Instytut „Pomnik — Centrum Zdrowia Dziecka”
Aleja Dzieci Potskich 20 Data wydania: 29.02.2016.
04 — 730 Warszawa Wydanie 1; strona 1 ż6
a A Z RE
LISTA DIET OBOWIĄZUJĄCYCH W IPCZD
1. Podstawowa
2. Łatwostrawna
A. Łatwostrawna płynna
B. Łatwostrawna mielona
2. Bogatobiałkowa
3. Bezmleczna
A. Bezmleczna łatwostrawna mielona
4. Bogatoresztkowa
5. Z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów
6. Bezglutenowa
A. Bezglutenowa bezmleczna
B. Bezglutenowa bezmleczna mielona
7. Beztłuszczowa( uzupełniana olejem MCT na oddziale)
8. Niskobiałkowa normokaloryczna
9. Niskobiałkowa metaboliczna (z produktami niskobiałkowymi)
10. Ubogoenergetyczna
11. Diety specjalne
Niskopurynowa
Wegetariańska
ubogo fosforanowa
ubogo potasowa
bez waniliny
ograniczeniem soli NaCl
dieta do kolonoskopii
dieta Atkinsa
dieta ketogenna
dieta pozabiegowa
ZER LI ammo'n,»>
diety indywidualne np. bogatobiałkowa metaboliczna (dla glikogenoz III-VI-IX bez cukru),
diety z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów metaboliczna (dla glikogenoz
laiib- bez laktozy i bez fruktozy, niskotłuszczowa), diety alergiczne - wg szczegółowych
zaleceń z oddziału.
1. Dieta podstawowa
Stosowana u pacjentów nie wymagających żywienia dietetycznego. Sposób przygotowania posiłków
uwzględnia różne techniki przyrządzania potraw oraz opiera się o wszystkie tradycyjne produkty
spożywcze i potrawy. Powinna spełniać wymagania racjonalnego żywienia osób zdrowych, tzn. ma
spełniać zapotrzebowanie pacjenta na energię i wszystkie składniki odżywcze potrzebne do
prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Białko: 10-15 % energii, tłuszcz 30%, w tym tł. nasycone < 10 %, cholesterol < 300 mg/d,
węglowodany 55-60%, w tym cukry proste < 10 %
DZIAŁ GASTRONOMII
Instytut „Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka”
Aleja Dzieci Polskich 20 Data wydania: 29.02.2016.
04 — 730 Warszawa Wydanie 1; strona 2 z6
2. Dieta łatwostrawna
Modyfikacja diety podstawowej polegająca na eliminacji produktów, potraw i technologii
drażniących przewód pokarmowy, głównie poprzez ograniczenie potraw smażonych, surówek ,
warzyw wzdymających (cebula, kapustne, strączkowe) oraz produktów bogatobłonnikowych
(pełnoziarnistych). Dieta ta ma zastosowanie w :stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit,
nadmiernej pobudliwości jelita grubego, nowotworach jelita cienkiego, w wyrównanych chorobach
nerek i dróg moczowych, infekcjach przebiegających z gorączką, w zaburzeniach krążenia
płucnego, po zabiegach operacyjnych, u chorych długo leżących, gdzie dochodzi do zaburzeń pracy
przewodu pokarmowego. Dieta powinna dostarczać choremu odpowiednią ilość energii oraz
wszystkich niezbędnych składników pokarmowych uwzględniając wiek oraz jednostkę chorobową.
Dieta łatwostrawna jest bazą innych diet leczniczych.
Białko:10-15%, Tłuszcze: 25-30%, Węglowodany: 55-65 %
2a. Dieta łatwostrawna płynna
Dieta ta ma właściwości diety łatwostrawnej: z ograniczeniem błonnika pokarmowego, bez
produktów wzdymających, zapierających i sprzyjających biegunce. Charakterystyczną cechą jest
jej półpłynna konsystencja - do podania łyżeczką. Jest stosowana w chorobach jamy ustnej i
przełyku, u chorych z trudnościami z połykaniem, w innych stanach chorobowych wg wskazań
lekarza. Diety płynne mogą być normo kaloryczne lub ustalone indywidualnie o zwiększonej
kaloryczności. Jeden mililitr pożywienia powinien zawierać około 1 kcal. Większe stężenia pokarmu
mogą powodować biegunkę.
Białko: 16-20% energii, Tłuszcz: 30-35%, Węglowodany: 44-55% kalorii.
2b. Dieta łatwostrawna mielona
Dieta oparta na diecie łatwostrawnej polegająca na modyfikacji konsystencji potraw. Pokarm
podawany jest w formie papkowatej. Potrawy muszą być sporządzone tak , aby nie drażniły miejsc
chorobowo zmienionych mechanicznie i termicznie. Warzywa i owoce zaleca się podawać w postaci
surowych soków oraz gotowanej - rozdrobnionej. Mięsa podaje się gotowane mielone lub
sporządzane z masy mielonej. Wskazane podawanie mięs z sosem. Zastosowanie w chorobach
jamy ustnej i przełyku, w przypadku utrudnionego gryzienia i połykania, po niektórych zabiegach
chirurgicznych wg wskazań lekarza.
3. Dieta bogatobiałkowa
Modyfikacja diety podstawowej, polegająca na zwiększeniu ilości białka do 100-120 g/dobę. Należy
zwiększyć energetyczność diety , tak aby białko było wykorzystywane na cele budulcowe, a nie
energetyczne. 2/3 białka powinno pochodzić z produktów zwierzęcych, jak: mleko i jego przetwory,
ser twarogowy, chude mięsa i ryby, chude wędliny , jaja. Zastosowanie: dla pacjentów w stanach
pooperacyjnych, po urazach, u chorych wyniszczonych, w chorobach nowotworowych, w rozległych
oparzeniach, w chorobach przebiegających z gorączką, dla rekonwalescentów po przebytych
chorobach.
Białko: 20%, Tłuszcze: 35%, węglowodany 45%
DZIAŁ GASTRONOMII
Instytut „Pomnik — Centrum Zdrowia Dziecka”
Aleja Dzieci Polskich 20 Data wydania: 29.02.2016.
04 - 730 Warszawa Wydanie 1; strona 3z6
4. Dieta bezmleczna
Dieta oparta na diecie podstawowej polegająca na wykluczeniu z posiłków produktów zawierających
mleko i jego przetwory, a także produktów z ukrytym jego źródłem. Stosowana u pacjentów z
alergia na białko mleka krowiego.
4a. Dieta bezmleczna łatwostrawna mielona
Dieta oparta na diecie łatwostrawnej polegająca na modyfikacji konsystencji potraw - papkowata
do podania łyżeczką oraz na wykluczeniu z posiłków produktów zawierających mleko i jego
przetwory, a także produktów z ukrytym jego źródłem.
5. Dieta bogatoresztkowa
Jest modyfikacją diety podstawowej i polega na zwiększeniu podaży błonnika pokarmowego oraz
płynów. Celem diety jest pobudzenie motoryki jelit, uregulowanie ich czynności bez stosowania
środków farmakologicznych .
Stosowana u pacjentów z zaburzeniami czynności przewodu pokarmowego, w zaparciach
nawykowych, w zapobieganiu uchyłkowatości i nowotworom jelita grubego, z otyłością oraz
zaburzeniami przemiany lipidowej i węglowodanowej.
Białko 14%, tłuszcz 30 %, węglowodany 56%, w tym błonnik zależnie od wieku.
6. Dieta z ograniczeniem łatwoprzyswajalnych węglowodanów
Jest modyfikacją diety łatwostrawnej. Polega na ograniczeniu lub wykluczeniu z żywienia cukrów
prostych( glukozy, fruktozy, sacharozy), a zwiększeniu spożycia węglowodanów złożonych (skrobia
i błonnik pokarmowy). Dieta ogranicza również spożycie tłuszczów zwierzęcych (nasyconych kw.
tłuszczowych, cholesterolu). Zalecane tłuszcze roślinne (bogate w jednonienasycone kw.
tłuszczowe). Większość potraw mięsnych i rybnych gotowana. Zastosowanie - dla pacjentów z
cukrzycą i upośledzoną tolerancją glukozy.
Białko 10-20%, tłuszcz 20-30%, węglowodany 50-60%, w tym cukry proste do 5%, błonnik w
zależności od wieku.
7. Dieta bezglutenowa
Dieta polegająca na całkowitej eliminacji produktów zawierających gluten czyli na wykluczeniu
pokarmów z dodatkiem zbóż: pszenicy, jęczmienia, żyta oraz poprzez możliwe zanieczyszczenia
również owsa.
Dieta ma zastosowanie w celiakii oraz w alergii na gluten.
7a. Dieta bezglutenowa bezmlieczna
Dieta polegająca na wykluczeniu wszystkich produktów zawierających gluten oraz mleko i jego
przetwory, a także produktów z ukrytym jego źródłem.
DZIAŁ GASTRONOMII
Instytut „Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka”
Aleja Dzieci Polskich 20 Data wydania: 29.02.2016.
04 - 730 Warszawa Wydanie 1; strona 4 z 6
TT EN
7b. Dieta bezglutenowa bezmleczna mielona
Dieta polegająca na wykluczeniu wszystkich produktów zawierających gluten oraz mleko i jego
przetwory, a także produktów z ukrytym jego źródłem z dodatkową modyfikacją konsystencji - w
postaci papki do podania łyżeczką.
8. Dieta beztłuszczowa
Modyfikacja diety łatwo strawnej, polega na zmniejszeniu ilości produktów, które są źródłem
tłuszczu zwierzęcego oraz roślinnego. Poza zasadami obowiązującymi w diecie łatwo strawnej
dodatkowo ogranicza się tłuszcz naturalnie zawarty w mięsie, wędlinach, mleku, jajach oraz
tłuszcz dodawany do pieczywa i potraw. Zastosowanie dla pacjentów: w przewlekłym zapaleniu i
kamicy pęcherzyka żółciowego oraz dróg żółciowych, w chorobach miąższu wątroby, w przewlekłym
zapaleniu trzustki, we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Celem diety jest ochrona
wymienionych narządów przez zmniejszenie ich aktywności wydzielniczej.
B: 12-18%, T:20 %, W 62-68%
9. Dieta niskobiałkowa normokaloryczna
Celem diety jest zapobieganie nadmiernemu wytwarzaniu toksycznych dla organizmu produktów
przemiany białkowej i oszczędzanie organów odpowiedzialnych za ich przemiany i wydalanie
(głównie wątroby i nerek). Stosowana w ostrej i przewlekłej ( niewyrownanej niewydolności nerek i
wątroby). Modyfikacji mogą ulegać sód, potas, fosfor. Ustalana wg indywidualnych wskazań
lekarza.
Charakterystyczną cechą diety jest zmniejszona ilość białka do granic tolerancji tego składnika prze
z chorego. Z diety wyklucza się lub ogranicza produkty o wysokiej zawartości białka, przede
wszystkim: mleko i produkty mleczne oraz mięso i wędliny.
Energii pozabiałkowej dostarczają bogato energetyczne produkty węglowodanowe oraz tłuszczowe.
Podaż energii z białka 7-9% .
10. Dieta niskobiałkowa metaboliczna
Modyfikacja diety niskobiałkowej normokalorycznej polegająca na zwiększeniu restrykcji
związanych z dziennym przyjmowaniem białka. Ustalana wg indywidualnych wskazań lekarza.
Polega na całkowitym wykluczeniu mleka i jego przetworów oraz mięsa i wędlin. Dieta opiera się na
produktach roślinnych z wyeliminowaniem roślin strączkowych.
Stosowane są specjalne produkty niskobiałkowe takie jak pieczywo oraz wyroby cukiernicze.
11. Dieta ubogoenergetyczna
Dieta o deficytowej wartości kalorycznej tak, by uzyskać ujemny bilans energetyczny i uruchomić
rezerwy tłuszczowe, bogata w błonnik. Dla chorych z otyłością, nadwagą. Zapotrzebowanie
energetyczne ustala się indywidualnie dla każdego pacjenta, biorąc pod uwagę jego aktywność
fizyczną, wiek, płeć, wydatek energetyczny potrzebny do podstawowych procesów życiowych, czyli
podstawowej przemiany materii (PPM )
Białko 20-25%, tłuszcz 25%, węglowodany 50-55%.
DZIAŁ GASTRONOMII
Instytut „Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka”
Aleja Dzieci Polskich 20 Data wydania: 29.02.2016.
04 - 730 Warszawa Wydanie 1; strona 5z6
EE ANA
12. Diety specjalne
Dieta niskopurynowa
Celem jest obniżenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Eliminowane są z diety pokarmy
obfitujące w związki purynowe (np. wywary mięsne, podroby, sardynki, śledzie, cielęcina,
wołowina, dorsz, karp, łosoś, szpinak, kalafior, czekolada, herbata) .
Białko: 13%, tłuszcz : 18%, węglowodany: 69%.
Dieta wegetariańska
Dieta oparta na diecie podstawowej, polegająca na całkowitej eliminacji mięsa i jego przetworów.
Dieta ubogo fosforanowa
Polega na ograniczeniu lub też nawet całkowitym wykluczeniu produktów zawierających w swoim
składzie największe ilości fosforanów takich jak: podroby, ryby (świeże, solone, konserwy rybne),
żółtka jaj, sery żółte, topione, mleko pełne sproszkowane, gotowe wędliny kaczka, pasztety
drobiowe, kabanosy, szynka mielona, suche nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica),
grzyby, kasza gryczana, płatki owsiane, otręby pszenne, chleb, chrupki, kakao, czekolada, orzechy,
migdały.
Nie należy całkowicie eliminować produktów mlecznych ze względu na dużą zawartość wapnia.
Dieta ubogo potasowa
Polega na wyeliminowaniu z diety produktów o dużej zawartości tego pierwiastka i stosowaniu
odpowiednich technik obróbki wstępnej i termicznej .
Dieta bez waniliny
Stosowana w celach diagnostycznych. Polega na wycofaniu z diety przez krótki okres czasu
produktów zawierających w swoim składzie wanilinę.
Dieta z ograniczeniem soli
Dieta oparta na diecie łatwostrawnej z ograniczeniem produktów zawierających sód oraz
charakteryzująca się całkowitą eliminacją w procesie przygotowania potraw soli - NaCL oraz
przypraw zawierających w swoim składzie sól.
Dieta do kolonoskopii
Stosowana w celach diagnostycznych . Jest to dieta płynna pozbawiona błonnika pokarmowego.
Dieta Atkinsa
Jest to dieta wysokotłuszczowa, wysokobiałkowa, niskowęglowodanowa, stosowana w przebiegu
leczenia epilepsji, ustalana indywidualnie.
Dieta ketogenna
Stosowana w leczeniu padaczki lekoopornej. Jest to dieta z dużą zawartością tłuszczu,
odpowiednim stosunku tłuszczu do węglowodanów i białka - ustalana indywidualnie dla każdego
pacjenta
DZIAŁ GASTRONOMII
Instytut „Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka”
Aleja Dzieci Polskich 20 Data wydania: 29.02.2016.
04 - 730 Warszawa Wydanie 1; strona 6z 6
A O NN R O
Dieta pozabiegowa
Jest realizowana na zlecenie lekarza, najczęściej po zabiegach operacyjnych, stosowana przez
krótki czas. Dieta ta składa się z gorzkiej herbaty, sucharków i kleiku ryżowego podawanego na
śniadanie obiad i kolację.
Opracował: Zatwierdził:
Kierownik Działu Gastronomii Kierownik Kliniki Pediatrii, żywienia i Chorób Metabolicznych
mgr Lucyna Gombarczyk Prof. dr hab. n. med. Janusz Książyk
DZIAŁ GASTRONOMII