- Żywienie w szpitalach
- Żywienie w szpitalach #308
Żywienie w szpitalach #308
Instytucja: |
|
Monitoring: |
|
Liczba listów: |
3 |
Liczba spamu: |
0 |
Status pierwszego wniosku: |
Dostarczony |
Status ostatniego wniosku: |
|
Otrzymano potwierdzenie: |
|
Otrzymano odpowiedź: |
|
Poddany kwarantannie: |
Znormalizowana odpowiedź
Treść
-
Wniosek o informację publiczną przez KatarzynaBatkoToluc
Na podstawie art. 61 ust. 1 i Konstytucji RP i art. 10 ust. 1 ustawy dostępie do informacji publicznej, stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska wnosi o udostępnienie następujących informacji publicznych:
1. Czy w szpitalu zatrudniono dietetyka/dietetyków? (chodzi o bezpośrednie zatrudnienie przez szpital, a nie przez firmę cateringową). Jeżeli tak, to wnosimy o udostępnienie zakresu jego/ich obowiązków.
2. Ilu pacjentów przypada na jednego zatrudnionego dietetyka?
3. Czy w szpitalu istnieje możliwość uzyskania indywidualnej porady dietetyka? Jeżeli tak, to w jaki sposób informuje się o tym pacjentów?
4. Jaka jest wysokość całościowej dziennej stawki żywieniowej przypadającej na 1 pacjenta szpitala?
5. Czy szpital korzysta z usług zewnętrznej firmy cateringowej? Jeżeli tak, to czy w podpisanej umowie określono minimalną kwotę/procent przeznaczone na zakup składników użytych do przygotowania posiłków?
6. Czy szpital posiada dokumentację regulującą jakość produktów używanych do przygotowania posiłków – chodzi o wartość odżywczą i kaloryczną posiłków oraz dopuszczalną ilości konserwantów, barwników, dodatków? Jeśli tak, wnosimy o jej udostępnienie.
7. Czy w szpitalu kontroluje się jakość posiłków podawanych pacjentom? Kto (stanowisko) odpowiada za te kontrole i jak często one się odbywają?
8. Czy w szpitalu kontroluje się, czy pacjent spożywa odpowiednią ilość pokarmu? Kto (stanowisko) odpowiada za te kontrole i jak często one się odbywają?
9. Czy w umowie z zewnętrzną firmą cateringową określono wymóg zatrudnienia dietetyka?
10. Czy w szpitalu istnieje procedura zgłaszania skarg dotyczących niewłaściwego żywienia bądź zatrucia? Czy wyznaczono osobę odpowiedzialną za kontakt w sprawie zgłoszenia ww. skarg?
11. Prosimy o podanie liczba skarg dotyczących niewłaściwego żywienia /zatrucia w szpitalu zgłoszonych do szpitala w 2017 i 2018 roku.
12. Czy w 2018 r. lekarze przechodzili jakiekolwiek szkolenie z zakresu zasad prawidłowego żywienia chorych w szpitalu?
13. Prosimy o podanie liczby i rodzajów diet stosowanych przez szpital wraz ze wskazaniem źródeł ich opracowania (wiedza lekarza/wiedza dietetyka/publikacje naukowe/źródła internetowe/wewnętrzne regulacje szpitala).
14. Jeśli szpital nie jest w stanie zapewnić pacjentowi diety wskazanej przez lekarza (np. bezmlecznej czy bezglutenowej), to w jaki sposób zapewnia wówczas posiłki pacjentowi?
15. Czy na życzenie pacjenta szpital zapewnia dietę wegetariańską lub wegańską?
16. Czy szpital zapewnia chorym doustne suplementy pokarmowe wspomagające powrót do zdrowia (np. wspomagające gojenie ran, dostarczające dodatkowe ilości białka)?Wnosimy o udostępnienie wskazanych informacji w formie elektronicznej na adres: {{EMAIL}}
Szymon Osowski i Katarzyna Batko-Tołuć - członkowie zarządu, zgodnie z zasadami reprezentacji
-
Przeczytano: Wniosek o informację publiczną przez SZPITAL POWIATOWY IM. DR TYTUSA CHAŁUBIŃSKIEGO W ZAKOPANEM
Twoja wiadomość
Do: {{ email }}
Temat: Wniosek o informację publiczną
Wysłano: 15.10.2019 22:46odczytano w dniu 16.10.2019 07:31.
-
Odpowiedź na wniosek o informację publiczną. przez SZPITAL POWIATOWY IM. DR TYTUSA CHAŁUBIŃSKIEGO W ZAKOPANEM
W związku ze złożonym przez Państwa dnia 15.10.2019 r wnioskiem o
informację publiczną, w załączeniu odpowiedź wraz z załącznikami. Proszę o
potwierdzenie otrzymania wiadomości.Z wyrazami szacunku.
mgr Angelika Seweryńska
Dział Organizacyjno - Administracyjny
e-mail {{ email }}
Szpital Powiatowy im. dr Tytusa Chałubińskiego
w Zakopanem
Informacja zawarta w tej wiadomości jest przeznaczona jedynie dla osoby lub
podmiotu będącego jej adresatem i może zawierać poufne informacje. Jeżeli
odbiorca tej informacji nie jest adresatem ani pośrednikiem odpowiedzialnym
za jej doręczenie do właściwego adresata, oznacza to, że otrzymali Państwo
tę wiadomość przez pomyłkę. Zakazane jest przeglądanie, przesyłanie,
rozpowszechnianie lub inne wykorzystywanie tych informacji. Proszę wówczas o
usunięcie informacji i niezwłoczne poinformowanie nadawcy na adres poczty
elektronicznej.Załączniki
- image001.png
- SKMBT_22319102809370.pdf
- SKMBT_22319102809380.pdf
- SKMBT_22319102809390.pdf
- SKMBT_22319102809410.pdf
ZAKOPANE
jtal powiatowy
im. dr Tytusa Chafubińskiegi
ZAKOPANE
ital powiatowy
im. dr Tytusa Chałubińskiego CERTYFIKAT 261622
Zakopane, 22 października 2019 r.
DOA 0172-9-1/19
Sieć Obywatelska Watchdog Polska
ul. Ursynowska 22/2
02-605 Warszawa
W odpowiedzi na wniosek z dnia 15 października 2019 roku w sprawie udostępnienia
informacji publicznej na podstawie art. 2 ust.1 i art. 10 ust. I ustawy z dnia 6 września 2001 r.
o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1429) udzielam odpowiedzi
na poniższe pytania:
1.
Czy w szpitalu zatrudniono dietetyku/dietetyków? (chodzi o bezpośrednie
zatrudnienie przez szpital, a nie przez firmę cateringową). Jeżeli tak, to wnosinty
o udostępnienie zakresu jego/ich obowiązków.
Odpowiedź: Tak, w Szpitalu zatrudniono dietetyka. Zakres obowiązków
w załączeniu do niniejszego pisma.
Ilu pacjentów przypada na jednego zatrudnionego dietetyka?
Odpowiedź: W Szpitalu jest 1 dietetyk. Edukację żywieniową prowadzą
pielęgniarki w oddziałach.
Czy w szpitalu istnieje możliwość uzyskania indywidulanej porady dietetyka?
Jeżeli tak, to w jaki sposób informuje się o tym pacjentów?
Odpowiedź: Jest możliwość uzyskania indywidualnej konsultacji dietetyka.
Informacja o tej możliwości jest przekazywana przez personel medyczny
podczas wywiadu przy przyjęciu pacjenta (lekarz, pielęgniarka).
Szpital Powiatowy im. dr. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
ul. Kamieniec 10, 34-500 Zakopane
tel.: (18) 20-15-351; faks: (18) 20-15-351
NIP: 736-14-54-039 REGON: 000311510
e-mail: sekretariat © szpital-zakopane.pl www.szpital-zakopane.pl
u
Ó.
10.
Jl.
12.
13.
Jaka jest wysokość całościowej dziennej stawki żywieniowej przypadającej
na | pacjenta?
Odpowiedź:
Dorośli i dzieci starsze— 15,89 zł brutto.
Dzieci do 1,5 roku życia 14,00 zł brutto.
Czy szpitul korzysta z uslug zewnętrznej firmv cateringowej? Jeżeli tak, to czy
w podpisanej umowie określono minimalną kwotę /procent przeznaczone na zakup
skladników użytych do przygotowania posiłków?
Odpowiedź: Tak, szpital korzysta z usług zewnętrznej firmy cateringowej.
W umowie nie określono minimalnej kwoty/procentu przeznaczonego na
zakup składników użytych do przygotowania posiłków.
Czy szpital posiada dokumentację regulującą jakość produktów używanych
do przygotowania posiłków — chodzi o wartość odżywczą i kaloryczną posiłków
oraz dopuszczalna ilość konserwantów, barwników, dodatków? Jeśli tak to
wnosimy o jej udostępnienie.
Odpowiedź: Tak. Dokumentacja w załączeniu do niniejszego pisma.
Czy w szpitalu kontroluje się jakość posilków podawanych pacjentom?
Kto (stanowisko) odpowiada za kontrole i jak często się one odbywają?
Odpowiedź: Kontrolę nad jakością posiłków sprawują pielęgniarki
oddziałowe wspólnie z dietetykiem a okresowo kontrole są przeprowadzane
przez Zespół ds. Żywienia.
Czy w szpitalu kontroluje się, czy pacjent spożywa odpowiednią ilość pokarmu?
Kto (stanowisko) odpowiada za te kontrole i jak często one się odbywają?
Odpowiedź: Kontrole sprawuje się w uzasadnionych przypadkach przez
personel medyczny oddziału.
Czy w umowie z zewnętrzną firmą cateringową określono wymóg zatrudnienia
dietetyka?
Odpowiedź: Tak.
Czy w szpitalu istnieje procedura zgłaszania skarg dotyczących niewłaściwego
żywienia/zatrucia? Czy wyznaczono osobę odpowiedzialną za kontakt w sprawie
zgłoszenia ww. skarg?
Odpowiedź: Tak. Bieżące uwagi zgłaszane przez pacjentów kierowane
są do dietetyka. Pisemne skargi kierowane są do Dyrekcji Szpitala zgodnie
z procedurą.
Prosimy o podanie liczby skarg dotyczących niewłaściwego żywienia/zatrucia
w szpitalu zgłoszonych do szpitala w 2017 i 2018 r?
W 2017 r była jedna skarga na żywienie w Szpitalu z kolei w 2018 r nie było
skarg.
Czy w 2018 r. lekarze przechodzili jakiekolwiek szkolenie z zakresu zasad
prawidłowego żywienia chorych w szpitalu?
Odpowiedź: Jeżeli są prowadzone to w ramach szkoleń wewnątrzoddziałowych.
Prosimy o podanie liczy i rodzajów diet stosowanych przez szpital wraz
ze wskazaniem źródeł ich opracowania (wiedza _ lekarza/wiedza
dietetyka/publikacje naukowe/źródla internetowe/ wewnętrzne regulacje szpitala).
Odpowiedź: Wytyczne ustalone w oparciu o wiedzę lekarza, dietetyka
i publikacji naukowych. Wykaz diet w załączeniu.
14. Jeśli szpital nie jest w stanie zapewnić pacjentowi diety w skazanej przez lekarza
(np. bezmlecznej czy bezglutenowej) to w jaki sposób zapewnia wówczas posilki
pacjentowi ?
Odpowiedź: Szpiral jest w stanie zapewnić pacjentowi odpowiednią dietę.
15. Czy na życzenie pacjenta szpital zapewnia dietę wegetariańską lub wegańską?
Odpowiedź: Tak.
16. Czy szpital zapewnia chorym doustne suplementy pokarmowe wspomagające
powrót do zdrowia (np. wspomagające gojenie ran, dostarczające dodatkowe
ilości bialka)?
Odpowiedź: Tak.
DYREKTOR
Szpitala Po go
1m. dr Tytusz Chałul iśfo W Zakopanem
mgr Regia gókańz
Otrzymują:
1x Adresat
1x a/a
Sporządził:
A.Seweryńska
Szpital Powiatowy im. dr. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
ul. Kamieniec 10, 34-500 Zakopane
tel.: (18) 20-15-351; faks: (18) 20-15-351
NIP: 736-14-54-039 REGON: 000311510
e-mail: sekretariat Q©szpital-zakopane.pl www.szpital-zakopane.pl
KARTA OPISU STANOWISKA PRACY WRAZ Z ZAKRESEM CZYNNOŚCI
Komórka organizacyjna
Szpital DYREKTOR
ZAKOPANE Zastępca Dyrektora
„„ital powiatowy ds. lecznictwa
Imię i nazwisko
1. Nazwa stanowiska
2. Podległość służbowa
Stanowisko podlega: Zastępca Dyrektora ds. lecznictwa
Stanowisku podlegają:
3. Zastępstwa
Pełni zastępstwo:
Jest zastępowany przez:
4. Cel stanowiska:
Wykonywanie świadczeń medycznych
5. Zadania podstawowe -obowiązki:
Zakres obowiązków wynikających z art. 100 Kodeksu pracy:
$1
Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie
i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które
dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub
umową o pracę.
$2
Pracownik jest obwiązany w szczególności:
I) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,
2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także
przepisów przeciwpożarowych,
4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy
informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
Zakres obowiązków wynikających z art. 211 Kodeksu Pracy:
Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem
pracownika.
W szczególności pracownik jest obowiązany:
1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział
w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym
egzaminom sprawdzającym,
2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych
w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,
3) dbać o należyty stan maszyn. urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz
o porządek i ład w miejscu pracy.
4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych
środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,
zgodnie z ich przeznaczeniem.
5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym
zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,
6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie
pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz
ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie
zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,
7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków
dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zakres obowiązków (czynności) na stanowisku pracy:
e Nadzór nad planowaniem jadłospisów dla pacjentów w zależności od stanu zdrowia, zasad
dietetycznych i nawyków żywieniowych.
* _ Prowadzenie kontroli jakości produktów żywnościowych oraz nadzór nad ich przechowywaniem w
Szpitalu i przydatnością do spożycia.
e Nadzór nad stanem sanitarno- higienicznym artykułów żywnościowych i posiłków.
e Prowadzenie kontroli posiłków pod względem ilościowym i jakościowym.
e Nadzór nad sporządzaniem diet specjalnych.
© Dbanie o estetykę podawanych posiłków.
* - Propagowanie zasad racjonalnego żywienia wśród pacjentów- edukacja pacjentów i ich rodzin.
e _ Opracowanie wskazówek dietetycznych dla pacjentów wypisywanych do domu.
* _ Organizowanie spotkań edukacyjnych dla pacjentów Szpitala w zakresie racjonalnego żywienia.
e _ Szkolenie personelu medycznego w zakresie diet.
Dietetyk ma prawo do :
© stałego aktualizowania wiedzy zawodowej i udziału w szkoleniach,
6.Szczególne uprawnienia: nie dotyczy
7.Odpowiedzialność:
e za powierzone mienie i sprzęt,
8. Kryteria oceny :
Ocena punktowa (od 1 do 8 ),
Rzetelność,
Umiejętność stosowania odpowiednich przepisów/procedur,
Planowanie i organizacja pracy,
Postawa etyczna,
Umiejętność pracy w zespole,
Terminowość,
Komunikatywność,
Dyspozycyjność,
PRNUALLUL
Wymagania kwalifikacyjne:
Niezbędne:
Pożądane:
Wykształcenie:
- Ukończenie szkoły policealnej
publicznej lub niepublicznej o
uprawnieniach szkoły publicznej i
uzyskanie tytułu zawodowego
dietetyk lub dyplomu
potwierdzającego kwalifikacje
zawodowe w zawodzie dietetyk lub
ukończenie technikum lub szkoły
policealnej uzyskanie tytułu
zawodowego technika technologii
żywienia w specjalności dietetyka,
lub tytuł zawodowy magistra lub
licencjata na kierunku dietetyka,
lub
- rozpoczęcie przed dniem |
października 2007r. studiów
wyższych w specjalności dietetyka
obejmujących co najmniej 1784
godziny kształcenia w zakresie
dietetyki i uzyskanie tytułu
magistra, lub
- rozpoczęcie przed dniem |
października 2007r. studiów
wyższych na kierunku technologia
żywności i żywienia człowieka o
specjalności żywienie człowieka i
uzyskanie tytułu magistra lub
magistra inżyniera na tym
kierunku
Doświadczenie
Cechy osobowe: Odpowiedzialność, Empatia,
Sumienność, Umiejętność pracy w zespole,
Dokładność,
Zatwierdzam: Potwierdzenie o zapoznaniu się z treścią karty:
DYREKTOR Imię i nazwisko:
podpis
Dataipodpis
Wydanie nr 2
KATALOG DIET z dnia 12.04.2013
Strona 1 z 40
Spis treści
l - Dieta podstawowa (normalna, ogólna, pełna)
II. _ Dieta łatwostrawna ( lekkostrawna )
III. Dieta łatwostrawna z ograniczeniem sodu (bezsolna)
IV. - Dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu (wątrobowa)
Vv, Dieta łatwostrawna bogatobiałkowa
VI. - Dieta łatwostrawna niskobiałkowa
VII. Dieta ubogoenergetyczna (odchudzająca)
VIII. Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów (cukrzycowa)
IX. Dieta łatwostrawna o zmienionej konsystencji:
a. płynna i płynna wzmocniona
b. papkowata
X. Dieta łatwostrawna niskoresztkowa
XI. Dieta bogatoresztkowa
XII. Dieta w alergii
XIII. Dieta głodówkowa (ścisła)
XIV. Dieta bezglutenowa
W każdym opisie podano:
Definicję diety,
Wskazania do stosowania,
Ogólne zasady diety, sposób przygotowania, stosowane techniki,
Wykaz produktów i potraw zalecanych i przeciwwskazanych,
Osoby odpowiedzialne za:
NAPER
I. DIETA PODSTAWOWA ( normalna, ogólna, pełna)
1. Definicja diety:
Dieta podstawowa (normalna, ogólna) jest to zwykłe, racjonalne, prawidłowe żywienie ludzi
zdrowych, a także chorych przebywających na leczeniu w szpitalu, którzy nie wymagają
żywienia dietetycznego.
2. Wskazania do stosowania: pacjenci w szpitalu nie wymagający żywienia
dietetycznego.
3. Ogólne zasady diety, sposób przygotowania, stosowane techniki:
» Pacjenci powinni odżywiać się zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia.
» Wżywieniu podstawowym nie ma specjalnych ograniczeń dietetycznych.
« Jadłospisy powinny być tak skonstruowane, aby z białka pochodziło 10 — 15%
całodziennej energii, z tłuszczów nie więcej niż 30 % energii, w tym z
tłuszczów nasyconych nie więcej niż 10% energii.
» Dzienna zawartość cholesterolu nie powinna przekraczać 300mg.
» Dieta powinna dostarczyć takich ilości składników odżywczych, jakie są
zawarte w normach żywienia na poziomie zalecanym i przy niskiej aktywności
fizycznej.
4. Produkty niewskazane:
Nie zaleca się podawania produktów bardzo tłustych, np. boczku, słoniny, smalcu, tłustych
wędlin, tłustego mięsa, produktów wzdymających, np. grochu, fasoli.
II. DIETA ŁATWOSTRAWNA (lekkostrawna)
Definicja diety:
Dieta łatwo strawna, jest prostą modyfikacją żywienia podstawowego polegającą na
eliminacji produktów, potraw, technik przygotowania drażniących przewód pokarmowy —
ciężko strawnych. Powinna być dietą najczęściej stosowaną w zakładach leczniczych.
Żywienie chorych powinno być jak najbardziej zbliżone do żywienia człowieka zdrowego;
modyfikacja normalnego żywienia powinna być jak najmniejsza, trwać jak najkrócej i
dotyczyć tylko tych chorych, dla których rzeczywiście jest ona niezbędna.
Wskazania do stosowania:
e stany gorączkowe
« okresy rekonwalescencji,
« w okresie rekonwalescencji ostrych zapaleń błony śluzowej żołądka, jelit,
« wyrównane niedobory składników odżywczych,
« choroby wymagające prze dłuższy czas leżenia w łóżku ( np. w związku z
chorobami kręgosłupa), kiedy długotrwałe leżenie powoduje zwolnienie
perystaltyki jelit, skłonność do wzdęć i zaparć,
« czynnościowe choroby przewodu pokarmowego a zwłaszcza choroby żołądka,
dwunastnicy i jelit, schorzenia wątroby i dróg żółciowych, szczególnie w
kamicy wątrobowej oraz w pierwszym okresie po operacji pęcherzyka
żółciowego i dróg żółciowych, w przewlekłym zapaleniu wątroby, marskości
wątroby, chorobach żołądka i jelit, jak np. w późniejszych okresach
pooperacyjnych żołądka i jelit (resekcja żołądka i jelit ) itp.,
» choroby układu krążenia, przebiegające z niewydolnością tego układu,
« wyrównane choroby nerek i dróg moczowych,
e wnietolerancjach pokarmowych,
« żywienie małych dzieci,
« żywienie ludzi starszych.
Ogólne zasady diety:
Zadania i skład diety łatwo strawnej
« oszczędzać przewód pokarmowy ( lub chory narząd ) i wpływać na poprawę
stanu zdrowia, poprzez jak najlepsze trawienie i wchłanianie składników
odżywczych,
« pokrywać zwiększone zapotrzebowanie na te składniki, które na skutek
choroby organizmu utracił,
« pomagać w wyzdrowieniu,
« być pozbawiona składników, których przemiana w organizmie jest
upośledzona,
« nie zawierać składników „na które chory jest uczulony
« W diecie należy dostarczyć takiej ilości energii i składników odżywczych, jak
dla osób zdrowych, o należnej masie ciała, czyli w ilościach pokrywających
jego dobowe zapotrzebowanie.
Dieta powinna zawierać:
» białka 65-90g u dorosłych, natomiast u dzieci w zależności od wieku, co
powinno stanowić ok. 12% energii dziennej racji pokarmowej
« z tłuszczu powinno pochodzić ok. 30% energii,
. węglowodany powinny pokryć resztę zapotrzebowania energetycznego ( ok.
55-60%).
« Aby zapewnić w diecie odpowiednie ilości składników odżywczych, należy
uwzględnić w żywieniu produkty z wszystkich 12 grup produktów.
« Prawidłowo skomponowana dieta powinna dostarczyć takich ilości składników
odżywczych, jakie są zawarte w normach żywienia na poziomie zalecanym i
przy niskiej aktywności fizycznej.
Dobór produktów
W diecie wyklucza się:
«_ produkty i potrawy powodujące nadmierne wydzielanie soków trawiennych
(ciężkostrawne, tłuste, ostre, długo zalegające w żołądku),
. zawierające duże ilości włókna pokarmowego ( głownie frakcje
nierozpuszczalne błonnika pokarmowego),
« produkty zawierające błonnik (warzywa, owoce) powinny być młode, miękkie,
raczej gotowane, nie w formie surówek
« produkty i potrawy wzdymające,
« marynaty i używki, ostre przyprawy,
« niewskazane są potrawy wędzone i surowe, cebula i ogórki, warzywa kapustne
i strączkowe.
Stosowane techniki przygotowania posiłków
Stosowane techniki kulinarne (poprawiające strawność składników odżywczych, w tym także
rozpulchniające i rozdrabniające):
« gotowanie w wodzie i w parze (często połączone z przecieraniem,
miksowaniem, rozdrabnianiem),
« pieczenie w folii aluminiowej lub w pergaminie ( nie wymaga stosowania
tłuszczu, produkt jest miękki, brak chrupiącej skórki ),
» spulchnianie potraw przez dodanie do nich ubitych białek jaj lub namoczonej
w wodzie lub mleku bułki, tłuszcz do potraw dodaje się po przyrządzeniu,
« do zagęszczania potraw stosujemy zawiesinę z mąki i wody lub z mąki i mleka
( nie zasmażki),
« Produkty stosowane przy sporządzaniu potraw w diecie łatwo strawnej
powinny być bardzo świeże i dobrej jakości. Powinny być dobrze ugotowane,
miękkie, smaczne, niezbyt słodkie, mało słone, nie kwaśne i nie ostre.
« Posiłki powinny być ciekawie zestawione, o apetycznym wyglądzie,
przyprawione dozwolonymi w diecie łagodnymi przyprawami.
« Należy dbać o częste spożywanie posiłków w małych objętościach, najlepiej 5
razy dziennie, podawanych regularnie w określonych godzinach, a kolację
spożywać nie później niż 2 godziny przed snem.
III. DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SODU (bezsolna)
Definicja diety:
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem sodu jest odmianą diety łatwo strawnej, w której
ogranicza się sód ( w postaci NaCl ) do poziomu poniżej 2g/dobę (u ludzi zdrowych norma ta
wynosi 6g NaCl/dobę).
Wskazania do stosowania:
« niewydolność układu krążenia z obrzękami i dusznością
e choroba nadciśnieniowa
Ogólne zasady diety: zadanie i skład diety, stosowane techniki
W diecie tej stosuje się taki same zasady, jak w diecie łatwo strawnej, tj.:
« wyklucza się pokarmy ciężkostrawne, tłuste, długo zalegające w żołądku,
ostre, wzdymające, z dużą ilością błonnika, potrawy wędzone, marynaty, ostre
przyprawy i używki,
» stosuje się takie same techniki kulinarne (gotowanie w wodzie i parze,
połączone z przecieraniem, miksowaniem, rozdrabnianiem, pieczenie w folii
aluminiowej, rękawie foliowym lub pergaminie)
. zagęszczanie potraw zawiesinami z mąki i wody, mąki i mleka a nie
zasmażkami, dodawania
tłuszczu do gotowej potrawy,
. spożywanie posiłków częściej (4-5 razy dziennie), a w mniejszej objętości,
ostatni posiłek należy spożyć ok. 3 godz. przed snem.
» - W diecie z ograniczeniem sodu ogranicza się ilość soli kuchennej
(poniżej 29 na dobę) oraz płyny.
« Potrawy należy przyrządzać bez soli, dobierając tak produkty, aby zawierały w
swoim składzie jak najmniejszą ilość chlorku sodu.
« Pieczywo również należy stosować bez dodatku soli kuchennej.
„ Nie podaje się produktów, do których w procesie przetwarzania używa się Soli
kuchennej: wędlin, konserw mięsnych i rybnych, marynat, kiszonek,
produktów solnych (ryby, tłuszcze itp.), serów fermentowanych, zup w
proszku, przypraw z solą i wszelkich dań gotowanych, do których może być
dodawana sól.
« Zabroniony jest alkohol i przy nadciśnieniu — kawa prawdziwa.
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych
Nazwa produktu lub
potrawy
Produkty zbożowe
Mleko i produkty mleczne
Jaja
Mięso, wędliny, ryby
Dozwolone
Pieczywo pszenne, jasne,
czerstwe, bez dodatku soli,
Mąka pszenna pytlowa, owsiana,
kukurydziana, ziemniaczana,
Makaron drobny (np. nitki)
Kasze drobne oraz kasze z małą
ilością błonnika: manna,
kukurydziana, krakowska
jęczmienna, ryż
Mleko słodkie 2% i zsiadłe,
jogurt, kefir, sery twarogowe
chude lub półtłuste, serek
homogenizowany
Całe, białka i w ograniczonych
ilościach żółtka
Gotowane na miękko, w
koszulkach, ścięte na parze
Mięsa chude: cielęcina, wołowina
—z młodych sztuk kurczaki, indyki :
(najlepiej mięso z piersi, bez
skóry) chuda wieprzowina w
ograniczonej ilości,
Ryby chude: dorsz, leszcz,
mintaj, morszczuk, pstrąg,
płastuga, sola, szczupak,
sandacz, (ryby tłuste w
ograniczonej ilości- jeżeli są
dobrze tolerowane)
Przeciwwskazane
Pieczywo żytnie, razowe, z dodatkiem soli,
Mąka razowa, żytnia,
Makarony grube, kasze grube nie przecierane
oraz gruba kasza gryczana i jaglana
Sery żółte i topione, sery pleśniowe Feta, serki
typu „Fromage”
Tłuste gatunki mięsa,
Tłuste gatunki drobiu,
Tłuste gatunki ryb — jeśli nie są dobrze
tolerowane,
Wszystkie gatunki wędlin,
Wszystkie konserwy mięsne, rybne i z
dodatkiem mięsa lub ryb,
Ryby wędzone i marynowane
Tłuszcze
Ziemniaki
Warzywa
Owoce
Suche strączkowe
Cukier i słodycze
Przyprawy
Zupy
Potrawy mięsne i rybne
Masło świeże, margaryny
miękkie, słodka śmietanka, oleje
roślinne: oliwa z oliwek, olej
sojowy, słonecznikowy,
rzepakowy, kukurydziany
Gotowane, gotowane tłuczone w
postaci puree
Marchew, buraki, dynia, szpinak,
selery, pietruszka, kabaczki,
młody zielony groszek
(najczęściej przetarty w formie
zupy lub puree),w ograniczonej
ilości: kalafior, brokuł, młoda
fasolka szparagowa; warzywa z
wody oprószane mąką z
dodatkiem świeżego masła lub
margaryny, bez zasmażek:
Na surowo: zielona sałata,
cykoria, pomidory bez skórki,
utarta marchewka z jabłkiem
Owoce dobrze dojrzałe bez
skórki i pestek — jabłka,
truskawki, morele, brzoskwinie,
pomarańcze, cytryny, banany,
maliny i porzeczki (oraz inne
owoce jagodowe) w postaci soku
lub przecieru
Żadne
Cukier (dozwolony, ale nie
preferowany), miód, dżemy bez
pestek, przetwory owocowe
pasteryzowane; kompoty,
galaretki
Tylko łagodne w ograniczonych
ilościach: sok z cytryny (ewent.
Kwasek cytrynowy),cukier, koper
zielony, kminek, tymianek,
majeranek, bazylia, lubczyk,
rozmaryn, wanilia, goździki,
cynamon,
Z dozwolonych warzyw i
owoców, krupniki, mleczne, zupy
podprawiane zawiesiną,
sporządzane na wywarach
warzywnych
Gotowane, duszone bez
uprzedniego obsmażania,
pieczone w folii aluminiowej,
pergaminie lub w rękawie
foliowym,
Potrawki, pulpety, budynie
Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój,
margaryny twarde,
Tłuszcze solone
Frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone,
placki ziemniaczane, pyzy, chipsy
Wszystkie odmiany kapusty (czasem dopuszcza
się niewielki dodatek kapusty włoskiej),
papryka, szczypior, cebula, ogórki świeże i
kiszone, rzodkiewka, kukurydza (również z
puszki), warzywa z zasmażkami, warzywa
kiszone, konserwowane octem,
Wszystkie owoce niedojrzałe, Śliwki, gruszki,
czereśnie, owoce suszone, orzechy
Wszystkie są zabronione
Chałwa, czekolada, słodycze zawierające
tłuszcz, kakao, orzechy
Sól, pieprz, musztarda, papryka, wszelkiego
rodzaju pikle, ocet
Zupy na rosołach mięsnych, kostnych,
grzybowych; zupy z warzyw strączkowych i
kapustnych, zupy na zasmażkach, tłuste,
zawiesiste
Smażone, duszone i pieczone w sposób
tradycyjny
Potrawy z mąki i kasz Kasze gotowane na sypko lub Smażone, kotlety z kaszy, kluski kładzione,
rozklejone, budynie z kasz z francuskie, ciasto na pierogi, naleśniki, zacierki,
dodatkiem mięsa, warzyw lub
owoców, risotto, lane kluski,
leniwe pierogi z małym
dodatkiem mąki; drobny
makaron, ciasto drożdżowe,
biszkoptowe
Sosy O smaku łagodnym, zaprawiane Ostre, na zasmażkach, sosy na mocnych i
słodką śmietanką, masłem lub tłustych wywarach kostnych i mięsnych
żółtkiem, zagęszczone zawiesiną
z mąki i wody, z mąki i mleka lub
z mąki i słodkiej śmietanki;
Sosy: potrawkowy, koperkowy,
cytrynowy, pomidorowy, sosy
owocowe ze słodką śmietanką
Desery Kompoty, kisiele, musy, galaretki Torty i ciasta z kremem lub z bitą śmietaną,
— z owoców dozwolonych; pączki, faworki, tłuste ciasta jak: francuskie,
galaretki, kisiele, kremy z mleka, piaskowe, kruche
owoce w galaretce lub kremie,
biszkopty, czerstwe ciasto
drożdżowe
Napoje Słaba herbata, słaba kawa ( o ile / Mocna herbata i kawa, mocne kakao, płynna
nie ma przeciwwskazań), mleko, _ czekolada, napoje alkoholowe, wody gazowane
napoje owocowe, soki
warzywne, herbatki owocowe i
ziołowe
IV. DIETA ŁATWOSTRAWNA Z OGRANICZENIEM TŁUSZCZU (wątrobowa)
Definicja diety:
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu jest odmianą diety łatwo strawnej. Różnica
polega na zawartości tłuszczu: w diecie łatwo strawnej podaje się go ok. 70-75g/dobę (tj.
30% zapotrzebowanie kalorycznego), natomiast w diecie łatwo strawnej z ograniczeniem
tłuszczu: 40-50g na dobę. W w/w diecie stosuje się poza tym większe obostrzenia dotyczące
doboru produktów, technik sporządzania posiłków, zawartości błonnika.
Wskazania do stosowania:
e ostre i przewlekłe zapalenie wątroby,
„ ostre i przewlekłe zapalenie trzustki,
« przewlekłe zapalenie pęcherzyka i dróg żółciowych,
„ kamica żółciowa (pęcherzykowa i przewodowa), okres zaostrzenia
wrzodziejącego zapalenia jelita
grubego, niedokwaśność żołądka.
Ogólne zasady diety: zadanie i skład diety
» - Wdiecie tej tłuszcz jest ograniczony do 40 — 50g na dobę, zarówno pod
względem ilościowym, jak i jakościowym. Jest to tłuszcz zawarty w produktach
(mleku, mięsie, wędlinach) oraz tłuszcz dodany do pieczywa i potraw.
Ograniczenie tłuszczu jest konieczne ze względu na upośledzone jego
trawienie i wchłanianie w w/w przypadkach chorobowych. Stosuje się tłuszcze
lekko strawne o niskim punkcie topienia jak: masło, margaryny miękkie, oliwa
z oliwek, olej słonecznikowy, sojowy.
» Z diety należy wykluczyć pokarmy długo zalegające w żołądku oraz ostre
przyprawy i używki.
« Ogranicza się również ilość błonnika.
» Nie podaje się cebuli i czosnku, warzyw wzdymających (wszystkie odmiany
kapusty, warzywa strączkowe) i innych ciężko strawnych warzyw i owoców:
gruszki, śliwki, czereśnie, orzechy, ogórki, papryka, rzodkiewka itp.
» Posiłki należy podawać częściej, w mniejszych objętościach — około 5 razy na
dobę.
« Potrawy powinny być ciepłe (nie za zimne i nie za gorące).
» - Wdiecie stosuje się potrawy gotowane, duszone bez tłuszczu, pieczone w folii
aluminiowej, pergaminie lub rękawie foliowym.
« W ostrych stanach w w/w przypadkach chorobowych należy podawać potrawy
tylko gotowane, jako najlżej strawne.
» Zupy i sosy sporządza się na wywarach warzywnych i podprawia zawiesinami z
mąki i mleka (zabronione są zasmażki).
« Do potraw, w których podstawę stanowią jajka, dodaje się tylko pianę z
białka.
» Dozwolone warzywa i owoce podaje się w postaci gotowanej i rozdrobnionej
ewentualnie w postaci surowych, rozcieńczonych soków.
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych
Nazwa
produktu
lub potrawy
Produkty
zbożowe
Mleko i
produkty
mleczne
Jaja
Mięso,
wędliny,
ryby
Tłuszcz
Ziemniaki
Warzywa
Owoce
Dozwolone
pieczywo jasne i czerstwe, sucharki, drobne
kasze: manna, krakowska, jęczmienna łamana —
dobrze oczyszczona, ryż, drobne makarony
Mleko słodkie i zsiadłe ( 0 i 0,5%) (jeśli źle
tolerowane — w ograniczonej ilości), jogurt 0%
tł., biały ser chudy, serek homogenizowany
chudy
Białko jaja: jeśli są dobrze tolerowane- całe jaja
w ograniczonej ilości do potraw
Mięsa chude: cielęcina, wołowina, kurczaki,
indyki (najlepiej mięso z piersi, bez skóry), chudy
schab w bardzo ograniczonej ilości, Ryby chude:
dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg,
płastuga, sola, szczupak, sandacz, Wędliny
chude: polędwica, szynka, chuda kiełbasa
szynkowa — wieprzowe, wołowe lub drobiowe
Masło, margaryny miękkie, oleje roślinne: oliwa z
oliwek, olej rzepakowy, sojowy, słonecznikowy,
kukurydziany — w bardzo ograniczonej ilości (do
smarowania folii lub pergaminu do pieczenia)
Gotowane, gotowane tłuczone, w postaci puree
Marchew, buraki, dynia, szpinak, seler,
pietruszka W ograniczonych ilościach: kalafior,
młody zielony groszek i fasolka szparagowa —
jako dodatek do zupy lub innych warzyw —
najlepiej przetarte, warzywa z wody oprószone
mąką z dodatkiem świeżego masła lub
margaryny, bez zasmażek, na surowo: zielona,
krucha (miękka) sałata, pomidory bez skórki,
drobno posiekany koperek
Owoce dobrze dojrzałe: jagodowe, cytrusowe,
jabłka, winogrona, morele, brzoskwinie
(gotowane lub w postaci soków lub przecierów)
Przeciwwskazane
Pieczywo razowe żytnie i pszenne, każde
pieczywo świeże, rogaliki francuskie (croissant),
grube kasze: pęczak, gryczana, grube
makarony
Mleko tłuste, serek biały i serek
' homogenizowany tłuste, sery żółte i topione,
sery pleśniowe, Feta, serki typu „„Fromage”
Żółtko jaja
Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi,
kaczki; ryby tłuste: węgorz, halibut, śledź,
karp; wędliny tłuste, pasztety, wędliny
podrobowe; ryby wędzone, mięsa peklowane,
konserwy mięsne i rybne
Śmietana, śmietanka, smalec, słonina, boczek,
łój, margaryny twarde
frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone,
placki ziemniaczane, pyzy, chipsy
Wszystkie odmiany kapusty, papryka,
szczypior, cebula, por, ogórki świeże, kiszone i
konserwowe, rzodkiewki, kukurydza, (również z
puszki), awokado, warzywa z zasmażkami,
konserwowane octem.
wszystkie owoce niedojrzałe: gruszki, Śliwki,
czereśnie, agrest, Śliwka suszona, orzechy
Suche
strączkowe
Cukier i
słodycze
Przyprawy
Zupy
Potrawy
mięsne i
rybne
Potrawy z
mąki i kasz
Sosy
Desery
Napoje
Żadne
Cukier (dozwolony, ale nie preferowany) miód,
dżemy z owoców bezpestkowych, przetwory
owocowe (z dozwolonych
owoców)pasteryzowane: kompoty, galaretki
Tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sól,
cukier, sok z cytryny (ewent. Kwasek
cytrynowy), koperek zielony, kminek, tymianek,
majeranek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, wanilia,
goździki
Kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, zupy
mleczne przetarte zupy owocowe z dozwolonych
owoców, zupy warzywne czyste (barszcz,
pomidorowa), zupy jarzynowe z dozwolonych
warzyw, zupa ziemniaczana, zupy zagęszczone
zawiesiną z mąki i wody lub mleku — bez
zasmażek
Gotowane, duszone bez uprzedniego
obsmażania, pieczone w folii aluminiowej lub
pergaminie lub w rękawie foliowym
Potrawki (bez śmietany), pulpety, budynie
Kasze gotowane na sypko lub rozklejone,
budynie z kasz z dodatkiem mięsa, warzyw lub
owoców, lane kluski (na białkach), leniwe pierogi
z małym dodatkiem mąki, makaron „Nitki”
O smaku łagodnym zaprawiane niewielką ilością
masła lub margaryny miękkiej, zagęszczone
zawiesiną z mąki i wody, z mąki i mleka (nie
zasmażką)
sosy: potrawkowy, koperkowy, jarzynowy,
pomidorowy, waniliowy
Kompoty, kisiele, musy, sorbety, galaretki — z
dozwolonych owoców, galaretki i kisiele z mleka,
owoce (dozwolone) w galaretce lub z budyniem;
biszkopt (na białku jaj), czerstwe ciasto
drożdżowe (bez jaj, z bardzo małym dodatkiem
masła, margaryny lub oleju)
Mleko (0 lub 0,5%)w ograniczonej ilości, kawa
zbożowa z mlekiem, napoje mleczne, słaba
herbata, herbata z cytryną lub mlekiem, sok
pomidorowy, napój z owoców róży, herbatki
owocowe i ziołowe.
Zabronione są wszystkie: groch, fasola, bób,
soczewica, soja
Chałwa, czekolada, słodycze zawierające
tłuszcz, kakao, orzechy
Ostre przyprawy: ocet, pieprz, musztarda,
papryka, wszelkiego rodzaju pikle
Zup: fasolowa, grochówka, kapuśniaki, zupa
ogórkowa, rosół, zupy na wywarach z mięsa i
kości, zupy zaprawiane zasmażkami, zupy w
proszku i inne gotowe z torebki
Smażone, duszone i pieczone w sposób
tradycyjny
Ciasta robione na stolnicy, żółtkami, smażone,
kluski francuskie, kładzione, zacierki, naleśniki,
Kasze grube nie przecierane, zapiekanki,
potrawy z kasz smażone
Na zasmażkach, sosy na mocnych i tłustych
wywarach mięsnych lub kostnych,
Ostre: chrzanowy, grecki, śmietanowy,
majonezowy
Torty i ciasta z kremem lub bitą śmietaną,
pączki, faworki, tłuste ciasta jak francuskie,
piaskowe, kruche, biszkopty i inne ciasta z
całymi jajami
Desery z używkami
Kawa, mocna herbata, kakao, płynna
czekolada, napoje alkoholowe
V. DIETA ŁATWO STRAWNA BOGATOBIAŁKOWA
Definicja diety
Dieta łatwo strawna jest odmianą diety łatwo strawnej, w której zostaje zwiększona ilość
białka o wysokiej wartości odżywczej w porównaniu z zapotrzebowaniem człowieka
zdrowego.
Wskazania do stosowania:
« wyniszczenie organizmu,
» wsilnych oparzeniach lub zranieniach,
« w chorobach gorączkowych (choroby zakaźne, gruźlica, zapalenie płuc,
zapalenie oskrzeli itp.),
« mukowiscydoza, nerczyca.
Ogólne zasady diety: zadanie diety, skład diety, stosowane techniki
„ Zadaniem diety bogato białkowej jest dostarczenie organizmowi odpowiedniej
ilości białka o wysokiej wartości odżywczej, przede wszystkim dla celów
anabolicznych: dla budowy i odbudowy komórek i tkanek ustroju, tworzenia
białka ciał odpornościowych, enzymów, hormonów. Ilość białka w diecie
powinna być większa niż 1g/1kg wagi ciała należnej, tj. więcej niż ok. 75-
80g/dobę (może to być np. 100-120 lub 130g/dobę). W związku z tym dieta
jest bogata w produkty pochodzenia zwierzęcego: mleko, sery, jaja, mięso i
jego przetwory, ryby.
„ - Dieta bogatobiałkowa musi mieć dostateczną wartość energetyczną; przy
niedoborze składników energetycznych białko może zostać wykorzystane jako
materiał energetyczny.
« Chorzy wymagający diety bogatobiałkowej bardzo często mają zmniejszony
apetyt, stąd też posiłki powinny być urozmaicone i smaczne.
« Dieta bogatobiałkowa podstawowa i wszystkie jej warianty powinny mieć
cechy diety łatwostrawnej.
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych
Nazwa
produktu
lub potrawy
Produkty
zbożowe
Mleko i
produkty
mieczne*
Jaja
Tłuszcz
Mięso,
wędliny,
ryby
Ziemniaki
Warzywa
Dozwolone
pieczywo jasne i czerstwe (czasem pieczywo typu Graham
w ograniczonej ilości), sucharki, drobne kasze: manna,
krakowska, jęczmienna łamana — dobrze oczyszczona, ryż,
drobne makarony
Mleko słodkie i zsiadłe 2% tł, jogurt, kefir, biały ser (chudy
lub półtłusty), serek homogenizowany
Gotowane na miękko, w koszulkach, ścięte na parze w
formie jajecznicy, jaj sadzonych, omletów
Masło, margaryny miękkie, słodka śmietanka; oleje
roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy,
słonecznikowy, kukurydziany
Mięsa chude: cielęcina, wołowina, kurczaki, indyki
(najlepiej mięso z piersi, bez skóry), chuda wieprzowina w
ograniczonej ilości; ryby chude: dorsz, leszcz, mintaj,
morszczuk, pstrąg, płastuga, sola, szczupak, sandacz,
(ryby tłuste — w ograniczonej ilości, jeśli są dobrze
tolerowane)
Wędliny chude: szynka, polędwica (wieprzowe i drobiowe),
chuda kiełbasa szynkowa wieprzowa lub wołowa
Gotowane, gotowane tłuczone, w postaci puree
Marchew, kalafior, buraki, dynia, szpinak, kabaczki, młody
zielony groszek- najczęściej przetarty w formie zupy lub
puree, młoda fasolka szparagowa, warzywa z wody
Przeciwwskazane
Pieczywo razowe żytnie i pszenne,
każde pieczywo świeże, rogaliki
francuskie (croissant), grube kasze:
pęczak, gryczana, grube makarony
Mleko tłuste 3,2% tł, mleko w proszku
tłuste, sery żółte i topione, sery
pleśniowe, Feta, serki typu „Fromage”
Gotowane na twardo i smażone w
zwykły sposób
Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój,
margaryny twarde
Mięsa tłuste: wieprzowina, wołowina,
baranina, gęsi, kaczki; ryby tłuste jeśli
źle tolerowane; wędliny tłuste,
pasztety, wędliny podrobowe; ryby
wędzone, mięsa peklowane, konserwy
mięsne i rybne
frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki
smażone, placki ziemniaczane, pyzy,
chipsy
Wszystkie odmiany kapusty, (czasem
dopuszcza się niewielki dodatek
kapusty włoskiej),papryka, szczypior,
Owoce
Suche
strączkowe
Cukier i
słodycze
Przyprawy
Zupy
Potrawy
mięsne i
rybne
Potrawy z
mąki i kasz
Sosy
Desery
oprószone mąką z dodatkiem świeżego masła lub
margaryny; bez zasmażek,
Na surowo: zielona sałata, cykoria, pomidory bez skórki,
utarta marchewka z jabłkiem
Owoce dobrze dojrzałe, bez skórki i pestek: jabłka,
winogrona, truskawki, arbuzy, morele, brzoskwinie,
pomarańcze, banany; maliny i porzeczki w formie przecieru
lub soku
Żadne
Cukier (dozwolony, ale nie preferowany) miód, dżemy bez
pestek, przetwory owocowe pasteryzowane: kompoty,
galaretki
Tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sól, cukier, sok z
cytryny, koper zielony, kminek, tymianek, majeranek,
bazylia, lubczyk, rozmaryn, wanilia, goździki, ew. cynamon,
Kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, zupy mleczne przetarte
zupy owocowe, zupy warzywne czyste (barszcz,
pomidorowa), zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw,
zupa ziemniaczana, (zupy na odtłuszczonych wywarach
mięsnych, o ile nie ma przeciwwskazań); zupy zagęszczone
zawiesiną z mąki i wody lub z mąki i mleka lub z mąkii
słodkiej śmietanki- bez zasmażek; zupy zaciągane żółtkiem
lub z dodatkiem świeżego masła lub odtłuszczonego mleka
w proszku
Gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone
w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub w pergaminie,
potrawki, pulpety, budynie
Kasze gotowane na sypko lub rozklejone, budynie z kasz z
dodatkiem mięsa, warzyw lub owoców, lane kluski, leniwe
pierogi z małym dodatkiem mąki
O smaku łagodnym zaprawiane masłem lub żółtkiem,
zagęszczone zawiesiną z mąki i wody, z mąki i mleka lub z
mąki i słodkiej śmietanki(jeśli w danej diecie jest
dozwolona) sosy: koperkowy, potrawkowy, cytrynowy,
sosy owocowe, majonez-tylko domowy, świeżo
przygotowany z dowolnych olejów, z dodatkiem soku z
cytryny (bez musztardy)
Kompoty, kisiele, musy, galaretki — z OWOCÓW
dozwolonych; galaretki, kisiele, kremy, budynie z mleka;
owoce w galaretce lub kremie; biszkopty, czerstwe ciasto
drożdżowe
cebula, ogórki, rzodkiewka, kukurydza,
(również z puszki), wszystkie warzywa
z zasmażkami, konserwowane octem
wszystkie owoce niedojrzałe: gruszki,
Śliwki, czereśnie, agrest, owoce
suszone, orzechy
Wszystkie są zabronione: groch, fasola,
bób, soczewica, soja
Chałwa, czekolada, słodycze
zawierające tłuszcz, kakao, orzechy
Przyprawy ostre: ocet, pieprz,
musztarda, papryka, wszelkiego
rodzaju pikle
Kapuśniaki, zupa ogórkowa, fasolowa,
grochowa, zupy ze śmietaną,
zaprawiane zasmażkami, zupy w
proszku, zupy na wywarach z mięsa —
jeśli nie są tolerowane
Smażone, duszone i pieczone w
tradycyjny sposób
Smażone, kotlety z kaszy, kluski
kładzione, francuskie, zacierki
Ostre, na zasmażkach, sosy na
mocnych i tłustych wywarach mięsnych
lub kostnych
Torty i ciasta z kremem lub z bitą
| śmietaną, pączki, faworki, tłuste ciasta
jak francuskie, piaskowe, kruche, ciasta
z dodatkiem proszku do pieczenia
VI. DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA
Definicja diety:
Dieta niskobiałkowa jest odmianą diety łatwo strawnej, w której zmniejsza się ilość białka
w stosunku do zapotrzebowania człowieka zdrowego.
Wskazania do stosowania:
« niewydolność nerek,
e niewydolność wątroby,
« w innych przypadkach chorobowych — wg zaleceń lekarza.
Ogólne zasady diety: zadanie i skład diety, stosowane techniki
» Dietą niskobiałkową jest taka dietą, która dostarcza ok. 40g białka, podczas
gdy dieta bardzo niskobiałkowa zawiera jedynie 20g białka.
« Wktórych przypadkach chorobowych należy stosować dietę niskobiałkową i
jaka ma być w niej zawartość białka, decyduje lekarz. Uważa się, że stosuje
się ją w niewydolności nerek, a także wątroby
» - Zadaniem diety niskobiałkowej jest utrzymanie możliwie dobrego stanu
odżywienia chorego, przez dostarczanie potrzebnej ilości energii, składników
mineralnych i witamin, przy zmniejszonej ilości białka w stosunku do
zapotrzebowania człowieka zdrowego.
» - Stosując dietę niskobiałkową należy stale kontrolować ilość i jakość
spożywanego białka oraz prowadzić stałą kontrolę elektrolitów, takich jak:
sód, potas, wapń, fosfor, oraz kontrolę pobieranych płynów.
» - Dieta niskobiałkowa jest ustalana indywidualnie, gdyż ilość białka musi być
ograniczana w stopniu zależnym od tolerancji tego składnika przez organizm
chorego. Ilość białka w diecie może być zmieniana w czasie trwania choroby.
Przy dużych ograniczeniach białka, jego zawartość powinna być niższa aniżeli
0,5g na kg masy należnej ciała. Dieta dostarcza wówczas tylko 20-30g białka.
Mniej drastyczne ograniczenia pozwalają na ułożenie diety dostarczającej 40-
50g białka.
» Produkty będące źródłem białka (mleko, sery, jaja, mięso, ryby) powinny być
spożywane równocześnie z produktami bogatymi w węglowodany, aby
organizm mógł wykorzystać białko do syntezy tkankowej, a nie jako materiał
energetyczny.
» W każdym przypadku stosowania diety niskobiałkowej należy dążyć do tego,
żeby ok. 75% ogólnej ilości białka stanowiło białko pełnowartościowe —
pochodzenia zwierzęcego.
» W dietach bogatoenergetycznych o zawartości tylko 20g białka nie da się
osiągnąć tak wysokiego procentu białka zwierzęcego.
» Produkty zbożowe stanowią głównie źródło węglowodanów i obok tłuszczów
dostarczają najwięcej energii; są także źródłem białka roślinnego.
» W dietach o dużym ograniczeniu białka (20-30g), muszą one być pozbawione
tego składnika, aby można było w zamian dostarczyć choć niewielkie ilości
produktów zwierzęcych zawierających białko pełnowartościowe.
. Skrobia- pszenna i ziemniaczana, prawie pozbawiona białka, musi wówczas
zastąpić mąkę pszenną, a specjalne ,, bezbiałkowe” pieczywo zwykłe. Bez
takiej zmiany same produkty roślinne (zbożowe, ziemniaki, warzywa, owoce)
dostarczają takiej ilości białka, która może przekroczyć ustalony dzienny limit
białkowy.
» W chorobach wymagających zastosowania diety niskobiałkowej zachodzi
często potrzeba dokładnej kontroli gospodarki elektrolitowej. W takich
przypadkach konieczna jest indywidualizacja diety.
» - Wdiecie niskobiałkowej stosowane rodzaje produktów i ich ilość muszą być
ściśle zgodne z podanymi w przyjętej dziennej racji pokarmowej. W
przeciwnym razie ilość białka może ulec niekorzystnej, a nawet niebezpiecznej
dla zdrowia zmianie.
Zamienniki warzywne i owocowe:
Warzywa bogate w witaminę Ć: 100g pomidorów odpowiada 100g soku pomidorowego lub
60g kalafiora
Owoce bogate w witaminę C: 50g malin lub porzeczek lub truskawek lub czarnych jagód świeżych
odpowiada 50g w/w owoców mrożonych lub z kompotu lub 100g
pomarańczy lub cytryn
Warzywa bogate w karoten: 100g marchwi lub dyni odpowiada 100g kabaczka lub 70g cykorii
lub 50g szpinaku lub 40g sałaty lub 30g fasolki szparagowej lub
25g koperku lub 20g koncentratu pomidorowego 30%
Warzywa inne: 50g buraków odpowiada 50g selera lub 50g pietruszki lub 50g pora
lub 50g szparagów
Owoce inne: 100g jabłka odpowiada 100g arbuza lub melona lub moreli lub
żurawin lub jeżyn lub białych porzeczek lub winogron lub
70g truskawek lub 50g truskawek lub 50g brzoskwiń lub wiśni
lub 500g soku z jabłek.
W diecie stosuje się techniki sporządzania jak w diecie łatwo strawnej, a więc:
. gotowane w wodzie i parze,
« duszenie bez uprzedniego obsmażania,
. pieczenie w pergaminie lub w folii aluminiowej.
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych
Nazwa Dozwolone - przeciwwskazane
produktu
lub
potrawy
Produkty Czerstwe pieczywo Zwykłe pieczywo,
zbożowe specjalne wszystkie mąki i
„bezbiałkowe” kasze z wyjątkiem
(zwykłe pieczywo mąki ziemniaczanej
tylko wtedy, jeśli
występuje w racji
pokarmowej)
Mleko i
produkty
mleczne
Jaja
Mięso,
wędliny,
ryby
Tłuszcz
Ziemniaki
Warzywa
Skrobia pszenna,
skrobia ziemniaczana
(mąka ziemniaczana)
Kasze-tylko, jeśli
występują w racji
pokarmowej
Mleko słodkie i zsiadłe
2%, jogurt kefir, biały
ser, serek
homogenizowany-
według racji
pokarmowej lub
zamiennik
Gotowane na miękko,
w koszulkach, ścięte
na parze w formie
jajecznicy, jaj
sadzonych; żółtko do
zaprawienia zup- ilość
według racji
pokarmowej
j Mięsa i wędliny chude,
ryby chude, (ryby
tłuste- tylko jeśli są
dobrze tolerowane)
rodzaj i ilość tych
produktów — ściśle
według dziennej racji
pokarmowej
Masło, margaryny
miękkie, oleje
roślinne: rzepakowy,
oliwa z oliwek,
sojowy,
słonecznikowy,
kukurydziany
Gotowane, gotowane
tłuczone, w postaci
puree
Warzywa wymienione
w racji pokarmowej-
gotowane, w formie
Sery żółte i topione,
serki pleśniowe, Feta,
serki typu „„Fromage”
* Gotowane na twardo i
smażone w tradycyjny
sposób
Mięsa tłuste:
baranina,
wieprzowina, gęsi,
kaczki; ryby tłuste-
jeśli źle tolerowane;
wędliny tłuste,
pasztety, wędliny
podrobowe, ryby
wędzone, mięsa
peklowane, konserwy
mięsne i rybne
Wszystkie, Mięsa,
ryby i wędliny w
ilościach większych
niż ustalona dzienna
racja pokarmowa
Śmietana, śmietanka,
smalec, słonina,
boczek, łój,
margaryny twarde
frytki, wszelkiego
rodzaju ziemniaki
smażone, placki
ziemniaczane, pyzy,
chipsy
Warzywa nie
wymienione w racjach
pokarmowych,
Owoce
Suche
strączkowe
Cukier i
słodycze
Przyprawy
Zupy
Potrawy
mięsne i
rybne
puree, z dodatkiem
świeżego masła; na
surowo: zielona
sałata, cykoria,
pomidory bez skórki,
utarta drobno
marchewka z jabłkiem
Owoce wymienione w
racjach pokarmowych
Żadne
Cukier, miód, dżemy
bez pestek,
Łagodne: sól, cukier,
sok z cytryny, koper
zielony, kminek,
tymianek, majeranek,
bazylia, lubczyk,
rozmaryn, wanilia,
goździki, ew. cynamon
Sól- według zaleceń
ekarza
Przetarte zupy
owocowe z
dozwolonych owoców,
zupy warzywne czyste
(barszcz,
pomidorowa), zupy
jarzynowe z
dozwolonych warzyw,
zupy zagęszczone
skrobią pszenną lub
ziemniaczaną, zupy
zaciągane żółtkiem lub
z dodatkiem świeżego
masła lub margaryny
miękkiej
Gotowane, duszone
bez uprzedniego
obsmażania, pieczone
w folii aluminiowej lub
/ rękawie foliowym lub
; w pergaminie,
potrawki, pulpety,
budynie z dodatkiem
skrobi lub specjalnego
pieczywa ,,
bezbiałkowego”
Potrawy z warzyw z
zasmażkami oraz
konserwowane octem
Owoce nie
wymienione w racjach
pokarmowych, owoce
niedojrzałe, owoce
suszone, orzechy
Wszystkie są
zabronione: groch,
fasola, bób,
soczewica
Chałwa, czekolada,
słodycze zawierające
tłuszcz, kakao,
orzechy
Ostre przyprawy: sól,
pieprz, musztarda,
papryka, chrzan
wszelkiego rodzaju
pikle, maggi, kostki
. rosołowe
Kapuśniaki, zupa
ogórkowa, grzybowa,
fasolowa, grochówka,
zupy zaprawiane
zasmażkami, mąką
pszenną, śmietaną,
zupy w proszku
Smażone, duszone,
pieczone w tradycyjny
sposób
Potrawy z
mąki i kasz
Sosy
Desery
Napoje
Tylko w ramach
produktów podanych
w racji pokarmowe;
kasze jeśli są
wymienione w racjach
pokarmowych-
gotowane na sypko
lub w zupie;
Ze skrobi- ciastka
słodkie lub słone —
(jeśli nie ma
ograniczeń soli)
O smaku łagodnym
zaprawiane masłem,
margaryną miękką lub
żółtkiem, zagęszczone
skrobią pszenną lub
ziemniaczaną:
koperkowy,
cytrynowy,
potrawkowy
Kompoty, kisiele- z
owoców dozwolonych
budyń mleczny ze
skrobią ziemniaczaną
lub pszenną, owoce
dozwolone, ciastka
słodkie ze skrobią
Herbata, herbata z
* cytryną, z mlekiem,
mleko, napoje z
dozwolonych owoców,
soki z dozwolonych
warzyw, herbatki
owocowe i ziołowe
Potrawy z mąki;
kasze- jeśli nie są
wymienione w racji
pokarmowej
Ostre na zasmażkach,
sosy na mocnych i
tłustych wywarach
mięsnych lub
kostnych; z mąką
Desery z
przeciwwskazanych
owoców, z czekoladą,
z orzechami, ciasta
wszelkiego rodzaju
Kakao, płynna
czekolada, napoje
alkoholowe
VII. DIETA UBOGOENERGETYCZNA (odchudzająca)
Definicja diety - dieta ubogoenergetyczna jest dietą o zmniejszonej wartości
energetycznej w stosunku do zapotrzebowania danego pacjenta, dającą ujemny bilans
energetyczny.
Wskazania do stosowania:
. nadwaga, Otyłość,
« po niewielkich modyfikacjach może być również stosowana w początkowym
okresie rekonwalescencji po przebytych niektórych chorobach, jeśli chory musi
stopniowo dochodzić do żywienia o pełnej wartości energetycznej — o
zastosowaniu w takich przypadkach decyduje lekarz.
Ogólne zasady diety: zadanie diety, skład diety, stosowane techniki
Zadaniem diety ubogoenergetycznej jest zmniejszenie masy ciała u osoby z
nadwagą lub otyłej, do tzw. wagi należnej.
Cel ten uzyskuje się przez znaczne ograniczenie ogólnej ilości spożywanych
pokarmów, co w efekcie daje wartość energetyczną pożywienia niższą od
zapotrzebowania i tym samym ujemny bilans energetyczny.
Ograniczenie pożywienia w diecie dotyczy tłuszczów i węglowodanów.
Białko podajemy w granicach normy lub nieco powyżej (norma wynosi 75-809,
w tej diecie podajemy ok. 100g lub nieco więcej).
Składniki mineralne i witaminy podajemy w ilościach zbliżonych do zalecanych
norm wyżywienia.
Dieta ubogoenergetyczna jest dietą indywidualną, inną dla każdego pacjenta,
zależną od jego wzrostu, wagi rzeczywistej, wagi należnej, ograniczeniu
kalorycznym.
Wartość energetyczna diety waha się najczęściej w granicach 1000-1500kcal.
Ograniczając kaloryczność diety należy pamiętać o odpowiedniej ilości balastu
(błonnik).
Pożywienie powinno mieć dostatecznie dużą objętość, aby pacjent nie
odczuwał głodu.
Stosuje się tylko potrawy gotowane w wodzie i w parze. Zabrania się
spożywania potraw smażonych, pieczonych i duszonych w tradycyjny sposób.
Nie planuje się zup i sosów.
Warzywa podaje się w postaci surówek lub gotowane, tzw. z wody, nie
zaprawiane mąką i tłuszczem.
Potrawy przyrządza się bez tłuszczu, a dozwoloną jego ilość dodaje się do
gotowych potraw.
Przyprawy stosuje się w ilościach umiarkowanych, raczej łagodne i działające
moczopędnie (seler, pietruszka, koperek, sok z cytryny, kwasek cytrynowy,
wanilia, cynamon).
Ograniczamy również sól kuchenną i inne przyprawy zawierające sól.
Nie należy używać cukru i słodyczy — ewentualnie może użyć niewielką ilość słodziku.
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych
Nazwa produktu
lub potrawy
Produkty zbożowe
Mleko i produkty
mleczne
Jaja
Mięso, wędliny,
ryby
Tłuszcze
Ziemniaki
Warzywa
Owoce
Suche strączkowe
Cukier i słodycze
Przyprawy
Zupy
Potrawy mięsne i
rybne
Dozwolone
Pieczywo jasne i razowe, typu „Graham”, chrupkie, kasze
dozwolone wszystkie, ale preferowane grube: gryczana,
jęczmienna; ryż — preferowany nieoczyszczony, płatki:
owsiane, jęczmienne, pszenne, musli bez dodatku cukru,
owoców suszonych lub orzechów, makarony
Mleko O%tł., jogurt odtłuszczony (naturalny lub słodzony
aspartamem), kefir chudy, maślanka, biały ser chudy,
serek homogenizowany chudy, serek granulowany „Light”
2-3 razy w tygodniu całe jaja, przygotowane bez dodatku
tłuszczu
Mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki, bez
skóry (najlepiej mięso z piersi), chuda wieprzowina, ryby
chude: dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, płastuga,
sola, szczupak, sandacz; ryby tłuste do 2 razy w tygodniu,
przygotowane bez dodatku tłuszczu, wędliny chude:
szynka, polędwica (wieprzowa i drobiowe), chuda kiełbasa
szynkowa wieprzowa lub wołowa
Margaryny miękkie o obniżonej zawartości tłuszczu, masło:
w ograniczonej ilości, oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z
oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany
Gotowane, pieczone bez dodatku tłuszczu, kopytka
Wszystkie warzywa Świeże i mrożone: na surowo lub
gotowane, bez dodatku zasmażki, majonezu (można go
zastąpić jogurtem O%tł.)
Świeże i mrożone bez dodatku cukru lub bitej śmietany ,
winogrona i banany w niewielkiej ilości, konserwowe -
niesłodzone
Żadne
Cukru, miód- w bardzo małej ilości, raczej jako przyprawa,
dżem niskosłodzony
W ograniczonych ilościach, tylko łagodne i działające
moczopędnie (seler, pietruszka, koperek, sok z cytryny,
kwasek cytrynowy, wanilia, cynamon)
Zupy mleczne (na mleku 0%!ł.), zupy owocowe Z
niewielkim dodatkiem cukru lub ze słodzikiem), zupy
warzywne czyste (barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe,
zupa ziemniaczana, ( zupy na odtłuszczonych wywarach
mięsnych), zupy zabielane mlekiem odtłuszczonym — bez
zasmażek, bez dodatku masła, bez śmietany
Gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone
w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub w pergaminie,
potrawki, pulpety, budynie
Przeciwwskazane
Rogaliki francuskie (croissant), musli z
dodatkiem cukru, owoców suszonych lub
orzechów
Mleko, jogurt, kefir — tłuste; śmietana,
śmietanka, mleko skondensowane,
zabielacze do kawy, jogurt owocowy, serek
homogenizowany słodzone cukrem-
ograniczać, ser biały tłusty, sery żółte i
topione, sery pleśniowe, Feta, serki typu
„Fromage”
Przygotowane z dodatkiem tłuszczu
Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi,
kaczki; wędliny tłuste; pasztety, wędliny
podrobowe;
Śmietana, śmietanka, smalec, słonina,
boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcz spod
pieczeni
Frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki
smażone, placki ziemniaczane, chipsy
Warzywa z zasmażkami, smażone, Z
majonezem
Owoce konserwowe słodzone, owoce
suszone, orzechy, owoce z cukrem lub bitą
śmietaną
Wszystkie: groch, fasola, bób, soczewic,
soja
Wszystkie słodycze, kakao, orzechy
Sól kuchenna i przyprawy zawierające sól
Zupy zaprawiane zasmażkami, zagęszczane
mąką, ze śmietaną, zupy tłuste, rosoły, zupy
w proszku
Smażone, duszone i pieczone w tradycyjny
sposób
Potrawy z mąki i
kasz
Sosy
Desery
Napoje
Kasze gotowane na sypko, kasze z dodatkiem mięsa,
Warzyw lub owoców , leniwe pierogi z białego chudego
sera, naleśniki smażone bez dodatku tłuszczu
Sosy sałatkowe niskotłuszczowe np., na bazie mleka lub
jogurtu 0% tł.
Kompoty, kisiele, musy, galaretki — z niewielkim dodatkiem
cukru (lub najlepiej ze słodzikiem) galaretki, budyń z mleka
chudego- ze słodzikiem; sałatki owocowe bez dodatku
cukru
Herbata, kawa, mleko chude, kawa zbożowa na chudym
mleku, soki owocowe typu „, Light” lub słodzone
słodzikiem- w umiarkowanej ilości, soki warzywne, napoje
bezkaloryczne, herbatki owocowe i ziołowe, woda
mineralna
Smażone: kotlety z kaszy, kluski francuskie,
racuchy, naleśniki smażone na tłuszczu
Na zasmażkach, sosy na tłustych wywarach
mięsnych lub z kostnych na śmietanie,
tłustym mleku, sosy i kremy sałatkowe, sosy
do mięs i ryb zawierające tłuszcz, majonez
Wszystkie słodycze jak najbardziej
ograniczyć
Tłuste mleko, płynna czekolada, soki i inne
napoje słodzone cukrem, napoje
alkoholowe, kawa ze śmietanką
VIII. DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW
(cukrzycowa)
Definicja diety:
Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów jest odmianą diety łatwo
strawnej, w której modyfikacja polega na znacznym ograniczeniu, a nawet wykluczeniu
węglowodanów łatwo przyswajalnych.
Wskazania do stosowania:
e Cukrzyca,
» Również w innych przypadkach chorobowych — wg wskazań lekarza.
Ogólne zasady diety: zadanie diety, skład diety, stosowane techniki:
Zadaniem tej diety jest:
« uzyskanie jak najbardziej prawidłowego poziomu glukozy we krwi przy
możliwie najmniejszych wahaniach w ciągu doby,
. zapobieganie powstawania śpiączki i kwasicy,
. zapewnienie pożądanego stanu zdrowia, dobrego samopoczucia i normalnej
aktywności.
. Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów powinna być jak
najbardziej zbliżona do prawidłowego żywienia zdrowego człowieka.
»„ _ Dieta ta powinna wykazywać cechy diety łatwo strawnej.
. Zasadnicza modyfikacja polega na ograniczeniu łatwo przyswajalnych
węglowodanów, a więc cukrów w związku z tym także słodyczy i przetworów
zawierających znaczny dodatek cukru.
« Ogranicza się również tłuszcze, szczególnie zwierzęce i cholesterol ( ze
względu na profilaktykę powikłań naczyniowych ).
« Należy również unikać tłustych mięs, wędlin, serów, mleka i jego przetworów
zawierających tłuszcz.
» - Białko chorzy mogą spożywać na poziomie zalecanym człowiekowi zdrowemu,
tj. 0,89/kg wagi ciała (należnej, nie rzeczywistej) co stanowi 10-15%
(wyjątkowo 20%) zapotrzebowania energetycznego. Ilość białka w diecie
zwiększa się u kobiet w ciąży, karmiących oraz u dzieci i młodzieży. Białko
pochodzenia zwierzęcego powinno stanowić u osób dorosłych 30-50% białka
ogółem.
» U chorych z cukrzycą typu 2 leczonych doustnymi lekami możliwe jest
zazwyczaj zastosowanie diety według wzorca przyjętego w szpitalu. Biorąc
pod uwagę, że pacjenci z tym typem diety są zazwyczaj otyli, potrzebne są
warianty diety o zróżnicowanej wartości energetycznej.
« Odchudzanie pacjenta z cukrzycą typu 2 jest jednym z podstawowych
warunków skutecznej terapii. U chorych leczonych insuliną często zachodzi
potrzeba indywidualizacji diety.
. Bardzo ważna jest kontrola ilości i jakości spożywanych posiłków i potraw,
oraz ich rozłożenie w czasie na posiłki w ciągu całego dnia. Uwaga ta dotyczy
szczególnie produktów, które są źródłem węglowodanów.
« Chorzy na cukrzycę nie powinni jednorazowo spożywać zbyt dużych porcji
pożywienia, ani nie przebywać zbyt długo na czczo. Każdego dnia spożycie
powinno być wyrównane, czyli zgodne z całodzienną racją pokarmową. Ilość
posiłków w ciągu dnia powinna być jednakowa, a także powinny one być
spożywane o stałych porach. Zalecane jest spożywanie 5 — 6posiłków w czasie
doby.
Przygotowując potrawy należy:
« stosować gotowanie w wodzie i parze, pieczenie w pergaminie, duszenie bez
uprzedniego obsmażania,
» nie rozgotowywać produktów zbożowych i jarzyn ,, na miękko” — potrawy
bardziej rozgotowane powodują szybszy wzrost cukru we krwi,
« przy podprawianiu potraw używać chudego mleka, kefiru, jogurtu zamiast
śmietany i zasmażek,
« unikać potraw smażonych,
» ograniczyć spożycie soli kuchennej,
« unikać słodkich napojów,
„ U wielu osób spożycie mleka na śniadanie jest powodem podwyższenia
wartości cukru we krwi po śniadaniu — lepiej jest wówczas pić mleko np.
wieczorem.
. Węglowodany powinny pokrywać 55 - 60% ogólnego zapotrzebowania
energetycznego.
« Należy unikać spożywania węglowodanów prostych: cukru, miodu, dżemu,
słodyczy, które powodują wzrost poziomu cukru we krwi.
« Źródłem węglowodanów powinny być produkty zbożowe, warzywa, owoce.
„ Ilość węglowodanów w diecie nie może być mniejsza niż 150g, ani większa niż
250g tylko przy ciężkiej pracy można przekroczyć normę dzienną 300g.
Ogólne zasady diety — posługiwanie się systemem wymienników
węglowodanowych podczas obliczania węglowodanów w diecie.
Najprostszym sposobem obliczania węglowodanów w diecie jest system wymienników
węglowodanowych - WW
1 wymiennik węglowodanowy ( WW ) jest to porcja produktu ( w gramach
która zwiera 10g węglowodanów przyswajalnych.
« Ilość wymienników węglowodanowych (WW) i plan ich rozkładu na
poszczególne posiłki „dopasowany” do sposobu leczenia insuliną zostaje
ustalony z lekarzem przy uwzględnieniu rozkładu dnia pacjenta, nawyków
żywieniowych, trybu życia itp.
Przykład:
Jeżeli ustalona ilość wymienników węglowodanowych wynosi np. 20WW (tj. 200g
węglowodanów), to ich rozkład na poszczególne posiłki może być następujący:
I śniadanie 4 WW
II śniadanie 2 WW
Obiad 5 WW
Podwieczorek 2 WW
Posiłek przed snem 2 WW
« W ramach ustalonej liczby WW można spożywać zamiennie różne produkty,
korzystając z tabeli WW.
« Można zamieniać produkty między sobą można w ramach jednej grupy, np.
owoce na owoce, jarzyny na jarzyny lub produkty zbożowe na inne zbożowe,
Kolacja 5 WW
natomiast produkty mleczne na inne produkty mleczne.
„ Ustalona ilość WW na dany posiłek może ulegać zmianom zależnie od wysiłku
fizycznego, dawek insuliny czy aktualnych wyników cukru we krwi ( zasady
zmian należy uzgodnić z lekarzem ).
Tabela wymienników węglowodanowych:
Grupa
produktów
Pieczywo
Nazwa produktu
Bułka
Bułka gatyska
Chleb pszenny -
Chleb Graham
Chleb pszenno-żytni
Chleb żytni jasny
Chleb żytni razowy
Chleb pumpernikiel
Chleb chrupki |
herbatniki
Krakersy
+ paluszki
Chleb tostowy
| 25
25
| 25
30
25
25
30
25
15
15
15
15
Ilość g
| równoważna
1WW
20
Miara w przybliżeniu
1/4 bułki o wadze 50g
Kromka o wymiarach 9x7x1,5cm
Kromka o wymiarach 11x6,5x1cm
Kromka o wymiarach 7x7x1,3cm
. Kromka o wymiarach 11x6,5x0,7cm
' Kromka o wymiarach 11x6,5x0,7cm
Kromka o wymiarach 7x7x1cm
1 KROPKA |
1,5 kromki o miast 2eóe
2 szt. np. „Petit Beurre”
3sztuki
10 sztuk o dług. 12 cm
1 kromka o wymiarach 8x9x1cm
Kcal
SĄ
57
SZ
60
51
49
59
60
56
66
„a
58
43
Produkty
zbożowe
Owoce
Kasze (suche)-
jęczmienna,
gryczana, ryż,
manna
Ryż, kasza gryczana
(po ugotowaniu)
Płatki kukurydziane
Płatki owsiane
Mąka
Makaron suchy
Makaron gotowany
Agrest
Banan ze skórką
Brzoskwinie
Czarne jagody
Czereśnie
Grejpfrut ze skórką
Gruszki
Jabłka
Kiwi
Maliny
Mandarynki ze
skórką
Morele
Pomarańcze ze
skórką
Porzeczki
* Poziomki
Śliwki
Śliwki suszone
Truskawki
Wiśnie
15
50
15
20
15
15
40 — 50
140
70
100
100
100 |
240
100
100
120
150
170
80
140
100 |
150 |
80
15 |
150
100
1 płaska łyżka stołowa
3 łyżki stołowe=1/3 szklanki
4 płaskie łyżki stołowe
2 płaskie łyżki stołowe
1,5 płaskiej łyżki stołowej
2 płaskie łyżki stołowe
2 łyżki stołowe z czubkiem=1/3 szklanki
(muszelek)
1,5 szklanki
1,5 średniego
/ 1 średnia
2/3 szklanki
Ok. 20 sztuk
1 średni
1 mała
1 średnie
2 średnie
1 szklanka
3, sztuki
2 sztuki
1 sztuka średnia
2/3 szklanki
1 szklanka
6 sztuk małych
4 sztuki
16 sztuk
25sztuk
53
53
58
78
25
54
54
84
48
52
„61
50
67
47
50
56
95
58
42
52
68 |
62
53
47
54
55
Sok pomarańczowy 110 Ok. * szklanki 48
(dopuszczalne
spożycie w posiłku
mieszanym)
Produkty Mleko 250 1 szklanka = 250ml 118
mleczne
Kefir 250 iszklanka = 250 ml 110
Jogurt 170 2/3 szklanki 102
Maślanka 250 1 szklanka 98
Mleko w proszku 22 3 łyżeczki 91
(półtłuste instant)
Jarzyny Groszek zielony 150 1 niepełna szklanka 113
konserwowy
Kukurydza 100 *: kolby 55
Kukurydza ziarna 40 _3/łyżki 58
Ziemniaki 65 1 mały obrany 57
Fasola sucha biała 20 8 sztuk 70
duża
1 łyżka z czubkiem i 70
Groch suchy
20
Wykaz produktów dozwolonych i przeciwwskazanych
Nazwa
produktu lub
potrawy
Produkty
zbożowe
Mleko i
produkty
mleczne
Jaja
Mięso, wędliny,
ryby
, Dozwolone
Pieczywo najlepiej razowe typu Graham, chrupkie,
kasze dozwolone wszystkie, ale preferowane grube:
gryczana, jęczmienna; ryż — preferowany
nieoczyszczony; płatki: owsiane, jęczmienne,
pszenne; musli bez dodatku cukru, owoców
suszonych lub orzechów, makarony bez żółtek, jaj
Chude mleko, jogurt naturalny, (owocowy jogurt
słodzony aspartamem), kefir 0% lub 0,5%, biały ser
chudy, serek homogenizowany chudy, ser żółty
półtłusty;
/ Białko, całe jaja 2-3 szt. Na tydzień
Mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki —
bez skóry (najlepiej mięso z piersi), chuda
wieprzowina, ryby wszystkie — preferowane tłuste
ryby morskie; wędliny chude: szynka, polędwica
Przeciwwskazane
Pieczywo pszenne, bułki słodkie,
rogaliki francuskie, musli z dodatkiem
cukru
Mleko, jogurt, kefir — tłuste; śmietana,
śmietanka, mleko skondensowane,
zabielacze do kawy, jogurt owocowy,
serek homogenizowany — słodzone
cukrem, ser biały, tłuste sery żółte,
półtłuste i topione, Feta, serki typu
„Fromage”
Częściej niż 2-3 w tygodniu
Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina,
gęsi, kaczki; wędliny tłuste; kiełbasa
' cienka, metka, salami, serdelki,
pasztety, wędliny podrobowe; wątroba
(wieprzowa i drobiowe), chuda kiełbasa szynkowa — ograniczona do 2 razy w miesiącu;
wieprzowa lub wołowa podroby: mózg, nerki
Tłuszcze Margaryny miękkie, oleje roślinne: rzepakowy, oliwa Śmietana, śmietanka, smalec, słonina,
z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcz
majonez o obniżonej zawartości tłuszczu spod pieczeni, majonez tradycyjny
Ziemniaki Gotowane, pieczone Frytki, ziemniaki smażone na innym
tłuszczu niż rzepakowy lub oliwkowy,
chipsy
Warzywa Wszystkie warzywa świeże i mrożone: na surowo Warzywa z zasmażkami, smażone,
lub gotowane, bez dodatku zasmażki, majonezu duszone na innym tłuszczu niż
(można go zastąpić jogurtem 0%) rzepakowy lub oliwkowy
Owoce Świeże i mrożone (bez dodatku cukru lub bitej Owoce konserwowe słodzone, owoce
śmietany) — w kontrolowanej ilości, winogrona i suszone, kandyzowane, owoce z
banany w niewielkiej ilości, owoce konserwowe — cukrem lub bitą śmietaną
niesłodzone
Cukier i Zamiast cukru słodzik (tylko przy objawach Wszystkie słodycze, kakao
słodycze niedocukrzenia można spożyć np. słodki sok)
Przyprawy Wszystkie przyprawy, sól — w ograniczonej ilości Przyprawy zawierające sól
Zupy Zupy mleczne (na mleku 0% lub 0,5% tłuszczu) Zupy zaprawiane zasmażkami, ze
zupy jarzynowe, zupy warzywne czyste (barszcz, śmietaną, zupy tłuste, rosoły, zupy w
pomidorowa, zupa ziemniaczana), zupy na proszku, zupy owocowe słodzone
odtłuszczonych wywarach mięsnych, zabielane cukrem
mlekiem odtłuszczonym — bez zasmażek, zupy
owocowe- bez cukru
Potrawy Gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, Smażone, duszone i pieczone w
mięsne i rybne pieczone w folii aluminiowej lub rękawie foliowym tradycyjny sposób
lub w pergaminie, potrawki, pulpety, budynie
Potrawy z mąki ; Kasze gotowane na sypko, kasze z dodatkiem | Potrawy z dodatkiem cukru lub
i kasz mięsa, warzyw lub owoców (bez dodatku cukru), smażone na innym tłuszczu niż
leniwe pierogi z chudego białego sera, naleśniki zalecany
smażone bez dodatku tłuszczu j
Sosy Sosy sałatkowe niskotłuszczowe np., na bazie mleka Na zasmażkach, sosy na tłustych
lub jogurtu 0% wywarach mięsnych lub z kości, na
śmietanie, tłustym mleku, sosy i kremy
sałatkowe, sosy do mięs i ryb
zawierające tłuszcz, słone sosy gotowe
(z torebki lub z kostki) majonez, sosy
słodkie
Desery Kompoty, kisiele, musy, galaretki — ze słodzikiem, Wszystkie słodycze jak najbardziej
budyń z mleka chudego — ze słodzikiem; ograniczyć, orzechy i wiórki kokosowe,
orzechy solone
Sałatki owocowe bez dodatku cukru; orzechy,
migdały (nie solone)- w umiarkowanej ilości
Napoje Herbata czarna i zielona, kawa parzona w ekspresie _ Mleko tłuste, płynna czekolada, soki i
lub instant, kawa ziarnista pozbawiona składników inne napoje słodzone cukrem, napoje
podnoszących poziom cholesterolu, mleko chude, alkoholowe, kawa ze śmietanką, kawa
kawa zbożowa na chudym mleku, soki owocowe parzona w szklance
słodzone słodzikiem — w umiarkowanej ilości, soki
warzywne, napoje bezkaloryczne, herbatki owocowe
i ziołowe, woda mineralna
Suche Żadne Wszystkie: groch, fasola, bób,
strączkowe soczewic, soja
IX. DIETA ŁATWO STRAWNA O ZMIENIONEJ KONSYSTENCJI
A. PŁYNNA I PŁYNNA WZMOCNIONA
Definicja diety:
a. dieta płynna — jest to podawanie choremu płynów objętych lub innych napojów: woda
przegotowana,
napar rumianku, gorzka herbata itp.,
b. dieta płynna wzmocniona — jest odmianą diety łatwo strawnej polegającą na nadaniu
pokarmom
konsystencji płynnej,
c. dieta płynna do żywienia przez zgłębnik lub przetokę — jest to dieta płynna
wzmocniona, o takiej
konsystencji, aby łatwo przechodziło przez zagłębnik.
Wskazania do stosowania:
a. Zastosowanie diety płynnej:
« kiedy chory nie toleruje pożywienia (nudności, wymioty, biegunka),
« także w innych przypadkach wg wskazań lekarza.
b. Zastosowanie diety płynnej wzmocnionej:
« kiedy chory nie może przyjmować stałego pożywienia,
« zgodnie ze wskazaniami lekarza.
c. Zastosowanie diety płynnej do żywienia przez zagłębnik lub przetokę:
« w niektórych schorzeniach jamy ustnej i urazach twarzoczaszki,
« w stanach po oparzeniach przełyku i żołądka,
« w nowotworach przełyku i wpustu żołądka,
« u chorych nieprzytomnych,
» w innych stanach chorobowych (według oceny lekarza).
Ogólne zasady diety: skład diety, dobór produktów, stosowane techniki
a. Głównym zadaniem diety płynnej jest złagodzenie pragnienia i dostarczenie
niezbędnej ilości płynów, nie bierze się natomiast pod uwagę wartości energetycznej i
odżywczej diety. Skład diety płynnej: płyny obojętne: woda przegotowana, napar rumianku
lub innych ziół (wg wskazań lekarza),
słaba herbata bez cukru, niegazowana woda mineralna (wg wskazań lekarza) — ponadto;
gorzka lub lekko osłodzona herbata, herbata z cytryną, kawa (jeżeli nie ma przeciwwskazań),
odtłuszczony rosół (wg wskazań lekarza), bardzo rozcieńczony kleik (przecedzony, nie
przecierany), klarowny sok owocowy. Ilość porcji płynu początkowo powinna być niewielka
(30-60ml) i podawana częściej, np. co godzinę, później ilość płynu jest zwiększana, podaje
się je też ok. 5-6x dziennie. Po 1-2 dniach, w miarę poprawy stanu zdrowia chorego (na
zlecenie lekarza) można dietę rozszerzyć, przechodząc na dietę płynną wzmocnioną.
b. Dieta płynna wzmocniona w odróżnieniu od diety płynnej dostarcza wystarczających
ilości energii i składników odżywczych. Dieta płynna wzmocniona ma chronić jamę ustną i
cały przewód pokarmowy przed podrażnieniem mechanicznym, chemicznym i termicznym.
Dieta ma być łatwo strawna, uboga w błonnik (produkty zawierające błonnik są zmiękczone
przez gotowanie i rozdrobnione przez zmiksowanie lub przecieranie). Pokarmy stałe są po
rozdrobnieniu odpowiednio rozcieńczone dla nadania posiłkom konsystencji płynnej. Potrawy
mają smak łagodny, nie należy dodawać drażniących przypraw. Temperatura podawanych
pokarmów powinna być albo równa pokojowej (20-259C), albo zbliżona do temperatury ciała
(ok. 3790).
c. Dieta płynna do żywienia przez zgłębnik lub przetokę
Dieta do żywienia przez zagłębnik lub przetokę musi być:
» łatwo strawna, nie powodująca wzdęć, biegunek, zaparć, dobrze tolerowana,
nie wywołująca
wymiotów,
« mieć konsystencję płynną, łatwo przechodzącą przez zagłębnik.
» najczęściej stosuje się trzy rodzaje pożywienia do podawania przez zagłębnik
lub przetokę:
mleko z dodatkiem takich produktów jak kasze, czerstwa bułka, sucharki, biszkopty (są to
kleiki przetarte, zmiksowane lub sucharki, bułka, biszkopty rozmoczone w mleku, lub
zmiksowane)
» pożywienie mieszane; tj. pożywienie na bazie mleka oraz zupy lub buliony z
dodatkiem kasz, warzyw, ziemniaków, mięsa (bardzo dokładnie zmiksowane),
» gotowane preparaty przemysłowe — albo w postaci płynnej albo w postaci
sproszkowanej (preparat miesza się z odpowiednią ilością mleka lub wody).
» Porcje białek, tłuszczów i węglowodanów w takiej diecie powinny być zbliżone
do tych, które zaleca się w żywieniu człowieka zdrowego.
„ Stężenie składników odżywczych w diecie - 1ml pożywienia dostarcza 1 kcal.
. Całodobowa racja pokarmowa powinna wynosić ok. 21 i dostarczać ok. 200
kcal.
Niższe stężenia będą powodowały głodzenie pacjenta (przy tej samej objętości), lub
zwiększenia objętości dla dostarczenia takiej samej ilości energii i składników odżywczych.
Większe stężenia natomiast powodować będą biegunkę lub uniemożliwiać podawanie przez
zagłębnik.
« Początkowo pożywienie podaje się w małych porcjach (80-85 ml) co godzinę,
później po ok. 330-350 ml 6X dziennie, z przerwą nocną. Sposób dawkowania
zależy od stanu zdrowia pacjenta i od tolerancji podawanego pożywienia-
zawsze ustala lekarz.
« Przed podaniem pożywienie podgrzać do temp. 30-379C.
Wykaz produktów i potraw zalecanych i przeciwwskazanych
Nazwa
produktu lub
potrawy
Produkty
zbożowe
Mleko i
produkty
mleczne
Jaja
Mięso,
wędliny, ryby
Dozwolone
Pieczywo jasne i czerstwe, kasza manna -inne kasze w
formie kleików
Mleko słodkie i zsiadłe, jogurt, kefir, biały ser, serek
homogenizowany
Gotowane na miękko, w koszulkach
Mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki
(najlepiej mięso z piersi, bez skóry), chuda
wieprzowina w ograniczonej ilości; ryby chude: dorsz,
leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, płastuga, sola,
szczupak, sandacz, ryby tłuste W ograniczonej ilości,
jeśli są dobrze tolerowane; wędliny chude: szynka,
polędwica (wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa
szynkowa lub wołowa.
Przeciwwskazane
Pieczywo razowe żytnie i pszenne,
każde pieczywo świeże, rogaliki
francuskie, kasz, makarony
Sery żółte i topione, sery pleśniowe,
Feta, serki typu „Fromage”
Gotowane na twardo i smażone
Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina,
gęsi, kaczki; ryby tłuste jeśli są źle
, tolerowane; wędliny tłuste; pasztety,
wędliny podrobowe; Ryby wędzone
- mięsa peklowane; konserwy mięsne i
rybne
Tłuszcz
Ziemniaki
Warzywa
Owoce
Suche
strączkowe
Cukier i
słodycze
Przyprawy
Masło, margaryny miękkie, słodka śmietanka; oleje
roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy,
słonecznikowy, kukurydziany
Gotowane i przetarte
Gotowane i przetarte, soki z warzyw surowych,
przecier z dobrze dojrzałych, surowych pomidorów
Soki owocowe, przeciery z owoców surowych,
gotowanych, pieczonych (jabłka) — o konsystencji
płynnej
Żadne
Cukier, miód, kompoty przetarte z cukrem, płynne
kisiele z cukrem
Tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sól, cukier,
sok z cytryny, koperek zielony, wanilia, ew. cynamon,
kwasek cytrynowy
*Wszystkim produktom dozwolonym należy nadać konsystencję płynną
Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój,
margaryny twarde
Ziemniaki gotowane całe, frytki,
wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone,
placki ziemniaczane, pyzy, chipsy
Wszystkie odmiany kapusty, papryka,
szczypior, cebula, por, ogórki,
rzodkiewka, kukurydza, (również z
puszki), wszystkie warzywa surowe
oraz gotowane nie przetarte
Gruszki, Śliwki, czereśnie, agrest, inne
owoce surowe, całe owoce suszone,
orzechy
Wszystkie są zabronione: groch, fasola,
bób, soczewica, soja
Chałwa, czekolada, słodycze
zawierające tłuszcz, kakao, orzechy
Przyprawy ostre: sól, pieprz,
musztarda, papryka, wszelkiego rodzaju
pikle itp.
B. DIETA ŁATWO STRAWNA O ZMIENIONEJ KONSYSTENCJI — PAPKOWATA
Definicja diety:
Dieta papkowata jest modyfikacją diety łatwo strawnej, polegająca na tym , że produkty i
potrawy podawane są w takiej formie, że nie wymagają gryzienia i żucia (są rozgotowane,
mielone, przetarte lub miksowane).
Wskazania do stosowania:
« schorzenia jamy ustnej i przełyku,
« w tych chorobach, co dieta łatwo strawna, kiedy chory nie może gryźć lub
połykać nie rozdrobnionego pożywienia,
« okresy rekonwalescencji po niektórych zabiegach chirurgicznych.
Ogólne zasady diety: zadanie, skład diety, stosowane techniki
. Dieta papkowata nie różni się od diety łatwo strawnej wartością energetyczną
i zawartością składników odżywczych; powinna wykazywać cechy
prawidłowego żywienia ludzi zdrowych.
« Pokarmy nie mogą podrażniać chorego przełyku ani mechanicznie, ani
chemicznie, ani termicznie.
« Potrawy powinny być dobrze rozgotowane, zmielone, przetarte lub nawet
zmiksowane; mieć smak łagodny, dieta powinna być pozbawiona ostrych,
drażniących przypraw.
. Temperatura potraw nie powinna być zbyt wysoka.
« Techniki sporządzania posiłków stosuje się w zależności od stanu chorego: od
gotowania w cięższych przypadkach — do stosowania technik takich jak w
diecie łatwo strawnej: duszenia bez uprzedniego podsmażania, pieczenia w
pergaminie lub folii aluminiowej lub w rękawie foliowym.
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych
Nazwa
potrawy /
produktu
Produkty
zbożowe
Mleko i
produkty
mleczne
Jaja
Mięso,
wędliny, ryby
Tłuszcz
Dozwolone
pieczywo jasne i czerstwe (czasem pieczywo Graham
w ograniczonej ilości), sucharki, drobne kasze: manna,
krakowska, jęczmienna łamana — dobrze oczyszczona,
ryż, drobne makarony
Mleko słodkie(2%) i zsiadłe, jogurt, kefir, biały ser
(chudy lub półtłusty), serek homogenizowany
Gotowane na miękko, w koszulkach, ścięte na parze w
formie jajecznicy, jaj sadzonych, omletów
Mięsa chude: cielęcina, młoda wołowina kurczaki,
indyki (najlepiej mięso z piersi, bez skóry), chuda
wieprzowina w ograniczonej ilości; ryby chude: dorsz,
leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, płastuga, sola,
szczupak, sandacz;
Ryby tłuste w ograniczonej ilości, jeśli są dobrze
tolerowane; wędliny chude: szynka, polędwica
(wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa szynkowa j
wieprzowa lub wołowa. i
Masło, margaryny miękkie, słodka śmietanka; oleje
roślinne: oliwa z oliwek, rzepakowy, sojowy,
słonecznikowy, kukurydziany
Przeciwwskazane
Pieczywo razowe żytnie i pszenne,
każde pieczywo świeże, rogaliki
francuskie (croissant), grube kasze:
pęczak, gryczana, grube makarony
Sery żółte i topione, sery pleśniowe,
Feta, serki typu „Fromage”
Gotowane na twardo i smażone w
zwykły sposób
Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina,
gęsi, kaczki; ryby tłuste jeśli są źle
tolerowane; wędliny tłuste, pasztety,
wędliny podrobowe;
Ryby wędzone mięsa peklowane;
konserwy mięsne i rybne
Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój,
margaryny twarde
Ziemniaki
Warzywa
Owoce
Suche
strączkowe
Cukier i
słodycze
Przyprawy
Zupy
Potrawy
mięsne i
rybne
Potrawy z
mąki i kasz
Sosy
Desery
Gotowane, gotowane tłuczone, w postaci puree
Marchew, buraki, dynia, szpinak, seler, pietruszka,
niewielka ilość kalafiora, młodego zielonego groszku
młodej fasolki szparagowej- najczęściej przetarte, w
formie zupy lub puree; warzywa- z wody (przetarte)
oprószone mąką z dodatkiem świeżego masła lub
margaryny, bez zasmażek,
Na surowo: (przetarte)- zielona sałata, cykoria,
pomidory bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem
Owoce dobrze dojrzałe, bez skórki i pestek: jabłka,
truskawki, morele, brzoskwinie, pomarańcze, banany;
owoce jagodowe w postaci przecieru lub soku
Żadne
Cukier (dozwolony, ale nie preferowany) miód, dżemy
bez pestek, przetwory owocowe pasteryzowane:
kompoty, galaretki
Tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sól, cukier,
sok z cytryny, koperek zielony, kminek, tymianek,
majeranek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, wanilia,
goździki, ew. cynamon,
Kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, zupy mleczne
przetarte zupy owocowe, zupy warzywne czyste
(barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe z
dozwolonych warzyw, zupa ziemniaczana, (zupy na
odtłuszczonych wywarach mięsnych, o ile nie ma
przeciwwskazań); zupy zagęszczone zawiesiną mąki w
wodzie, mleku lub słodkiej śmietance- bez zasmażek;
zupy zaciągane żółtkiem lub z dodatkiem świeżego
masła
Gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania,
pieczone w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub
w pergaminie, potrawki, pulpety, budynie
Kasze gotowane na sypko lub rozklejone, budynie z
kasz z dodatkiem mięsa, warzyw lub owoców, lane
kluski, leniwe pierogi z małym dodatkiem mąki
O smaku łagodnym zaprawiane słodką śmietanką,
masłem lub żółtkiem, zagęszczone zawiesiną z mąki i
wody lub z mąki i mleka lub z mąki i słodkiej
śmietanki: koperkowy, potrawkowy, cytrynowy, sosy
owocowe ze słodką śmietanką;
Sos majonezowy- tylko domowy, świeżo
przygotowany z dodatkiem soku z cytryny (bez
musztardy)
Kompoty, kisiele, musy, galaretki — z owoców
dozwolonych; galaretki, kisiele, kremy z mleka; owoce
frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki
smażone, placki ziemniaczane, pyzy,
chipsy
Wszystkie odmiany kapusty, papryka,
szczypior, cebula, por, ogórki,
rzodkiewka, kukurydza, (również z
puszki), wszystkie warzywa z
zasmażkami, konserwowane octem
Gruszki, śliwki, czereśnie, agrest,
owoce suszone, orzechy, wszystkie
owoce niedojrzałe
Wszystkie są zabronione: groch, fasola,
bób, soczewica, soja
Chałwa, czekolada, słodycze
zawierające tłuszcz, kakao, orzechy
Przyprawy ostre: ocet, pieprz,
musztarda, papryka, wszelkiego rodzaju
pikle itp. j
Kapuśniaki, zupa ogórkowa, fasolowa,
grochówka, zupy zaprawiane
zasmażkami, zupy w proszku
Smażone, duszone i pieczone w
tradycyjny sposób
Smażone, kotlety z kaszy, kluski
kładzione, francuskie, zacierki
Ostre, na zasmażkach, sosy na
mocnych i tłustych wywarach mięsnych
lub kostnych
Torty i ciasta z kremem lub z bitą
śmietaną, pączki, faworki, tłuste ciasta
jak francuskie, piaskowe, kruche
Napoje
w galaretce lub kremie; biszkopty, czerstwe ciasto
drożdżowe
Herbata, kawa (o ile nie ma przeciwwskazań), mleko,
napoje owocowe, soki warzywne, herbatki owocowe i
ziołowe.
*Wszystkim produktom dozwolonym należy nadać konsystencję płynną.
X. DIETA ŁATWO STRAWNA NISKORESZTKOWA
Definicja diety:
Mocne kakao, płynna czekolada, napoje
alkoholowe
Dieta niskoresztkowa jest odmianą diety łatwostrawnej, oszczędzająca chore jelita.
Różnica polega na wykluczeniu pokarmów, które wzmagają perystaltykę jelit, przede
wszystkim zawierających błonnik.
Wskazania do stosowania:
wrzodziejące zapalenia jelita grubego,
biegunki,
« stany pooperacyjne na jelicie cienkim i grubym,
« stany zapalne jelit,
« choroby zakaźne przebiegające z biegunką,
« przewlekły, niedokwaśny nieżyt żołądka.
Ogólne zasady diety: zadanie i skład diety, stosowane techniki
» Dieta niskoresztkowa nie powinna zawierać pokarmów, które wzmagają
perystaltykę jelit (przede wszystkim zawierających błonnik: warzywa, owoce,
pieczywo razowe, grube kasze).
« Ilość błonnika w diecie powinna wynosić poniżej 10g/na dobę, natomiast
norma dla zdrowego, dorosłego człowieka to 30-40g/dobę.
« Pożywienie nie powinno podrażniać śluzówki jelit mechanicznie, chemicznie ani
technicznie.
« Dieta powinna być bogata w białko, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego,
składniki mineralne i witaminy.
« Ilość tłuszczów, zwłaszcza o wysokim punkcie topnienia, ogranicza się,
ponieważ chorzy źle je znoszą. Należy również ograniczyć mleko, nawet
czasem znacznie.
« Ograniczamy też cukier i potrawy z jego dodatkiem, a podczas biegunek
wykluczamy; nie podaje się wówczas także chłodnych napojów.
« Potrawy podajemy tylko gotowane, w wodzie i parze; rozdrobnione
(przecierane, mielone).
. Zabrania się podawania potraw smażonych i pieczonych w zwykły sposób oraz
zasmażanych i pikantnych.
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych
Nazwa
produktu
lub potrawy
Produkty
zbożowe
Mleko i
produkty
mleczne
Jaja
Mięso,
wędliny,
ryby
Tłuszcz
Ziemniaki
Warzywa
Suche
strączkowe
Cukier i
słodycze
Dozwolone
pieczywo jasne, pszenne i czerstwe
mąka pytlowa, pszenna, ziemniaczana, owsiana,
kukurydziana; kasze drobne oraz grube przecierane:
manna, jęczmienna, ryż, krakowska, płatki owsiane
makarony drobne: nitki
W ograniczonych ilościach mleko świeże pełne lub z
proszku- do potraw
Sery twarogowe chude lub półtłuste niekwaśne
Całe żółtka, białka, gotowane na miękko, w
koszulkach, ścięte na parze w formie jajecznicy, jaj
sadzonych, omletów
chude: cielęcina, wołowina, kurczaki, indyki (najlepiej
mięso z piersi, bez skóry), chuda wieprzowina w
ograniczonej ilości, ryby chude: dorsz, leszcz, mintaj,
morszczuk, pstrąg, płastuga, sola, szczupak, sandacz;
ryby tłuste- w ograniczonej ilości, jeśli dobrze
tolerowane,
Wędliny chude; szynka, polędwica (wieprzowe i
drobiowe) chuda kiełbasa szynkowa wieprzowa lub
wołowa
Masło, margaryny miękkie, słodka śmietanka,
oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy,
słonecznikowy, kukurydziany
Gotowane, gotowane tłuczone, puree
W ograniczonych ilościach młode, nie zdrewniałe:
marchew, buraki, seler, pietruszka, dynia, szpinak,
koperek, pomidor, owoce w ograniczonych ilościach
dobrze dojrzałe, bez skórki i pestek- jabłka, owoce
jagodowe, cytrusowe, (najlepiej w formie przetartych
kompotów, soków, kisieli owocowych, musów,
przecierów z owoców pieczonych i gotowanych),
banany
Żadne
Cukier w ograniczonych ilościach
Przeciwwskazane
Pieczywo razowe, świeże, żytnie
Mąka razowa, żytnia w większych ilościach
Kasza jaglana i wszystkie grube,
nieprzecierane kasze, grube makarony
Mleko w większych ilościach oraz zbyt
kwaśne przetwory mleczne
Sery twarogowe kwaśne, sery żółte i
topione, sery pleśniowe, Feta, serki typu
„. Fromage”
Gotowane na twardo i smażone w zwykły
sposób
Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi,
kaczki,
| ryby tłuste -jeśli źle tolerowane, wędliny
tłuste; pasztety, wędliny podrobowe, ryby
wędzone, mięsa peklowane, konserwy
mięsne i rybne
Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój,
margaryny twarde
frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki
smażone, placki ziemniaczane, pyzy,
chipsy
Wszystkie odmiany kapusty, papryka,
. szczypior, cebula, por, ogórki, rzodkiewka,
kukurydza, (również z puszki), wszystkie
warzywa z zasmażkami, konserwowane
octem
Wszystkie są zabronione
Wszystkie słodycze i przetwory owocowe
Przyprawy
Zupy
Sosy
Potrawy
mięsne i
rybne
Potrawy z
drobiu
Potrawy z
ryb
Potrawy
mączne i z
kasz
Desery
Napoje
Tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sól, sok z
cytryny, koper zielony, wanilia, cynamon, majeranek,
tymianek
Kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, zupa
ziemniaczana, zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw
(przetarte), zupy zaciągane zawiesinami- bez
zasmażek
Sosy: łagodny, podprawiane zawiesinami
Mięsa gotowane, budynie, potrawki, pulpety, mięso
duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczeń w
pergaminie lub w rękawie foliowym
Drób gotowany
Ryby z wody, pulpety rybne
Makaron nitki, lane ciasto, cisto biszkoptowe, leniwe
pierogi
Kasze drobne na sypko, grube rozklejone, przecierane
Kompoty przecierane, kisiele owocowe, galaretki,
musy, biszkopty, herbatniki, ciasto drożdżowe
czerstwe (wszystkie desery mało słodzone
Słaba herbata, herbata z cytryną, słaba kawa zbożowa
z mlekiem, słabe kakao na mleku, soki owocowe( z
dozwolonych owoców)
Herbatki ziołowe (rumianek, mięta)
Napoje mało słodzone
XI. DIETA BOGATORESZTKOWA
Definicja diety:
Ostre: pieprz, papryka, ocet, musztarda,
liść bobkowy, ziele angielskie, wszelkiego
rodzaju pikle
Zupy z nasion roślin strączkowych,
kapustne, cebulowa, ogórkowa,
grzybowa, mocne rosoły, zupy na
wywarach mięsnych i kostnych, zupy
zaprawiane zasmażkami lub kwaśną
śmietaną, zupy w proszku. Sosy pikantne,
tłuste, zawiesiste, zasmażane
Smażone, duszone i pieczone w sposób
tradycyjny
Potrawy smażone, pieczone i duszone w
tradycyjny sposób
Smażone, marynowane, konserwy
Grube makarony, ciasto pierogowe, kluski
francuskie, kładzione, potrawy mączne
smażone, Kotlety z kasz, zapiekanki,
kasze grube nie przec.
Torty, tłuste kremy, także z bitą śmietaną, -
desery z dodatkiem alkoholu, kawy
prawdziwej, orzechów, czekolady, tłuste
ciasta jak francuskie, piaskowe, kruche,
keksy, makowiec
Kawa prawdziwa, mleko, napoje
alkoholowe
Dieta bogatoresztkowa, to dieta zawierająca zwiększoną ilość nie trawionych w
przewodzie pokarmowym człowieka polisacharydów roślinnych (błonnika, hemicelulozy,
ligniny, pektyn, gum). Dieta bogatoresztkowa charakteryzuje się zwiększoną ilością tych
substancji (50-70 gramów dziennie), przy ok. 30-40g w diecie człowieka zdrowego.
Wskazania do stosowania diety:
Dieta bogatoresztkowa zalecana jest jako:
« lecznicza, będąca podstawowym sposobem terapii lub wspomagającym
farmakoterapię. Stosuje się ją przede wszystkim w zaparciach, a także
nadmiernej pobudliwości jelita grubego; lekarz może zlecić ją także w innych
schorzeniach (niektóre zaburzenia przemiany materii, choroby układu
dokrewnego, układu nerwowego oraz choroby psychiczne),
« profilaktycznie dieta bogatoresztkowa może być stosowana w zapobieganiu
zespołu jelita drażliwego, powstawania uchyłków jelita grubego i raka jelita
grubego, zapobieganiu rozwojowi miażdżycy, kamicy żółciowej, cukrzycy i
otyłości powodowanej przez przejadanie się pokarmami wysokokalorycznymi,
pozbawionymi składników resztkowych. Jedną z głównych przyczyn rozwoju
metabolicznych chorób cywilizacyjnych jest żywienie się pokarmami wysoko
oczyszczonymi. Natomiast polisacharydy roślinne (występujące w warzywach i
owocach), dostarczane z pokarmem, stanowiąc masę wypełniającą w
przewodzie pokarmowym, zwiększają ilość wody w treści jelitowej, wchłaniają
kancerogeny powstające w jelicie grubym z rozkładu kwasów żółciowych i
przyspieszają ich wydalanie. Błonnik zmniejsza stężenie cholesterolu,
trójglicerydów i glukozy.
Ogólne zasady diety: dobór produktów, sposób przygotowania, stosowane
techniki
« W diecie bogatoresztkowej nie ma specjalnych ograniczeń dietetycznych;
pacjenci powinni odżywiać się zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia.
« Modyfikacja żywienia podstawowego w diecie bogatoresztkowej polega na
zwiększeniu z całodziennym pożywieniu ilości błonnika i płynów (błonnik z 30g
do ok. 50-60g na dobę; płyn należy zwiększyć do 2,5l/dobę). Ilość błonnika w
diecie można zwiększyć zastępując pieczywo jasne pieczywem ciemnym,
włączając do diety kasze gruboziarniste (gryczaną, jęczmienną, ryż brązowy,
płatki owsiane), spożywając duże ilości warzyw i owoców ( w sumie około 1kg
dziennie).
Duża część warzyw i owoców powinna być spożywana na surowo. Poleca się
owoce suszone, zwłaszcza śliwki suszone, zjadane po namoczeniu w wodzie
przegotowanej.
Produktem skutecznym w walce z zaparciami są otręby. Są one bogatym
źródłem błonnika nierozpuszczalnego, który wiąże duże ilości wody,
zwiększające masę stolca a ponadto stymuluje motorykę jelita. Otręby mogą
być spożywane jako dodatek do panierki. Przyjmując otręby, należy pić dużo
płynów; nieprzestrzeganie tego zalecenia może pogłębić zaparcia.
Zwraca się również uwagę na konieczność ostrożnego i stopniowego
zwiększania ilości warzyw i owoce w ograniczonych ilościach. Początkowo
warzywa i owoce powinny być podawane w umiarkowanych ilościach
(najlepiej gotowane, rozdrobnione).
Po okresie adaptacji, spożycie tych produktów powinno być stopniowo
zwiększane, aż do ilości odpowiadającej diecie bogatoresztkowej; stopniowo
należy też wprowadzać do jadłospisów owoce i warzywa surowe, nie
przecierane, ze skórką.
Poleca się spożywanie zsiadłego mleka, kefirów, jogurtów, śmietanki, musów
owocowych, kompotu z suszonych śliwek, soków owocowych i warzywnych,
naparów z ziół oraz napoje gazowane- wody mineralne.
W diecie należy ograniczyć produkty zawierające garbniki: mocna herbata,
kakao, kawa ziarnista, czekolada oraz czarne jagody, borówki i gruszki.
Niewskazane są również kisiele, budynie, galaretki, drobnoziarniste kasze,
delikatne produkty mączne, produkty wzdymające (np. świeże pieczywo,
kapusty, groch).
Posiłki należy podawać częściej, ale w mniejszych ilościach(5x dziennie), o
stałej porze. W każdym posiłku powinny znaleźć się warzywa lub owoce.
« Potrawy mogą być przyrządzane różnymi metodami (gotowanie, pieczenie,
duszenie, smażenie).
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych:
Nazwa
produktu lub
potrawy
Pieczywo
Mąka
Kasze
Makarony
Mięso, jaja,
ryby,
wędliny
Mleko i
przetwory
mleczne
Tłuszcze
Owoce
Warzywa
Cukier,
miód,
słodycze,
desery
Przyprawy
Napoje
Dozwolone
Czerstwe, razowe, żytnie, pełnoziarniste, graham
Pieczywo chrupkie, z dodatkiem otrąb
Mąka z niskiego przemiału- żytnia, razowa
Kasze gruboziarniste (gryczana, jaglana, jęczmienna:
pęczak i łamana, ryż brązowy, otręby, płatki
kukurydziane, jęczmienne, owsiane), makarony z mąki
razowej
W ilościach zalecanych do wieku
Mleko, koktajle mleczne, jogurty, kefiry (w większych
ilościach), sery twarogowe, śmietanka
W ilościach zalecanych do wieku
Wszystkie gatunki, szczególnie zawierające drobne pestki
( agrest, winogrona, poziomki, truskawki),
Owoce suszone, przeciery, musy owocowe,
niskosłodzone dżemy
Wszystkie warzywa, szczególnie o dużej zawartości
błonnika
Cukier, cukierki owocowe, miód w ograniczonych
ilościach
Zielenina, cynamon, sól, pestki słonecznika, dyni
Kompoty, soki, nektary owocowe, napary owocowe w
zwiększonych ilościach
Przeciwwskazane
Świeże, jasne, pszenne,
Pieczywo cukiernicze, rogale
Mąka biała, WRSUKIEGA przemiału
Kasza manna, jęczmienna- perłowa,
ryż biały, płatki i kleiki ryżowe,
makaron z białej mąki
Jagody czarne
Warzywa wzdymające: groch, fasola,
bób, kapusty, kalafiory, świeże ogórki
Kisiele, kremy, czekolada, słodycze z
dodatkiem kakao i czekolady; torty,
chałwa
Kawa prawdziwa, kakao, mocna
herbata
XII. DIETA W ALERGII
Dieta w alergii jest dietą indywidualną, dla każdego pacjenta inną.
Najczęstszym alergenem mogą być:
« mleko i jego przetwory — dieta bezmleczna
« także inne produkty, do których jest dodawane mleko (lub masło, śmietana,
sery, mleko w proszku itp.),
« pszenica i wszystkie produkty pochodzące z pszenicy, a także produkty, do
których jest dodawana mąka pszenna,
« jaja i produkty, do których są dodawane jaja,
« orzechy, cytrusy, mięso wieprzowe, mięso wołowe, ryby, produkty sojowe
(także olej sojowy), niektóre owoce, produkty wieloskładnikowe, wysoko
przetworzone (soki, przyprawy, dania gotowane, konserwy itp.)
W diecie dla alergika wyklucza się produkty, na które chory jest uczulony.
XIII. DIETA ŚCISŁA (GŁODÓWKA)
Stosowana jest w ostrych stanach zapalnych wątroby, trzustki i kłębków nerkowych, u
leczonych chirurgicznie oraz w krwotokach z przewodu pokarmowego.
Dietę stosuje się przez 1-2 dni w zależności od jednostki chorobowej. U pacjentów
chirurgicznych do 4 dni. Następnie stopniowo wprowadza się płyny obojętne, następnie dietę
kleikową.
XIV. DIETA BEZGLUTENOWA
Definicja diety:
Dieta bezglutenowa jest dietą , w której wyklucza się gluten, będący mieszaniną białek
roślinnych: gluteniny i gliadyny, występującą w ziarnach zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia i
owsa.
Wskazania do stosowania:
- celiakia (choroba trzewna) — leczenie i profilaktyka.
Ogólne zasady diety: zadanie i skład diety bezglutenowej, stosowane techniki:
Dieta bezglutenowa polega na całkowitej eliminacji z pożywienia produktów
zawierających gluten czyli na wykluczeniu pokarmów z dodatkiem naturalnych bądź
przetworzonych zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa.
Obecnie dowiedzione jest, że owies nie jest przeciwwskazany w żywieniu chorych z
udziałem owsa muszą być także wyeliminowane z diety.
Dieta bezglutenowa powinna być poza tym bogata w białko, uboga w tłuszcze, z
niską zawartością wielocukrów.
Techniki przygotowania posiłków - stosowane jak w diecie łatwo strawnej:
« gotowanie w wodzie i parze,
« duszenie bez tłuszczu,
« pieczenie w pergaminie lub w folii aluminiowej.
W leczeniu celiakii zaleca się nieprzerwane stosowanie diety bezglutenowej do końca
życia. Zapobieganie chorobie trzewnej polega natomiast na wyeliminowaniu glutenu z diety
w wieku niemowlęcym. Należy pamiętać, że wiele gotowych produktów spożywczych
dostępnych w sprzedaży może zawierać gluten tylko jako jeden ze składników obecnych w
produkcie ( np. zagęszczacze na bazie skrobi pszennej w jogurtach lub bulionach).
Wolne od glutenu są produkty oznakowane „, Przekreślonym kłosem” lub napisem „, Produkt
bezglutenowy”. Produkty z natury bezglutenowe mogą być oznakowane napisem „, Z natury
wolne od glutenu”. Gdy nie ma takich napisów, należy zachować ostrożność i dokładnie
czytać etykiety, gdyż gluten może być dodawany do niektórych produktów, jako substancja
dodatkowa lub wchodzić w skład dodatków do żywności, będących mieszaninami. Jeżeli nie
ma pewności, że dany produkt nie zawiera glutenu, bezpieczniej jest z niego zrezygnować.
Ostrożność należy zachować w podawaniu konserw, koncentratów, półproduktów, potraw
wieloskładnikowych gotowych do spożycia.
Wykaz produktów i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych: |
Nazwa Dozwolone Przeciwwskazane
produktu
lub
potrawy
Produkty Zboża i produkty ze zbóż naturalnie nie Wszystkie produkty zawierające
zbożowe zawierających glutenu, czyli z ryżu, kukurydzy, pszenicę, żyto, jęczmień, owies-
gryki, prosa i szarłatu (amarantus), pieczywo i pieczywo: bułki, chleb zwykły,
produkty mączne oraz makarony przygotowane razowy, pieczywo chrupkie,
z mąki ryżowej, kukurydzianej, ziemniaczanej pumpernikiel, maca, płatki owsiane,
lub sojowe: ryż biały i brązowy, płatki ryżowe,
ryż preparowany, kaszki ryżowe błyskawiczne, pszenne, jęczmienne, musli, kasze:
otręby ryżowe, kasza kukurydziana, płatki i manna, jęczmienna, kuskus, pęczak,
chrupki kukurydziane, kukurydza prażona ( mąki, makarony, otręby, kiełki,
popcorn): tapioka, sago, kasza gryczana, kaszki / zarodki- z niedozwolonych zbóż
gryczane błyskawiczne, płatki gryczane, kasza
jaglana, skrobia pszenna, produkty oznaczone
symbolem ,, Przekreślony kłos” lub napisem
„Produkt bezglutenowy”, specjalne gotowe
pieczywo bezglutenowe, makaron i
bezglutenowy |
Mleko i Mleko świeże, w proszku, skondensowane, Niektóre koncentraty napojów
produkty jogurt, *maślanka, kefir czekoladowych * (sprawdzić składniki)
mleczne i
Sery Sery żółte, sery białe, inne sery* Sery żółte, jogurty i inne produkty
mleczne zawierające dodatek mąki**
Jaja Jaja w sosach do których dodaje się
produkty zawierające gluten, np.
Gotowane, smażone oraz w potrawach mąkę
Mięso, Wszystkie gatunki świeżego mięsa, ryb, drobiu; _ Produkty mięsne i wędliny mogące
ryby, drób ryby w puszkach w oleju i w sosie własnym, zawierać dodatek produktów
szynka, polędwica, niektóre inne wędliny* zawierających pszenicę, żyto, owies,
(przed podaniem sprawdzić na obecność mąki : jęczmień, np. parówki, frankfuterki,
pszennej lub czytać etykiety) mielonka, kaszanka, pasztety,
Tłuszcze
Ziemniaki
Warzywa
Owoce
Cukier
Przyprawy
Zupy
Tłuszcz
Przegryzki
Masło, margaryna, oleje, masło orzechowe,
niektóre dresingi do sałatek *, niektóre
majonezy* (*= po sprawdzeniu składników)
W każdej postaci, mąka ziemniaczana
Wszystkie warzywa świeże, mrożone i
konserwowe, suchy groch, fasola, soczewica,
orzechy
, Wszystkie owoce świeże, suszone, mrożone i w
puszkach, wszystkie soki owocowe
Cukier, miód, dżem
Sól, pieprz, zioła, goździki, cynamon, chili,
gałka muszkatołowa, koncentrat pomidorowy,
oliwki, pikle, ocet winny, drożdże
Domowe zupy i buliony przygotowane z warzyw
świeżych i mrożonych i z dozwolonych
produktów
Masło, margaryny miękkie, oleje roślinne: oliwa
z oliwek, olej rzepakowy, sojowy,
słonecznikowy, kukurydziany — w bardzo
ograniczonej ilości (do smarowania folii lub
pergaminu do pieczenia)
Wafle ryżowe, chrupki kukurydziane, popcorn
*sprawdzić składniki, dokładnie czytać etykiety
pasztetowa, salceson, wędliny
rozdrobnione, metka, potrawy mięsne
i rybne z dodatkiem bułki: pulpety,
klopsiki, krokiety, budynie mięsne,
pieczeń rzymska, rolada z ryby, ryby
w puszkach (poza rybami w oleju i w
sosie własnym), produkty z dodatkiem
hydrolizowanego białka roślinneg
Niektóre gotowe dresingi do sałatek i
niektóre majonezy*
Warzywa w puszce w sosach,*
warzywa z sosami o nieznanym
składzie
Niektóre gotowe dania z owocami*
Niektóre rodzaje curry*, mieszanek
przyprawowych* sosów w proszku*
gotowych dipów*, sosów sojowych*,
sosów pomidorowych*, keczupów*
Większość zup z puszek, z proszku i
innych gotowych, kostki bulionowe
Śmietana, śmietanka, smalec, słonina,
boczek, łój, margaryny twarde
Wszystkie zawierające pszenicę, żyto,
jęczmień, owiesSkład jadłospisu /
Śniadanie
110g Chleb żytni razowy
15g _ Masło ekstra
80g Serek typu "Fromage", naturalny
80g Sałatka wiosenna
200g Kawa, napar bez cukru
50g Mleko UHT, 1,5% tłuszczu, z witaminami
10g Cukier
Drugie śniadanie
Obiad
450g Zupa grochowa z ziemniakami
150g Jogurt naturalny, 2% tłuszczu
200g Makaron razowy
150g Mus truskawkowy
250g Kompot wieloowocowy
Podwieczorek
Kolacja
110g Chleb żytni razowy
15g _ Masło ekstra
100g Kiełbasa gotowana
50g Pomidor
250g Herbata, napar bez cukru
10g Cukier
Dojadanie
Wartość kaloryczna: 2 872,40 kcal = 12 018,41 kJ
W tym:
Procent energii z tłuszczu: 31,15%
Procent energii z węglowodanów: 54,04%
Procent energii z białka: 14,81 %
Procent energii z sacharozy: 8,98%
Witaminy:
A Bl 1,86 mg
Ekiwalent retinolu 854,30 ug B2 1,81 mg
Retinol 632,50 ug B6 1,88 mg
B-karoten 1 331,40 ug Biotyna 0,00 mg
D 2,19ug Niacyna 16,32 mg
C 110,48 mg
Składniki mineralne:
Sód 2 703,50 mg Żelazo 16,75 mg
Wapń 819,60 mg Mangan 10,04 mg
Potas 3 333,10 mg Cynk 15,98 mg
Fosfor 1 648,00 mg Miedź 1,78 mg
Magnez 419,10 mg
Skład jadłospisu /7
Śniadanie
110g Chleb żytni razowy
I5g - Masło ekstra
40g Ser. Gouda tłusty
40g Indyk w galarecie
50g Pomidor
200g Kawa, napar bez cukru
50g Mleko UHT. 1,5% tłuszczu
10g Cukier
Drugie śniadanie
Obiad
450g Krem brokułowy
120g Jaja gotowane
100g Sos koperkowy
200g Ziemniaki
150g Surówka z marchwi i ananasa
250g Kompot wieloowocowy
Podwieczorek
Kolacja
110g Chleb żytni razowy
15g - Masło ekstra
40g Pasztet pieczony
40g Szynka wiejska
300g Cukinia
250g Herbata, napar bez cukru
10g Cukier
Dojadanie
Wartość kaloryczna: 2 113,80 kcal
W tym:
Procent energii z tłuszczu:
Procent energii z węglowodanów:
Procent energii z białka:
Procent energii z sacharozy:
Witaminy:
A
Ekiwalent retinolu 1 252,70 ug
Retinol 1 495,70 Lg
B-karoten 22 526,20 ug
D 3,43 ug
C 281,85 mg
Składniki mineralne:
Sód 2 622,30 mg
33,52 %
50,07 %
16,41 %
16,40 %
Bl
B2
B6
Biotyna
Niacyna
Żelazo
1,73 mg
2,35 mg
3,14 mg
0,00 mg
20,22 mg
18,12 mg
Wapń 857,50 mg Mangan 10,35 mg
Potas 5 517,40 mg Cynk 16,23 mg
Fosfor 1 733.70 mg Miedź 1,86 mg
Magnez 477,50 mg
DIETA PODSTAWOWA
Śniadanie
110g Chleb żytni razowy
15g Masło ekstra
30g Wędlina
50g Ser żółty
50g Pomidor
5g Cebula
250g Kawa z mlekiem
10g Cukier
Drugie śniadanie
Obiad
450g Krupnik
120g Sztuka mięsa
50g Sos chrzanowy
200g Kasza jęczmienna
150g Sałatka z selera z rodzynkami
250g Kompot wieloowocowy
Podwieczorek
Kolacja
110g Chleb żytni razowy
15g Masło ekstra
80g Sos tatarski
60g Jajko I szt.
30g Wędlina
250g Herbata, napar bez cukru
10g Cukier
Dojadanie
Wartość kaloryczna: 2 188,75 kcal
W tym:
Procent energii z tłuszczu:
Procent energii z węglowodanów:
Procent energii z białka:
Procent energii z sacharozy:
Tłuszcz ogółem: 66,08 g
Cholesterol ogółem: 218,70 mg
Kwasy tłuszczowe nasycone:
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone:
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone:
Białko ogółem: 84,66 g
28,47 %
55,31 %
16,21%
14,49 %
23,73 g
25,80 g
12,15g
- 35,92 %
- 39,04 %
- 18,39%
W tym zwierzęce:
roślinne:
Witaminy:
A
Ekiwalentretinolu
Retinol
B-karoten
D
C
Składnikimineralne:
Sód
Wapń
Potas
Fosfor
Magnez
51,31g
33,35 g
1 300,40 ug
268,10 ug
6 178,50 ug
1,49 ug
249,74 mg
2 337,45 mg
931,30 mg
4 043,45 mg
1 249,80 mg
416,90 mg
Żelazo
Mangan
Cynk
Miedź
BI
B2
Bó
Biotyna
Niacyna
2,56 mg
1,75 mg
3,33 mg
0,00 mg
22,08 mg
15,13 mg
10,43 mg
14,42 mg
1,78 mg
DIETA PODSTAWOWA II
Sniadanie
Il0g Chleb żytni razowy
15g Masło ekstra
80g Pasztet pieczony
50g Pomidor
250g Kawa z mlekiem
10g Cukier
Drugie śniadanie
Obiad
450g Krem z białych warzyw
120g Pieczeń rzymska z jajkiem
200g Ziemniaki
150g Bukiet warzyw
250g Kompot wieloowocowy
Podwieczorek
Kolacja
110g Chleb żytni razowy
15g Masło ekstra
50g _ Ser topiony
30g Szynka kanapkowa
50g Paryka
250g Herbata, napar bez cukru
10g Cukier
Dojadanie
Wartość kaloryczna: 2 263,28 kcal
W tym:
Procent energii z tłuszczu: 31,19%
Procent energii z węglowodanów: 54,07 %
Procent energii z białka: 14,75%
Procent energii z sacharozy: 6,04 %
Tłuszcz ogółem: 71,50 g
Cholesterol ogółem: 440,81 mg
Kwasy tłuszczowe nasycone: 30,77 g - 43,04 %
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone: 22,96 g - 32,11%
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone: 11,85 g - 16,57 %
Białko ogółem: 76,06 g
W tym zwierzęce: 40,92g
roślinne: 35,14g
Witaminy:
A
Ekiwalentretinolu
Retinol
B-karoten
D
Cc
Składnikimineralne:
Sód
Wapń
Potas
Fosfor
Magnez
1 862,28 ug
607,27 ug
7 508,95 ug
3,24 ug
138,84 mg
2 346,13 mg
936,57 mg
3 148,15 mg
1 261,14 mg
406,42 mg
Żelazo
Mangan
Cynk
Miedź
BI
B2
B6
Biotyna
Niacyna
1,39 mg
2,40 mg
1,85 mg
0,00 mg
12,71 mg
14,95 mg
10,52 mg
14,59 mg
1,54 mg
DIETA PODSTAWOWA LII
Śniadanie
110g Chleb żytni razowy
15g _ Masło ekstra
80g Ser biały z rzodkiewką
50g Pomidor
10g Cukier
250g Kawa z mlekiem
Drugie śniadanie
Obiad
450g Rosół z makaronem
150g Mięso z piersi kurczaka, w panierce
200g Ziemniaki
150g Mix sałat z oliwą
250g Kompot wieloowocowy
Podwieczorek
Kolacja
105g Chleb żytni razowy
15g _ Masło ekstra
80g Wędlina
100g Sałatka jarzynowa z majonezem
250g Herbata, napar bez cukru
10g Cukier
Dojadanie
Wartość kaloryczna: 2 371,55 kcal
W tym:
Procent energii z tłuszczu:
Procent energii z węglowodanów:
Procent energii z białka:
Procent energii z sacharozy:
Tłuszcz ogółem: 67,61 g
Cholesterol ogółem: 407,00 mg
Kwasy tłuszczowe nasycone:
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone:
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone:
Białko ogółem: 87,29 g
W tym zwierzęce: 57,64 g
roślinne: 29,66 g
Witaminy:
29,38 %
53,77 %
16,86 %
13,56%
27,98 g
24,60 g
10,25 g
- 41,39%
- 36,38 %
- 15,17%
Bl 1,17 mg
Ekiwalentretinolu
Retinol
B-karoten
D
Cc
Składnikimineralne:
Sód
Wapń
Potas
Fosfor
Magnez
3 707,50 ug
470,70 ug
19 418,60 ug
1,41 ug
133,70 mg
1 809,95 mg
960,65 mg
3 277,05 mg
1 244,00 mg
353,90 mg
Żelazo
Mangan
Cynk
Miedź
B2
B6
Biotyna
Niacyna
1,71 mg
2,53 mg
0,00 mg
26,88 mg
12,33 mg
9,63 mg
12,80 mg
1,41 mg