- Żywienie w szpitalach
- Żywienie w szpitalach #580
Żywienie w szpitalach #580
Instytucja: |
Centrum Onkologii im. prof. Franciszka Łukaszczyka w Bydgoszczy |
Monitoring: |
|
Liczba listów: |
2 |
Liczba spamu: |
0 |
Status pierwszego wniosku: |
Dostarczony |
Status ostatniego wniosku: |
|
Otrzymano potwierdzenie: |
|
Otrzymano odpowiedź: |
|
Poddany kwarantannie: |
Znormalizowana odpowiedź
Treść
-
Wniosek o informację publiczną przez KatarzynaBatkoToluc
Na podstawie art. 61 ust. 1 i Konstytucji RP i art. 10 ust. 1 ustawy dostępie do informacji publicznej, stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska wnosi o udostępnienie następujących informacji publicznych:
1. Czy w szpitalu zatrudniono dietetyka/dietetyków? (chodzi o bezpośrednie zatrudnienie przez szpital, a nie przez firmę cateringową). Jeżeli tak, to wnosimy o udostępnienie zakresu jego/ich obowiązków.
2. Ilu pacjentów przypada na jednego zatrudnionego dietetyka?
3. Czy w szpitalu istnieje możliwość uzyskania indywidualnej porady dietetyka? Jeżeli tak, to w jaki sposób informuje się o tym pacjentów?
4. Jaka jest wysokość całościowej dziennej stawki żywieniowej przypadającej na 1 pacjenta szpitala?
5. Czy szpital korzysta z usług zewnętrznej firmy cateringowej? Jeżeli tak, to czy w podpisanej umowie określono minimalną kwotę/procent przeznaczone na zakup składników użytych do przygotowania posiłków?
6. Czy szpital posiada dokumentację regulującą jakość produktów używanych do przygotowania posiłków – chodzi o wartość odżywczą i kaloryczną posiłków oraz dopuszczalną ilości konserwantów, barwników, dodatków? Jeśli tak, wnosimy o jej udostępnienie.
7. Czy w szpitalu kontroluje się jakość posiłków podawanych pacjentom? Kto (stanowisko) odpowiada za te kontrole i jak często one się odbywają?
8. Czy w szpitalu kontroluje się, czy pacjent spożywa odpowiednią ilość pokarmu? Kto (stanowisko) odpowiada za te kontrole i jak często one się odbywają?
9. Czy w umowie z zewnętrzną firmą cateringową określono wymóg zatrudnienia dietetyka?
10. Czy w szpitalu istnieje procedura zgłaszania skarg dotyczących niewłaściwego żywienia bądź zatrucia? Czy wyznaczono osobę odpowiedzialną za kontakt w sprawie zgłoszenia ww. skarg?
11. Prosimy o podanie liczba skarg dotyczących niewłaściwego żywienia /zatrucia w szpitalu zgłoszonych do szpitala w 2017 i 2018 roku.
12. Czy w 2018 r. lekarze przechodzili jakiekolwiek szkolenie z zakresu zasad prawidłowego żywienia chorych w szpitalu?
13. Prosimy o podanie liczby i rodzajów diet stosowanych przez szpital wraz ze wskazaniem źródeł ich opracowania (wiedza lekarza/wiedza dietetyka/publikacje naukowe/źródła internetowe/wewnętrzne regulacje szpitala).
14. Jeśli szpital nie jest w stanie zapewnić pacjentowi diety wskazanej przez lekarza (np. bezmlecznej czy bezglutenowej), to w jaki sposób zapewnia wówczas posiłki pacjentowi?
15. Czy na życzenie pacjenta szpital zapewnia dietę wegetariańską lub wegańską?
16. Czy szpital zapewnia chorym doustne suplementy pokarmowe wspomagające powrót do zdrowia (np. wspomagające gojenie ran, dostarczające dodatkowe ilości białka)?Wnosimy o udostępnienie wskazanych informacji w formie elektronicznej na adres: {{EMAIL}}
Szymon Osowski i Katarzyna Batko-Tołuć - członkowie zarządu, zgodnie z zasadami reprezentacji
-
Odp:Wniosek o informację publiczną przez Centrum Onkologii im. prof. Franciszka Łukaszczyka w Bydgoszczy
Szanowni Państwo.
Zgodnie ze złożonym przez Państwa wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w załączeniu przesyłam odpowiedzi na poniższe pytania nt. zasad żywienia pacjentów w Centrum Onkologii w Bydgoszczy.
z poważaniem
Kamila Siwczuk
Sekretariat Dyrektora Centrum Onkologii
im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy
(52) 374 32 00--- Treść przekazanej wiadomości ---
Temat: Wniosek o informację publiczną
Data: Thu, 17 Oct 2019 08:22:46 -0000
Nadawca: {{ email }}
Odpowiedź-Do: {{ email }}
Adresat: {{ email }}Na podstawie art. 61 ust. 1 i Konstytucji RP i art. 10 ust. 1 ustawy dostępie do informacji publicznej, stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska wnosi o udostępnienie następujących informacji publicznych:
1. Czy w szpitalu zatrudniono dietetyka/dietetyków? (chodzi o bezpośrednie zatrudnienie przez szpital, a nie przez firmę cateringową). Jeżeli tak, to wnosimy o udostępnienie zakresu jego/ich obowiązków.
2. Ilu pacjentów przypada na jednego zatrudnionego dietetyka?
3. Czy w szpitalu istnieje możliwość uzyskania indywidualnej porady dietetyka? Jeżeli tak, to w jaki sposób informuje się o tym pacjentów?
4. Jaka jest wysokość całościowej dziennej stawki żywieniowej przypadającej na 1 pacjenta szpitala?
5. Czy szpital korzysta z usług zewnętrznej firmy cateringowej? Jeżeli tak, to czy w podpisanej umowie określono minimalną kwotę/procent przeznaczone na zakup składników użytych do przygotowania posiłków?
6. Czy szpital posiada dokumentację regulującą jakość produktów używanych do przygotowania posiłków – chodzi o wartość odżywczą i kaloryczną posiłków oraz dopuszczalną ilości konserwantów, barwników, dodatków? Jeśli tak, wnosimy o jej udostępnienie.
7. Czy w szpitalu kontroluje się jakość posiłków podawanych pacjentom? Kto (stanowisko) odpowiada za te kontrole i jak często one się odbywają?
8. Czy w szpitalu kontroluje się, czy pacjent spożywa odpowiednią ilość pokarmu? Kto (stanowisko) odpowiada za te kontrole i jak często one się odbywają?
9. Czy w umowie z zewnętrzną firmą cateringową określono wymóg zatrudnienia dietetyka?
10. Czy w szpitalu istnieje procedura zgłaszania skarg dotyczących niewłaściwego żywienia bądź zatrucia? Czy wyznaczono osobę odpowiedzialną za kontakt w sprawie zgłoszenia ww. skarg?
11. Prosimy o podanie liczba skarg dotyczących niewłaściwego żywienia /zatrucia w szpitalu zgłoszonych do szpitala w 2017 i 2018 roku.
12. Czy w 2018 r. lekarze przechodzili jakiekolwiek szkolenie z zakresu zasad prawidłowego żywienia chorych w szpitalu?
13. Prosimy o podanie liczby i rodzajów diet stosowanych przez szpital wraz ze wskazaniem źródeł ich opracowania (wiedza lekarza/wiedza dietetyka/publikacje naukowe/źródła internetowe/wewnętrzne regulacje szpitala).
14. Jeśli szpital nie jest w stanie zapewnić pacjentowi diety wskazanej przez lekarza (np. bezmlecznej czy bezglutenowej), to w jaki sposób zapewnia wówczas posiłki pacjentowi?
15. Czy na życzenie pacjenta szpital zapewnia dietę wegetariańską lub wegańską?
16. Czy szpital zapewnia chorym doustne suplementy pokarmowe wspomagające powrót do zdrowia (np. wspomagające gojenie ran, dostarczające dodatkowe ilości białka)?Wnosimy o udostępnienie wskazanych informacji w formie elektronicznej na adres: {{ email }}
Szymon Osowski i Katarzyna Batko-Tołuć - członkowie zarządu, zgodnie z zasadami reprezentacji
--
Sieć Obywatelska Watchdog Polska
ul. Ursynowska 22/2 | 02-605 Warszawa
tel: 22 844 73 55
www.siecobywatelska.pl
www.watchdogportal.pl
www.funduszesoleckie.pl
www.informacjapubliczna.org
NIP 526282872Załączniki
- Informacja_publiczna_nt._żywienia_pacjentów.pdf
- załącznik_nr_1_CHARAKTERYSTYKA_DIET.pdf
Temat : Udostępnienie informacji publicznej.
Nadawca: Centrum Onkologii im. prof. Franciszka Łukaszczyka
coQco.bydgoszcz.pl
Data: 2019/10/29
Adresat: Sieć Obywatelska Watchdog Polska
sprawa-16985Q0fedrowanie.siecobywatelska.pl
W związku z otrzymanym w dniu 17.10.2019 roku pismem dotyczącym
udostępnienia informacji publicznej udzielam odpowiedzi na postawione
pytania:
Ad. I Tak.
Ad. la Część szczegółowa zakresu obowiązków Dietetyka.
1. Do szczegółowego zakresu obowiązków na stanowisku dietetyka należy:
1) Prowadzenie ewidencji ilościowej i rodzajowej posiłków wydawanych
codziennie na poszczególne oddziały;
2) Kontrola nad systemem dystrybucji posiłków;
3) Współpraca z kierownikami działów w zakresie przekazywania danych
dotyczących rozliczenia posiłków profilaktycznych;
4) Reagowanie na uwagi i podejmowanie działań korygujących w
przypadkach negatywnej oceny usługi żywieniowej;
5) Przyjmowanie i dokumentowanie uwag w zakresie zgodności
dostarczonych posiłków;
6) Pomoc w opracowywaniu i prowadzeniu dokumentacji wewnętrznej w
zakresie żywienia pacjentów zgodnie z wymaganiami Zintegrowanego
Systemu Zarządzania;
7) Udział w prowadzeniu poradnictwa dietetycznego dla pacjentów
hospitalizowanych w oddziałach Centrum wraz z prowadzeniem
dokumentacji;
8) Dystrybucja opracowanych materiałów informacyjnych dla pacjentów
zawierających wskazówki dietetyczne;
9) Współuczestnictwo w przygotowaniu indywidualnych porad dietetycznych
dotyczących prawidłowego odżywiania pacjentów w okresie poszpitalnym
zgodnie z zaleceniem lekarskim;
10) Uzgadnianie zmian w zakresie zleconych diet w porozumieniu z
personelem medycznym;
11) Prowadzenie edukacji żywieniowej dla pacjentów oddziałów łóżkowych
oraz pacjentów leczonych ambulatoryjnie;
12) Współpraca z Kierownikami Opieki Medycznej poszczególnych
oddziałów łóżkowych w zakresie poradnictwa dietetycznego;
13) Korygowanie w razie potrzeby jadłospisów dekadowych;
14) Zastępowanie Starszego Specjalisty ds. Żywienia Pacjentów w czasie jego
nieobecności;
15) Wykonywanie innych czynności nieobjętych niniejszym zakresem, lecz
mających związek z pracą danej komórki na rzecz Centrum a zleconych
przez bezpośredniego przełożonego
Część szczegółowa zakresu obowiązków Starszego specjalisty ds. żywienia
pacjentów
1.
Do szczegółowego zakresu obowiązków na stanowisku Starszego Specjalisty
ds. Żywienia Pacjentów należy:
16) Koordynacja usługi żywieniowej na terenie Centrum Onkologii zgodnie z
zawartą umową w zakresie terminowego przesyłania przez personel
medyczny oddziałów łóżkowych zamówień na poszczególne posiłki do
firmy świadczącej usługi żywieniowej;
17) Nadzór w zakresie :
a) prowadzenia ewidencji ilościowej i rodzajowej posiłków
wydawanych codziennie na poszczególne oddziały;
b) prawidłowego wykorzystania ustalonych stawek żywieniowych;
c) bezpiecznego funkcjonowania Cafe Baru Patio i restauracji w zakresie
realizacji usługi żywieniowej;
18) Nadzór nad systemem dystrybucji posiłków;
19) Współpraca z kierownikami działów w zakresie przekazywania danych
dotyczących rozliczenia posiłków profilaktycznych;
20)Reagowanie na uwagi i podejmowanie działań korygujących w
przypadkach negatywnej oceny usługi żywieniowej;
21)Przyjmowanie i dokumentowanie uwag w zakresie zgodności
dostarczonych _ posiłków i przekazywanie ich firmie realizującej usługę
żywieniową;
22)Rozliczanie umowy na świadczenia usługi żywieniowej;
23) Opracowywanie i prowadzenie dokumentacji wewnętrznej w zakresie
żywienia pacjentów zgodnie z wymaganiami Zintegrowanego Systemu
Zarządzania;
24) Przygotowanie dokumentacji żywieniowej związanej z wyborem
wykonawcy usługi żywieniowej;
25) Współpraca z Zespołem ds. Terapii żywienia dojelitowego i
pozajelitowego w zakresie prowadzenia leczenia żywieniowego;
26) Udzielanie porad dietetycznych pacjentom hospitalizowanym wraz z
prowadzeniem dokumentacji;
27) Przygotowanie i dystrybucja materiałów informacyjnych dla pacjentów
zawierających wskazówki dietetyczne;
28)Przygotowanie i wydawanie indywidualnych porad dietetycznych
dotyczących prawidłowego odżywiania pacjentów w okresie poszpitalnym
zgodnie z zaleceniem lekarskim;
29)Uzgadnianie zmian w zakresie zleconych diet w porozumieniu z
lekarzem;
30) Prowadzenie edukacji żywieniowej dla pacjentów w tym leczonych
ambulatoryjnie;
31)Opracowanie i realizowanie rocznego harmonogramu cyklicznych
edukacyjnych spotkań dla pacjentów;
32) Współpraca z Kierownikami Opieki Medycznej poszczególnych
oddziałów łóżkowych w zakresie poradnictwa dietetycznego;
33) Aktualizacja nomenklatury diet;
34)Przeprowadzanie okresowych szkoleń dla personelu w zakresie
stosowanych diet;
35) Akceptowanie i w razie potrzeby korygowanie jadłospisów dekadowych;
36) Koordynacja i kontrola działań dietetyka w prowadzeniu:
a) poradnictwa dietetycznego,
b) edukacji pacjentów i ich rodzin,
c) nadzoru nad systemem dystrybucji posiłków.
37) Sporządzanie grafików pracowniczych:
38) Wykonywanie innych czynności nieobjętych niniejszym zakresem,
lecz mających związek z pracą danej komórki na rzecz Centrum
a zleconych przez bezpośredniego przełożonego.
Ad. 2
Szpital zatrudnia starszego specjalistę ds. żywienia pacjentów i dietetyka a
oddziały szpitalne liczą 305 łóżek.
Ad.3
Tak, w Centrum udzielane są indywidualne porady dietetyczne. Porady takie
zgłaszane są przez personel medyczny oddziału. Możliwość konsultacji pacjenta
z dietetykiem (z podaniem numeru telefonu kontaktowego i numeru biura)
zawarta jest w informacji wizualnej zamieszczonej na tablicy informacyjnej w
każdym oddziale
Ad.4
Całodzienna stawka żywieniowa wynosi 25,87 zł netto, 27,94 zł brutto
Ad.5
Centrum Onkologii realizuje usługę żywienia w oparciu o outsourcing. Umowa
została zawarta z firmą zewnętrzną. Kwota określona w umowie jako „wsad
surowcowy”” wynosi 16,01 zł brutto.
Ad.6
Tak. Załącznik nr 1 do pytania nr 6.
Ad.7
Pracownicy Zespołu ds. Żywienia Pacjentów (starszy specjalista ds. żywienia
pacjentów, dietetyk) kontrolują jakość podawanych posiłków pacjentom.
Kontrole odbywają się minimum 1 raz w miesiącu na każdym oddziale oraz w
restauracji „„Fantazja” a także doraźnie w razie potrzeby. Z przeprowadzonych
kontroli każdorazowo sporządzany jest odpowiedni dokument.
Ad. 8
Obowiązkiem personelu medycznego pełniącego bezpośrednio opiekę nad
pacjentem jest monitorowanie stanu odżywienia z uwzględnieniem ilości
przyjmowanych posiłków. Spostrzeżenia "w powyższym zakresie
dokumentowane są w historii choroby pacjenta hospitalizowanego.
Ad.9
Tak
Ad. 10
W szpitalu jest opracowana procedura określająca zgłaszanie skarg i wniosków.
Skargi i wnioski mogą wpłynąć bezpośrednio telefonicznie, listownie, faxem,
pocztą elektroniczną, pisemnie w siedzibie. Osobą do kontaktu jest starszy
specjalista ds. żywienia pacjentów, dietetyk. W przypadku zatruć
pokarmowych zgłoszenia przyjmuje Specjalista ds. epidemiologii,
Przewodniczący zespołu ds. zakażeń szpitalnych.
Ad.11
Brak skarg w 2017 i 2018 roku
Ad.12
W dniu 02.02.2018 roku odbyło się sympozjum, którego tematem była:
„Terapia żywieniowa w onkologii”
Ad.13
W szpitalu obowiązuje 9 głównych _ diet, dodatkowo zlecane są diety
indywidualne
Rodzaje diet w szpitalu:
Dieta podstawowa, dieta łatwostrawna, dieta z ograniczeniem łatwo
przyswajalnych węglowodanów (cukrzycowa), dieta łatwostrawna mielona,
dieta płynna wzmocniona, dieta płynna (miksowana), pooperacyjna, kisiel,
kleik, diety indywidualne. Diety opracowano w oparciu o wiedzę, kwalifikacje
zawodowe, doświadczenie dietetyka, wskazania terapeutyczne lekarzy, aktualną
wiedze naukową, wewnętrzne regulacje szpitala.
Ad.14
Szpital zapewnia pacjentowi wskazaną dietę przez lekarza.
Ad.15
Tak
Ad.16
Tak
DYRĘKTOR
CENTRUM|ONKOLOGII
$ ki
prof. dr hab. n-Załącznik 1 do pytania nr 6
CHARAKTERYSTYKA PRZYGOTOWYWANIA
DIET
Część opisowa załącznika Nr 2 do umowy Nr 201 ZZP/ 2018
Diety w systemie żywienia pacjentów
hospitalizowanych w Centrum Onkologii
Opracował; .
Starszy Specjalista ds. Żywienia Pacjentów
2
Wymagania ogólne w zakresie przygotowywania dla diet.
1.
Procentowy
udział
cenowy/surowcowy
poszczególnych
posiłków
wydawanych pacjentom w ciągu jednego dnia powinien kształtować się na
poziomie:
- 30 % ceny jednostkowej osobodnia/wsadu – śniadanie i drugie śniadanie;
- 50 % ceny jednostkowej osobodnia/wsadu – obiad i podwieczorek;
- 20 % ceny jednostkowej osobodnia/wsadu – kolacja;
2. Posiłki muszą być produkowane z surowców najwyższej jakości, według
aktualnych zaleceń dietetycznych lekarzy jak również opracowanego i
przyjętego do stosowania u Zamawiającego ,,Wykazu diet”( załącznik Nr 2
do umowy), ,,Charakterystyki przygotowywania diet” a także wytycznych
Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie.
3. Do posiłków należy przewidzieć produkty, potrawy uwzględnione w
umowie Nr 201/ZZP/2018
4. inne szczególne wymagania w zakresie podawania posiłków:
1)Pacjentom wymagającym diet specjalnych należy podawać dodatkowe
produkty według ustaleń ujętych w „Charakterystyce przygotowywania
diet”.
2)Dla pacjentów z dietą bez mleka i przetworów mlecznych należy
uwzględnić produkty bez laktozy np. mleko UHT bez laktozy, mleko
sojowe, mleko ryżowe, desery bez laktozy np. budyń sojowy.
3)Dla pacjentów z nietolerancją pokarmową zapewnić zamienniki
nietolerowanych produktów po uzgodnieniu z dietetykiem
Zamawiającego np.: przy nietolerancji glutenu zapewnić produkty
bezglutenowe.
5. Posiłki powinny być przygotowane z naturalnych produktów, bez używania
produktów typu instant oraz gotowych potraw mrożonych (np. pierogi
mrożone, klopsy, gołąbki).
Zupy i sosy należy przygotowywać na bazie naturalnych wywarów
jarzynowo- mięsnych z dodatkiem naturalnych ziół. Dania mączne będą
również przygotowywane przez kucharzy Wykonawcy usługi.
6. W okresach świątecznych należy przewidzieć potrawy tradycyjne,
w tym dodatki cukiernicze.
7. Wędliny powinny być wysokiej jakości (niekruszące się gatunki o niskiej
zawartości tłuszczu), masło świeże typu „ekstra” zawierające 82 %
tłuszczu, mięso nie może być MMO (mięso mechanicznie odkostnione).
8. Wyklucza się użycie produktów genetycznie modyfikowanych.
9. Pieczywo pokrojone w asortymencie uzależnionym od rodzaju diety.
W restauracji dodatkowo na dietę podstawową, pieczywo razowe, graham
pieczywo z ziarnem.
3
10. Wyklucza się użycie produktów genetycznie modyfikowanych oraz wysoko
przetworzonych.
11. Ograniczyć należy stosowanie produktów, które zawierają substancje
dodatkowe dodawane do żywności: barwniki, konserwanty.
12. Przedmiotem zamówienia będą również produkty spożywcze (tj. mleko,
chleb, cukier, syrop, herbata) zamawiane przez poszczególne oddziały,
których wartość należy wkalkulować w wartość stawki surowcowej.
Wymienione produkty muszą posiadać oryginalne nie uszkodzone
opakowania i termin przydatności do spożycia.
13. Wykonawca usługi winien uwzględnić sezonowość potraw, przede
wszystkim menu powinno być urozmaicone i nie powinien przeważać
jeden asortyment potraw.
14. Pacjentom korzystającym z systemu restauracyjnego Wykonawca zapewni
wybór posiłku obiadowego poprzez przygotowanie dwóch zestawów w
ramach diet ustalonych w tym systemie.
15. W planowaniu jadłospisu dekadowego dla pacjentów żywionych w oddziale
uwzględnić gramaturę gotowych potraw, dań.
1. Przykładowa gramatura gotowych porcji/ produktów planowanych na
śniadanie dla pacjentów żywionych w oddziale:
zupa mleczna 350 ml (dieta łatwostrawna, cukrzycowa, łatwostrawna
mielona 350 ml, płynna wzmocniona 2x 350 ml, płynna miksowana
podawana przez sondę 2 x 350 ml), zupa pooperacyjna jarska 1x 350 ml
napoje: herbata, kawa zbożowa z mlekiem, bawarka, kakao 250 ml (dieta
łatwostrawna, cukrzycowa, łatwostrawna mielona , płynna wzmocniona,
płynna (miksowana) podawana przez sondę, kisiel, zupa pooperacyjna
250 ml,
śniadanie dania/ produkty:
Wędlina 50- 60g, pasty 100g,
(pasty z jaj 100g, pasty z wędliną 100g, mięsno- jarzynowe 80-100g,
pasty twarogowe 120g),
pasztet dietetyczny 80g,
jajo got bez skorupki pakowane w pojemnikach jednorazowych,
masło 20g do każdego posiłku na dietę łatwostrawna, łatwostrawna
mieloną, dietę cukrzycową.
pieczywo (pszenne, mieszane) 110-140g na 1 osobę w oddziale (dieta
łatwostrawna w oddziale, dieta cukrzycowa pieczywo mieszane zwykłe,
pieczywo graham ze zmielonym ziarnem z dnia poprzedniego), dieta
łatwostrawna mielona pieczywo tostowe, pszenne), dieta płynna
wzmocniona suchary lub pieczywo pszenne 80g.
każdego dnia dodatkowo podawanie do śniadania, kolacji produktów:
miód,
dżem,
powidła,
jogurt
naturalny,
owocowy,
serek
4
homogenizowany, sok owocowy, sok warzywny, banan, jabłko gotowane,
galaretka z owocami, kisiel z owocami, budyń z owocami, actimel w
oryginalnych opakowaniach.
dodatki dla diety cukrzycowej na II śniadania i podwieczorki na zlecenie
lekarza posiłek nocny. Dodatki dla diety cukrzycowej oraz diet
indywidualnych podawane w oddziale w pojemnikach szczelnie
zamkniętych.
dodatki dla diety łatwostrawnej mielonej na II śniadania i podwieczorki o
łagodnym smaku nie drażniące śluzówki przewodu pokarmowego,
miękkie , rozdrobnione.
Dodatki dla diety płynnej wzmocnionej (o łagodnym smaku nie drażniące,
śluzówki przewodu pokarmowego, miksowane), płynnej miksowanej
przez sondę na II śniadania i podwieczorki.
herbata do kisielu, kleiku, zupy pooperacyjnej
2. Przykładowa gramatura gotowych porcji/produktów planowanych na
obiad dla pacjentów żywionych w oddziale:
I danie - zupy
dieta: dieta łatwostrawna, cukrzycowa, łatwostrawna mielona 1x 350 ml,
zupa pooperacyjna 350 ml (1 miseczka), zupa płynna wzmocniona oraz
dieta płynna miksowana podawana przez sondę 2 miseczki po 350 ml)
II danie z mięsem z ziemniakami :
ziemniaki 200g
sos 100 ml,
mięso w kawałku; filet z piersi indyka, kurczaka, schab duszony 100g,
udko drobiowe 200g, roladka mięsna z nadzieniem warzywnym 140-
180g, schab nadzieniem warzywnym 140g,
mięso mielone: klopsy drobiowe, wieprzowe, pieczeń rzymska
drobiowa 100-120g, gulasz mięsny (mięso 100g).
warzywa do II dania 150g świeże z mrożonek (szpinak rozdrobniony)
II dania mięsne bez ziemniaków:
risotto mięsno jarzynowe 400 g (ryż got 250g, mięso 100g, warzywa
50g) dodatkowo warzywa 150g do II dania,
spaghetti a’labolognese dietetyczne 350g - (makaron 250g, mięso
100g) sos 80-100 ml oddzielnie.
dania obiadowe z rybą
klopsiki rybne 100g
rolada rybna z nadzieniem warzywnym 140g (filet rybny 100g + 40g
warzywa)
filet ryby w sosie greckim 250g (filet 100g, warzywa 150g), sos 100g)
ryba filet 100g,
5
dania obiadowe bezmięsne
ryż z musem jabłkowym z cynamonem 350g (ryż got 250g, mus
jabłkowy 100g), jogurt naturalny 100 ml
makaron z twarogiem i masłem 350g (makaron 250g, twaróg 100g)
pierogi leniwe 300 g, jogurt 100 g
kopytka dietet. z mięsem 400g,(kopytka 300g, mięso 100g)sos 100g
makaron z sosem owocowym (makaron 250g, owoce 100g) , jogurt
kompot owocowy 250 ml
Przy planowaniu II dań bezmięsnych do obiadu (w oddziale) należy
zaplanować zupę z dodatkiem mięsa lub z wędliną.
Przy planowaniu II dań obiadowych (w oddziale) gdy mięso jest
rozdrobnione sos podawany jest oddzielnie.
Przykładowa gramatura gotowych porcji/produktów planowanych na
kolację dla pacjentów żywionych w oddziale.
napoje:
herbata, kawa zbożowa z mlekiem, bawarka, kakao 250 ml (dieta
łatwostrawna, cukrzycowa, łatwostrawna mielona, płynna wzmocniona,
płynna miksowana podawana przez sondę ), kisiel, zupa pooperacyjna
250 ml,
kolacja planowane dania główne, produkty:
galaretka z ryby i drobiu - 180g,(mięso filet 60 g, warzywa 40g), jajo z
wędliną w galarecie 180g (jajo 50g, wędlina 30g) wywar warzywny
100g
ryba w sosie greckim 160g (ryba filet 60g, warzywa 100g), sos 50 ml
ryż z owocami 250g (ryż 150g, mus owocowy 100g), jogurt naturalny
makaron z masłem i twarogiem 250g ( makaron 150g, twaróg 100g)
risotto mięsno- jarzynowe 250g (mięso got. 50g, warzywa 100g, ryż
100g)
sałaka jarzynowa dietetyczna 160g (marchew, seler, pietruszka korzeń,
ziemniaki, jajko, ogórek kiszony, jogurt naturalny, natka pietruszki lub
koperek), sałatka jarzynowa z wędliną.
sałatka z ryżem, mięsem z drobiu i ananasem 180-200g (ryż 100g,
kurczak 50g, ananas 30 g, jogurt naturalny 15g)
sałatka makaronowa ze szpinakiem i kurczakiem 180g -200g(100 g
makaron, szpinak 40 g, mięso z drobiu 40g)
ryż z warzywami 250g ( ryż 150, warzywa 100g), sos 50 ml
makaron z warzywami 250g ( makaron 150g, warzywa 100g), sos 50ml
pasty z jaj 100g, pasty z wędliną 100g, mięsno- jarzynowe 80-100g,
pasty twarogowe 120g.
masło 20g (na dietę, łatwostrawna, łatwostrawna mielona, dieta
cukrzycowa)
wędlina 50-60g, pasztet dietetyczny 80 g
6
NR I - DIETA PODSTAWOWA – 2600 kcal.
(dieta o zawartości białka 100 g)
Dieta podstawowa stosowana jest u osób nie wymagających żywienia dietetycznego może
być również stosowana w szpitalach. Powinna ona spełniać wymagania racjonalnego
żywienia ludzi zdrowych. Oznacza to, że powinna zabezpieczyć zapotrzebowanie pacjenta na
podstawowe składniki odżywcze potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu,
utrzymania należnej masy ciała i zachowania zdrowia. Ma zastosowanie w leczeniu chorych
onkologicznie, u których stosowane zabiegi nie powodują dolegliwości ze strony układu
pokarmowego. Dieta ta zawiera zwiększoną normę białka ze względu na stan wyniszczenia
organizmu u niektórych pacjentów po zabiegach chemioterapii i radioterapii. Za podstawę
diety uważa się normy opracowane przez Instytut Żywienia i Żywności. Wartość kalorii
wynosi od 2300 do 2600 kcal, ilość białka 100 gram na dobę, ilość tłuszczu 75 do 85g (w tym
tłuszczy zwierzęcych 35 do 40g), ilość węglowodanów 330 do 380g. Żywienie podstawowe
powinno spełniać wszystkie warunki racjonalnego żywienia. W diecie tej powinno znaleźć się
dużo owoców i warzyw, gdyż nie ma żadnych ograniczeń. Warzywa i owoce są bogatym
źródłem witamin A, C, E, które mają działanie antyoksydacyjne. Dozwolone są wszelkie
techniki kulinarne, jednak ze względu na profilaktykę przeciw miażdżycową i przeciw
nowotworową nie należy podawać zbyt często potraw smażonych przesączonych tłuszczem.
Ogranicza się w diecie tłuste gatunki: wędlin, mięs, ciast z dodatkiem kremu i wyrobów
cukierniczych. Dzienna racja pokarmowa powinna zawierać produkty spożywcze
z dziewięciu podstawowych grup, takich jak:
pierwsza grupa to produkty zbożowe.
Zaliczmy do nich: kaszę, mąkę, makarony, pieczywo. Te produkty to podstawowe źródło
energii, bo zawierają znaczne ilości skrobi. Wartość odżywcza tych produktów zależy od
rodzaju ziarna zbożowego i późniejszej jego obróbki. Mąka i kasze, które podległy
niewielkiej obróbce i zostały w niewielkim stopniu zmielone i przetworzone mają
urozmaicony dużo bardziej skład chemiczny. Co za tym idzie chleb i makarony powstałe
z takiej mąki są bogatsze w witaminy i składniki mineralne, które nie zostają utracone.
Produkty zbożowe to źródła białka niepełnowartościowego. Mąka razowa to bogate źródło
błonnika. Wszystkie produkty z tej grupy zawierają niewielka ilość tłuszczy. Nie zawierają
witamin A, D i C.
druga grupa to przede wszystkim mleko i jego przetwory –
sery, twarogi, jogurty. Mleko to produkt bardzo wielostronny pod względem wartości
odżywczych - zawiera aż 3% białka pełnowartościowego i na tą zawartość nie wpływa proces
odtłuszczania mleka. Już niewielka ilość tłuszczu w mleku wystarczy by było łatwiejsze do
strawienia i umożliwia rozpuszczenie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach - witaminy A
i D. Dodatkowo mleko zawiera także witaminy z grupy B - B1 i B2. Mleko jest także bardzo
ważnym źródłem wapnia. W mleku nie znajdziemy witaminy C.
trzeciej grupa - mięso i ryby.
Pod tym pojęciem należy rozumieć części jadalne z tusz wszystkich zwierząt rzeźnych,
dziczyzny, drobiu i ryb, a także wszystkie produkty spożywcze powstałe w wyniku ich
przetworzenia. W mięsie znajduje się dużo wody, ale nie ze względu na ten składnik jest to
ważna grupa. Mięso to przede wszystkim źródło dużych ilości pełnowartościowego białka.
czwarta grupa - jajka.
W powszechnym wykorzystaniu królują jaja kurze, choć obecnie wracają do "mody' jaja
innego ptactwa - gęsi, przepiórek i jako nowość pojawiły się na rynku wielkie jaja strusie. Jaja
mają bardzo złożony i zróżnicowany skład chemiczny. Żółtko to w dużej mierze woda, jednak
7
to nie ona stanowi to wartości odżywczej jajek. Przede wszystkim żółtko jest bogate w białko
pełnowartościowe i tłuszcz. Stanowi on rozpuszczalnik dla witamin z grupy rozpuszczalnych
w tłuszczach - witaminy A, E, K, D. Oprócz tego zarówno w żółtko jak i w białku znajdują
się witaminy rozpuszczalne w wodzie. Dodatkowo w żółtko zgromadzone są składniki
mineralne: siarka, chlor i fosfor. Niestety jajka zwierają duże ilości cholesterolu, którego
nadmiar przyczynia się do powstania miażdżycy. Nie należy więc spożywać więcej niż 2-3
jajek tygodniowo.
piąta grupa to tłuszcze.
Tłuszcze występuje w maśle, margarynie, olejach, śmietanie, smalcu i tłustym mięśnie.
Tłuszcze są przede wszystkim paliwem dla organizmu, gdyż ich biochemiczne spalanie jest
niezwykle wydajne. Masło i śmietana lekko strawne tłuszcze mające niską temperaturę
topnienia.
szósta grupa ziemniaki.
Podobnie jak u poprzednich przedstawicieli grup także i tu głównym składnikiem ziemniaków
jest woda i znowu to nie ona świadczy o jego wartości odżywczej i żywieniowej.
Najważniejszym składnikiem ze względu na który ziemniaki są cenione jest skrobia. Jest ona
uważana za jeden z najtańszych źródeł energii w żywieniu. Dodatkowo ziemianki zawierają
2% białka o dużej wartości biologicznej. Oprócz tego w ziemniakach znajdują się niewielkie
ilości witaminy C i B.
siódma grupa - owoce i warzywa.
Są to przede wszystkim bogate źródła witaminy C. Wymieniając bardziej szczegółowo
zalicza się do tej grupy: kapustę białą, włoską i czerwoną, kalafior, brokuły, brukselkę,
pomidory, natkę pietruszki, paprykę. Z owoców zaliczamy tu: porzeczki czerwone i czarne,
poziomki, truskawki, agrest, jagody, maliny i owoce cytrusowe. Oprócz dużej zawartości
witaminy C owoce i warzywa z tej grupy zawierają dużo błonnika i witamin rozpuszczalnych
w wodzie, szczególnie tych z grupy witamin B. Dodatkowo zawierają wiele składników
mineralnych - np. żelaza. Nie można, więc zastąpić jedzenia warzyw i owoców gotowymi,
kupionymi w aptece. tabletkami witaminy C.
ósma grupa - nasiona roślin strączkowych.
Rośliny strączkowe to: fasola, groch, bób i soja. W powszechnym wykorzystaniu są przede
wszystkim fasola i groch, ponieważ są najbardziej rozpowszechnione w uprawie. Rośliny
strączkowe są cenione przede wszystkim ze względu na dużą - dochodzącą nawet do 25%
zawartością białka o dużej wartości biologicznej. Nasiona roślin strączkowych są także
bogate w skrobię i inne węglowodany, a co za tym idzie są jednocześnie bardzo dobrym
źródłem białka i energii potrzebnej organizmowi człowieka. Są to dosyć wysokoenergetyczne
produkty. Większość z nich zawiera także duże ilości błonnika. Dodatkowo rośliny
strączkowe zawierają dużo witamin z grupy B. Mimo swoich niezaprzeczalny wartości są
jednocześnie ciężko strawne i u niektórych osób mogą wywoływać wzdęcia.
dziewiąta grupa - słodycze.
Zaliczamy do nich cukier, wysoko i nisko słodzone dżemy, marmolady, miód, czekolady,
batony i inne tego typu "słodkie produkty". Są to przede wszystkim źródła prostych cukrów-
glukozy, fruktozy. Są to więc źródła energii. Dżemy i marmolady dodatkowo zawierają
witaminy i składniki mineralne pochodzące z owoców z których są wykonane te produkty.
Najwartościowszy przedstawiciel tej grupy to miód. Zawiera składniki mineralne
i witaminy, ale głównie są mu przypisywane różnego rodzaju właściwości zdrowotne,
wspomagające leczenie różnych chorób np. gardła. Słodycze takie jak batoniki i czekolady
w nadmiarze powodują przekształcenie węglowodanów w tłuszcze i odkładanie się tłuszczy
w tkance tłuszczowej co może prowadzić do nadwagi, a następnie do problemów
zdrowotnych jakie pociąga za sobą nadmierna masa ciała.
8
Dieta podstawowa – 2600 kcal /ok.100g białka /. W dziennej racji pokarmowej udział
energii z białka wynosi około 15%, z tłuszczu 30%, z węglowodanów 55%.
Lp.
Nazwa produktu
Ilość w g
Zamienniki
1. Produkty zbożowe
pieczywo mieszane
mąka, kasze, makarony
225
90
100 g pieczywa odpowiada 75 g
mąki, kaszy lub makaronu
100 g mąki, kaszy, makaronu
odpowiada 135 g pieczywa
2. Mleko i produkty mleczne
mleko
sery białe (twarogowe)
sery żółte
600
50
10
15 g sera białego odpowiada 100 g
mleka
10 g sera żółtego odpowiada 100 g
mleka
3. Jaja (1szt.)
50
50 g jaja odpowiada 50 g mięsa lub
50 g białego sera
4. Mięso, drób, wędliny, ryby
mięso i drób (z kością)
wędliny
ryby-filety
130
35
35
100 g mięsa odpowiada:
80 g szynki lub wędliny trwałej, lub
100 g świeżych wędlin, lub 100 g
sera białego, lub 85 g filetów z ryby
5. Masło
masło
śmietana (18% tłuszczu)
25
20
25 g wysokogatunkowej margaryny
20 g śmietany odpowiada ok. 4 g
masła
6. Inne tłuszcze
olej sojowy (słonecznikowy,
rzepakowy, oliwa)
inne tłuszcze
10
15
7. Ziemniaki (z odpadkami)
400
8.
9.
10.
Warzywa i owoce (z odpadkami)
warzywa obfitujące w wit. C
owoce obfitujące w wit. C
warzywa obfitujące w karoten
warzywa inne
owoce inne
100
50
150
150
150
11 Strączkowe suche
fasola, groch
2
12
Cukier i słodycze
cukier
dżemy, miód
40
55
100 g cukru odpowiada:
125 g miodu lub 150 g dżemu
(marmolady, powideł)
9
NR II - DIETA ŁATWOSTRAWNA /o zawartości białka 100g/
Dieta łatwostrawna o zwiększonej podaży białka ma szczególne zastosowanie u pacjentów
leczonych onkologicznie ze względu na zaburzenia trawienne jakie mogą występować oraz
wyniszczenie organizmu, po zabiegach chemioterapii, radioterapii oraz u pacjentów
osłabionych po zabiegach operacyjnych (okres rekonwalescencji).
Na podstawie diety łatwostrawnej planowane są prawie wszystkie inne diety jak: dieta
z ograniczeniem węglowodanów łatwo przyswajalnych, dieta łatwostrawna z ograniczeniem
tłuszczu, dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku
żołądkowego oraz dieta łatwostrawna mielona. Ulegają one tylko częściowej modyfikacji w
zależności od stanu pacjenta i zaleceń lekarza. Dieta łatwostrawna powinna zapewniać
dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych jak: białka, tłuszcze,
węglowodany, związki mineralne, witaminy wg. obowiązujących norm żywienia zalecanych
przez Instytut Żywienia i Żywności. Zapotrzebowanie kaloryczne diety wynosi od 2300 do
2600 kcal dziennie. Dieta ta powinna oszczędzać chory narząd (uwzględniając zaburzenia
jakie mogą wystąpić ze strony przewodu pokarmowego) i wpływać na poprawę zdrowia
pacjenta.
Potrawy powinny być rozdrobnione, dobrze ugotowane, miękkie (zawierać ograniczona
ilość błonnika), nie mogą zawierać produktów drażniących błonę śluzową żołądka, nie
mogą być słone, bardzo kwaśne i pikantne. Zupy kwaśne takie jak: pomidorowa, ogórkowa
dietetyczna, żurek dietetyczny, barszcz powinny być przygotowywane na rozcieńczonych
koncentratach i zabielane.
Z diety należy wyłączyć tłuste wędliny (np. baleron), konserwy, śledzie, marynaty,
słoninę, smalec, boczek, tłuste gatunki mięs (np. karkówka) oraz orzechy, torty, ciastka z
kremem.
W diecie tej nie mają zastosowania produkty trudno strawne i wzdymające jak: fasola, groch,
kapusta kiszona, słodka, ogórki, cebula, świeże owoce pestkowe i niedojrzałe.
W diecie łatwostrawnej zaleca się podawanie takich produktów jak: białe pieczywo-
czerstwe, chleb graham, twaróg chudy lub półtłusty, jajka gotowane na półmiękko (w
ograniczonych ilościach), dżem niskosłodzony, miód, chude gatunki wędlin (np. szynka
gotowana, wędliny drobiowe), chude gatunki mięs (np. wołowina, chudy schab, drób, chude
gatunki ryb), warzywa nie wzdymające, gotowane (np. buraczki, szpinak, marchew, kwiat
kalafiora, brokuły, seler, fasolka szparagowa, cukinia, kabaczek) a owoce najczęściej
stosowane i dobrze tolerowane to jabłka gotowane i banany podawane w postaci surowej.
Pozostałe owoce należy podawać w postaci soków, musów, przecierów. Zalecane jest
podawanie soków z warzywnych i warzywno- owocowych. W ograniczonych ilościach
mogą byś stosowane dojrzałe pomidory bez skórki i kruche gatunki sałaty zielonej. Zaleca
się dodawanie do dań przypraw łagodnych (np, sok z cytryny, wanilia, cynamon, kminek,
majeranek, koper, zielona pietruszka). Sól stosuje się w ograniczonych ilościach.
Dozwolone techniki kulinarne to: gotowanie na wodzie, parze, duszenie, pieczenie w
rękawie foliowym, w naczyniu żaroodpornym w piekarniku. Zupy należy przygotowywać
na naturalnych wywarach mięsno- jarzynowych. Do zaprawiania zup i sosów nie stosuje
się zasmażek z tłuszczu i mąki, a zagęszcza się je zawiesiną z mąki na wodzie, mąki na
mleku lub słodkiej śmietanki o niskiej zawartości tłuszczu. Sosy przyrządzane na bazie
naturalnych wywarów mięsnych i jarzynowych, powinny jasne o łagodnym smaku i nie
tłuste. Nie stosuje się gotowych sosów oraz zup na bazie proszków gdyż zawierają
sztuczne dodatki smakowe, aromaty, barwniki, substancje takie powodują u pacjentów
onkologicznych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Do potraw dodaje się
masło po ugotowaniu. Warzywa oprósza się mąką lub dodaje masło roślinne.
10
Dieta łatwostrawna – 2400 kcal (białka ok. 100 g). W całodziennej racji pokarmowej
udział energii z białka wynosi około 16%, z tłuszczu29%, tłuszczu węglowodanów 55%.
Lp.
Nazwa produktu
Ilość w g
Zamienniki
1. Produkty zbożowe
pieczywo mieszane
mąka, kasze, makarony
180
85
100 g pieczywa odpowiada 75 g mąki,
kaszy lub makaronu
100 g mąki, kaszy, makaronu
odpowiada 135 g pieczywa
2. Mleko i produkty mleczne
mleko
sery białe (twarogowe)
600
70
15 g sera białego odpowiada 100 g
mleka
3. Jaja (1szt.)
50
1 szt. jaja (50 g) odpowiada 50 g mięsa
lub 50 g białego sera
4. Mięso, drób, wędliny, ryby
mięso i drób (z kością)
wędliny
ryby-filety
130
35
35
100 g mięsa odpowiada:
80 g szynki lub wędliny trwałej, lub 100
g świeżych wędlin, lub 100 g sera
białego, lub 85 g filetów z ryby
5. Masło
masło
śmietana (18% tłuszczu)
35
20
20 g śmietanki odpowiada ok. 4 g masła
6. Inne tłuszcze
olej sojowy (słonecznikowy,
rzepakowy, oliwa)
masło roślinne „Vita”, margaryna
słoneczna
6
4
7. Ziemniaki (z odpadkami)
400
8.
9.
10.
Warzywa i owoce (z odpadkami)
warzywa obfitujące w wit. C
owoce obfitujące w wit. C
warzywa obfitujące w karoten
warzywa inne
owoce inne
80
50
200
120
120
11 Strączkowe suche
0
12 Cukier i słodycze
cukier
dżemy niskosłodzone, miód
40
45
100 g cukru odpowiada125 g miodu lub
150 g dżemu (marmolady)
11
NR III - DIETA LATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM WĘGLOWODANÓW
ŁATWOPRZYSWAJALNYCH (CUKRZYCOWA).
Celem diety w cukrzycy jest:
- uzyskanie prawidłowego poziomu cukru we krwi przy możliwie najmniejszych wahaniach
w ciągu doby
- zapobieganie powstaniu kwasicy i śpiączki
- zapewnienie dobrego samopoczucia i normalnej aktywności pacjenta
- przeciwdziałanie powikłaniom cukrzycy
Dieta w cukrzycy powinna wykluczać węglowodany proste (cukry i słodycze), a opierać się
na podawaniu węglowodanów złożonych jak: skrobia, która zawarta jest w produktach
zbożowych. W cukrzycy ważne jest również utrzymanie właściwego poziomu cukru we krwi
ze względu na trudno gojące się rany pacjentów. Posiłki powinny opierać się o te same
produkty, które zawiera dieta łatwostrawna. Zalecane jest podawanie warzyw i owoców w
postaci gotowane najlepiej na parze lub w postaci musów, soków, przecierów be cukru, ze
względu na wykonywane zabiegi związane z leczeniem onkologicznym, które mogą
powodować nietolerancję surowych warzyw i owoców.
W związku z tym, iż cukrzyca współistnieje z miażdżycą ogranicza się w diecie ilość tłuszczu
(50g na dobę) oraz produkty zawierające cholesterol (masło, podroby, tłuste gatunki mięsa
i wędlin, sery żółte).
Produkty zalecane to: chude gatunki mięsa i wędlin, twarogi, ryby, kasze, ziemniaki, buraki,
szpinak, marchew. Posiłki należy podawać często małe objętościowo. Zalecane techniki
kulinarne to: gotowanie, duszenie, pieczenie bez tłuszczu. Warzywa należy spożywać
gotowane na parze ponieważ rozgotowane warzywa gotowane w tradycyjny sposób mogą
wpływać na wzrost cukru we krwi. Na dodatki II śniadania podwieczorki można planowa,
galaretki owocowe, kisiele, budyń bez cukru ,wafle ryżowe, kukurydziane, kefiry, jogurty
naturalne, koktajle bez cukru, sałatki warzywne z warzyw gotowanych na parze.itp.
Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów –2200 kcal /ok.100g białka//.W
całodziennej racji pokarmowej udział energii z białka wynosi około 17%, z tłuszczu 26%, z
węglowodanów 57%.
Lp.
Nazwa produktu
Ilość w
g
Zamienniki
1. Produkty zbożowe
pieczywo mieszane
mąka, makarony
kasze różne
270
50
30
100 g pieczywa odpowiada 70 g mąki, kaszy lub
makaronu
100 g mąki, makaronu odpowiada 100g kaszy
100 g kaszy odpowiada 100g mąki lub makaronu
2. Mleko i produkty mleczne
mleko
mleko w proszku
odtłuszczone
sery twarogowe chude
300
15
75
100g mleka świeżego odpowiada 9 g mleka w proszku
odtłuszczonego
15g mleka w proszku odtłuszczonego odpowiada 170g
mleka świeżego
100 g sera białego odpowiada 50 g mleka świeżego 2%
3. Jaja (1szt.)-białko
białko jaja (1 szt.)
30
4. Mięso, drób, wędliny, ryby
mięso i drób (z kością)
130
100 g mięsa z kością odpowiada:
12
wędliny ( szynka, polędwica,
kiełbasa szynkowa )
ryby- filet
30
20
70 g szynki lub polędwicy, lub 100 g kiełbasy
szynkowej, lub 150 g parówek lub 85 g chudego
twarogu
30 g szynki lub polędwicy odpowiada 45g mięsa z
kością, 30g szynkowej odpowiada 30 g mięsa z/k
100g filetów ryby odpowiada 100g mięsa średnio
tłustego lub 115 g kurczaka lub 80g mięsa chudego
5. Masło
10
10 g masła odpowiada 10g wysokogatunkowej
margaryny
6. Inne tłuszcze
olej sojowy (słonecznikowy,
rzepakowy, oliwa)
inne tłuszcze
30
5
7. Ziemniaki (z odpadkami)
400
8.
9.
10.
Warzywa i owoce (z
odpadkami)
warzywa obfitujące w wit. C
owoce obfitujące w wit. C
warzywa obfitujące w karoten
warzywa inne, owoce inne
100
50
250
100
250
11
Strączkowe suche
fasola, groch
0
12
Cukier i słodycze
cukier
dżem bez cukru
5
30
5g cukru można zastąpić 10 g pieczywa
NR IV- DIETA POOPERACYJNA.
Dieta IVA – zupa pooperacyjna
Zasady obowiązujące w diecie półpłynnej są identyczne jak w diecie płynnej, tylko dieta
posiada gęstszą konsystencję (zawiera mniej płynu). Dietę stosuje się po zabiegach
operacyjnych ma ona na celu uzupełnienie soli mineralnych oraz płynów. W zależności od
rodzaju przeprowadzonego zabiegu lekarz zleca odpowiednie zasady diety. Najczęściej w
pierwszym dniu po zabiegu podaje się płyny obojętne jak: przegotowana woda, gorzka
herbata może być ziołowa. W drugim lub trzecim dniu po zabiegu w zależności od stanu
pacjenta lekarz zleca zupę pooperacyjną podawaną trzy razy dziennie. W skład tej diety
wchodzą zmiksowane ugotowane jarzyny z kaszką manną lub ryżem połączone z wywarem z
ugotowanych jarzyn, lekko posolone. Zupę pooperacyjną stosuje się najczęściej przez trzy
dni.
13
Produkty
Ilość
B
T
W
Śn. kaszka manna
seler
pietruszka
marchew
masło
30
30
20
60
10
2,6
0,3
0,4
0,4
0,1
0,4
0,1
0,1
0,1
7,3
23,0
1,4
1,5
3,8
0,1
206,4 kcal
3,8 x 4kcal
15,2 kcal
8 x 9 kcal
72 kcal
29,8 x 4 kcal
119,2 kcal
Ob. ryż
seler
pietruszka
marchew
masło
30
30
20
60
10
2,0
0,3
0,4
0,4
0,1
0,2
0,1
0,1
0,1
7,3
23,7
1,4
1,5
3,8
0,1
205 kcal
3,2 x 4 kcal
12,8 kcal
7,8 x 9 kcal
70,2 kcal
30,5 x 4 kcal
122 kcal
Kol. kaszka kukur.
seler
pietruszka
marchew
masło
30
30
20
60
10
0,1
0,3
0,4
0,4
0,1
-
0,1
0,1
0,1
7,3
26,5
1,4
1,5
3,8
0,1
206,4 kcal
1,2 x 4 kcal
4,8 kcal
7,6 x 9 kcal
68,4 kcal
33,3 x 4 kcal
133,2 kcal
Jadłospis dieta pooperacyjna.
Śn- kaszka manna na wywarze z jarzyn z kostką masła.
Ob.- Ryż na wywarze z jarzyn z kostką masła
Kol- Kaszka kukurydziana na wywarze z jarzyn z kostką masła.
Kaloryczność diety: 617,8 kcal
Zawartość białka 8,2 x 4 kcal = 32,8 kcal – 5,3 %
Zawartość tłuszczu 23,4 x 9 kcal = 210,6 kcal – 34,1 %
Zawartość węglowodanów 93,6 x 4 kcal =374,4 kcal – 60,6 %
NR IVB - DIETA PŁYNNA WZMOCNIONA
Dieta płynna wzmocniona ma zastosowanie w leczeniu onkologicznym w przypadkach kiedy
chory nie toleruje pożywienia po zabiegach chemioterapii, radioterapii (nudności, wymioty,
utrudnione przełykanie, wysuszanie śluzówki) a także w innych przypadkach według wskazań
lekarza (np.: choroby przełyku, pierwszy okres po operacji). Głównym zadaniem diety
płynnej wzmocnionej jest dostarczenie niezbędnej ilości płynów oraz dostarczenie
wystarczającej ilości energii i składników odżywczych.
Dieta ma chronić jamę ustną i przewód pokarmowy przed podrażnieniami mechanicznymi,
chemicznymi, termicznymi, w związku z tym dieta ta jest uboga w błonnik. Dieta płynna
wzbogacana jest stopniowo mięsem gotowanym, śmietanką, mlekiem, twarożkiem
homogenizowanym, warzywami gotowanymi, owocami, kisielem, budyniem, jogurtem
dlatego przygotowane są różne jej warianty. Składniki użyte w diecie muszą być dokładnie
zmiksowane i przetarte. Dieta pozbawiona jest drażniących przypraw, potrawy mają łagodny,
14
obojętny smak (niekwaśne). Temperatura przygotowanych posiłków powinna być równa
pokojowej ( 20-25 C)albo zbliżona do temperatury ciała.
Dieta płynna wzmocniona – 2400 kcal (białka ok. 100 g). W całodziennej racji
pokarmowej udział energii z białka wynosi 16%, z tłuszczu 29 %, z węglowodanów
55 %.
Lp.
Nazwa produktu
Ilość w g
Zamienniki
1. Produkty zbożowe
suchary
mąka
kasza jęczmienna
100
30
80
lub 30 g kaszy jęczmiennej, płatków
owsianych, manny
lub 80 g płatków owsianych, kaszy
manny
2. Mleko i produkty mleczne
mleko
mleko w proszku odtłuszczone
ser twarogowy homogenizowany
1500
15
50
lub 150 g mleka
lub 50 g sera białego (twarogowego)
tłustego
3. Jaja (1szt.)
50
lub 50 g chudego mięsa lub 50 g sera
białego (twarogowego) tłustego
4. Mięso
mięso wołowe, chude bez kości
100
lub 100 g innego mięsa chudego
(cielęcina, bardzo chuda wieprzowina),
lub 100 g chudego kurczaka, lub 100 g
chudej szynki, lub 100 g chudej ryby
(wszystkie rodzaje mięs i ryb bez
odpadków)
5. Tłuszcze
masło
śmietana (18% tłuszczu)
30
50
5 g masła można zamienić na 5 g oleju
sojowego lub słonecznikowego
lub ok. 10 g masła
6. Ziemniaki (z odpadkami)
250
7. Warzywa i owoce
warzywa różne
sok pomidorowy rozcieńczony
owoce różne niekwaśne
sok pomarańczowy rozcieńczony
preferowane soli owocowo-
warzywne o neutralnym smaku
250
150
200
250
gotowane, surowe przetarte
lub 150 g soku wielowarzywnego
przeciery z owoców got. lub surowych
lub 250 g soku z porzeczek lub malin
rozcieńczone, niekwaśne
8. Cukier
50
15
NR IVC - DIETA ŁATWO STRAWNA - MIELONA
(o zawartości białka 100g).
Dieta łatwostrawna mielona o zwiększonej podaży białka ma szczególne zastosowanie
u pacjentów leczonych onkologicznie. Ze względu na występujące zaburzenia ze strony
przewodu pokarmowego na skutek toczącego się procesu chorobowego oraz skutki uboczne
stosowanych zabiegów, potrawy podaje się rozdrobnione lub zmielone, mają one ułatwić
przełykanie trawienie. Dieta łatwostrawna mielona oparta jest na tych samych zasadach
żywieniowych co dieta łatwostrawna i może ulegać częściowej modyfikacji w zależności od
stanu pacjenta i zaleceń lekarza. Dieta łatwostrawna mielona powinna zapewniać dostarczenie
wszystkich niezbędnych składników odżywczych jak: białka, tłuszcze, węglowodany, związki
mineralne, witaminy wg. obowiązujących norm żywienia zalecanych przez Instytut Żywienia
i Żywności.
Dieta mielona może być stosowana w schorzeniach jamy ustnej, przełyku, w pierwszych
dniach po zabiegach operacyjnych na przewodzie pokarmowym przy zaburzeniach
trawiennych lub u ludzi starszych, którzy nie mogą pogryźć lub połykać nierozdrobnionego
pożywienia. Ma również zastosowanie w innych przypadkach gdzie występuje utrudnione
przełykanie na skutek stosowanych zabiegów radioterapii ( głowa, przełyk). Zapotrzebowanie
kaloryczne diety wynosi od 2300 do 2600 kcal dziennie.
W diecie powinny być stosowane:
- chude gatunki mięs (bez tkanki łącznej) jak: kurczak, indyk, chuda polędwica wieprzowa,
oraz ryby,
- warzywa nie wzdymające jak: marchew, seler, buraczki, cukinia, kabaczek, kalafior, brokuł.
Warzywa
powinny
być
miękkie
i
nie
powinny
powodować
niestrawności,
- ziemniaki w postaci puree,
- zupy i sosy o łagodnym smaku (przygotowane na rozcieńczonych koncentratach, nie
kwaśne, bez ostrych przypraw, by nie drażnić śluzówki przewodu pokarmowego).
- warzywa i owoce zaleca się podawać w postaci soków, przecierów, musów
- soki, kompoty, inne dodatki o łagodnym smaku (rozcieńczone),
- chude gatunki wędlin, twarożki, jajka (rozdrobnione lub w postaci past), galaretki ryb
i mięsa i mielonego
- posiłki częstsze 4-5 dziennie, małe objętościowo ( uwzględnienie dodatków na II śniadanie i
podwieczorek)
NR V - DIETA SPECJALNA
NR -VA –KISIEL
Kisiel podawany jest pacjentom, którzy poddawani są badaniom diagnostycznym
NR VB - KLEIK
Dietę kleikową stosuje się w ostrych schorzeniach przewodu pokarmowego, wątroby ,dróg
żółciowych i pęcherzyka żółciowego w chorobach nerek, chorobach zakaźnych oraz stanach
pooperacyjnych. Dieta kleikowa oparta jest głównie na podawaniu kleików z kaszy
jęczmiennej, ryżu, płatków owsianych. Oprócz tego podaje się gorzką herbatę, sucharki lub
suszoną bułkę pszenną.
Jest to dieta niefizjologiczna, typowo węglowodanowa, niskokaloryczna. Stosuje się ją
krótko 1-3 dni. Dłuższe jej stosowanie może doprowadzić do niedoborów pokarmowych.
W zależności od wskazań lekarza można dietę kleikową modyfikować poprzez dodanie
16
cukru, masła soli kuchennej, mleka twarogu, rozgotowanych przetartych owoców, wywaru
z warzyw, płynów garbnikowych, jak napar z suszonych czarnych jagód , kawa żołędziowa,
kakao na wodzie. Działanie na przewód pokarmowy zależy od rodzaju kaszy. Kleik
jęczmienny działa obojętnie, a w niektórych przypadkach lekko wzdymająco.
Kleik ryżowy działa zapierająco, natomiast kleik z płatków owsianych ma działanie
rozwalniające. Czasami stosuje się też kleik z kaszy manny, który wpływa obojętnie na
czynność ruchową przewodu pokarmowego. Aby przygotować w prawidłowy sposób kleik
należy kaszę i ryż opłukać w zimnej wodzie. Następnie zalać także zimną wodą przyjmując
10-15 krotną objętość wody w stosunku do 1 objętości kaszy lub ryżu gotować na wolnym
ogniu. Płatków owsianych i kaszki manny nie płucze się i na 1 porcję (400-500 ml) zużywa
się 40-50 g kaszy. W miarę wygotowywania uzupełnia się wodę do pożądanej ilości. Czas
gotowania kleików jest różny. Kleik z kaszy jęczmiennej gotuje się najdłużej 2 godziny z
ryżu około 2 godzin a z płatków owsianych ok. 1 godziny. Po ugotowaniu kleik należy
przecedzić przez sito i doprawić zgodnie ze wskazaniami lekarza. Niekiedy przeciera się
kleiki przez gęste sito. Kleiki podaje się 3-4 razy dziennie. Dieta zawiera w swym składzie
300g produktów zbożowych i dostarcza około 1000 kalorii, białka-25 g, tłuszczu- 5g,
węglowodanów- 220g,wapnia- 100 mg, żelaza -6 mg, witaminy B- 0,3mg.
NR VC- DIETA PŁYNNA (MIKSOWANA PRZEZ SONDĘ)
Diety „kuchenne” wymagają takiego doboru produktów, aby pokryły one zapotrzebowanie na
poszczególne składniki odżywcze. W żywieniu takim głównym źródłem białka są: śmietana,
mleko, jajka, twaróg, mięso. Głównymi źródłami energii tłuszcze: masło, śmietana oraz
węglowodany: cukier, miód, kasza manna, ryż, skrobia, jarzyny. Źródło witamin, elektrolitów
oraz pierwiastków śladowych stanowią jarzyny i owoce. Jednak wadą tego rodzaju żywienia
jest to, że nawet najlepiej przygotowane nigdy nie są do końca homogenne, w związku, z
czym mogą być podawane tylko przez względnie grube zgłębniki, najczęściej żołądkowe.
Badania wykazały także duże odchylenia w zawartości poszczególnych składników w diecie,
zarówno in plus jak i in minus. Fakt ten oraz trudności techniczne w podawaniu diety, a
wreszcie łatwość jej zakażenia powodują, że coraz częściej odstępuje się od tej metody
żywienia, wprowadzając na jej miejsce żywienie dietami przemysłowymi.
DIETY PODAWANE PRZEZ SONDĘ
I Wariant- dieta podawana przez sondę /zgłębnik/ - mleczna
całodzienna racja pokarmowa 2000 kcal.
Lp
Nazwa produktu
gramatura
Wartość
energetyczna
i
odżywcza
1
mleko świeże pełne 3,5 % tłuszczu
300 ml
- energia – 2000 kcal
- białko ogółem – 78
- tłuszcze 62
-węglowodany ogółem 283 g
Udział energii z
białka wynosi 16%,
z tłuszczu 28 %,
z węglowodanów 56 %.
2
- mleko w proszku odtłuszczone
75g
3
śmietanka (18% tłuszczu )
4
- jaja
50g
5
- mąka pszenna
130g
6
cukier / miód
50g
7
sól
5g
8
woda
600ml
17
Dodatek wody stanowi uzupełnienie diety do 2000 ml co daje objętość pożywienia
przewidzianą na cała dobę. Dieta ta powinna być dodatkowo wzbogacona o wit.C oraz żelazo
ze względu na małą zawartość w diecie.
Sposób przygotowania diety:
- mleko świeże zagotować, dodać cukier i sól
- mleko w proszku rozetrzeć niewielką ilością letniej przegotowanej ok. 150 ml,
rozprowadzić gorącym mlekiem i dodać do reszty świeżego mleka
- jajo umyć włożyć do wrzącej wody i gotować nie dłużej niż 3 minut wyjąć z wody i
włożyć do zimnej, ugotowane jajo obrać ze skorupki i rozmiksować w mikserze razem z
50ml przestudzonego mleka
- mąkę dokładnie rozmieszać ze śmietanką i dodatkiem ok. 250 ml letniej przegotowanej
wody, dodać do mleka i zagotować cały czas starannie mieszając , ostudzić
- do mleka dodać jajo , mieszankę uzupełnić letnią przegotowaną wodą do objętości 2000
ml i wszystko razem zmiksować.
II Wariant- dieta podawana przez sondę /zgłębnik/ - mieszana
całodzienna racja pokarmowa 2000 kcal.
Lp
Nazwa produktu
gramatura
Wartość
energetyczna
i
odżywcza
1
mleko świeże pełne 3,5 % tłuszczu
energia – 2000 kcal
- białko ogółem – 82g
- tłuszcze 66g
- węglowodany ogółem 273 g
Udział energii z
białka wynosi 16%,
tłuszczu 30%,
węglowodanów 54%
2
- mleko w proszku odtłuszczone
60g
3
śmietanka (18% tłuszczu )
200g
4
białko jaja
30g
5
jajo
50g
6
- mąka pszenna
130g
7
cukier / miód
50g
8
sól
5g
9
woda
650 ml
10
mięso wołowe chude bez odpadu
150g
11
wątroba wieprzowa
30g
12
marchew bez odpadu
50g
13
jabłko bez odpadów
50 ml
14
sok z cytryny
50 ml
Sposób sporządzenia diety:
- marchew umyć, obrać, opłukać , odważyć 50g na 1 porcję
- mięso wołowe umyć, ugotować wraz z marchwią w małej ilości wody po ugotowaniu
powinno być 150 ml wywaru
- wątrobę umyć oraz sparzyć, wyjąć z wody
18
- wątrobę ,mięso, marchew i wywar z mięsa razem zmiksować
- jajo umyć, włożyć do wrzącej wody gotować nie dłużej niż 3 minuty wyjąć z wody i ostudzić
w zimnej wodzie ,wyjąć ze skorupki
- białko jaja delikatnie wlać do wrzącej wody i zagotować aby białko było ścięte
- jajo i białko jaja dodać do mięsa i razem zmiksować
- jabłko umyć, obrać pokrajać na części, wydrążyć ,odważyć 50g i ugotować w bardzo małej
ilości wody, /wodę odparować/
- cytrynę umyć wycisnąć sok
- do mięsa dodać jabłka , cukier, sok z cytryny, sól i razem zmiksować
- mleko w proszku dokładnie rozmieszać z ok. 100ml przegotowanej letniej wody, dodać do
mięsa i zmiksować
- do mąki dodać śmietankę, i ok. 250 ml letniej przegotowanej wody i dokładnie wymieszać,
- zagotować ok. 750 ml wody, dodać zawiesinę z mąki i zagotować stale mieszając. Ostudzić,
dodać do mięsa , uzupełnić przegotowaną wodą.
III Wariant- dieta podawana przez sondę /zgłębnik/ - mieszana
całodzienna racja pokarmowa 2000 kcal.
Lp
Nazwa produktu
gramatura
Wartość
energetyczna
i
odżywcza
1
mleko świeże pełne 3,5 % tłuszczu
energia – 2000 kcal
- białko ogółem – 107 g
- tłuszcze 53 g
- węglowodany ogółem 277 g
Udział energii z
białka wynosi 21%,
z tłuszczu 24%,
węglowodanów 55%
Wariant ten ma charakter diety
wysokobiałkowej z
ograniczeniem tłuszczu.
2
- mleko w proszku odtłuszczone
120g
3
śmietanka (18% tłuszczu )
4
jaja
100g
5
Olej sojowy lub słonecznikowy
30g
6
cukier / miód
50g
7
sól
3g
8
mięso wołowe chude bez odpadu
200g
9
marchew bez odpadu , seler, szpinak
400g
10
jabłko bez odpadów
300g
11
sok z cytryny
100 g
12
sok pomidorowy
200g
Sposób sporządzenia diety:
- marchew umyć, obrać, opłukać , odważyć 200 g na 1 porcję
- mięso wołowe umyć, ugotować wraz z marchwią w małej ilości wody po ugotowaniu
powinno być 150 ml wywaru
- jajo umyć, włożyć do wrzącej wody gotować nie dłużej niż 3 minuty wyjąć z wody i
ostudzić w zimnej wodzie ,wyjąć ze skorupki dodać do mięsa razem zmiksować
- mleko w proszku dokładnie rozmieszać z ok. 250 ml przegotowanej letniej wody dodać do
mięsa i zmiksować
- warzywa umyć, obrać, oczyścić, opłukać , odważyć razem 200g ugotować , następnie
odcedzić , rozdrobnić dodać do mięsa i razem zmiksować
- jabłko umyć, obrać pokrajać na części, wydrążyć ,odważyć 300 g i ugotować w bardzo
małej ilości wody, /wodę odparować/
- do mięsa dodać jabłka , cukier, olej, sok pomidorowy, sól sok z cytryny i wszystko razem
dokładnie zmiksować
- uzupełnić wodą do żądanej objętości.
19
IV Wariant- dieta podawana przez sondę /zgłębnik/ - mieszana b/ml.
całodzienna racja pokarmowa 2000 kcal.
Lp
Nazwa produktu
gramatura
Wartość
energetyczna
i
odżywcza
1
mleko świeże pełne 3,5 % tłuszczu
- energia – 2000 kca
- białko ogółem – 80
- tłuszcze 68
- węglowodany ogółem 270 g
Udział energii z
białka wynosi 16%,
tłuszczu 30%,
węglowodanów 54%
Wariant tej diety stosuje się
gdy występuje nietolerancja na
mleko.
2
- mleko w proszku odtłuszczone
3
śmietanka (18% tłuszczu )
200g
4
białko jaja
60g
5
jajo
50g
6
- mąka pszenna
130g
7
cukier / miód
50g
8
sól
6g
9
mięso wołowe chude bez odpadu
200g
10
wątroba wieprzowa
30g
11
marchew bez odpadu
12
jabłko bez odpadów
50g
13
olej sojowy
15g
14
sok z cytryny
50g
15
woda
650 ml
Sposób sporządzenia diety:
- marchew umyć, obrać, opłukać , odważyć 50g na 1 porcję
- mięso wołowe umyć, ugotować wraz z marchwią w małej ilości po ugotowaniu powinno
być 150 ml wywaru
- wątrobę umyć oraz sparzyć, wyjąć z wody
- wątrobę ,mięso, marchew i wywar z mięsa razem zmiksować
- jajo umyć, włożyć do wrzącej wody gotować nie dłużej niż 3 minuty wyjąć z wody i
ostudzić w zimnej wodzie ,wyjąć ze skorupki
- białko jaja delikatnie wlać do wrzącej wody i zagotować białko było ścięte
- jajo i białko jaja dodać do mięsa i razem zmiksować
- jabłko umyć, obrać pokrajać na części, wydrążyć ,odważyć 50g i ugotować w bardzo
małej ilości wody, /wodę odparować/
- cytrynę umyć wycisnąć sok
- do mięsa dodać jabłka, cukier, sok z cytryny, olej, sól i zmiksować
- mleko w proszku dokładnie rozmieszać z ok. 100ml przegotowanej letniej wody, dodać
do mięsa i zmiksować
- do mąki dodać śmietankę, i ok. 250 ml letniej przegotowanej wody i razem dokładnie
wymieszać
- zagotować ok. 750 ml wody, dodać zawiesinę z mąki i zagotować stale mieszając.
Ostudzić, dodać do mięsa, uzupełnić przegotowaną wodą.
20
PRZYKŁADOWA CHARAKTERYSTYKA DIET INDYWIDUALNYCH
DIETA ŁATWOSTRAWNA BEZGLUTENOWA / UBOGORESZTKOWA/ BEZ
MLEKA /o zawartości białka 100g/ - (na indywidualne zlecenie lekarskie)
Dieta ma zastosowanie u pacjentów leczonych onkologicznie u których zastosowano zabiegi
napromieniania szczególnie okolic jamy brzusznej, jest modyfikacją diety łatwostrawnej o
zwiększonej podaży białka. U pacjentów poddawanych tej terapii następuje podrażnienie
przewodu pokarmowego i zniszczenie kosmyków jelita cienkiego, co w następstwie
powoduje utratę enzymów trawiennych, a co za tym idzie większość nie strawionego
pożywienia, które dostaje się do okrężnicy powodując biegunkę.
Należy przestrzegać zasad diety aby nie doszło do powikłań tzw: ,,zespołu złego wchłaniania”
Z diety wyklucza się mleko czasami gluten oraz ogranicza błonnik i wprowadza się je
ponownie po 3-5 miesiącach po zakończonych zabiegach radioterapii. W przypadku
nietolerancji mleka utrudnione jest trawienie ze względu na brak wydzielania enzymu laktazy
trawiącego laktozę /cukier mlekowy/. Ograniczyć należy błonnik, dlatego dozwolone
warzywa i owoce podaje się w postaci rozdrobnionej i gotowanej. Wyklucza się z diety ostre
przyprawy, mocną herbatę i kawę naturalną
Produkty stosowane w diecie to: jogurty, twarożki, najczęściej są dobrze tolerowane
ponieważ zawierają mniej laktozy niż mleko. Do diety można wprowadzić produkty
zastępcze bez laktozy: mleko bez laktozy, napoje sojowe, napoje ryżowe, desery sojowe. Na
skutek uszkodzenia kosmyków jelitowych może też wystąpić nietolerancja na gluten zawarty
w produktach zbożowych. Należy wykluczyć z diety gluten a więc pszenicę, żyto, jęczmień,
owies oraz produkty, które je zawierają. Glutenu nie zawierają produkty oznakowane,,
Przekreślonym kłosem” lub napisem ,,Produkt bezglutenowy”. Mąkę pszenną można
wówczas zastąpić mąką ziemniaczaną lub kukurydzianą, a pieczywo zastępujemy waflami
ryżowymi lub pieczywem upieczonym z dozwolonego rodzaju mąki. Zamiast makaronów
zaleca się spożywanie ryżu. W diecie lekkostrawnej z nietolerancją glutenu, laktozy zaleca się
podawanie takich produktów jak: pieczywo bezglutenowe, twaróg,(jeśli chory dobrze
toleruje) jajka gotowane na półmiękko, dżemy, miody (w ograniczonych ilościach mogą
powodować zaburzenia trawienne), chude gatunki wędlin (np. szynka gotowana, wędliny
drobiowe), chude gatunki mięs (np. wołowina, chudy schab, drób, ryby), warzywa nie
wzdymające podawane w postaci gotowanej (np. buraczki, szpinak, marchew, kwiat
kalafiora, sałata, seler). Owoce zalecane to jabłka gotowane lub pieczone oraz banany
podawane w postaci surowej stanowią wyjątek gdyż są dobrze tolerowane. Przyprawy
łagodne (np. sól w ograniczonych ilościach, sok z cytryny, wanilia, cynamon, kminek,
majeranek, koper, zielona pietruszka).
Aby zminimalizować skutki uboczne biegunki należy uzupełnić brakujący potas, którego
źródłem są ziemniaki, pomidory, banany oraz wyrównać niedobory płynów w organizmie.
Posiłki podaje się często, pięć razy dziennie w małych ilościach, aby nadmiernie nie obciążać
przewodu pokarmowego procesami metabolicznymi.
Dozwolone techniki kulinarne to: gotowanie na wodzie, parze, duszenie. Do zaprawiania zup
i sosów nie stosuje się zasmażek z tłuszczu i mąki, a zagęszcza się je zawiesiną z mąki
kukurydzianej lub ziemniaczanej na wodzie lub wywarze jarskim. Do potraw dodaje się
masło po ugotowaniu. Warzywa oprósza się mąką kukurydzianą, ziemniaczaną lub dodaje
masło roślinne. Dieta ma wpływać oszczędzająco na jelita dlatego należy unikać tez gorących
potraw i napojów gdyż mogą one pobudzać ruch mięśni i zwiększyć intensywność biegunki.
21
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI
POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO ORAZ
OGRANICZENIEM TŁUSZCZU (na indywidualne zlecenie lekarskie)
Dieta ma zastosowanie w leczeniu chorych onkologicznie. W zależności od stanu chorego,
okresu choroby oraz okresu rekonwalescencji lekarz zaleca odpowiednie wskazania
dietetyczne. Dieta ta obejmuje głównie chorych cierpiących na wrzód żołądka i dwunastnicy
oraz innych schorzeniach żołądka. Dieta ta ma także zastosowanie:
- w ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby
- w ostrym i przewlekłym zapaleniu trzustki
- w przewlekłym zapaleniu pęcherzyka i dróg żółciowych kamicy żółciowej (pęcherzykowej
i przewodowej)
Jest ona połączeniem wskazówek z diety łatwostrawnej u chorych z dolegliwościami ze
strony wątroby i żołądka.
Ogranicza się więc potrawy, przyprawy, które wpływają pobudzająco na wydzielanie soku
żołądkowego. Są to potrawy smażone na tłuszczu, tłuste sosy na zasmażkach, mocne wywary
z mięsa, wywary silnie aromatyczne z warzyw, kawa naturalna, mocna herbata, kakao.
Dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku
żołądkowego ma za zadanie:
- dostarczyć organizmowi potrzebną ilość składników odżywczych i tyle energii, aby pacjent
mógł utrzymać należną masę ciała
- rozcieńczać i neutralizować sok żołądkowy lub redukować wydzielanie kwasu przez żołądek
- nie drażnić mechanicznie (zbyt duże kawałki pożywienia) chemicznie (ostre przyprawy)
termicznie (zbyt gorące lub zimne potrawy) błony śluzowej żołądka.
- łagodzić stany nieżytowe i zapalne żołądka po zabiegach naświetlania i chemioterapii
W diecie tej ważne jest dostarczenie witamin i składników mineralnych, gdyż mogą wystąpić
niedobory na skutek ograniczeń pewnych składników (np.: tłuszczy, w których rozpuszczają
się niektóre witaminy).
Dieta oparta jest na produktach węglowodanowych i białkowych takich jak: mleko (jeśli
chory dobrze toleruje), świeży twaróg, pasty z białek jaj, chude gatunki wędlin (np.: chuda
szynka gotowana, wędliny drobiowe), chude gatunki mięsa i ryb.
Dozwolone tłuszcze: masło (jako dodatek do pieczywa), tłuszcze roślinne (dodawane do
gotowych potraw). Do zalecanych warzyw należy: marchew, buraki, szpinak, kabaczek,
fasolka szparagowa, kalafior, brokuł, dynia. Warzywa te podaje się w postaci gotowanej
najlepiej na parze) i rozdrobnionej. Owoce podaje się w postaci gotowanej w postaci soków,
kompotów, przecierów musów.
Dozwolone techniki kulinarne to: gotowanie na wodzie, duszenie (bez obsmażania), pieczenie
w folii spożywczej. Porcje podaje się często w małych ilościach.
Dodatkowe ograniczenia dotyczą zawartości tłuszczu w diecie oraz białka (schorzenia
wątroby).W zależności od schorzenia i stanu pacjenta na zlecenie lekarza wprowadza się
zmiany do diety, które polegają na zwiększeniu lub zmniejszeniu podaży białka (okres
wydolności lub niewydolności wątroby lub ograniczeniu znacznemu tłuszczu (choroby dróg
żółciowych i pęcherzyka). Dieta w schorzeniach wątroby powinna dostarczać wszystkich
niezbędnych składników odżywczych. Wartość energetyczna posiłków ma zapewnić
utrzymanie odpowiedniej wagi ciała i wynosi 2200 - 2500 kcal dziennie, z czego tłuszcze
pokrywają 18 do 20% energii, białka 16 do 18%, węglowodany 62 do 66%. Produkty
dostarczające tłuszczu i białka zawarte są w chudym mleku, w chudym mięsie, wędlinach.
Ograniczenie tłuszczu jest konieczne ze względu na upośledzone jego trawienie i
wchłanianie, w tych przypadkach chorobowych, w których omawiana dieta ma zastosowanie.
22
Tłuszcz dodawany do pieczywa to masło (w ograniczonej ilości), tłuszcze stosowane do
wykańczania sałatek z warzyw to olej sojowy i słonecznikowy. W diecie tej bezwzględnie
wyklucza się tłuszcze zwierzęce jak: smalec, słonina, łój, boczek. Dieta wątrobowa nie
zawiera produktów trudno strawnych i wzdymających. Ilość błonnika jest ograniczona,
wyklucza się pieczywo razowe, warzywa i owoce surowe. Przy wyborze warzyw należy
wybierać bogate w karoten jak: marchew, buraki, dynia, szpinak. Podaje się je w postaci
gotowanej i rozdrobnionej z dodatkiem masła roślinnego. Przyprawy stosowane w tej diecie
powinny być łagodne jak: sok z cytryny, cukier, koper zielony, majeranek, sól
(w ograniczonej ilości).
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku
żołądkowego i ograniczeniem tłuszczu– 2400 kcal /ok.100g białka /.W dziennej racji
pokarmowej udział energii z białka wynosi 16%, z tłuszczu 29% i węglowodanów 55%.
Lp.
Nazwa produktu
Ilość w g
Zamienniki
1. Produkty zbożowe
pieczywo mieszane
mąka, kasze, makarony
280
70
100 g pieczywa odpowiada 75 g
mąki, kaszy lub makaronu
100 g mąki, kaszy, makaronu
odpowiada 135 g pieczywa
2. Mleko i produkty mleczne
Mleko ( 1,5- 2 % tł.).
sery białe (twarogowe chude)
500
80
100g mleka odpowiada 9g mleka w
proszku odtłuszczonego + 2g masła
15 g sera białego odpowiada 100 g
mleka
15g sera białego (chudego) + 2 g
masła odpowiada 100g mleka
3. Jaja (białko jaja)
20
50 g jaja odpowiada 50 g mięsa lub
50 g białego sera
4. Mięso, drób, wędliny, ryby
mięso i drób (z kością)
wędliny chude
ryby-filety
150
35
35
100 g mięsa odpowiada:
80 g szynki lub polędwicy, lub 100 g
lub 100 g sera białego chudego, lub
85 g filetów z ryby
5. Masło
masło
25
25 g wysokogatunkowej margaryny
6. Inne tłuszcze
olej sojowy (słonecznikowy,
rzepakowy, oliwa)
inne tłuszcze masło roślinne Vita
5
1
7. Ziemniaki (z odpadkami)
300
8.
9.
10.
Warzywa i owoce (z odpadkami)
warzywa obfitujące w wit. C
owoce obfitujące w wit. C
warzywa obfitujące w karoten
warzywa inne
owoce inne
70
70
220
100
120
23
11 Strączkowe suche
fasola, groch
0
12
Cukier i słodycze
cukier
20
25
100 g cukru odpowiada:
125 g miodu lub 150 g dżemu
niskosłodzonego