości 15 mm. Lufa wy- trzymywała 300 oddanych strzałów. Skutki uderzenia w pancerz były dwojakie. Pocisk przebijał go, wybijając korek o średnicy około 20 mm, czyli niemal trzykrotnie większej od kalibru karabinu wz, 35. Po przebiciu pancerza pocisk rozpadał się w pojeździe raniąc lub zabijając załogę, przy okazji uszka- dzając wyposażenie. Druga opcja prze- widywała rozpłaszczenie się pocisku na pancerzu z siłą, która powodowała rozwarstwianie się pancerza od środka, także rażąc załogę i system kierowania lub wyposażenie. W tym czasie broń ta nie miała sobie równych na świe- cie. Polski karabin miał przebicie dużo większe niż np. brytyjski karabin ppanc boys. Na początku Il wojny światowej z karabinu wz. 35 można było przebić pancerz większości znanych i używa- nych w armiach czołgów. Produkt dla Urugwaju? Wprowadzenie karabinu przeciw- pancernego wz, 35 na uzbrojenie pol- skich oddziałów objęte było ścisłą ta- jemnicą. Nie chciano, aby informacja o naszej nowej broni przedostała się do potencjalnych wrogów, czyli do Nie- miec lub Rosji, które w porę „dopance- rzyłyby” swoje czołgi. Karabiny byłyby wtedy bezużyteczne. W celu dezinfor- macji sugerowano, że broń miała być produkowana na eksport do Urugwaju. Na wiekach skrzyń umieszczano więc napis Ur. Stąd właśnie wzięła się po- toczna nazwa tej broni: Ur (skrót od Urugwaj). W celu wprowadzenia cie- kawskich w błąd, skrzynie z karabinami opisywano również jako sprzęt mierni- czy albo optyczny z zastrzeżeniem, aby ich nie otwierać. Zgodnie z wytycznymi otwarcie skrzyń z bronią mogło nastąpić tylko na rozkaz ministra spraw wojskowych. Zamiar zachowania jak najdłużej tajem- nicy karabinu spowodował, że dopiero w połowie lipca 1939 roku, w obliczu groźby wojny z Niemcami wydano roz- kaz zapoznania z karabinem wybranych żołnierzy i oficerów. W wielu polskich garnizonach, także w brodnickim 67. Pułku Piechoty, otwarto tajne zapasy mobilizacyjne kryjące m.in. karabiny wz. 35 Ur. Łącznie na terenie jednostek Wojska Polskiego znajdowało się 3600 egzemplarzy tej broni. - 15 lipca 1939 roku minister spraw wojskowych wydał zarządzenie o pro- wadzeniu szkolenia z nową bronią oraz wyznaczył osoby funkcyjne, podlega- jące szkoleniu. A byli to: strzelcy wy- borowi (po 3 z każdej kompanii), rusz- nikarz pułkowy, dowódcy kompanii oraz dowódca pułku wraz z zastępcą. Ograniczenia takie podyktowane były koniecznością zachowania tajemni- cy — tłumaczy Marian Chwiałkowski, autor książki pt. „Żołnierze garnizonu brodnickiego w wojnie obronnej 1939 roku”. Etat 67. Pułku Piechoty wynosił 37 karabinów wz. 35, po trzy na każdą kompanię i jeden w plutonie kolarzy. W rzeczywistości pułk dostał jedynie 25 karabinów. W związku z tym kara- Historia nr 323, grudzień 2017 Wiktor Rutka ze swoją repliką „Urugwaja” podczas tegorocznego Międzyna- rodowego Jarmarku Ekologicznego z Królewną Anną w Brodnicy biny otrzymały pierwsze dwa plutony każdej kompanii i pluton kolarzy. Jak go nosić? Zajmujący się od lat popularyzowa- niem historii brodnickiej wojskowości Marian Chwiałkowski potwierdził fakt odbycia szkoleń z obsługi nowej broni. Twierdzi również, że w dniach 26-28 sierpnia przeprowadzono je także dla żołnierzy rezerwy 67. Pułku Piechoty. - Karabin prócz zalet posiadał wady, którym starano się zaradzić. Występo- wały kłopoty z obsługą a szczególnie z transportem. Karabin był długi i nie- poręczny, w związku z tym wykonywa- no próby jego przenoszenia — tłuma- czy Marian Chwiałkowski. Ostatecznie zdecydowano się na zakładanie broni przez plecy, przez prawe ramię, lufą w dół. W tym celu przerobiono ucho ze strzemiączkiem, przenosząc z kol- by na szyjkę oraz dodano pierścień ze strzemiuszkiem nałożonym na lufę w odległości 200 mm od góry bączka. Taki sposób noszenia karabinu wyma- gał zastosowania specjalnego pasa nośnego, który ochraniał ramię przed odgniataniem, bo karabin ważył 9,5 kg. Zastosowano również skórzane osłony na wylot lufy i komorę zamka. Opracowana instrukcja z zaleceniami sposobu przenoszenia, wydana dopie- ro 30 sierpnia 1939 roku do pułku już nie dotarła. Z relacji żołnierzy 67. pułku piechoty wynikało że karabin był uciąż- liwy i należycie go nie wykorzystano. Zatopione skrzynie Jakie były dalsze losy karabinów wz. 35 Ur w rękach brodnickich żołnierzy? Tu pojawia się wiele hipotez. Dyrektor muzeum Marian Marciniak, wsłuchu- jąc się w opowieści ojca przekazał, że skrzynie z karabinami mogły być za- topione w Drwęcy tuż przy jednostce w wybudowanym przed wojną z po- mocą żołnierzy basenie. Na prawdopo- dobne zatopienie dwóch egzemplarzy tej broni wskazuje Marian Chwiałkow- ski, ale Jerzy Wultański ma inne zdanie na ten temat. Historyk potwierdził tezę o zatopieniu karabinów w Drwęcy, lecz jak twierdzi, nie były to Ur-y, tylko sta- ra, nieużyteczna broń z okresu sprzed I wojny światowej. Brak amunicji do karabinu wz. 35 Ur, ich nieporęczność (a nawet jak się niekiedy wskazuje brak opracowanej koncepcji walki tym karabinem) mógł wpłynąć na chęć co najmniej ich ukry- cia, aby nie wpadły w ręce wroga. Opuszczając swój garnizon, brodniccy żołnierze nie wiedzieli jednak, że tu nie wrócą a kraj będzie okupowany. Nisz- czenie broni nie było absolutnie w ich zwyczaju, a woda przecież ma taką moc. Dwa Ur-y, które prawdopodob- nie zatopiono, mogły być egzemplarza- mi uszkodzonymi. Niewykluczone, że nie nadawały się do użytku z racji roz- kalibrowania luf (po 300 strzałach lufy wymieniano). Jedna z krążących w tej sprawie pogłosek mówi, że Niemcy jednak coś wyłowili z basenu po za- jęciu Brodnicy. Czy były to Ur-y? Co stało się z resztą karabinów stanowią- cych wyposażenie pułku? Czy spoczęły w innym miejscu niż Drwęca, czy wzię- to je do dalszej walki? Jerzy Wultański, podkreślając obec- ność brodnickich żołnierzy w naj- krwawszej bitwie września 1939 — nad Bzurą, wskazuje na fakt używania tam również Ur-ów. Może strzelali z nich też żołnierze brodnickiego 67. Pułku Pie- choty? Marian Chwiałkowski, wycho- dząc jakby naprzeciw tej myśli twierdzi, że karabiny Ur owszem ukrywano, ale dopiero po bitwie nad Bzurą, żeby nie były ciężarem w czasie wycofywania się w kierunku Warszawy. O ich czynach... Karabin przeciwpancerny wz. 35 (Ur) wrócił do Brodnicy. Stało się tak dzięki miejscowemu pasjonatowi hi- storii Wiktorowi Rutce, który zakupił replikę karabinu wykonaną na potrze- by działalności w ramach Stowarzy- szenia Eksploracyjno-Historycznego Ziemi Michałowskiej „Cultura”. - Obecnie repliki karabinów wyko- nywane są przez różne manufaktury, które wypuszczają kilka sztuk raz na jakiś czas. Wykonywane są zwykle na zamówienia grup rekonstrukcji histo- rycznej, a ich cena waha się od 3 do 4 tys. złotych — tłumaczy Wiktor Rutka. - Na swojego „urugwaja” trafiłem na aukcji internetowej. Zakupiłem go ze względu na interesującą historię tej broni, o której można wiele opowia- dać w trakcie pokazów historycznych, w których często biorę udział. Jest to broń rozpoznawalna i zawsze budzi ogromne zainteresowanie. Wiktor Rutka oraz pozostali członko- wie stowarzyszenia „Cultura” planują w przyszłości założyć w Brodnicy gru- pę rekonstrukcji historycznej odtwarza- jącej dzieje 67. Pułku Piechoty. Oprócz „Urugwaja” będą prezentować umun- durowanie i wyposażenie żołnierzy Wojska Polskiego z lat 1919-1939 oraz pamiątki i wszelkie materiały związane z naszym brodnickim pułkiem. Żołnie- rze 67. Pułku Piechoty mężnie stanęli do walki we wrześniu 1939 roku. Z ho- norem i poświęceniem walczyli w sze- regach Grupy Operacyjnej „Wschód"”. Wielu z nich poległo na polu chwały, m.in. w niezwykle krwawej i bohater- skiej bitwie nad Bzurą. Należy im się szacunek i pamięć. Dzięki inicjatywie stowarzyszenia „Cultura” historię na- szych żołnierzy będzie można przeka- zywać współczesnym i nie będzie ona zapomniana. Do historii 67. Pułku Piechoty po- wrócimy na łamach ZM. Paweł Stanny Bibliografia Jerzy Wultański. Dzieje 67. Pułku Piechoty. Brodnica 2003. Witold Głębuszewski, Roman Matuszkie- wicz, Tomasz Nowakowski. Indywidualna broń strzelecka II wojny światowej. Warsza- wa 2010. , Marian Chwiałkowski. Żołnierze garnizo- nu brodnickiego w wojnie obronnej 1939 r. Brodnica 2009. <|O x|= <JO x|= <|O ARIE <|O AIZ
  Ziemia_michalowska_324.pdf	MIEJ S$ ISSN 1425-7718 Schronisko dla bezdomnych Rozstrzygnięto konkurs ofert na wsparcie zadania pn. „Zapewnienie całodobowego schronienia oso- bom bezdomnym z Brodnicy w 2018 r.”. Na ten cel przeznaczono w budżecie 120 tys. zł. Noclegownię w 2018 roku poprowadzi Brodnickie Centrum Caritas. Gmina Miasta Brodnicy rezerwuje w schronisku 30 miejsc dla osób (kobiet i mężczyzn), którym skiero- wania do schroniska wydaje Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Brodnicy. (rwi) Będzie łatwiej wrócić do pracy Lokalny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Grudziądzu zaprasza mamy i ojców do udziału w spotkaniu informacyjnym, na którym przedstawio- ne zostaną dostępne dla rodziców formy wsparcia ze środków unijnych. Spotkanie odbędzie się 14 lutego w Brodnicy, w Hoteliku Centrum przy ul. Kamionka 24. W trakcie spotkania omówione będą zasady dofinan- sowania na żłobki lub nianie, a także na inne działania pomagające w powrocie do pracy. Mile widziani będą mamy i ojcowie dzieci do lat 3, w wieku aktywności zawodowej wyłączonych z rynku pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad dziećmi do lat 3 lub powra- cających na rynek pracy po urlopach macierzyńskich, rodzicielskich lub wychowawczych. Dofinansowanie do opieki nad dzieckiem w żłobku lub do wynagrodzenia niani (do wysokości 800 zł na dziecko miesięcznie) oraz do opieki nad dzieckiem w klubie dziecięcym i do wynagrodzenia opiekuna dziennego (do wysokości 600 zł na dziecko miesięcz- nie). Rekrutacja poprzez formularz zgłoszeniowy lub telefonicznie pod nr. telefonu: 56 62 15 820 oraz 797 304 124 w Grudziądzu. (rwi) MIESIĘCZNIK Fot. Paweł Stanny GAZETA BRODNICKA UKAZUJE SIĘ OD 1922 R. ZIEMIA MICHAŁOWYKAO CZNO-KULTU RALNY SPOŁE BRODNICA luty 2018, nr 324 Cena 0 zł BRODNICKI - BUDŻET OBYWATELSKI Masz pomysł na miejską inwestycję? Złóż projekt! Ruszyła kolejna edycja Budżetu Obywatelskiego miasta Brodnicy. Od 16 stycznia przez miesiąc miesz- kańcy miasta mogą składać wnioski na realizacje pro- jektów. Wnioskodawca musi być pełnoletni, a wnio- sek uzyskać aprobatę przynajmniej dziesięciu osób. W tegorocznej edycji radni wprowadzili dwie zmiany. - Pierwsza zmiana polegać będzie na tym, że inwe- stycje nie będą mogły być realizowane na terenach jednostek organizacyjnych miasta, np. szkół czy przed- szkoli. Chodzi o to, by pozostałe projekty miały szan- sę na wygraną. Druga zmiana wprowadza możliwość realizowania projektów na drogach, których miasto nie jest właścicielem a jedynie zarządcą — mówi Artur Dombrowski, przewodniczący komisji Budżetu i Finan- sów Publicznych Rady Miejskiej w Brodnicy. Tak jak w ubiegłym roku do rozdysponowania jest 600 tysięcy złotych. Formularze oraz listy poparcia da- nego projektu należy składać w terminie do 15 lutego br. w zaklejonych kopertach z dopiskiem „Konsultacje społeczne do Budżetu Obywatelskiego na rok 2019” w kancelarii Urzędu Miejskiego, pokój 101 lub przesłać pocztą na adres Urzędu Miejskiego w Brodnicy, ul. Ka- mionka 23. - Wszelkie informacje znajdują się na stronie Urzędu Miejskiego w Brodnicy www.brodnica.pl w zakładce Nowa oferta czytelnicza Ziemi Michałowskiej. Pierwsze tegoroczne bałwany zdążyły, niestety, już się roztopić. Niedługo ferie i miejmy nadzieję, że pogoda po- zwoli się jeszcze pobawić na śniegu. Kalendarz ferii zimo- wych publikujemy na stronach 6-7, apelując jednocześnie do dzieci i młodzieży o zachowanie rozwagi podczas zimo- Budżet Obywatelski — dodaje Artur Dombrowski. W ramach ubiegłorocznej edycji Budżetu Obywatel- skiego mieszkańcy złożyli ponad dwadzieścia projek- tów. Ich decyzją zwyciężyła modernizacja boiska spor- towego przy SP nr 2 oraz integralnia przy Brodnickim Domu Kultury. Projekty będą realizowane w tym roku. „W Gminie Brodnica” - to czterostronicowa wkładka Będzie osiem nowoczesnych autosanów nowe wiaty, węzeł przesiadkowy i serwis dla auto- busów. W tym roku komunikacja miejska w Brodnicy zostanie wyposażona w osiem nowych ekologicznych au- tobusów niskopodłogowych, wy- mienione zostaną wiaty przystanko- we, powstanie stacja przesiadkowa z systemem ITS (Inteligentny System Transportowy) oraz osiem parkingów bikeśzride dla rowerzystów. Zapropo- nowane przez firmę Autosan autobu- sy to niskoemisyjne pojazdy spełnia- jące normę czystości spalin euro VI - Autosan M10LFE Zarząd Województwa Kujawsko-Po- morskiego 12 grudnia 2017 roku pod- jął uchwałę o przyznaniu środków na modernizację komunikacji miejskiej w Brodnicy. W związku z tym faktem na styczniowej sesji brodniccy radni podjęli uchwałę o zwiększeniu budże- tu o ponad osiem milionów złotych na to zadanie. Przetarg został podzielony na dwie części. Pierwsza część dotyczyła za- kupu taboru. Najniższą i jedyną ofertę wych igraszek. (rwi) Inwestycje. Prawie osiem milionów złotych na modernizację Komunikacja miejska nadal bezpłatna Fot. Autosan złożyła firma Autosan Sp. z o.o. Druga część dotyczyła opracowania doku- mentacji technicznej oraz realizacji robót budowlanych. Tu ofertę złożyła firma Rejbud z Brodnicy. W ramach modernizacji zaplano- wano m.in. budowę węzła przesiad- kowego wraz z infrastrukturą towa- rzyszącą (park Śz ride) przy ul. Gen. Maczka obsługującego pasażerów ko- munikacji publicznej, a także prywat- nych przewoźników. Węzeł przesiad- kowy wyposażony zostanie w wiatę przystankową wraz z systemem ITS dostosowaną dla potrzeb osób nie- pełnosprawnych oraz miejsca posto- jowe. Modernizacja obejmie także: bu- dowę parkingów (bike 8z ride) zloka- lizowanych w pobliżu zakładów pra- cy, szkół i terenów zielonych miasta, wymianę wiat przystankowych (15 sztuk). Odnowieniu i unowocześnie- niu ulegnie także zaplecze techniczne (warsztat) z dostosowaniem do obsłu- gi i serwisu taboru. Planowany jest też zakup niezbędnego wyposażenia w tym zestaw diagnostyczny. - Uzupełnieniem działań inwesty- cyjnych będzie zakup nowego taboru komunikacji w postaci ośmiu auto- busów, zdolnych pomieścić około 80 osób, przyjaznych dla środowiska, do realizacji zadań przewozowych w ob- rębie istniejących linii autobusowych - informuje Jarosław Radacz, bur- mistrz Brodnicy. - Wszystkie autobusy będą pojazdami niskopodłogowymi, przystosowanymi do bezpiecznego i komfortowego korzystania przez oSo- by niepełnosprawne. Nowe autobusy zostaną wyposażone w silniki speł- niające normę czystości spalin EURO VI współpracujące z automatycznymi skrzyniami biegów. Przestrzeń pasa- żerska będzie wyposażona w monito- ring wizyjny. Autobusy zostaną rów- nież wyposażone w system informacji pasażerskiej, który będzie wspomaga- ny przez dynamiczną zapowiedź wizu- alną i głosową przystanków. Całość zadania szacowana jest na prawie osiem milionów złotych. Do- finansowanie z Urzędu Marszałkow- skiego wyniesie 85 procent, czyli ok. 6 mln 700 tys. zł. Pozostała kwota 1 mln 200 tys. zł pochodzić będzie z budżetu Gminy Miasta Brodnicy. - Nowe plany nie zmienią zasad funkcjonowania komunikacji miejskiej na terenie Brodnicy. Nadal pozostanie bezpłatna — dodaje burmistrz Radacz. (rwi) ZIEWIA MICHAŁOWSKA Wydarzenia nr 324, luty 2018 c m M 18 stycznia w Pałacu Anny Wazówny obchodzono 98. rocznicę po- wrotu Pomorza do Macierzy i 73. rocznicę zakończenia okupacji hitle- rowskiej. Spotkanie stało się okazją do nadania przez burmistrza Brod- nicy i starostę brodnickiego wyróżnień osobom zasłużonym dla życia miasta i powiatu. Medal Primus Inter Brodnicienses w dowód uznania za działania na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego w Brodnicy i pro- mowanie miasta otrzymał dr Andrzej Jackiewicz. Szerzej na stronie 4 „i "3 z ra 4 „| E LR Dzień Babci i Dziadka w dniach 21 i 22 stycz- nia to święto, o którym absolutnie nie można zapomnieć. Na zdjęciu wykonanym w Przed- szkolu Niepublicznym „Bajeczka” w Brodnicy obchodzono je 23 stycznia. Po zaprezentowa- nym przez dzieci programie artystycznym były gromkie oklaski i wiele wspólnych fotek. My prezentujemy jednego z dziadków: Władysława Lubańskiego wraz z wnuczką Agatką. 5 stycznia w Sali Wielkiej Pałacu Anny Wazówny odbył się charytatywny koncert kolęd „Dla Alicji”. Wystąpiły zespoły SILOE i DO DNA, duet Martyna Sarnowska (flet) i Emilia Szcześniew- ska (fortepian) oraz Ryszard Rynkowski, który oprócz krótkiego recitalu przekazał płytę ze swoimi przebojami i autografem na licytację. Tę ostatnią poprowadził Wiesław Jankowski. Wszyscy artyści wystąpili za darmo. Zebrano łącznie 3.169,50 złotych. Wybrane z miesiąca 28 stycznia w hali OSiR miał miejsce koncert noworocz- ny pod patronatem burmistrza Brodnicy. Przed publicznością, w ramach programu „Z batutą i humorem”, wystąpił zespół Sinfo- nietty Bydgoskiej pod dyrekcją Macieja Nie- siołowskiego. W kon- cercie wystąpili rów- nież artyści: Grażyna Brodzińska, Marcin Jajkiewicz, Michał Mu- sioł, Anita Maszczyk i Wioletta Białk. w SELUGE Y 6 stycznia ulicami Brodnicy przeszedł Orszak Trzech Króli. Barwny pochód złożony z przedstawicieli samorządu, duchownych i brodniczan wyruszył 25 stycznia w Pałacu Anny Wa- sprzed Pałacu Anny Wazówny przy ul. Zamkowej. Trzej królowie poprowa- zówny promocję swojego naj- dzili wiernych ulicami: Zamkową, Kościelną, Mazurską na Duży Rynek, gdzie nowszego tomu opowiadań miał odbyło się wspólne śpiewanie kolęd i poczęstunek dla uczestników. Organi- brodnicki dziennikarz, fotorepor- zatorem wydarzenia było Stowarzyszenie „Na Wiejskiej”. Patronat honorowy ter i publicysta — Bogumił Drogo- nad imprezą sprawował burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz, który szedł na rób. „Drogą gnał czarny pies” to czele pochodu. zbiór 27 utworów stanowiących połączenie ballady i klasyczne- go reportażu. Książka ukazała się pod koniec ub. roku nakładem toruńskiego wydawnictwa Adam Marszałek. Poprzednie tomy tego autora to: „Biuro pisania podań”, „Czysty zapis” i „Idąc”. 14 stycznia w Brodnicy i regionie odbyła się zbiór- ka pieniędzy w ramach 26. Finału Wielkiej Orkiestry Swiątecznej Pomocy. Tegoroczna akcja rozpoczęła się już 6 stycznia Orkiestrowym Spływem Kajako- wym, a w ramach finału zaplanowano też m.in. im- prezę dla Rokendrolowych Rodzin (aula SP nr 3), Orkiestrową Potańcówkę (Pub Atmosfera), koncert hip-hopowy (BDK), Orkiestrową Masę Krytyczną, Bieg „Policz się z Cukrzycą”, Orkiestrę Magii i Cza- rów Pana Ząbka (BDK), Licytację fantów (BDK na żywo w TV Eltronik) oraz obowiązkowo Swiatełko do Nieba i Fire Show (Duży Rynek). Brodnicki sztab orkiestry doliczył się ponad 98 tysięcy złotych. 17 stycznia w muzealnej Galerii Brama otwarto wystawę pt. „Gwiazdy Orderowe ze zbiorów Muzeum Historycznego w Trokach”. Ekspozycja powstała z okazji 100-lecia Odzyskania Niepodległości przez Polskę i Li- twę oraz 98. Rocznicy Powrotu Brodnicy do Macierzy. Prezentowany w Bramie Chełmińskiej zbiór obejmuje ponad 100 eksponatów pochodzą- cych z około 50 państw, w tym dawnej Rzeczpospolitej Obojga Naro- dów, Polski i Litwy. Więcej na ten temat na stronie 9. Stronę przygotował: Paweł Stanny nr 324, luty 2018 Samorząd Finanse Ambitny budzet na 2018 rok Głosowanie podczas sesji Rady Miejskiej Informację o budżecie przekazała skarbnik miasta w Brodnicy oraz przebudowę ul. Ustronie wraz z budową ścieżki rowerowej. Termomo- dernizacja budynków użytecz- ności publicznej pochłonie Podczas ostatniej w 2017 roku sesji Rady Miejskiej w Brodnicy, radni większością głosów przy- jęli projekt uchwały w sprawie uchwalenia budżetu Gminy Miasta Brodnicy na 2018 rok. Łączna kwota planowanych do- chodów budżetu to ponad 116 mln zł. Natomiast wydatków to niecałe 122 mln złotych. Jest to budżet z deficytem, ale proin- westycyjny. - Na inwestycje miejskie za- planowaliśmy ponad 16 milio- nów złotych. Dziś już wiemy, że Zarząd Województwa Ku- jawsko-Pomorskiego podjął uchwałę o przyznaniu nam środków na modernizację ko- munikacji miejskiej w Brodnicy - informuje Jarosław Radacz, burmistrz Brodnicy. Łącznie na inwestycje prze- znaczona będzie kwota 25 milionów złotych. Oprócz mo- dernizacjj darmowej komu- nikacji miejskiej, jak co roku wykonanych zostanie wiele inwestycji osiedlowych. Nowa nawierzchnia, chodnik, parking lub oświetlenie powstaną na ponad 30 brodnickich ulicach. Na te zadania przeznaczona zo- stał kwota ponad dziewięciu mi- lionów złotych. W budżecie na 2018 rok znalazły się inwesty- cje osiedlowe wskazane przez mieszkańców podczas spotkań, z wniosków radnych oraz po- stulatów mieszkańców, które wpłynęły do Urzędu Miejskiego w Brodnicy w ciągu roku 2017. Na budowę ścieżek rowero- wych zawartych w wieloletniej koncepcji rozwoju dróg rowe- rowych w Brodnicy zagwaran- towano pół miliona złotych. Oprócz tego miasto będzie partycypować w kosztach dal- szej modernizacji ulicy Kolejo- wej, gdzie również powstanie ścieżka rowerowa aż do szkoły podstawowej nr 2. Zabezpie- czono również środki na mo- dernizację stadionu miejskiego kwotę prawie 3 mln złotych. Objęte zostaną nią obiekty: SP nr 1 wraz z halą sportową, SP nr 3 oraz budynek brodnickiego magistratu. Największą kwotę budże- tu, bo aż 40 milionów złotych, pochłonie oświata i wychowa- nie. Stanowi ona jedną trzecią wydatków miasta. Na drugim miejscu znalazły się wydatki na rodzinę i pomoc społeczną, na które przeznaczono 33 miliony złotych. O inwestycjach miej- skich realizowanych w 2018 roku będziemy informować na bieżąco. (rwi) Ekologia Wymieniasz piec na ekologiczny? Jest dotacja! Od 26 stycznia 2018 roku ruszył zapo- wiadany przez burmistrza Brodnicy pro- gram proekologiczny. Można już pobierać formularze wniosków o udzielenie dotacji na dofinansowanie inwestycji polegającej na modernizacji źródła ciepła opalanego paliwem stałym. Wnioski będzie można składać od 26 lutego br. Na ostatniej sesji Rady Miejskiej w Brod- nicy radni przyjęli zmiany zaproponowane przez burmistrza Jarosława Radacza, tak by wszyscy wnioskodawcy mogli korzy- stać z dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu przeznaczonych na moderniza- cję urządzeń ciepłowniczych. Dotacja z budżetu miasta przewiduje dofinansowanie: * do podłączenia do miejskiej sieci cie- * ogrzewania gazowego - kwota dotacji do 3.000 zł; * ogrzewania olejowego - kwota dotacji do 2.000 zł; + ogrzewania paliwem stałym, tj. kotłem na paliwo stałe w tym biomasę, spełniają- cym wymagania określone w rozporządze- niu ministra rozwoju i finansów z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe (Dz. U. Poz. 1690) - kwota do- tacji to 2.000 zł. Z dotacji może skorzystać każdy miesz- kaniec Brodnicy chcący pozbyć się tak zwanego „śmieciucha”, a tym samym przyczynić się do poprawy jakości powie- trza w mieście. Szczegółowe informacje można uzyskać w Biurze Ochrony SŚro- dowiska Urzędu Miejskiego w Brodnicy, pok. 308 tel. 56 49-30-335 / 56 49-30-620. Wnioski składać można od końca lutego Dofinansowanie z WFOŚiGW w Toruniu udzielane będzie w formie dotacji, w wyso- kości 2.000 zł do wymiany jednego źródła ciepła w jednym budynku mieszkalnym jednorodzinnym lub lokalu mieszkalnym. Warunkiem koniecznym do uzyskania po- mocy jest udzielenie równocześnie dotacji przez Urząd Miejski w Brodnicy w wyso- kości minimum 2.000 zł. Stąd zmiana do uchwały Rady Miejskiej w Brodnicy. - Zmiana dotyczy dotacji na ogrzewanie paliwem stałym, które z 1.500 zł wzrosło do 2.000 zł. Wyszliśmy naprzeciw ocze- kiwaniom mieszkańców Brodnicy. Dzięki temu wszyscy wnioskodawcy będą mieli równe szanse na skorzystanie z dodat- kowego dofinansowania. Łącznie będzie można uzyskać dotację w wysokości od 4.000 do 5.000 złotych w zależności od ro- dzaju wymienianego Źródła ciepła - infor- muje burmistrz Jarosław Radacz. Dla Gminy Miasta Brodnicy limit dofi- nansowania z WFOSiGW w Toruniu wynie- sie 50.000 zł. Tak więc z dotacji skorzystać będzie mogło 25 wnioskodawców. Wnio- ski o dotacje do wojewódzkiego funduszu gminy będą mogły składać od marca br. ZIWIA MICHAŁÓWSKAG Od 1 stycznia zmiany w systemie gospodarowania odpadami Więcej worków do segregacji Urząd Miejski w Brodnicy informuje, iż w związku z wpro- wadzeniem ujednoliconego dla całego kraju Wspólnego Sys- temu Segregacji Odpadów (WSSO) z dniem 1 stycznia br. zmienił się system gospodarki odpadami także na terenie Brodnicy. Najistotniejsza zmiana dotyczy zabudowy jednorodzinnej oraz kamienic (w których nie ma możliwości ustawienia pojem- ników). Dla tych nieruchomości nowością są worki w kolorze niebieskim z opisem „PAPIER” przeznaczone do gromadzenia odpadów w postaci papieru. Powodem zaistniałej zmiany jest określenie papieru jako odrębnego rodzaju odpadów. Nie będzie można, tak jak do tej pory, gromadzić go w wor- kach w kolorze żółtym. Od 1 stycznia br. właściciele nierucho- mości do segregacji odpadów otrzymują trzy worki w następu- jących kolorach: - zielonym z napisem „SZKŁO” (do gromadzenia szkła); - żółtym z napisem „METALE i TWORZYWA SZTUCZNE” (do gromadzenia metali, tworzyw sztucznych i opakowań wielomateriałowych); - niebieskim z napisem „PAPIER” (do gromadzenia papieru i tektury). Inwestycje Dalsza modernizacja ulicy Ustronie W budżecie miejskim na 2018 rok znalazła się również inwe- stycja pod nazwą „Budowa ciągu pieszo-rowerowego wraz ze wzmocnieniem konstrukcji ulicy Ustronie w Brodnicy”. Reali- zacja zadania będzie możliwa dzięki podpisaniu umowy o dofi- nansowanie projektu jeszcze w grudniu 2017 roku. Wniosek na dofinansowanie został złożony w odpowiedzi na konkurs ogłoszony przez Urząd Marszałkowski w Toruniu na projekty w zakresie działania infrastruktury drogowej. Inwesty- cja dotyczy połączenia Brodnickiego Parku Przemysłowego z obwodnicą Brodnicy. - Ta inwestycja nie mogła zostać zrealizowana w ramach po- przedniej perspektywy kiedy budowaliśmy Brodnicki Park Prze- mysłowy, ponieważ kosztami kwalifikowanymi były wówczas wyłącznie wydatki ponoszone w granicach terenów inwestycyj- nych - informuje Magdalena Hoga, kierownik Biura Projektów Europejski Urzędu Miejskiego w Brodnicy. - 7aka możliwość po- jawiła się dopiero w obecnej perspektywie, w związku z czym zasadnym było złożenie stosownego wniosku. W zakresie prac znajdzie się przebudowa i poszerzenie drogi, budowa ścieżki pieszo-rowerowej, oświetlenia oraz wybudo- wanie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Całkowita wartość projektu wyniosła 2 miliony 75 tysięcy zło- tych, z czego aż 85 proc. stanowią środki Urzędu Marszałkow- skiego w Toruniu. Przetarg został już rozstrzygnięty. Zadanie zostanie zrealizowane do czerwca br. (rwi) płowniczej - kwota dotacji do 3.000 zł; do września br. (rwi) Przeprowadzałeś się lub l 1 o 1 many wyieżkałać s Polski? Wie, Wyborco! Sprawdź, czy jesteś w rejestrze wyborców! chałeś ze swojej miejscowo- ści na studia lub do pracy? wyborców w gminie, w któ- dowany na pobyt czaso- będziesz mógł głosować Zmieniałeś adres zamiesz- rej jesteś zameldowany. Bę- wy albo w ogóle nie masz w wyborach. kania albo zameldowania? Upewnij się, że jesteś wpi- sany do rejestru wyborców tam, gdzie teraz mieszkasz! Jeśli Twojego nazwiska nie ma w rejestrze wybor- ców, to nie będziesz mógł głosować w nadchodzących wyborach samorządowych. Rejestr wyborców to lista osób z prawem do głosowa- nia w danej gminie. Jeżeli masz stałe zamel- dowanie, to znaczy, że Two- je nazwisko jest w rejestrze dziesz mógł oddać głos. Jeśli jednak jesteś zamel- meldunku, to nie ma Cię w rejestrze wyborców i nie Co masz zrobić? Złóż wniosek o wpisa- nie do rejestru wyborców w gminie, w której miesz- kasz. Sprawdź już dziś w swoim urzędzie gminy czy jesteś w rejestrze wyborców! Więcej informacji na stro- nie www.pkw.gov.pl oraz na kanałach Państwowej Komi- sji Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego w serwi- sach społecznościowych. Krajowe Biuro Wyborcze Zwierzęta Śchronisko w dobrych rękach W ramach otwartego konkursu na wsparcie zadania publicz- nego w sferze ochrony zwierząt, dotację na prowadzenie schro- niska dla bezdomnych zwierząt w kwocie 180 tys. zł przyznano Towarzystwu Ochrony Praw Zwierząt z siedzibą w Brodnicy przy ul. Ustronie 20b. Zadanie obejmuje prowadzenie na terenie Brodnicy schro- niska dla bezdomnych zwierząt, a w szczególności: * zbiera- nie rannych, chorych i bezdomnych zwierząt z terenu Brod- nicy; * wyżywienie i opiekę nad bezdomnymi zwierzętami; * zapewnienie odpowiednich warunków przebywania zwierząt w schronisku; * zapewnienie właściwej opieki weterynaryjnej; * całodobowe przyjmowanie zgłoszeń o zwierzętach potrzebu- jących pomocy; * sterylizacje bezdomnych zwierząt; * codzien- ny przegląd stanu zdrowotnego zwierząt; * wyjazdy z policją do interwencji dotyczących maltretowania zwierząt w obrębie miasta Brodnicy; * jednokrotne karmienie zwierząt; * obsługa wycieczek przychodzących do schroniska; * szukanie nowych właścicieli dla zwierząt; * prowadzenie akcji edukacyjnych. (rwi) ZIEMIA MICHAŁOWSKA LGD w trakcie negocjacji Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy od prawie dwóch lat działa na te- renie Brodnicy, realizując Lokalną Strategię Rozwoju. Dotychczasowe działa- nia podejmowane przez LGD służą szkoleniu i informowaniu przyszłych bene- ficjentów o możliwościach pozyskania dofinansowania i realizowaniu działań służących przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu mieszkańców miasta. Docelowym zadaniem jest ogłaszanie naborów wniosków na projekty, któ- re posłużą zwiększeniu aktywności społeczno-zawodowej osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Podpisanie 30 listopada 2017 r. umowy o dofinansowanie projektu granto- wego pn. „Wdrażanie Strategii Rozwoju Lokalnego kierowanego przez Spo- łeczność Lokalnej Grupy Działania Miasta Brodnicy” pozwoli na uruchomienie w 2018 r. naborów wniosków współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Zarówno dla zarządu jak i dla członków LGD ogłoszenie kon- kursów na granty jest rzeczą priorytetową. Byłoby to znaczące wydarzenie w działalności naszej grupy i ważny krok w realizacji przyjętej przez członków naszego stowarzyszenia strategii działania, tak bardzo przez wszystkich ocze- kiwany — wyjaśnia lwona Sugalska Prezes LGD Miasta Brodnicy. W trakcie negocjacji projektu grantowego, LGD Miasta Brodnicy podda- ło pod konsultacje społeczne zmiany związane z uszczegółowieniem celów szczegółowych oraz przedsięwzięć zawartych w Lokalnej Strategii Rozwoju. Ze szczegółowymi zmianami można zapoznać się podczas szkoleń oraz na stronie internetowej www.lgd.brodnica.pl oraz na fanpage www.facebook. com/lgdbrodnica/. Obecnie Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy wraz z Kujawsko-Pomor- ską Siecią Lokalnych Grup Działania podejmuje szereg działań, których celem jest przyspieszenie przedłużającego się ponad miarę procesu przygotowania przez Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego procedur uruchomienia środków przeznaczonych na konkursy grantowe. W marcu br. Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy planuje uzgodnić z Urzędem Mar- szałkowskim terminy pierwszych naborów. Info: LGD Dwa auta dla policji W grudniu 2017 roku w brodnickiej komendzie odbyło się uroczyste prze- kazanie dwóch radiowozów współfinansowanych w połowie przez samo- rządy i policję. Policjanci otrzymali również nowy sprzęt, laserowy ręczny miernik prędkości oraz alkotest do pomiaru zawartości alkoholu w powietrzu wydychanym. Urządzenia mają poprawić bezpieczeństwo na drogach powia- tu brodnickiego. Pojazdy zakupione zostały m.in. dzięki dofinansowaniu ze środków Gminy Miasta Brodnicy. Pieniądze na ten cel przeznaczyły również gminy: Bartnicz- ka, Bobrowo, Brzozie, Świedziebnia, Zbiczno, Osiek, Miasto i Gmina Górzno oraz Starostwo Powiatowe. Kwota jaką otrzymali brodniccy policjanci na do- finansowanie zakupu pojazdów służbowych, to ponad 90 tys. złotych. Urząd Miejski w Brodnicy na ten cel przeznaczył kwotę 20.000 zł. Jeden pojazd trafił do policjantów Referatu Ruchu Drogowego i będzie słu- żył na terenie całego powiatu, a drugi do Posterunku Policji w Górznie, który obsługuje gminy: Swiedziebnia, Górzno i Bartniczka. (rwi) Społeczeństwo Uroczystości nr 324, luty 2018 Okazja do wspomnień o przeszłości I wyróżnień 18 stycznia w Sali Wielkiej Pa- łacu Anny Wazówny obchodzono 98. rocznicę Powrotu Pomorza do Macierzy i 73. zakończenia okupacji hitlerowskiej Brodnicy. Z tej okazji burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz uhonorował zasłużonych dla Brodni- cy. Swoje nagrody wręczył też samo- rząd powiatu. W dowód uznania za działania na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego w Brodnicy i promowanie miasta Me- dal Primus Inter Brodnicienses otrzy- mał dr Andrzej Jackiewicz. Medale Burmistrza Brodnicy otrzy- mali: Hanna Laskowska - za wieloletnie rozwijanie zdolności matematycznych wśród uczniów w powiązaniu z wie- dzą o naszym regionie — nauczyciel Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 1 w Brodnicy, Barbara Rochon - za długo- letnie prowadzenie współpracy wśród nauczycieli pedagogów — pedagog w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 1 w Brodnicy. Za działania na rzecz ratowania zdrowia i życia drugiego człowieka, bezinteresowne oddanie dużej ilości krwi - Honorowi Dawcy Krwi: Jerzy Nawacki — 72,29 litrów. Za zdobycie przez firmę ATLANTA tytułu Mikroprzedsiębiorcy Roku 2016 oraz promowanie naszego miasta. Krystyna Momot - właściciel firmy ATLANTA w Brodnicy. Za promowanie i kształtowanie postaw obronnych i patriotycznych wśród mieszkańców, szczególnie mło- dzieży. Ryszard Zieliński pracownik służby cywilnej administracji wojsko- wej. Za działania na rzecz osób niewi- domych i słabowidzących w mieście i powiecie — członkowie Koła Powia- towego Polskiego Związku Niewido- mych w Brodnicy, który w tym roku obchodzi jubileusz 50-lecia: Krystyna Bakaniewicz, Sławomir Domański Pre- zes PZN, Jolanta Lewandowska, Grze- gorz Lisiński, Danuta Runge. Za działania na rzecz społeczności lokalnej - prezesi Rodzinnych Ogro- dów Działkowych: Adam Kruszkow- ski - ROD „Zdrowie i Radość”, Stefan Kruszyński - ROD „Nad Stawem”, Henryk Schuetz — ROD „Ignacego Pa- derewskiego”. Za zaangażowanie w życie spo- łeczne i rozwój kultury w mieście - członkowie Cechu Rzemiosł Różnych: Marian Behrendt, Jan Lewandowski, Kazimierz Piórkowski. Podczas uroczystości burmistrz Ja- rosław Radacz uhonorowany został listem i pamiątkową plakietą przez Au- tomobilklub Toruński. Wyróżnienia starosty brodnickiego otrzymali: Medale pamiątkowe Ubi Concor- dia, Ibi Victoria dla: Józefa Mitury - prezesa Zarządu Banku Spółdzielczego w Brodnicy, Barbary Kopańskiej - dy- rektor Zespołu Szkół w Pokrzydowie, Janusza Wiesiołka właściciela Wytwór- ni Okuć Meblowych w Brodnicy. Statuetka Brodnicki Nenufar dla: Małgorzaty Smoczyńskiej - sołtys Janówka, Jana Orzecha za wybitne osiągnięcia sportowe, Stanisławowa Kosakowskiego, dyrektora gimnazjum w Świedziebni. Wyróżnienie starosty brodnickiego dla: Franciszka Rupińskiego - właści- ciela Cukierni MIGO w Górznie, Danie- la Zdziarskiego - właściciela Zakładu Mechaniki Pojazdowej w Strzygach, Andrzeja Kowalskiego - właściciela PPHU „IZKAM” w Bobrowie, Adama Kowalskiego - właściciela Zakładu Po- ligraficznego „Petit Graf” w Brodnicy, Romana Hanuszewskiego - - prezesa zarządu gminnego Ochotniczej Straży Pożarnej w Bobrowie, Darii Szczeciń- skiej - szefowej sztabu Wielkiej Orkie- stry Świątecznej Pomocy w Brodnicy. Zdjęcia: Paweł Stanny Harmonogram badań mammograficznych W związku z ogólnopolskim Programem Pro- filaktyki Raka Piersi realizowanym przez Naro- dowy Fundusz Zdrowia, 12 lutego br. przy Pa- łacu Anny Wazówny ul. Zamkowa w Brodnicy, firma WIRTUS PLUS Białystok przeprowadzi bezpłatne badania mammograficzne dla kobiet w wieku 50-69 lat (pełne roczniki 1949-1968). Rejestracja na badania pod nr tel. 85 67 60 332 oraz 85 67 61 322 od poniedziałku do piąt- ku w godz. 8.00-20.00 oraz w soboty w godz. Bezpłatne badania 10.00-15.00. Do zarejestrowania na badanie niezbędny będzie nr PESEL pacjentki. Natomiast 2 marca br. przy Pałacu Anny Wa- zówny ul. Zamkowa w Brodnicy Firma LUX MED DIAGNOSTYKA Gdynia przeprowadzi badania mammograficzne dla kobiet w wieku 50-69 lat. Rejestracja na badania pod nr tel. 58 666-2-444 lub na http://www.mammo.pl/formularz. Call Center czynne jest od poniedziałku do soboty. Wczesne wykrywanie raka jelita grubego W styczniu 2018 roku w Szpitalu Powiatowym w Brodnicy ruszył program profilaktyczny pod nazwą: „Wczesne wykrywanie raka jelita grubego”. Jego celem jest zwiększenie udziału mieszkańców Woje- wództwa Kujawsko-Pomorskiego (w szczególności obszarów uznanych za „białe plamy”) w wieku ak- tywności zawodowej w programie profilaktycznym wykrywania raka jelita grubego do roku 2020. Re- alizacja projektu przyczyni się do zwiększenia udziału osób w wieku aktywności zawodowej w badaniach profilaktycznych z zakresu wykrywania raka jelita grubego. Liczba osób objętych programem zdro- wotnym dzięki EFS to 850 kobiet i 850 mężczyzn. Wartość projektu: 1 195 032,00 zł. Wkład Fundu- szy Europejskich: 1.015.777 zł. Program skierowa- ny jest do osób w wieku 50-65 lat, które po zgło- szeniu się zostaną poddane bezpłatnemu badaniu kolonoskopii. Program przewiduje także bezpłatne leki w ramach projektu, bezpłatne znieczulenie podczas badania oraz zwrot kosztów dojazdu. Informacje i zapisy pod nr. tel. ZOZ w Brodni- cy: (56) 668-92-39. c m nr 324, luty 2018 Styczeń 19 stycznia w Pałacu Anny Wazówny pierwsi brodniczanie odebrali Karty Seniora. Z karty korzysta ponad 600 osób, które ukończyły 60. rok życia. Upraw- nia ona do korzystania z rabatów na produkty i usługi przedsię- biorstw oraz instytucji biorących udział w programie. Jednym z celów jest stworzenie jak naj- szerszej oferty promocyjnej dla osób starszych. 25 stycznia zmarł Ryszard Przybylski, poeta, publicysta, pedagog. W 2012 roku otrzymał z rąk burmistrza miasta Medal Primus inter Brodnicienses. 27 stycznia na kolegium bur- mistrza dyskutowano nad projek- tem uchwały dotyczącej nowej organizacji sieci szkół od 1 wrze- śnia br. Miało to związek z refor- mą oświaty przywracającą 8 - let- nią szkołę podstawową, 4 - letnie liceum i likwidacją gimnazjów. Luty 15 lutego upłynął termin skła- dania projektów przez mieszkań- ców Brodnicy w ramach Budżetu Obywatelskiego. Do magistratu wpłynęły 22 propozycje inwe- stycji. Głównie dotyczące infra- struktury sportowej, edukacyjnej i rekreacyjnej. Wybrane projekty, zrealizowane będą w 2018 roku. Łączna kwota wszystkich zadań nie będzie mogła przekroczyć 600 tys. zł. 19 lutego gościł w Brodnicy Państwowy Zespół Ludowy Pie- śni i Tańca „MAZOWSZE. Brod- nicka publiczność w czasie dwu- godzinnego koncertu podziwiała wspaniałe stroje, taniec i śpiew. 26 lutego zmarł Leon Krysiń- ski. Działacz lewicowy, były na- czelnik i burmistrz miasta w la- tach 1998 — 2002. Marzec 1 marca Straż Miejska w Brod- nicy obchodziła 25-lecie istnie- nia. 15 kwietnia 1992 r. Brodni- czanie po raz pierwszy zobaczyli umundurowaną straż miejską na ulicach miasta. Do pierwszych brodniczan trafiły „Koperty życia”. Są one potrzebne ratownikom medycz- nym na wypadek konieczności udzielenia pomocy: informacje o obecnych i przebytych cho- robach, uczuleniach, rodzajach przyjmowanych leków. Kwiecień 3 kwietnia ruszyła ostatnia edycja programu dotującego remonty kamienic w zabytko- wej części Brodnicy. W budżecie miejskim zabezpieczono na ten cel 60 tysięcy złotych, Dotacja może wynieść nawet 40 procent kosztów inwestycji. 14 kwietnia rozpoczęły się konsultacje społeczne do projek- tu Gminnego Programu Rewitali- zacji Gminy Miasta Brodnicy. To wieloletni plan działań w sferze społecznej, gospodarczej, środo- wiskowej, przestrzenno-funkcjo- nalnej, infrastrukturalnej, którego celem jest wyprowadzenie ob- szaru ze stanu kryzysowego. Pro- gram jest podstawą do ubiegania się o środki na rewitalizację, m.in. z funduszy unijnych. Konsultacje trwały do połowy maja. 4 kwietnia w wieku 67 lat zmarł zasłużony dla polskiej piłki nożnej trener, długoletni szkole- niowiec brodnickiej Sparty Wa- lentyn Guszczyn. Urodził się 25 sierpnia 1949 roku w Zimowni- kach koło Rostowa nad Donem w Rosji, w rodzinie o ukraińskim pochodzeniu. Był absolwentem Akademii Wychowania Fizycz- nego w Moskwie i Kijowie. Osie- dlił się na stałe w Polsce i osiadł w Brodnicy. 18 kwietnia zmarł niemiecki przyjaciel Brodnicy Rudolf Bir- kholz. Urodził się 31 maja 1931 roku w Konojadach. W 1934 roku przeniósł się z rodzicami do Brodnicy, gdzie jego ojciec został proboszczem parafii wy- znania Ewangelicko-Unijnego. W styczniu 1945 roku z całą ro- dziną wyjechał do Niemiec, ale łączność z Brodnicą utrzymywał aż do śmierci. Autor wielu ksią- żek o naszym mieście. 21 kwietnia w hali OSiR od- był się towarzyski mecz bokser- ski Polska - Niemcy w ramach Swiatowej Konfrontacji Boksu Olimpijskiego. Mecz zakończył się zwycięstwem drużyny pol- skiej 12:8. kwietnia Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej świętowało jubileusz 25-lecia działalności. Ztej okazji firma otrzymała z rąk burmistrza Jarosława Radacza statuetkę z tytułem Primus Inter Brodnicienses. Trwał remont i zewnętrzna odnowa obiektów muzealnych w Brodnicy. Prace dotyczyły malowania blend, założenia kol- Pasowanie na uczniów w przywróconej SP nr 3 Społeczeństwo Ciężarówka Coca-Coli nocą na brodnickim rynku ców przeciw gołębiom, remon- tu dachów oraz rynien i pasów podrynnowych, a także naprawy mostu nad zamkową fosą. Kosz- ty remontu wyniosły 100 tys. zło- tych. Pieniądze na ten cel zostały przekazane z Urzędu Miejskiego. Zakończono procedury prze- targowe dotyczące budowy ścieżki rowerowej w ul. Cmen- tarnej wraz z infrastrukturą dro- gową. Zadanie obejmowało przebudowanie jezdni o szero- kości 6 metrów, o nawierzchni asfaltobetonowej wraz z od- wodnieniem. Powstała również ścieżka rowerowa z chodnikiem. Podczas majowej sesji Rady Miejskiej radni wyrazili zgo- dę na zwiększenie środków fi- nansowych (o ponad sześćset tysięcy złotych) pozwalających na budowę ciągu pieszo-rowe- rowego, łączącego ścieżki rowe- rowe na al. Józefa Piłsudskiego i ul. Wiejskiej. W późniejszym terminie Urząd Miejski wspólnie ze starostwem brodnickim zre- alizował budowę także ścieżki rowerowej wzdłuż ul. Kolejowej. Brodnica uzyskała tytuł „Gmi- na na 5!” w najnowszej odsłonie rankingu przygotowanego przez Studenckie Koło Naukowe Akce- leracji, działające przy Instytucie Przedsiębiorstwa Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głów- nej Handlowej w Warszawie. Czerwiec Rozpoczęto prace inwesty- cyjne na brodnickich ulicach i chodnikach. Roboty realizowa- no m.in. na ulicy: Zawiszy Czar- nego, Wyspiańskiego, Dworco- wej, PCK, Kombatantów, Źwirki i Wigury oraz Krętej. Wspólnie ze Starostwem Powiatowym w Brodnicy przebudowano dro- gę i chodnik na ulicy Kolejowej od ronda Olsztyńskiego do ulicy Karbowskiej. Remontu doczekał się także parking naprzeciw- ko szpitala przy ulicy Wiejskiej w Brodnicy. Do końca paździer- nika przebudowano jezdnie na siedmiu brodnickich ulicach: Agrestowej, Jagiellońskiej, No- wej, Skwarnej, Tatrzańskiej, We- sołej i Norwida. Lipiec 1 lipca zmarł Wacław Derlicki - długoletni burmistrz Brodnicy, były starosta nowomiejski, rad- ny miejski i wojewódzki. Urodził się 19 lutego 1944 roku w Pozna- niu. Jego kadencje burmistrza miasta przypadły na lata 1990- 1998 (w latach 1998-2002 był starostą nowomiejskim). W la- tach 2002-2010 ponownie pia- stował urząd burmistrza. 6 lipca weszła w życie uchwa- ła Rady Miejskiej w Brodnicy z 13 czerwca 2017 r. w sprawie zmiany nazw ulic w Brodnicy. Uchwałą zmieniono następujące nazwy ulic: Armii Ludowej na Bieszczadz- ką, Gwardii Ludowej na Podhalań- ską, Wincentego Rzymowskiego na płk. Aleksandrowicza, Adama Rapackiego na Gen. Andersa. W ramach wakacyjnego ka- lendarza kulturalnego na terenie miasta odbyło się wiele cieka- wych imprez, m.in. szósta edycja festiwalu RapaReggae Night, kon- cert balkonowy, koncert multiin- strumentalistki _ Moriah Woods, XII Międzynarodowy Jarmark Ekologiczny, _ Międzynarodowe Lato Artystyczne Bachotek 2017, I Ogólnopolski Zjazd Fanów Kata- rzyny Puzyńskiej, koncert Zenka Martyniuka i Przyjaciół. Podczas wakacji podległe Urzędowi Mia- sta placówki kultury organizowały dwutygodniowe zajęcia. Sierpień Jeszcze przed rozpoczęciem okresu grzewczego rozpoczęto modernizację kotłowni przy ulicy Malickiego na paliwo gazowe. Do tej pory kotłownia zasilała budynki za pomocą miału wę- glowego, co powodowało zanie- czyszczenie środowiska. Mimo przejścia na inne paliwo, PEC nie zdecydował się podnieść cen ogrzewania. Z panoramy miasta ubył kolejny zatruwający środowisko komin. 14 sierpnia zmarł w wieku 68 lat Henryk Zdunkowski - długo- letni prezes brodnickich wodo- ciągów. Wrzesień 1 września uroczyście otwar- to nową siedzibę brodnickich harcerzy przy ulicy Nad Drwęcą 30. Gruntownie odnowiony bu- dynek willi Krasińskiego stał się Domem Harcerza służącym dru- hom oraz lokalnej społeczności. W maju 2015 roku Rada Miej- ska przychyliła się do wniosku burmistrza Jarosława Radacza o odstąpienie harcerzom budyn- ku za 1 procent wartości, czyli ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Wybrane wydarzenia 2017 roku tylko 1160 zł. W dalszej kolejno- ści harcerze zdobyli na remont najpierw 850 tysięcy zł z dotacji RPO, a potem jeszcze 350 tys. zł z urzędu marszałkowskiego. Nasesji 12 września burmistrz Jarosław Radacz zapropono- wał radnym uchwałę w sprawie udzielenia pomocy finansowej gminie Czersk na usuwanie skut- ków nawałnicy. Pomocy finanso- wej udzielono w formie dotacji celowej w wysokości 50 tys. zł. Z myślą o poszkodowanych w nawałnicach 3 września zorga- nizowano również koncert cha- rytatywny „Brodniczanie Gminie Brusy” w wykonaniu Ryszarda Rynkowskiego. Burmistrz Jarosław Radacz podpisał list intencyjny z przed- stawicielami Polskiej Spółki Ga- zownictwa Sp. z o.o. w sprawie dalszej gazyfikacji miasta. Kon- sekwencją tych działań są pra- ce związane z podłączeniem do sieci gazowniczej mieszkańców osiedli Grażyny oraz Ustronie. Inwestycja zostanie podzielo- na na kilka etapów. Pierwszym z nich będzie wyłonienie w prze- targu wykonawcy, który zgazyfi- kuje osiedla. Rozpoczął się nowy rok szkol- ny. Największe zmiany objęły Gimnazjum nr 1 przy ul. Wiej- skiej, które przekształcone zo- stało w Szkołę Podstawową nr 3. W SP nr 3 zaczęły funkcjonować dwa oddziały klas pierwszych, czwartych i siódmych. Oprócz tego w budynku nadal pozostają uczniowie gimnazjum. W pierwszej połowie września rozpoczął się remont parkingu przy ulicy Wiejskiej. Wykonano nawierzchnię z mieszanki mineral- no-bitumicznej, na podbudowie z kamienia łamanego. Wartość zadania to 58 tysięcy złotych. Wykonano 830 metrów kwadra- towych utwardzonej powierzchni. W tym miesiącu roboty drogowe przeprowadzono m.in na ulicach: Wesołej, Skwarnej Sudeckiej, Ta- trzańskiej oraz Nowej. Ruszyły prace przy budowie boiska wielofunkcyjnego przy SP nr 1. Przedmiotem zamówie- nia było boisko do piłki ręcznej, tenisa i siatkówki. Na jego obrze- żach, wzdłuż jego dłuższych wymiarów, usytuowane będą stojaki z tablicą do koszykówki. Kolejne zadanie inwestycyjne dotyczące oświaty miało zwią- zek z budową windy dla osób niepełnosprawnych w Szkole Podstawowej nr 4. Październik 14 października odbyła się konsekracja kościoła pw. Matki Bożej Fatimskiej w Brodnicy. Po- święcenia świątyni dokonał bi- skup diecezjalny ks. bp Andrzej Suski. W uroczystości brali udział wierni i duchowni na czele z ks. kan. Gabrielem Aronowskim - proboszczem parafii pw. Matki Bożej Fatimskiej. Parafię MBF wy- znaczono 8 września 1996 roku jaką trzecią w Brodnicy. Zakończyły się tegoroczne prace konserwatorskie w koście- le farnym w Brodnicy. Odbioru prac na północnej ścianie prezbi- terium oraz korpusie nawowym dokonał Wojewódzki Konserwa- tor Zabytków w Toruniu. Listopad Od 2 listopada na terenie Brod- nicy trwa stan alarmowy związa- ny z wysokim poziomem Drwęcy. Rzeka przekroczyła stan alarmowy wynoszący 260 cm o 17 cm. 21 listopada w Urzędzie Miej- skim podpisano umowy w spra- wie przygotowania porozumienia cywilno-prawnego będącego podstawą funkcjonowania Klastra Energii oraz opracowania strategii funkcjonowania pn.: „Brodnicki Klaster Energii". Grudzień 19 grudnia na brodnickim rynku gościła ciężarówka Coca- Coli. Rozmaite atrakcje związane z tym wydarzeniem trwały od godzin popołudniowych do wie- czora i przyciągnęły gości z wielu rejonów Polski. 20 grudnia na Dużym Rynku odbyło się Świąteczne Spo- tkanie Mieszkańców Brodnicy. W trakcie imprezy brodniccy harcerze przekazali Betlejemskie Swiatło Pokoju. Był także poczę- stunek, część artystyczna, a tak- że prezentacja najpiękniejszych lampionów adwentowych. W tegorocznej edycji ran- kingu Jednostek Samorządu Terytorialnego Zrównoważo- nego Rozwoju liderem w woje- wództwie kujawsko-pomorskim w gminach miejskich była Brod- nica. W kategorii gminy miejskie Brodnica uplasowała się na 45 miejscu w kraju. Przygotował: Paweł Stanny Nowa siedziba brodnickich harcerzy ZIEWIA MICHAŁOWSKAG Ferie 2018 FERIE ZIMOWE BDK 12 lutego — poniedziałek, godz. 10:00-13:00. Omówienie programu i zapoznanie z regula- minem zajęć. Zabawy i gry inte- gracyjne - „Przełamujemy lody”. Zajęcia plastyczne - przygotowa- nia do balu (maski, nakrycia gło- wy, stroje) 13 lutego — wtorek godz.10:00 - 13:00. Bal karna- wałowy 14 lutego — środa godz.10:00 - 13:00. Zajęcia plastyczne - „Przypadek w kształ- towaniu obrazu”. Zajęcia tanecz- ne - Zumba*Kids. Zabawy i gry animacyjne. godz. 11:00 - 14:00 - otwarte warsztaty wokalne. godz. 18:00 - Kinoteka na Wa- lentynki („Po prostu przyjaźń”, „Broken flowers”, reż Jim Jar- musch) 15 lutego — czwartek godz. 10:00 - 13:00 godz. 10:00 - ferie z Kinoteką Brodnica (seans otwarty) 11:00-14:00 - otwarte warszta- ty wokalne. godz. 11:30 - zajęcia plastycz- ne - „Dobre i złe pasje” (poga- danka i wspólne malowanie) 16 lutego — piątek godz. 10:00 - 13:00 Zajęcia plastyczne - „Nasi mali przyjaciele - zwierzęta w sztuce” Zabawy z chustą animacyjną Zajęcia taneczne - Zumba- Kids godz. 11:00 - 14:00 - otwarte warsztaty wokalne. godz. 18:00 - KINOTEKA ZA- PRASZA: „KINO MOCNE” („Mil- czenie”, reż. Martin Scorsese) 17 lutego - sobota godz. 16:00 — KINOTEKA ZA- PRASZA: „KINO MOWI” (blok poświęcony filmom dokumen- talnym, społecznie zaangażowa- nym) 19 lutego — poniedziałek godz. 10:00 - 13:00 Warsztaty cyrkowe tesy Sztuki Cyrkowej” Zajęcia taneczne - Kids Zabawy z chustą animacyjną — „Delika- Zumba- 20 lutego — wtorek godz. 10:00 - 13:00 godz. 10:00 - ferie z Kinoteką Brodnica (seans otwarty) Zajęcia plastyczne - plakat fil- mowy godz. 11:00 - 14:00 - otwarte warsztaty wokalne. 21 lutego — środa godz. 10:00 - 13:00 Turniej Gier Stolikowych 22 lutego - czwartek godz. 10:00 - 13:00 godz. 10:00 - ferie z Kinoteką Brodnica (seans otwarty) Zajęcie plastyczne - „Mali pro- jektanci” godz. 11:00 - 14:00 - otwarte warsztaty wokalne. 23 lutego — piątek godz. 10:00 - 13:00 „Bezpiecznie przez świat” — zajęcia poświęcone przeciw- działaniu przemocy, wykonanie plakatu propagującego sztukę rozwiązywania konfliktów, bez użycia przemocy. godz. 11:00 - 14:00 - otwarte warsztaty wokalne. Zabawy z chustą animacyjną. Uwaga! Przynieść obuwie na zmianę! 25 lutego — niedziela godz. 12:00 -„SEANSZMAMĄ | TATĄ” (seans adresowany do dzieci w wieku szkolnym) godz. 14:00 - „KINO MALU- CHA" (seans adresowany od nie- mowlaka do przedszkolaka) WSZYSTKIE SEANSE KINO- TEKI BRODNICA SĄ BEZPŁAT- NE Zapisy na otwarte warsztaty wokalne - tel. 509 859 932 Zadanie dofinansowane przez Urząd Miejski Brodnicy z Programu Rozwiązywania Problemów Alkoho- lowych i Przeciwdziałania Narkoma- Ferie w Hufcu Pracy Tak jak co roku, tak i w te ferie, Hufiec Pracy w Brodnicy zaplanował dla swoich uczestników i absolwentów wie- le atrakcji. W programie znajdują się bardzo różnorodne zajęcia, które pozwolą na ciekawe spędzenie drugiego tygodnia ferii. 19 lutego (poniedziałek) godz. 10.00 - 10.30 Spotkanie organizacyjne godz. 10.30 - 12.30 Zajęcia z doradcą zawodowym MCK i pośrednikiem pracy godz. 12.30 - 14.30 Turniej Xbox 20 lutego (wtorek) godz. 11.00 - 13.00 Dart, piłkarzyki, gry planszowe godz. 13.00 - 14.00 Wyjście na basen 21 lutego (środa) godz. 10.00 - 12.00 zajęcia sportowe w Stowarzyszeniu Aktywna Kałaska godz. 13.00 - 15.00 Turniej w Kręgle 22 lutego (czwartek) godz. 11.00 - 13.00 Dart, piłkarzyki, gry planszowe godz. 13.00 - 14.00 Wyjście na basen 23 lutego (piątek) godz. 9.00 - 16.00 Wycieczka do Grudziądza (kino, lo- dowisko, spacer po starówce) Tak ciekawą ofertę spędzenia drugiego tygodnia ferii udało się zorganizować dzięki uprzejmości burmistrza miasta Brodnicy, Jarosława Radacza oraz dyrektorów podległych urzędowi miejskiemu jednostek: dyrektora Zespołu Szkół nr 1 - Tomasza Wysockiego i dyrektora Ośrodka Sportu i Rekreacji w Brodnicy - Roberta Stańko. W organizację zajęć włączyły się także Stowarzyszenie Społeczne Aktywna Kałaska i Ośrodek Szkolenia i Wy- chowania OHP w Grudziądzu. nr 324, luty 2018 Muzeum w Brodnicy zaprasza... Dzieci i młodzież muzeum zaprasza do piwnic zamkowych we wtorki, śro- dy, czwartki i piątki w godzinach 10.00 - 14.00, w okresie od 13 do 24 lutego. W ramach zajęć realizowany będzie program wychowawczo-profilak- tyczny „Budujemy udane życie”, którego celami są: integracja grupy, pogłębianie odpowiedzialności za siebie, przekonanie uczestników zajęć o szkodliwości picia alkoholu i zażywania narkotyków, umiejętność po- dejmowania decyzji, wskazanie możliwości unikania zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi, zaproponowanie alternatywnych form spędzanie czasu wolnego, wprowadzenie norm sprzyjających zdrowemu stylowi ży- cia, uwrażliwienie zdolności na potrzeby innych osób, zwrócenie uwagi na potrzebę pomocy zwierzętom. Z uwagi na ograniczoną ilość miejsc prosimy o wcześniejsze zapisywa- nie dzieci, telefon: (56) 49-84 7-87. 13 lutego (wtorek) - Omówienie programu i zapo- znanie uczestników zajęć z regu- laminem zasad dotyczących bez- pieczeństwa. - „Krąg prezentacji” (przełamy- wanie onieśmielenia, integracja grupa). - Wykonanie kart i serc walen- tynkowych — zajęcia manualne i plastyczne. 14 lutego (środa) - Zabawy na dobry klimat w grupie. - Figurki zwierząt z szyszek i kasztanów (sowy, ślimaki, kotki) — zajęcia manualne. - Gry i zabawy ruchowe na świeżym powietrzu. 15 lutego (czwartek) - Gry i zabawy na dobry klimat w grupie. - Sredniowieczna Brodnica i jej zabytki — wycieczka do modeli prezentowanych przy parafii pw. Jezusa Miłosiernego. - Projekcja filmów przedsta- wiających życie codzienne w śre- dniowieczu. 16 lutego (piątek) - Gry i zabawy na dobry klimat w grupie. - „Świat plasteliny” - modelo- wanie i lepienie (podstawki pod kubki, biżuteria). - _ Przygotowanie z wykonanych prac. wystawy 20 lutego (wtorek) - Gry i zabawy ruchowe. - „Zwierzęta zimą” - spotkanie z pracownikiem Centrum Eduka- cji Ekologicznej. - Wykonywanie i ozdabianie karmników dla ptaków. 21 lutego (środa) - Gry i zabawy na dobry klimat w grupie. - Wykonywanie broszek z filcu. - Zawody w kręgle. 22 lutego (czwartek) - Gry i zabawy ruchowe. - „Mój pamiętnik” - zajęcia ma- nualne. - Szukanie cukierków na zam- kowej wieży. 23 lutego (piątek) - Gry i zabawy na dobry klimat w grupie. - Zgaduj — zgadula. - Biesiada rycerska. - Ognisko, pieczenie kiełbasek. - Podsumowanie zajęć. 24 lutego (sobota) - Wycieczka pociągiem na tra- sie Brodnica-Rypin — Brodnica - udział w konkursach i zabawach organizowanych przez obsługę pociągu.. <JO x|= <|JO x|= <JO AIZ lo xIE Gminne a nieruchomości MMM, w przetargu Czytaj str. 4 Gł z M / Nabór wniosków na utylizację azbestu Od bieżącego roku wszystkie wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych z PROW muszą zostać złożone w formie elektronicznej za po- - str. 2 średnictwem aplikacji eWniosekPlus Czytaj str. Czytaj str. 4 [D W GMINIE BRODNICA W Pałacu Anny Wazówny w Brodnicy odbyła się uro- www.brodnica.ug.gov.pl Szanowni Czytelnicy! Dziś otrzymujecie po raz pierwszy wkładkę do miesięcznika „Zie- mia Michałowska” zatytułowaną „W Gminie Brodnica” poświęconą sprawom, problemom i wydarzeniom w naszej gminie. W tym miejscu chcę wyrazić słowa podziękowania burmistrzowi Brodnicy Jarosławowi Radaczowi za możliwość prezentacji tego, co dzieje się w gminie Brodnica w „Ziemi Michałowskiej”. Dzięki temu mieszkańcy gminy Brodnica i miasta Brodnicy będą mogli w jednym czasopiśmie uzyskiwać informacje o sprawach jakimi na co dzień zajmują się tak blisko sąsiadujące ze sobą samorządy, a przy okazji mam nadzieję, bardziej się poznać. Życzę Państwu miłej lektury. Edward Łukaszewski, wójt gminy Brodnica 00/38:2:8.3.::3RRAŁAŁAAAAA /.3.:3:3.::::3::::::::::::::.::::.:.::::.:.:::::.:.::::::.:3::.3::.::3:::.:.::::.4:.:3:.:3:..3.::::.:.:.::3:..:.:3::3:.4.3:::.:3:.5.3:3::3:3:4.3.33::3:.3:3:3.:33.3 AAAA nr 1 luty 2018 rok Tradycją pielęgnowaną przez władze gminy Brodnica jest udział w uroczystościach upamiętniających ważne zdarzenia historyczne regio- nu. 18 stycznia br. odbyła się uroczystość 73. rocznicy wyzwolenia Brodnicy oraz 98. rocznicy powrotu Pomorza do Macierzy. W imieniu mieszkańców gminy Brodnica kwiaty pod Pomnikiem Wdzięczności przy ulicy 3 Maja w Brodnicy złożył wójt Edward Łukaszew- ski wraz z delegacją pracow- ników urzędu gminy. Marzanna Karbowska 00/38:3838.:.::33ARRARAŁARAŁA ków bytowych w Podgórzu oraz modernizację przepompowni ście- ków w Karbowie i Kominach. Koszt tego zadania, zgodnie z wynikiem przetargu, to nieco ponad 429 tys. zł. Zakończenie robót planowane jest do końca kwietnia br. W ra- mach tej inwestycji powstanie sieć kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej o długości około 275 m w Podgó- rzu oraz zmodernizowane zostaną czystość wręczenia Medali za Długoletnie Pożycie Małżeńskie inwestycje wodne i kanalizacyjne W związku z intensywnym rozwojem budownictwa mieszka- niowego na terenie gminy Brod- nica, systematycznie rozwijana jest infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna w wielu rejonach. Wszystko po to, aby w jeszcze większym stopniu spełniać ocze- kiwania mieszkańców dotyczące dostępu do usług komunalnych. Priorytetami w bieżącym roku są budowa sieci wodociągowych oraz modernizacja i rozbudowa kanalizacji wraz z pompowniami ścieków. 4 stycznia wójt gminy Brodnica Edward Łukaszewski podpisał umowę z firmą Zakład Usług dwie przepompownie ścieków w Karbowie przy ul. Liliowej oraz w Kominach przy ul. Kruczej. W odpowiedzi na wnioski mieszkańców, w budżecie 2018 roku znalazła się budowa sieci wodociągowej w Karbowie, Wodno-Wodociągowych Krzysztof Czajkowski z Brodnicy na rozbu- dowę sieci kanalizacyjnej oraz modernizację przepompowni ścieków. Inwestycja ta ma na celu zapewnienie usług odbioru ście- Kominach oraz Moczadłach, na terenach planowanych inwestycji mieszkaniowych. 19 stycznia br. wójt gminy podpisał pierw- szą z umów w tym zakresie - na budowę sieci wodociągowej w miejscowościach: Opalenica i Kozi Róg. Inwestycja ma na celu poprawę jakości świadczonych usług, zwiększenie wydajności sieci w południowej części gmi- ny. Wykonawcą robót jest firma Fot. Jednostka Wojskowa w Brodnicy Kwiaty składa delegacja gminy Brodnica '00/38:3:83:3:3:3:3:3:3:83:3.:3.:3.:3::3:3::3:33...3.3:33.3.33.:.:3.3.3.3.3:3.333..3.3.3.3.3.3333.3.33.33:3333..3.3.3.3..3.3.3.3.333333.....0DWD Podpisanie umowy na rozbudowę sieci kanalizacyjnej i modernizację przepompowni ścieków Nowy sprzęt do utrzymania dróg gminnych Gmina Brodnica ma na swoim terenie 227 km dróg gminnych, z tego 126 km posiada status drogi pu- blicznej, pozostałe stanowią drogi wewnętrzne. Rokrocz- nie kolejne drogi nabierają kategorii dróg publicznych. Duży ciągnik zładowaczem Obecnie ponad 22 km dróg posiada utwardzoną na- wierzchnię. Pozostałe drogi to drogi o nawierzchni grun- towej. Ich stan jest co roku poprawiany poprzez profi- lowanie równiarką i wzmac- nianie materiałami utwar- dzającymi. By sprostać zadaniom bieżącego utrzymania i przygotowania dróg pod inwestycje przewidziane w przyjętym przez Radę Gminy Brodnica „Planie roz- woju sieci dróg gminnych w gminie Brodnica na lata 2016-2030 "w minionym roku zakupiono nowe cią- gniki i urządzenia drogowe. W 2017 roku baza tech- niczna zwiększyła się o cią- gnik rolniczy new holland wraz z ładowaczem czoło- wym kupiony za 386 tys. zł, ciągnik rolniczy new holland boomer 50 wraz z pługiem odśnieżnym metal — technik 1820 i kosiarką bijakową unia group kornik I 1,35 za kwotę 138,4 tys. zł, kosiarkę ciągnikową 1,6 pronar bbk 160 do wykaszania pobo- czy dróg za kwotę 22,7 tys. zł, posypywarkę pronar za 42 tys. zł i zamiatarkę pronar do utrzymania dróg, chodni- ków i placów o nawierzchni twardej za kwotę 18,5 tys. zł. Paweł Wiśniewski Usługi Koparko-Ładowarką — Krzysztof Lomania z miejscowo- ści Wybudowanie Michałowo. Zaoferowana cena wyniosła około 205 tys. zł. W ramach tego zadania powstanie sieć wodo- ciągowa o długości ok. 1298 me- trów, w tym 125 m do wykonania metodą przewiertu sterowanego. Powstała sieć połączy istniejące wodociągi w Opalenicy i Kozim Rogu. Zamontowane zostaną także hydranty. Zakończenie tej inwestycji planowane jest do końca sierpnia br. Paweł Szczechowski //::::3:3::.:::::::::::::.::::::.:::3::.:::::..:::::..:.:::::.5::3:::..:::::...::::.5.:.:.3:::...:.:.:::..:.:.:::..:.:.3::.:..:.:.:::..:.:::3::..:.:::.:...:.:3::3::.:.:.:.:.:3..:.:.:::.:.:.:.:::..::::..:.:::3:...:.:::3:..:.:.:.:::...:.::.:..:.:.::3:..:.:.:.::..:.:.:::..:.:.3:.:3:..:.:.::3..3.:.:::..:.:.::.:..:::3:3:..3.:.:.::..3.:::.:..:.:.::..5.:.:.3::.:.3.3.3:::.5.3.::3::.:.3.:.3:::3..3.::::..3.3.::3:.3.:3:.:3:..3.:.3:::..3.:.:3::..5.3.3.:.:..3.:.::3:...3.3.::3.5.3.3.:.:3.:.8.3.:::...3.:.3:.:3:..8.3.3:3:3:5..3.3.:::..:.3.3.3::3..5.3.3:3:::..3.3.3:.3:3:5..3.3.3:3:3:5.8.3.3.3::. AAAA Zamiatarka podczas pracy str. 2 W Gminie Święto pełne uśmiechu Dzień Babci i Dzień Dziadka to jedne z najpięk- niejszych, łączących po- kolenia świąt. Uroczyście obchodzono je w Szkole Podstawowej w Gortato- wie, a mottem były sło- wa: „Kochani, dziś okazja rzadka, mamy Dzień Bab- ci oraz Dziadka...” Z tej okazji dzieci z klas młodszych oraz przed- szkolacy zaprosili swoje kochane Babcie i Dziad- ków, aby uczcić ich świę- to. Licznie przybyli goście, mieli okazję podziwiania swoich wnucząt w spe- cjalnie przygotowanych programach artystycz- nych. Najmłodsi zaprezen- towali jasełka, a starsi uczniowie recytowali wiersze i śpiewali pio- senki. Nie zabrakło także zabawnych inscenizacji. Mali artyści z przejęciem odtwarzali swoje role, a goście ze wzruszeniem oglądali występy. Po czę- ści artystycznej dzieci wręczyły swoim najbliż- szym własnoręcznie wy- konane upominki i laurki. Miłym zakończeniem spo- tkania był słodki poczęstu- nek przygotowany przez mamy uczniów. Zenon Matuszewski Zwrot akcyzy dla rolników Każdy rolnik, który chce odzyskać część pieniędzy wydanych na olej napędowy używany do produkcji rolnej powinien zbierać faktury VAT. W lutym składa się wnioski o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napę- dowego wykorzystywanego do produkcji rolnej potocznie zwane akcyzą dla rolników. W terminie od 1 do 28 lutego należy złożyć odpowiedni wniosek do wójta lub burmi- strza, w zależności od miejsca położenia gruntów rolnych wraz z fakturami VAT (lub ich kopiami) stanowiącymi dowód zakupu oleju napędowego w okresie od 1 sierpnia 2017 r. do 31 stycznia 2018 r. Limit zwrotu podatku w 2018 roku wynosić będzie: ilo- czyn 86 zł i ilości ha użytków rolnych, czyli 86 zł za każdy hektar fizyczny posiadanych użytków rolnych. Pieniądze wypłacone zostaną w terminie 3 - 30 kwietnia br. Za producenta rolnego uznaje się osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, będącą posiadaczem gospodarstwa rol- nego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym. Za gospodarstwo rolne w ro- zumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym uważa się obszar gruntów sklasyfiko- wanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione lub za- krzewione na użytkach rolnych o powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności go- spodarczej innej niż działalność rolnicza. W przypadku, gdy grunty go- spodarstwa rolnego stanowią przedmiot współposiadania, zwrot podatku akcyzowego przysługuje temu współposia- daczowi, co do którego pozo- stali współposiadacze wyrazili pisemną zgodę (zgoda będzie wyrażana we wniosku i nie dotyczy współmałżonków). Wzór wniosku o zwrot podatku akcyzowego zawar- tego w cenie oleju napędo- wego wykorzystywanego do produkcji rolnej został ogłoszo- ny w drodze rozporządzenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 28 czerwca 2013 r. w sprawie wzoru wniosku o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzy- stywanego do produkcji rolnej i jest również dostępny na stro- nach internetowych Minister- stwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (www.minrol.gov.pl), a także udostępniony w Urzędzie Gmi- ny Brodnica, ul. Mazurska 13, w pokoju 209. Szczegółowe zasady dotyczą- ce zwrotu podatku akcyzowego zostały uregulowane w ustawie z 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wy- korzystywanego do produkcji rolnej. Sylwia Gołębiewska Brodnica nr 1, luty 2018 Maksymalna kwota 4.000 zł Dotacje na budowę przydomowych oczyszczalni Teren gminy Brodnica ze względu na jej uwarunko- wania związane z rozpro- szeniem zabudowy oraz znacznymi różnicami w ukształtowaniu terenu, nie pozwala w wielu miejscach doprowadzić sieć kanaliza- cji sanitarnej. Budowa była- by droga i mało efektywna. Dlatego rok temu (1 lutego 2017 r.) Rada Gminy Brod- nica podjęła uchwałę w sprawie określenia zasad, trybu udzielania i sposobu rozliczania dotacji celowej osobom fizycznym i wspól- notom mieszkaniowym na dofinasowanie budowy przydomowych oczysz- czalni ścieków z budżetu Gminy Brodnica. Zgodnie z warunkami określonymi w tej uchwale można składać wnioski w sprawie przyznania dotacji na dofinansowanie budowy przydomowej oczyszczalni ścieków. Nabór wniosków odbywa się w trybie cią- głym. Maksymalna dotacja wynosi do 4.000 zł i nie wię- cej niż 80 proc. poniesio- nych wydatków związanych z budową oczyszczalni. Także w tym roku gmina posiada możliwość dofinansowania zadań z za- kresu ochrony środowiska, polegających na budowie indywidualnych przydomo- wych oczyszczalni ścieków. Dofinansowanie odbywa się w formie dotacji udzie- lanej z budżetu gminy. Na- bór wniosków prowadzony jest w trybie ciągłym aż do wyczerpania środków. Więcej informacji moż- na uzyskać w Urzędzie Gminy Brodnica, Referat Planowania Przestrzenne- go, Ochrony Środowiska i Inwestycji, Brodnica, ul. Mazurska 13, pok. 311-313 lub pod numerem telefonu (56) 494-16-30 lub 31. Paweł Szczechowski Nabór wniosków na utylizację azbestu W związku z możliwo- ścią uzyskania przez gmi- nę dotacji ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Go- spodarki Wodnej w Toru- niu na zadanie z zakresu usuwania azbestu „Azbest - 2018” ogłaszamy, że za- interesowani mieszkańcy planujący wymianę pokryć dachowych azbestowych mogą składać wnioski do- tyczące usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest na rok 2018. Dofinansowaniem zo- staną objęte zadania ujęte w „Gminnym programie usuwania azbestu z terenu gminy Brodnica”. Dofinan- sowanie obejmuje koszty związane z demontażem, transportem i utylizacją po- kryć dachowych lub innych elementów zawierających azbest. Dofinansowaniem nie będą objęte koszty związane z zakupem i mon- tażem nowych pokryć. W związku z powyższym osoby planujące w 2018 roku usunięcie wyrobów zawierających azbest z dofi- nansowaniem zobowiązane są do złożenia w Urzędzie Gminy Brodnica w terminie do 2 marca br. kompletne- go wniosku oraz zgłoszenia robót budowlanych nie wy- magających pozwolenia na budowę potwierdzone datą wpływu przez Starostwo Powiatowe w Brodnicy. Wzór wniosku dostęp- ny jest w Urzędzie Gminy Brodnica, ul. Mazurska 13, pok. nr 312, II piętro i na stronie internetowej: www.brodnica.ug.gov.pl. Akcja usuwania azbe- stu rozpocznie się po po- zytywnym rozpatrzeniu wniosku o udzielenie do- finansowania na utylizację azbestu przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środo- wiska i Gospodarki Wod- nej w Toruniu. Demontażem, transpor- tem i utylizacją odpadów azbestowych w zgłoszo- nych lokalizacjach na tere- nie gminy zajmie się firma wyłoniona w przetargu/ zapytaniu. Prace należy tak zorganizować, żeby osta- teczny termin zakończenia nastąpił do końca paździer- nika br. Informacji udziela Referat Planowania Prze- strzennego Ochrony Śro- dowiska i Inwestycji Urzę- du Gminy Brodnica, pok. 312, tel. 56 49-416-30. Edyta Zabłotna <JO x|= <JO AIZ lo xIE nr 1, luty 2018 Zasady udzielania patronatu wójta W Gminie Brodnica Spotkanie z opiekunami świetlic W Urzędzie Gminy Brodnica odbyło się 26 stycznia pierwsze w tym roku spo- str. 3 Ferie w gminie Brodnica Jak w poprzednich la- tach, także w czasie tego- rocznych ferii zimowych w gminie Brodnica będą od- bywały się nieodpłatne za- jęcia dla dzieci i młodzieży. Będą to zajęcia z progra- mem profilaktycznym z za- kresu przeciwdziałania al- koholizmowi i narkomanii oraz zajęcia sportowe. Za- pisy na zajęcia przyjmują wyznaczeni opiekunowie — nauczyciele szkół gminy Brodnica. Szczegółowych informacji udziela także Referat Oświaty, Kultury, Sportu i Zdrowia Urzędu Gminy Brodnica, tel. (56) 49-416-38. Anna Śliwińska Zajęcia z programem profilaktycznym z zakresu przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii Imię i nazwiska prowadzącego Elżbieta Więckowska Miejsce prowadzenia zajęć Aa Aa. — Boca oj 12 lutego (godz. £.00-13.00) ieren wsi Szabda, sala sportowa w $zabdzie Termin i czas zajęć 12 lutego (godz. 9.00-14.00) 16 lutego (godz. 9.00-14.00 tkanie wójta gminy Brodnica z opiekuna- mi świetlic, podczas którego omówiono nowe zasady dotyczące wynajmu świe- 12 lutego (godz. 9,00-13.00) teren wsi Grorczenica, sala 13 lutego (godz. 9.00-12.00) Halina Krajnik tlic oraz ich rozliczania. Spotkanie było także sposobnością do podziękowania opiekunom za ich dotychczasową pracę i podpisania z nimi umów na kolejny rok. W związku z tym, że Kazimiera Ja- dzińska — wieloletni opiekun świetlicy z Mszana zrezygnowała z dalszej opieki nad świetlicą wójt Edward Łukaszewski podziękował jej za długoletnią pracę oraz wręczył upominek i kwiaty. Przy tej okazji wójt poinformował uczestników spotkania o planach utworzenia Gminnego Ośrodka Kultury i zasadach jego funkcjonowa- nia. Omówił także reguły uzyskiwania patronatu wójta gminy nad imprezami. Powiedział, jak się o niego ubiegać i jakie z uzyskanym patronatem wiążą się obowiązki dla organizatorów oraz opiekunów świetlic. Emilia Kwiatkowska Wójt Edward Łukaszewski dziękuje Kazi- mierze Jadzińskiej za opiekę nad świetlicą Decyzję podatkową doręczy sołtys Początek roku to okres wystawiania i do- ręczania decyzji podatkowych. Zasadą jest, iż organ podatkowy doręcza pisma za po- kwitowaniem. W gminie Brodnica dorę- czaniem decyzji podatkowych zajmują się sołtysi danego sołectwa. Nie otrzymują za to dodatkowego wynagrodzenia. Powinni do wszystkich drzwi mieszkań- ców zapukać w lutym. Listę sołtysów moż- na znaleźć na stronie internetowej www. bip.brodnica.ug.gov.pl. (zakładka: Władze i struktura organizacyjna/Sołectwa). Sylwia Gołębiewska Urząd Gminy Brodnica potwierdzi Przedsiębiorco, załóż profil zaufany Ministerstwo Cyfryzacji zachęca przedsiębiorców do zakładania Profili Za- ufanych. W związku z tym poniżej zamieszczamy kilka przydatnych informacji. Profil Zaufany to bezpłat- ne narzędzie, dzięki które- mu można załatwić sprawy urzędowe bez wychodzenia z domu, online w serwisach administracji publicznej. Warto założyć go jak naj- szybciej — przede wszystkim już teraz powinni to zrobić przedsiębiorcy. Od 1 stycznia najmniejsi przedsiębiorcy — płatnicy VAT, zatrudniający do 10 osób, o obrotach nieprze- kraczających 2 mln euro rocznie (także prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze) - najpóźniej do 26 lutego 2018 r. po raz pierwszy muszą wysłać do systemu Ministerstwa Fi- nansów Jednolity Plik Kon- trolny (JPK_VAT). JPK_VAT to zestaw infor- macji o operacjach gospo- darczych przedsiębiorcy za dany okres. Przesyła się go wyłącznie w wersji elektro- nicznej. Dane pobierane są bezpośrednio z systemów finansowo-księgowych przedsiębiorstwa. JPK po- siada określony układ i for- mat (schemat xml), który ułatwia jego przetwarzanie. Do prawidłowego złożenia i wysłania Jednolitego Pliku Kontrolnego potrzebny jest certyfikat kwalifikowany lub Profil Zaufany (eGO). JPK trzeba też uwierzytelnić. Mikroprzedsiębiorcy, którzy nie chcą mieć problemów z przesłaniem JPK_VAT, już dziś powinni bezpłatnie za- łożyć Profil Zaufany. Więcej informacji na stro- nie www.pz.gov.pl. Przypominamy, że profil zaufany można także po- twierdzić w Urzędzie Gmi- ny Brodnica. Justyna Klimowska Mirosława Mączyńska sportowa w Giorczenicy teren wsi Karbowa, świetlica w Karbowie Zajęcia sportowe W Szczuce 14 lutego (godz, 9.00-12.00 12 lutego (godz. 9.00-14.00) 13 lutego (godz. 9,00-14.00 12 lutego (godz. 9.00-12.00) 14 lutego (godz. 9.00-12.00) 15 lutego (godz. 9.00-13.00 12 lutego(godz. 11.00-16.00) 13 lutego(godz. 11.00-16.00) 14 lutego(godz. 11.00-16.00) 15 lutego(gądz. 11.00-16.00 15 lutego (godz. 9.00-14.00) 16 lutego (godz. 9.00-14.00 Ostatnie śledztwo inspektora Zgrozy Rzecz dzieje się w Biurze Spełniania Marzeń. Jest to biuro, w którym spełnia się ludzkie marzenia o czystym środowisku naturalnym. Pod tą tajemniczą na zwą, twórcy scenariusza ukryli Ministerstwo Ochrony Srodowiska. Pewnego dnia w biurze wybu- cha skandal, gdyż zostają z niego skradzione wszystkie marzenia o czystym powietrzu, wodzie i ziemi. Do wyjaśnienia tego tragicznego zdarzenia zostaje powołany inspektor Zgroza. Prowadzi on dochodzenie niczym Sherlock Holmes. Kto i dlaczego wkradł się do biura? Okazuje się jednak, że spośród dziesięciu przesłuchanych nie ma osoby winnej. Tak intrygująco rozpoczął się spektakl ekologiczny w wykonaniu pracowników Ośrodka Edukacji i który 30 stycznia uczniowie szkół Kultury Ekologicznej w Gdańsku, podstawowych i gimnazjum z gminy Brodnica obejrzeli w Szczuce. Każda ze scen przedstawie- nia puentowana była muzyką ze znanych musicali światowych, co nadało obok śmiesznych sytuacji i skojarzeń formę przebojowe- go musicalu pokazanego na dużym luzie oraz z przymrużeniem oka. Poruszano bez zbędnych prelekcji i wykładów, temat bardzo współcześnie ważny, jakim jest ochrona środowiska. Przedsię- wzięcie sfinansowane zostało z budżetu Gminy Brodnica, ze środków przeznaczonych na edukację ekologiczną. Edyta Zabłotna str. 4 Pół wieku razem W Pałacu Anny Wazówny w Brodnicy odbyła się 20 grudnia ub.r. uroczystość wręczania Medali za Długoletnie Pożycie Małżeńskie, nadanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej osobom, któ- re przeżyły 50 lat w jednym związku małżeńskim. Dostojnym jubilatom z terenu gminy Brodnica Krystynie i Stefanowi Kopisteckim z Gorczenicy oraz Teresie i Edmundowi Szulcom z Wybudowa- nia Michałowo medale w imieniu prezydenta RP wręczyli wójt Edward Łukaszewski oraz przewod- nicząca rady gminy Violetta Sternicka-Twarogow- ska. Przypominamy, że medal przyznawany jest na wniosek jubilatów bądź najbliższej rodziny. Należy wówczas zgłosić się do Urzędu Stanu Cywilnego w Brodnicy (ul. Zamkowa 1), aby sporządzić wnio- sek o nadanie odznaczenia. W dalszej kolejności USC, m.in. po ustaleniu aktualnej sytuacji prawnej małżeństwa, wniosek kieruje do Urzędu Woje- wódzkiego Kujawsko-Pomorskiego, który z kolei przekazuje go do Kancelarii Prezydenta RP Marzanna Karbowska W Gminie Brodnica Od początku roku wszyst- kie wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych z PROW muszą zostać zło- żone w formie elektronicz- nej za pośrednictwem apli- kacji eWniosekPlus. Nowa aplikacja będzie dostępna od 15 marca 2018 r. Szko- lenia dotyczące jej obsługi będą odbywały się w gmi- nach w lutym i marcu. ARiMR, tak jak dotych- czas, będzie przesyłać rol- nikom wstępnie wypełniony wniosek, tzw. wniosek sper- sonalizowany wraz z załącz- nikami w wersji papierowej (do 2020 r.). Należy jednak traktować go jedynie infor- macyjnie. Złożenie wnio- sku w formie papierowej będzie możliwe jedynie dla tych rolników, którzy nie są nr 1, luty 2018 Szkolenie dla rolników w stanie złożyć go w wersji elektronicznej i jednocze- śnie nie mogą skorzystać z pomocy technicznej za- pewnionej przez biuro po- wiatowe ARiMR. Prawidłowo wypełnione wnioski w aplikacji eWnio- sekplus nie będą wymaga- ły dodatkowych wyjaśnień składanych przez rolników, co w konsekwencji przy- spieszy obsługę oraz da szansę na wcześniejszą wy- płatę płatności. Dodatkowo zaletą nowej aplikacji jest możliwość złożenia wniosku przy wykorzystaniu table- tu lub smartfonu. Aplikacja eWniosekPlus będzie umoż- liwiała złożenie zmiany do wniosku. W ramach wysła- nego już do ARiMR doku- mentu możliwa będzie aktu- alizacja danych i ponowne przesłanie go jako zmiany do wniosku. W poprzednich latach rolnicy też mieli możliwość przekazania wniosku drogą elektroniczną, ale korzysta- ło z tego niewielu z nich. W kampanii 2017 zostało złożonych 11.267 dokumen- tów w formie elektronicznej (0,84 proc.wszystkich). Ale było to zarazem o 30 proc. więcej niż rok wcześniej. Nowa aplikacja eWniosek- Plus będzie dostępna od 15 marca br. Zgodnie z informacjami otrzymanymi z Brodnickiej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w każdej gminie w powiecie brodnickim zostaną prze- prowadzone szkolenia dla wnioskodawców, do- radców i podmiotów wy- pełniających wnioski. Omówione zostaną zasa- dy wypełniania wniosków o przyznanie płatności na rok 2018 za pośrednictwem nowej aplikacji eWniosek- Plus. Dla rolników z gmin: Brodnica i Zbiczno szko- lenie zaplanowane jest na 26 lutego o godzinie 10.00 w CKZiU ul. Karbowska 29 w Brodnicy. Justyna Klimowska <JO x|= Wójt Gminy Brodnica zgodnie z art. 35 ust. | ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz. U. z 2015, poz. 121) podaje do publicznej wiadomości: 1. Wykaz Nieruchomości stanowiących własność Gminy Brodnica przeznaczonych do dzierżawy w drodze hezprzetargowej na rzecz osób korzystajs h z gruntu na cele rolne. przem Jedne jet | Nr działki geodezyjny dzierżawy pszenicy dzierżawy do jen R. IIa — 0,03 ŁTV-1,16ha 3. |45/14 Opalenica 0,42ha: 259 01.09.2021 p R IIIE - Q,29ha N-0,13ha | | |kna R.TVa = 0, 19ha 0 |Bnnowa ||| aa- Ps TV — 0,13ha js |ao | WŁOS CZ. z 0, 75ha; 12343 3,36 01.09.2021 RIIIb. 0,40ha RIVa - 0,35ha Nieruchomości stanowiących własność Gminy Brodnica przeznaczonych do dzierżawy w drodze IL. Wykaz hezprzetargowej ma rzecz osóh korzystających z gruntu na cele rolne -"Grunty Śzkolne z Karty Nauczyciela”. i katany | || (erem |do | dzierżawy 5 do Dotacja wojewody na wyposażenie -:: szkolnych gabinetów profilaktyki zdrowotnej Od wielu już lat gmina Brodnica inwestuje w gabinety pielęgniarskie w szkołach gminnych. Uczniowie wszystkich szkół mogą skorzystać z pomocy pielęgniarskiej w odpowiednio wyposażonych pomieszcze- niach. Korzystając z ogłoszonego w ubiegłym roku programu, gmi- na złożyła do wojewody kujawsko-pomorskiego wniosek i otrzymała 21.910 zł dotacji celowej z budżetu państwa na sfinansowanie wypo- sażenia szkolnych gabinetów profilaktyki zdrowotnej w aparaturę me- dyczną i produkty lecznicze niezbędne do udzielania świadczeń przez pielęgniarkę lub higienistkę szkolną. Z otrzymanej dotacji dla czterech szkół gminnych zakupione zosta- ły: elektroniczne wagi medyczne, aparaty do pomiaru ciśnienia, ste- toskopy, tablice do badania wzroku, tablice z siatkami centylowymi wzrostu i masy ciała oraz inne pomoce do wykonywania testów prze- siewowych i interpretacji ich wyników. Gabinety wyposażone zostały w przenośne apteczki pierwszej pomocy oraz biurka i szafki do prze- chowywania dokumentacji. Koszt zakupionego sprzętu i wyposażenia wyniósł 18.267 zł. cz 345 Szabda 0,50ha 24767 01.09.2021 RIITh-0,50ha Justyna Klimowska 0,25ha EIIIa-0,1ó61ha RIIb-0,501ha RIVa-0,05ha BI- 0,0235ha | | s Niniejszy wykaz wywiesza się dnia 1 lutego 2018 r. na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Gminy Brodnica przy ul. Mazurskiej 13, 87-300 Brodnica do dnia 21 lutego 2018 r. Szczegółowe warunki dzierżawy zostaną zawarte w umowie dzierżawy. Zasady naliczania stawek czynszu dzierżawnego dla dotychczasowych dzierżawców stosowane będą zgodnie z Zarządzeniem Wójta Gminy Brodnica nr 59/2013 z dnia 10 września 2013 r. Dodatkowe informacje można uzyskać w siedzibie Urzędu Gminy Brodnica ul. Mazurska 13, 87-300 Brodnica, pok. 307, tel. (56 49 41 622. lo xIE Przygotował: Paweł Wiśniewski nr 324, luty 2018 Ośrodek Sportu i Rekreacji Silownia s Fajęcia sportowe z instruktorem Lodowiska EE > |ŻT"kiwów | klubów 4. Tenis stołowy dla dzieci i młodzieży Organizator: UKS OSiR, O5IR Brodnica Zajęcia sportowe dla dzieci. Organizator przedszkola Gry i zabawy indywidualne tenis stHowy kadmintor Piłka nożna dla dzieci I młodzieży Organizator BKS Sparta Ferie w Ruchu Organizator OSiR Pifka nożna dla dzieci i młodzieży Organizator UKS Gol Brodnica Organizator OBIE Fodmioty zewnętrzne Ferie 2018 Ferie Poniedziałki 12.02. i 19.02.2018r. godz. 14:30-16:30 Czwartki 15.02. 122.02.2018r. godz. 15:30-17:30 Organizacja lodowiska na korcie tenisowym nr 1 przy sprzyjających warunkach atmosferycznych godz. od 9:00 do 21:00 17.02, 19.02 124.02 - Hala OSiR 1202. do 1602.2018r. godz. 9:00-11:00 19,02. do 23.02.2018r. godz. 9:00-11:00 Zajęcia odbywać się będą nw Hali O5IR (1 sektor) 12.02. do 16.02.2018r. godz. 9:30-11:00 19.02. do 23.02.2018r. godz. 9:30-11:00 Łajęcia odbywać si ą na Hali OSiR ( 1 sektor 12.02. do 16.02.2018r. godz. 95:00-11:00 19.02. do 23.02.2018r. godz. 9:00-11:00 Zajęcia odbywać się będą na Hali OŚiR (1 sektor) 1202. do 16022018r. godz. 11:00-12:30 19.02. do 23.02.2018r. godz. 11:00-12:30 Zajęcia odbywać się będą na Ilali O5iR 12.02. do 16.02.2015r. godz. 11:00-14:00 19.02. do 23.02.2018r godz M0O0LI4S0O Zajęcia odbywać się będą w Hali GSR (I sektor) araz na salach fitness i i Sali konferencyjnej szczegółów plam zajęć dostępny na stronie OSR 1ż, 13, 14i 16.02.2015r. godz. 13:00-14:30 ZN? i | padli ALIS 19.02. dn 23.02.2018r. godz. 13:00-14:30 Zajęcia odbywać się będą na boisku Hali OSR 12.02 do 16.02.2018 w godz. 9:00 — 20:00 19.02 do 23 02.2018 w godz. 9:00- 20:00 Kręgielnia udostępniana grupom zorganizowanym i osahom indywidualnym którzy posiadają własnego instruktora, wcześniejszym uzgodnieniu terminu rezerwacji toru ZIEMIA MICHAŁOWSKA Ferie z młodzieżową radą Rada, jak co roku przygotowała dla swoich rówie- śników propozycje spędzenia ferii w mieście. 15 lute- go o godz. 13.00 w Brodnickim Domu Kultury odbędą się dwa seanse filmowe. Wyświetlone zostaną filmy La La Land i Manchester by the sea. Seanse odbędą się w ramach Kinoteki Brodnica. Z kolei fani e-sportu niech rezerwują sobie czas od 19 do 22 lutego, bowiem w tym czasie odbędzie się Turniej League of Legends oraz Turniej FIFA 18. Tur- niej League of Legends odbędzie się w dniach 19-21 lutego w Szkole Podstawowej nr 3 (ul. Wiejska 6). Z kolei na Turniej FIFA 18 zapraszamy 22 lutego br. do Pracowni Orange w Domu Harcerza (ul. Nad Drwę- cą 30). Szczegółowe informacje i zapisy na tur- nieje znaleźć można będzie na stronie Mło- dzieżowej Rady na Facebooku: https://www. facebook.com/events/1995440370698855/perma- link/1997695030473389/. Wstęp wolny na wszystkie wydarzenia. Info. Młodzieżowa Rada Konsultacyjna Miasta Brodnicy Wypożyczalnia dla Dzieci i Młodzieży MiPBP w Brodnicy, ul. Zamkowa 1 dzieci w wieku 7-12 lat tel. 56 498 22 47 12 lutego godz. 10.00 — 12.00 — Tajemni- ca papieru - zajęcia plastyczne poprowadzi Łucja Zielonko z zespołu Złoty Krąg. 13 lutego godz. 10.00 — 12.00 — „Wodny świat” - tajniki farby i pędzla — zajęcia pla- styczne poprowadzi Anna Grążawska. 14 lutego godz. 10.00 — 12.00 — Baśnio- wy wielbiciel wysyła kartki walentynkowe — zajęcia plastyczne poprowadzi Anna Ko- morska. 15 lutego godz. 10.00 — 12.00 — Odkry- wamy zawiłości gier planszowych — sza- chy, warcaby, chińczyk i inne. 16 lutego godz. 10.00 — 12.00 — Poczta nie ma przed nami tajemnic — pocztówka, list, telegram — zajęcia literacko-plastyczne. 19 lutego godz. 10.00 — 12.00 — O ta- jemnicach nieba w dzień urodzin Mikołaja Kopernika — zajęcia literacko - plastyczne z masą solną. 20 lutego godz. 10.00 — 12.00 — Sekrety pisma i języka — zajęcia literacko — teatralno — plastyczne. 21 lutego godz. 10.00 — 12.00 — Odkry- wamy tajemnicę Decoupage - zajęcia pla- styczne poprowadzi Anna Komorska. 22 lutego godz. 10.00 — 12.00 — Zawiło- ści pierwszej pomocy — zajęcia poprowadzi Marcin Suchoparski Suvimed — ratownik medyczny. 23 lutego godz. 10.00 — 12.00 — Ziemniak czy kartofel? - szarady warzywne- zajęcia edukacyjne. Filia nr 1 ul. Wyspiańskiego 10 A tel. 56 4931861 13 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Walen- tynki tuż tuż, robimy wiklinowe serduszka - zajęcia plastyczne. Ferie. Z tajemnicą w bibliotece 14 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Walentyn- kowe wierszyki - zajęcia literackie. 15 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Podróże po Polsce — miejsce znane i nieznane. 16 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Mole książkowe na start — konkurs pięknego czy- tania dla 6-latków. 19 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Hu hu ha nasza zima zła — zajęcia plastyczne. 20 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Tajemni- cze wyrazy i hasła — kalambury, pantomi- ma i rysunek. 21 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Tajemni- cze wyrazy i hasła — kalambury, pantomi- ma i rysunek. 22 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Pomaga- my zwierzakom — pogadanka, zajęcia pla- styczne i rozwiązywanie krzyżówek. 23 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Mój przy- jaciel kot — kocie opowieści - zajęcia manu- alne dla dzieci. Filia nr 2 ul. Łyskowskiego 4A/1A tel. 56 4934774 12 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Bezpiecz- ne ferie - zimowe gry i zabawy dla dzieci. 13 lutego godz.10.00 - 12.00 - Serca wa- lentynkowe - wykonujemy kartki ozdobne — zajęcia plastyczne dla dzieci. 15 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Palcem po mapie — poznajemy różne ciekawostki świata - tworzymy mapę, zajęcia literacko- -plastyczne dla dzieci. 16 lutego godz.10.00 - 12.00 - Czas na planszówki - gry i zabawy dla dzieci. 19 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Hawaje — po- znajemy ciepłe kraje - wykonujemy hawajskie naszyjniki — zajęcia plastyczne dla dzieci. 20 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Co pin- gwiny lubią najbardziej - podróże na Dale- ką Północ — zajęcia edukacyjno - plastycz- ne dla dzieci. 22 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Podbój kosmosu - co nas zachwyca we Wszech- świecie — zajęcia literacko - plastyczne. 23 lutego godz. 10.00 - 12.00 - Wodny świat - poznajemy zwierzęta mórz i oce- anów — zajęcia edukacyjno — plastyczne. „Filia nr 4 ul. Swiętokrzyska 1 tel. 56 4931610 12 lutego godz. 11.00 do 13.00 - Bądźmy ostrożni, bądźmy bezpieczni — pogadanka na temat bezpieczeństwa podczas ferii, gra planszowa „Edukacja drogowa” i inne. 13 lutego godz.11.00 do 13.00 - Serdusz- kowe życzenia walentynkowe — zajęcia pla- styczno -techniczne. 15 lutego godz. 11.00 do 13.00 — Teatrzyk jak się patrzy — zabawy teatralne. 16 lutego godz. 11.00 do 13.00 - Bajko- we koty — zajęcia plastyczne, prezentacja bajek o kotach z okazji Międzynarodowego Dnia Kota. 19 lutego godz.11.00 do 13.00 - Rytmy i rymy — zajęcia literackie /próby samo- dzielnego układania wierszyków). 20 lutego godz. 11.00 do 13.00 — Spotka- nie z baśnią- głośne czytanie bajek, kon- kurs rysunkowy „Postać z baśni”. 22 lutego godz. 11.00 do 13.00 — Origami z wierszykami — zajęcia z książką Agnieszki Frączyk. 23 lutego godz. 11.00 do13.00 - Cudaki - zawieszaki — zajęcia plastyczno — tech- niczne, gry planszowe. Zadanie dofinansowane przez Urząd Miejski w Brodnicy z programu Rozwiązywania Proble- mów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narko- manii. 8 | ZEM MCHŁOWKUG Kinoteka brodnicka zaprasza 14 lutego, godzina 18.00. Walentynki — tylko dla zako- chanych. Film pt. „Po prostu przyjaźń”. Komedia autorów „Listów do M”. Wielowątkowa, wzruszająca opowieść o przyjaźni wystawionej na niejedną próbę. Zobaczy- my tutaj m.in. Agnieszkę Więdłochę (znaną przede wszystkim z udanej „Planety Singli”), Magdalenę Różczkę, Macieja Zako- ścielnego, Piotra Stramowskiego („Pitbull”), Bartłomieja Topę i Marcina Perchucia. Ich wieloletnia przyjaźń zostanie wystawio- na na próbę w obliczu trudnych, życiowych doświadczeń. W „Po prostu przyjaźń” pojawią się duże pieniądze, ciężka choroba, tęsknota za założeniem rodziny i niemoralna propozycja. Wie- lowątkowa opowieść mieści w sobie sporo goryczy, ale także potężną dawkę humoru. 15 lutego, godzina 10.00. „SMERFY: POSZUKIWACZE ZAGI- NIONEJ WIOSKI” (90 min.) W nowym, w pełni animowanym filmie poznamy losy Smer- fetki, która kierując się tajemniczą mapą, wraz z przyjaciółmi - Mądralą, Osiłkiem i Ciamajdą - wyrusza w pełną przygód wypra- wę do Zakazanego Lasu. FERIE z MŁODZIEŻOWĄ RADĄ MIASTA 15 lutego, godzina 13.00 — „LA LA LAND” (130 min.) Rozśpiewane widowisko hołdujące wielkim musicalowym klasykom, opatrzone zjawiskowymi kreacjami aktorskimi i za- chwycające estetyką wykonania. „La La Land” to majstersztyk zapomnianego gatunku, który spełni marzenia i oczekiwania fanów musicali, a nieprzekonanych do tej konwencji zaskoczy lekkością oraz wciągającą opowieścią. 15 lutego, godzina 15.30 — „MANCHESTER BY THE SEA” Dramat w reżyserii obsypanego nagrodami, Kennetha Loner- gana, to głęboko przejmująca, chwilami nieoczekiwanie zabaw- na eksploracja mocy rodzinnej miłości, wspólnoty, poświęcenia i nadziei. Po śmierci Joe'go (Kyle Chandler), starszego brata, Lee Chan- dler (genialny Casey Affleck — nagroda Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego), zszokowany wiado- mością, że brat powierzył mu opiekę nad swoim synem, wraca w rodzinne strony, do Manchester-by-the-Sea, zmuszony zmie- rzyć się z wydarzeniami przeszłości, które sprawiły, że rozstał się z żoną, Randi (Michelle Williams) i opuścił miasteczko, w którym wyrastał. 16 lutego, godzina 18.00 - „MILCZENIE” Martin Scorsese dopiął swego i nakręcił wymarzony film. Blisko 30 lat starań i planowania przełożyło się na „Milczenie” — film, który dotyka tematu wiary i zwątpienia nie tylko w wy- miarze religijnym, ale także świeckim. Scorsese zastanawia się nad sensem przywiązania do wszelkich wartości i nie daje ła- twych odpowiedzi. Film jest oparty na powieści Shusaku Endo i inspirowany autentycznymi wydarzeniami. To opowieść o zde- rzeniu dwóch cywilizacji i religii. Dwaj misjonarze (Andrew Gar- field i Adam Driver) przedostają się potajemnie do Japonii,gdzie muszą odnaleźć swojego zaginionego mistrza (Liam Neeson). W kraju, gdzie wiara chrześcijańska jest karana śmiercią, muszą sobie odpowiedzieć na pytanie, czy ludzie powinni cierpieć albo ginąć za wiarę? KINO MÓWI (blok filmowy, w którym prezentowane są filmy dokumentalne, zaangażowane społecznie) 17 lutego, godzina 16.00 - „SÓL ZIEMI” (110 min.) Film o Sebastiao Salgado, którego nie można przegapić. "Sól Ziemi” opowiada historię ikony współczesnej fotografii - Seba- stiao Salgado. Ten legendarny brazylijski artysta przez kilkadzie- siąt lat podróżował po całym świecie dokumentując największe tragedie ludzkości - wojny, ludobójstwo, klęski głodu, przymu- sowe emigracje - i utrwalał je na zdjęciach w wyjątkowo poru- szający sposób. Sławę przyniosły mu cykle czarno-białych arty- stycznych fotografii poświęcone kondycji człowieka, ukazujące z wielką godnością jądro ciemności: cierpienie, okrucieństwo i śmierć. W swoim najnowszym projekcie „Genesis”, poświę- conym pięknu Ziemi, Salgado po raz pierwszy zdecydował się odejść od fotografii społecznej na rzecz dokumentowania tere- nów nietkniętych przez zachodnią cywilizację, gdzie krajobrazy przypominają obrazy z Księgi Rodzaju. "Sól Ziemi” w reży- serii Wima Wendersa i Juliano Ribeiro Salga- do (syn artysty) został przez krytyków obwo- łany najlepszym pełno- NOMINACJA DO OSCARA metrażowym _— filmem at dokumentalnym 2014 c A „0a roku. 3 "me 2 , 25 lutego. SEANS Z MAMĄ I TATĄ/KINO MALUCHA (seanse adresowane do dzieci w wieku szkolnym). Go- dzina 12.00 — „Zwierzo- gród” (110 min.) KINO MALUCHA (seanse od niemowla- j : ka do przedszkolaka). CWC ER iR Godzina 14.00, „Masza ZAIECIKA 17 LUTEGO (sb), GODZ, 16:00 HENECKHWEAAJCYALINE p zę m wstęp wolny bajeczki (40 min.) YO WALA Kultura = S R A _ 5 5 Q 5 u Piórkiem i pędzlem W dziale dzieci i młodzieży brodnickiej biblioteki można oglądać prace cenionego za utrwalanie wizerunków nasze- go miasta artysty — Edmunda Jankowskiego (1928-2014). Mini ekspozycja tego utalen- towanego rysownika i malarza pozwala bliżej przyjrzeć się jego ulubionej technice, czyli rysunku piórkiem. Przez lata z niesamowitą precyzją i do- kładnością Edmund Jankowski przenosił na papier istniejące i nieistniejące zabytki Brodnicy posiłkując się źródłami pisany- mi lub historyczną ikonografią. Twórca ten malował również obrazy olejne i akwarele. (sta) Muzyka Klasyka i Republika 24 lutego w BDK zagra gru- pa AGRESSIVA 69. Ten indu- strialno-rockowy band zasłynął z wydania unikatowego krążka z coverami „Republiki”, zaaran- żowanymi w całkiem nowej odsłonie, zatytułowany „RE- PUBLIKA 69” (płyta została no- minowana do Fryderyka 2012, w kategorii „Album roku — mu- zyka alternatywna”) „AGRES- SIVA 69”, to jednak nie tylko covery legendarnego zespołu. Źródło: Impresariat BDK nr 324, luty 2018 Książki Kasztelania Świecka okiem badaczy Nakładem lokalnego wydawnictwa Multi ukazała się nowa książka poświęcona archeologii regionu brodnickiego. Praca stanowi podsumowanie badań nad dziejami grodziska w Grą- żawach. Książek na temat archeologii nie ukazuje się na lokalnym ryn- ku zbyt wiele, dlatego pojawnienie się nowego tytułu to zawsze dobra okazja do jej popularyzacji. „Castrum Zvitinense. Wcze- snośredniowieczny zespół osadniczy w Grążawach nad Drwęcą” wydana została pod redakcją naukową Kazimierza Grążawskie- go. Przez lata badacz ten związany był z Muzeum w Brodnicy. Obecnie jest pracownikiem Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskie- go w Olsztynie. Jak pisze we wstępie, książka stanowi efekt wie- loletnich badań i studiów nad problematyką wczesnośrednio- wiecznego osadnictwa dorzecza Drwęcy i zarazem pogranicza polsko-pruskiego. Głównym obiektem, wokół którego skupia się tematyka książki jest gród w Świeciu nad Drwęcą, który we wczesnym średnio- wieczu pełnił rolę kasztelanii. Prace archeologiczne prowadzono tam w latach 60. i 90. ubiegłego stulecia oraz w czasie sezonów badawczych w latach 2003-2005. W pracy plon swych badań prezentuje kilkoro autorów. Poza wspomnianym już Kazimierzem Grążawskim jest to m.in. Jadwiga Lewandowska z Muzeum Zie- mi Dobrzyńskiej w Rypinie oraz Przemysław Kołosowski znany z wykopalisk dotyczących Zakonu Templariuszy w Polsce. W „Castrum Zvitinense” czytelnik znajdzie wiele faktów m.in. na temat poszukiwań „Długiego Mostu” w Grążawach oraz prze- mian wytwórczości garncarskiej. Są tu też opisy wybranych za- bytków odkrytych podczas prac oraz informacje na temat kształ- towania się i funkcjonowania ośrodka kasztelańskiego w Świeciu (uwarunkowania osadnicze i społeczno-polityczne). Za ciekawe należy uznać także dane związane z badaniami przyrodniczymi w grodzisku i jego sąsiedztwie. Na promocję książki pt. „Castrum Zvitinense. Wczesnośre- dniowieczny zespół osadniczy w Grążawach nad Drwęcą” połączoną z wykładem o archeologii brodnicka biblioteka za- prasza we czwartek 8 lutego. Spotkanie odbędzie się z Pałacu Anny Wazówny o godzinie 17.30. Wstęp wolny. (sta) Kabaret. Pośmiać się do łez [BRODNICKI DOM KULTURY... AGRESSIVA 69 ___ para. 24 lutego 2016, godz. 19:00 CENA BILETU... 2B.ZIL........... TOP 5 Zestawienie książek, które w roku 2017 były najczęściej i najchętniej wypożyczane w brodnickiej bibliotece Książki polskich autorów dla dorosłych: Katarzyna Puzyńska „Dom czwarty” Remigiusz Mróz seria z Joanną Chyłką Anna Karpińska „Rozważna czy romantyczna” Agata Kołakowska „We dnie, w nocy” Małgorzata Warda „Nikt nie widział, nikt nie słyszał” Książki autorów zagranicznych dla dorosłych: Tess Gerritsen „Umrzeć po raz drugi” John Lutz „Szał” Diane Chamberlain „Kłamstwa” Jo Nesbo „Człowiek nietoperz” Guillame Musso „Będziesz tam?” Literatura dla dzieci: Nela mała reporterka — seria książek J. K. Rowling „Harry Potter i komnata tajemnic” David Walliams „Chłopak w sukience” Barbie i tajemnicze drzwi oraz inne z serii Erica David „Niech żyje królowa!” Literatura dla młodzieży: Małgorzata Gutowska -Adamczyk „Wystarczy, że jesteś” Cara Delevingne „Mirror, mirror” Sarah Dessen „Coś świętego” Megan Brothers „Dziwna i taki jeden” Jessica Sorensen „Nie pozwól mi odejść” 15 marca będzie okazja posłuchać i pośmiać się wspólnie z Piotrem Bałtro- czykiem. Spotkanie zaplano- wane jest na 15 marca o go- dzinie 19.00. Piotr Bałtroczyk zaczyna spotkania niebanalnie od: Dobry wieczór Państwu, na- zywam się Piotr Bałtroczyk i jestem atrakcją. A Wy jeste- ście atrakcją dla mnie, bez Was czułbym się, jak w domu — samotny i niepotrzebny. I to właściwie jedyny, po- wtarzalny fragment wieczoru. Co nastąpi po „Dobry wieczór Państwu”, jest również zagad- ką dla Bałtroczyka. Inwigilo- wany przez nadobną dzien- nikarkę, a jest na nadobność wrażliwy, przyznał kiedyś, że ma w głowie jakieś 7 godzin monologu i nieustanną za- gadką jest dla niego, co wy- bierze z tajemnych szufladek umysłu Bałtroczyk Estrado- wy. Są wciąż dla siebie zagad- ką — Bałtroczyk Estradowy (BE) i Bałtroczyk Zwykły (BZ) — i to być może, utrzymuje jednego i drugiego w wyso- kiej dzielności bojowej, mimo kiepskiego peselu, który ich łączy. Z BE jak uprzejmy był się wyrazić Janusz Grzywacz, „słowa sypią się jak gówno z barana”. BZ zazwyczaj mil- cząc okupuje przytulny kącik w rogu, oddając się lekturze bądź nałogom lub usiłując bezskutecznie oddać się nadobnej dziennikarce, by w końcu jednak wybrać nałóg bądź lekturę, czy gitarę. Źródło: Impresariat BDK KDL MĘŻCZYZNA Z KIJOWYM PESELEM BD 15 MARCA 2018, BILETY 50 PLN 56 498 2132 GODZ. 19:00 <JO x|= <|JO x|= <JO AIZ lo xIE nr 324, luty 2018 Galeria 100 lat odzyskania niepodległości przez Polskę Gwiazdy orderowe ze zbiorów Muzeum Historycznego w Trokach Na ekspozycji, którą można oglądać w Bramie Chełmiń- skiej, zaprezentowano po- nad 100 eksponatów pocho- dzących z około 50 państw, w tym dawnej Rzeczpospo- litej Obojga Narodów, Polski i Litwy. Wystawę uzupełniają dwa eksponaty wypożyczone z Muzeum Wojska Polskiego w Białymstoku: Krzyż Wiel- ki Orderu Odrodzenia Polski z gwiazdą oraz Krzyż Wielki Orderu Virtuti Militari. We współczesnym znacze- niu order to najwyższe wśród odznaczeń (wyróżnienia hono- rowe). W większości państw najwyższa forma uznania dla obywateli kraju lub obywateli państw zaprzyjaźnionych za wybitne osiągnięcia w służbie państw. (cywilnej i wojsk.), pracy zawodowej i społecznej za czyny męstwa i niezwykłego poświęcenia. Oznaki orderów zwykle mają ustaloną formę i wygląd, prze- znaczone są do noszenia ich przez osobę uhonorowaną w widocznym miejscu, w sy- tuacjach uroczystych. Ordery, poza funkcją honorową i de- koracyjną, nie mają żadnych praktycznych zastosowań. Gwiazda Orderu Virtuti Militari I klasy (Krzyż Wielki z Gwiazdą) Mogą być noszone po przypię- ciu do ubrania lub na szyi, na specjalnej szarfie lub łańcuchu, bądź też na szerokiej szarfie przewieszonej przez ramię do boku. Kształt, kolor i materiał takiego łańcucha lub szarfy również jest ściśle określony. Niektóre ordery (np. papieskie i brytyjskie) dają prawo do ca- łego specjalnego ubioru. Ordery, są istotnym świa- dectwem historii, dokumentu- jące wydarzenia o doniosłym znaczeniu: wojny i ich konse- kwencje, powstawanie nowych państw i upadek starych impe- Gwiazda Orderu Zakonu Rycerskiego (Watykan) Gwiazda Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski Artur M. Swinarski Pomorze (fragment) [...] Tu jest Ojczyzna moja i dom mój: Pomorze. W mrokach kościelnych pełnią kamienną straż Wysmukli święci Jak gdyby żywi i jeno zaklęci. Tu jest Ojczyzna moja — oczy jezior Z zielonych źrenic na mnie spojrzały... Nogi me starte w dróg dalekich pyle; Tyle was było nieprzyjaznych dróg, Tyle zamkniętych twarzy, drzwi zamkniętych tyle — O! gdybym mógł We Wiśle teraz, czy w tańczącej Drwęcy Tak jak w Jordanie uświęcić swe ręce. — Jam przecież jest z tej gleby — gleba dała kłosy — A moje dłonie puste: jam wędrownik bosy. [...] Z tomu „Błękitna godzina” (1930 riów. Stanowią one ponadto odzwierciedlenie pewnych idei i ideologii. Nagradzanie zasłużonych osób orderami ma długą tra- dycję sięgającą czasów wy- praw krzyżowych. Ich wygląd i sposób zawieszania - uzależ- niony był i jest od wielu czyn- ników, m.in. rodzaju i klasy or- deru oraz państwa, w którym się go nadaje. Order może się składać z wielu elementów, m.in. go- dła, wstęgi czy gwiazdy or- derowej, która stanowi jedną z odznak wyższych klas orde- ru lub jedyną jego odznakę, najczęściej w kształcie pęków promieni (czterech, sześciu lub ośmiu) z określonym znakiem, np. godłem państwa, na okrą- głej tarczce środkowej okolo- nej napisem — dewizą orde- ru. Niekiedy na gwiazdę jest nałożona właściwa odznaka orderowa, np. krzyż w polskim Orderze Wojennym Virtuti Mi- litari. Wystawie towarzyszy pol- sko-litewski katalog, który jest do nabycia w Galerii Bra- ma, przy ul. Mały Rynek 4. Źródło: Muzeum Gwiazda Orderu Orła ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Galeria Ziemi Michałowskiej Obraz z gumolitu Grażyna Arcimowicz Grażyna Arcimowicz to artystka związana w prze- szłości ze środowiskiem toruńskim. W 1967 roku uzyskała dyplom w Katedrze Grafiki na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Swoje prace wystawiała w tamtym czasie m.in. w Klubie Związków Twórczych Azyl oraz na wystawach okręgowych w Toruniu. W obszernej i urozma- iconej kolekcji prac jaka po- wstała w wyniku pleneru artystycznego z 1968 roku uwagę przyciąga obraz Gra- żyny Arcimowicz pt. „Wieża”. Już na pierwszy rzut oka widać, że to wieża brodnic- kiego zamku. Nie jest to jed- nak prosty i zwyczajny ob- raz tego zabytku do jakiego przywykliśmy. Na ceglanej strukturze wieży artystka uwieczniła wiele elementów obecne- go lub dawnego obrazu miasta. Są tu kamieniczki, latarnie, wieżyczka ratuszo- Fot. Paweł Stanny wa, a nawet coś co kojarzy się z żydowską synagogą. Strzelista, licząca ponad 50 metrów wysokości wie- ża, która wraz z piwnicami jako jedyna zachowała się z brodnickiego zamku, zerka na miasto od setek lat. To głęboko i wyraźnie odcisnął się obraz Brodnicy. Wieża zamkowa to w zamyśle au- torki pracy symbol i znak przemian grodu nad Drwę- cą, strażnica pamiątek i tra- dycji miasta. Praca powstała w rzadko graficznej zwanej linorytem. Należy do technik druku wypukłego, a rysunek - żło- bienie powstaje w surowcu znanym jako linoleum, stąd linoryt. Tekst i reprodukcje: Paweł Stanny Białego I klasy Andrzej Sapkowski znany, polski twór- ca fantastyki jest absolwentem Uniwer- sytetu Łódzkiego, na którym studiował handel zagraniczny. Przez długie lata pra- cował w swoim zawodzie, zajmował się eksportem polskich wyrobów futrzarskich. Z literaturą fantastyczną zetknął się w la- tach 60-tych. Przeczytał wówczas „Władcę Pierścieni” J. R.R. Tolkiena. Książka ta wy- warła na nim ogromne wrażenie i wpłynęła na jego twórczość. Przygodę z pisaniem rozpoczął jako tłu- macz. W 1985 r. zadebiutował opowiada- niem „Wiedźmin”. To właśnie Geralt z Rivii przyniósł mu sukces i sławę. Sapkowski jest jednym z najpopularniejszych polskich pisarzy za granicą. Jego dzieła przetłuma- czono m.in. na język angielski, niemiecki, francuski, włoski i hiszpański. Ken Follet po ukończeniu studiów filo- zoficznych, pracował jako reporter w małej walijskiej gazecie. Początkowo swoje po- wieści sensacyjne publikował pod pseu- donimem „Zachary Stone”. Motywacją do napisania pierwszej po- wieści był brak pieniędzy na naprawę samochodu. Droga do sukcesu nie była łatwa. Sławę przyniosła mu dopiero jede- nasta powieść pt. „lgła”. To właśnie pod nią po raz pierwszy podpisał się swoim dlatego na jej murach tak spotykanej dziś technice Ciekawostki literackie imieniem i nazwiskiem. Jego powieści były wielokrotnie ekranizowane. Wanda Chotomska w wieku czterech lat nauczyła się czytać i pisać. Gdy miała pięć lat rozpoczęła naukę w szkole podsta- wowej. Przez starsze koleżanki była trakto- wana jak maskotka. Gdy poszła fama, że Wandzia ładnie pisze, niektóre z uczennic prosiły ją o przepisywanie liścików miło- snych. To beztroskie życie przerwała wojna. Jako młoda dziewczyna uczestniczyła w Powstaniu Warszawskim, była sanita- riuszką. Przebywała w obozie w Pruszko- wie, skąd udało jej się uciec. Napisała ponad 200 książek dla dzieci. Pisała teksty piosenek dla zespołu wo- kalno-tanecznego „Gawęda” oraz do po- pularnej bajki „Jacek i Agatka”. W 1969 r. otrzymała, przyznawany przez dzieci Or- der Uśmiechu, którego sama była pomy- słodawczynią. Astrid Lindgren była sprytną i dowcip- ną panienką. Wraz z koleżankami nabierała przechodniów na żart z paczuszką. Uwiel- biała wspinać się na drzewa i chodzić po dachach. Łobuzerskie kawały robiła tak- że swoim koleżankom z pracy. W czasie Il wojny światowej pracowała w jednym z oddziałów służb wywiadowczych. Imię Pippi wymyśliła jej córka Karin. Żywiła ogromny szacunek do kupowanej żyw- ności. Wyrzucanie jedzenia było dla niej czymś nie do pomyślenia. W 1996 r. Rosyj- ska Akademia Nauk nazwała jej imieniem asteroidę nr 3204. Bracia Grimm interesowali się mitologią i staroduńskimi sagami. Studiowali prawo. W 1830 r. zostali profesorami w Getyndze. Swój słynny „Słownik niemiecki” dopro- wadzili do czwartego tomu. Byli również z twórcami „Niemieckiej mitologii”. Naj- większym ich sukcesem było zebranie i opublikowanie baśni. Powstawały one na podstawie badań, legend, mitów i opowia- dań ludowych. Zebrała: Ewa Wałdowska Dzieło Hermanna Froheniusa Z przekazów historycz- nych niewiele wiadomo o obrazach lub rzeźbach, któ- re w kolekcjach prywatnych czy urzędach publicznych znajdowały się w przeszłości w Brodnicy. Dzięki zapiskom w kronice gminy ewangelic- kiej wiemy dziś sporo o dzie- le niemieckiego malarza Her- mana Frobeniusa, który zrealizował oryginalne, lecz nieco kontrowersyjne zamó- wienie dla Brodnicy. Około 1912 roku społecz- ność ewangelicka Brodni- cy finansująca przebudowę swego kościoła przy ulicy Kirchenstrasse (dziś Kościel- na) uznała, że czas dokonać zmiany również w prezbite- rium świątyni. Znajdujący się tam dotychczas obraz Jezusa Zmartwychwstałego autor- stwa malarza Gillerna z Po- znania trafić miał do galerii wejściowej. Na jego miejsce postanowiono zamówić nowe wyobrażenie Jezusa. Wybór padł na cenionego artystę niemieckiego z Mona- chium Hermanna Frobeniu- sa. Owczesny pastor Dross zapłacił malarzowi za nowy obraz 2500 marek. Jak wyni- ka z zapisków w kronice gmi- ny, nie wzbudził on jednak zachwytu u wielu wiernych. Stało się tak pewnie z wielu powodów. Najważniejszy to ponoć zbyt smutne oblicze Jezusa, które nie promieniało radością zmartwychwstania. Oczy wiernych oglądały Syna Bożego mocno udręczonego, obolałego, cierpiącego. Inny fakt wzbudzający zapewne pewien niesmak u wiernych to bogaty, kunsz- towny ubiór Jezusa. Również znajdujący się u stóp Zba- wiciela — anioł nie do końca był zgodny z powszechnie ZIEMIA MICHAŁOWSKAG W dawnym brodnickim kościele ewangelickim panującym wyobrażeniem tej postaci. Jak słusznie za- uważył Marian Bizan w swej publikacji na temat obrazu Frobeniusa, w głowie kobie- ty-anioła można doszukać się podobieństw do twórczo- ści Gustawa Klimta, który ze „świętych” obrazów na pew- no nie słynął. Ogólnie obraz Frobeniusa choć namalowany ręką mistrza, imponujący ko- lorami, wyróżniający się od- ważną, ciekawą kompozycją, mógł purytańsko usposobio- nym ewangelikom wydać się zbyt nowoczesny. Cóż, z obrazami tak jest, że jednym się podobają, a innym nie. Mimo protestów obraz zawisł w prezbiterium świąty- ni i tam też utrwalono go na fotografii. Autorem zdjęcia wykonanego w 1930 roku był zapewne Jan Mełnicki. Ponad pięćdziesiąt lat później kolejny artysta sięgnął po dzieło Fro- beniusa. Był nim niemiecki ry- sownik Matthias Behnke. Po- nieważ obraz zaginął, rysujący w 1981 roku wnętrze kościoła twórca opierał się prawdopo- dobnie na przedwojennej fo- tografii Mełnickiego. Co działo się dalej z obra- zem? Wisiał w prezbiterium kościoła do 1945 roku. Nie wiadomo, czy jeszcze przed wkroczeniem wojsk radziec- kich lub zaraz po tym fakcie został zdjęty ze ściany i ukry- ty. Słusznie, ponieważ po wizycie żołnierzy radzieckich w kościele powstało wiele szkód. Nie został on co praw- da spalony, co mogło się zda- rzyć, ale pewne straty były bolesne. Dotyczyło to m.in. dzwonnicy, na której znajduje się oryginalny dzwon ufundo- wany przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III. Jej konstrukcja została tak po- ważnie uszkodzona, że do dziś jej nie naprawiono z powodu dużych kosztów. Obraz Frobeniusa ukryto na terenie kościoła. Przetrwał, ale z czasem zaginął. Stało się tak, ponieważ na odwro- cie ramy namalowano inny obraz, daleko odbiegający kunsztem od pierwotnego dzieła. O to ostatnie nie dba- no. Ewangelicka społecz- Fot. Marian Marciniak Jezus Zmartwychwstały niedługo po odnalezieniu ność miasta albo musiała przymusowo wyjechać lub uległa rozproszeniu. O obraz nie miał kto się upomnieć. Wiosną 2000 roku Chrystus Zmartwychwstały Frobeniusa został przez przypadek odna- leziony podczas gruntownej lustracji pomieszczeń świąty- ni. Okazało się, że zachował się w całkiem dobrym stanie. Uszkodzenia jakie powstały dotyczyły głównie dolnej par- tii dzieła. Staraniem Muzeum w Brodnicy malowidło trafiło do pracowni konserwator- skiej. Po zakończeniu renowa- cji wróciło do świątyni, czyli kościoła szkolnego. Najpraw- dopodobniej obraz jest tam do dziś, choć nie jest szcze- gólnie eksponowany. Szkoda, bo to dzieło cenne i oryginal- ne. Warte uwagi również pod względem religijnym. Paweł Stanny Źródła: Marian Bizan. Obrazy Zmar- twychwstania w brodnickim kościele. w: Ziemia Micha- łowska, wrzesień 2000 r. str. 7 Rudolf Birkholtz. Der Kreis Strasburg. Osnabruck 1981? Wspomnienia nr 324, luty 2018 Ludzie, o których nie można zapomnieć St. sierż. Antoni Rosik Antoni Rosik, syn Kacpra i Wiktorii, uro- dził się 27 maja 1899 roku w Domachowie powiat Gostyń. Od roku 1904 uczęszczał do _ ośmioklasowej |< szkoły powszech- | nej w Gostyniu. Brał wówczas udział w strajku szkolnym za co osadzono go w domu poprawczym. Naukę przez dwa lata kontynuował w szkole górniczej w Katowicach. Do wojska niemieckiego powo- łany został 3 czerwca 1917 roku. Otrzymał przydział do 143. Pułku Piechoty (3.06.1917-2.08.1917 r.). Potem służył w 439. Pułku Piecho- ty, a następnie w innych jednost- kach m. in. na końcu 12. Pułku Gre- nadierów _(2.04.1919-23.08.1919 roku). Brał udział w walkach na froncie wschodnim (Mitawa, Ryga, Murmańsk) oraz zachodnim (Ver- dun, wzgórze Combrese). Otrzy- mał Krzyż Żelazny klasy Il. W 1919 roku, jako ochotnik, przystąpił do powstania wielko- polskiego. Walczył pod Łomnicą i Łącznicą. Byłw 2. (pakoska i część wyrzyskiej) następnie w 8. Kom- panii (żnińska) 9. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Do Wojska Polskiego, w stopniu kaprala, przyjęty został 1 września 1919 r. (67. Pułk Piechoty, a po prze- mianowaniu taką nazwę dostał 9. Pułk Strzelców Wielkopolskich). Uzy- skawszy, na własną prośbę, urlop uczestniczył w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach (15.06.1920- 31.08.1920) oraz Górnym Sląsku (20.12.1920-19.05.1921 r.). Powróciwszy do macierzystej jednostki zamieszkał w Brodnicy ul. Synagogi/Strzelecka 12. Otrzy- mał przydział do 4., następnie 1. i 2. Kompanii. Był szefem kompanii. W latach 1928-1933 pełnił funkcję instruktora i kierownika kancelarii Obwodowej Komendy PW. Cieszył się uznaniem wśród przełożonych. Dowódca 67. Pułku Piechoty ppł. Jan Kotowicz podpisał o nim opi- nię następującej treści: „Sprawował funkcję w kompanii strzeleckiej od 1921 r. jako bardzo dobry instruktor, p.o. d-ca plutonu i szef kompanii, „| odznaczając się w każdej pracy wielką sumienno- ścią i obowiązkowością. Jako podoficer bardzo zdyscyplinowany i cieszą- cy się pełnym zaufaniem swoich przełożonych. Jako nadają- cy się z wyróżnionym do prac PW. został przydzielony do Obwodowej Komendy RW. rejonu 67. PP gdzie pełni obowiązki instruktora i kie- rownika kancelarii Obw. K-dy PW. Pracą swą wyróżnia się obowiąz- kowością pracując przez 14 godzin dziennie. Jako wybitny pracownik, organizator w ramach PW. i świet- ny instruktor wyszkoleniowy zasłu- żył się w zupełności na odznacze- nie Krzyżem Zasługi”. W okresie międzywojennym otrzymał następujące wyróżnie- nia: Krzyż Walecznych, Brązowy Krzyż Zasługi, Medal Pamiątkowy „ZA WOJNE 1918-1921", Medal Dziesięciolecia, Dyplom DOK NR VIII w Toruniu „Za wybitne prace dla Związku Strzeleckiego”, Medal „Za długoletnią służbę”. Po ogłoszeniu mobilizacji wrócił zapewne do macierzystego, tj. 67. Pułku Piechoty. Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku brał udział w bitwie nad Bzurą. Okupację spę- dził w Brodnicy. Pracował w Urzę- dzie Ziemskim (Bodenamt), gdzie zatrudniano wielu Polaków. Po wojnie działał w spółdzielczości. Funkcję wiceprezesa zarządu PSS „SPOŁEM” w Brodnicy pełnił aż do śmierci. Zmarł 16 kwietnia 1961 roku i na miejscowym katolickim cmentarzu parafialnym został po- chowany. Jerzy Wultański 1/ Wojskowe Biuro Historyczne sygn.. CAW/AP 308. 2/ Relacje wnuka Jana Rosika. Pożegnanie Jerzy Siennicki (1947-2018) 4 stycznia br. odszedł po długiej walce z chorobą Jerzy Siennicki. Na brod- nickim cmentarzu emery- towanego dyrektora SP nr 3 i Gimnazjum nr 1 żegnali oprócz rodziny i oficjalnych delegacji, przyjaciele, kole- dzy i byli uczniowie. Jerzy Siennicki wysoki, silny, dobrze zbudowany, idealnie wpasowywał się w obraz sportowca. Jego ulubioną dyscypliną była siatkówka. W tej dyscyplinie rozwinął się najbardziej sam trenując w brodnickich klu- bach, a potem zajmując się szkoleniem dużo młodszych od siebie zawodników. Jednym z ważniejszych osiągnięć w jego karierze trenera był tytuł mistrza województwa w siatkówce dziewcząt. Jerzego Siennic- kiego zapamiętamy jednak nie tylko jako trenera, który lubił pracę z młodzieżą, ale także wieloletniego dyrek- tora Szkoły Podstawowej nr 3 i Gimnazjum nr 1. Kieru- jąc szkołami w latach 1991- 2005, sumiennie pracował z podległym mu zespołem Jerzy Siennicki się 1 czerwca 1947 roku w - Działdowie. Szkołę Podstawową w Pło- śnicy, a następnie Liceum Pedagogiczne w Brodnicy (1966). Pierwszą pracę w za- wodzie nauczyciela podjął w Gortatowie. W swej ka- rierze pedagoga uczył bio- urodził Ukończył logii, chemii, języka pol- skiego i w-f. W 1975 roku, po ukończeniu studiów wyższych w Bydgoszczy przeniósł się do Brodnicy i związał się pracą w szkole przy ulicy Wiejskiej. na dobrą markę szkoły. „Trójka”, z czasem prze- kształcona w gimnazjum, w brodnickim niepisanym rankingu szkół niezmiennie cieszyła się dobrą opinią wśród mieszkańców Brod- nicy. Wpływ na to miał wysoki poziom kształcenia oraz osobiste zaangażo- wanie kadry. Jerzy Sien- nicki miał duży wpływ na ten „markowy” wizerunek szkoły. Cieszył się szacun- kiem i był autorytetem dla uczniów i podległych mu nauczycieli. Od kilku lat Jerzy Sien- nicki zmagał się z ciężką chorobą. Pamiętając jego postawną sylwetkę, rej emanowała siła, zapał i wola walki, trudno pogo- dzić się, że w końcu uległ chorobie. wypełnił sumienną pracą dla innych zapisując piękne karty w historii brodnickiej oświaty i sportu. z któ- Czas mu dany Paweł Stanny Współpraca: Wojciech Kupczyk Trudno uwierzyć, że takie potę- gi literackie, jak Wielka Brytania, Francja czy Stany Zjednoczone dały sobie odebrać palmę pierw- szeństwa w dziedzinie literatury kryminalnej. Dziś liderami w tej dziedzinie są pisarze skandynaw- scy i nie zanosi się tu na wielkie zmiany, choć konkurencja staje się coraz większa. Kto nie zna dziś książek Stiega Larssona, Henninga Mankella lub Camilli Lackberg? Nawet czytelni- cy sięgający częściej po literaturę obyczajową kojarzą te nazwiska. To klasycy gatunku, co ciekawe, pochodzący z krajów kojarzonych zazwyczaj z książkami dla dzieci lub powieścią psychologiczną. Zanim Stieg Larsson zasłynął swoją znako- mitą trylogią, Mankell stworzył ko- misarza Wallandera w nadmorskim Ystad, był jeszcze inny, oryginalny i super bystry policjant. Pojawił się w 1965 roku, czyli na długo zanim narodził się tzw. nordic noir. To Martin Beck, oficer wydziału za- bójstw sztokholmskiej policji stwo- rzony przez szwedzką parę pisar- ską: Pera Wahloo i Maj Sjowall. Beck zawodowo znakomity śled- czy, prywatnie facet nie potrafiący uratować rozpadającego się mał- żeństwa i budować relacji z dorasta- jącymi dziećmi. Narastającą frustra- cję i nadszarpnięte nerwy próbuje łagodzić, budując modele żaglow- ców. Norweski pisarz Jo Nesbo na- zwał Pera Wahloo, który w duecie ze Sjowall grał wiodącą rolę, ojcem Muzeum Kryminału (1) Zapomniany komisarz Beck chrzestnym skandynawskiej powie- ści kryminalnej. Współcześni pisa- rze skandynawscy (zresztą nie tylko oni) garściami czerpali z twórczego dorobku Wahloo-Sjowall. Duet za- debiutował w 1965 roku powieścią pt. Roseanna. Na polskim rynku kryminał ten pojawił się dopiero w 2009 roku. Potem przyszła kolej na Człowieka, który rozpłynął się w powietrzu (Amber 2009), Męż- czyzna na Balkonie (Amber 2009). Za czwartą książkę, wydaną w 1968 pt. Smiejący się policjant (Czytelnik 1973) para zdobyła pre- stiżową nagrodę literacką im. Ed- gara Allana Poe. Tytuł ten został uznany przez szwedzki dziennik Expressen, za najlepszą powieść kryminalną roku. Łącznie para na- pisała dziesięć powieści. Ostatnią, wydaną w 1975 roku, okazała się książka pt. Terroristerna (pol. tytuł Ludzie przemocy). W tym samym roku Per Wahloo zmarł, a Maj Sjowall nie pisała już sama. Seria doczekała się tłuma- czeń na 35 języków i ponad 10 mi- lionów sprzedanych egzemplarzy. Były też liczne adaptacje filmowe i telewizyjne. Co było przyczyną popularności książek Wahloo-Sjowall? _ Autorzy zerwali z klasycznym schematem powieści detektywistycznej. Choć głównym bohaterem serii jest komi- sarz Martin Beck, nie działa on sam. Kieruje zespołem ludzi, którzy podob- nie jak ich szef mają chwile wzlotów i upadków, dobre i złe dni. Słabości i zalety. Autorzy, bazując na własnym doświadczeniu pracy dziennikarskiej (świetny warsztat pisarski), realnie przedstawili tło społeczne i obyczajo- we Szwecji lat 60. oraz 70. demasku- jąc i krytykując ciemne strony wyda- wałoby się spokojnego, ułożonego, prawego społeczeństwa. Tu ponownie trzeba podkreślić rolę Pera Wahloo — dziennikarza i zagorza- łego lewicowca, który w kolejnych tytułach serii dawał coraz wyraźniej upust swej niechęci do państwo- wego dobrobytu opartego na fun- damentach i ideologii burżuazyjnej. Krytykował też policję jako represyjne narzędzie w rękach państwa opa- nowanego przez znienawidzonych przez niego kapitalistów. Książki o przygodach komisarza Becka i jego zespołu to przede wszystkim wcią- gająca akcja z bardzo wyrazistymi bohaterami, wyrafinowana intryga, dyskretny humor i dobre tempo dzię- ki czemu czyta się je z przyjemnością. J Paweł Stanny Źródła: Per Wahloo, Stalowy Skok. Opole 2013 Per Wahloo, Maj Sjowall, Zabójca po- licjanta, Warszawa 2012. <JO x|= <|O ARIE <|JO A|Z nr 324, luty 2018 Sport i wypoczynek ZIENIA MICHAŁÓWSKAG Siatkówka chłopców Siatkówka dziewcząt 24 stycznia w hali CKZiU , przy ul. Karbowskiej dziew- częta ze szkół ponadpod- stawowych rywalizowały w meczach siatkówki o mistrzostwo powiatu brod- nickiego. Dwa zespoły wzięły udział w Mistrzostwach Powiatu w Siatkówkę Dziewcząt Szkół Ponadpodstawowych. - Po bardzo zaciętym, pię- ciosetowym pojedynku mi- strzostwo powiatu zdobyły podopieczne Dariusza Cza- plickiego z I LO w Brodnicy. Uczennice z liceum Filoma- tów Ziemi Michałowskiej pokonały 3:2 gospodynie, czyli zawodniczki Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego prowadzone przez Jarosława Tomasza - informuje Daniel Bukow- ski, powiatowy organizator sportu. Zespoły otrzymały dyplo- my oraz narody rzeczowe ufundowane przez Staro- stwo Powiatowe w Brod- nicy. Organizator dziękuje dyrekcji oraz nauczycielom wychowania fizycznego a S 5 d ra G S 5 LL CKZiU za pomoc w organi- zacji zawodów. Wyniki: CKZiU Brodnica - I LO Brodnica 2:3 ( 7:25, 25:16, 12:25, 25:16, 13:15) Skład zwycięskiej druży- ny: Natalia Panek, Wiktoria Dikau, Wiktoria Kozłowska, Aleksandra Burczyńska, Daria Rzymowska, Nikola Lewandowska, Joanna Cza- plińska, Aleksandra Burzyń- ska, Klaudia Choszczewska, Julia Szczepaniak - opiekun Dariusz Czaplicki. W hali szkoły przy ul. Karbowskiej rozegrano Mi- strzostwa Powiatu Brodnic- kiego w siatkówkę dziew- cząt szkół podstawowych rocznik 2002-2004. Trzy drużyny wzięły udział w mistrzostwach powiatu w siatkówkę szkół podsta- wowych dziewcząt, rocznik 2002 — 2004. W hali Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego przy ulicy Karbowskiej najlepsze oka- zały się podopieczne Piotra Nadolskiego ze Szkoły Pod- stawowej w Bobrowie. Dru- gie miejsce zajęło Publiczne Gimnazjum w Górznie, a trzecie Zespół Szkół w Po- krzydowie. Wszystkie zespoły otrzy- mały dyplomy oraz naro- dy rzeczowe ufundowane przez Starostwo Powiatowe w Brodnicy. Wyniki: Pokrzy- dowo — Bobrowo 0:2 (11:25, 20:25); Pokrzydowo — Górz- no 0:2 (18:25, 24:26); Górz- no — Bobrowo 0:2 (16:25, 20:25). Końcowa kolejność: | -SP Bobrowo, Il - Gimna- zjum Górzno, III - ZS Pokrzy- dowo. Skład SP Bobrowo: Marta Braun, Wiktoria Pankowska, Paulina Swobodzińska, Be- ata Sałamon, Wiktoria Sa- mojeden, Karina Gmińska, Patrycja Czupryńska, Zu- zanna Szarafińska — opiekun Piotr Nadolski. Fot. nadesłane Tym razem najlepsi Brodniczanie Na dwóch boiskach w hali Centrum Kształcenia Zawo- dowego i Ustawicznego przy ulicy Karbowskiej rozegrano mistrzostwa powiatu brodnic- kiego w siatkówkę chłopców, rocznik 2002-2004. Cztery drużyny wzięły udział w mistrzostwach powiatu w siatkówkę szkół podstawo- wych chłopców, rocznik 2002 — 2004. Najlepsi okazali się podopieczni Artura Dombrow- skiego oraz Jacka Sargalskiego z Gimnazjum nr 2 w Brodnicy. Uczniowie z Matejki wygrali wszystkie spotkania. Drugie miejsce zajęło gimnazjum w Brzoziu, a trzecie gimnazjum w Bobrowie. Wszystkie zespoły otrzymały dyplomy oraz nagrody rzeczo- we ufundowane przez Staro- stwo Powiatowe w Brodnicy. Wyniki: Gimnazjum Bobrowo - ZS Fot. nadesłane Pokrzydowo 2:0; Gimnazjum Brzozie — Gimnazjum nr 2 Brodnica 0:2; ZS Pokrzydowo - Gimnazjum nr 2 Brodnica 1:2; Gimnazjum Bobrowo - Gimna- zjum Brzozie 0:2; Gimnazjum Brzozie - ZS Pokrzydowo 2:0; Gimnazjum Bobrowo - Gimna- zjum nr 2 Brodnica 0:2. Końcowa kolejność: | - Gim- nazjum nr 2 Brodnica, Il - Gim- nazjum Brzozie, III - Gimnazjum Bobrowo, IV - ZS Pokrzydowo Skład zwycięskiej druży- ny gimnazjum nr 2 Brodnica: Kacper Cichocki, Bartosz Mań- ka, Dymytr Martyniuk, Kacper Neumann, Bartosz Rupiński, Miłosz Stankowski, Miłosz Szmidt, Maciej Tuptyński, Filip Węgielewski, Mikołaj Sarnow- ski — opiekunowie Artur Do- mbrowski/ Jacek Sargalski. Lekka atletyka. Mistrzynie w starostwie Fot. nadesłane Podczas spotkania w Starostwie Powiatowym Natalia Wojnowska , Marty- na Mierzejewska, Natalia We- sołowska i Dominika Małkow- ska z MUKL Brodnica zdobyły złoty medal na Mistrzostwach Polski. Swietnie spisują się brod- nickie lekkoatletki. Na mistrzo- stwach Polski U16 w Lekkiej Atletyce w Białej Podlaskiej z podopieczne Zenona Rosiń- skiego ponownie pokazały klasę. 24 września ub. roku Natalia Wojnowska, Martyna Mierzejewska, Natalia Weso- łowska i Dominika Małkowska z Młodzieżowego Uczniow- skiego Klubu Sportowego Brodnica zdobyły złoty medal w sztafecie 4x100 metrów rekordowym wynikiem se- zonu - 49,77s. To najlepszy wynik w tej kategorii i tym przedziale wiekowym od 2013 roku. Na spotkaniu w brodnickim starostwie powiatowym mi- strzynie i trener odebrali gratu- lacje od wicestarosty Mariusza Klonowskiego i Romana Pytla- sińskiego, przewodniczącego Rady Powiatu w Brodnicy. 9VPPYPYPYVPYYVPYYPYYVY % dla Jakuba W AA Rodzice Jakuba - Alicja i Jan 5chwetz zwracają się z gorącą prośbą © przekazanie 1% podatku w rocznym realiczeniu PIT na konto „Jakub” KRS: 0000050135 cel szczegółowy: JAKUB Emarycl i renciści mają możliwość odliczenia 1% wypełnijąc nowy jednostronnicowy druk PIT-OP_ i przekazując go do US po 15 marca br. W dniach od 12 do 14 stycz- nia br. członkowie Młodzieżo- wej Rady Konsultacyjnej Miasta Brodnicy uczestniczyli w ogól- nopolskim kongresie „Młodzi dla Młodych” w Malborku. Podczas sesji prelekcyjnych młodzież rozmawiała na temat działań, potrzeb i problemów młodzieżowych rad, a także możliwości i barier w działaniu młodych aktywistów. Ponadto równolegle odbywały się sesje warsztatowe i debaty. - Tego typu wydarzenie to świetna okazja do pogłębiania swojej wiedzy na temat dzia- łalności młodzieżowych rad, a także miejsce motywacji do dal- szych działań — mówi Mateusz Wróblewski, uczestnik kongre- su i przewodniczący Młodzieżo- wej Rady Konsultacyjnej Miasta Brodnicy. Spotkania młodych i aktyw- nych ludzi z całej Polski są także świetnym forum do wymiany doświadczeń oraz czerpania inspiracji, świetną okazją do in- Na kongresie tegracji. Praca była bardzo me- rytoryczna i owocna. Kongres został połączony również z pro- jektem „Start5b”, realizowanym przez Polską Radę Organizacji Młodzieżowych. Przedsięwzię- w Malborku cie to ma na celu stworzenie założeń do nowelizacji artykułu 5b Ustawy o Samorządzie Tery- torialnym. Info. Młodzieżowa Rada Konsultacyjna Miasta Brodnicy Fot. nadesłane Ziemia Michałowska Miejski Miesięcznik Społeczno-Kulturalny Wydawca: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Brodnicy Red. naczelny: Paweł Stanny Współpracują: Jerzy Wultański, Marian Bizan, Maria Oryszczak, Wojciech Płotka. Adres redakcji: ul. Zamkowa 1, 87- 300 Brodnica tel. 56 49-822-47 Adres internetowy: ziemiamichalowskaQ wp.pl Wydawnictwo www.kujawy. Skład: Kujawy - media.pl Redakcja zastrzega sobie prawo skracania nadsyła- nych materiałów ZIEMIA MICHAŁOWSKA " Tapety Farb Historia ARCHIWUM TAJEMNIC Porucznik Usow wychodzi z okrązenia Rok 1930. Przemarsz w Brodnicy Gdy zbierałem informacje o losach harce- rzy związanych z Brodnicą, na mój monitor trafił pewnego razu skan fotografii datowanej na 1930 rok, przedstawiający zastęp harcerzy, dziarsko stąpających po bruku brodnickiego rynku, a pośród nich wysokiego, jasnowłose- go młodzieńca. Ów młodzieniec nazywał się Bolesław Usow i był w przeszłości uczniem gimnazjum w Brodnicy. Gdy po raz pierwszy przeczytałam jego ży- ciorys, starannie przygotowany przez Tadeusza Chrzanowskiego, wydało mi się, że mam do czynienia z jednym z wielu patriotów, bohate- rów wojny na naszym terenie. Historia bohater- ska, piękna, ale i zamknięta. Ale jednak nie tak do końca. Zagadkowe są cały czas okoliczności jego tragicznej śmierci. Jakie to motywy spra- wiły, że wszechwładny Urząd Bezpieczeństwa posunął się do skrytobójstwa? Dlaczego po prostu nie został aresztowany i nie zginął w więzieniu, jak wielu innych AK- -owców? Jedna z wersji o jego śmierci mówiła o zasadzce przygotowanej przez Urząd Bezpie- czeństwa na drodze leśnej, gdy jadąc na mo- torze miał zginąć po zderzeniu ze stalową linką przeciągniętą pomiędzy drzewami przez ube- ków. Takich podobnych opowieści z biegiem lat powstało więcej. Pewne jest to, że Usow odszedł z tego świata w okolicznościach nie- wyjaśnionych. Ciągnęło go do lasu... Matka Leokadia z domu Boniewicz wywo- dziła się z rodziny ziemiańskiej. Mając 16 lat, w roku 1908, poślubiła Jana Usow, Rosjanina urzędnika państwowego, dyrektora banku w Rypinie. W 1909 roku urodził im się pierwszy syn Bazyli, a 18 lipca 1913 roku przyszedł na świat drugi syn Bolesław. Ponieważ Jan Usow otrzymał wezwanie do armii carskiej, trafił do Rostowa nad Donem. Już w Rosji, w 1915 roku urodziła się córka Zofia. Latem 1920 roku bolszewicy aresztowali 36-letniego Jana Usowa. Nigdy nie powrócił już do domu i słuch o nim zaginął. Dla Leoka- dii i dzieci nastały ciężkie czasu biedy i głodu. Dzięki finansowej pomocy dziadka Teodora Bo- niewicza wydobyli się z sowieckiego imperium i osiedlili w Brodnicy. Tutaj Leokadia musiała zarabiać pracą rąk własnych na utrzymanie sie- bie i trójki dzieci. Majątku żadnego nie posiadali. W 1926 r. Bolesław ukończył cztery klasy Szkoły Powszechnej w Brodnicy i tegoż roku wstąpił do gimnazjum również w Brodnicy, które ukończył w 1934 r. W tym okresie był mocno zaangażo- wany w Związek Harcerstwa Polskiego. Doszedł do harcerskiego stopnia instruktorskiego. W la- tach 1934-35 odbył służbę wojskową w 67. PR w Brodnicy. Następnie podjął studia na Wydzia- le Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiej- skiego w Warszawie, które ukończył z tytułem inżyniera leśnictwa w roku 1939. W pierwszych dniach wojny przyjął propo- zycję pracy od hrabiego Marka Zamoyskiego i przeprowadził się z matką i rodzeństwem do Huty Krzeszowickiej na Lubelszczyźnie. Pół roku po przeprowadzce objął posadę nadle- śniczego. Były to czasy wojny. Wieczorem 10 września 1943 r. wraz z trzema innymi osoba- mi został aresztowany przez Gestapo. Wszyscy aresztowani byli żołnierzami Polski Walczącej. Natychmiast zostali poddani brutalnemu śledz- twu. Szczególnie okrutne metody przesłu- chania zastosowali Niemcy wobec Bolesława Usowa. Po czterech latach wojny nikt nie miał złudzeń, co do tego, czym kończy się śledztwo Gestapo, wszystkich czekała śmierć. Ojciec Jan wkracza do akcji Wywiad Armii Krajowej ustalił szybko, że więźniów przewieziono do Biłgoraja. Wiado- mość tę posiadał też „Ojciec Jan” (Franciszek Przysiężniak) - dowódca operującego w oko- licznych lasach oddziału partyzanckiego Naro- Rok 1934. Gimnazjum w Brodnicy dowej Organizacji Wojskowej (NOW-AK), który znał Bolesława Usowa z czasów, gdy uczęsz- czali do gimnazjum w Brodnicy. Jednemu ze swoich ludzi „Jurandowi” (Józef lgras) zlecił przygotowanie odbicia więźniów z Biłgoraja. Akcja na biłgorajskie więzienie nastąpiła 24 września 1943 roku i dowodzona była przez kpt. „Zegotę” (Tadeusz Sztuberg-Rychter) przy wsparciu żołnierzy NSZ (Narodowych Sił Zbrojnych) pod dowództwem „Zęba” (Leonard Zdanowicz). Zakończyła się pełnym sukcesem. Uwolniono siedemdziesięciu dwóch więźniów. Bolesław Usow został po uwolnieniu ukryty w miejscowości Bieliny u Marii Zamłyńskiej. Po miesięcznej kuracji wrócił do działalności kon- spiracyjnej i wstąpił do oddziału ... „Ojca Jana”. Porytowe Wzgórze W drugiej połowie lutego 1944 roku na te- reny (lasy Janowskie), gdzie operował oddział „Ojca Jana”, w którego szeregach służył Bo- lesław Usow, przybyła sowiecka partyzantka, tzw. Dywizja Kowpakowska (gen. Kowpaka) oraz polsko-sowieckie oddziały pod dowódz- twem Mikołaja Kunickiego. Dowódcy polskich i radzieckich oddziałów partyzanckich szyb- ko nawiązali ze sobą współpracę i rozpoczęli wspólne działania przeciwko Niemcom. Rosja- nie dysponowali dobrym uzbrojeniem, Polacy znali teren i mieli życzliwość mieszkańców. Od wiosny 1944 roku na terenie Lubelszczy- zny znalazło się wiele oddziałów partyzanc- kich. Ramię w ramię walczyli Sowieci i Polacy, a wśród nich również por. Bolesław Usow. Do największej bitwy partyzantów z Niemcami do- szło na Porytowym Wzgórzu 14 czerw- ca 1944 roku, gdzie w kotle znalazło się ok. 3 tys. partyzan- tów, m.in. z AK pod dowództwem por. Usowa, polsko-so- wieckich oddziałów | pod dowództwem | Mikołaja Kunickiego | ps. „Mucha”, z AL pod dowództwem ppor. „Konar Leona Kasmana ps. "Janowski". Dowódcy oddziałów powierzyli kierowanie zgrupowaniem najwyższemu rangą ppłk. Ni- kołajowi Prokopiukowi. Naprzeciw nich stanęło niemal 30 tys. Niemców, m.in. z 154. dywizji pod dowództwem gen. Atrichtera, 213. dywizji gen. Goeschena, 174. dywizji gen. Eberhardta. To właśnie sytuacja zagrożenia i wspólny wróg sprawiły, że oddziały partyzancie, które dotych- czas były względem siebie pełne rezerwy, jeśli nie wrogości, połączyły swoje siły. Kierownictwo nad akcją ze strony Niemców objął dowódca okręgu wojskowego Generalnej Guberni gen. Heanicke. Tak szeroko i starannie przygotowana obława nie mogła się nie udać. Sytuacja okrążonych była beznadziejna, walki trwały całą noc. „Konar” przedstawił plan wy- mknięcia się z okrążenia. Przewodnikami w tej ryzykownej akcji byli partyzanci z jego oddziału. Dzięki nim niezwykle trudny manewr wydosta- nia się z pierścienia powiódł się. Co więcej, po- szczególne oddziały wyszły nocą z okrążenia, zachowując pełną zdolność bojową. Poległo 600 Niemców, w oddziale „Konara” było dwóch zabitych i trzech rannych, a straty łączne party- zantów wyniosły 120 żołnierzy. Lojalni Rosjanie „Za wyróżniające się męstwo w walkach Ar- mii Krajowej na terenie Okręgu Lubelskiego”, Bolesław Usow został odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy. Zasługi i męstwo Bolesława Usowa zostały docenione również przez sowieckich towa- rzyszy broni. Po wojnie kilkukrotnie ostrzega- li go o grożącym mu niebezpieczeństwie ze strony NKWD i UB i miał czas na ucieczkę. In- nr 324, luty 2018 Rok 1950.Nadleśniczy Usow z p.Krukowską nym razem przybył do Usowa radziecki oficer i poinformował, że ma rozkaz go rozstrzelać. Przeprowadził wywiad wśród mieszkańców i zmienił decyzję, poradził mu, aby wyprowadził się czym prędzej, gdzieś daleko, co też zrobił. Fakt braterstwa broni z sowieckimi partyzan- tami sprawił najprawdopodobniej, że UB nie aresztowało i nie zamordowało Bolesława Uso- wa, ps. „Konar”, lecz posłużyło się skrytobójczą metodą. Zmarł na skutek ran odniesionych w wypad- ku w Kwidzynie 30 lipca 1954 roku, gdy jadąc na swoim motocyklu został potrącony przez ciężarówkę. Nigdy nie udało się ustalić co to była za ciężarówka, skąd się tam wzięła, kto był jej właścicielem, ani kto nią kierował. Przyjęto wersję „tragicznego wypadku losowego”. Arkadiusz Fogel Na podstawie publikacji Tadeusza Chrzanow- skiego opublikowanego w Biuletynie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu nr 1/54 styczeń — marzec 2010 oraz nr 2/55 marzec-czer- wie 2010. Rok 2015. Grób Usowa w Toruniu Fot. T.Chrzanowski C|M K o PES O PES
  ziemia_michalowska_325.pdf	Grafika: Maria Mełnicka GAZETA BRODNICKA UKAZUJE SIĘ OD 1922 R. ZIEWIA MICHAŁOWSKA O MIEJSKI MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO -KULTU RALNY ISSN 1425-7718 BRODNICA marzec 2018, nr 325 Cena 0 zł Z okazji Świąt Wielkanocnych wszystkim mieszkańcom Brodnicy i gościom przebywającym w naszym mieście składamy najserdeczniejsze życzenia zdrowia oraz radości płynących ze Zmartwychwstania Pańskiego. Niech Święta pozwolą pogłębić wiarę w drugiego człowieka i z ufnością spojrzeć w przyszłość. Niech upłyną w miłej i rodzinnej atmosferze. Zyczymy pogodnych i spokojnych Świąt Wielkanocnych Jarosław Radacz Roman Pawlak Burmistrz Brodnicy Przewodniczący Rady Miejskiej ZIEMIA MICHAŁOWSKA Wydarzenia 14 marca jubileusz 15-lecia działalności świętowały panie ze Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych „Od Nowa”. To jedno z najbardziej licznych i bez wątpienia aktywnych stowarzyszeń w mieście. Założone w 2003 roku, za swój główny cel stawia sobie wspieranie pań zmagających się ze schorzeniami onkologicznymi, zapobieganiu izolacji i przy- nr 325, marzec 2018 wracanie aktywności społecznej. Dziś panie z „Od Nowy” nie tylko pomagają sobie podczas leczenia i rehabilitacji, ale również biorą aktywny udział w inicjatywach prozdro- wotnych i kulturalnych miasta, wyjeżdżają wspólnie na wycieczki, zbierają pieniądze na chore dzieci i dorosłych. Aktywność ich przejawia się także we współpracy z innymi Wybrane z miesiąca trza w istniejącej części budynków produkcyjnych. Urzędu Miejskiego. 2 lutego br. otwarta została Brodnic- ka Pracownia Orange. Mieści się ona w Domu Harcerza przy ul. Nad Drwęcą 30. Multimedialna świetlica działa pod hasłem „Pracownie Orange tworzymy — nowych technologii uczymy”. Jest ogólnodostępna dla wszystkich grup społecznych, bez względu na wiek i płeć. Jest miejscem integracji, zabawy, kursów i ciekawych wydarzeń. Wypo- sażona została w trzy laptopy, telewi- zor, urządzenie wielofunkcyjne, konsole PS4, Lofi Roboty i meble. Od 23 do 25 lutego trwały we Wrocławiu Międzynarodowe Targi Turystyki i Czasu Wol- nego. Wystawcy z Polski i z zagranicy, głów- nie samorządy oraz firmy turystyczne przed- stawiały ofertę dla turystów. Swoje stoisko wystawiło także miasto wraz z powiatem brodnickim. Prezentowano na nim m.in. ofertę kultu- ralną, możliwości rekreacji oraz różne formy aktywnego spędzania czasu w Brodnicy i po- wiecie. Zapraszano do hoteli, pensjonatów, ośrodków wczasowych i gospodarstw agro- turystycznych działających w naszym regio- nie. Ci z odwiedzających imprezę, którzy znali już Brodnicę i Pojezierze Brodnickie, najczę- ściej kojarzyli nasz region z wieżą krzyżacką i zamkiem, muzycznymi imprezami i piękną przyrodą. 28 lutego uroczyście otwarto nową halę produkcyjną i pomieszczenia socjalne firmy Vorverk Autotec Polska. Decyzję o rozbudowie podjęto w 2017 roku. Nowa hala, o powierzchni 3240 mkw. pomieści zwiększoną liczbę pracowników obróbki ręcznej oraz nowe maszyny. Hala wyposażona jest w nowoczesną instalację wentylacyjną o dużej wydajności, która doprowadzi powietrze do po- mieszczenia, uzupełni niedobory i poprawi jakość powie- Dla zwiększonej załogi powstał też budynek socjalny o powierzchni 660 mkw. Poza szatniami i sanitariatami w budynku jest też gabinet lekarski i duża sala konferen- cyjna. W czasie uroczystego otwarcia obiektów, w imie- niu burmistrza Brodnicy, życzenia dla zarządu i pracow- ników firmy przekazała Zdzisława Marciniak - dyrektor Wydziału Rozwoju, Współpracy Zewnętrznej i Informacji stowarzyszeniami, np. diabetykami i związkiem niewido- mych. Na czele liczącej 63 osoby „Od Nowy” stoi Urszula Derlicka. Podczas uroczystości w Sali Wielkiej PAW cie- płych słów nie żałował paniom burmistrz Jarosław Radacz oraz przewodniczący sejmiku województwa Ryszard Bober. Zasłużone działaczki burmistrz uhonorował medalem. 16 marca Brodnicki Dom Kultury oraz Marcin Bigoś z ze- społem „Do dna” zorganizowali koncert na zielone obcho- dy Dnia św. Patryka - patrona Irlandii. Dzień ten jest bardzo ważnym i radosnym świętem tego narodu i wypada 17 marca, co ma być upamiętnieniem dnia śmierci świętego. Zarząd Towarzystwa Rodziców Dzieci Specjalnej Troski i Rada Programowa Warsztatu Terapii Zajęciowej w Brod- nicy ogłosili konkurs pn. „Gmina Przyjazna Niepełnospraw- . 13 marca odbyło się spotkanie, podczas którego kierownik WTZ Barbara Tuptyńska przedstawiła regulamin konkursu oraz wręczyła uczestnikom deklaracje wraz z in- nymi dokumentami. Konkurs będzie trwał do 15 czerwca i zakończy się uro- czystością, podczas której przewodniczący sejmiku woje- wództwa kujawsko-pomorskiego Ryszard Bober, pod które- go patronatem organizowany jest konkurs, wręczy nagrody zwycięzcom. Stronę przygotowali: Paweł Stanny, (rwi) c m M nr 325, marzec 2018 Już we wrześniu na ulicach miasta pojawi się osiem no- woczesnych i ekologicznych autobusów komunikacji miej- skiej. 6 marca w siedzibie firmy Autosan sp. z 0.0. w Sanoku, burmistrz Jarosław Radacz oraz członkowie zarządu spółki pod- pisali umowę na ich dostawę dla Brodnicy. Zgodnie z umową zamówienie ma być wykonane do końca września br. - Nasze trzyletnie starania zo- stały uwieńczone podpisaniem umowy na dostawę ośmiu nowych autobusów SANCITY 10LE Umowa przewiduje do- stawę pierwszego na początku września, natomiast siedem pozostałych dotrze do nas do końca września - informuje Ja- rosław Radacz, burmistrz Brod- nicy. Jeden autobus pomieści ponad 80 pasażerów. Będą ekologiczne, klimatyzowane, dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, bezpiecz- ne i monitorowane. Trzy kame- ry będą rejestrować przedział pasażerski, natomiast jedna kabinę kierowcy. Oprócz tego w pojazdach zainstalowany będzie system informacji pasa- żerskiej, informujący o zbliżają- cych się przystankach autobu- sowych. - Są to autobusy wyposażone w udogodnienia przede wszyst- kim dla osób starszych, niepeł- nosprawnych oraz dla dzieci i młodzieży. Cieszymy się, że kolejne pojazdy autosanu eks- ploatowane będą w północnej Polsce. Mamy nadzieję na kon- tynuację dobrej współpracy po- Samorząd Komunikacja miejska Nowe autobusy po wakacjach Burmistrz Jarosław Radacz ogląda wnętrze autobusu między naszą firmą i miastem Brodnica - powiedział Michał Stachura, prezes Autosan sp. ZO.O. Kolorystyka pojazdów nawią- zywać ma do brodnickiej flagi — biało-czerwonej z niebieską wstęgą. Po wyborze ostatecznej wersji projektu wszystkie auto- busy w Brodnicy będą posiadać jednakowe barwy. Inwestycja nie będzie mia- ła wpływu na funkcjonowanie komunikacji miejskiej. Nadal pozostanie DARMOWA. Przy- pomnijmy, w 2016 roku radni podjęli zaproponowaną przez burmistrza Jarosława Radacza uchwałę, dzięki której przejaz- dy komunikacją bez opłat od 1 marca 2016 roku stały się fak- tem. Wówczas szesnastu rad- nych było za podjęciem uchwa- ły. Tylko pięciu nie poparło pomysłu burmistrza. - Gdy wprowadzaliśmy dar- mową komunikację miejską, tylko radni PiS-u byli przeciw- ni temu projektowi. Natomiast radni reprezentujący „Nasze Miasto Brodnica” i „Przyszłość Brodnicy” potwierdzili moją decyzję. Chciałbym państwu zagwarantować, że dopóty radni reprezentujący te dwa ugrupowania, jak również moja skromna osoba będzie zarzą- dzać miastem, dopóki komuni- kacja miejska na pewno będzie bezpłatna — podkreśla burmistrz Jarosław Radacz. Najważniejszymi celami wpro- wadzenia bezpłatnej komunika- cji miejskiej było ograniczenie ruchu kołowego, oszczędności w budżetach domowych miesz- kańców oraz poprawa wskaźnika ekologicznego. Dlatego nowe autobusy zo- staną wyposażone w ekolo- giczne silniki spełniające normy emisji spalin EURO 6. Dostawa autobusów będzie wynikiem realizacji postępowania przetar- gowego w ramach zadania „In- westycja w infrastrukturę komu- nikacji miejskiej w Brodnicy”. W ramach modernizacji za- planowano również: wymianę wiat przystankowych, budowę parkingów (bike 8z ride) zloka- lizowanych w pobliżu zakładów pracy, szkół i terenów zielonych miasta, modernizację zaplecza technicznego (warsztatu) z do- stosowaniem do obsługi i ser- wisu taboru, zakup niezbędne- go wyposażenia w tym zestawu diagnostycznego oraz budowę węzła przesiadkowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą (park 8z ride). Łączna wartość projektu wyniesie prawie dzie- więć milionów złotych z czego ponad sześć milionów siedem- set tysięcy złotych to dofinan- sowanie ze środków unijnych. - Chciałbym podziękować zarządowi województwa ku- jawsko-pomorskiego na czele z marszałkiem Piotrem Całbec- kim, jak również przewodniczą- cemu Sejmiku Województwa Ryszardowi Boberowi za to, że łaskawym okiem spojrzeli na nasz projekt — podkreśla bur- mistrz Jarosław Radacz. Od 1981 roku kiedy to po- wstała Komunikacja Miejska w Brodnicy, po raz pierwszy przeznaczono tak duże pienią- dze na jej modernizację. Tym bardzie jest to historyczne wy- darzenie dla miasta. (rwi) Brodniczanie modernizują ogrzewanie Ekologia Joanna Kilian, kierownik Biura Ochro- ny Srodowiska Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Przypomnijmy, dotacja z budżetu miasta przewiduje dofinansowanie: ZIWIA MICHAŁÓWSKAG Inwestycje Drogowcy będą mieli sporo pracy Ruszyły pierwsze remonty dróg i chodników. Na razie dro- gowcy rozpoczęli prace na ulicy Bolesława Chrobrego. Już nie- bawem ruszą prace na siedmiu brodnickich chodnikach. - Z zaplanowanych inwestycji drogowych w budżecie miasta na rok 2018 rozpoczęto przebudowę chodników ulic: Bolesława Chrobrego, Krętej, Anieli Krzywoń, Władysławy Zieleniewskiej, Karola Szymanowskiego, Fryderyka Chopina oraz Zwirki i Wigu- ry. Łączna wartość robót wyniesie ok. 330 tys. złotych - informuje Karol Koszewski z Wydziału Gospodarki Miejskiej i Inwestycji Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Podpisana została również umowa na przebudowę nawierzchni ulicy 15 lipca. Wartość zadania wyceniono na prawie 123 tys. zł. Wymienione prace mają zostać ukończone do połowy sierpnia br. Rozpoczęte zadania to dopiero początek inwestycji jakie za- planowano w budżecie na 2018 rok. Przypomnijmy w tym roku nowe nawierzchnie, chodniki, parkingi lub oświetlenie powstaną na ponad 30 brodnickich ulicach za kwotę ponad 9 mln złotych. (rwi) Od 26 lutego trwa nabór wniosków o udzielenie dotacji na dofinansowa- nie modernizacji źródła ciepła opala- nego paliwem stałym. Zapowiadany wcześniej program proekologicznym cieszy się bardzo dużą popularnością. Do tej pory do brodnickiego magistra- tu wpłynęło już ponad 130 wniosków. Można je nadal składać do 31 sierpnia br. Wnioski są rozpatrywane według kolejności ich wpływu do momentu wyczerpania środków finansowych za- rezerwowanych w budżecie miasta. Na ten cel zaplanowano kwotę 300 tysięcy złotych. 25 pierwszych zakwali- fikowanych do uzyskania dotacji z bu- dżetu miasta wniosków ma szansę na dodatkowe dofinansowanie. Będą to środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Dotacja wyniesie dwa tysiące złotych na jednego wnio- skodawcę. Kolejnym etapem było powołanie przez burmistrza Brodnicy komisji do weryfikacji wniosków. Zada- niem komisji jest wizja terenowa celem oględzin źródeł ciepła podlegających wymianie. - Planujemy, że pierwsze dotacje uru- chomione będę na przełomie marca i kwietnia bieżącego roku - informuje * do podłączenia do miejskiej sieci cie- płowniczej - kwota dotacji do 3.000 zł; * do modernizacji źródła ciepła na ogrzewanie gazowe - kwota dotacji do 3.000 zł; * do modernizacji źródła ciepła na ogrzewanie olejowe - kwota dotacji do 2.000 zł; * do modernizacji źródła ciepła na piec ogrzewany paliwem stałym w tym biomasę, spełniający wymagania okre- ślone w rozporządzeniu Ministra Rozwo- ju i Finansów - kwota dotacji to 2.000 zł. (rwi) Stadion w nowej odsłonie Trwa modernizacja stadionu miejskie- go w Brodnicy. Wykonawcą robót jest firma Tamex Obiekty Sportowe SIA., która wygrała przetarg na to zadanie. W planach jest również przebudowa trybun obiektu. Powstanie m.in. nowe boisko piłkarskie, pełnowymiarowa bieżnia okólna z nawierzchni syntetycz- nej, z czterema torami okólnymi oraz sześcioma torami na prostej. Arena lekkoatletyczna posiadać będzie dwu- ścieżkową, jednostronną skocznię do skoku w dal i trójskoku, dwustronną skocznię do skoku o tyczce, rzutnie do rzutu oszczepem, pchnięcia kulą, do rzu- tu młotem i dyskiem oraz stanowisko do skoku wzwyż. Modernizacja zakończy się w połowie bieżącego roku. (rwi) Termomodernizacja Wiecej ciepła, mniej strat Ruszyła termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej nr 3 przy ulicy Wiejskiej. Realizacja przedsięwzięcia możliwa będzie dzięki środkom unijnym. Zaplanowana termomodernizacja polegać będzie m.in. na dociepleniu elewacji, częściowej wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, dociepleniu stropodachu, wymianie istniejących urządzeń instalacji centralnego ogrzewania oraz, co najważniej- sze montażu instalacji solarnej. Budynek szkoły na Wiejskiej jest jednym z czterech obiektów, na które Urząd Miejski w Brodnicy pozyskał dofinansowanie. - W ramach projektu „Termomodernizacja budynków uży- teczności publicznej na terenie miasta Brodnicy”, pracom ter- momodernizacyjnym zostaną poddane cztery obiekty: Szkoła Podstawowa nr 3, Szkoła Podstawowa nr 1, hala sportowa przy ul. 3 Maja oraz budynek Urzędu Miejskiego - informuje Magda- lena Hoga z Biura Projektów Europejskich Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Budynki zakwalifikowały się do termomodernizacji, ponieważ generują wysokie straty ciepła, a co za tym idzie, wysokie koszty eksploatacyjne. Dzięki szerokiemu zakresowi prac jakie zostały zaplanowane w poszczególnych obiektach uzyskany zostanie bardzo wysoki wskaźnik efektywności energetycznej, co ma przełożenie na wysoki poziom dofinansowania. Zgodnie z umo- wą podpisaną z Urzędem Marszałkowskim inwestycja zostanie wsparta dofinansowaniem unijnym w wysokości ponad 2 mi- lionów 750 tysięcy złotych. Przetarg na te zadanie ogłoszony został jeszcze w ubiegłym roku. - W wyniku przeprowadzonych postępowań przetargowych zostali wyłonieni wykonawcy na realizację zadań przy trzech obiektach - informuje Magdalena Hoga, kierownik Biura Projek- tów Europejskich. Na termomodernizację SP nr 3 umowa została podpisana na kwotę ponad 1 mln 400 tysięcy złotych, SP nr 1 na kwotę prawie 1 mln złotych, natomiast na termomodernizację hali sportowej na ponad 650 tysięcy złotych. (rwi) ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Fot. Nadesłana Pozimowe porządki w mieście Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Brod- nicy gotowe jest do sprzątania miasta. Przeszkodą na razie jest niesprzyjająca pogoda, ale służby komunalne mają nadzieję, że ta niedługo się zmieni. - Oczyszczanie miasta rozpoczniemy od Starego Mia- sta oraz osiedla Gdynia. Harmonogram oczyszczania ulic zamieścimy na stronach przedsiębiorstwa oraz Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Może on ulec zmianie ze wzglę- du na niesprzyjające warunki atmosferyczne - informuje Adam Muzalewski, z PGK Sp. z o. o. w Brodnicy. Obecnie PGK do pozimowych porządków wykorzy- stuje zamiatarkę ciągnikową elewatorową do zamiatania ulic oraz zamiatarki chodnikowe. Przy dużych zabrudze- niach wykorzystywane jest również doczyszczanie ręcz- ne. W tym roku przedsiębiorstwo planuje zakup nowej zamiatarki elewatorowej. (rwi) Ekologia O brodnickim PEC na łamach „Gazety Prawnej” W „Gazecie Prawnej” z 28 lutego br. ukazał się artykuł pn. „Ekologicznie i nowo- cześnie”, mówiący o konse- kwentnych działaniach brod- nickiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej, które wspólnie z samorządem po- dejmuje inicjatywy na rzecz poprawy jakości powietrza. Przypomnijmy, że pod ko- niec ubiegłego roku PEC za- stąpiło kotłownię węglową systemem gazowym o mocy 2,8 MW. Podobne zmiany cze- kają jeszcze drugi obiekt spółki, do którego obecnie budowana jest sieć. Przedsiębiorstwo re- alizuje również projekt doty- czący poprawy efektywności energetycznej w trybie „zapro- jektuj — wybuduj”, który polega na budowie systemu kongene- racyjnego. Wartość projektu wynosi prawie 8 mln złotych, KOMUNIKATY Roczne stypendium. Rodziny znajdujące się w trud- nej sytuacji finansowej, opiekujące się dziećmi w ciężkim stanie klinicznym, mogą ubiegać się o roczne stypendium Stowarzy- szenia SPES. Nabór wniosków trwa do 5 kwietnia br. Szczegółowe in- formacje znajdują się na stronie www.dla-dzieci.spes.org.pl. Wnioski przyjmujemy wyłącznie w postaci elektronicznej, do- stępnej przez stronę www.spes.org.pl/stypendia. Pracowników służb społecznych prosimy o pomoc w dotarciu do najbardziej potrzebujących oraz udzielenie pomocy osobom nie posiada- jącym dostępu do komputera czy internetu, w wypełnieniu for- mularza wniosku. Monika Pinkowska, koordynator programów, tel. 32-205- 38-80. Stowarzyszenie na Rzecz Niepełnosprawnych SPES, ul. Kościuszki 46, 40-048 Katowice, KRS 0000014574, www. spes.org.pl. z czego 43,7 procent całej kwo- ty to pozyskane przez spółkę dofinansowanie. Przedsiębior- stwo złożyło już projekt i czeka na otrzymanie pozwolenia na budowę. Inwestycja ma zakoń- czyć się w październiku br. - To priorytetowa inwesty- cja dla nas — mówi Grzegorz Malinowski-Pesta, prezes brodnickiego PEC. — 70 między innymi budowa 5 km gazocią- gu, a także doprowadzenie do dwóch osiedli gazu przez Pol- ską Spółkę Gazowniczą. Dzięki temu kolejni mieszkańcy Brod- nicy będą mieli możliwość podłączenia swoich budynków do ciepła systemowego. Dzia- łania przedsiębiorstwa wpisu- ją się w program realizowany przez brodnicki samorząd na rzecz poprawy jakości powie- trza. (rwi) Chór zaprasza. Nie trzeba mieć doświadczenia mu- zycznego, nie trzeba umieć czytać nut, nie trzeba umieć śpie- wać - wszystkiego Cię nauczą. Wystarczy wykazać się słuchem muzycznym oraz obiecującymi walorami głosowymi. Spotkania miejskiego chór „CANTO GRAZIOSO” odbywają się w BDK, we wtorki o 19.30 i soboty o 10.30. Kontakt - dyrygent Iwona Mro- zińska, tel. 728 315 313. Zgodnie z zapowiedziami Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy przygotowuje się do ogło- szenia naborów na granty w ramach „Przedsięwzięcia 1.1.1 Działania podnoszą- ce rozwój kwalifikacji oraz kompetencji społeczno-za- wodowych mieszkańców obszaru LSR”. W ramach grantu poten- cjalni beneficjenci będą mogli zrealizować projekty mające na celu aktywiza- cję społeczno-zawodową, np. szkolenia podnoszące kompetencje lub dające nowe umiejętności zawo- dowe i społeczne, tj. szko- lenia, kursy, staże związane ze zwiększeniem zdolności komunikacyjnych, _ popra- wą własnego wizerunku, wzmocnieniem poczucia własnej wartości, rozpo- znaniem predyspozycji zawodowych, przygotowa- niem indywidualnej ścież- ki rozwoju zawodowego, przekwalifikowaniem lub podniesieniem kwalifikacji zawodowych oraz zatrud- Puls miasta Społeczeństwo nr 325, marzec 2018 Wkrótce ruszą nowe projekty LGD nieniem na co najmniej 3 miesiące. W ramach projek- tu możliwe jest sfinansowa- nie kosztów wynagrodzenia pracownika. W związku z powyższym LGD Miasta Brodnicy pla- nuje bezpłatne szkolenia dla potencjalnych wnioskodaw- ców, którzy planują reali- zację projektów w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju wdrażanej przez Stowarzy- szenie Lokalna Grupa Dzia- łania Miasta Brodnicy. Będą to szkolenia z zakresu zasad, kryteriów wyboru oraz rozli- czania operacji. Ponadto w ramach swej działalności Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy pozyskała w ostatnim czasie środki na realizację dwóch projektów. Będą to projekty głównie skierowane do ko- biet. Pierwszy z nich to kon- ferencja pod nazwą „Kobieta bez Barier”, a drugi „Kultura S $ = 5 U 7 A Kobiet”. Środki na ten cel pozyskane zostały w ramach dotacji z Powiatu Brodnickie- go. Daty i programy szkoleń oraz terminy realizacji pro- jektów zostaną podane na stronie www.lgd.brodnica. pl oraz na portalu społecz- nościowym Facebook. Info: Stowarzyszenie Lo- kalna Grupa Działania Mia- sta Brodnicy Na zajęcia świetlicowe dla harcerzy I oświaty Rozstrzygnięto konkurs ofert na wsparcie realizacji prowadzenia pozalekcyj- nych zajęć świetlicowych z programem opiekuń- czo-wychowawczym dla uczniów szkół podsta- wowych i gimnazjalnych z uwzględnieniem działań profilaktycznych w Brodni- cy w 2018r. Na wsparcie realizacji za- dania przeznaczono z bu- dżetu miasta na rok 2018 środki finansowe w wysoko- ści 145.000 zł. Pozalekcyjne zajęcia świetlicowe popro- wadzi Brodnickie Stowarzy- szenie Oświatowe oraz Cho- rągiew Kujawsko-Pomorska ZHP Hufiec Brodnica. Pro- tokół z posiedzenia z dnia 28 lutego br. komisji kon- kursowej do zaopiniowania ofert, powołanej zarządze- niem nr 59/2018 burmistrza Brodnicy z 26 lutego 2018 r. znajduje się na BIP miasta, Konkursy, Zakładka Zdrowie i Polityka Społeczna. (rwi) Widowiska Cyrkowcy łączą siły Brodnicki Dom Kultu- ry znalazł się wśród 10 projektów, które zostały docenione w konkursie „Razem w Europie. Je- den cel!” organizowanym przez _ Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży. Placówka razem ze swoim partnerem grupą cyrkową „Schatzinsel” z Berlina, z którą współpracuje od 2004 roku, w konkursie zaprezentowała projekt, podczas którego zostanie przygotowane widowisko. - Ten projekt z trzech tysięcy zgłoszonych został wybrany do dziesiątki fina- listów. To jest bardzo duże wyróżnienie, ponieważ dzięki temu na realizację naszego projektu otrzy- mujemy stawki 150 pro- centowe - informuje Ewa Dembek, dyrektor Brod- nickiego Domu Kultury W projekcie konkur- sowym zatytułowanym „Razem dalej!” udział weźmie 70 osób, z grup cyrkowych: „BeDekKus” z Brodnicy, „Heca” z Li- pinek, „Arlekin” z Kijowa na Ukrainie, „Schatzinsel” z Berlina oraz młodzież z Syrii i Afganistanu prze- bywająca w Niemczech. Efektem współpracy bę- dzie spektakl teatralno-ta- neczno-cyrkowy. - Po dwóch tygodniach trwania projektu przyjeż- dżamy do Polski. W trze- cim tygodniu będziemy prezentować efekt naszej pracy. 22 lipca br. odbę- dzie się spektakl na rynku w Brodnicy, 24 lipca w To- runiu, a 27 lipca w Gdań- sku - dodaje Ewa Dembek. Oprócz finansowania pobytu młodzieży pod- czas realizacji projektu, konkurs przewiduje rów- nież nagrodę główną. Po zrealizowaniu projektów przez finałową 10, komisja konkursowa wybierze ten najbardziej wartościowy, dla którego organizatorów jest przewidziana nagroda w kwocie sześciu tysiący euro do podziału dla part- nerów: polskiego i nie- mieckiego. (rwi) Jeśli medal się należy... Urząd Stanu Cywilnego w Brodnicy zaprasza chętne pary z miasta i gminy Brodnica, które w jednym związku prze- żyły razem 50 lat do składania wniosków do odznaczenia „Medalem za Długoletnie Po- życie Małżeńskie”, które przy- znaje prezydent RP Wnioski dostępne są w siedzibie USC ul. Zamkowa 1 w Brodnicy oraz na stronie internetowej miasta Brodnicy (eurząd). Osoba zgłaszająca legitymu- je się dowodem osobistym lub paszportem. W przypadku trudności z poruszaniem się lub innymi przeszkodami zwią- zanymi z osobistą wizytą w USC zgłoszenia może dokonać osoba z najbliższej rodziny - dzieci, wnukowie. Pracownicy USC służą rów- nież pomocą przy wypełnianiu wniosków, a wszelkie czynno- ści są bezpłatne. (mi) <JO x|= <|JO x|= <JO AIZ lo xIE Fot. Paweł Stanny nr 325, marzec 2018 Aktualności Stypendia dla najlepszych W Pałacu Anny Wazówny, 21 marca, burmistrz Brodnicy wręczył stypendia oraz złożył gratulacje najlepszym uczniom, którzy uzyskali wysokie wyniki w nauce w I semestrze roku szkolnego 2017/2018. Stypendia w wysokości 150 zł miesięcznie otrzymają uczniowie gimnazjum, a w wysoko- ści 250 zł miesięcznie licealiści. Najlepszymi okazali się: Mateusz Balewski, Piotr Furgalski, Karolina Przeczewska, Mikołaj Mężykowski, Dominika Paradzińska, Wiktoria Pizoń z Gim- nazjum nr 1 i Amelia Dulka, Wiktoria Bielawa, Amelia Błaszkiewicz, Julia Kłosowska, Julia Telejko z gimnazjum nr 2 oraz Natalia Wrońska, Jakub Kucharski, Lidia Szymańska, Hubert Brokom, Michał Jaworski, Sebastian Górski, Jagienka Wójcik, Oliwia Kołecka, Joanna Ra- mowska z III LO. 7 marca do Ill LO w Brod- nicy zjechało prawie 300 gim- nazjalistów z całego powiatu brodnickiego. Drużyny z dzie- sięciu gimnazjów z powiatu brodnickiego rywalizowały w V Igrzyskach Wiedzy — konkursie, który cieszy się coraz większą popularnością, a organizowany jest przez III LO w Brodnicy. - Ponieważ mamy Rok Anny Wazówny wszystkie tegorocz- ne zadania konkursowe doty- czyły właśnie królewny Anny i jej czasów - tłumaczy Marek Jasiński, wicedyrektor ZS nr 1, koordynator konkursu. Trzyosobowe zespoły ze szkół malowały portrety Anny Wa- zówny - kobiety niepospolitej a pięcioosobowe odpowiadały na pytania z przedmiotów hu- manistycznych i matematycz- no-przyrodniczych. W ramach igrzysk pisano stylizowane zaproszenie na bal do królew- ny Anny, mierzono włóki ziemi z brodnickiego starostwa, śle- dzono trasę przejazdu Anny ze ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Zawodników bardzo żywio- łowo dopingowali wierni kibice, którzy pomagali też w rozwią- zywaniu zadań konkursowych oraz nauczyciele i dyrektorzy rywalizujących szkół. Atrakcją konkursu była pre- zentacja tańca z epoki i wy- stępy młodzieżowego zespołu z III LO, który wykonywał już całkiem współczesne przeboje. Zwycięzcami V Igrzysk zosta- Igrzyska wiedzy o Annie Wazównie li uczniowie z 1. Gimnazjum w Brodnicy. Drugie miejsce za- jęły ex-equo drużyny z gimna- zjów w Gołkowie, Jabłonowie i Zbicznie. Trzecie miejsce wy- walczyli: z Górzna, Osieka i ze Szczuki. Źródło: Redakcja szkolnej strony internetowej Ill LO w Brodnicy (rwi) Szwecji do Polski, skopem sprawdzano zioła. pod mikro- Wsparcie zadań publicznych Na zabytki i kulturalne inicjatywy Rozstrzygnięto konkurs ofert na wsparcie zadań publicznych w sferze kultury i sztuki, ochro- ny dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w roku 2018. Dzięki dotacjom odbędzie się wiele im- prez i wydarzeń artystycznych. Na ogłoszony konkurs wpłynę- ły 22 oferty. Burmistrz Brodnicy przyznał dofinansowanie 19 wnio- skodawcom. Na wsparcie reali- zacji zadania przeznaczono z bu- dżetu miasta na rok 2018 środki finansowe w wysokości 350.000 zł. Konkurs polegał na wsparciu finansowym następujących za- dań: wspieranie wartościowych przedsięwzięć mających na celu ochronę dziedzictwa kulturowe- go polegających na renowacji i konserwacji zabytków (300.000 zł) oraz organizacja festiwali, prze- glądów, konkursów, imprez i in- nych form służących rozwojowi działalności kulturalnej i artystycz- nej (50.000 zł). Dofinansowanie otrzymały: 1. Chorągiew Kujawsko-Pomor- ska Związku Harcerstwa Polskiego Hufiec Brodnica na VII Festiwal Piosenki Harcerskiej, Żeglarskiej i Turystycznej - 2.250 zł. 2. Towarzystwo Przyjaciół Mu- zeum Regionalnego w Brodnicy na Noc Świętojańską - 2.000 zł. 3. Towarzystwo Przyjaciół Mu- zeum Regionalnego w Brodnicy na projekt „Anna Wazówna staro- ścina brodnicka” - 2.500 zł. 4. Towarzystwo Miłośników Zie- mi Michałowskiej na organizację wystawy „Zdzisław Beksiński — od fotografii do fotomontażu kompu- terowego” - 1.000 zł. 5. Brodnickie Stowarzyszenie Oświatowe na projekt „Rok z Anną Wazówną” -3.000 zł. 6. Stowarzyszenie „Na Wiejskiej” na IX Nocną Brodnicką Majówkę Wieża Mazurska w tym roku poddana zostanie remontom Patriotyczną i X Brodnickie Nocne Manewry Patriotyczne — 6.000 zł. 7. Jaskółka Fundacja Na Rzecz Roz- woju Społeczeństwa Obywatelskie- go na organizację koncertu „Mistrz i uczeń” w ramach cyklu Brodnicka Manufaktura Dźwięku - 3.000 zł. 8. Towarzystwo Przyjaciół Kul- tury „Ziemia Michałowska” na VIII Festiwal Piosenki Biesiadnej „Od biesiady do biesiady” przegląd ze- społów artystycznych - 1750 zł. 9. Towarzystwo Miłośników Zie- mi Michałowskiej na „Zdziebełko ciepełka 2018 — muzyczne spotka- nia w odwiedzinach u Anny Wa- zówny” - 3.000 zł. 10 Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Kulturalnych „Kładka” na XIX Ogólnopolskie Spotkania Cyr- kowe - 3.500 zł. Fot. Paweł Stanny 11. Towarzystwo Rodziców Dzie- ci Specjalnej Troski XXI Ogólno- polski Festiwal Artystyczny Osób Niepełnosprawnych na „Terapia artystyczna krokiem do samodziel- ności” 3.500 zł. 12. Brodnickie Stowarzyszenie Kultury na projekt „Sladami Anny Wazówny” - 2.500 zł. 13. Brodnickie Stowarzyszenie Społeczno — Kulturalne „Fatima” na XII Festiwal kultury leśników i myśliwych w tym: IX Przegląd Fanfar i Hejnałów o Statuetkę Anny Wazówny - 4.500 zł. 14. Stowarzyszenie Przyjaciół Kultury i Sztuki „Bractwo” na Ogólnopolski Festiwal „Brodnicka Uczta Teatralna” - 3.500 zł. 15. Stowarzyszenie Przyjaciół Kultury i Sztuki „Bractwo” na fe- styn Zaczarowany Park Ogrodowa Przykop - 2.250 zł. 16. Brodnickie Stowarzyszenie Kultury na projekt „Dbamy o brod- nickie zabytki — konserwacja pół- nocnej elewacji korpusu nawowe- go, w części zachodniej kościoła p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brodnicy oraz prace remontowo- -konserwatorskie dachu w kościele parafialnym oo. Franciszkanów w Brodnicy” - 200.000 zł. 17. Polskie Towarzystwo Tury- styczno-Krajoznawcze, Oddział w Brodnicy Wieża Mazurska na „Prace naprawczo — renowacyjne i konserwatorskie elewacji wraz z wymianą stolarki zewnętrznej” - 100.000 zł. 18. Stowarzyszenie Społeczne „Aktywna Kałaska” na Piknik pt.: Muzykowanie na leśną nutę — IV - 2.250 zł. 19. Stowarzyszenie Miłośników Gier i Fantastyki „Thorn” na Kon- went Fantastyki Brodnicon — edy- cja 2018 - 3.500 zł. (rwi) Autyzm. Nie tylko dla nauczycieli „Uczeń ze spektrum autyzmu w szkole” - pod takim tytułem zapla- nowano konferencję adresowaną do nauczycieli szkół i przedszkoli, nauczycieli wspomagających, pe- dagogów i psychologów oraz ro- dziców. Konferencja składać się będzie z dwóch części: pierwsza — wykładowa odbędzie się 12 kwiet- nia w godzinach od 10.00 — 15.00 w Pałacu Anny Wazówny przy ul. Zamkowej 1. Część drugą — warsz- tatową zaplanowano dzień później, czyli 13 kwietnia. Potrwa ona od godziny 9.30 do 14.45 w budynku I Liceum Ogólnokształcącego przy ul. Lidzbarskiej 14. Koszt udziału w konferencji to 150 zł od osoby. Każdy uczestnik otrzyma certyfikat. Formularz rejestracji uczestników on-line na stronie www.es-edukcja. pl. Termin przyjmowania zgłoszeń określono na 6 kwietnia. Więcej infor- macji pod numerem: 516-394-490. (sta) Miasto dla młodych F Młodzieżowa Rada Konsultacyjna Miasta Brodnicy zaprasza swoich kole- gów i koleżanki do udziału w akcji „Miasto dla Młodych”. Celem akcji jest ak- tywizacja brodnickiej młodzieży, zachęcenie młodych ludzi do angażowania się w lokalne inicjatywy, a także do realizacji własnych pomysłów. Akcja po- lega na organizacji przez młodzieżową radę spotkań w brodnickich szkołach. Podczas spotkań prezentowane są działania rady oraz prowadzone dyskusje i konsultacje na temat sytuacji młodzieży jej potrzeb i oczekiwań. Podczas spotkań młodzież za pomocą Karty Pomysłów będzie mogła zgła- szać swoje projekty i pomysły na realizację wydarzeń i inicjatyw jakie chciała- by realizować. Spotkania w brodnickich szkołach potrwają do końca marca. W kwietniu z kolei planowana jest konferencja podsumowująca cykl spotkań. (rwi) Co dla nas najważniejsze 11 kwietnia o godz. 17.00 w Domu Harcerza przy ul. Nad Drwęcą 30 odbędzie się spotkanie autorskie z Anną Urbańską. Autorka opowie o swoich książkach pt. „Teraz autentyczność”, „Otrzep kolana i biegnij” oraz „Mózg — Fabryka Suk- cesu”. Mottem spotkania będzie cytat z jednej z książek pisarki: „O odwadze na bycie sobą i tym, dlaczego tak trudno nam, kiedy spełniamy oczekiwania innych, zapominając o tym, co dla nas ważne”. Organizatorem spotkania jest Grupa Nieformalna Planeta Kobiet. Więcej in- formacji uzyskać można pod numerem telefonu 511-262-324. Wstęp wolny. ZIEWIA MICHAŁOWSKAG Święta Wielkanocne nr 325, marzec 2018 Z TRADYCJI WIELKANOCNYCH NA ZIEMI MICHAŁOWSKIEJ W Wielki Piątek praktykowano pokutny zwyczaj zwany „Boże Rany” polegający na delikatnym uderzaniu się ró- zgami. Do „bicia” używano gałązek drzew ciernistych, np. głogu, agrestu, jałowca. Dawniej zwyczaj praktykowano często przy pobudce. Rodzic lub współmałżonek uderzał dzieci wypowiadając formułę: Któryś za nas cierpiał rany albo Pan Jezus w grobie złożony za nasze grzechy, leżał trzy dni w grobie, dał bok przebić sobie (Pokrzydowo). W pierwszy dzień świąteczny domownicy wstawali wcześnie rano, aby na szóstą rano udać się do kościoła na rezurekcję. W Radoszkach był zwyczaj pobudki dla miesz- kańców wsi poprzez bicie w bęben przed każdym domem. Robili to młodzieńcy. Za tę „usługę” otrzymywali drobne od gospodarzy. W Pokrzydowie i Jajkowie, w okresie mię- dzywojennym i zaraz po Il wojnie światowej mieszkańcy chodzili obmyć się (przy studni) wodą w celu pozbycia się krost, liszajów lub chorób oczu. Czyniły to zazwyczaj kobie- ty. Panowie przykładali do tego zwyczaju mniejszą wagę. Po powrocie z rezurekcji był zwyczaj zasiadania do świątecznego śniadania. Wspólny posiłek świąteczny (wielkanocny) stanowi o więzi rodzinnej i podkreśla jej wspólnotę. Po posiłku częsty wspólny spacer lub rodzinne pogawędki. W okresie międzywojennym, w Pokrzydowie i Jajko- wie rdzenni mieszkańcy nie zawsze praktykowali zwyczaj święcenia pokarmów. Nie dzielono się także święconym Czy nasze zajączki nie są piękne? Przepis na świąteczną babkę Składniki: * 5 dużych jaj * 1 szklanka drobnego cukru * 1,5 szklanki mąki pszennej * 0,5 szklanki skrobi ziemniaczanej *_1,5 łyżeczki proszku do pieczenia * 3/4 szklanki oleju (200 ml) * 2 łyżeczki ekstraktu z pomarańczy (lub aromatu pomarańczowego) * świeżo starta skórka z 1 cytryny i pomarańczy Wszystkie składniki powinny być w temperaturze pokojo- wej. Mąkę, skrobię i proszek do pieczenia połączyć w misce i przesiać. W drugiej misie umieścić jajka i cukier. Ubijać, do otrzyma- nia puszystej masy jajecznej. Masa ta powinna potroić swoja objętość. Powoli wlać olej, cały czas ubijając. Dodać aromati skórkę z pomarańczy, ubić. Dodać przesiane suche składniki i wymieszać rózgą kuchenną, delikatnie, aby ciasto nie opadło. Formę wysmarować margaryną i posypać mąką pszenną. Przelać ciasto. Piec w temperaturze 165 stopni C przez około 45 minut lub dłużej, do tzw. suchego patyczka. Po wyjęciu z formy i ostygnięciu babkę udekorować polewą czekoladową. Mirosława Budzińska, Szabda jajkiem. Zwyczaj praktykowała za to ludność napływowa. We wsiach i miastach praktykujących święcenie pokar- mu (w koszyczkach), jajko dzieli się na tyle części ile jest domowników. Każdy z mieszkańców spożywa swoją cząst- kę. Nie składa się przy tym życzeń. W niektórych wsiach był zwyczaj robienia przez dzie- ci (lub dorosłych) gniazd z mchu, liści, słomy dla zająca. Gniazda takie powstawały w ogrodach, w krzakach i za stodołami. Do gniazd najbliżsi wkładali słodycze i drobne upominki, a następnie prosili dzieci o ich poszukiwanie gniazd w celu sprawdzenia, co im zając przyniósł. „Za- jęcze gniazda” są zwyczajem pochodzenia zachodnioeu- ropejskiego. Zaszczepiła go na naszych ziemiach ludność niemiecka. Malowanie jajek wielkanocnych - w łupinach od cebuli, młode zboże - tzw. szczypior i w burakach. Składniki te go- towało się, a następnie do czystego wywaru wkładało jaj- ka. Tak przygotowane stały 12 godzin, po czym jajka goto- wało się w wywarze. Przed włożeniem do wywaru można było nałożyć roztopiony wosk pszczeli w różnych wzorach. Gdy jajka były pomalowane wykonywano z nich skroban- ki. Aby jajka nie były matowe, smarowano je masłem. Znanym i lubianym zwyczajem był dyngus odbywają- cy się w drugi dzień świąt. Na wsiach, przed wojną dzie- ci z biedniejszych rodzin chodziły po domach wołając: Pisanki Pierwsze pisanki powstały w Mezopotamii. A ich historia sięga do przedchrześcijańskich tradycji. Jajko oznaczało siły witalne, nowe życie. Zdobienie ich to zwyczaj znany i roz- powszechniony w wielu społecznościach. Kultura ludowa ma bogaty dorobek w zdob- nictwie i sposobach malowania jaj lub wy- dmuszek. Na północy Polski szczególnie popularne są kraszanki. Wytwarza je się poprzez zanu- rzanie lub moczenie w barwniku roślinnym. Często są one jednokolorowe. Region kra- kowski słynie z nalepianek, które jak sugeruje nazwa zdobienia, powstaje poprzez nakleja- nie kolorowych wzorów z papieru. Jednak najczęściej spotykaną metodą zdobienia jaj jest batikowanie, czyli nanoszenie na sko- rupkę jaja roztopionego wosku. Tworzył on zdobne ornamenty często o wzorze kwiato- wym. Następnie jaja są farbowane. Efektem tych zabiegów jest wielobarwna pisanka o ciekawym wzorze. Naturalne metody barwienia jaj * Łupiny z cebuli farbują jaja na kolor żółty i brązowy; * Buraki sprawią, że pisanki zabarwią się na różowo. Należy zetrzeć na tarce o grubych oczkach 4 buraki, następnie zalać wodą i włożyć jajka. Gotować je w ten sposób nale- ży nie dłużej niż 7 minut, by zachować kolor; * Czerwona kapusta nada jajom niebieskiej barwy. Trzeba poszatkować kapustę, przeło- żyć do garnka, zalać wodą i gotować około 30 minut. Po tym czasie dokładamy ugotowane jaja. Intensywność barwy zależy od czasu moczenia, należy kontrolować wybarwienie. « Zielony kolor otrzymamy z wywaru z młodego ozimego zboża, świeżych liści traw lub szpinaku; * Łupiny orzecha włoskiego nadają jajkom brunatny kolor. Joanna Bonawenturska Przyszedł ja po dyngusie, opowiem wam o Jezusie. Jezus wstał, dygus dał. A wy pani nie dumajcie, tylko jajek w ko- szyk dajcie. Nie mniej popularny był dyngus starszej mło- dzieży, która chodziła do domów, gdzie mieszkały panny na wydaniu. Taką pannę należało oblać niewielką ilością wody kolońskiej lub perfumowanej. W Radoszkach i większości miejscowości regionu brod- nickiego, chłopcy w wieku 15 i 16 lat uderzali po nogach dziewczyny witkami z brzozy. Zwyczaj ten był w regionie zdecydowanie bardziej popularny niż oblewanie wodą (nigdy z wiadra). Obecność dyngusa u panny znaczyła, że się kawalerom podoba i może się ona spodziewać zalotni- ków. Brak dyngusa był dla niej przykrością, choć oficjalnie dziewczyny chowały się lub uciekały przed dyngusowymi gośćmi. Dyngus praktykowany był także w domach miejskich. W poniedziałek rano spryskiwano wodą toaletową lub „chłostano” witkami brzozowymi kobiety, a we wtorek czy- niono to z mężczyznami (tata oblewa mamę, a syn siostrę i odwrotnie). W przeszłości dyngus traktowany był jako element kultury i tradycji. Zawsze dbano o przyzwoitość i pamiętano o umiarze. Źródło: Teresa Karwicka i Janina Cherek. Tradycja a współczesność w kulturze ludowej wybranych wsi regionów Polski północnej. UMK, Toruń 1982 r. Tradycje Wielkiej Nocy WW GMINIE BRODNICA www.brodnica.ug.gov.pl a O = r EA FFA p e Ni wa część budynku szkoły Oficjalne otwarcie nowej części szkoły w Szabdzie W Szabdzie (gmina Brodnica) 28 lutego odbyła się uroczystość otwarcia nowo dobudowanej części szkoły podstawowej. Prace bu- dowlane trwały od 2 kwietnia do 21 października ub. roku, aw ich wyniku powstał podpiwniczony budynek z dwiema kondygna- cjami naziemnymi połączony z istniejącą szkołą łącznikiem parte- rowym. Łączna powierzchnia użytkowa wybudowanego obiektu wynosi około 680 mkw. W nowo powstałym budynku znajdują się: dwie sale lekcyjne, dwie sale przedszkolne, sanitariaty, szatnie dla uczniów i pomieszczenia gospodarcze, w tym kotłownia olejowa. Czytaj szerzej na str. 3 dodatku „W gminie Brodnica” 0/8:3883383:33:33:383::3::33333:3.:3::3:3.:3.:3.:3::3::3:3:3:33..3.3:3:33.33333..3.3.3:33333....3.3.33.3..:33.3.33333.8883N nr 2, marzec 2018 rok Będzie jaśni na brodni EJ ckiej wsi W 2018 roku na budowę oświe- tlenia ulicznego gmina Brodnica przeznaczyła w budżecie kwotę nieco ponad 120 tys. zł. Z tych środków powstaną linie oświe- tlenia ulicznego w Karbowie, Ko- minach oraz Gorczeniczce. Inwestycje już się rozpoczęły. Obecnie trwają prace w Komi- nach oraz Gorczeniczce. W Ko- minach dokończona zostanie bu- dowa obwodu składającego się z sześciu punktów świetlnych. Dwa z nich wybudowane zostały jeszcze w ubiegłym roku, cztery kolejne właśnie są wykonywane. Nowa linia oświetleniowa będzie miała długość około 250 metrów. Na stalowych słupach o wyso- kości 6 m zawieszone zostaną sodowe oprawy oświetleniowe o mocy 100 W. Inwestycja reali- zowana jest w ramach środków Nowe lampy w Gorczeniczce zlecenie gminy inwestycje w Ko- minach i Gorczeniczce realizuje lokalna firma - Zakład Instalacji Elektrycznej Mateusza Więckiewi- cza z Podgórza. Zakończenie prac ma nastąpić nie później niż do 30 kwietnia br., a koszt obydwu in- westycji wynosi nieco ponad 47 tys. zł. W bieżącym roku gmina pla- nuje także budowę oświetlenia ulicznego w Karbowie przy ul. Ru- miankowej. Inwestycja wykonana będzie na osiedlu mieszkanio- wym, gdzie intensywnie rozwija się budownictwo indywidualne i jest odpowiedzią na wnioski mieszkańców. W ramach przy- gotowanej inwestycji planowana jest budowa 17 lamp na ośmio- metrowych słupach z oprawami LED. Niebawem przystąpi się do wyboru wykonawcy, a zakończe- Fot. Paweł Szczechowski z Funduszu Sołeckiego. W Gorczeniczce powstanie dziewięć nowych punktów świetl- nych na linii o długości około 270 metrów z energooszczęd- nymi oprawami LED. W ramach tej inwestycji oświetlony zostanie wąwóz prowadzący do wsi. Na nie robót planowane jest nie póź- niej niż do 31 sierpnia br. (psz) Drodzy mieszkańcy Gminy Brodnica ! Przyjmijcie serdeczne życzenia radości i spokoju z okazji Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Ufam, że dopisze Wam zdrowie i pomyślność, a chwile spędzone w rodzinnym gronie przyniosą same dobre emocje. Mając nadzieję, że wraz z Wielkanocą nadejdzie wiosenny ptymizm, życzę by ta radość i sloneczna pogoda zagościły ństwa sercach na dlużej, a energii i chęci do dzialania .. wystarczyło na każdy dzień. Wesolego Alleluja! Wójt i 4 2% (Edward Łukaszewski » a a * oraz Przewodnicząca Rady Gminy Violetta Sternicka-Twarogowska [ 1 RAR e 'raż z radnymi Nz”. i PAW ak 4 A Panie z KGW w Karbowie przygotowały palmę wielkanocną na konkurs. Czytaj str. 4 dodatku str. 2 W Gminie Brodnica Podpisanie umów z organizacjami pozarządowymi Gmina wspiera działania nr 2, marzec 2018 W budżecie gminy Brodnica na rok 2018 zarezerwowano 90.000 zł na rzecz organizacji pozarządowych. 16 marca od- było się podpisanie umów na wsparcie zadań publicznych dla mieszkańców gminy. W lutym wójt ogłosił wyniki otwartych konkursów ofert na wspieranie zadań publicznych w zakresie wypoczynku letniego dzieci i młodzieży, kultury sztu- ki, ochrony dóbr kultury i dzie- dzictwa narodowego oraz upo- wszechniania kultury fizycznej. Jednym z kryteriów przy rozpa- trywaniu ofert było posiadanie minimum 10 proc. środków własnych. Wręczenie umowy dla OSP w Gorczenicy Umowa dla Stowarzyszenia Kół Gospodyń Wiejskich pełnosprawnych „Od Nowa” na „Wyjazd z cyklu „Poznaj swój kraj” — Srodowisko przyrodnicze Ziemi Olsztyńskiej i zabytki Olsz- tyna” - 1.000 zł; - Chorągiew Kujawsko-Po- morska ZHP Hufiec Brodnica na zadanie „Zlot Hufca ZHP Brodni- ca” - 1.600 zł. Na konkurs o wsparcie za- dań w zakresie organizacji wypoczynku dzieci i młodzieży przeznaczone były 43.000 zł. Otrzymaliśmy 4 oferty od orga- nizacji, które otrzymały nastę- pujące wsparcie: - Brodnicki Klub Sportowy „Sparta” na „Letnie obozy spor- towo-wypoczynkowe sekcji pił- karskich BKS Sparta” - 10.100 zł; Na ogłoszone konkursy wpły- nęło 20 ofert od 15 stowarzy- szeń. Wszystkie wnioski spełnia- ły wymogi formalne. Każdego roku zgłasza się do konkursów coraz więcej organizacji obywa- telskich. Samorząd gminy Brod- nica chce sprzyjać ich rozwojo- wi i stosować przyjazne praktyki udzielania pomocy. To czy orga- nizacje wykorzystają możliwo- ści jakie daje gmina, zależy od ich aktywności. Gmina liczy, że sektor pozarządowy będzie się wzmacniał i doskonalił. Poniżej organizacje, którym przyznane zostało wsparcie na realizację zaproponowanych przez nie zadań objętych kon- kursami. W konkursie na wsparcie za- dań w zakresie upowszechnia- nia kultury fizycznej w gminie Brodnica do rozdysponowania znajdowała się kwota 27.000 zł. _ Wpłynęło 11 wnosków. Wsparcie otrzymały: - Miejski Uczniowski Klub Lekkoatletyczny „Brodnica” na „Szkolenie sportowe dzie- ci i młodzieży oraz udział we współzawodnictwie sporto- wym” w kwocie 6.400 zł; - Stowarzyszenie Społeczno- -Kulturalne Przyjaciół Wsi Kar- bowo na zadanie „W zdrowym ciele zdrowy duch” - 5.500,00 zł; - Liga Obrony Kraju na „Or- ganizację turniejów i zawo- dów sportowo — rekreacyjnych w strzelectwie sportowym dla dzieci, młodzieży i dorosłych” - 1.500 zł; - Uczniowski Klub Sportowy „Piast” w Gortatowie na „Prowa- dzenie systematycznych zajęć re- kreacyjno - sportowych dla dzieci i młodzieży z zakresu różnych dyscyplin sportowych _„Sporto- we weekendy” - 2.000 zł; - Międzyszkolny Uczniowski Klub Sportowy Karate „Shoto- kan” w Brodnicy na „Organizację zgrupowań sportowych, obo- zów kondycyjnych oraz orga- nizację czasu wolnego poprzez sport dla mieszkańców Gminy Brodnica” w kwocie 1.500 zł; - Uczniowski Klub Sportowe- mu „Korczaki” w Szabdzie na „Szkolną ligę siatkówki” - 2.000 zł; - Stowarzyszenie Kół Gospo- dyń Wiejskich Gminy Brodni- ca na zadanie „Wypoczywamy zdrowo i aktywnie” - 1.500; - Stowarzyszenie „Brodnica Biega” na „Organizację cza- su wolnego oraz udział we współzawodnictwie poprzez sport dla mieszkańców Gminy Brodnica” - 1.500 zł; - Ochotnicza Straż Pożarna w Gorczenicy na „Organizację zajęć sportowych dla młodzie- ży”- 1.800 zł; - Chorągiew Kujawsko - Po- morska ZHP Hufiec Brodnica na organizację „Rajdu leśnych zuchów — Poznaj swoją okolicę” - 1.500 zł; - Brodnicki Klub Sportowy „Sparta” na „Organizację szko- leń sportowych dla dzieci i mło- dzieży” - 1.800 zł. w gminie Brodnica dań w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dzie- dzictwa narodowego, gdzie do dyspozycji było 20.000 zł, zgło- siło się 5 organizacji a wsparcie otrzymały następujące: - Stowarzyszenie Pomocy Ro- dzinie Gminy Brodnica na zada- nie „Wyjazd do teatru” - 5.700 zł; - Stowarzyszenie Społeczno- -Kulturalne Przyjaciół Wsi Karbo- wo na zadanie „Z kulturą za pan brat” - 10.700 zł; - Towarzystwo Miłośników Ziemi Michałowskiej na zadanie „Droga do wolności — konkurs wiedzy o Polsce w 100 roczni- cę odzyskania niepodległości” - 1.000 zł; - Stowarzyszenie Osób Nie- - Ochotnicza Straż Pożarna w Gorczenicy na „Letni wypoczy- nek dzieci i młodzieży z terenu Gminy Brodnica” - 16.000 zł; - Chorągiew Kujawsko-Po- morska ZHP Hufiec Brodnica na „Zlot ZHP” - 6.800 zł; - Stowarzyszenie Skauci Kró- la we Wrocławiu na „Obóz letni Skautów Króla” - 10.100 zł. (mk) Do konkursu na wsparcie za- Przed podpisaniem umów z przedstawicielami organizacji pozarządowych KUUUUUUUUNUUNUUUituutuńkuiuwuwiuńuuuduuududuududuiuuwuuuduiuuuduuiuuduńuuuuduiuńuiuduuduńuiuudududiuńutududuuduiuuuduuuuudutuduududuuiuiuuduuuduuduuiuduuuuuuduuuuduuuududuududuuuu Turniej wiedzy dla młodzieży Młodzież zapobiega pożarom W sali konferencyjnej Urzędu Gmi- ny Brodnica 9 marca odbył się Ogól- nopolski Turniej Wiedzy Pożarniczej „Młodzież Zapobiega Pożarom” - etap miejsko-gminny. W turnieju uczestni- czyli uczniowie szkół podstawowych z Szabdy, Gorczenicy i Gortatowa oraz uczniowie szkół gimnazjalnych ze Szczuki i Gimnazjum nr 1 w Brod- nicy. Konkurs przeprowadzono w dwóch kategoriach: uczniowie szkół podsta- wowych klas I-VI oraz gimnazjum i szkół podstawowych klas VII. Komisja w składzie: przewodniczący - Paweł Wiśniewski, członek Zarządu Oddziału Miejsko - Gminnego ZOSP RP w Brodnicy, sekretarz — Sławomir Czu- biel, pracownik Urzędu Gminy Brod- nica oraz Robert Czarnecki - przed- stawiciel Komendy Powiatowej PSP dokonali oceny prac w wyniku czego zwycięzcami zostali: W | kategorii wiekowej: 1 miejsce Kamil Rutkowski (SP w Szabdzie); 2. Kacper Tydryszewski (SP w Szabdzie); 3. Julia Maciejewska (SP w Gortato- wie; 4. Wiktoria Faraś (SP w Gorta- towie); 5. Nikola Dzwonkowska (SP w Gorczenicy). W II kategorii z terenu gminy Brod- nica: 1. Marika Ninierza (Gim.w Szczu- ce); 2. Arkadiusz Szraga (Gim.w Szczu- ce); 3. Marcel Miedzianowski (SP w Szabdzie); 4. Daria Makowska (SP w Gortatowie). Uczniowie z Brodnicy: 1. Tymoteusz Moskal, 2. Błażej Żbikowski, 3. Zuzan- na Spławska — (wszyscy z gimnazjum nr 1). W imieniu prezesa Zarządu Oddziału Miejsko-Gminnego ZOSP RP w Brod- nicy — Edwarda Łukaszewskiego jury wręczyło nagrody zwycięzcom oraz podziękowania dla nauczycieli za przy- gotowanie uczniów do turnieju. (scz) Najmłodsi laureaci Opłaty za deszcz Z dniem 1 stycznia br. weszły w życie nowe przepisy prawa wod- nego nakładające na samorządy lokalne obowiązek określenia opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej. Przepisy te mówią, że wykonanie na nieruchomości robót lub obiek- tów budowlanych trwale związa- nych z gruntem i mających wpływ na zmniejszenie retencji przez wyłączenie więcej niż 70 proc. powierzchni nieruchomości z po- wierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej będzie podlegało opłacie. Opłacie będą podlegali m.in. właściciele nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 mkw. (35 arów), którzy zabudowali je w co najmniej 70 proc. (przykłado- wo w postaci dachów budynków, tarasów, dróg, placów czy kostki brukowej, a w okolicy nie ma kana- lizacji deszczowej). Ustawa przewiduje stawki opłat w wysokości od 0,10 zł do 1 zł za każdy metr kwadratowy powierzch- ni rocznie, co daje minimalną war- tość w przedziale od 245 zł do 2450 zł od podmiotu. Dochód z tych opłat w 90 proc. będzie stanowił wpływy budżetu państwa (Wód Polskich), a w 10 proc. budżetu gminy. Osoby zobowiązane do uiszcze- nia opłaty zostaną powiadomione pisemnie, przy czym informa- cja będzie zawierała wysokości opłaty, sposób naliczenia, terminy płatności i możliwości złożenia reklamacji. Obecnie prowadzone jest rozpo- znanie skali nałożonego na gminę obowiązku. Wymaga to przepro- wadzenia analiz przestrzennych, rozwiania wątpliwości prawnych, wykonania zestawień osób zobo- wiązanych, sporządzenia i wysyłki do nich informacji o opłacie. Przewiduje się, że osoby zo- bowiązane do opłat zostaną po- wiadomione do końca I kwartału br. W przypadku dużej ilości osób zobowiązanych, wielu wątpli- wości interpretacyjnych, termin przekazania informacji może się wydłużyć. (ek) <JO x|= <JO AIZ lo xIE nr 2, marzec 2018 W Gminie Brodnica Inwestycja za 1,3 min zł Uroczyste otwarcie nowej części szkoły w Szabdzie str. 3 „JRE dir W sali sportowej Szkoły Podstawowej w Szabdzie od- była się 28 lutego uroczystość otwarcia nowo dobudowanej części szkoły. Gości powitała _ dyrektor szkoły Dorota Katarzyńska. Zaproszenie na uroczystość przyjęli: _ kujawsko-pomorski wicekurator oświaty - Maria Mazurkiewicz wraz ze Zbignie- wem Jaguszewskim, starszym wizytatorem Delegatury Kura- torium w Toruniu, ks. Sławomir Witkowski - proboszcz parafii pw. św. Bartłomieja Apostoła w Mszanie, radni Rady Gminy Brodnica z Violettą Sternicką- -Twarogowską - _ przewodni- czącą Rady Gminy Brodni- ca, sołtysi z obwodu Szkoły Podstawowej w _Szabdzie, przedstawiciele _ wykonawcy inwestycji, projektanci i inspek- torzy nadzoru inwestorskiego, dyrektorzy szkół i kierownicy gminnych jednostek organiza- cyjnych oraz gminnych komi- sji. Wójt gminy Brodnica Edward Łukaszewski przybliżył okoliczności podjęcia decyzji o rozbudowie szkoły, proces jej przygotowania i realizacji oraz podziękował wszystkim, którzy brali w tym udział. Szczególne podziękowania złożył na ręce projektantów i _ inspektorów nadzoru: Sławomira Mań- ki, Piotra Witkowskiego oraz przedstawiciela _ wykonawcy inwestycji - Firmy ELTOP Spjj. Michał Wasiniak, Michał Pi- Poświęcenie nowej klasy Goście uroczystości otwarcia nowej części szkoły skorski i Dariusz Grabowski z Torunia, wręczając im pamiąt- kowe listy. Nie zabrakło podziękowań i gratulacji od gości. Wicekura- tor oświaty wraz z gratulacjami i życzeniami dla uczniów i na- uczycieli przekazała upominki dla szkoły. Podziękowania zło- żyły także Violetta Sternicka- -Twarogowska, przewodniczą- ca rady gminy oraz Agnieszka Kowalkowska, przewodnicząca komisji spraw społecznych rady gminy. Serdeczne podziękowania za wykonanie tej inwestycji złożyła także dyrektor Dorota Katarzyńska wraz z uczniami z Samorządu Uczniowskiego, a uczniowie najmłodszych klas szkoły w Szabdzie przygotowa- li i przedstawili gościom część artystyczną — pokaz umiejętno- ści artystycznych i sportowych. Po części artystycznej wszy- scy przeszli do nowej części szkoły, gdzie nastąpiło uro- czyste jej otwarcie z przecię- ciem wstęgi przez wicekurator oświaty Marię Mazurkiewicz oraz wójta gminy przy asyście przewodniczącej rady. Nowe sale szkolne poświęcił ks. Sła- womir Witkowski, po czym goście rozpoczęli zwiedzanie pomieszczeń nowo wybudo- wanego obiektu. Projekt rozbudowy Szko- ły Podstawowej w Szabdzie powstał z myślą o rosnącej liczbie mieszkańców gmi- ny, w tym dzieci w wieku szkolnym. _ Zainteresowanie bezpiecznymi i bardzo do- brze wyposażonymi szkołami gminnymi rośnie z roku na rok. Szkoła w Szabdzie jest obec- nie najliczniejszą w gminie. Dlatego też już w budżecie na 2015r. zaplanowano to zadanie i 3 czerwca wójt podpisał umo- wę z inż. Sławomirem Mańką z Gorczenicy na wykonanie dokumentacji projektowej rozbudowy. Projekty branżo- we wykonali: Piotr Witkowski (branża sanitarna) i Paweł Dą- browski (branża elektryczna). Pozwolenie na budowę uzyska- no 22 stycznia 2016 roku. Dodatkowym argumentem za rozbudową były też zmia- ny w oświacie, czyli powrót ośmioklasowych szkół podsta- rę | 5% <só al 4 = FŁE r F wowych. W 2017 roku ogło- szono przetarg nieograniczony na budowę. Wygrała go firma ELTOP z Torunia za 1.325.906 zł. Umo- wę z wykonawcą zawarto 27 marca 2017 roku a 30 marca przekazano wykonawcy plac budowy. Kompleksowy nad- zór inwestorski sprawował Sławomir Mańka z Gorczeni- cy, nadzór w branży sanitarnej Piotr Witkowski a w elektrycz- nej Leszek Dąbrowski. Prace budowlane trwały od 2 kwietnia do 21 październi- ka 2017 roku. W ich wyniku powstała nowa część szko- ły — podpiwniczony budynek z dwiema kondygnacjami na- ziemnymi połączony z istnie- jącą szkołą łącznikiem parte- rowym. Łączna powierzchnia użytkowa wybudowanego obiektu wynosi około 680 mkw. W nowo powstałym budynku znajdują się: dwie sale lekcyj- ne, dwie sale przedszkolne, sanitariaty, szatnie dla uczniów i pomieszczenia gospodarcze, w tym kotłownia olejowa. (ik) ...popisywali się swoimi talentami wokalnymi W Gminie Brodnica nr 2, marzec 2018 Życzenia od panów z zespołu Karbowianie Panie z Kół Gospodyń Wiejskich Dzień Kobiet w Karbowie Podziękowania dla Anny Glabiszewskiej Spotkanie z okazji Dnia Kobiet zorgani- zowane przez wójta gminy Brodnica oraz Koło Gospodyń Wiejskich w Karbowie od- było się 3 marca w sali świetlicy wiejskiej w Karbowie. Na uroczystość przybyły delegacje pań z kół KGW z terenu całej gminy oraz za- proszeni goście, m.in. radni, członkowie miejscowego Klubu Seniora, zespoły śpie- wacze: „Karbowianie”, „Serenada”, „Czer- wone Korale” i „Szczupanki”. Przygotowanie strategii rozwiązywania problemów społecznych Gości powitała przewodnicząca Koła Gospodyń z Karbowa — Elżbieta Nowak. Wójt Edward Łukaszewski złożył paniom życzenia. W imieniu posła Zbigniewa So- snowskiego życzenia przekazała Danuta Grzyb - dyrektor jego biura poselskiego. Do życzeń dołączyli się również radni z Karbowa — Leszek Kwiatkowski i Dariusz Malinowski, delegacja panów z zespołu „Karbowianie” oraz panowie z Rady So- łeckiej z Karbowa. Rysowanie z zamkniętymi oczami Spotkanie było okazją do złożenia przez panie z Kół Gospodyń Wiejskich podzięko- wań za wieloletnią pracę Annie Glabiszew- skiej, byłej przewodniczącej Gminnej Rady Kobiet w Brodnicy oraz wręczenia własno- ręcznie wykonanych upominków. Wszystkie panie zostały obdarowane kwiatami i czekoladami. Wzniesiono toast lampką szampana i odśpiewano „Sto lat”. Goście zostali zaproszeni na uroczysty Tort jak zwykle piękny obiad i deser, przygotowany przez gospo- dynie uroczystości. Nie zabrakło tortu i występów zespo- łów. Nową atrakcją corocznego spotkania z okazji Dnia Kobiet były przygotowane przez koła konkursy zręcznościowe (z na- wlekania igły do maszyny do szycia i pla- styczny (rysowanie z zasłoniętymi oczami) oraz wspólne układy taneczne prowadzo- ne przez lwonę Kuźmę. (ik) Wielkanocne palmy z długą tradycją Urząd Gminy Brodnica przy- stąpił do opracowania Strate- gii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2018-2025. Będzie to kluczowy dokument wyznaczający cele i kierunki działań służące rozwojowi spo- łecznemu oraz poprawie jako- ści życia na osiem najbliższych lat. 7 marca w Urzędzie Gminy Brodnica odbyło się spotkanie dotyczące opracowania założeń strategii, w którym uczestniczyli sołtysi, radni, dyrektorzy szkół, prezesi organizacji pozarządo- wych, pracownicy urzędu gmi- ny oraz Gminnego Ośrodka Po- mocy Społecznej. Podczas spotkania została przedstawiona diagnoza, na któ- rą składa się sytuacja demogra- ficzna, charakterystyka pomocy społecznej. Przedstawiono po- wody trudnego położenia rodzin i problemy uzależnień i przemo- cy w rodzinie, świadczenia zwią- zane ze wspieraniem rodziny. Omawiano sytuację mieszkanio- wą w gminie, system edukacji, rynek pracy oraz działalność or- ganizacji pozarządowych. Uczestnicy spotkania aktyw- nie włączyli się w dyskusję, pod- czas której podali propozycje do analizy SWOT określającej mocne i słabe strony gminy oraz szanse i zagrożenia. Wypraco- wano również kierunki działań, które będą służyć poprawie ja- kości życia mieszkańców gmi- ny głównie w zakresie kultury, oświaty oraz działań na rzecz osób starszych. W dalszej kolejności projekt Strategii zostanie poddany kon- sultacjom społecznym o czym będziemy informować na stro- nie internetowej gminy: www. brodnica.ug.gov.pl. (mk) Palmy wielkanocne są symbolem Niedzieli Pal- mowej w kościele katolic- kim. Jak co roku, w gminie Brodnica panie z kół gospo- dyń wiejskich wykonywały palmy, ozdoby i dekoracje świąteczne. Przygotowywały się do Gminnego Przeglądu Palm Wielkanocnych i udziału w konkursie powiatowym. Panie z dużym wyprzedze- niem zbierały różne naturalne materiały do ich wykonania. Konieczne są m.in. wierzbo- we witki, gałązki z baziami, bukszpan, który do złudzenia przypomina tradycyjną bo- rówkę (brusznicę) i mnóstwo bibuły do produkcji fantazyj- nych kwiatów. Palmy konkur- sowe są z roku na rok coraz ładniejsze, wykonane z nie- zwykłą precyzją. Twórczynie wkładają w ich wykonanie wiele pracy i pomysłowości, dzięki czemu każda jest nie- powtarzalna i wyjątkowa. W gminie Brodnica wyko- nywanie palm wielkanocnych ma długą tradycję. Obecnie kultywuje się ją poprzez przegląd organizowany przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Szczuce. Warte podkreśle- nia jest też to, że w ubiegłych latach w przeglądach brały także udział palmy wykona- ne przez młodzież ze szkół podstawowych w Gorczenicy i Szabdzie oraz z Gimnazjum w Szczuce. W tym roku odbył się on 21 marca w świetlicy w Szczuce po raz szesnasty. Na zdjęciu obok: pal- ma wykonana przez panie z KGW Gorczenica _ (ik) C|M K nr 325, marzec 2018 Święta Wielkanocne Palmy wielkanocne z dorocznego powiatowego i gminnego konkursu palm wielkanocnych w Bobrowie Niedziela Palmowa Niedziela Palmowa zwana też Kwietną lub Wierzbną, była wstę- pem do Wielkiego Tygodnia. W Kościele katolickim wierzba uważana jest za symbol zmartwych- wstania i nieśmiertelności duszy. Palmy polskie najczęściej przypo- minają smukłe, pionowe bukiety róż- nej wysokości. Tradycyjnie powinny się w nich znaleźć gałązki wierzbowe, rośliny wiecznie zielone, takie jak tuja, bukszpan, czy świerk. Całość przy- biera się kolorowymi wstążkami lub kwiatami z bibuły. Obecnie w całej Polsce bardzo po- pularne są tzw. palmy wileńskie ma- jące kształt kolorowych bukietów lub barwnych pałek, różnej wysokości i grubości. Robi się je z farbowanych kłosów, kwiatów, suszonych traw i mchów wiązanych na patykach. Palmy góralskie to kilka związanych witek wierzbowych, wiklinowych albo leszczynowych zwieńczonych czubem z bazi, jedliny, wielobarw- nych kwiatów z bibuły i długich wstą- żek. Dzisiaj w miastach kupujemy go- towe palmy, najczęściej wybieramy wierzbowe gałązki ozdobione ba- ziami i bukszpanem. Na wsi palmy przygotowuje się własnoręcznie, to piękna tradycja przekazywana z po- kolenia na pokolenie. Palma wielka- nocna miała chronić ludzi, zwierzęta, domy i pola przed czarami, ogniem i wszelkim złem. Tradycją stał się konkurs Palm wiel- kanocnych w Bobrowie. W tym roku 23 marca odbył się już XVIII Powiato- wy i XIX Gminny Konkurs Palm Wiel- kanocnych, gdzie prezentowane były nie tylko palmy przygotowane przez Koła Gospodyń Wiejskich, ale rów- nież przez młodzież. Tradycyjną ozdobę wnętrz stanowi- ły pająki, które należały do tradycyj- nych form zdobniczych. Pająki były ściśle powiązane z obrzędowością i wykonane z łatwo dostępnych su- rowców pochodzenia miejscowego: słomy, fasoli, grochu, piór, włóczki, postrzępionego płótna oraz kolo- rowych papierów i bibułek. Pełniły funkcje dekoracyjną, wieszane na środku sufitu stanowiły symbol uro- dzaju i szczęścia w nowym roku. Obecnie tradycyjne pająki ludowe przyjmują kształt ostrosłupów, sze- ścioboków, trójkątów, a także kół ze zwisającymi pod spodem koszycz- kami. Jest to wyłącznie ręczna praca twórczyń ludowych. Żródło: B.Ogrodowska „Polskie obrzędy i zwyczaje”. Wydawnictwo Muza, Warszawa 2007 „Obyczaje w Polsce od średniowiecza do czasów współczesnych. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2006 R. Hryń-Kuśmierek „Polskie tradycje dorocz- ne”. Wydawnictwo Publicat, Poznań 2005 PUMTWTT Mm ATM KLÓTX J AB W niedzielę kwietną święco- no palmy, a następnie zatykano je za belki domów i obór. Miały one chronić przed burzą i cho- robami. Od Wielkiego Czwartku do Wielkiej Soboty młodzież we wioskach „piekutowała”, czyli Na ziemi lubawskiej bywało tak... trzy razy dziennie nawoływała np. na „Anioł Pański”. Pierwsze święto spędzano w domu, spożywając wspól- nie święconkę. Na stole obok szynki gotowanej, baby wielka- nocnej i mazurka, musiał się znaleźć baranek z masła z czer- woną chorągiewką. Nie mo- ZIEMIA MICHAŁOWSKA gło też zabraknąć jajek. Przed spożyciem gospodyni święciła potrawy. W drugie święto chłopcy chodzili z „dyngusem na sma- ganie”, otrzymując przy tym kolorowe jajka i słodycze. W trzecie święto dynguso- wały dziewczęta. , Zródło: Zwyczaje i wierzenia ludności ziemi lubawskiej w: Kalendarz nowomiejski 1995. Czterdziestodniowe oczekiwanie Święta Wielkiej Nocy poprzedza wielki post. Jest to czas pokuty i rozmyślania nad swoim postę- powaniem. Dawniej obchodzono go bardzo surowo. Począwszy od środy popielcowej milkła mu- zyka. Nawet nie biły dzwony kościelne. Przez cały ten czas poszczono. W jadłospisie dominowały śledzie, żur, kasze jęczmienne, powidła i ziemniaki. Zdarzało się, że chowano dzieciom zabawki, a zostawiano jedynie te najbardziej zniszczone. Wie- czorami zamiast bajek czytano im żywoty świętych. Przez cały ten czas ludzie dużo się modlili, pomagali ubogim, sprzątali bardzo dokładnie swoje obejścia i przygotowywali świąteczne ozdoby. Jedynym odstępstwem od panującej wokoło ciszy było śródpoście przypadające na czwartą nie- dzielę Wielkiego Postu. Wówczas powracała do domów i kościołów radosna atmosfera. Spiewano radosne pieśni, słychać było dzwony i muzykę. Dzieci biegały po łąkach z grzechotkami i budziły hałasem przyrodę do życia. Przywoływki w pierwszy dzień Dębowy Jezus to staropolski zwyczaj związany z Nie- dzielą Palmową. Tego dnia ubierano chłopa na wzór Chry- stusa, sadzano na osiołka i wśród radosnych okrzyków wprowadzano go do kościoła. Z czasem jednak chłopi zaczęli wymawiać się od naśladowania Zbawiciela. Za- częto więc ciosać figurę Chrystusa siedzącego na osiołku, zaopatrywano ją w kółka i najstarsi mieszkańcy wsi wpro- wadzali ją do kościoła. Topienie Judasza odbywało się w Wielką Środę. Ze słomy i starych ubrań robiono kukłę, oplatano ją łańcu- chami i wleczono po całej okolicy. Przy drodze gromadzili się gapie, którzy okładali kukłę kijami. Na koniec wrzucano „zdrajcę” do rzeki lub stawu. Tajnia — to postna kolacja, którą spożywano w Wielki Czwartek, na pamiątkę wieczerzy pańskiej. Pogrzeb żuru i śledzia odbywał się w Wielki Piątek. Znienawidzony żur wylewano na ziemię. Towarzyszyły temu żarty i kpiny. Podobnie rozprawiano się ze śledziem. Wieszano go na suchym drzewie karząc za to, że przez cały post wypierał mięso z jadłospisu. Wysypywanie popiołu to kolejny obrzęd wielkopiąt- kowy. W tym dniu gospodynie wyrzucały post, którego symbolem był popiół. Rozsypywały go na polu, po czym tłukły garnek. Przywoływki - w pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych odbywały się tzw. przywoływki. W Niedzielę Wielkanocną młodzi kawalerowie wchodzili na wysokie drzewa i wywo- ływali wierszowanymi formułami dziewczyny ze wsi. Te, które zostały wywołane, nazajutrz miały być oblane wodą. Wywoływano także imię chłopaka, który miał je wykupić. W Poniedziałek Wielkanocny przywoływki kończyły się Dyngusem. Lany poniedziałek inaczej śmigus-dyngus to radosny zwyczaj polewania się wodą. Oblewać można było wszyst- kich i wszędzie. Zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście. źródło: Hanna Szymańska, „Polskie tradycje świąteczne”. Świat Książki, Warszawa 2003. Pięknym zwyczajem Wielkiej Soboty jest święcenie pokarmów. Święconka Wiklinowy koszyk pięknie przystrojony Białą serwetką równo wyłożony A w nim baranek — znak Chrystusa Zmartwychwstałego Jajko - symbol życia się na nowo rodzącego Ciasto - znak wszechstronnych umiejętności Chleb gwarantuje dobrobyt i dużo pomyślności W koszyku muszą być także wędliny Bo zapewniają zdrowie i dobrobyt rodziny Sól to oznaka życia prostego Chroni od zepsucia i wszystkiego złego. źródło: Hanna Szymańska, „Polskie tradycje świąteczne”. Świat Książki, Warszawa 2003. Triduum paschalne To najważniejsze trzy dni w kalendarzu ko- ścioła katolickiego, które opiewają ostatnią wieczerzę, śmierć Jezusa na krzyżu, złożenie w grobie oraz cud zmartwychwstania. W Wielki Czwartek jest odprawiana Msza Wieczerzy Pańskiej, jako pamiątka ostatniej wieczerzy, którą Chrystus spożywał z uczniami. W wielu kościołach występuje obrzęd obmycia nóg. Na koniec mszy Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do ciemnicy, która jest symbolem Ogrójca. Wielki Piątek to jedyny dzień w roku, w któ- rym nie sprawuje się eucharystii. W tym dniu sprawowana jest Liturgia Męki Pańskiej. Ołtarz jest pusty. Nie ma na nim krzyża, świeczników i kwiatów. Wierni słuchają opisu męki pańskiej, a następnie z szacunkiem adorują krzyż. Na ko- niec Najświętszy Sakrament zostaje przeniesio- ny do grobu pańskiego i zaczyna się całonocne czuwanie. Wieczorem, w wielu kościołach śpiewane są gorzkie żale. Gorzkie żale dziś śpiewali Mękę Pana omawiali Jakie cierpiał on katusze By wybawić ludzkie dusze. Jedną z najpiękniejszych mszy, podczas całe- go roku kościelnego jest Liturgia Światła. Jest ona odprawiana późnym wieczorem w Wielką Sobotę. Podczas niej święci się ogień, paschał i wodę. Rankiem, w Niedzielę Wielkanocną wierni uczestniczą w rezurekcji. Rozpoczyna się ona uroczystą procesją, która jest wyrazem radości ze Zmartwychwstania Pańskiego. Niesiona jest Hostia oraz liturgiczne symbole święta: krzyż, ozdobiony stułą paschał i figura Jezusa Zmar- twychwstałego. Źródła: Hanna Szymańska „Polskie tradycje świąteczne”, liturgia.wiara.pl Strony poświęcone zwyczajom wielkanocnym przygotowali: Ewa Wałdowska Anna Fudala Joanna Bonawenturska Paweł Stanny 8 | ZEM MCHŁOWKUG Książki. Nora już niedługo Na 17 kwietnia zapowiedziano premierę dziewiątego tomu sagi o Lipowie. Książka nosi tytuł „Nora” i wzbudza ogromne zainteresowanie fanów twórczości Katarzyny Puzyńskiej. Niedługo po premierze autorka pojawi się na spotkaniu autorskim w Brodnicy w Pałacu Anny Wazów- ny. Brodniccy bibliotekarze zapraszają czytelników 8 maja. W lipcu z kolei odbędzie się kolejny, ogólnopolski zlot fa- nów sagi o Lipowie. O szczegółach organizatorzy poinfor- mują wkrótce. DFIEWIĄTE TO GAGI © ŁIRYWIE KATARZYNA PUZYNSKA uż 4 O czym przeczytamy w naj- nowszej książce Katarzyny Puzyńskiej? Berenika jest zbuntowa- na i lubi chadzać własnymi ścieżkami. Po raz kolejny zni- (sta) ka z domu. Jednak tym razem wszystko wydaje się być nie tak jak zazwyczaj. Co gorsza w sprawę zaangażowany jest ojciec jednego z policjantów. Tymczasem w odległym o kil- kadziesiąt kilometrów szpitalu psychiatrycznym zostaje zabita pacjentka. Na kilka godzin przed śmiercią wysyła enigmatyczną wiadomość z prośbą o pomoc. Czyżby wiedziała, że ktoś tar- gnie się na jej życie? Jaki ma z tym wszystkim związek bru- talnie okaleczone ciało odna- lezione obok niedziałającej już dawno karuzeli? Co kryje stud- nia w zagajniku wśród pól? Czy aspirant Daniel Podgórski upo- rządkuje wreszcie swoje życie prywatne i zdoła powstrzymać mordercę, zanim zginie ktoś jeszcze? Źródło: prószynski.pl/ Nora-p-35574-html BLN TINTRE GANĄGA n łóydei NITE! 22 KWIETNIA 2018, GODZ. 16:00 BD Kemkminini Imiem Mamaj BILETY 65 ZŁ mauacnadcndcocii < Muzeum. Od 8 marca w muzealnej galerii Brama można oglą- dać fotografie Zdzisława Beksińskiego _ wybitnego polskiego malarza, grafi- ka i rzeźbiarza. Ekspozycja czynna będzie do 3 kwiet- nia. Zdzisław Beksiński (1927- 2005) kojarzony jest przed wszystkim z malarstwem surrealistycznym lub też jak wolą inni fantastycznym. Jednak jego droga na szczyt mistrzostwa w tym kierunku prowadziła również przez fotografię. Beksiński miał bardzo szeroki horyzont zainteresowań artystycz- nych. Podjęcie studiów na Wydziale Architektury Poli- techniki Krakowskiej (1947- 52) było wyborem bardzo pragmatycznym. Studiując, Brodnicki publicysta Piotr Grążawski powiększył swój dorobek wydawniczy o nową książkę pt. „Słownik Gwarowy Brodnicki”. Nowy tytuł ukazał się w lutym i jest poświęcony ginącej mowie potocznej spo- łeczności Pojezierza Brodnic- kiego. Książka stanowi w pewnym stopniu nawiązanie do poprzed- niej pt. „Rychtujta się. Swaty 304 ZAPRASZA NA VII BRODNICKI PRZEGLĄD ZESPOŁÓW MUZYCZNYCH 14 KWIETNIA 2018 JURY: ta Sobacińska - ArtistóRepertóire Somy Music Polska muzyk, kamporytar [Republika] Mariusz Składanawski - dziennikarz muryczny Radla Gra RES6ULAMIN, KARTA ZGŁOSZENIA - www.bdk.brodnica.net Zkigniew Krzywański - Kultura nr 325, marzec 2018 Prace Beksińskiego w Brodnicy zajmował się równocześnie projektowaniem, fotografią i rysunkiem. Sama fotogra- fia przedstawiająca rzeczy- wistość mu nie wystarczała. Szukał w niej form odpo- wiednich dla wyrażania wła- snych emocji i przychodzą- cych do głowy pomysłów. Efektem poszukiwań były kolaże nazywane też niekie- dy antyfotografią. Ujawniają one upodobania Beksińskie- go do poszukiwań świata nadrealnego, nierzeczywi- stego. Czarno-białe kolory zdjęć idealnie pasowały ar- tyście do wyrażania klima- tów grozy, krzyku, niedopo- wiedzenia, a nawet bólu, czy opętania. Będąc twórcą stale szu- kającym form - wyrazu, z czasem zajął się Beksiński tworzeniem abstrakcyjnych reliefów i figur z metalu. Od początku lat sześćdziesią- tych pochłonięty był z kolei malarstwem fantastycznym, wizjonerskiem. Rozwijając swą sztukę w tej dziedzinie od grubej faktury nakładanej farby, przeszedł do etapu sta- rannego malowania farbą olejną. Czynił to głównie na płycie pilśniowej. Był to okres kiedy pozostawał pod wpływem wschodniego mi- stycyzmu pełnego symboli i tajemniczych treści. Foto- grafia, która kojarzona jest z wcześniejszym etapem jego twórczości, nie została przez artystę zapomniana. Pod koniec życia Zdzisław Beksiński wrócił do tworze- nia kolaży, wykorzystując do pracy programy komputero- we. Biblioteka Jak to kiedyś na pojezierzu, ruchanki piekli idą”, która ukazała się w 2017 roku i opowiada o zwyczajach ludowych na pojezierzu. Można zatem przyjąć, że autor przygo- towuje kompletną biblioteczkę poświęconą kulturze ludowej Pojezierza Brodnickiego. Byłaby to dobra wiadomość tym bar- dziej, że tradycje ludowe na zie- mi brodnickiej zanikają i należy zrobić wszystko, aby to co się jeszcze zachowało ratować dla następnych pokoleń. Na okładce książki wydawca uspakaja, że nie mamy do czy- nienia wyłącznie ze zbiorem al- fabetycznie ułożonych wyrazów i ich znaczeń tylko jest to kolejna odsłona barwnej gawędy, do której przyzwyczaił nas Piotr Grążawski. Autor przypomina nam język jakim posługiwała się społeczność zamieszkująca kresy Pomorza Nadwiślańskiego i opisuje jego znaczenie i pocho- dzenie. Sam zbiór wyrazów już całkowicie nieużywanych w dzi- siejszej mowie dosłownie zadzi- wia, a niektóre słowa wprawiają w zakłopotanie. Kto na przykład wie co dziś znaczą „ruchanki”? - Nie ma się z czego śmiać. To placki drożdżowe z mąki żytniej, które trafiły na pojezierze z Kocie- wia — wyjaśnia Piotr Grążawski. Takich osobliwości _ jest w książce więcej. Znaczenia gi GWARY, S BRODNICKI ” Antków (bosych Antków) szcze- gólnie w Brodnicy wyjaśniać nie trzeba, ale żeby było weselej, au- tor również pokusił się o szersze wyjaśnienia co się za tym poję- ciem kryje. Zachęcając do lektury książ- ki, pracownicy brodnickiej bi- blioteki zapraszają również na spotkanie autorskie z Piotrem Grążawskim, które odbędzie się we czwartek 5 kwietnia o godzi- nie 17.30 w Sali Wielkiej Pałacu Anny Wazówny. Wstęp wolny. Ponad 60 zdjęć prezen- towanych na wystawie w Bramie Chełmińskiej po- chodzi ze zbiorów Muzeum Historycznego w Sanoku, w którym artysta się uro- dził i z którym przez długie lata był związany (pracował m.in. w fabryce autobusów Autosan). Wystawa przygo- towana przez Agencję Ze- gart trafiła do Brodnicy sta- raniem lokalnego muzeum oraz Towarzystwa Miłośni- ków Ziemi Michałowskiej przy wsparciu burmistrza Brodnicy. Paweł Stanny Prezentowane zdjęcia są autorstwa Zdzisława Bek- sińskiego Podczas spotkania będzie można usłyszeć wiele ciekawych, mało znanych faktów z kultury ludo- wej regionu. (sta) Przepis na ruchanki według książki „Słownik Gwa- rowy Brodnicki” Piotra Grą- żawskiego: 4 jajka, 1 kg mąki, 3 duże łyżki cukru, 10 dkg drożdży, 1 kostka masła, 1/2 | mleka, 1 paczka cukru waniliowego, olej. Jeśli macie to zgromadzo- ne, to można śmiało zabrać się do ruchanków, tak — eno raz! Przygotujcie zaczyn z drożdży, szklanki mleka, 1 łyżki cukru, szklanki mąki. Dobrze wymie- szajcie i odstawcie w ciepłe miejsce. Pozostałe mleko trze- ba podgrzać, dodać masło. Teraz trzeba trzy żółtka i jedno jajko całe utrzeć z cukrem, do- dać mąkę, zaczyn z drożdży oraz mleko z rozpuszczonym masłem. Wszystko dobrze wyrobić i od- stawić do wyrośnięcia. Ciasto musi dwukrotnie zwiększyć objętość. Następnie urywa się kawałki ciasta, lekko otoczy w mące, robi kuleczki a potem uklepuje w placuszki i smaży na oleju. <JO x|= <|JO x|= <JO AIZ lo xIE nr325, marzec 2018 Kultura ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Galeria Ziemi Michałowskiej Akwarele Zbigniewa Szczepanka W gronie artystów tworzących obrazy Brodnicy i okolic postać Zbigniewa Szcze- panka zajmuje szczególne miejsce. Niewielu twórców pokusiło się, jak dotąd, o odtwo- rzenie obiektów rozebranych lub istniejących częściowo. Tak też było w przypadku brod- nickiego zamku, który artysta namalował uwzględniając źródła pisane i graficzne. Zbigniew Szczepanek pochodzi z Gdyni. Uro- dził się na Oksywiu w 1933 roku. Swoje życie zawodowe związał z morzem. Ukończył studia w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej i pły- wał na okrętach wojennych jako nawigator. Po zejściu na ląd zajął się pracą dydaktyczną wy- kładając przez 10 lat astronawigację. Kolejnym etapem była praca w Wyższej Szkole Morskiej, gdzie zastąpił znanego i legendarnego pisarza marynistę Karola Olgierda Borchardta. W odróżnieniu od autora „Szamana mor- skiego” największą pasją Zbigniewa Szcze- panka była nie literatura, ale malarstwo. Dzięki talentowi i systematycznej pracy osiągnął mi- strzostwo w akwareli. Niezliczone podróże po całym kraju zaowocowały niezwykle bogatą kolekcją prac przedstawiających zamki polskie. Jak już wspomniano, twórca ten skupił się nie tylko na ukazaniu obecnego stanu danej wa- rowni, ale często w oparciu o zachowane źró- dła pokusił się o odtworzenie ich pierwotnego wyglądu. Wiadomo przecież, że na przestrze- Wreszcie doczekamy się ekra- nizacji najsłynniejszej książki Le- opolda Tyrmanda pt. „Zły”. Co prawda na razie w tej sprawie podpisano zaledwie list inten- cyjny, ale jest duża szansa, że nien zawierać bestseller: super Zbigniew Szczepanek podczas wystawy w Brodnicy, w muzealnej galerii Brama ni lat oblicza zamków ulegały zmianie. Były one niszczone pożarami, opierały się lub nie działaniom wojennym, poddawano je licznym Muzeum kryminału (2). 0 chuliganach i bikiniarzach, czyli „Zły” przebudowom oraz rozbiórkom jak miało to miejsce w Brodnicy. Niektóre zamki, niemal całkowicie przestały istnieć. Liczne wystawy prac Zbigniewa Szczepanka (jedna z nich od- była się w brodnickim muzeum) przyciągały zawsze rzesze zainteresowanych, a ważnym uzupełnieniem wystaw była seria wspaniale wydanych trzech albumów prezentujących zamki Pomorza, Warmii i Mazur, następnie zamków na Sląsku, w Wielkopolsce i Małopol- sce oraz zamków na dawnych kresach Polski. Znany i ceniony popularyzator historii Gdań- ska i Pomorza Andrzej Januszajtis w komen- tarzu do I tomu zamków polskich Zbignie- wa Szczepanka napisał m.in.: „Mistrzowskie akwarele Zbigniewa Szczepanka, malowane z umiłowaniem tematu, pokazują urodę starych budowli w różnych porach roku i podkreślają ich wspólną cechę: idealne wtopienie w otacza- jący krajobraz. Oglądając je chce się tam być, błądzić wśród wież i murów i odgadywać jak wyglądały kiedyś i jakie życie w nich tętniło.” Przyglądając się pracom artysty przedstawia- jącym Brodnicę otrzymujemy wielce prawdo- podobny obraz zamku i przedzamcza. Załując, że nie dotrwał on w całości do naszych czasów pocieszyć się jednak można codziennym wido- kiem masywnej, wysokiej wieży, którą śmiało dziś można uznać za symbol Brodnicy. Tekst i zdjęcia: Paweł Stanny pokojony, trochę mniej milicja, a zagadkę „Złego” próbują roz- wiązać dwaj redaktorzy Expresu Wieczornego i szereg innych postaci. Komiksowa fabuła, tajemniczość, barwne dialogi i wiernie oddane realia opisy- MISTRZOWIE obejrzymy film w 2019 lub 2020 roku. O książce Tyrmanda napisano wiele artykułów z czego znaczna część poświęcona była próbie odpowiedzi na pytanie, czy jest to typowy kryminał, czy romans z akcentem kryminalnym, a może jedno i drugie. Tyrmand nie kre- ował się na polskiego Chandlera czy Hammetta. Nie zamierzał też iść śladem przedwojennych polskich pisarzy tworzących kry- minały jak A. Marczyński, M. Ro- mański czy A. Nasielski. Napisał znakomity „Dziennik 1954” i na zlecenie wydawnictwa Czytelnik zabrał się za pisanie „Złego”. Powieść ukazała się w grud- niu 1955 roku i została chłodno przyjęta przez krytykę. Zupełnie odmienne zdanie mieli czytelni- cy. Książka zyskała niebywałą po- pularność, a Tyrmand sławę na miarę Marka Hłaski. Zaczytywali się w niej zarówno intelektualiści, jak i klasa robotnicza PRL. „Zły” zawierał wszystko to, co powi- bohatera, walkę dobra ze złem oraz wątek romansowy. Dziś uważa się, że powieść była zwia- stunem odwilży, która miała na- dejść w październiku 1956 roku, a może nawet proces osłabienia władzy nieco przyśpieszyła. Co tak przyciągnęło do tej książki? Akcja toczy się w War- szawie pierwszej połowy lat 50 - tych. Były to czasy, kiedy mia- sto podnosiło się z ruin. Choć wszechwładzę roztacza komuna, w tramwajach, autobusach, zauł- kach, knajpkach rządzą bandyci i chuligani. Wódka leje się stru- mieniami, złodzieje są bezkarni, a zwykli ludzie żyją w zagrożeniu i obawie, że zostaną w bramie lub korytarzu zadźgani nożem, pobici lub okradzeni. Jest co prawda mi- licja obywatelska, ale ta ma coś innego do roboty. Co dokładnie, nietrudno się domyśleć. Wrogiem podstawowym mili- cjantów nie byli w latach 50-tych przestępcy, tylko „reakcjoniści” zagrażający władzy ludowej. To dlatego rolę stróżów porządku przejmuje ktoś inny. Kto? Ty- tułowy Zły - zupełnie nieznana postać, która niczym Super- man albo Batman pojawia się tam gdzie trzeba interwencji SŁOWA Gyta ZŁEGO IPO OEWK LENE) RIRLIOTEKA G milicji i rozprawia się z prze- stępcami w kowbojskim stylu: bije bez litości zbójów po gębie i znika bez śladu. Warszawski półświatek jest mocno zanie- wanych miejsc Warszawy (dar obserwacji i talent narracyjny autora ujawnił się w powieści wyjątkowo przejrzyście) złożyły się na powstanie książki 10-lecia (1945-55) jak współcześni uznali książkę Tyrmanda. Pierwszy nakład „Złego” w ilości 20 tysięcy sztuk został szybko wykupiony. Znaczna część trafiła na bazary i była sprzedawana z drugiej ręki. Kolejne nakłady (1957 i 1966 r.) cieszyły się niemniejszą popu- larnością. „Zły” nie miał jednak szczęścia do ekranizacji, choć z powodzeniem pojawiał się na deskach teatrów (m.in. Te- atru Dramatycznego w Legnicy w reż. Jacka Glomba). Czeka- jąc na film, warto tymczasem posłuchać „Złego” w znakomi- tej interpretacji Marka Kondra- ta, w ramach serii Mistrzowie Słowa wydanej przez „Gazetę Wyborczą”. Paweł Stanny Ciekawostki literackie Albert Camus — fran- cuski pisarz i eseista, w młodości uwielbiał futbol. Grał w druży- nie uniwersyteckiej na pozycji bramkarza. Jego marzenia o byciu sportowcem przekre- śliła gruźlica. W 1957 r. otrzymał Literacką Na- grodę Nobla. Trzy lata później zginął tragicz- nie w wypadku samo- chodowym w wieku 46 lat. Aleksander Dumas nie miał łatwego ży- cia. Jako dziecko za- znał wiele biedy. Nie przykładał się do na- uki. Wolał wędrować po wsiach i jeździć konno. W wieku 16 lat został urzędnikiem dworskim. _Uwielbiał teatr co skłoniło go do pisania sztuk i drama- tów. Największą sławę przyniosły mu powie- ści „Trzej muszkietero- wie” i „Hrabia Monte Christo. Ignacy Krasicki - bi- skup warmiński, był doskonałym mówcą. W swoich utworach bezlitośnie wyty- kał wady ówczesnej szlachty. Jednak on sam też był tematem wielu satyr. Ich autorzy wytykali mu obojęt- ność na sprawy wiary, rozrzutność i oportu- nizm. Eliza Orzeszkowa to przykładał zagorzałej feministki. Chciała jak najprędzej wyprowa- dzić się z domu i być kobietą niezależną, co w tamtych czasach nie było łatwe. Na przekór mężowi prowadziła szkołę dla wiejskich dzieci. W czasie po- wstania styczniowe- go była łączniczką partyzantów. Była współwłaścicielką wy- pożyczalni i księgarni w Wilnie. Juliusz Verne od dzieciństwa fascyno- wał się zamorskimi podróżami. W wieku jedenastu lat, bez zgo- dy rodziców, zaokręto- wał się na statku pły- nącym do Indii. Chcąc udaremnić pasje syna, ojciec wysłał go na studia prawnicze. Jed- nak młody Juliusz za- miast zgłębiać tajniki prawa zbliżył się do środowiska teatrów bulwarowych i tak za- częła się jego przygo- da z pisaniem. Był on nie tylko doskonałym pisarzem, ale i sa- morządowcem. Jako członek Rady Miejskiej starał się wprowadzić liczne reformy. Ewa Wałdowska Źródła: culture.pl. lubimy- czytać.pl, wikipedia BRODNICKIE MILITARIA (część 7) ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Rozmaitości Okupacja 1939-1945 W drugiej połowie września 1939 r. brodnickie koszary obsadzone zostały przez nie- mieckie pododdziały 1. Pułku Piechoty nr 297. Niebawem zastąpiono je, liczącym sześć kompanii, 216. Rezerwowym Batalionem Piechoty. Po wybuchu wojny nie- miecko-sowieckiej w 1941 roku pojawiła się w Brodnicy dywizja pancerna. W związ- ku z tym, że koszary były za małe, część sprzętu umiesz- czono na stadionie miejskim oraz znajdującym się w pobli- żu boiska szkoły powszech- nej (dziś: Szkoła Podstawowa nr 1, ulica 3 Maja 2). „Pancer- niacy” skierowani zostali na front wschodni, a ich miejsce zajęła dywizja artylerii prze- ciwlotniczej. Część wyposa- żenia rozlokowano na sta- dionie miejskim. Ona także opuściła Brodnicę. Front na pewien czas znacznie od miasta się od- dalił. W koszarach w latach W Wielką Sobotę napad w powiecie brodnickim W Wielką Sobotę około godz. 9 rano dokonany został przez dwóch nieznanych złoczyńców napad rabunkowy na miesz- kanie małżonków Bronisława Barczewskiego w Niewierzu. Napastnicy pod groźbą noża zrabowali w gotówce zł. 40,70 oraz drobne przedmioty po czym ulotnili się. Przy opusz- czaniu mieszkania zabronili sta- ruszkom, Barczewski bowiem liczy lat 75, jego żona lat 83, by o napadzie nic nie wspominać w szczególności policji. Poszko- dowany natychmiast po opusz- czeniu mieszkania przez napast- ników zawiadomił telefonicznie policję brodnicką oraz jego są- siada Kazimierza Kowalskiego. Brama wejściowa do koszar podczas okupacji 1943-1944 nie stacjonowa- ła żadna większa jednostka wojskowa. Umieszczono w nich kompanię wartow- niczą. Strzegła ona obiekty wojskowe na terenie miasta, obozów jenieckich w Brodni- cy i w Szczuce oraz składni- cy balotów słomy na polach należących wówczas do Do- meny Brodnica-Zamek (dziś: Osiedle Grunwald I). W tym czasie w koszarach urzą- dzono ośrodek szkoleniowy żeńskiej pomocniczej służby łączności. Po jego likwidacji obiekty zamieniono na szpital polowy dla rannych na fron- cie wschodnim żołnierzy nie- mieckich. Od wiosny 1944 r. Brodni- cę i pobliskie tereny przygo- towywano do obrony przed nacierającą armią czerwoną. Wykopano wówczas rowy strzeleckie oraz duży rów przeciwpancerny. W. listo- padzie 1944 r. podłożono materiały wybuchowe pod obiektami komunikacyjnymi w celu wysadzenia ich w po- wietrze. Obozy jeńców zlikwi- dowano, a rannych żołnierzy niemieckich skierowano na zachód. Miasto bronić miała nie- miecka 83. Dywizja Piechoty. Jej dowództwo zakwatero- wano w budynku starostwa (dziś: siedziba władz miej- skich — magistrat, ul. Kamion- ka 23). W niedzielę 21 stycz- nia 1945 roku wysadzono: wiadukt na Michałowie nad torem linii kolejowej Brodni- ca-Rypin-Sierpc, dwa mosty na rzece Drwęcy — ul. Mo- stowa i Kościelna, mostek na Strudze Brodnickiej na ulicy Kamionka oraz nastawnie i wieże ciśnień na dworcu kolejowym. Podczas walk ulicznych 21 stycznia 1945 r. obiekty militarne nie ucier- piały. Nie zostały też później podpalone przez czerwono- armistów. Mogły więc po wojnie nadal służyć wojsku. Jerzy Wultański Z archiwum Ziemi Michałowskiej Po otrzymaniu zawiadomienia, policja natychmiast zarządziła pościg na rowerach przy współ- udziale rolnika Kowalskiego, który wziął udział wierzchem na koniu. Dzięki szybkiemu powia- domieniu przez Barczewskiego policji i zarządzeniu pościgu, do- prowadzono do ujęcia sprawców i to wyjątkowo w szybkim tem- pie. Rabusiami okazali się Alfons Grzywaczewski i Józef Swiderski z Cieląt pow. Brodnica. Zasługuje na podkreślenie i wyróżnienie obywatelskie p. Kowalski, który pierwszy do- sięgnął i przyłapał złoczyńców, który to wypadek godny jest uznania i niech on posłuży przy- kładem dla innych obywateli. Sprawcy zostali osadzeni w wię- zieniu w Brodnicy, których ocze- kuje zasłużona kara. Za współudział z policją w pościgu za bandytami — nagroda Jak już swego czasu donosili- śmy, dokonało w Wielką Sobotę dwóch osobników śmiałego na- padu rabunkowego na szkodę p. Bronisława Baranowskiego w Niewierzu. Napastnicy pod groźbą noża wymusili gotówkę i po zabraniu jeszcze kilku przed- miotów ulotnili się. Poszkodo- wany staruszek rabunek tele- fonicznie zgłosił do Posterunku Policji w Brodnicy oraz zawiado- mił sąsiada p. Kaz. Kowalskiego. Ujawniono wszystkie li- tery Z. Miejsce wpisywania wyrazów do odgadnięcia. Litery w polach z kropką, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie. » święta, które w tym roku przypadają 1 i 2 kwietnia » uroczyste nabożeństwo w kościele katolickim, po- łączone z procesją, które- go celem jest obwieszcze- nie światu Dobrej Nowiny o zmartwychwstaniu Jezu- sa. » drugi dzień świąt wiel- kanocnych * w nim święconka * nakrycie stołu * np. zajączek « słodka potrawa poda- wana np. po obiedzie jako osobne danie » podawanie dań na stół * ciasta z bakaliami «' makaron, pokrojony Policja natychmiast zarządziła pościg na rowerach przy współ- udziale rolnika p. Kowalskiego z Niewierza, który dosiadł konia i udał się w pogoń za bandyta- mi. P Kowalski złoczyńców zdo- łał dogonić i ująć, tak iż w kilka chwil po napadzie znaleźli się w rękach Policji. Za ten bohater- ski współudział z Policją Główną Komenda Policji Państwowej w Warszawie przyznała p. Kazi- mierzowi Kowalskiemu nagrodę w wysokości zł 50,00. Którą to sumę p. Kowalskiemu wręczył p. nadkomisarz Kaczorowski. Czyn p. K. jest słusznie uznania godny, a innym niechaj będzie przykładem w podobnych wy- padkach. Wybrane z kwietnia 1937 roku w kwadraciki, najczęściej podawany z kapustą lub grzybami * niewielkie kotleciki z lek- ko rozbitego mięsa, usma- żone bez panierowania * duża beczka (drewniana lub metalowa) * elektryczny wyciąg lub pochłaniacz kuchenny Opracowanie: Henryk Kołodziejski Brodnicki Klub Szaradzi- stów „„Jolka” Rozwiązania należy prze- słać lub dostarczyć do Miej- skiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Brodnicy, ul. Zamkowa 1, w terminie do 6 kwietnia br. Prosimy o po- danie danych do kontaktu. Spośród prawidłowych od- powiedzi wylosujemy na- grodę niespodziankę. nr 325, marzec 2018 Pieta z XV wieku w Nowym Mieście Lubawskim Skarb zza miedzy Bazylika pw. św. Tomasza Apostoła w Nowym Mie- ście Lubawskim to prawdziwa skarbnica zabytków. Wiele z nich jest bardzo unikalnych, jak np. płyta na- grobna wójta bratiańskiego Kunona von Liebensteina z początku XIV wieku ufundowana przez wielkiego mistrza krzyżackiego Konrada von Jungingen. W ko- ściele znajduje się też tryptyk późnogotycki z XVI wie- ku, zbiór malowideł ściennych z pierwszej połowy XVII wieku oraz fragment grupy rzeźbiarskiej przed- stawiającej Chrystusa dźwigającego krzyż wraz z Szy- monem Cyrenejczykiem. W okresie zbliżających się świąt wielkanocnych warto jednak zwrócić uwagę na piękną kamienną Pietę z XV wieku. Tekst i fot. Paweł Stanny Hanna Machel — łe Dla siebie J s. i m Rekolekcje życia sę = każdy powinien mieć. Rozliczyć się z nieprawdy, nienawiści, chciwości i zapomnianej miłości. Z bycia człowiekiem. Każdy czas jest dobry, by siebie oczyścić. Zajrzeć głębiej, niż pozwala na to umysł. Zamknąć zło i otworzyć drzwi dobru. Ewa Zarębska Wielka Noc Jezus Zmartwychwstał Ku radości Wiara Nadzieja I Miłość Z krzyża utkana Trzeciego dnia z rana... Wierzę w Twoje | moje Zmartwychwstanie Panie. Szabda, 12.03.2018 Członkinie Klubu Poetyckiego „Wazówną czerpane” <|O x|= <JO x|= <|O ARIE <|O AIZ nr 325, marzec 2018 Sport i wypoczynek Burmistrz Jarosław Radacz podczas wręczania Dzięwczęta, szybkie jak wiatr, również zostały na- nagród zasłużonym dla brodnickiego sportu grodzone przez burmistrza Brodnicka Gala Sportu 8 marca w Sali Wielkiej Pałacu Anny Wazówny odbyła się tegoroczna Brodnicka Gala Sportu. W trakcie uroczystości burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz oraz przewodniczący RM Roman Pawlak uhonorowali za- służonych działaczy, trenerów oraz dzieci i młodzież związanych z brodnickim sportem. Podczas spotkania rozstrzygnięto również plebiscyt na Sportowca i Trenera Powiatu Brodnickiego 2017 organizowany wspólnie przez Urząd Miejski w Brodnicy oraz tygodnik „Czas Brodnicy". Głosowanie odbywało się na kuponach dru- kowanych na łamach gazety. Fot. Paweł Stanny Bez ciężkiej pracy trenerów nie byłoby tylu znakomitych sukcesów ZIEMIA MICHAŁOWSKA Kronika MUKL Brodnica i O | * a | W dniach 11-21 lutego 16 zawodników (9 dziewcząt i 7 chłopaków) Miej- skiego Klubu Lekkoatletycznego „Brodnica” przebywało na obozie kondycyj- nym w Kirach koło Zakopanego. W Tatrach jest dużo śniegu dzięki czemu można było planować treningi w ciężkich warunkach. Ze względu na fakt, że w sezonie lekkoatletycznym 2018 r. MUKL czeka duża ilość ważnych za- wodów takich jak Mistrzostwa Polski we wszystkich kategoriach wiekowych i Mistrzostwa Europy w kategorii junior młodszy treningi były bardzo inten- sywne. Po powrocie z obozu dalsze przygotowania do sezonu kontynuowa- no na obiektach sportowych w Brodnicy i w terenie. 10 marca ekipa startowała w przełajowych Mistrzostwach Wojewódz- twa, które odbyły się we Włocławku. W zawodach brało udział ponad 400 zawodników z 19 klubów naszego województwa. MUKL Brodnica reprezen- towało 8 zawodników. Mistrzem województwa został Błażej Ciżyński, który zwyciężył w biegu juniorów na dystansie 4 km. Drugi w tym biegu był Igor Olszewski (obaj są na zdjęciu). Bardzo dobrze zaprezentowali się również pozostali nasi reprezentanci. Natalia Wojnowska była 6 w biegu na 2kma 7 Wiktoria Pizoń w tym samym biegu, obie w kategorii junior młodszy. W kate- gorii młodzik na dystansie 1,5 km Alicja Górna zajęła 7 miejsce a Aleksandra Wojnowska 15. W kategorii dzieci na dystansie 800 m Natalia Pesta była 8 a Karolina Cellmer 17. 25 lutego odbyły się zawody podlodowe na jeziorze Łąki Tabuła O Mistrzo- stwo Koła PZW „Wiarus” . W zawodach startowało 12 zawodników. Mistrzem koła został Przemysław Dziak, zdobywając 3850 pkt. Drugie miej- sce zajął Grzegorz Witkowski - 3470 pkt. a trzecie Sebastian Dziak - 2735pkt. Najczęściej łowioną rybą była płotka. Nad prawidłowym przebiegiem zawo- dów czuwali sędziowie: Kazimierz Nadrowski i Sławomir Brzeziński. Po za- kończeniu zawodów wręczono nagrody i dyplomy. Piłka strażacka w hali 11 marca w hali OSiR w Brodnicy odbył się VIII Wojewódzki Turniej Piłki Halowej Młodzieżowych Drużyn Ziemia Michałowska Miejski Miesięcznik Pożarniczych województwa kujaw- sko-pomorskiego. Dziewczęta gimnazjum: 1. MDP Brodnica, 2. MDP Osówka, 3. MDP Bydgoszcz, 4. MDP Steklin, 5. MDP Konojady. Król strzelców: Joanna Mar- kowska, najlepszy bramkarz: Malwina Olwert. , Chłopcy gimnazjum: 1. MDP Swie- dziebnia, 2. MDP Brodnica, 11. MDP Jabłonowo Pomorskie. Król strzelców: Sebastian Rumiński, najlepszy bram- karz: Sebastian Rutkowski. Chłopcy szkoły ponadgimnazjalne: 1. MDP Steklin, 2. MDP Brodnica, 3. MDP Gorczenica, 4. MDP Szabda, 5. MDP Osówka. Król strzelców: Martyn Kugaczewski, najlepszy bramkarz: Mi- łosz Jaranowski. Społeczno-Kulturalny Wydawca: Miejska i Powia- towa Biblioteka Publiczna w Brodnicy Red. naczelny: Paweł Stanny Współpracują: Jerzy Wul- tański, Marian Bizan, Maria Oryszczak, Wojciech Płotka. Adres redakcji: ul. Zamko- wa 1, 87-300 Brodnica tel. 56 49-822-47 Adres internetowy: ziemia- michalowska©wp.pl Skład: Wydawnictwo Ku- jawy — www.kujawy.media. pl Redakcja zastrzega sobie prawo skracania nadsyłanych materiałów ZIWIA MICHAŁÓWSKAG Wspomnienia ARCHIWUM TAJEMNIC Orła zabrał ze sobą O wojnie Jan Kozicki z Grążaw nie za- pomniał do ostatnich swych dni. Kiedy otwierał szafę, jego wojenne „skarby” były na miejscu: koszula w kolorze kha- ki, szary beret z orłem w koronie i woj- skowy krawat. Nie zawsze mógł po nie sięgać i swobodnie oglądać. Kiedy po demobilizacji w 1947 roku wrócił z Za- chodu do kraju, wszystkie ślady służby w szeregach 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej musiał dobrze ukryć przed ludźmi z bezpieki. Najważniejsza była jednak odznaka spadochroniarza. Z tej Jan Kozicki był szczególnie dumny i pilnował, jak oka w głowie. Mimo upływu lat od zakończe- nia wojny, nadal pamiętał, ile kosztowało go jej zdobycie. Odznaka była jego dru- gim dowodem tożsamości. Kiedy jako kombatant brał udział w uroczystościach rocznicowych, zawsze przypinał ją do marynarki w widocznym miejscu. Pytany co oznacza ten pikujący orzeł z długimi skrzydłami, prostował się, twarz mu po- ważniała, a myśli biegły ku wspomnie- niom z czasów wojny. Przez Niemcy, Francję i Belgię Droga Jana Kozickiego do Wojsk Pol- skich na Zachodzie wiodła przez Niemcy i służbę w Wehrmachcie. W 1942 roku wraz z rodziną wywieziony został do ła- gru w miejscowości llzenburg - Hertz. Miał wtedy 18 lat i został przydzielony do pomocy niemieckiej rodzinie przy zbiorze owoców. Wspominając niemiec- kich gospodarzy, zawsze wypowiadał się z szacunkiem. Zapamiętał ich jako ludzi pobożnych i prawych. Nie okazy- wali Polakom nienawiści i pogardy. Praca się jednak skończyła i rodzinę Kozickich przeniesiono w inne miejsce. 31 października 1942 roku trafili do ma- łego majątku w miejscowości lltzen koło Hanoveru. Tam Jan Kozicki pracował do lutego 1944 roku, kiedy to przysłano mu wezwanie do niemieckiego wojska. Wyboru nie było. W przypadku odmowy cała rodzina miała trafić do obozu. Pod koniec lutego stawił się więc do punktu zbiorczego w Zelle. Służąc w Wehrmach- cie, trafił w okolice Hanoweru, a następ- nie do Francji, blisko Paryża. Dzień upływał żołnierzom na budowie bunkrów i zasieków. Jednostkę, w któ- rej służył przeniesiono z czasem 5 km od morza, niedaleko Calais, gdzie Niemcy spodziewali się inwazji wojsk alianckich. Już po wylądowaniu sprzymierzonych w Normandii, Amerykanie rozbili jed- nostkę, w której służył Jan Kozicki. Myśl Podczas służby porządkowej na te- renie Niemiec Jan Kozicki (z prawej) podczas spotkania z byłymi żołnierzami wojsk polskich na Zachodzie zorganizowanym we wrześniu 2009 roku w brodnickiej bibliotece o dezercji z niemieckiego wojska przyszła sama. Nie jestem Niemcem... - W Mons, niedaleko granicy Francji z Belgią spotkałem trzech moich polskich kolegów, którzy też służyli w niemiec- kim wojsku. Byliśmy zmęczeni, głodni, niewyspani. Wszyscy chcieli uciekać do aliantów. Przysnęliśmy w jakimś ukryciu i kiedy się rano obudziłem okazało się, że byłem sam — wspominał Jan Kozicki. Niewiele się namyślając, przeszedł do Belgii i tam oddał się w ręce oddziału par- tyzanckiego składającego się z Belgów i Holendrów. Były to najtrudniejsze chwile w jego życiu. Partyzanci nie musieli prze- cież dać wiary w zapewnienia 20-letniego żołnierza, że jest Polakiem. Na szczęście jeden z partyzantów znał dobrze języki niemiecki i szybko zrozumiał, że pojma- ny żołnierz kiepsko włada tym językiem, a na pewno nie jest Niemcem. Partyzanci przekazali go w ręce aliantów. Trafił do obozu przejściowego, gdzie na swe dalsze losy czekało 20 tysięcy osób. W obozie stale pojawiali się przed- stawiciele polskich i czeskich władz emi- gracyjnych, którzy wyłuskiwali swoich. Jan Kozicki trafił w ręce Polaków i z portu we francuskim Cherbourgu popłynął do Wielkiej Brytanii z zamiarem wstąpienia do polskiego wojska. Najpierw trafił pod Londyn, następnie z grupą towarzyszy pojechał pociągiem do Szkocji, gdzie znaj- dowały się punkty werbunkowe. Kto nie chciał wstąpić do wojska, mógł wyjechać do Kanady do pracy przy wyrębie drzew. Zdrowy i dobrze strzela - W punkcie werbunkowym były trzy stanowiska brytyjskie i cztery polskie. Zbadali mnie i wcielili, w zasadzie bez py- tania, do 1. Samodzielnej Brygady Spa- dochronowej. Wpływ na to miał pewnie fakt, że uznano mnie za żołnierza dobrze wyszkolonego, np. w posługiwaniu się bronią — wspominał Jan Kozicki. W ośrodku dla spadochroniarzy w Ringway rozpoczął intensywne, wy- czerpujące szkolenie kondycyjne i spa- dochronowe. Były to zajęcia trudne i nie- bezpieczne. Nie obywało się bez ofiar. - Jednemu z kolegów podczas skoku nie otworzył się spadochron. Innemu z kolei zaplątały się linki i spadochron otworzył się tylko częściowo, ale jakoś szczęśliwie wylądował — wspominał Jan Kozicki. Aby otrzymać odznakę spadochronia- rza, należało wykonać trzy skoki z balonu i pięć z samolotu, w tym jeden skok noc- ny. Kozickiemu udała się ta trudna sztuka wymagająca dużej odwagi, sprawności i zaparcia. Dołączając do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej wraz z innymi żołnierzami przygotowywał się do kolejnej operacji powietrzno-desantowej planowa- nej przez aliantów. Miała się ona odbyć nad Danią. Warunki pogodowe nie były najlepsze, więc start stale odwlekano. Koniec wojny spowodował, że operację odwołano. 1. Samodzielna Brygada Spa- dochronowa została skierowana na teren okupowanych Niemiec (od 11 maja 1945 r.). Batalion, w którym służył Jan Kozicki stacjonował około 100 kilometrów od pól bitewnych w holenderskim Arnhem. Smak klęski Pamięć o Arnhem była w brygadzie wciąż bardzo żywa. Na czele jednostki nie stał już legendarny generał Stanisław Sosabowski, ale inny dowódca. Operacja powietrzno-desantowa „Market Garden”, Jan Kozicki z koszulą spod Arhem uszytą ze spadochronu nr 325, marzec 2018 która miała przyczynić się do szybszego zakończenia wojny dzięki zajęciu mostów na Renie i wkroczenia na tereny Niemiec zakończyła się klęską i wielkimi stratami. W gronie poległych w tej operacji alianc- kich żołnierzy znalazło się blisko 100 pol- skich spadochroniarzy. Stan osobowy brygady dało się z czasem przywrócić, ale polegli żołnierze odeszli na zawsze. - Służąc w brygadzie wiele razy słysza- łem opowieści kolegów, jak pod ostrza- łem Niemców nasi spadochroniarze ginęli w nurtach Renu. W jednostce prze- ważnie wszyscy dowódcy kompanii mieli za sobą udział w operacji pod Arnhem. W przypadku mojej kompanii też tak było - wspominał Jan Kozicki. Ślady walk Zadania jakie postawiono przed bryga- dą w Niemczech miały charakter raczej policyjny niż wojskowy. Po kraju prze- mieszczały się rozmaite grupy ludności, np. wypuszczonych z obozów jeńców wojennych i cywili. Było też sporo sza- browników, którzy wykorzystując powo- jenny zamęt chcieli się wzbogacić. Polscy spadochroniarze ochraniali więc ludność cywilną. - Choć byliśmy na terytorium Niemiec, Holandia była blisko. A Holandia spado- chroniarzom zawsze się będzie kojarzyć z krwią przelaną pod Arnhem — opowia- dał Jan Kozicki. - Tam wciąż pozostało mnóstwo spadochronów. Widać je było rozrzucone po polach lub zaczepione o gałęzie. Koledzy, którzy tam jeździli przywczili je do nas. Materiał ze spado- chronu był cienki, ale mocny i przewiew- ny. Nie wiem, czy był to nylon, czy baweł- na ? W każdym razie znakomicie nadawał się na koszule i krawaty. Takie oryginalne mundury szyły nam Niemki, wdzięczne za ochronę jaką spra- wowaliśmy nad ludnością. Swoją misję w Niemczech polscy spado- chroniarze zakończyli na początku czerwca 1947 r. Po demobilizacji (rozwiązanie bry- gady nastąpiło 18 lipca 1947 roku w Wiel- kiej Brytanii) Jan Kozicki, podobnie jak wie- lu jego towarzyszy broni, wrócił do Polski. Zabrał ze sobą sporo pamiątek z okresu służby w brygadzie, m.in. koszulę uszytą ze spadochronu spod Arnhem. Szybko okazało się, że wszystko musi ukryć, bo- wiem komunistyczna bezpieka po wojnie nie tolerowała niczego co kojarzyło się w wojskami polskimi na Zachodzie. W gronie byłych polskich żołnierzy, którzy wrócili z Wielkiej Brytanii do Brod- nicy i innych miejscowości krążyły opo- wieści o szykanach ze strony funkcjona- riuszy służb bezpieczeństwa. Jednym z takich zjawisk było zatrzymanie na ulicy i obcinanie nożem pagonów na bluzach wojskowych typu angielskiego. Za poka- zywanie się publicznie w mundurze „an- gielskim” groziło też więzienie. To dlatego Jan Kozicki w swym domu w Grążawach dobrze ukrył wojenne skarby i pokazywał je w sekrecie tylko najbliższej rodzinie. Kiedy czas represji minął, chętnie pre- zentował je m.in w czasie licznych odwie- dzin w szkołach powiatu brodnickiego, podczas których dzielił się swoimi wspo- mnieniami z czasów wojny. Jan Kozicki zmarł 11 lutego br. w wie- ku 93 lat. Był odznaczony orderami wo- jennymi Polski i Wielkiej Brytanii. Jak wspomniał po pogrzebie syn Jana Ko- zickiego, ojca pochowano z odznaką spadochroniarza. Paweł Stanny Zdjęcia współczesne Paweł Stanny Archiwalne Jan Kozicki <|O x|= <JO x|= <|O ARIE <|O AIZ
  ziemia_michalowska_326.pdf	MIEJ S$ ISSN 1425-7718 GAZETA BRODNICKA UKAZUJE SIĘ OD 1922 R. SPOŁE CZNO-KUL LI BRODNICA kwiecień 2018, nr 326 ZIEWIA MICHAŁOWSKA O MIESIĘCZNIK U RALNY Cena 0 zł Wydanie specjalne Królewna Anna Wazówna wciąż uczy, inspiruje, wychowuje Szwetlka, która kochała Polaków Trwają przygotowania do cy- klu spotkań uświetniających 450. rocznicę urodzin królewny szwedzkiej, starościny brodnic- kiej i golubskiej Anny Wazówny. Wystawy, koncerty, sesja popu- larnonaukowa, festyny, konkur- sy, wieczorki literackie i szereg innych wydarzeń potrwają aż do jesieni. Inaugurację obchodów zaplanowano na dzień urodzin Anny w dniu 17 maja. Pamięć o królewnie Annie Wa- zównie, która zmarła blisko 400 lat temu wciąż jest w Brodnicy żywa. Może się to wydawać niezwykłe zwłaszcza, że po powtórnym po- chówku w Toruniu w roku 1636, o królewskiej siostrze, kobiecie mądrej, pełnej empatii i miłości do bliźnich niemal zapomniano. Dotyczyło to zarówno Polski, jak i rodzinnej Szwecji. Chociaż Wa- zówna mieszkała również w War- szawie oraz Golubiu, mądrze za- rządzając starostwem brodnickim i służąc pomocą ludziom różnych stanów i wyznań, trwale zapisała się na kartach historii tej ziemi. O ile Szwecja niekiedy kojarzy się z okresem długoletnich wo- jen z Polską w XVII wieku, tak Anna Wazówna obrazu wojny była zupełnym przeciwieństwem. W osobie królewny jej współcze- Na początku 2018 roku ruszy- ła modernizacja Stadionu Miiej- skiego w Brodnicy. Do końca czerwca powstanie tu nowocze- śni mogli szukać przystani spoko- ju, tolerancji i harmonijnego życia w zgodzie z naturą. Fakt ten może być dziś źródłem fascynacji jej osobą, czy też inspiracji do róż- nych działań proekologicznych. Brodnickie uroczystości, które wpisują się w program obcho- dów Roku Anny Wazówny ogło- szony przez sejmik województwa kujawsko-pomorskiego rozpocz- nie się 17 maja od. sesji popular- nonaukowej pt. „Życie codzien- ne w Brodnicy w czasach Anny Wazówny”. Swój udział w niej potwierdziła dr Alicja Saar-Ko- złowska oraz dr hab. Piotr Birecki. Ciekawym uzupełnieniem wykła- dów będzie wystawa pt. „Anna Wazówna — Starościna Brodnic- ka”. W bogatym programie imprez poświęconych królewnie zna- lazł się cały wachlarz imprez dla młodszych oraz dorosłych brod- niczan i turystów. Będzie nocna wycieczka po mieście, wieczorek z poezją brodnickiego piewcy in- fantki — Ryszarda Przybylskiego, wystawa zielników, widowisko muzyczne pt. „Anna Wazówna — kobieta niepospolita”, promocja nowej książki o Annie Wazów- nie ujmująca nieznane dotąd fakty, opinie i sugestie badaczy. Nie zabraknie oczywiście trady- cyjnej „Dychy Anny Wazówny” oraz kolejnej edycji największej plenerowej imprezy rekreacyjnej w Brodnicy - XIII Międzynarodo- wego Jarmarku Ekologicznego. Szczegółowy kalendarz wydarzeń publikujemy na stronie 8. Przygotowując niniejsze wyda- nie „Ziemi Michałowskiej” więk- szość łamów gazety poświęca- my „mądrej pani” jak mówiono o brodnickiej starościnie. Na ko- lejnych stronach naszego pisma znajdą czytelnicy wiele faktów dotyczących życia i działalności Anny Wazówny. Pozwolą one być może na własne refleksje związa- ne z królewną. Przypominamy również o wy- darzeniach kojarzonych z obcho- dami wcześniejszych rocznic, zwłaszcza z okazji 400-lecia obję- cia starostwa brodnickiego przez królewską siostrę. Uzupełnieniem treści zawartych w gazecie za- wsze będą książki w bibliotece oraz zbiory muzeum, które prze- chowuje cenne pamiątki z cza- sów Wazów. Paweł Stanny Czytaj str. 5-12 sny obiekt. - Będzie on pełnił dwie funk- cje: jako profesjonalny stadion zarówno dla piłki nożnej, jak i dla lekkiej atletyki - informu- je burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz. - Obiekt będzie spełniać certyfikację Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. Będą tu mogły odbywać się mitingi ogólnopol- skie, a także w ograniczonym za- kresie mistrzostwa Polski. Mamy już wstępną certyfikację. Urząd Miejski w Brodnicy na moder- nizację obiektu pozyskał dotację z Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach „Programu rozwoju infrastruktury _ lekkoatletycznej”. Całość inwestycji to koszt ok. 4,5 miliona złotych. Z tej kwoty 1,5 miliona złotych stanowi dofinan- sowanie z ministerstwa. W ramach modernizacji wyko- Dla piłkarzy i lekkoatletów Prace na stadionie obserwuje burmistrz Jarosław Radacz (z prawej) oraz prezes Międzyszkolnego Uczniowskiego Klubu Lekkoatletycznego Zenon Rosiński Anna Wazówna, szkic do portretu autorstwa brodniczanina Zbigniewa Prusaka nane zostanie boisko piłkarskie z nawierzchnią z trawy natural- nej, wymiana bramek na nowe certyfikowane, zakup przeno- śnych wiat dla zawodników. Za- planowano również ogrodzenie terenu, a także zainstalowanie systemu zraszania trawy. - Jest to bardzo ważna inwe- stycja nie tylko dla lekkoatletów, ale dla wszystkich mieszkańców Brodnicy. Będą mogły się tu odbywać zawody, a zawodnicy będą mogli trenować w bardzo dobrych warunkach. Również fani piłki nożnej dostaną piękny obiekt - podkreśla Zenon Ro- siński, prezes Międzyszkolnego Uczniowskiego Klubu Lekkoatle- tycznego w Brodnicy. Na nowym obiekcie pojawi się bieżnia okólna, pełnowymiaro- wa z czterema torami okólnymi oraz sześcioma torami na pro- stej z nawierzchni syntetycznej. Arena lekkoatletyczna posiadać będzie również dwuścieżkową, jednostronną skocznię do skoku w dal i trójskoku, dwustronną skocznię do skoku o tyczce, rzut- nię do rzutu oszczepem, pchnię- cia kulą, do rzutu młotem i dys- kiem oraz stanowisko do skoku WZWYŻ. Zakończenie inwestycji, którą realizuje firma Tamex, a podwy- konawcą jest brodnicka firma Westerbud, przewidziane jest na koniec czerwca br. Uzyskanie koń- cowego certyfikatu będzie trwało dodatkowy miesiąc. W latach ko- lejnych planowana jest moderni- zacja trybun stadionu. - W wieloletnim planie inwe- stycyjnym modernizacja trybun stadionu została już zawarta. Rada Miejska podjęła pozytywną decyzję co do realizacji tego za- dania. Myślę, że po zakończeniu remontu trybun cały obiekt bę- dzie nam brodniczanom służyć na długie lata — dodaje brodnicki burmistrz. > (rwi) ZIEMIA MICHAŁOWSKA 19 kwietnia w Sali Wielkiej PAW miała miejsce kolejna sesja Rady Miejskiej w Brod- nicy. Podjęto m.in. uchwały w sprawie obwodów głosowania, lokalnego programu wspierania uzdolnio- nych dzieci i młodzie- ży, wykazu kąpielisk na terenie Brodnicy, okre- ślenia sezonu kąpielo- wego oraz emisji w br. obligacji komunalnych oraz określenia zasad ich zbywania, nabywa- Wydarzenia nr 326, kwiecień 2018 10 kwietnia w 4. Brodnickim Pułku Che- micznym odbyła się ceremonia nadania tytułu honorowego „Przodujący Podod- dział Wojsk Lądowych” dla I kompanii li- kwidacji skażeń, | batalionu chemicznego. Tytuł przyznawany za uzyskanie najlep- szych wyników w działalności służbowej w istotny sposób wpływającej na zwiększenie zdolności gotowości bojowej sił zbrojnych i wzmacnianie obronności RP. Brodnicka jednostka zdobywała tytuł już siedem razy. Symbolem przyznanego wyróżnienia jest pamiątkowy proporzec przechodni, który poświęcony został przez kapelana chemi- ków - ks. Bolesława Lichnerowicza. Z okazji nadania tytułu burmistrz Brodnicy Jarosław Radacz uhonorował okolicznościowym li- stem kapitan Agnieszkę Wodzyńską — do- c m M wódcę wyróżnionego pododdziału. nia i wykupu. 1 kwietnia zarząd Banku Spółdzielczego w Brodnicy powołał Aleksandra Mikołaj- czaka na stanowisko prezesa zarządu banku. Decyzję pod- jęto w związku z zakończe- niem pracy zawodowej przez dotychczasowego prezesa Józefa Miturę. Uroczystości związane z pożegnaniem od- były się w Brodnickim Domu Kultury (zdjęcie z prawej). 20 kwietnia na scenie Brodnickiego Domu Kultury miał miejsce | Przegląd Teatralny Osób Niepełnosprawnych. Impreza jest inicjatywą Środowiskowego Domu Samopomocy przy Brodnickim Centrum Caritas. Występowali uczestnicy placówek z Torunia, Kowalewa Pomorskiego, Grudziądza, Nowego Miasta Lub., Działdowa, Brodnicy oraz Warsztatów Terapii Zajęciowej z Brodnicy (na zdjęciu) i Grudziądza. Nowy prezes BS Aleksander Mi- kołajczak (z lewej) z bankowością jest związany od ponad 28 lat. W kwietniu 2003 roku został zatrudnio- ny w BS w Brodnicy na stanowisku dyrektora oddziału w Świeciu. W październiku 2011 roku powołano na stanowisko wiceprezesa zarządu BS Brodnica odpowiedzialnego za pion finansowy, które to stanowisko pełnił do 31 marca br. Takich właśnie osiem autobusów firmy Autosan SANCITY 10LF pojawi się po wa- kacjach na ulicach Brodnicy. Nowe pojazdy pomieszczą ponad 80 pasażerów. Będą kli- matyzowane, dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, bezpieczne i monitoro- wane. W pojazdach zainstalowany będzie system informacji pasażerskiej, informujący o zbliżających się przystankach autobuso- wych. Nowe autobusy zostaną wyposażone w ekologiczne silniki spełniające normy emi- sji spalin EURO 6. Starosta brodnicki Piotr Boiński był gospodarzem spotkania poświęconego przygotowa- niom do tegorocznych obchodów rocznicy 450. urodzin Anny Wazówny. Wziął w nim udział burmistrz Jarosław Radacz z podległymi mu pracownikami oraz duchowieństwo. Dyskutowa- no m.in. na temat mszy ekumenicznej i wybranych imprez, które mają się odbyć w ramach urodzin królewny. 12 kwietnia w Urzędzie Marszałkowskim podpi- sano umowy o dofinansowanie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewódz- twa Kujawsko-Pomorskiego. Chodzi o rozbudowę Brodnickiego Centrum Caritas o pomieszczenia dla środowiskowego domu samopomocy i bursy szkolnej. Projekt zakłada rozbudowę i moderniza- cję budynku Brodnickiego Centrum Caritas. Nowa część gmachu pomieści Środowiskowy Dom Sa- mopomocy dla 50 podopiecznych oraz Bursę Szkolną dla 60 uczniów. Stare budynki mieszczące te placówki zostaną rozebrane. W wyniku realizacji inwestycji zmieni się kaplica i pomieszczenia admi- nistracyjne, powstanie również nowa kotłownia. Wartość projektu to 7,4 miliona złotych. Dofinan- O inter sowanie z RPO wyniesie 6,3 miliona złotych. Pra- waniem odbiorców z ce budowlane ruszą na przełomie kwietnia i maja, powiatu brodnickiego, — - a całość inwestycji powinna zakończyć się w lutym nowomiejskiego i in- 2019 roku. nych regionów. W dniach 12-13 kwietnia w PAW oraz siedzibie | LO zorga- nizowano konferen- cję oraz warsztaty pt. „Uczeń ze spektrum autyzmu w szkole”. Adresowano je do nauczycieli szkół i przedszkoli, _ nauczy- cieli wspomagających, pedagogów i psycho- logów oraz rodziców. Spotkania cieszyły się dużym zaintereso- Stronę przygotował: Paweł Stanny oraz (rwi) Fot. Nadesłane nr 326, kwiecień 2018 Samorząd Gaz. Kolejny etap gazyfikacji Brodnicy Już niebawem ruszy kolejny etap gazyfikacji miasta. Polska Spółka Gazownictwa oddział w Bydgoszczy posiada pozwo- lenie na budowę. Spółka zwró- ciła się również do burmistrza Brodnicy z prośbą o możliwość uczestnictwa w spotkaniach z mieszkańcami. Chodzi o prze- kazanie informacji na temat możliwości przyłączania się indywidualnych klientów do sieci gazowej. - Podczas spotkań z miesz- kańcami miasta w szczególno- ści osiedli Ustronie i Grażyny, przedstawiciele Polskiej Spółki Gazownictwa przekażą najistot- niejsze informacje nt. gazyfika- cji osiedli Ustronie i Grażyny. Takie spotkania zorganizujemy w pierwszej połowie czerwca br. - informuje burmistrz Brod- nicy Jarosław Radacz. Kolejnym etapem będzie utworzenie punktu konsultacyj- nego. Z taką prośbą zwrócili się do władz miejskich przedstawi- ciele spółki. Od września 2018 roku będzie on znajdować się w siedzibie Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Pracownicy Pol- skiej Spółki Gazownictwa będą udzielać szczegółowych i wiary- godnych informacji. - W punkcie informacyjnym zainteresowani mieszkańcy będą mogli uzyskać szczegóło- we informacje na temat termi- nów i kosztów przyłączenia oraz dokumentów wymaganych do podłączenia gazu do posesji — kontynuuje burmistrz Jarosław Radacz. Jak każda firma, również i Polska Spółka Gazownictwa, kieruje się rachunkiem ekono- micznym. Dlatego bardzo duże znaczenie przy realizacji inwe- stycji miało podpisanie listu intencyjnego przez Burmistrza Brodnicy w sprawie przyłącze- nia do sieci gazowej Przedsię- biorstwa Energetyki Cieplnej w Brodnicy. Gazyfikacja osiedli Ustronie i Grażyny jest możliwa dzięki wy- braniu Polskiej Spółki Gazow- nictwa oddział w Bydgoszczy oraz podjęciu decyzji o przyłą- czeniu do sieci gazowej Przed- siębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Brodnicy. W PEC-u powstanie mała elektrociepłow- nia zasilana gazem ziemnym, która wytwarzać będzie ciepło dla odbiorców oraz energię elektryczną. Zastąpi ona część kotłów opalanych paliwem sta- łym. Dzięki tym działaniom miasto przyczyni się nie tylko do gazy- fikacji Brodnicy, ale również do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla. Działania ekologiczne prowadzone są na szeroką ska- lę. Do gazociągu zostanie pod- łączona również ciepłownia na ul. Malickiego i ul. Cichej. W tym roku uruchomiony został także program proekologiczny dotujący wymianę starych ko- tłów. - Program oczywiście będzie kontynuowany w. przyszłym roku. Zastanawiamy się rów- nież nad zwiększeniem dopłat. Decyzja w tej sprawie zapadnie przy uchwalaniu budżetu na rok 2019 — kończy burmistrz Jaro- sław Radacz. (rwi) Dwie tony śmieci w Drwęcy Wiosenne sprzątanie Drwęcy w tym roku zostało zorganizo- wane przez firmy kajakowe. Dzięki temu czyszczenie rzeki było bardziej efektywne. W akcji brały udział firmy: kajaki Brodnica Korsarz Krzysz- tofa Wiśniewskiego, Spływy Drwęcą Paweł Urbański, CBR Kajaki Brodnica Michała Mu- szyńskiego oraz Polski Związek Wędkarski. W akcji uczestni- czyło 30 osób, wędkarze z kół takich jak m.in. Wiarus, Polmo, Grążawy, Koło Miejskie, a także Państwowa Straż Rybacka. Ka- jakarze zbierali śmieci na odcin- ku Tama Brodzka - Zakole, węd- karze przy wsparciu łódek oraz kajaków odcinek Zakole - Szab- da. Straż Rybacka działała na odcinku Zakole - Bobrowiska. Udało się zebrać ok. 2 ton śmieci. Najczęściej były to bu- telki oraz puszki po piwie i in- nych napojach, doniczki, odpa- dy materiałów budowlanych, wszelkiego rodzaju opakowania po zanętach wędkarskich, ko- siarki, chodzik dla dziecka, leża- ki itp. Niestety, znów nie udało się wszystkiego zebrać. Organizatorzy dziękują wszystkim uczestnikom, Urzę- dowi Miasta za ufundowanie ciepłego posiłku, starostwu za worki i rękawice, a Wojtkowi Szulcowi za udostępnienie łodzi wędkarskich. Info: nadesłane Decydują mieszkańcy Upłynął termin składania wniosków w ramach budże- tu obywatelskiego miasta Brodnicy. Do Urzędu Miejskiego wpłynęło 8 wniosków dotyczących zadań inwestycyjnych na terenie naszego miasta. - Nabór wniosków trwał od 16 stycznia do 15 lutego 2018 roku. 23 marca odbyło się pierwsze posiedzenie komisji ds. weryfikacji zgłoszonych projektów. Podczas posiedzenia zo- stała przeprowadzona ocena formalna wszystkich wniosków - informuje Magdalena Hoga z Biura Projektów Europejskich Urzędu Miejskiego w Brodnicy. Mieszkańcy złożyli wnioski m. in. na realizację takich zadań jak plac zabaw, strefa psiej aktywności, rowerowy plac zabaw, centrum integracji dla dzieci i młodzieży, czy też rozbudowa ul. Kościelnej o dodatkowy pas ruchu. - Obecnie trwa merytoryczna ocena złożonych wniosków przez właściwe komórki Urzędu Miejskiego w Brodnicy - wy- jaśnia Magdalena Hoga. - Ocena jest prowadzona w zakresie zgodności z miejscowym planem zagospodarowania prze- strzennego, zgodności gruntu będącego własnością Gminy Miasta Brodnicy. Weryfikacji poddane zostały również listy poparcia podpisane przez pełnoletnich mieszkańców naszego miasta. Weryfikacja projektów potrwa do końca kwietnia br. Od maja mieszkańcy Brodnicy będą mogli zapoznawać się z projektami zakwalifikowanymi do głosowania. Samo głosowanie rozpocz- nie się 16 maja i potrwa do końca miesiąca. Wyniki głosowanie oraz zwycięskie projekty, które będą realizowane w 2019 roku zostaną przedstawione 20 czerwca 2018 roku. (rwi) Inwestycje Mowocześniej na Kolejowej W tym roku kontynuowana będzie modernizacja jezdni i bu- dowa ścieżki pieszo-rowerowej przy ul. Kolejowej. Realizacja inwestycji możliwa jest dzięki finansowemu wsparciu udzielo- nemu przez miasto powiatowi. 27 marca br. w starostwie po- wiatowym podpisano umowę z wykonawcą inwestycji. Prace polegać będą m. in. na wykona- niu nowej nawierzchni jezdni, ścieżki pieszo-rowerowej od szkoły rolniczej do Szkoły Pod- stawowej nr 2, kanalizacji desz- czowej, zjazdów do posesji oraz zatoki autobusowej. Koszt inwestycji to ponad milion 440 tysięcy zł. Z budżetu miasta przekazano na tę inwe- stycję 732 tysiące złotych. (rwi) ZIEMIA WICHAŁÓWKO | 3 Kościół parafii pw. o JUBILEUSZ 100- CHOPIN QUARTET LECIA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI PRZEZ POLSKĘ T BIEGIALSJE CHOPIN QUARTET I MEJE 201 e) godz: | 7:00 św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brodnicy oreqar JAROSŁAW RADACZ Burmistrz Brodnicy ks. prałat Krzysztof Lewandowski Urząd Miejski Wydziały przeniesione na czas remontu Ruszyła termomoderni- zacja budynku Urzędu Miiej- skiego w Brodnicy w ramach projektu _„Termomoderniza- cja budynków użyteczności publicznej na terenie miasta Brodnicy”. Jest to drugi z kolei budynek do którego remontu przystąpili wyko- nawcy. W ramach robót wyko- nane zostanie docieplenie elewacji w postaci tynku ciepłochronnego (zamiast płyt styropianowych), kolo- rystyka budynku, demontaż starych i montaż nowych parapetów zewnętrznych, docieplenie stropodachu wentylowanego granulatem z wełny mineralnej meto- dą wdmuchiwania, wymia- na części stolarki okiennej i części stolarki drzwiowej zewnętrznej, demontaż i wy- miana instalacji centralnego ogrzewania, wymiana czę- ści opraw oświetleniowych świetlówkowych na oprawy oświetleniowe typu LED wraz z niezbędną wymianą i mon- tażem okablowania. Zakres prac uzgodniony został z Wojewódzkim Kon- serwatorem Zabytków. Bu- dynek Urzędu Miejskiego w Brodnicy jest jednym z Fot. Nadesłana l az] czterech zakwalifikowanych do projektu. - Na podstawie przeprowa- dzonych audytów energetycz- nych wytypowaliśmy cztery obiekty. Są to: budynek Szkoły Podstawowej nr 3, Szkoły Pod- stawowej nr 1, hali sportowej przy ul. 3 Maja oraz budynek Urzędu Miejskiego w Brodnicy - informuje Krzysztof Hekert, zastępca burmistrza Brodnicy. - Dzięki szerokiemu zakresowi prac jaki został zaplanowany w poszczególnych obiektach uzyskany został bardzo wysoki wskaźnik efektywności ener- getycznej, co ma przełożenie na wysoki poziom dofinanso- wania w wysokości 2 milionów | di 750 tysięcy złotych z Regional- nego Programu Operacyjnego Województwa _ Kujawsko-Po- morskiego. W związku z rozpoczęciem termomodernizacji siedziby Urzędu Miejskiego w Brodnicy od 28 marca br. niektóre wy- działy oraz biura znajdujące się na drugim piętrze budynku, zo- stały przeniesione do sali 202 na pierwszym piętrze. Szczegó- łowe informacje nt. nowej loka- lizacji wydziałów i biur uzyskać można w punkcie informacji Urzędu Miejskiego w Brodnicy. (rwi) ZIEMIA MICHAŁOWSKA Sadzimy kwiaty i nowe drzewa Z nadejściem wiosny roz- poczęły się prace porządko- we w parkach i na brodnickich skwerach. W maju planowane jest drugie nasadzenie kwiatów. W ramach prac wygrabiane są resztki z trawników i żywopłotów, sprzątane aleje, wykonywane cię- cia pielęgnacyjne niektórych krze- wów. Trawniki w Parku Chopina zostaną poddane wertykulacji. Trawa i krzewy zostaną zasilone nawozami wieloskładnikowymi. Pogoda w tym roku nie rozpiesz- czała, dlatego pierwsze sadzenie kwiatów nastąpiło po świętach Wielkanocnych. "W pierwszej kolejności posadzono 7 tysięcy bratków i stokrotek. Kwiaty po- jawiły się na wysepkach drogo- wych przy ulicach 3 Maja, Dwor- cowej i Wiejskiej, jak również przy pomniku Wdzięczności i w doni- cach na rynku. - Po 15 maja planujemy drugie nasadzenie kwiatów w ilości ok. 10 tysięcy sztuk - informuje Ka- rolina Czyżewska z Działu Zieleni PGK Sp. z o.o. w Brodnicy. Będą to głównie pelargonie, niecierpki, begonie, kanny oraz trawy ozdob- ne i koleusy. Bylinami zostanie uzupełniona rabata w Parku Cho- pina. Mamy nadzieję, że kolorowe kompozycje kwiatowe spodobają się spacerującym mieszkańcom. Liczymy również, że uda się zre- alizować w tym roku projekt do- tyczący zakładania łąk kwietnych. Jeżeli znajdziemy odpowiednie tereny to na jesieni zostaną prze- prowadzone prace przygotowu- jące, a następnie wysiew nasion, i już przyszłej wiosny będzie ona schronieniem dla pożytecznych owadów. W 2018 roku w mieście zostanie posadzonych 50 nowych drzew. Dobór gatunków uwarunkowany jest głównie dużą odpornością na trudne warunki miejskie lub zwią- zany jest z kontynuacją istnieją- cych założeń zieleni. - Powszechnie wiadomym jest, że drzewa odgrywają ogromną rolę przyrodniczą, ekologiczną i estetyczną w ekosystemach miejskich. Najczęściej wybierane są lipy drobnolistne, dąb czerwo- ny, dąb szypułkowy i klon zwy- czajny - dodaje Karolina Czyżew- ska z Działu Zieleni PGK Sp. z o.o. w Brodnicy. Rozmaitości nr 326, kwiecień 2018 Kobieta bez barier Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Brod- nicy przy współudziale Grupy Nieformalnej „Planeta Kobiet”. Zapraszają 16 maja do Hotelu Stork na konferencję pt. „Ko- bieta bez barier”. Spotkanie rozpocznie się o godzinie 15.00. Konferencja poświęcona bę- dzie utrwalaniu prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia i promocji zdrowia. Skupiać się będzie na profilaktyce zdrowia fi- zycznego i psychicznego kobiet. Podczas spotkania odbędą się prelekcje ekspertów poświęco- ne tematom ważnym dla kobiet. Będą to rozmowy z osobami z dziedziny psychoonkologii, psychologii, dietetyki, fizjotera- pii itp. Spotkanie pozwoli kobietom dostrzec, że zawsze jest czas na zrobienie czegoś dobrego dla siebie, własnego zdrowia i pięk- na. Zawsze jest czas na spełnia- nie marzeń i osiąganie postawio- nych sobie celów. Ponadto LGD Miasta Brodnicy realizować będzie projekt „Kul- tura Kobiet”, w ramach którego przeprowadzone zostaną spo- tkania warsztatowe z kobietami, które opowiedzą o tym jak osią- gnąć sukces, realizować siebie i zaistnieć w świecie kultury. Dzięki swoim wystąpieniom za- inspirują i zmotywują inne ko- biety do działania. Pierwsze spotkanie z Martą Gargas — trenerką i Biznes Mamą odbędzie się 14 maja. Jego te- matem będzie: „Ogarnij swoje podwórko — czyli organizacja czasu pracy”. Na 6 czerwca za- planowano kolejne spotkanie, tym razem z Moniką Kowalską- -Aćimović — Kobietą z Mózgiem. Poświęcone ma być budowaniu postaw i ludzkiej świadomości w oparciu o genetykę mózgu, psychologię i własne doświad- czenia. Spotkania odbędą się w Domu Harcerza (ul. Nad Drwę- cą 30). Zadania dofinansowa- ne zostały ze środków Powiatu Brodnickiego. Info: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy padla. RLOÓ = Burzy Rynek o Riżie iepogochyk rednie Uumr Kubu nedz. AED prey Fommiku Wlejecztosci uade AUO Frey Pzyntek Woraziemiejnonckewtrew Maroko! podz TMT - kazcinbównne pedz. T.MU - Mrrey Rojek pawż A.M kosciubbitniwy gadz TAG = kraty tenispewe lżzradka Spzrtm i BrkreiejiwErnóniey nadz TA 50 Musy Rynek qadz, NAA - przy Earmmku wdziecznnsci c m M nr 326, kwiecień 2018 Anna Wazówna ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Kalendarium ważniejszych wydarzeń z życia królewny Anny Wazówny 1562 — Ślub rodziców Anny: pol- skiej królewny Katarzyny Jagiellonki i księcia Finlandii Jana Wazy, później- szego króla Szwecji Jana III. 1563 — Jan i Katarzyna zostają uwię- zieni na zamku Gripsholm w Szwecji przez brata Jana - króla Eryka XIV, któ- ry obawiał się, że Jan chce pozbawić go tronu. Rodzina została uwolniona dopiero w 1567 roku. 1564 — Narodziny pierwszego dziec- ka Jana i Katarzyny - lzabelli, na zam- ku Gripsholm. W wieku 2 lat dziew- czynka umiera i zostaje pochowana w pobliskiej katedrze w Strangnós. 1566 — Narodziny Zygmunta, przy- szłego króla Polski (1587-1632) i Szwe- cji (1592-1599). 1568 — 17 lub 31 maja na zamku w Eskilstunie w Szwecji, przycho- dzi na świat Anna Wazówna. Zostaje ochrzczona w obrządku katolickim. 1569 — Ojciec Anny jako Jan III Waza zostaje królem Szwecji i sprawuje rzą- dy w tym kraju do swej śmierci w 1592 r. Zona Jana Katarzyna Jagiellonka ko- ronowana na królową Szwecji. 1576 — Próba skojarzenia Anny z ar- cyksięciem Mateuszem Habsburgiem, a rok później z Maksymilianem w celu Katarzyna Jagiellonka z mężem i z synem Zygmuntem na zam- ku Gripsholm, obraz Józefa Simmlera, XIX w. Herb szwedzkiej dynastii Wazów na nagrobku ojca AW, Jana III w katedrze w Uppsali zawarcia ślubu. W roku 1579 poję- to próby zawarcia małżeństwa Anny z arcyksięciem Ernestem Habsbur- giem. Nieudane okazały się również próby politycznych ślubów z kawale- rami z rodu Batorych: Stefanem (1578) oraz Baltazarem (1582). 1583 — Umiera matka Anny i Zyg- munta, Katarzyna Jagiellonka. Jan III bierze sobie za żonę 17- letnią Gunillę Bielke. Pod wpływem młodej maco- chy Anna ostatecznie zmienia wyzna- nie z katolickiego na luterańskie. 1587 — Królewicz Zygmunt opuszcza Szwecję i wyjeżdża do Polski w celu objęcia tronu. Towarzyszy mu Anna. U brzegów Gdańska Zygmunt waha się, czy przyjąć koronę Polski. Osta- tecznie godzi się za namowami Anny. 1589 — Królewna Anna wraca do Szwecji. W latach 1591-1593 Anna przebywa w Polsce, następnie ponow- nie wraca do Szwecji. 1594 — Zygmunt zostaje koronowa- ny na króla Szwecji i wraca do Polski. Na straży politycznych interesów króla w Szwecji staje Anna Wazówna, która wedle opinii współczesnych, góruje nad bratem inteligencją i silnym cha- rakterem. 1595 - 1598 — Anna zamieszkuje w zamku Stegeborg w Ostergotland. 1598 — W wyniku przegranej bitwy pod Linkoping król Zygmunta III Waza wraz z Anną opuszczają Szwecję na zawsze. Władza przechodzi w ręce Karola IX Sudermańskiego. W wyniku nagłego wyjazdu z rodzinnego kra- ju Anna traci swe posiadłości, stroje i klejnoty. 1604 — Król Zygmunt III Waza ofiaro- wuje siostrze starostwo brodnickie. 1611 - Królewna Anna obejmuje także starostwo golubskie. Czas spę- dza u boku brata na dworze w War- szawie. Latem wypoczywa w Golubiu, zimą bywa w Brodnicy. 1623 - Anna Wazówna na stałe opuszcza Warszawę i zamieszkuje w podległych jej starostwach. 1625 — 6 lutego królewna zmarła w wierze luterańskiej. Jej ciało po za- balsamowaniu pochowano tymcza- sowo na zamku brodnickim w skle- pionym pomieszczeniu. Uroczysty pochówek Anny Wazówny odbył się w Toruniu 16 lipca 1636 roku z rozkazu króla Władysława IV, bratanka królew- ny. Grobowiec znajduje się w koście- le Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Toruniu. ZH rey Portret rodziców Anny Wazówny Wnuczka Wazów i Jagiellonów Anna Wazówna nigdy nie została królową, choć była dobrze wykształcona, słynęła z inteligencji, siły charakteru i talentów dyplomatycznych. Wydawała się wprost idealną osobą do korony, jeśli nie polskiej lub szwedzkiej to innego kraju. Po swych przodkach odziedziczyła cechy idealnej władczyni. Sięgając tylko do jagiellońskich korzeni Anny, lista wielkich i zacnych postaci jest naprawdę imponująca. Matką Anny była Katarzyna Jagiellonka — jedna z trzech córek polskiego króla Zygmunta | Starego (syna Kazimierza IV Jagiellończyka) i księżnej Bari Bony Sforzy. Bratem Katarzyny był Zygmunt II August. Wielki król, wódz, twórca Rzeczpospolitej Obojga Narodów, ostatni męski potomek rodu Jagiellonów na tronie Pol- ski. Gdyby Zygmunt August żył dłużej, (król zmarł kie- dy Anna miała niespełna 4 lata) mieliby zapewne z Wa- zówną bliskie relacje choćby za sprawą sympatii króla do ewangelizmu. Był czas kiedy Zygmunt II całkiem poważnie myślał o poparciu zwolenników utworzenia w Polsce kościoła narodowego, niezależnego od pa- piestwa w Rzymie. Modelem takiego kościoła, którego tronie Polski, sama była bezdzietna i córkę oraz syna swej siostry Katarzyny kochała jak swoje. Przysyłając rozmaite podarki dla rodziny Katarzyny, Anna Jagiel- lonka pilnowała, aby zawsze trafiały one też do rąk Hanusi albo Janusi - jak nazywano Annę Wazównę. Królowa Anna Jagiellonka zdawała sobie sprawę jak znakomitą osobistością jest Anna Waza i brała ją pod uwagę w swych politycznych planach. Ostatecznie to właśnie królowa Anna Jagiellonka - niedoszła żona Henryka Walezego, wdowa po królu Stefanie Batorym postanowiła osadzić na tronie Polski swego siostrzeń- ca ze Szwecji - Zygmunta Wazę. Annę zaś planowała wydać za pretendenta do tronu polskiego, arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. Jak wiadomo nic jednak z tego nie wyszło. Anna Wazówna mimo świadomie i szczerze okazy- wanych więzi z rodziną Jagiellonów zawsze podkreśla- ła swe szwedzkie pochodzenie. Do samej śmierci listy swe zaczynała od należnych jej tytułów: z Łaski Bożej Królewny Szwedzkiej, Gockiej, Wendeńskiej, Wielkiego Księstwa Finlandzkiego Dziedziczki. głową jest osoba panująca, była Anglia. Bardzo bliskie więzi łączyły Annę z ciotką Anną Ja- giellonką. Królowa ta, ostatnia z rodu Jagiellonów na (sta) ZIEWIA MICHAŁOWSKAG Rozmowa z Alicją Saar-Kozłowską, historykiem sztuki i muzeologiem, wykładowcą na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika Anna Wazówna - odkodowana zagadka Anna Vasa — szwedzka królewna, siostra polskiego króla, starosta na Brodnicy i Golubiu Dobrzyniu. Poli- glotka, botaniczka, mecenas sztuki, protektorka naukowców. Nieugięta protestantka w katolickim kraju. Pani jako pierwsza zajęła się historią tej niezwykłej kobiety na serio. Kiedy po długich poszukiwaniach tematu pracy magisterskiej zajęłam się pomnikiem grobowym Wazówny znaj- dującym się w kościele Najświętszej Panny Marii w Toruniu szybko zorien- towałam się, że wiele zagadnień do- tyczących zarówno tego dzieła sztuki, jak i dziejów jego bohaterki jest wciąż niewyjaśnionych i wymagają dalszych pogłębionych studiów. Właśnie wtedy odczułam, że stoję przed wielką tajem- nicą. Zagadką do rozwiązania. Jedno- cześnie jawną, oczywistą - i skompli- kowaną, niewyjaśnioną, zakodowaną według pewnego systemu form i zna- ków. Szybko zorientowałam się też, że nie znajdę odpowiedzi w ramach metod stosowanych przez moją dyscyplinę. Frapowały mnie pytania o powody pochowania królewskiej siostry w To- runiu, o przekaz dotyczący jej życia. Odpowiedzi można było szukać głów- nie w dziejach życia bohaterki oraz życia fundatora jej pomnika grobowe- go, Władysława IV, w stosunkach wy- znaniowych w Rzeczypospolitej w XVI i XVII wieku. Studia źródłowe szybko zaczęły przynosić rezultaty. (...) Znalazłam ponad 300 jej listów, zachował się wykaz klejnotów, relacje z pochówku i brodnickiej profanacji sarkofagu (1629), organizacji uro- czystości pogrzebowych w Toruniu (1636), świadectwa jej zainteresowań botanicznych, medycznych i ziołolecz- niczych, dokumenty napraw i rekon- strukcji elementów pomnika grobo- wego. (...) Wyłonił się [z nich] obraz kobiety silnej, stanowczej, troskliwej wobec poddanych i rodziny, praktyku- jącej domową medycynę, autorytetu w tych sprawach w rodzinie królew- skiej, osoby niezłomnej w kwestiach wyznawanej wiary luterańskiej, która wyznaczała jej drogi postępowania i zainteresowań. [Mam za sobą kwe- rendy] (...) w bibliotekach i archiwach polskich, szwedzkich (..) niemieckich oraz w Sekretnym Archiwum Waty- kańskim w Rzymie, gdzie znalazłam potwierdzenie informacji o jej śmierci w wierze luterańskiej, wbrew ogłoszo- nej plotce o powrocie do wiary katolic- kiej w ostatniej godzinie życia. Obecnie swoje badania skoncentrowałam bar- dziej na kwestii przekazu o życiu bo- haterki, zakodowanego w dziele sztuki oraz korelacji tych treści z zachowany- mi źródłami dotyczącymi biografii Wa- zówny. Postacią królewny interesuję się (...) nieprzerwanie od 1980 roku. W tym czasie stała się mi i mojej rodzinie osobą bliską, której w krużgankach Ko- ścioła Mariackiego w Toruniu zapalamy lampkę w dniu Wszystkich Świętych. (...) Skąd się w Polsce wzięła? Czy na- prawdę była oparciem i mentorką kró- la Zygmunta III Wazy? Anna Wazówna (1568-1625), córka Katarzyny Jagiellonki [polskiej kró- lewny i królowej Szwecji] i Jana, księ- cia finlandzkiego, późniejszego króla Szwecji, wnuczka Zygmunta Starego i Bony Sforzy (...), po raz pierwszy przyjechała do kraju swej matki w wie- ku 19 lat, w roku 1587, kiedy jej brat Anna Wazówna bi 0 Alicja Saar-Kozłowska z portretem Anny Wazówny autorstwa Grzegorza Ojcewicza Zygmunt został wybrany królem Pol- ski. Miała wspierać młodego władcę w nieznanym mu kraju, pilnować, aby wobec roszczeń nowych poddanych nie poczynił żadnych ustępstw nieko- rzystnych dla Szwecji. Młodsza siostra Zygmunta opisywana jest jako osoba silniejsza od brata, „z lepszą głową od niego”. (...) Była nawet brana pod uwagę jako małżonka przyszłego kró- la Polski, na rzecz którego Zygmunt mógłby zrzec się korony. (...) Dwu lub trzykrotnie wracała do Szwecji, gdzie brana była pod uwagę jako regentka podczas nieobecności Zygmunta, który został królem tego kraju w 1592 roku. (...) W latach 1595- 1598 mieszkała w zamku Stegeborg. Na stałe do Polski przyjechała w 1598 roku, kiedy to po klęsce w bitwie pod Linkóping jej brat stracił prawo do ko- rony szwedzkiej, obojgu zakazano po- bytu w tym kraju, a ich dawnym pod- danym utrzymywania korespondencji oraz wszelkich kontaktów z nimi pod groźbą kary śmierci. W swej nowej ojczyźnie Anna od samego początku budziła uznanie in- teligencją, wykształceniem, siłą cha- rakteru. Znajdowała jednak także ad- wersarzy z uwagi na swoje luterańskie wyznanie i nieprzejednanie w kwestii religii. Niepokoiła odprawianiem lute- rańskich nabożeństw na Wawelu, za co Zygmuntowi III zagrożono klątwą. (...) Początkowo związana silniej z dworem królewskim, otrzymała w 1604 roku starostwo brodnickie, a w 1611 golub- skie, „na swoje wyżywienie”.(...) Opie- kowała się ludnością tych terenów, prowadziła działalność budowlaną, stworzyła azyl wyznaniowy dla prote- stantów. O tym wszystkim zaświadcza jej korespondencja, w której nie brak troski o los ludzi starych, schorowa- nych, potrzebujących finansowego wsparcia lub ochrony albo pracy.(...) Godne podkreślenia jest jej intereso- wanie ziołami i ziołolecznictwem oraz medycyną i przełożenie tych pasji na opiekę medyczną nad poddanymi i ro- dziną oraz wspieranie literatury zioło- leczniczej. Swoją pierwszą aptekę miała już w Stegeborgu w Szwecji. Potem, jak wynika z jej korespondencji, w Brodni- cy i zapewne w Golubiu, [a także] szpi- tal we Wrockach. Źródła zaświadczają, że (...) [biednym i chorym] udzielała pomocy medycznej i wsparcia finanso- wego, zaopatrywała w żywność. Miała też rodzaj laboratorium, gdzie własno- ręcznie przygotowywała medykamen- ty i nie życzyła sobie wówczas żadnego towarzystwa. Znane były jej proszki na gorączkę, białe wody i inne lekarstwa, o które prosił ją także dwór warszawski (...), mimo tego, że na zamku funkcjo- nowała apteka królewska. Posiadała też własny zbiór recept na różne dole- gliwości. Porad udzielała bezpośrednio oraz listownie. Sama hodowała zioła i układała zielnik. Wsparła finansowo wydanie 1500-stronicowego „Zielnika” krakowskiego botanika i lekarza ubo- gich Szymona Syreniusza, będącego owocem jego ponadtrzydziestoletniej pracy. Dzieło, które przez stulecia słu- żyło wiarygodnymi poradami w dzie- dzinie medycyny domowej, co, wobec niskiego poziomu oraz małej dostęp- ności usług medycznych, okazywało się bezcenne. Na jednym z egzempla- rzy, starannie wydrukowanym, o nie- obciętych i niezszytych kartach, sama naklejała zasuszone rośliny lecznicze. W inskrypcji brodnickiego sarkofagu [napisano], że „jej ręce i bogactwo za- wsze stały otworem, dla sierot i potrze- bujących, życzliwość dla strapionych, apteka dla chorych, hojność dla dobrze zasłużonych”. Czytamy tam także, że Anna Wa- zówna „odpowiadając szlachetnie cno- tom królewskim i bohaterskim, była umysłem wykształconym, życzliwym, dobrotliwym, z godną podziwu uprzej- mością w stosunku do wszystkich, rzadką stanowczością przewyższającą płeć [kobiecą], dziewica najobyczaj- niejsza, księżniczka wspaniałomyślna, bohaterka sławna”. A także: „mimo, że wytrwałą w religii odwróconej od katolickiej, a jednak nie była [tej] wroga”- słowa, które ja sama nazy- wam testamentem Wazówny i które, moim zdaniem, otworzyły drogę dla wszelkich ekumenicznych poczynań związanych z jej powtórnym pochów- kiem w Kościele Mariackim w Toruniu w 1995 roku, w czasie obchodów Mię- dzynarodowego Roku Tolerancji. W tamtych czasach kobiety zosta- wały żonami i matkami rodzin albo wstępowały do klasztoru. Czy można powiedzieć, że była kobietą emancy- powaną? Była kobietą emancypowaną w kwe- stii swoich zainteresowań, wyznawanej wiary, postępowania wobec innych, ale nie w kwestii wyrażania własnych uczuć i planów małżeńskich. Po pro- stu nie mogła. Nigdy nie była zamężna choć od jej młodych lat snuto plany wydania jej za mąż. Czasem przeszka- dzało jej wyznanie — najpierw kato- lickie, a od 15 roku życia luterańskie, a najbardziej polityka dynastyczna. Jeszcze podczas jej pobytu w Szwecji planowano jej małżeństwo z arcyksią- żętami habsburskimi — Maksymilianem lub Mateuszem (1576, 1577), a potem Ernestem (1579); do planów związków z arcyksiążętami powrócono po elekcji Zygmunta III na króla Polski (1587). Według relacji z epoki, Anna miała akceptować jako pretendenta do swej ręki arcyksięcia Maksymiliana. Pro- ponowano też połączenie królewny związkiem małżeńskim ze Stefanem, bratankiem króla Stefana Batorego (1578), później z Baltazarem Batorym. Poważnym kandydatem był Jan Jerzy, wnuk elektora brandenburskiego, ale ite plany spełzły na niczym po wielu latach pertraktacji. Jaki był osobisty stosunek Anny Wazówny do tych kan- dydatów na jej męża, nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że jeszcze będąc w Szwecji pokochała mężczyznę z rodu Brahe. Raczej nie znajdując szczęścia w miłości, potrafiła opowiedzieć się za dobrem innych i w swoich listach wyraźnie pisała, że nie chce stawać na drodze do czyjegoś szczęścia. Dała temu dowód jeszcze w Stegeborgu, gdzie w 1595 roku doprowadziła do ślubu Sigrid Brahe i Johanna Gyllen- stierny, wbrew woli obu rodzin. Ża- gwarantowała zakochanym spełnienie ich marzeń. Wydarzenie to nazwano środowym małżeństwem. Podobnie postąpiła też przed swoją śmiercią w Brodnicy, gdzie od lata 1624 roku przygotowywała innowierczy ślub Magdaleny von Farensbach z grafem Ludwikiem Krzysztofem Ebersteinem. Nie zaznała miłości jako matka, ale wiadomo, że opiekowała się troskliwie dziećmi swojej przyjaciółki Sygrid oraz małym Władysławem, synem jej brata Zygmunta, późniejszym królem Włady- nr 326, kwiecień 2018 sławem IV, po śmierci jego matki Anny Habsburżanki (1598). W panegiryku ża- łobnym Opitza zostało podkreślone, że Władysław wzniósł pomnik nagrobny w kościele mariackim w Toruniu jako dowód „jego czci, uczucia, którym da- rzył szczególnie i z całej duszy [swą] ciotkę poprzez więzy pokrewieństwa, a rodzica ze względu na miłość”. Jaki splot okoliczności sprowadził ją na golubski zamek i do Brodnicy? Najprościej jest odpowiedzieć tak, jak przeczytałam w źródłach: „Rzeczy- pospolita dała jej starostwa brodnickie i golubskie na wyżywienie”. Pewnie i tak było. Innym powodem mogło być to, że Anna pozostawała w wyzna- niowym konflikcie z bardzo religijną Konstancją, katolickiego wyznania dru- gą żoną Zygmunta III Wazy, która nie wzbraniała się przed czynieniem sio- strze swego męża uwag z powodu jej luterańskiego wyznania. Nadanie kró- lewnie obu wspomnianych starostw rzeczywiście mogło zapewnić jej nieza- leżność finansową, swobodę działania, być może także w zakresie jej zainte- resowań botanicznych, a także szansę uporządkowania spraw religijnych na tych terenach i — jak chce dawna litera- tura — stworzenie azylu wyznaniowego dla swoich współwyznawców. Moim zdaniem był jeszcze jeden po- wód (...), nigdy niewyrażony oficjalnie, jednakże, kiedy badałam wydarzenia ostatnich lat życia królewny, wydał mi się prawdopodobny. Z zachowanej korespondencji wynika, że zajmowa- ła się ona problemami mieszkańców podległych jej terenów, ale przez długi czas nie mieszkała tam na stałe. Listy potwierdzają, że sytuacja zmieniła się od wiosny 1623 roku. Może właśnie wtedy, starsza i co- raz bardziej schorowana, postanowiła przenieść się gdzieś dalej od dworu i rodziny, aby umrzeć w spokoju w swej wierze, bez kolejnych prób nawracania jej, zwłaszcza na łożu śmierci. Tak się jednak nie stało. Nakłaniana do powro- tu do katolicyzmu, przyjęła w ostatniej godzinie komunię od swego nadwor- nego duszpasterza, luteranina Andrze- ja Babskiego. W rozgłoszoną plotkę o zmianie wyznania nie uwierzyli ani Zygmunt III Waza, ani nuncjusz papie- ski. W efekcie nie było jej gdzie pocho- wać. Ciało zabalsamowane, ubrane w królewski strój, czekało na uroczysty pochówek w Toruniu niemal 11 lat. W Brodnicy i Golubiu Anna Wazów- na zajmowała się administrowaniem powierzonymi jej dobrami, przebu- dowywała pałac, prowadziła prace budowlane w Golubiu. Wiadomo, że odwiedzali ją duchowni, z którymi prowadziła dysputy religijne. Jej go- ściem, wysłanym przez Zygmunta Ill Wazę, bywał nadworny medyk króla, Joachim Posselius, który opisał w 1624 roku problemy zdrowotne królewny. Odwiedzała ją też w starostwach para królewska — Konstancja i Zygmunt. Gościli na zamku w Golubiu w 1623 roku (i wówczas ufundowany został istniejący do dnia dzisiejszego dzwon), a w Brodnicy odwiedzili już bardzo ciężko chorą Annę w październiku 1624 roku, by wesprzeć ją w trudnych chwilach. Królewna w swych listach pisała, że to zadanie zostało spełnione i — na krótki wprawdzie czas — poprawił się stan jej zdrowia. Co wiemy o jej strojach, klejnotach, upodobaniach? DOKOŃCZENIE NA STR. 7 <JO x|= <|JO x|= <JO AIZ lo xIE Na Stadionie Narodowym Czytaj str. 4 W 2003 roku szkoła podstawowa w Gorczenicy otrzymała imię Anny Wazówny Czytaj str. 2 WW GMINIE BRODNICA www.brodnica.ug.gov.pl Podpisanie umowy inwestycyjnej 6 kwietnia wójt gminy Brodnica zawarł umowę z firmą Usługi Remonto- wo-Budowlane Zbigniew Kędziorski ze Zbiczna na rozbudowę istniejących bu- dynków i adaptację części ich pomieszczeń w Karbo- wie, Cielętach i Gortatowie na zwiększenie liczby miejsc w oddziałach przedszkol- nych. Umowna wartość ro- bót opiewa na kwotę 909 tysięcy złotych, a termin zakończenia ustalony został na 31 sierpnia br. Roboty budowlane w Kar- bowie obejmą adaptację czę- ści Wiejskiego Domu Kultury wraz z dobudową budynku w kształcie litery „L”. W Cie- nr 3, kwiecień 2018 rok lętach dostosowana będzie dla przedszkolaków część pomieszczeń szkoły podsta- wowej i powstanie dodat- kowa nowa część budynku. W Gortatowie także jest zaplanowana adaptacja nie- których pomieszczeń szkoły podstawowej. Wydzielone będą sale dla przedszkola- ków, szatnia oraz miejsca sanitarne i gospodarcze z odrębnym wejściem. Wszystkie te inwestycje będą wykonane dzięki pozy- skanym na ten cel środkom z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Pro- gramu Operacyjnego Woje- wództwa Kujawsko-Pomor- skiego na lata 2014 — 2020. e” P.. Spotkania teatralne w Gorczenicy Czytaj str. 2 [ZA Będą nowe miejsca w przedszkolach Kwota dofinansowania projektu, zgodnie z umową pomiędzy Gminą Brodnica a Województwem Kujaw- sko-Pomorskim wynosi po- nad 456 tysięcy zł. Dzięki temu przedsięwzię- ciu od września bieżącego roku zwiększy się liczba miejsc w oddziałach przed- szkolnych w Karbowie, Cie- lętach i Gortatowie. Zainteresowanych ro- dziców dzieci w wieku przedszkolnym wójt gmi- ny zaprasza do kontaktu, a szczegółowe informacje na temat przyjęć dzieci do oddziałów przedszkolnych można uzyskać u dyrekto- rów szkół podstawowych w Szabdzie (odnośnie Kar- bowa) i Gortatowie (także w Sprawie oddziału w Cie- lętach). (ik) Spotkanie sołtysów Bezpieczeństwo sanitarne Mając na uwadze bezpieczeń- stwo zdrowotne mieszkańców, a w szczególności zapobieganie występowania zbiorowych za- truć pokarmowych w obiektach zarządzanych przez gminę z ini- cjatywy Państwowego Powia- towego Inspektora Sanitarnego w Brodnicy w Urzędzie Gminy Brodnica odbyła się narada soł- tysów połączona ze spotkaniem z przedstawicielami inspekcji sanitarnej oraz Powiatowego Le- karza Weterynarii. Na spotkanie zaproszono, oprócz sołtysów , przewodniczące Kół Gospodyń Wiejskich oraz opiekunów świe- tlic wiejskich z terenu gminy. Na spotkaniu przedstawione zostały zagadnienia dotyczą- ce uzgadniania dokumentacji projektowej pod względem wy- magań sanitarno-higienicznych nowo powstałych obiektów za- rządzanych przez gminę, w któ- rych planowane jest podawanie posiłków. Omówiono szczegó- łowe wymagania dla pomiesz- czeń, w których przygotowuje się, poddaje obróbce lub prze- twarza środki spożywcze. Robi się to po to, aby zapobiec wy- stępowaniu zbiorowych zatruć pokarmowych, a tym samym zapewnić bezpieczeństwo zdro- wotne mieszkańcom. Powiatowy lekarz weterynarii przybliżył zebranym zagadnienia związane ze środkami podejmo- wanymi w celu zabezpieczenia gospodarstw rolnych, w których hodowane są zwierzęta przed wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń. Przedstawił rów- nież stan przygotowania i moż- liwości przeciwdziałania zagro- żeniu oraz likwidacji wystąpienia ognisk AFS. Na naradzie sołtysów poru- szono między innymi problemy związane z utrzymaniem dróg gminnych oraz wykorzystywa- niem na ten cel środków z fun- duszu sołeckiego. Omówiono kwestie utrzymania i udrażniania rowów i przepustów, w świetle prawa wodnego. Obecni na spotkaniu sołtysi stwierdzili, że należy uaktywnić działalność powstałej spółki wodnej, która może na utrzymanie rowów po- zyskać środki zewnętrzne. (mk) Sołtysi na spotkaniu Budowa kolejnych wodociągów Wójt Gminy Brodnica podpisał 19 kwietnia dwie umowy na roboty budowlane z Zakładem Usług Wodno- -Wodociągowych Czajkowski Sp. z o.o. z Brodnicy, wyło- nionym w drodze przetargu nieograniczonego. W ramach pierwszej umowy zostaną wykonane cztery odcinki sieci wodociągowych w Karbowie (ul. Sezamkowa i Parcelo- wa), Moczadłach i Kominach o łącznej długości około 850 m w celu zasilenia nierucho- mości, na których rozwija się budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne. Przedmiotem drugiej umowy jest modernizacja przepompowni ścieków w Cielętach poprzez wykona- nie rezerwowej pompowni dla zapewnienia niezawodnego i ciągłego odbioru napływają- cych ścieków. Łączna wartość umów wynosi 192.126 zł. Nadzór inwestorski będzie sprawo- wał Piotr Witkowski z firmy Novuminż z Brodnicy. (iki) Na ostatniej sesji 12 kwiet- nia Rada Gminy Brodnica przyjęła uchwałę, zgodnie z którą będzie można otrzymać dotację na inwestycje służące ochronie powietrza. Ruszy wdrażanie projektu „Eko- piec”, w którym właściciele domowych kotłowni będą mogli skorzystać z dofinanso- wania na wymianę pieca na bardziej ekologiczny. Dofinasowanie może wy- nieść 2 tys. zł od gminy i 2 tys. zł od Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Srodowiska i Gospo- darki Wodnej w Toruniu. Liczba środków przeznaczonych na ten cel jest ograniczona. Dotacje na ekologiczne Warto przy okazji przypo- mnieć, że gmina Brodnica daje możliwość dofinansowa- nia budowy indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków. Dofinansowanie odbywa się także w formie dotacji. Nabór wniosków do wyczerpania środków. Więcej informacji na temat obydwu dotacji można uzyskać w Urzędzie Gminy Brodnica, Referat Planowania Przestrzennego, Ochrony Srodowiska i Inwestycji, ul. Mazurska 13, 87-300 Brodni- ca. pok. 311-313, tel. 56 494- 16-30 lub 31. str. 2 Z okazji 450. rocznicy uro- dzin Anny Wazówny - królewny szwedzkiej, starościny brod- nickiej i golubskiej, uznając jej zasługi dla rozwoju gospodar- czego, społecznego naukowego i tolerancji religijnej początku XVII wieku z inicjatywy samo- rządów Powiatu Brodnickiego, Miasta Brodnicy, Powiatu Go- lubsko-Dobrzyńskiego i Miasta Golubia — Dobrzynia rok 2018 ustanowiono Rokiem Anny Wa- zówny. Przy tej okazji warto przypo- mnieć patronkę Szkoły Podsta- wowej w Gorczenicy - Annę Wazównę oraz okoliczności nadania tego imienia szkole. Kiedy w 1966 roku postawio- no nowy budynek szkoły w Gor- czenicy, automatycznie nadano mu imię XX-lecia PRL. Jednak ta nazwa się nie przyjęła i trudno ją znaleźć w dokumentach szkoły. Dlatego podjęto inicjatywę wy- brania patrona szkoły. W związ- ku z tym prowadzono szeroką edukację regionalną w celu zapoznania dzieci z wybitnymi postaciami naszej „Małej Ojczy- zny”. Od początku roku szkol- nego rozpoczęto planową i in- tensywną pracę zmierzającą do nadania placówce imienia. Szu- kano wśród osób związanych z regionem, a jednocześnie god- nych naśladowania przez mło- dzież. Takie warunki spełniała — królewna Anna Wazówna. Na początku napisano projekt, któ- ry spotkał się z pełną akceptacją Rady Pedagogicznej, Rady Ro- dziców i Samorządu Uczniow- skiego. Wszystkie podmioty szkoły w pełni zaangażowały się w jego realizację. „Kandydatu- ra” Anny Wazówny została za- akceptowana przez społeczność szkolną, środowisko oraz Radę Gminy. Termin nadania imienia szkole wyznaczono na 31 maja 2003 roku. W rocznicę urodzin królewny. Aktywne działania rozpoczęto we wrześniu, nawiązując współ- pracę z Miejską i Powiatową Biblioteką Publiczną, muzeum Fot. Archiwum W Gminie Brodnica To już historia Jak Szkoła Podstawowa w Gorczenicy otrzymała imię Anny Wazówny Reprezentacja szkoły w Gorczenicy w strojach z epoki podczas festynu w Brodnicy w 2003 roku i Towarzystwem Ziemi Micha- łowskiej po to, aby udostęp- nić szkole materiały związane z Anną Wazówną (książki A. Sa- ar-Kozłowskiej „Infantka Szwecji i Polski...”, G. Kurkowskiej „Anna Wazówna”). Jesienią zorganizowano wie- czór poświęcony królewnie Annie Wazównie i zaproszono brodnickiego historyka Jerzego Wultańskiego oraz poetę Ry- szarda Przybylskiego, który był uczestnikiem trzeciego pogrzebu królewny. Kółko teatralne recy- towało wiersze naszego poety. Na spotkanie przybyli rodzice i zaproszeni goście. Jerzy Wul- tański opowiadał o śladach Anny Wazówny w Brodnicy i okolicy. Natomiast Ryszard Przybylski bardzo dokładnie omówił cechy charakteru Anny Wazówny. Wiadomościami i badaniami o Annie Wazównie podzieliła się historyk sztuki Alicja Saar-Ko- złowska. Spotkała się z dzieć- mi klas I-Ill i IV-VI. Opowiadała o życiu i działalności Anny Wa- zówny oraz o swoich badaniach prowadzonych przez wiele lat. Jej opowiadania przeplatane były slajdami. Na zakończenie spotkania oprowadziła dzie- ci po wystawie z Ill pogrzebu Anny Wazówny. Dzięki wielkiej życzliwości A. Saar-Kozłowskiej została udostępniona wystawa Fot. Archiwum z Ill pogrzebu Królewny oraz pa- miątki z prac badawczych nad życiem i działalnością Anny Wa- zówny. Ponadto ojciec pani Alicji nieodpłatnie namalował portret przyszłej patronki szkoły. Samorząd Uczniowski, kół- ko komputerowe oraz redakcja gazetki szkolnej „Kleks” opra- cowała i zredagowała artykuły o patronce. W klasach IV-VI zo- stał przeprowadzony konkurs historyczny o życiu i działalności Anny Wazówny, a klasa Ill zorga- nizowała turniej wiedzy o Szwe- cji. Nawiązano współpracę z Ze- społem Szkół im. Anny Wazów- ny w Golubiu-Dobrzyniu, a także kontakt z Ambasadą Szwedzką w Warszawie i konsulatem gene- ralnym w Gdańsku w celu uzy- skania potrzebnych materiałów Sadzenie pamiątkowego dębu o Szwecji i patronce oraz inte- gracji europejskiej. Udało się też rozpocząć współpracę z Kołem Wazówianek, czyli absolwent- kami pierwszej szkoły w Polsce o imieniu Królewny Anny Wa- zówny. 8 marca rodzice uczniów wraz z Kołem Gospodyń Wiej- skich wzięli udział w odczycie Ryszarda Przybylskiego „Anna Wazówna — kobieta niepospoli- ta". W szkole opracowano pre- zentację na płycie CD poświęco- ną życiu i dokonaniom przyszłej patronki a dzięki uprzejmości firmy „Multi” z Brodnicy zostały wydane książki R. Przybylskie- go „Śladami Anny Wazówny” i A. Saar-Kozłowskiej „Królewna Anna Wazówna”. Uczniowie klas IV-VI brali udział w biwaku w Nowej Wsi. Mieszkali w pała- cu, w którym prawdopodobnie Odsłonięcie tablicy pamiątkowej przebywała Anna Wazówna. W klasach |-lll zorganizowa- no szkolny konkurs plastyczny o Annie Wazównie oraz powia- towy konkurs literacki na legen- dę lub wiersz o Annie Wazów- nie. Po długich i pracochłonnych przygotowaniach uroczystość rozpoczęto w wyznaczonym czasie od mszy św. w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Swię- tego w Gorczenicy odprawio- nej przez ks. prałata Bolesława Lichnerowicza. Mszę uświetnił występ chóru Canto Graciozo pod kierunkiem Mirosławy Bar- czewskiej. Podczas uroczystego przemarszu do szkoły dziew- czynka przebrana za Annę Wa- zównę w asyście miejscowej OSP i rycerzy z Bractwa Rycer- skiego na czerwonej poduszce niosła złotą koronę Anny Wa- zówny, udostępnioną przez ks. prałata J. Nowakowskiego. W odsłonięciu i poświęceniu tablicy pamiątkowej w szkole wziął udział także ks. bp kościoła augsbursko-ewangelickiego Mi- chał Wroczyński. Wreszcie przy- szedł czas na wystąpienia gości oraz inscenizacje przedstawio- ne przez uczniów. Był to dzień pełen radości i życzliwości. Do szkoły, do Gorczenicy wkroczyła historia, mianowicie wiek XVII i wybitna jego reprezentantka — nr 3, kwiecień 2018 królewna Anna. Uczniowie klas |-II] wystawili bajkę „Królewna Anna Wazówna” a z klas IV-VI — sceny dworskie oraz rozprawę sądową: „Czy Anna Wazów- na może być patronem Szkoły Podstawowej w Gorczenicy?”. Prawie wszyscy uczniowie bio- rący udział w uroczystości, aby stworzyć odpowiednią atmos- ferę i przybliżyć czasy Anny Wa- zówny, zostali przebrani w stroje tej epoki. Zostały także zaprezentowane jubileuszowe wydania książek: Alicji Saar-Kozłowskiej oraz Ry- szarda Przybylskiego poświę- cone Wazównie. Aby uświetnić fakt nadania imienia szkole, przyjęto zwyczaj, aby prymus szkoły posadził drzewo dębu. Po raz pierwszy w nowo założonym ogrodzie „Anny Wazówny” po- sadzono dąb jej imienia. Trudno w kilku zdaniach przedstawić tak wielkie przed- sięwzięcie, w którym brali udzial wszyscy pracownicy szkoły, uczniowie oraz wielu rodziców. Od tego czasu 31 maja stał się świętem szkoły. Wtedy urządza- ne są konkursy, wycieczki, za- bawy, przedstawienia związane z patronką szkoły. Szkoła jest dumna z imienia Królewny Anny Wazówny, o czym niech świad- czy cytat zaczerpnięty z Jej sar- kofagu napisany przez ludzi zna- jących Ją osobiście: „...Bohaterka sławna. Której ręce i bogactwo zawsze Stały otworem dla sierot i po- trzebujących, Zyczliwość dla strapionych, apteka dla chorych, Hojność dla dobrze zasłużo- nych...” Opracowano na podstawie materiału pt. „Z historii szkoły w Gorczenicy” przygotowane- go przez: Elżbietę Krajnik, Lau- rę Bartnicką, Beatę Kłosowską, Dorotę Prątnicką, _Wiolettę Szwarc. (ik) Tradycji poświęcają wiele czasu Wprawdzie po Świętach Wielkanocnych zostały tylko wspomnienia, ale z kronikar- skiego obowiązku odnotujemy, że przed nimi odbył się gminny przegląd palm w Szczuce. Organizowany jest przez gminną bibliotekę. W tym roku w przeglądzie udział wzięło 11 palm wykonanych przez młodzież ze szkół podstawo- wych z Gorczenicy, Szabdy i Gimnazjum w Szczuce oraz z Kół Gospodyń Wiejskich w: Szczuce, Gorczenicy, Bart- nikach, Niewierzu, Mszanie, Szabdzie, Karbowie i z Klubu Seniora z Karbowa. Palmy są co roku coraz ładniejsze, wykona- ne z niezwykłą precyzją, każda jest niepowtarzalna i wyjątko- wa. Osoby, które je wykonują wkładają wiele pracy i pomysło- wości, poświęcając swój czas, przyczyniają się do kultywowa- nia tradycji ludowej związanej z obrzędami tego święta. Palmy biorące udział w prze- glądzie gminnym wystawione zostały także w Powiatowym Konkursie Palm Wielkanocnych w Ośrodku Kultury w Bobrowie. Tam spośród zgłoszonych 52 palm wykonana przez KGW Gorczenica palma zajęła I miej- sce w kategorii kół gospodyń wiejskich. Komisja przyznała wyróżnienia dla Szkoły Podsta- wowej w Gorczenicy, Klubu Se- niora Karbowo i kół gospodyń wiejskich z Bartnik, Karbowa i Niewierza. (jk) W Szkole Podstawowej im. Królewny Anny Wazów- ny w Gorczenicy odbył się 9 kwietnia gminny konkurs „MIII Spotkanie Teatralne u Królewny Anny Wazów- ny”, którego celem było rozwijanie zainteresowań czytelniczych i teatralnych, rozwijanie aktywności twór- czych oraz wczuwanie się w motywy postępowania i przeżycia bohaterów lite- rackich. W konkursie wzięło udział 25 młodych aktorów ze szkółw Szabdzie i Gorcze- nicy z klas IV-VII. Temat tego- rocznego konkursu brzmiał „A to Polska właśnie”, aby uczcić 100. rocznicę odzyska- nia niepodległości. W ramach konkursu oce- niano ruch sceniczny, inter- pretację utworu, popraw- ność wymowy oraz ogólne wrażenie artystyczne. Jury w składzie: Aneta Giemza- Bartnicka — instruktor Pra- cowni Teatralnej i Barbara Wydzgowska — animator Spotkanie teatralne u królewny Anny Wazówny kultury wyłoniło zwycięzców: I miejsce - Szkoła Podstawo- wa w Szabdzie, najlepszy aktor — Adrian Kostępski; II miejsce Szkoła Podstawowa w Gorcze- nicy, najlepszy aktor — Zuzanna Ojewska. Po części konkursowej Ane- ta Giemza-Bartnicka przepro- wadziła dla uczniów warsztaty teatralne, zwracając uwagę na poprawność dykcyjną i języko- wą oraz umiejętność wyrażania uczuć i emocji. Miłośnicy sztuki teatralnej otrzymali nagrody ufundowane przez Gminę Brodnica. Były to książki o treści patriotycznej. Konkurs o Annie Wazównie przygotowała Laura Bartnicka. E.K. Po wręczeniu nagród <JO x|= <JO AIZ lo xIE nr 3, kwiecień 2018 W Gminie Brodnica Wiosenny wyścig Gminne zawody sporto- we dla klas |-Ill „Wiosenne wyścigi” odbyły się 27 mar- ca w Szkole Podstawowej w Szabdzie. Brały w nich udział dzieci ze szkół w Gor- czenicy, Gortatowie, Szab- dzie oraz szkoły filialnej w Cielętach. Przeprowadzo- no 10 konkurencji. Zawod- nicy byli podzieleni na cztery kolorowe zespoły. Wyniki wraz ze składem drużyn: I miejsce — grupa „Zieloni”: Mateusz Badaczewski, Dawid Adrian Brokos, Zuzanna Dąb- kowska, Patrycja Truścińska, Nikola Pankowska, Jagoda Kwiatkowska, Zuzanna Bart- kowska, Joanna Berent; Il miejsce — grupa „Niebie- scy”: Monika Zamkowska, Jagoda Skowrońska, Hubert Szymański, Kacper Kosiorek, Zuzanna Przeździęk, Amelia Olejnik, Joanna Filipska, Ty- moteusz Zalewski, Martyna Szymańska, Jakub Brodziń- ski, Szymon Domżalski, Ma- ciej Snieżawski; II! miejsce — grupa „Czer- Piotr Paśniewski, Aleksan- dra Siedlecka, Antonina Szalkowska, Lidia Borysiak, Mikołaj Drumiński, Szymon Sosiński, Alicja Stachurska, Hubert Kuczbański; | IV miejsce - grupa „Żółci”: Nina Osowska, Agata Za- wadzka, Bartosz Gościnny, Nikola Fijałkowska, Paulina Pankowska, Hubert Marcin- kowski, Kinga Jarosz, Patry- cja Szczepańska, Jan Grab- kowski, Jędrzej Stankowski, Jakub Wojciechowski, Paweł Witkowski. str. 3 wania fizycznego w szkole w Szabdzie. Wszystkie ze- społy otrzymały pamiątkowe dyplomy, medale, nagrody rzeczowe oraz słodki poczę- Badaczewski, Antonii Tydry- woni”: Kamil Wenderholm, Laura Jaworska, Piotr Cie- szewski, Hubert Truściński, Marta Wojdyło i Izabela Ru- Zawody przeprowadziły stunek. Fundatorem nagród była Gmina Brodnica. 2 Aleksander Lewandowski, chański, Zofia Brzezińska, pińska - nauczycielki wycho- (AS) Gminne eliminacje w Gorczenicy Turniej bezpieczeństwa na drodze W Szkole Podstawowej w Gorczenicy odbyły się 5 kwietnia gminne eliminacje Ogólnopolskiego Turnieju Bez- pieczeństwa w Ruchu Drogo- wym dla uczniów gimnazjum oraz szkół podstawowych z terenu gminy Brodnica. Turniej ma na celu inspiro- wanie uczniów i nauczycieli do pracy na rzecz bezpieczeń- stwa w ruchu drogowym oraz popularyzowanie roweru jako bezpiecznego środka transpor- tu, a także rekreacji i sportu. Uczestnicy najpierw rozwiązy- wali testy z wiedzy teoretycznej a następnie brali udział w części praktycznej polegającej na sprawdzeniu ich umiejętności jazdy na rowerze oraz udzielania pierwszej pomocy przedme- dycznej. Po zliczeniu wszystkich uzyskanych przez uczestników punktów ostateczna klasyfika- cja w turnieju przedstawia się następująco: I miejsce Szkoła Podstawo- wa w Gorczenicy w składzie: Bartosz Kristoforski, Nikola Dzwonkowska, Piotr Grabowski, Anna Wrońska; Il - Szkoła Pod- stawowa w Szabdzie: Aurelia Jankowska, Julia Kaczyńska, Bartłomiej Przeradzki, Bartłomiej Zieliński; Ill - Szkoła Podsta- wowa w Gortatowie: Kinga Kułakowska, Natalia Pawłow- ska, Adrian Jabłoński, Damian Kaźmierczyk. Gimnazjum w Szczuce reprezentowały dwie druży- ny. I miejsce zajęła drużyna w składzie: Robert Dembek, Wiktoria Dolega, Jakub Piecek; II - drużyna w składzie: Karolina Toczyska, Miłosz Panter, Patryk Robakowski. Wójt gminy Brodnica Edward Łukaszewski wręczył nagrody uczestnikom turnieju oraz po- dziękował policjantom z Komen- dy Powiatowej Policji w Brod- nicy za udział w sędziowaniu zawodów. Szkoła Podstawowa w Gorczenicy oraz Gimnazjum w Szczuce będą reprezentowały Gminę Brodnica w eliminacjach powiatowych Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa w Ru- chu Drogowym. (SCz) 77 Koi LUPY str. 4 Konkurs recytatorski przedszkolaków W szkole filialnej w Cie- lętach 26 marca odbył się Gminny Festiwal Twórczo- ści Przedszkolaków — kon- kurs recytatorski pt. „Wiel- kanoc oczami dziecka”. Brały w nim udział dzieci z czterech oddziałów przed- szkolnych: przy Szkole Pod- stawowej w Gortatowie, dwóch przy Szkole Podsta- wowej w Szabdzie i jednego przy Szkole Podstawowej w Gorczenicy. Dzieci recytowały wiersze Zz w dwóch kategoriach wieko- wych: 3-5 latki oraz 6-7 latki. Ocenę występów przed- szkolaków prowadziła komi- sja konkursowa w składzie: Ewa Gęstwicka - emeryto- wana nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej, Małgorza- ta Zarembska - Gminnej Biblioteki Publicz- nej w Szczuce, Joanna Bo- nawenturska - Gminnej Biblioteki Publicznej w Szczuce, oddział Mszano. Nad przebiegiem konkursu czuwała Maryla Wolentar- ska, kierownik szkoły filialnej w Cielętach. W każdej grupie wieko- wej było 14 uczestników, spośród których wyłoniono trzech zwycięzców. I miejsce zajęła — Zofia Swi- derek z oddziału przedszkol- nego przy SP w Gorczenicy, Il-- Szymon Kołakowski z od- działu przedszkolnego przy SP w Gortatowie, III - Anna Brach z oddziału przedszko|- nego przy SP w Gorczenicy. W Gminie Brodnica kierownik z pracownik towie. Wójt grupy 3-5-latków: Brodnica. grupy I miejsce — Natalia Cegielska z oddziału przedszkolnego w Karbowie przy SP w Szab- dzie, I| - Agata Burszta z od- działu przedszkolnego przy SP w Gortatowie, III — Lena Szymańska z oddziału przed- szkolnego przy SP w Gorta- gminy Edward Łukaszewski czył dzieciom uczestniczą- cym w festiwalu nagrody w postaci książek i dyplo- mów. Oddziały przedszko|- ne otrzymały pamiątkowe dyplomy i książki z bajkami za udział w konkursie. Fun- datorem nagród była Gmina nr 3, kwiecień 2018 6-7-latków: Brodnica wrę- M.W. FE TERE YW Podróże kształcą W wyniku otwartego konkursu ofert na wspieranie zadania w za- kresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w roku 2018 Stowarzyszenie Spo- łeczno — Kulturalne Przyjaciół Wsi Karbowo otrzymało dotację z bu- dżetu Gminy Brodnica na realizację proponowanego zadania publicz- nego. Zgodnie z umową stowarzy- szenie zorganizowało 14 kwietnia wycieczkę do Warszawy. Rozpoczęła się ona od zwie- dzania Sejmu RP. Zaproszenie otrzymano od posła Zbigniewa Sosnowskiego, który także opro- wadzał uczestników po salach i ko- rytarzach. Kolejnym punktem wycieczki było zwiedzanie Stadionu Narodo- wego trasą pod nazwą - „Piłkarskie emocje”, na której można było zo- baczyć m.in. pomieszczenia stre- fy zawodniczej, wykorzystywane — W holu sejmowym Przed Stadionem Narodowym podczas meczów reprezentacji Polski w piłce nożnej oraz centrum medialne PGE Narodowego, które przeznaczone jest dla dziennikarzy. Ostatnim punktem było przed- stawienie w Teatrze „Kamienica”. W komedii pt. „Trzecia młodość Bociana” założyciel teatru Emilian Kamiński wystąpił w potrójnej roli — dramaturga, reżysera i tytułowe- go bohatera. Jan Bocian, muzy- kant i niezrównany uwodziciel, po śmierci drugiej żony kończy z wy- godnym, ale nieco nudnym ży- ciem w Królowym Moście i rusza na podbój Warszawy. Czy prawdą okaże się przysłowie, że z rodziną to najlepiej na zdjęciu? A może nabierze zupełnie nowego znacze- nia? Wycieczka była okazją do inte- gracji lokalnej społeczności, wzbo- gaciła uczestników kulturowo, a także dostarczyła wszystkim wie- lu pozytywnych emocji. (ik) Zmiany w szacowaniu szkód łowieckich Od 1 kwietnia tego roku weszła w życie ustawa, która zmienia m.in. system szacowa- nia szkód wyrządzonych przez niektóre zwierzęta łowne w uprawach i płodach rolnych. Od tego dnia wnioski o szaco- wanie szkód w uprawach i pło- dach rolnych należy składać do organów wykonawczych gmin (wójtów) właściwych ze względu na miejsce wystąpienia szkody. Szacowania szkód dokonuje zespół złożony z przedstawicieli jednostki pomocniczej gminy (sołtysa tego sołectwa, w którym wystąpiła szkoda w uprawach), dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego oraz poszkodowa- nego właściciela lub posiadacza upraw. W dalszym ciągu do wyna- gradzania szkód łowieckich zobowiązany jest dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego. Wypłaty odszkodowania dzier- żawca albo zarządca obwodu łowieckiego dokonuje w termi- nie 30 dni od dnia otrzymania protokołu z szacowania ostatecz- nego, od którego nie wniesiono odwołania. Więcej informacji można uzyskać w Urzędzie Gminy Brodnica, Referat Planowania Przestrzennego, Ochrony Srodo- wiska i Inwestycji, ul. Mazurska 13, 87-300 Brodnica. pok. 311- 313 lub tel. 56 494 16 30 lub 31. (ik) <JO x|= <JO AIZ lo xIE nr 326, kwiecień 2018 Anna Wazówna Głowa lepsza od królewskiej Katarzyna Jagiellonka bę- dąc gorliwą katoliczką ota- czała się duchownymi tej wiary. To zapewne królew- scy kapelani wśród których nie brakowało jezuitów, byli pierwszymi nauczycielami zarówno młodego Zygmun- ta, jak i Anny. Z zapisków źródłowych wiadomo, że nauczycielami Zygmun- ta byli też m.in. luteranie: Szwed Nils Rasz oraz inf- lantczyk Arnold Grothuzen. Niewykluczone, że uczyli oni również królewnę. Natura obdarzyła Annę wysoką inteligencją, wielo- ma zdolnościami, sprytem, bystrością umysłu i siłą woli. Królewna szybko przy- swajała sobie wiedzę z róż- nych dziedzin. Była ciekawa ludzi i świata. Miała miłą po- wierzchowność. Zdając so- bie sprawę, że w przyszłości córka stanie się obiektem małżeńskich zainteresowań, rodzice postarali się, aby Anna poznała również języki obce. Wazówna opanowała więc język polski, szwedzki, niemiecki (w którym często pisała listy), włoski, francu- ski, a nawet łacinę, której znajomość stanowiła nie lada wyzwanie. W roku 1578 Anna pozna- Ogród w Łobzowie Jagiellonkę, która mocno pokochała swą siostrzeni- cę. Oprócz brata Zygmun- ta Anna Jagiellonka była najbliższą sercu Anny oso- bą w Polsce. Działo się tak do śmierci królowej Anny (9 września 1596 roku). To zapewne właśnie od ciotki, podczas pobytów w przypa- łacowym ogrodzie w Łobzo- wie, młoda królewna przeję- ła zamiłowanie do kwiatów, ziół leczniczych, ogrodnic- twa i botaniki. Z kolei królowa Anna bo- taniczne _ zainteresowania odziedziczyła po swej mat- ce królowej Bonie. Jednak nie tylko dary natury były obiektem zainteresowania królewny Anny. Pociągałą ją również literatura teologicz- storyczna, medycyna, che- mia, muzyka i malarstwo, co pozwoliło w przyszłości stawiać ją w gronie naj- ważniejszych mecenasów sztuki i nauki epoki baroku w Polsce. Interesowała ją także dyplomacja. Współcześnie Annie do- stojnicy wyżej oceniali dy- plomatyczne umiejętności Anny niż jej brata Zygmun- ta. Znając talenty siostry, po objęciu tronu szwedzkie- go, Zygmunt uczynił Annę swym namiestnikiem pilnu- jącym spraw w tym kraju. Z tego zadania wywiązała się najlepiej jak potrafiła, stawiając czoła starającemu się o tron szwedzki Karolowi Sudermańskiemu. (sta) ZIEMIA MICHAŁOWSKA Nie tylko zielnik... Botanika i ziołolecznic- two zajmowały szczegól- ne miejsce w życiu Anny Wazówny. Królewna nie tylko studiowała ówczesne księgi poświęcone botani- ce, ale również sama pro- wadziła badania naukowe. Celowi temu służyć miało m.in. założenie ogrodu botanicznego w Golubiu, w którym hodowała rzadkie rośliny (m.in. tytoń) i lecz- nicze zioła. Interesowała ją nie tyle ozdobna, lecz prak- tyczna strona życia roślin. Do najmilszych zajęć kró- lewny należało jak wskazy- wali jej współcześni: „prze- chadzać się po ogrodzie, sadzić szkółki drzew, pielę- gnować kwiaty, zbierać ro- śliny żyjące na swobodzie, zasadzić te, które potrze- bowały specjalnej opie- ki, badać ich właściwości i użytek, rozprawiać o nich z biegłymi w sztuce lekar- skiej, najczęściej z pewnym Włochem, przyrządzić je jako lekarstwa dla ulgi cho- rym, wyciągać z nich soki i treści”. Z zebranych przez lata ziół Anna sama sporządzi- ła zielnik roślin leczniczych przechowywany aż do koń- ca XVIII wieku w bibliotece Radziwiłłów w Nieświerzu. Niestety, zaginął on w wy- niku wojennych zawieruch. badaczy, Anna sfinansowa- ła m.in. wydanie katalogu roślin rosnących w okoli- cach Krakowa autorstwa Gabriela Joannicego. Największą jednak zasłu- gą królewny było pokrycie kosztów wydania w 1613 roku Zielnika - wielkiego dzieła profesora Akade- mii Krakowskiej Szymo- na Syreniusza. Księga ta o znaczeniu europejskim, stanowiła plon 40 lat ba- dań Syreniusza nad rośli- nami medycznymi. Nauko- wiec ukończył ją tuż przed śmiercią 29 marca 1611 roku. Wszystko wskazywa- ło na to, że z braku pienię- dzy na opublikowanie dzie- ła ogrom pracy badacza zostanie zaprzepaszczony. Na szczęście przyjaciel i egzekutor testamentu Sy- reniusza — Gabriel Joannicy znalazł mecenasa wydania księgi. Była nią oczywiście wielka miłośniczka botaniki i ziołolecznictwa królewna Anna. Wazówna spienię- żyła na ten szlachetny cel część swych klejnotów. Zielnik był dziełem wręcz monumentalnym. Liczył 1584 strony tworzonych przez pięć ksiąg i 719 roz- działów. Był bardzo boga- to ilustrowany (ponad 700 rycin). Informował o mor- fologii i fizjologii roślin, uprawie oraz znaczeniu leczniczym. Nakład liczył 900-1000 sztuk. Jeśli Anna Wazówny nie została nigdy panującą królową, to śmiało można uznać ją za królową pol- skiej botaniki. (sta) gm, FE ="TEWHORR WYK ZEE | | KSIĘGIFITEK WSAE: © Folch Monminych OKOGAGY ROLDEŁI. E ła swą ciotkę królową Annę na (rozprawy Lutra) oraz hi- Doceniając pracę innych DOKOŃCZENIE ZE STR. 6 (...)j W panegiryku żałobnym Opitz wspomniał o muzycznych zainteresowa- niach królewny. Napisał, że (...) [zaanga- żowanie religijne wyrażała] „nie tylko mil- czącą pobożnością, lecz także śpiewem, hymnami, pochwałami Boga i pieśniami. Dlatego w osobnej izbie, w przedsionku, stało wszędzie wiele (...) instrumentów muzycznych, na których biegle grała wprawnymi palcami i pięknym głosem śpiewała” (...). Wiadomo też, że intere- sowała się literaturą teologiczną i chęt- nie na te tematy dyskutowała, zaprasza- jąc i godząc zwaśnione strony w swoich włościach. O zainteresowaniach bota- nicznych, tak istotnych dla królewny, wspomniałam już wcześniej. O strojach Anny Wazówny wie- my niezbyt wiele. Najlepszym, pew- nym źródłem jest jej figura nagrobna w kościele Wniebowzięcia Najświęt- szej Panny Marii w Toruniu, zaś lite- rackim krótka wzmianka na ten temat w panegiryku żałobnym napisanym przez niemieckiego poetę Marcina Opitza. Czytamy tam: „Ona zaś dla siebie nie domagała się niczego z wiel- kiego rozgłosu sławy, z blasku diade- mów i tytułów poza niewielką dumą na własnym czole, niczego ze swoich zwycięstw i triumfów poza radością i ulotną ludzką uciechą. Czy prostoty? W zaciszu domowym suknie eleganc- kie, a w świątyni raczej ozdobne. Pu- blicznie królewskie, jednak prawie za- wsze czarne i bez przepychu”. W obu przypadkach utrwalona została, w ka- mieniu i słowem, informacja o strojach eleganckich, raczej ciemnych, skrojo- nych na modłę hiszpańską. Fragmenty ubioru Anny Wazówny zachowały się w krypcie jej pomnika grobowego. (...) Mogły należeć do jej codziennej garderoby: jedwabny cze- pek z siateczką na włosy z wpiętymi srebrnymi szpileczkami, sztuczne war- kocze, pończochy. Suknię, w której królewna została wyobrażona w nagrobku w Kościele Mariackim w Toruniu, przedstawiono według mody hiszpańskiej. Jest długa i zakrywa buciki. W górnej partii ma spiczasto zakończony stanik, dolna jest rozkloszowana. Pod szyją znajduje się okazała kryza, na ramionach ukształ- towano uniesione, półkoliste nara- mienniki; zewnętrzne rękawy, długie do samej ziemi, są otwarte i odsłaniają spodnią suknię zdobioną lamówką. Na głowie ma okazały diadem zdobiony gęsto naszywanymi perłami. Grobowa suknia Anny w ujęciu rzeźbiarskim była zapewne biała jak alabaster, z którego ją wykonano, zdobiona złoceniami. Biel jako symbol czystości i zwycię- stwa akcentowano w uroczystościach żałobnych Wazówny w Toruniu w 1636 roku z polecenia króla Władysława IV, bratanka zmarłej, fundatora uroczysto- ści i nagrobka. (...) (...) Jest jeszcze jedno źródło, które może nam wskazać sposób ubierania się królewskiej siostry. Jest nim tak zwana Rolka sztokholmska, ukazująca uroczysty wjazd Zygmunta Ill Wazy i jego drugiej małżonki Konstancji Austriaczki do Krakowa w 1605 roku. W krytym ozdobnym powozie jadą cztery damy. Jedną z nich (...) jest naj- prawdopodobniej królewska siostra Anna — ubrana w czarne odzienie ze złotymi lamówkami na kołnierzu, z wy- soką białą, niezbyt obficie zmarszczoną kryzą i w charakterystycznym okaza- łym diademie. (...) Jak wynika z listów (...) w kwestii strojów musiała być raczej oszczędna, skoro na planowany na brodnickim zamku ślub Magdaleny von Farens- bach polecała przerobić starte suknie „leżące po próżnicy” (...). Historia biżuterii królewny to cała skomplikowana, burzliwa i tajemnicza opowieść. Wiadome, że jako księżnicz- ka szwedzka posiadała własne klejnoty, mogła je też odziedziczyć po zmarłej w 1583 roku matce. Jej kolekcja mogła rozwinąć się także w związku z plano- wanym przez wiele lat ślubem z Janem Jerzym (...). Zestaw mogły wzbogacić też precjoza zmarłej ciotki Anny Ja- giellonki. Jednakże, kiedy wraz z Zyg- muntem opuszczała Szwecję po klęsce brata pod Linkoping, pozostawiła nie tylko wszystkie swoje nieruchomości i przyjaciół, ale także stroje i klejnoty. Jest prawdopodobne to, że niektóre elementy jej biżuterii były nie tylko po- darunkami od brata, ale także zostały samodzielnie przez niego wykonane - jak słynna bransoleta Wazówny, o któ- rej najpierw przeczytałam w szwedz- kich osiemnastowiecznych źródłach, a potem odnalazłam ją w zbiorach królewskiej zbrojowni Livrustkamma- ren w Sztokholmie. (...) Wspomniany klejnot był, być może, jednym z tych, które skradziono w czasie brodnickiej profanacji w 1629 roku. Niezwykle ciekawa i sensacyjna jest historia planowanej potajemnej sprze- daży klejnotów królewny znanemu z zamiłowania do kosztowności i dro- gich kamieni carowi moskiewskiemu Dymitrowi Samozwańcowi. Zachował się pamiętnik zaufanego dworzanina Zygmunta Ill Wazy Stanisława Niemo- jewskiego, któremu królewna powie- rzyła precjoza o ogromnej wartości 70.000 ówczesnych złotych (dziś war- tych wielokrotnie więcej) i zleciła ich sprzedaż carowi, być może licząc na pozyskanie środków na zaspokojenie swoich przyrodniczych zamiłowań. Niemojewski wiózł kosztowności owi- nięte w jedwabną tkaninę, włożone do specjalnej żelaznej skrzyneczki zielono malowanej. Zaprezentował je carowi i pozostawił w celu dokładnego ich obejrzenia, ale następnego dnia wład- ca stracił życie, a dworzanin królewski popadł w trzyletnią niewolę. Klejnoty udało się jednak po długich staraniach odzyskać za poświadczeniem specjal- nym kwitem, dzięki czemu zachował się ich spis. Były tam między innymi kanaki (naszyjniki), manele (branso- letki), sztuki z rubinami, szmaragdami, perłami, diamentowe tabliczki, garnitu- ry klejnotów z dwiema perłami, takie, jak ten stanowiący śmiertelny zestaw precjozów Wazówny na toruńskiej fi- gurze nagrobnej. (...) Taki zestaw klejnotów z dwiema perłami wyobrażono także na grafice przedstawiającej Annę Habsburżan- kę, zmarłą w 1598 roku pierwszą żonę Zygmunta Ill; także Anna Jagiellonka na tak zwanym portrecie koronacyj- nym ma podobną biżuterię. Klejnoty te zatem istniały naprawdę. Być może był to komplet szczególnie cenny, królew- ski, którego posiadanie, a zwłaszcza noszenie dodawało osobie splendoru i monarszej godności. Współcześni mieli oceniać wartość klejnotów Anny Wazówny na około 200 000 talarów. Le- genda tych bogactw musiała być duża, skoro wkrótce po śmierci królewny jej nadwornego duszpasterza Andrzeja Babskiego wtrącono do lochu za rze- kome ukrycie skarbu Wazówny. Wiadomo też z listów królewny, że drogie kamienie służyły jej nie tyko do ozdoby. Jak to wówczas bywało, perły stosowała w celach leczniczych, choć sama twierdziła, że nie czuła się po nich dobrze. Czy przy okazji Roku Anny Wazów- ny uda nam się wywołać większe za- interesowanie tą postacią, a przy oka- zji stworzyć nową markę promocyjną regionu? Sądzę, że w 2018 roku zainteresowa- nie postacią królewny Anny Wazówny wzrośnie w naszym regionie, a dzięki echom zaplanowanych obchodów oraz dzięki przypomnieniu filmów o tej bohaterce, także w całym kraju. Służyć temu będą prelekcje, konkursy wiedzy(...), trasy turystyczne, obcho- dy urodzin Anny w maju (17 lub 31), wystawy i publikacje oraz jarmark eko- logiczny w Brodnicy i obchody imienin królewny na zamku w Golubiu-Dobrzy- niu. Pojawią się też zapewne specyfiki kulinarne(...), przypomniane zostaną po raz kolejny ziołolecznicze recepty pochodzące ze starych zielników. (...) Wszystkim zainteresowanym posta- cią (...) życzę miłych chwil przy lektu- rze poświęconych jej publikacji, wspa- niałych doznań podczas zwiedzania Brodnicy i Golubia-Dobrzynia oraz Ko- ścioła Mariackiego w Toruniu. Jestem też wdzięczna za zaangażowanie się w obchody i uczczenie 450. rocznicy urodzin postaci, która towarzyszy mi przez całe moje zawodowe życie, czy- niąc je ciekawszym i pełniejszym; któ- ra pozwoliła mi przeżyć głęboko dzieje człowieka, który już dawno odszedł, ale zostawił po sobie dobrą pamięć. Bada- nie jej dziejów zaprowadziło mnie do wielu ciekawych, zapewne nigdy nie- poznanych w innej sytuacji, zakątków Europy, otworzyło drzwi archiwów, bibliotek, domów różnych osobisto- ści (...). Dzięki mojej pracy badawczej nad biografią Anny Wazówny zosta- łam też zaproszona na królewski obiad w Warszawie, a król Szwecji Karol XVI Gustaw przyznał mi Order Gwiazdy Po- larnej. Także i dziś w związku z losami kró- lewny poznaję nowych ludzi — ku mojej radości. Źródło: www.kujawsko-pomorskie.pl "M EMTTEFTTRTTTTTITTEE FETEST DPTPATNCTOECYP ERA ROTETOEEEE TN LL B r. godz. r". „A | (EDITH TIE iqshurskię ZE Yin = LL UW ik edafikaki STAROSCINA E RODNI NE Alicji Saar-| WIYTYZYZY TATTY" WPP I NĄ raz jA i DA FA EA FTRTA PTY PLTYTEETTW| |. ztw "nak oiii * „mpiiww i) PR OTACZA PPYFEOWUETO WWP FEEEEOACENE EOT "Bzyk 9.08.201 | GSL UrR 1.00 - zamek i | BÓN D 10.UU = [ PROF. GRZEGORZA E IMEI Z LTL AUJYTY azówny zdWNYy Wazówny IE k (ai I i [M |! " Ua AMA kJ I A K WEĄ KI RTNVY DI UT, dsiANali cf: NT I WAIT jj AWARUOKIABNNIKTY U ik UKĄ PLAST YLZNE sg J U r | : TLI UL WAZO i „ANNA WAZOWNA - nr 326, kwiecień 2018 Pani z wachlarzem Chociaż Anna Wazówna lubiła malarstwo, nie chcia- ła być portretowana. Będąc kandydatką dla wysoko uro- dzonych kawalerów z rodu Habsburgów czy Batorych, musiała niejednokrotnie dać się sportretować, choćby w miniaturze. Niewykluczo- ne, że bliski jej prawdziwemu obliczu obraz spoczywa nadal nierozpoznany w jakimś mu- zeum i kiedyś zostanie przed- stawiony. Oko miłośników Anna Wazówna ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Nowa brodnicka starościna Aby trochę uspokoić swój katolicki dwór i duchowień- stwo, Zygmunt III Waza po- stanowił osadzić swą mądrą, lecz religijnie niewygodną siostrę gdzieś dalej od War- szawy. Okazja nadarzyła się w roku 1604, kiedy zmarła wdowa po staroście brodnic- kim Rafale Działyńskim Zofia Działyńska. Król nadał Annie starostwo brodnickie, licząc, że po wyjeździe jego siostra nie będzie już tak częstym gościem na dworze, jak do- starostwa uczyniła Polaka, katolika Adama Parzniewskie- go, a po jego śmierci syna Krzysztofa. Energicznie zabrała się też za urządzanie swej siedziby. Na przedzamczu stała już nowa, piętrowa siedziba sta- rostów wybudowana przez Działyńskich przed rokiem 1564. Pałac nie spełniał jed- nak wszystkich oczekiwań królewny. Podobnie było z pokrzyżackim zamkiem. Nie chodziło wyłącznie o względy malarstwa oraz badaczy życia królewny musi więc nadal pocieszać obraz, który ucho- dzi za portret Anny Wazy. Na zamku Gripsholm wisi dzieło opisane jako „Pani z wachla- rzem”. Obraz przypisywany jest Jakobowi Henrikowi Elbfaso- wi - szwedzkiemu malarzowi z Inflant. Ze znanych jego dzieł wymienia się przede wszyst- kim wizerunek szwedzkiego hrabiego Axela Oxenstierny. Dziś w Szwecji badacze mają coraz więcej wątpliwości czy „Pani z wachlarzem” to fak- tycznie córka króla Jana III. Znaczne różnice zdań u bada- czy wzbudza także autor dzie- ła. Obraz przedstawia postaw- ną damę ubraną w aksamitną, haftowaną złotymi nićmi suk- nię. Kobieta opiera dłoń na pokrytym obrusem meblu, a w drugiej dłoni trzyma wa- chlarz. Po obu stronach posta- ci wisi podwinięta kotara. W 1917 roku ceniony pol- ski malarz Wacław Piotrowski (uczeń Konrada Krzyżanow- Portret z Gripsholmu skiego i Stanisława Lentza) namalował dwa obrazy koja- rzone z Anną. Pierwszy był kopią obrazu gripsholskiego, drugi tzw. warszawski, róż- nił się m.in. brakiem kotary. Domalowano na nim także dwa herby: rodziny Wazów oraz herb Rzeczpospolitej z czasów Zygmunta Wazy. Pod herbami widnieje napis: Anna Wasa 1568-1625. Pierwszy obraz Piotrow- skiego został zniszczony lub zaginął podczas wojny (jest tylko jego fotograficzny ne- gatyw). Drugi, warszawski, o wymiarach 190 na 92 cm przetrwał wojnę i znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Na jego pod- stawie Muzeum Regionalne w Brodnicy zamówiło kopię, która wisi dziś w Sali Wielkiej Pałacu Anny Wazówny. Znana badaczka malar- stwa polskiego Janina Rusz- Obraz warszawski czycówna przed laty wysu- nęła hipotezę jakoby obraz z Gripsholmu nie przedsta- wiał Anny Wazówny — córki Jana III Wazy, lecz ukazuje Annę Katarzynę Wazównę — córkę króla Zygmunta III Wazy żyjącą w latach 1619-1651. Uzasadniając tę tezę, ba- daczka wskazywała, że na obrazie warszawskim, oprócz herbu Wazów, znajduje się herb Rzeczpospolitej Obojga Narodów z czasów Zygmunta Ill. Anna Wazówna jako kró- lewna szwedzka nie używała tego herbu, lecz wyłącznie rodowego godła Wazów czyli snopka. Zdaniem badaczki ży- cia Anny Wazówny — Alicji Sa- ar-Kozłowskiej za najbardziej prawdopodobny wizerunek Anny należy uznać jej portret nagrobkowy z Torunia. (sta) Domowa apteczka królewny tąd. Luteranizm Anny był solą w oku otaczających monar- chę jezuitów i wielu ważnych, wpływowych senatorów. Znajdująca się na ziemi chełmińskiej Brodnica wy- dawała się niemal idealnym miejscem dla Anny. Leżała blisko Torunia _uchodzące- go za ważny ośrodek myśli protestanckiej i stosunkowo blisko Gdańska, w którym znalazło schronienie wielu uchodźców politycznych ze Szwecji. W Brodnicy mieszkał Erazm Gliczner, kaznodzieja prowadzący ożywioną dzia- łalność luterańską. Żyli tu także w swobodzie wyznania wiary inni zacni ewangelicy. Pozwoliło to Annie w mia- rę szybko nawiązać kontakt z otoczeniem. Przybywając w 1605 roku do Brodnicy, 37-letnia Wazówna spotkała się jednak ze dużą niechęcią szlachty ziemi chełmińskiej. Ta ostatnia uznawała Annę za osobę obcą i niepożądaną do takiego stanowiska. Obawiano się, że przyno- szące spore dochody staro- stwo zostanie doprowadzone do ruiny przez nieznającą się zupełnie na sprawach gospo- Kafle z pieca pochodzące z Pałacu Anny Wazówny Nieistniejący już herb miasta z pałacu AW z datą 1621, czyli z okresu Anny Wazówny darczych siostrę królewską. Na dwór Zygmunta trafił nie- jeden paszkwil typu: „Twoja siostrzyca starego lica, Brod- nicę zdobędzie, w Polsce usiądzie”. Sprawa oparła się o sąd, który przyznał sta- rostwo Annie. Ta osobiście szybko uspokoiła niepokoje szlachty, administratorem estetyczne, lecz także repre- zentacyjne, godne wysoko urodzonej osoby pragnącej przyjmować dostojnych i licz- nych gości. Z pomocą Annie przyszedł brat Zygmunt, przy- syłając swych budowniczych. Służący królowi Hans Fridrich z Rygi załatwił materiały do prac w pałacu: miedź, blachę, stal, okucia, sztukaterie. Budynek przebudowano w stylu skandynawskiego re- nesansu z wysokim dachem, wysokimi komnatami o du- żych oknach, w których znaj- dowało się po 12 szyb. Po- sadzki wykonano z kolorowej, glazurowanej cegły, ściany pomalowano w ciepłe kolory z motywami kwiatów. Białe sufity ozdobiono złocenia- mi. Piece wzniesione zostały z wysokiej jakości ozdobnych kafli, które też pojawiły się za sprawą króla. Pewne prace (zapewne naprawcze) zosta- ły wykonane także na zam- ku. Szczyt masywnej wieży przebudowano w stylu rene- sansowym umieszczając na pamiątkę zakończenia prac wiatrowskaz w kształcie cho- rągiewki z datą 1616. (sta) Starostwo brodnickie słynęło ze sporych do- chodów. Było też całkiem zasobne i obejmowało 18 wsi, sporo folwarków, młyny i siedem jezior. Dzięki zaradności swego nadwornego marszał- ka, królewna mogła z czasem poświęcić się swym ulubiony pasjom, czyli ziołolecznictwu. Nie wiadomo czy również w Brodnicy w przy- pałacowym ogrodzie kazała Anna posadzić przy- wieziony jej z Turcji tytoń - roślinę wielce wtedy osobliwą. Pewne jest natomiast, że miejsc do zbiorów ziół w Brodnicy nie brakowało. Wzorem Warszawy i Golubia w swej brodnic- kiej rezydencji miała Anna laboratorium, w któ- Prawdopodobnie miejsce pierwszego pochówku Anny na brodnickim zamku rym sporządzała lekarstwa wedle własnych re- cept. W listach Anny Wazówny do Urszuli Meierin - ochmistrzyni dworu królewskiego wy- syłanych z Brodnicy od lipca 1624 do 28 stycz- nia 1625 roku, pojawiają się zapiski rzucające światło na „medyczną” działalność Wazówny. W księdze recept starościny znajdował się np. bliżej niepoznany biały proszek na zbicie gorącz- ki, który słała na boleści królewskiego brata. Dla Zygmunta przygotowywała bandaże na chore kolano, które przyniosły cierpiącemu ulgę. Na bóle uszu królewna zalecała bratu olejek z drzewa migdałowego, który kazała przygo- tować w swojej aptece. Na czerwoną biegun- kę przesłała do Warszawy buteleczki „białej wody”. Z Brodnicy na dwór warszawski słała sok do pędzlowania chorych dziąseł, a w celu przeprowadzenia kuracji zalecała spożywanie rzeżuchy i płukanie ust świeżą wodą. Sok z wa- rzuchy lekarskiej zalecała Anna na bóle zębów. Za skuteczny w tej dolegliwości uznaje pokrojo- ny chrzan zalany reńskim winem. Na żółtaczkę stosowała Anna korzeń pewnej trawy ugoto- wany w rosole i zmieszany z kilkoma kroplami czarnego balsamu. Używała plastrów na brzuch, pigułek z aloesu, zażywała pereł, piła lolidomen wasser. Stosowała węglan potasowy, a na prze- czyszczenie specyfik o nazwie klistyry sporzą- dzony według własnej receptury. Znaczne pogorszenie stanu zdrowia Anny zauważono w lipcu 1624 roku. Przysyłani przez króla medycy tylko drażnili schorowaną kró- lewnę. Bardzo niechętnie słuchała ich rad i nie służyły jej przepisywane przez nich lekarstwa. Jeszcze w grudniu 1624 roku — jak pisze Alicja Saar-Kozłowska w jednej z książek o królewnie - mocno chora królewna Anna planowała na zamku brodnickim ślub swej podopiecznej, wo- jewodzianki Magdaleny von Farensbach. Przy- gotowania do tego wydarzenia na pewno do- datkowo nadwyrężyły jej wątłe siły. Datę ślubu wyznaczono na 2 lutego, wkrótce po nim 6 lute- go 1625 roku królewna Anna Wazówna zmarła. (sta) Wojciech Kossak. Bitwa pod Kircholmem Utrwalić tę bitwę Przebudowa zamku golubskiego i remonty brodnickiej warowni oraz pałacu pozwalają wysnuć wnioski, że królewnie nie obce były również architektura i sztuka. Brat Zygmunt miał za sobą własne próby malarskie, na- tomiast Anna lubiła obrazy. Po zwycięstwie Jana Karola Chodkiewicza nad Szwedami pod Kircholmem 27 września 1605 roku, Anna zasugerowała, aby wybrać „biegłego i świadomego malarza”, który utrwaliłby ma- larsko tę bitwę. O radości Anny ze zwycięstwa świadczy jej list z 21 października z gratulacjami dla Chodkiewicza: Niech będzie Panu Bogu wieczna chwała za to tak wielkie i znaczne zwycięstwo, które dać raczył wobec główne- go i zażartego nieprzyjaciela króla J.M. i na- rodu tego z czego uprzejmie się cieszym. Pokazał wielmożność swoją i wielką spra- wiedliwość, iż nie w wielkości wojska, ani w fortelach i przemysłach ludzkich zawisło zwycięstwo, ale w samej tylko sprawiedli- wości i mocy jego. Nie jest pewne, czy życzenie królewny dotyczące obrazu zostało spełnione. Wiado- mo natomiast , że w 1925 roku znany polski malarz batalista Wojciech Kossak namalo- wał dzieło przedstawiające zwycięstwo pod Kircholmem. Obraz o wymiarach 202 na 400 cm znajduje się w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. (sta) 10 | ZIEMIA WICHAŁOWSKAG + Zabytkowy wiatrowskaz Jedną z nielicznych zachowanych do dziś pamiątek świadczą- cych o pobycie królewny w Brodnicy jest metalowa chorągiew- ka służąca za wiatrowskaz. Ponieważ znajduje się ona na szczy- cie wieży zamkowej, niemożliwym jest przyjrzeć się jej z bliska i dostrzec znajdujące się na niej elementy. W prostokątny kształt chorągiewki wpisano herb trzymany po lewej i prawej stro- nie przez lwy. Sam herb podzielono na pięć pól. Po przekątnej w górnym i dolnym polu stoją lwy Folkungów oraz analogicz- nie - powtórzony herb Szwecji w postaci trzech koron. W cen- tralnym miejscu tarczy widnieje herb Wazów, czyli snopek. Nad tarczą umieszczono inicjał imienia starościny, czyli A oraz literę P - princeps. Na dole chorągiewki znajduje się data 1616, która wskazywać może na zakończenie etapu prac restauracyjnych na zamku zleconych przez Annę Wazównę. (sta) Przed domem królewny... Niemal każda rocznica związana z obecnością Anny Wazówny w Brodnicy jest uroczyście świętowana. Tak też było w roku 2005, kiedy obchodzono 400-lecie objęcia przez królewnę starostwa brodnickiego i 380. rocznicę śmierci wnuczki Wazów i Jagiello- nów. Aby godnie uczcić te chwile władze miasta zdecydowały się wystawić królewnie pomnik. Zaprojektował go artysta rzeźbiarz z Grudziądza Ryszard Kaczor. Wizerunek królewny luźno nawią- zuje do podobizny Anny z nagrobka z kościoła NMP w Toruniu. Budowę pomnika zaczęto 22 września 2005 roku, a 28 paź- dziernika ważąca dwie tony rzeźba przy pomocy dźwigu została osadzona na cokole. Królewna Anna Wazówna przedstawiona z naręczem kwiatów stoi przed pałacem, w którym przed wiekami zamieszkiwała. U jej stóp wyrasta wieża zamku jako jeden z sym- boli Brodnicy i doskonały punkt widokowy na piękną panoramę Drwęcy. Uroczyste odsłonięcie pomnika miało miejsce 10 listo- pada 2005 roku z udziałem przedstawiciela ambasady Królestwa Szwecji w Polsce w randze ministra Hansa Anderssona. (sta) Anna Wazówna nr 326, kwiecień 2018 Bransoleta z Uppsali 7 kwietnia 1994 roku w ko- ściele Najświętszej Maryi Pan- ny w Toruniu otwarto kryptę królewny Anny Wazówny. Ce- lem działań naukowców było zbadanie doczesnych szcząt- ków Anny i uporządkowanie miejsca pochówku. - Stan grobowca był gorszy niż się spodziewano — pisała w gaze- cie koła naukowego historyków sztuki badaczka życia AW — Alicja Saar-Kozłowska, We wnętrzu pomieszczenia znajdowała się wysoka na 60 cm hałda ziemi, żużlu, zaprawy i śmieci. Kości zostały rozrzucone w pd-zach na- rożniku krypty. Po stwierdzeniu tych faktów (...) podjęto decyzję o eksploracji krypty ze względów estetycznych. Badania antropologiczne po- zwoliły stwierdzić, że królewna miała delikatną budowę ciała, była smukła i wysoka (miała długie nogi i drobne stopy). Jej wzrost oszacowano na około 170 cm. Reprezentowała typ nordycki o jasnych włosach i niebieskich oczach. Badania kości dowiodły, że miała wgnie- cenie podstawy czaszki co przez większość życia powodowało poważne bóle. Po otwarciu krypy naukowcy zwrócili uwagę na brak prawego przedramienia w szkielecie kró- lewny. Szybko zinterpretowano ten fakt z dramatycznymi wy- darzeniami, które miały miejsce podczas wojen polsko-szwedz- 5 na 6 listopada 1629 roku. Wte- dy to podczas walk o Brodnicę, w ogólnym zamęcie, nieznani sprawcy wdarli się do sklepio- nego pomieszczenia na zamku i otworzyli trumnę. Odarto zwło- ki z szat i skradziono klejnot lub też kilka innych cennych pre- cjozów. Sprawcy działali w po- śpiechu. Nie mogąc zdjąć złotej bransolety z ręki królewny, odrą- bali ją razem z przedramieniem, które zaginęło. Było to pierwsze, ale nieste- ty nie ostatnie sprofanowanie szczątków królewny. W XIX wie- ku, ktoś ponownie wdarł się do krypty. Złoczyńcy siekierami roz- trzaskali cynową trumnę i skradli kosztowności, które włożono wraz ciałem podczas powtórne- wtedy m.in. piękny diadem, któ- ry zdobił skronie królewny. Nieoczekiwanie _ skradziona z brodnickiego grobowca bran- soleta Anny znalazła się. Trafiła ona do Szwecji. Przez lata prze- chodziła z rąk do rąk aż ktoś pozostawił klejnot w pobliżu grobowca Wazów w katedrze w Uppsali. Sprawę uznano w Szwecji jako wstydliwą, bo mogła sugerować, że to właśnie ich żołnierze splądrowali grób Wazówny w Brodnicy. Klejnot trafił do zbiorów sztok- holmskiego muzeum Livrust- kammeren i nie był pokazywa- ny. Na jego trop wpadła polska badaczka Alicja Saar-Kozłowska. Choć toruńska historyk sztuki była znana w kręgach szwedz- udostępnić wiedzy o branso- lecie. Ostatecznie doceniając wielki wkład i zaangażowanie w badanie życia królewny oraz stwarzanie dobrego klimatu dla naukowej współpracy polsko- -szwedzkiej, tajemnica cennego klejnotu została badaczce zdra- dzona. Stało się to podczas obiadu w towarzystwie wielkiego przy- jaciela Polaków, byłego amba- sadora Szwecji w Polsce — Wil- helma Bellera, jego małżonki Charlotty oraz pracowniczki Livrustkammeren. To dzięki za- sługom Alicji Saar-Kozłowskiej ta wyjątkowa pamiątka po Annie Wazównie ponownie trafiła do Polski i została zaprezentowana na wystawie pt. „Orzeł i trzy ko- rony” trwającej od 9 kwietnia do 7 lipca 2002 roku. (sta) kich i wtargnięciem do brodnic- go pochówku Anny w dniu 17 kich naukowców, początko- Czepek z grobowca kiego grobowca Anny w nocy z lipca 1636 roku. Złodzieje zabrali _wo nie ufano jej i nie chciano Park Anny Wazówny Pamięć o królewnie i jej bliskie związki z przyrodą i naturą były dla władz Brodnicy inspiracją do przebudowy starej betonowej fontanny na nową i nadanie jej otoczeniu zupełnie innego charakteru. W konsekwen- cji niewielki skwer przekształcono w mały park, którego patronką została Anna Wa- zówna. Betonową fontannę zburzono a na jej miejsce wzniesiono nową, zaprojekto- waną przez Adama Kubę Matejkowskiego — artystę z Płowęża. Nowy obiekt wykona- ny całkowicie z kamiennych głazów, miał nawiązywać do górskich kaskad. Ozdobą fontanny została odlana z mosiądzu panna wodna z dzbanem. Otoczono ją ławkami, posadzono nowe drzewa i krzewy. Wy- tyczono ścieżki dla spacerujących. Nową fontannę i park oddano do użytku latem 2004 roku. Wspomnieć należy, że od wieków, aż do czasów ostatniej wojny, wspomniany te- ren używany był w celach ogrodniczych. Utworzenie tu na powrót terenu zielonego było jak najbardziej zasadne. m aa Lg "e (sta) zbli as. Park Anny Wazówny z” F= Jest wiele miast, w których Anna Wazówna bywała za życia. Nie we wszystkich jednak pamięć o królewnie jest tak żywa jak w Brodnicy. Nawiązując do - działalności Anny w upowszechnianiu wiedzy o naturalnych właściwościach lecz- niczych roślin, latem 2005 roku po raz pierwszy zorganizowano dużą, plenerową imprezę pod nazwą Jar- mark Ekologiczny z królewną Anną. Oprócz mieszkańców i turystów za- praszani są na nią producenci roślin i drzewek ozdobnych, sprzedawcy smacznego i zdrowego pożywienia, rękodzielnicy wytwarzający przed- mioty z naturalnych surowców słu- żące w gospodarstwie domowym, hobbyści zbierający i sprzedający Jarmark, biegi i pamiątkowe laury Na jarmarki zapraszane są także zespoły ludowe i artyści (również zagraniczni). Popularyzacji zdrowe- go trybu życia służy z kolei cieszący się rosnącą popularnością bieg pod nazwą „Dycha Anny Wazówny”. Pa- mięci o mądrej, aktywnej, słynącej z tolerancji i pomocy bliźnim kró- lewnie służą pamiątkowe medale i statuetki przyznawane okazyjnie zasłużonym mieszkańcom miasta i kreatywnym przedsiębiorcom. skarby minionych wieków, grupy rekonstrukcyjne odtwarzające hi- storię i dawne obyczaje oraz inni wystawcy. (sta) nr 326, kwiecień 2018 Anna Wazówna ZIEMIA MICHAŁOWSKAG Legenda o białej damie Trochę zapomniany dziś historyk — regionalista Stefan Bil- ski w swej pełnej ciekawostek książce pt. „Z kultury ludowej regionu brodnickiego”, przytacza legendę związaną z Anną Wazówną. Źródłem jej podania jest książka niemieckiej pi- sarki Barbary von der Golz, pt. Biała Dama. Romans na tle stosunków brodnickich w r. 1839, (z niem. tłumaczył Sylwe- ster Bizan). Gdy umarła ukochana księżniczka Anna, okryło się miasto i kraj żałobą. Nie chciano wierzyć, że już nie żyje, a biała jej postać żyła nadal wśród ludu w legendach i pieśniach. Współcześni widzieli ją, jak wchodziła na wieżę, lecz nie w Az, EE. ETA Ę kj > łagodny wieczór letni, jak to zawsze za życia chętnie czyniła, Em MARSĘ MY FAŁOZO Z by wyjrzeć, czy brat nie wraca, tylko w mroźną i gwiaździstą EQ Nao LE PRA Al! WJ noc sylwestrową. Weszła wolno na balkon pierwszego pię- hd ; rp 3 p tra, poszła potem na blank wieży, pochyliła się, jakby witała ch kogoś, pobłogosławiła miastu i krajowi na rok nowy i znik- nęła, aby ukazać się znów za lat kilka. Wspomniana książka ukazała się (za Stefanem Bilskim) w języku polskim w latach dwudziestych XX wieku i cieszy- ła się dużą poczytnością. Sama legenda była wielokrotnie przytaczana i, jak to w życiu bywa, czasem ktoś coś własne- go do legendy dołożył. Za ciekawszy dopisek można uznać sugestię, że jeśli ktoś ducha Anny na wieży zobaczy, czeka go szczęście... (sta) Ziemia Michałowska Miejski Miesięcznik Społeczno-Kulturalny Wydawca: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Brodnicy | / Kd Legendę o Białej Damie zilustrował znakomity niemiecki malarz Berthold Hellingrath Red. naczelny Paweł Stanny Współpracują: Jerzy Wultański, Marian Bizan, Maria Orysz- czak, Wojciech Płotka. Adres redakcji: ul. Zamkowa 1, 87- 300 Brodnica tel. 56 49-822-47 Adres internetowy: ziemiamichalowska©wp.pl Skład: Wydawnictwo Kujawy — www.kujawy.media.pl Redakcja zastrzega sobie prawo skracania nadsyłanych ma- teriałów ANNA WAZÓWNA w twórczości Ryszarda Przybylskiego (fragmenty) Życie i legenda „Anny z łaski bożej Królewny” Przez pokolenia przekazywane są wieści o szwedzkiej Królewnie w legendzie, wierszu, pieśni. Żyła w cieniu wielkiej historii, polityki, jak dyplomata przewidywała wyniki. Ze Szwecji do Polski Wuj Karol cenił Annę: była miła, śmiała, zbyt mądra, interesom Szwecji zagrażała. Zamkiem w Stegeborg obdarował Bratanicę, później pisał paszkwile, uznał za zdrajczynię. Jak tu podzielić serce między Ojczyzny dwie? Nawet śmiały umysł Królewny Anny nie wie, Matka ani nowa wiara nie nauczyła. Brodnica nad Drwęcą w Prusach Ją przytuliła. Starostwo miało folwarki, młyny, jeziora, była pięknych jak perełki liczba wsi spora. Królowała zamkiem i pałacem Brodnica, dostatkiem: Szczuka, Szabda, Zbiczno, Gorczenica... W Dolinie Drwęcy, gdzie chaszcze, olchy, jesiony podróżniczek, mały ptaszek śpiewał natchniony. Miłośniczkę botaniki najczulej witał strojny barwami, krewny słowika. Anna Wazówna Księżniczka Anna Wazówna Starościna Brodnicko-Golubska, spokrewniona z wielu dynastiami Spoczywa w Toruniu w Kościele Najświętszej Marii Panny - dziś na Uniwersytecie. Spowita legendą w majestacie śmierci, motyl z kraju cieni za szklaną przesłoną wśród pocałunków róż i miłych Jej sercu uczonych żaków. Doczesne szczątki — szkielet z zapisanym dramatem wiary i intelektu, uczuć oraz godności w walce z wrogiem „Impressio basillaris” w obecności księży różnych wyznań i dyplomaty szwedzkiego rodem z Uppsali - dają świadectwo prawdzie. Chłonę wyniki badań : archeologów, historyków sztuki, przyrodników antropologów i medyków. Podziwiam „Zielnik” Szymona Syreniusza, Płaczę... Dla nietolerancyjnych — heretyczka. Dla wielu Heroinae Religiosissimae, Prekursorka ekologii, Królowa botaniki. W porze wiosny wysmukła, delikatnej postaci, radosna tęcza nad fiordami; czoło wysokie, włosy jasne, oczy zatracone w błękicie. Kobieta Niepospolita - „Nie mogąc pomóc sobie pomagała innym”. CZŁOWIEK 1994/1995, Toruń — Brodnica Anna Wazówna (fragmenty) Demonstracja Brodnica jak muszka uwięziona w jantarze, pamięć naszej Anny waży na szali zdarzeń. Ja zaś strzelistość fary podziwiam po wiekach, modląc się do Madonny za dom i człowieka. Królowa Botaniki Polskiej Nad rzeką Drwęcą, gdzie rozległe marzeń łąki zbierała kwiaty, zioła, nie bacząc na bąki. W brodnickich lasach rzadkie okazy spotyka, suszy do składanego przez siebie zielnika. W drzewostanie: sosny, modrzewie, graby, klony, dęby, lipy, olchy, jawory i jesiony. Pod okapem drzew kusi: czeremcha, leszczyna, porzeczka czerwona, czarna i jarzębina. Na zboczach dla zakochanych i na frasunki: błękitne przylaszczki, leśne fiołki, miodunki. Dno kotlin barwny i wonny kobierzec wiosną, gdzie kokoryczka, zawilec, złoć żółta rosną. Ku zdumieniu służby, wśród mgieł, poranną porą wypływa w ciszy, wraz ze słońcem na jezioro. Wiedziała, gdzie rośnie storczyk, czosnek niedźwiedzi, gdzie orzeł i bocian czarny na gnieździe siedzi. Można zapomnieć o kłopotach tego świata patrząc na lilie złotogłów o pięknych kwiatach. W Golubiu założyła ogród botaniczny pełen roślin, krzewów polskich i zagranicznych. Na zboczach góry zamkowej był założony; kusił nawet tytoń turecki posadzony. Zaś Vitis vinifera, gdzie zaciszna strona, pyszniła się słońcem schwytanym w winogronach. W zamkowym laboratorium — donoszą wieści: pachnące „wyciąga z ziół soki i treści”, a najlepiej potrafiła zioła sposobić, „rozmaite i wsławione lekarstwa robić”. Hodując w ogrodzie tyle wonnych, pachnących ziół, stworzyła oazę do dumań i raj dla pszczół. Nie gardziła radami prostych znawców wielu, by nasadzić: róży, kadzidła i dzięgielu, rumnu, ślazu, kopytnika i macierzanki, jak też dużo mirtu, rozmarynu na wianki. Ksiądz Cezaryn chciał nawracać na naszą wiarę, z szacunkiem darował w sakiewce nasion parę: pokrzyku, podkownika, przystępu, krzykawca, i taktownie własną księgę dodał łaskawca mniemając, że z pomocą boską plony zbierze, „gdyby (Anny) rozum przyjął się w rzymskiej wierze”. Bohaterka godna Małej Ojczyzny Przykład do naśladowania dla wielu, w koronie kwiatów królewskość cech charakteru. Jej dusza — perła w pamięci regionu i ból, pozostała z nami Anna niespełniony król. Modlitwy, białe lilie, róże — jak najprościej, brodniczanie złożyli swojemu Staroście. Koronę nad pomnikiem zawieszono w niszy, w krypcie spoczęła Królewna w pokoju, ciszy. ZIEMIA MICHAŁOWSKA Anna Wazówna Śladami Anny Wazówny Golub-Dobrzyń Widok na zamek w Brodnicy Ruiny zamku w Stegeborgu Muzeum w Eskilstunie sa =" 2 -. 3 Zamek Królewski. Warszawa Ciekawe miejsca związa- ne z życiem i działalnością Anny Wazówny znajdują się w Szwecji i Polsce. Odwie- dzenie ich dzięki obecności obu krajów w UE ogranicza się w zasadzie tylko do po- konania Bałtyku. Wycieczkę po wybranych miastach lub też zamkach, gdzie żyła królewna należa- łoby zacząć od szwedzkiej Eskilstuny. Tam Anna przy- szła na Świat. Zamek oraz wspaniały ogród nie do- trwały do naszych czasów. W Eskilstunie działa jednak bogate w zabytki muzeum miejskie. Zgromadzono w nim wiele pamiątek z okre- su istnienia zamku i czasów Wazów. Zamek w - Stegeborgu, gdzie Anna zamieszkiwała w latach 1595-1598 dotrwał w ruinie. Jest bardzo malow- niczo położony na wyspie. Aby tam dotrzeć trzeba po- płynąć promem z Gdańska do Nynashamn, następnie SAMOSIA Z liter składających szwedzkiej królewny, Zamek Gripsholm udać się w kierunku Sztok- holmu. Na obwodnicy sto- licy Szwecji trzeba skręcić na Norrkoping i potem do Soderkoping. Stamtąd już blisko do dobrze oznakowa- nych ruin. Gripsholm kojarzy się z miejscem gdzie więzie- ni byli rodzice Anny. W tej pięknej rezydencji królów szwedzkich znajduje się mu- zeum z kolekcją 4500 obra- się na imię i nazwisko starosty brodnickiego i golubskiego, ułożyć 10 wyrazów (dwie nazwy własne) i wpisać do diagramu tak, aby powsta- ła krzyżówka. W polach z kropką występuje REBUS ANAGRAMOWY taka sama samogłoska. zów. Wśród nich jest także przypisywany Elbfasowi prawdopodobny _ portret Anny Wazy. W zbiorach muzeum znajduje się też wiele cennych polskich pamiątek zdobytych przez Szwedów podczas wo- jen z Polską. Podobnie jak Eskilstuna, Gripsholm leży stosunkowo blisko Sztok- nr 326, kwiecień 2018 Polskie miejsca związa- ne z życiem królewny to przede wszystkim zamki królewskie na Wawelu oraz w Warszawie. Pobyt w obu królewskich rezydencjach związany był z towarzyszeniem i doradza- niem bratu - królowi Zyg- muntowi Ill. _ Przebywając w Polsce Anna gościła m.in. w Radomiu, Piotrkowie (za- pewne na tamtejszym zam- ku królewskim) i leżącym blisko Brodnicy Golubiu-Do- brzyniu, gdzie miała letnią rezydencję. Była też zapew- ne świadkiem zaprzysięże- nia umowy zwanej pacta conventa przez Zygmunta III w katedrze w Gdańsku- Oli- wie. Z ciekawszych miejsc w Polsce wymienić należy także rewitalizowany obec- nie, liczący 3,5 hektara park królewski w krakowskim Łobzowie. Tutaj Anna Wa- zówna spotykając się ze swą ciotką królową Anną Ja- giellonką wysłuchała wiele wspomnień o swej wielkiej babce- królowej Bonie. 2 - (sta) holmu i dojazd jest prosty. Plan kościoła e a A 2 re Plan kościoła Po odgadnięciu czterech wyrazów (jeden w liczbie mnogiej), przestawić w nich litery tak, aby powstało 3-wyrazowe rozwiązanie, o początkowych literach: PA.W. Rozwiązanie JOLKI z numeru marcowego ZM nr 325 Hasło brzmi: Pisanki Nagrodę książkową wylosowała pani Teresa Dranie- wicz z Brodnicy. Nagrodę można odebrać w siedzibie MiPBP w Brodnicy przy ul. Zamkowej 1 w godzinach pracy biblioteki. JOLKA W kolorowe kratki wpisać dwie, trzy, cztery lub pięć liter. Ujawniono wszystkie samogłoski O. Rozwiązanie utworzą litery w kolorowej kolumnie. * osłaniają dętki « duża łyżka do zupy * Polska lub Ukraina » końcowa faza baroku . campo w Brazylii, lanos w Wenezueli « kobieta uwodzicielska i demoniczna Krzyżówki: Henryk Kołodziejski Strony poświęcone Annie Wazównie powstały z pomocą publi- kacji książkowych oraz publicystycznych dr Alicji Saar Kozłowskiej z UMK w Toruniu oraz Stefana Bilskiego, Jerzego Wultańskiego, Grażyny Kurkowskiej, Renaty Pawlak, Władysława Tomkiewicza, Stefanii Ochmann-Staniszewskiej, Dariusza Maciaka, Henryka Bukowieckiego, Wacława Sobieskiego, Mariana Dubieckiego. Ko- rzystano również z tomu | Polskiego Słownika Biograficznego oraz materiałów Muzeum w Eskilstunie <|O x|= <JO x|= <|O PES <|O AIZ